volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
65 1536 OCTOB.—NOVEMB. 66<br />
35.<br />
MEGANDER TURIOENSIBUS MINISTRIS. »)<br />
Tost disputationem Lausannensem célebratus est Atque ita extra periculum. Haec vobis paucis sig-<br />
èonventus ministrorum totius ditionis Bernensis de nificare volumus, fratres carissimi, nosque plurimum<br />
concordia cum Lutheranis autore Bucero ineunda. commendare. Bernae, 20. Octobris anno 36.<br />
Quo quid effectum sit et impetratum paucis exponit.<br />
(Ex autographo Bibl. civ. Turio. F. 62 olim Bpp. T. 27, fol.<br />
259. — Simler TOI. 41.<br />
Leoni ac Bullingero fratribus suis in Domino omnium<br />
carissimis.<br />
Gratiam a Domino. Quod tardius scribo, fratres<br />
carissimi, ne aegre feratis plurimum rogo. Non<br />
enim citius, ni inabsoluto negotio, Tobis scribere<br />
potui. Disputatione Lausannensi, quae felicissime<br />
successit, dies consummavi ao contrivi duodecim. 2 )<br />
Huius mensis decimo sexto noctu synodus nostra<br />
parochorum numéro trecentorum, quatuor minus,<br />
coacta est. s ) Inter quos erant viri linguae gallicae<br />
aliquot doctis'simi, Calvinus videlicet, D. Carolus,*)<br />
Thomas Malingrius et quidam alii. De lutherana confessione<br />
synodus haec nostra quid sentiat, quoquo 5 )<br />
modo articuli eorundemque Buceri expositio eidem<br />
probetur, praesens hoe nostrum scriptum testatur,<br />
quod a senatu populoque nostro hac qua vobis transmittimus<br />
forma receptum est. Et certe nisi parum 6 )<br />
studiosi alendae concordiae visi fuissemus, Lutheri<br />
confessio a synodo nostra tota reiecta fuisset, idque<br />
propter crebras ambiguitates. Speetandum enim nobis,<br />
quemadmodum fideliter quidam admonuit, ne<br />
nos Helveticae ecclesiae segregemus et partiamur.<br />
Quod si, de religione actum esse, idem adfirmat.<br />
Non dubito quam quod nostram responsionem, nisi<br />
pacis amans et studiosus esse non veut, Lutherus<br />
non aversurus sit. 7 ) Oui yero rei responsione nostra<br />
innitamur, facile vobis patere puto. Videlicet<br />
35. 1) Post. Berth. Halleri obitum (26. Febr. 1536) Caspar<br />
Megander inter ministros Sernenses primum locum obtinebat,<br />
vir, si Conzenum audieris, intolerabiliter fastuosus, in bonis<br />
Uteris et diseiplinis non tarn eruditus quam est alioqui temerarius<br />
(Conzenus Neobolo 2. Febr. 1538). Ipsum tarnen<br />
Conzenum ab aliis non maioribus laudibus elatum videbimus.<br />
— Turieenses ministros duos tantum nominatim aUoquitur,<br />
Bullingerum rov nàvv, et Leonem ludae.<br />
2) Quae tarnen perduraverat nonnisi a 2. ad 8. Oct.<br />
3) Agebatur de concordia Vitebergica, quam JBucerus<br />
et Capito omnibus modis Helvetiis commendabant, et antea<br />
l'ai» ter hoc ipso anno Basileae recipiendum proposuerant.<br />
Cf. Bess, Leben Bullingers I. 247 s. Kirchhofer, Myconius<br />
280 s., Hundeshagen Conflicte p. 67.<br />
4) De Carolo vide Proll. T. V. p. 43, T. VII. p. 30.<br />
Thorn. Malingrius minister Neocomensis.<br />
5) sic.<br />
6) sic.<br />
7) sic.<br />
Calvini opera. Vol. X. P. II.<br />
fratrum Argentoratensium vel explication!, vel coram<br />
factae contestationi de Luthero. Qui si sensum<br />
h une suum minus esse adseruerit, negotium<br />
nobis nullum fuit cum Luthero et confessione eius.<br />
Megander ex animo vester.<br />
36.<br />
LE SÉNAT DE BERNE A YHIET.<br />
Becommandation de P. Caroli nouvellement nommé<br />
ministre à Lausanne, et que Viret doit aider de son<br />
expérience et de ses conseils.<br />
(Paris. Bibl. impériale. Collection Dupuy. Vol. 102, fol. 70<br />
Copie.)<br />
L'Advoyer et Conseil de Berne, nostre salut.<br />
Scavant discret cher et féal, tu scais comme<br />
avons ordonné docteur Carolus pour servir les nostres<br />
de Lausanne en lannunciation de la saincte doctrine<br />
et pource qu'as illec desia expérimenté le populaire<br />
façon de faire et autres à cela nécessaires<br />
et que luy sera en ce faict comme novice, le t'avons<br />
voulsu recommander par admonestation qu'en ce<br />
que luy pourras faire gratuité avancement et service<br />
à sa personne, ce face par charité, combien<br />
que sans cecy te cognoissons ny feras faute. Datum<br />
1. Novembris anno 1536. ')<br />
37.<br />
BUCERUS OALYINO.<br />
JDesiderio flagrat cum Calvino de rebus ecclesiasticis<br />
conferre maximeque de concordia tandem ali-<br />
36- 1) Pierre Caroli avait assisté à la disputation de Lausanne<br />
à laquelle il avait pris une part très-active. Aussitôt<br />
après, l'ancien avoyer I. I. de WatteviUe le présenta au Conseil<br />
des Deux-cents à Lausanne de la part de LL. EE. de<br />
Berne comme premier pasteur de la ville. Viret, qui n'était<br />
âgé que de 25 ans, dut prendre la seconde place (Caroli étant<br />
son aîné) malgré les titres que lui donnaient ses antécédents.<br />
Voyez Buchat IV. 380 ss. V. 16 ss. A Berne on eut bientôt<br />
reconnu qu'on s'était trompé sur la valeur de cet homme,<br />
aussi la présente recommandation, qui le traite de novice et<br />
le met pour ainsi dire sous la tutelle de Viret, n'est-elle pas<br />
déjà trop flatteuse. Comp, aussi Opp. T. VII. p. 306 etSMsuiv.<br />
5