volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE
275 APOLOGIA 276 teemo illam, quae promise» est, compensationem intueoi': nos cum illo ad nihilum tantum non redigi oportere, ut quum dies venerit, in regnum Dei patris tanto altius erigamur. Novum itaque mihi esse non debet, si coram hominibus deprimar, atque etiam, quum opus fuerit, plane deiiciar, quum' ea simul meo animo insideat consolatio, esse illud mihi apud Deum et oius angelos gloriae, atque honori. Et sane, non ita tenuiter in Dei verbo profeci, quin illud vere sentiam quid sibi velit, quantumque valeat, quod eius filius pronunciavit: Beatos fore nos, quum propter nomon suum vulgo male audiemus. Aequo itaque auimo feram quod Dominus, statuit, noc aliquo privilegio eximi peto [pag. 7] eorum conditione, quorum alioqui in numéro censeri, longe abest quin dignüs sim. Sed si tuae maiestati placuerit, Caesar, aequis auribus audire, quae me causae cogant, hanc, quam nunc tibi exhibeo, excusationem conscribere: spero tibi probatum iri meum hoc patefaciendae tibi innocentiae meae Studium. Primum enim si te mihi offensum esse intellexero, mei officii est, quoad potero, rationem tibi reddere eorum quibus oneror criminum. Nam quum natura ipsa me tibi obstrictum genuerit, ut qui sub tua ditione natus sum: tu earn obligationem magis etiam auxisti tua erga me b'enevolentia, qui me a puero in aula tua educasti. Velim itaque tibi persuadeas, Caesar, dare me velle operam, ut tuam maiestatem, quod quidem in me fuerit, hac maxime ratione h abeam propitiam, ne officio meo desim. Quanquam et alioqui ultro animus meus eo inclinet. Nam etsi mihi male conscius non sim, grave tarnen mihi est, benevolentia tua excidisse. Neque sane id alia de causa, quam quod tuae maiestati, quantum in me est, gratus esse cupiam. Est ct alia, Caesar, quae me dissimulare non patitur, ratio. Nobis enim a Domino praecipitur, ut os obstruamus calumniatoribus, [pag. 8] honeste nos gerentes, non modo coram Deo, sed et coram hominibus. Et quanquam primum illud fieri debeat honesta et irreprehensibili vita, in qua nullam inveniant de nobis maledicendi occasionem, qui earn qüaerunt: tarnen quum id praestare studuimus, si ea nihilominus sit adversariorum impudentia, ut non erubescant falsis calumniis nos impetere,. operae pretium est interdum, eiusmodi libidinem cohiberi, ne alioqui, propter nos, male nomen Domini audiat. Non sane quod nominis tantum nostri et honoris as8erendi causa, de calumniatoribus reprimendis solliciti esse debeamus: sed ubi quae nobis obiiciunt crimina, Dei nomen attingunt, et in eum veluti redundant, non modo non tacere debemus, sed constanter reclamare. Nam et alioqui ex nostra dissimulation e aliud malum sequeretur. Multi enim boni viri, hac occasione turbati, a recto itinere ab- duci possent. Cuius generis soandala vult imprimis Dominus nos amoliri. Itaque coram eo crudelis iudicari possim, si quis silentii mei culpa in offensionem aliquam incideret. Postrema causa, quae me mo vet, ut horum sycophantarum audaciam compescam, haec est: ne in posterum idem audeant adversus [pag. 9] alios. Solent enim illi nostra patientia audaciores fieri. Si de mea re tantum agoretur: facile conquiescerem, et malum benignitate vincere praeoptarem: quin etiam exemplo Christi, quod Iesaias