volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

83 EPISTOLAE 49—50 84
gatus est ut aperte turn demum insanire coeperit.
Nam et improbos quosdam e Lausannensi senatu
subornavit, qui Viretum seditionis criminarentur, et
ipse omni probrorum genere impudentissime proscissum
tandem Arianae haereseos non obscure insimulavit.
Tanta importunissimi hominis improbitate
perturbati Galvinum Vireto addidimus, tentaturi
vias omnes quibus ad sanam mentem revocari
posset. Uli exposita legatis vestris causa, qui turn
ad rea provinciae constituendas illic forum agebant,
effecerunt ut accerseretur. Rogatus est ab illustri
viro Gyrono, 2 ) vestrae civitatis secretario, ut a, fratribus
placide se admoneri pateretur. Sed omissa
causae praesentis mentione, quin palam testatus, rationem
se eius rei nisi coram senatu collegioque
vestro non redditurum, furiose in nos debaccbari
coepit extra causam. Multae fuerunt maledictorum
formae: sed omnium baec atrocissima est quod totam
nostram cohortem Ariano errore inquinatam
pronunciayit. Ad i-efutandam indignissimam criminationem
caput nostrae confessionis s ) recitavit Calvinus
quo ita scriptum erat: Dum patrem, filium
ac spiritum nominamus, non très deos nobis fingimus,
sed in simplicissima dei unitate, et scriptura
et ipsa pietatis experientia Deum patrem, eius filium
ac spiritum nobis ostendunt, ut concipere intelligentia
nostra patrem nequeat, quin et filium simul
complectatur, in quo viva eius imago relucet, et spiritum,
in quo potentia virtusque eius conspicua est.
In uno igitur Deo tota mentis cogitatione defixi
haereamus : interim tarnen patrem cum filio et spiritu
suo contemplemur. Rursum de Christo: filius
dei praedicatur, non ut fidèles adoptione duntaxat
et gratia, sed naturalis et vcrus ideoque unicus, ut
a caeteris discernatur. Dominus autem noster est
non tantum secundum divinitatem quam cum patre
unam ab aeterno habuit, sed in ea carne in qua
exhibitus nobis fuit. Quis eius confessionis vel autores
Tel subscriptores Arianos iudicet? Perstitit
tarnen qua coeperat rabie strenuus sycophanta, ac
eiusmodi confessione sibi nequaquam satisfieri asseveravit.
Quum exciperet Calvinus ea lege nos edere
in praesens eiusmodi confessiones, ut fidem nostram
bonis omnibus dum opus foret luculentius approbare
parati essemus: Facessant, inquit, novae confessiones,
ac tribus symbolis potius subscribamus. Ad
hàec Calvinus, nos in Dei unius fidem iurasse res-
2) Petrus Giro (alias Gyro) adfuerat dispuiationi Lausannae
habita m. Oct. 1536 et nunc ibidem commorabatur cum
aliis legatis Bernensibus qui reformandis in ditione nova ecclesiis
prospicerent.
3) Quae sequuntur non ex confessione Genevensi ( Tom.
IX. p. 693) sed ex Catechismo deprompta sunt ( Tom. V. p.
337), qui ut ex h. I. necessario colHges iam tunc verae et publicae
confessionis dignitatem et autoritatem nactus erat. Vide
de hoc libello Prolegg. eiusdem T. V. p. 41.
pondit, non Athanasii cuius symbolum nulla unquam
légitima ecclesia approbasset. Lcgati, ut nullum
altercationibus finem futurum videbant, totam
istam cognitionem in fratrum conventum reieccrunt,
quern polliciti sunt propediem se curaturos. Pauca
haec obiter vobis rcferre visum est, optimi fratres,
unde intelligcretis, quam sit omnino neccssarius bio
conventus. Videtis cnim paucorum malitia fieri ut
discordiis ac contentionibus misère laceretur ecclesia.
Gliscit in dies pestis ac nos statim opprimet,
nisi mature succurratur. Plura in nostram purgationem
nunc afferre nihil rcfert, cui locus erit in
conventu opportunior, ubi sic innocentiam nostram
bonis omnibus approbatum iri confidimus, no qua in
nobis suspicio residere queat. Nunc vos per Christum
obtestamur, partes ipsi suscipite de ipso maturaudo.
Quantum enim periculi immineat si diutius
inoramur, aliqua ex parte videtis, sed ne id quidem
ipsum satis perspicitis, quam necessaria sit ccleritae.
Graves turbas passim excitavit Carolinum illud
dogma: plerique ministri non admodum probo
se gerunt: alii, nisi ad officium stimulentur, torpeBcunt:
quaedam dissidiorum semina caput exserere
incipiunt. Sunt et alia nonnulla, quae omnia nisi
in conventu nullo modo explicari possunt. Duae
nos rationes monent ut ante diem paschatis 4 ) haberi
optemus, quia nullum anni tempus commodius
deligi potest, et ante diem ilium certain
iniri inter fratres consensionem magni interest. Si
vos pro vestro officio gnaviter apud senatum instabitis,
minime dubitamus, quin sit vestrae flagitationi
concessurus. Loci dcligendi arbitrium, etsi senatui
penes quern est relinquimus, nihil tamen videtur
impedire quominus etiam nobis liceat quern maxime
idoneum putemus indicare. Oppidulum est eis Lausannam
duobus sabaudicis millibus, Morgias 6 ) vocant,
ad lacus ripam situm, non modo novae provinciae
sed omnium paene gallicarum ecclesiarum umbilicus.
Eo si cogatur synodus, nee se ultra modum
gravari ullus iure conqueretur, nee longe a suis
ccclesiis distrahentur ministri, et locus hospitiis non
incommodus erit. 6 )
4) Quae spes eum fefeUit, quum synodus tardius congregata
fuerit, sctl. 14. Maii quum pascha iam prima Aprilis
incideret.
5) Etiam in hoc eius desiderio saiisfactum non est.
Synodus Lausannae convenu.
6) Hanc epistolam ipsi Calvino tribuendam, neque Megandro
soli, ut olim margini nescio quis Godicis 106 adscripsit,
sed collegio ministrorum Bernensium destinatam, et mense
Februario a. 1537 scriptam esse, iam Turretinus in Cod. 111.
diserte significavit.