volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

279 APOLOGIA 280
stantia, si meo loco fuissent, iis reclamassent. Ad
haec perpetuo mihi intcreessit amicitia et familiaritas
cum iis, qui liuic haeresi sunt infestissimi.
Eaque fuit vitae meae ratio, ut non minus ii, quam
Anabaptistae ipsi, facile quid senserim intelligere
statim potuerint. Quanquam non depellendae lruius
suspicionis, cuius nulla mihi obversabatur cogitatio,
causa sic vixerirn. Sed quod conscientia mea dictabat,
ingenue sequebar.
Sed quid multis opus est? sciunt ipsi accusatores,
[pag. 16] nullum huius generis crimen in me
haerere, ut me sua voce condemnare non possint,
quin arcano conscientiae suae sensu absolvant.
Certe ne coniccturam ullam quidem profèrent, qua
suam calumniam tegant, Praeterea patet quod dixi,
veterem vulgatamque iam esse banc paroemiam, ut
Anabaptistas appellent, quotquot christianae religipnis
corruptolas nunc velint corrigi quos adeo certum
est Anabaptista^um sectae non esse affines, ut
nulli magis sint alieni. Itaque satis mihi erit, tuae
maiestati et obiter et breviter exposuisse, bac quoque
in re A 7 oluisse adversarios infamia me premere,
cuius nullam causam plane habuerint. Unde magis
intelligas, quam sit de reliquis necesse quibus me
gravant criminibus et prudenter et mature dispicere:
quo magis et 1 Caeterum si, dum tibi obsequutus sum, simul etiam
curae mihi fuit, sicuti debebat, Dei cultus: ideoque
vitam meam ad praescriptum verbi eius componere
studui, pro eius, quam mihi patefecerat, voritatis
notitia: non existimo, Caesar, id fore mihi coram
[pag. 18] tua maiestato crimini: praesertim quum
nihil attentarim adversus tua edicta, sed ita perpetuo
vixerim, ut nullius vel scandali vel perniciosi
exempli autor unquam fuerim.
Nam quod aiunt evocàsse me quendam concionatorem,
eique comités dédisse, in eo mihi faciunt
iniuriam. Neque enim unquam sollicitavi, vel autor
fui, vel etiam conscius ut veniret. Sicut nee ullum
a me habuisse comitatum, palam fiot. Si fecissem,
quae ratio esset excusandi facti mei, viderem: sed
testis est mihi Dominus, nihili esse quod iactatur:
ut si de eo penitus inquirere placeat, tanto clarioi
futura sit mea purgatio. Quid multis? Quum in
patria essem, Caesar, earn egi vitam, quae nee ullius
erga te vel rebellionis, vel perfidiac, nee alicuius
erga quempiam iniuriae, ullius denique criminis
notari possit. Imo vero, quum tuo beneficio
in tua aula versarcr: iudicabas vitam meam magis
esse religiosi alicuius monachi, quam aulici.
) aequo et vero sententia feratur.
Tantum abest ut iudicari possim, impure vel dissolute
vixisse. Caeterum si in vulgari cacremonia-
Discussis duabus illis calumniis, dicam nunc, rum observatione, quae hodie abusu nescio quo reg-
Caesar, de summo illo ex ') praecipuo buius causae num obtinent, non omnibus satisfacere potuerim:
capite, cuius nomine audio tuam maiestatem alie- causa certe non est, cur ideo condemner, re alioqui
nato esse erga me animo. Ut autem facilius ac di- tota non perspecta. Quanquam nil unquam [pag. 19]
lucidius rem totam expediam, in tria capita divi- innovarim, vel turbarim: sed ea modestia semper
denda est- oratio. Primum erit de anteacta mea conatus -sum conscientiae meae respondere, ut inte­
vita, quum in patria viverem. Secundum de causa rim politiam non convellerem. De religione mea
et ordino discessus mei et de iis, in quae me recepi, dicam postea. Sic itaque existimo, toto illo vitae
locis. [pag. 17] Tertium de religione, quam et am- meae tempore nil fecisse, quod crimini verti posset,
plexus sum, et nunc quoque retineo.
vel querimoniae locum dare debeat.
Si de mea vita, Caesar, inquiris diligenter, non Alterum accusationis meae caput est de meo
aliter reperies quam me fideliter sincereque officio discessu: in quo plane me purgare non possum,
perfunctum esse, quod principi meo debui. Ac certe Caesar, quin et tuae maiestati repetam, quod alio­
coram Deo testari et possum, et audeo, non minus qui non ignorât, et reliqua commemorem, quae non-
puram, quam ingenuam fuisse banc meam erga te duni fortasse intellexit. Quum uxorem duccre ha-
affectionem. Quod ad homines attinet, iustum eius berem in animo (quanquam cam ex familia Brede-
testimonium habent ex ipsa vita. Nullius unquam rodensi, quae tuae est ditionis et imperii, delcgis-
tumultus autor fui: nulla unquam a me tibi mosem: ncc ingratum esse potest tuae maiestati hoc
lestia contigit: nihil unquam delatum, quod te offen- coniugium) priusquam tarnen hac de re quidquam
deret. Sed modeste non minus quam quiete, sub statuerem, an id tua mihi maiestas permitteret,
tuo imperio vixi. Et nunc quoque, licet adversarii sciscitatus sum, ut qui nil plane aggredi vellem,
tuam maiestatem a me nonnihil alienarint, non de- quod non prius certus essem tibi gratum fore. Consino
eodem esse animo. Neque quidquam est matractu matrimonio, quod aliquanto tempore vixerim
gis molestum ac grave, quam te propius non cog- eo quem mihi dederat affinitas loco: id opinor,
noscere, et qualis sit ille meus erga tuam maiesta­ Caesar, tua maiestas, aut novum, aut insolens non
tem affectus, et quae huius causae Veritas. Quibus iudicabit, quum et valetudinis meae ratio id postu-
cognitis, facile te niox fore placatum confiderem. laret. Perpetuo enim morbo detinebar. Praeterea
erat id domicilium ex quo uxorem ducere mihi
1) Latet in his duobus locis error. Priore loco legendum permiseras. Eram enim apud [pag. 20] generosum
videtur: ex aequo, postea vero: et praecipuo.
comitem Guillermum a Neunard, uxoris meae avun-