proponit, plane obmutescerem. Sed quum aliis damnosam fore video meam patientiam: non possum non hoc periculo moveri, ut, quantum possim, ei occurram. Nam hoc est mendacii proprium, ut si toleretur, magis invalescat: si refellatur, statim concidat. Neque vero tali me dignor honore, ut gloriosum aliquod post mortem testimonium appetam, quod mei nominis quasi monumentum in hoc mundo supersit. Utinam potius apud homines oblivione sepultum sit nomen meum: id vero quod unum laude dignum est, in iusto pretio habeatur. Sed illud mihi curae est, ne meo vitio perniciosum aliquod exemplum in me statuatur, quod bonis viris deinceps obsit, quibus homines malevoli calumnias struere vellent. Quasi impuno liceat eos traducere, qui patienter iniurias tolerant. Quod nisi mea me conscientia cogeret tueri Christi causam, in asserenda evangelii ipsius veritate: meo deinde erga tuam maiestatem officio satisfacere: tum omnem, quae ex mo nasci posset, offensionem amoliri: postremo [pag. 10] in- Bolentiam maledicorum reprimere: nil mihi sane, Caesar, antiquius esset, quam innocentiam meam Domino, qui innocentiae iustus est patronus et vindex, commendare: meaeque conscientiae testimonio contentum esse potius, quam tuam maiestatem nunc mea defensione occupare. Sed quum perspicue ostendisse mihi videar, etiam si velim, non esse id mihi integrum: spero tuam maiestatem ea erga me fore aequitate, ut et aliquam audientiam mihi tribuat, et de eo quod liquide intellexerit, sententiam ferat. Atque adeo tua interest, Caesar, verum in talibus causis tibi patefieri, ne quibus patet ad aures tuas aditus familiaritate tua impune, dum omnes tacent, abutantur. Cacterum ut ad ipsam causam aggrediar, quam coram te agere, Caesar, instituo, adversarii me accusant haereseos: quae religioni christianae adversetur, eoque nomine cessisse patria ut poenam quam meritus essem, effugerem. Sed prius quam ad praecipuum causae statum descendam, respondendum mihi est quibusdam calumniis quas iidem illi, ut mihi invidiam et odium conflarent, vulgo sparsere. Non tarn fortasse apud te, Caesar, quem quidem ita fallere non pössunt, quam apud alios bonos viros, qui neque me norunt, neque rationem I
277 PRO FALLESIO. ' 278 [pag. il] exactae meae vitae aatis perspectam habent. Illud tamen spargitur, quasi tua maiestas idem de me suspicaretur. Suntque ii autores, quorum alioqui dignitatem haee calumnia minime decet: et quos cur habeam tarn adversaries non satis intelligo. Nisi si illud, quod scriptum est, implere in me cupiant: Odio me habuerunt gratis. Primum crimen, quo me onerant, tarn futile est ac frivolum, ut nisi ista autoritate et confidentia ab iis diceretur, ullam eius facere mentionem nollem. Nunc vero si tacuero, eorum oratio non nihili esse videbitur. Iactant dilapidasse me meas facultates; ut quum dignitatem mcain amplius tueri non possem, necesse mihi fuerit omnia pro derelicto habere, et non minus bonis, quam patria cedere: ne id fecisse videar religionis ergo. Si id diceretur in re praesenti: nulla mihi opus esset confutatione, ad coarguendam talem impudentiam. Sed procul facile audent mali homines haec fingere, quibus infamem me reddant, priusquam quid verum sit cognosci queat. (Jaeterum gratias ago Domino meo: nee esse me talem helluonem, vel huius generis (ut ita dicam) barathrum, cui satiando tarn copiosi provenais non sufficerent: nee unquam fuisse tarn profusae [pag. 12] ostentationis quin facile sumptus sustinuerim. Quanquam et si supra vires patrimonii fuissem sumptuosus: quis credat maluisse ultro bonis omnibus cedere, quam sumptum minuere? atque ut me aliqua forte desperatio praecipitem egisset, saltern quod reliquum erat, ut me in alia regione sustentarem, vendidissem. Nam quae tandem ilia astutia fuerit, ita patria cedere quod sumptus nonnihil contrahere puderet: interim vero plurima, quibus alibi sit opus, bona derelinquere? Atque adeo quos reliqui annuos proventus, alendae honeste familiae fuisse pares testimonio est sollicita eorum cupiditas, qui illis ad se trahendis inhiarunt. Si quibus hypothecis nonnullae ex possessionibus implicitae erant: nisi obstitisset mea absentia: faeilis erat explicandi ratio. Sed gratias ago Deo meo, Caesar, te ipsum testem mihi locupletem esse, quam vana sit haeo, qua me adversarii infamant, calumnia. Gerte si de sumptibus tantum ageretur, nil mihi facilius erat quam sumptuose vel in aula tua vivere, et multo quidem magis quam natura mea ferat. Neque enim, vel tenues, vel accisae opes fuerunt eius familiae, in qua natus sum nee ego tam male tuitus sum Patrimonium a progenitoribus relictum, ut infami cessione, vel ignominiosa [pag. 13] fuga inopiae pudorem discutere necesse habuerim. Imo vero non ignoras, Caesar, ultro me ab eo munere quod detuleras praeclarum, excusari volui8se. Nulla quidem tuae maiestati obsequendi recusatione, sed ingenua simplicitate, quod eo defungi, sicut optassem, minime poteram. An id est hominis, cui desit quo se alat? Sed ineptus fuerim, si hic pluribuB te morer, Caesar, coram quo nullam huius rei mentionem facere opus fuerat, nisi ut te verecunde monerem, quam fidem mereantur tam effrontés calumniatores. Eiusdem generis est, quod iactarunt, conscnsisse me, vel certe fa visse Anabaptistis. Autores huius oalumniae suis nominibus non notabo. Nam et mihi molestum est, quod se ita ipsi infanient, ac omnem in posterum fidem suam apud bonos viros élèvent. Sed tamen usitatum est hoc illis stratagema, Anabaptistas vocare quotquot non consentiunt vulgaribus corruptelis. Ut iam principum aures ad hanc cantilenam occalluisso putem. Quo fit, ut longiori responsione non indigeat. Sed illud nimirum est: nil de nobis dici tarn absurdum posse, quod non fidem inveniat, etsi ne ullam quidem prae se ferat veri speciem, nisi nos respondeamus. Hie enim [pag. 14] si uno verbo totam meam defensionem conclusero, iniuriam mihi ab iis fieri, qui illud obiiciant, quod ne per somnium quidem unquam cogitavi, peracta breviter causa fuerit. Omnino enim eorum probare est, quod obiiciunt: certumque est accusationem, quae sua probatione destituitur, pro m era haberi calumnia. Iam vero quae tandem indicia adversum me proferre possunt, quae vel tenuem coniecturam ingérant: certe nihil est quod reformidem. Sed si iis tantum ultro indulgetur, ut nuda eorum accusatio fidem habeat, nisi contrarium ipse probem: saltern vel id mihi tribuatur, ut hac conditione audiar. Primum igitur dico, nullum unquam mihi verbum excidisse, quod ullam huiusce criminis suspicionem praebuerit. Et sane tarn vana et inepta esse audio Anabaptistarum deliria, ut non nisi omnium literarum rudes plane homines circumveniant. Caeterum quo me beneficio Dominus affecit, adeo non sum alienus a uteris, quin et legere possim, et aliquid iudicare. Sicuti et a puero haec me studia semper oblectarunt: et hoc quoque nomine aliqua mihi intercessit necessitudo cum doctis viris et literatis. Sic itaque omnis a me aditus Anabaptistis obstruetus erat, ut etiam si aspirarent, [pag. 15] frustra id ab iis factum esset. Certe ab eorum haeresi sie perpetuo abhorrui, ut quoties mentio eius aliqua facta est, quid sentirem, minime dissimulaverim. Cuius rei nee paueos, nee levés testes, qui meis sermonibus interfuerunt, commemorare possum. Atque adeo, quum minime ignorarem, magna astutia eos irrepere in animos simpliciorum hominum, sedulo curavi ut haec pestis, quam perniciosissimam iudicabam, prorsus a tota domo mea et familia arceretur. Rogentur ipsi Anabaptistae, an me in suorum numéro habeant. Cuperent certe ita esse, et libenter gloriarentur, si ita esset. Sed nunquam me suum esse ipsi fatebuntur. Ac nescio sane an qui mo hoc nomine infamant, eadem con- 18*
- Page 107 and 108: 173 OONSrLIA. 174 tura, iam neque s
- Page 109 and 110: 177 OONSILIA. 178 Deinde ut autorit
- Page 111 and 112: 181 CONSILIA. 182 augere nunc quide
- Page 113 and 114: 185 CONSILIA. 186 heures ') pour le
- Page 115 and 116: 189 CONSILIA. 190 libus est reposit
- Page 117 and 118: RÉFUTATION DES ARGUMENTS PROPOSÉS
- Page 119 and 120: 197 CONSILIA. 198 du pappe y estaie
- Page 121 and 122: 201 CONSILIA. • 202 Que tous les
- Page 123 and 124: 205 CONSrLIA. 206 colendo corpore t
- Page 125 and 126: 209 CONSILIA. • 210 bons et fidè
- Page 127 and 128: 213 OONSILIA. 21é diendus est, non
- Page 129 and 130: 217 CONSILIA. ' 218 nmltorum calumn
- Page 131 and 132: 221 OONSILIA. 222 a populo approbat
- Page 133 and 134: 225 OONSILIA. 226 dat, unde luxatis
- Page 135 and 136: 229 CONSILIA. 230 haberes. Interim,
- Page 137 and 138: 233 CONSILIA 234 lusus puerilis est
- Page 139 and 140: 237 CONSILIA. 238 insolubile fuisse
- Page 141 and 142: 241 OONSILIA. 242 devoir il luy ser
- Page 143 and 144: DE USURIS. ') Iehan Calvin a quelqu
- Page 145 and 146: 249 CONSILIA. 250 voules que les ho
- Page 147 and 148: 253 CONStLIA. 254 textu, pôssidere
- Page 149 and 150: 257 OONSILIA. 258 festes contre lho
- Page 151 and 152: 561 OONSILIA. 262 ut a recta via d
- Page 153: 265 CONSrLIA. ' 266 ciente Domino,
- Page 156 and 157: Iesaie 59. Concidit Veritas: et qui
- Page 160 and 161: 279 APOLOGIA 280 stantia, si meo lo
- Page 162 and 163: 283 APOLOGIA 281 Quod si mihi aditu
- Page 164 and 165: 287 APOLOGIA 288 semen suffocatum,
- Page 166 and 167: 291 APOJ nam iustitiam quam gratiam
- Page 169 and 170: CORPUS REFORMATORUM. VOLUMINIS XXXV
- Page 171: IOANNIS CALYINI OPERA QUAE SUPERSUN
- Page 175: THESAURI EPISTOLICI CALVINIANI TOMU
- Page 178 and 179: X EPISTOLAE. Tilud insuper addimus,
- Page 180 and 181: XII EPISTOLAE. Oalvino conscriptoru
- Page 182 and 183: XIY EPISTOLAE. tolae alio ordine ve
- Page 184 and 185: XVI EFISTOLAE. Io. Calvini. In qua
- Page 186 and 187: XTlri EPISTOLAE. nationale de Franc
- Page 188 and 189: XX EPISTOLAE. dandum, etiam ab exte
- Page 190 and 191: XXII EPISTOLAE. Die protestantische
- Page 192 and 193: XXIV EPISTOLAE. Neque Corporis Befo
- Page 194 and 195: XXVI EPISTOLÀE. Index lectionum in
- Page 196 and 197: XXVm EPISTOLAE. exstiterint. HOG ve
- Page 198 and 199: XXX EPISTOLAE. ticis documentis, ut
- Page 200 and 201: XXXH EPISTOLAE. Bonnetus edidit, la
- Page 202 and 203: XXXIV EPISTOLAE. nentes. Sunt nonnu
- Page 204 and 205: xxxvi EPISTOLAE. Yetiae quasi centr
- Page 206 and 207: YTYVTTT EPISTOLAB. Quarum summa est
277 PRO FALLESIO. ' 278<br />
[pag. il] exactae meae vitae aatis perspectam habent.<br />
Illud tamen spargitur, quasi tua maiestas<br />
idem de me suspicaretur. Suntque ii autores, quorum<br />
alioqui dignitatem haee calumnia minime decet:<br />
et quos cur habeam tarn adversaries non satis<br />
intelligo. Nisi si illud, quod scriptum est, implere<br />
in me cupiant: Odio me habuerunt gratis.<br />
Primum crimen, quo me onerant, tarn futile<br />
est ac frivolum, ut nisi ista autoritate et confidentia<br />
ab iis diceretur, ullam eius facere mentionem<br />
nollem. Nunc vero si tacuero, eorum oratio non<br />
nihili esse videbitur. Iactant dilapidasse me meas<br />
facultates; ut quum dignitatem mcain amplius tueri<br />
non possem, necesse mihi fuerit omnia pro derelicto<br />
habere, et non minus bonis, quam patria cedere:<br />
ne id fecisse videar religionis ergo. Si id diceretur<br />
in re praesenti: nulla mihi opus esset confutatione,<br />
ad coarguendam talem impudentiam. Sed procul<br />
facile audent mali homines haec fingere, quibus infamem<br />
me reddant, priusquam quid verum sit cognosci<br />
queat. (Jaeterum gratias ago Domino meo:<br />
nee esse me talem helluonem, vel huius generis (ut<br />
ita dicam) barathrum, cui satiando tarn copiosi provenais<br />
non sufficerent: nee unquam fuisse tarn profusae<br />
[pag. 12] ostentationis quin facile sumptus sustinuerim.<br />
Quanquam et si supra vires patrimonii<br />
fuissem sumptuosus: quis credat maluisse ultro bonis<br />
omnibus cedere, quam sumptum minuere? atque<br />
ut me aliqua forte desperatio praecipitem egisset,<br />
saltern quod reliquum erat, ut me in alia regione<br />
sustentarem, vendidissem. Nam quae tandem ilia<br />
astutia fuerit, ita patria cedere quod sumptus nonnihil<br />
contrahere puderet: interim vero plurima,<br />
quibus alibi sit opus, bona derelinquere? Atque<br />
adeo quos reliqui annuos proventus, alendae honeste<br />
familiae fuisse pares testimonio est sollicita<br />
eorum cupiditas, qui illis ad se trahendis inhiarunt.<br />
Si quibus hypothecis nonnullae ex possessionibus<br />
implicitae erant: nisi obstitisset mea absentia: faeilis<br />
erat explicandi ratio. Sed gratias ago Deo<br />
meo, Caesar, te ipsum testem mihi locupletem esse,<br />
quam vana sit haeo, qua me adversarii infamant,<br />
calumnia. Gerte si de sumptibus tantum ageretur,<br />
nil mihi facilius erat quam sumptuose vel in aula<br />
tua vivere, et multo quidem magis quam natura<br />
mea ferat. Neque enim, vel tenues, vel accisae<br />
opes fuerunt eius familiae, in qua natus sum nee<br />
ego tam male tuitus sum Patrimonium a progenitoribus<br />
relictum, ut infami cessione, vel ignominiosa<br />
[pag. 13] fuga inopiae pudorem discutere necesse<br />
habuerim. Imo vero non ignoras, Caesar, ultro me<br />
ab eo munere quod detuleras praeclarum, excusari<br />
volui8se. Nulla quidem tuae maiestati obsequendi<br />
recusatione, sed ingenua simplicitate, quod eo defungi,<br />
sicut optassem, minime poteram. An id est<br />
hominis, cui desit quo se alat? Sed ineptus fuerim,<br />
si hic pluribuB te morer, Caesar, coram quo nullam<br />
huius rei mentionem facere opus fuerat, nisi ut te<br />
verecunde monerem, quam fidem mereantur tam<br />
effrontés calumniatores.<br />
Eiusdem generis est, quod iactarunt, conscnsisse<br />
me, vel certe fa visse Anabaptistis. Autores<br />
huius oalumniae suis nominibus non notabo. Nam<br />
et mihi molestum est, quod se ita ipsi infanient, ac<br />
omnem in posterum fidem suam apud bonos viros<br />
élèvent. Sed tamen usitatum est hoc illis stratagema,<br />
Anabaptistas vocare quotquot non consentiunt<br />
vulgaribus corruptelis. Ut iam principum aures ad<br />
hanc cantilenam occalluisso putem. Quo fit, ut longiori<br />
responsione non indigeat. Sed illud nimirum<br />
est: nil de nobis dici tarn absurdum posse, quod<br />
non fidem inveniat, etsi ne ullam quidem prae se<br />
ferat veri speciem, nisi nos respondeamus. Hie<br />
enim [pag. 14] si uno verbo totam meam defensionem<br />
conclusero, iniuriam mihi ab iis fieri, qui illud<br />
obiiciant, quod ne per somnium quidem unquam<br />
cogitavi, peracta breviter causa fuerit. Omnino<br />
enim eorum probare est, quod obiiciunt: certumque<br />
est accusationem, quae sua probatione destituitur,<br />
pro m era haberi calumnia. Iam vero quae tandem<br />
indicia adversum me proferre possunt, quae vel tenuem<br />
coniecturam ingérant: certe nihil est quod<br />
reformidem. Sed si iis tantum ultro indulgetur, ut<br />
nuda eorum accusatio fidem habeat, nisi contrarium<br />
ipse probem: saltern vel id mihi tribuatur, ut hac<br />
conditione audiar.<br />
Primum igitur dico, nullum unquam mihi verbum<br />
excidisse, quod ullam huiusce criminis suspicionem<br />
praebuerit. Et sane tarn vana et inepta<br />
esse audio Anabaptistarum deliria, ut non nisi omnium<br />
literarum rudes plane homines circumveniant.<br />
Caeterum quo me beneficio Dominus affecit, adeo<br />
non sum alienus a uteris, quin et legere possim, et<br />
aliquid iudicare. Sicuti et a puero haec me studia<br />
semper oblectarunt: et hoc quoque nomine aliqua<br />
mihi intercessit necessitudo cum doctis viris et literatis.<br />
Sic itaque omnis a me aditus Anabaptistis<br />
obstruetus erat, ut etiam si aspirarent, [pag. 15]<br />
frustra id ab iis factum esset. Certe ab eorum<br />
haeresi sie perpetuo abhorrui, ut quoties mentio<br />
eius aliqua facta est, quid sentirem, minime dissimulaverim.<br />
Cuius rei nee paueos, nee levés testes,<br />
qui meis sermonibus interfuerunt, commemorare<br />
possum. Atque adeo, quum minime ignorarem,<br />
magna astutia eos irrepere in animos simpliciorum<br />
hominum, sedulo curavi ut haec pestis, quam perniciosissimam<br />
iudicabam, prorsus a tota domo mea<br />
et familia arceretur. Rogentur ipsi Anabaptistae,<br />
an me in suorum numéro habeant. Cuperent certe<br />
ita esse, et libenter gloriarentur, si ita esset. Sed<br />
nunquam me suum esse ipsi fatebuntur. Ac nescio<br />
sane an qui mo hoc nomine infamant, eadem con-<br />
18*
Change language