volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

275 APOLOGIA 276
teemo illam, quae promise» est, compensationem intueoi':
nos cum illo ad nihilum tantum non redigi
oportere, ut quum dies venerit, in regnum Dei patris
tanto altius erigamur. Novum itaque mihi esse
non debet, si coram hominibus deprimar, atque
etiam, quum opus fuerit, plane deiiciar, quum' ea
simul meo animo insideat consolatio, esse illud mihi
apud Deum et oius angelos gloriae, atque honori.
Et sane, non ita tenuiter in Dei verbo profeci, quin
illud vere sentiam quid sibi velit, quantumque valeat,
quod eius filius pronunciavit: Beatos fore nos,
quum propter nomon suum vulgo male audiemus.
Aequo itaque auimo feram quod Dominus, statuit,
noc aliquo privilegio eximi peto [pag. 7] eorum conditione,
quorum alioqui in numéro censeri, longe
abest quin dignüs sim.
Sed si tuae maiestati placuerit, Caesar, aequis
auribus audire, quae me causae cogant, hanc, quam
nunc tibi exhibeo, excusationem conscribere: spero
tibi probatum iri meum hoc patefaciendae tibi innocentiae
meae Studium. Primum enim si te mihi
offensum esse intellexero, mei officii est, quoad potero,
rationem tibi reddere eorum quibus oneror
criminum. Nam quum natura ipsa me tibi obstrictum
genuerit, ut qui sub tua ditione natus sum:
tu earn obligationem magis etiam auxisti tua erga
me b'enevolentia, qui me a puero in aula tua educasti.
Velim itaque tibi persuadeas, Caesar, dare
me velle operam, ut tuam maiestatem, quod quidem
in me fuerit, hac maxime ratione h abeam propitiam,
ne officio meo desim. Quanquam et alioqui
ultro animus meus eo inclinet. Nam etsi mihi male
conscius non sim, grave tarnen mihi est, benevolentia
tua excidisse. Neque sane id alia de causa,
quam quod tuae maiestati, quantum in me est, gratus
esse cupiam.
Est ct alia, Caesar, quae me dissimulare non
patitur, ratio. Nobis enim a Domino praecipitur, ut
os obstruamus calumniatoribus, [pag. 8] honeste nos
gerentes, non modo coram Deo, sed et coram hominibus.
Et quanquam primum illud fieri debeat
honesta et irreprehensibili vita, in qua nullam inveniant
de nobis maledicendi occasionem, qui earn
qüaerunt: tarnen quum id praestare studuimus, si
ea nihilominus sit adversariorum impudentia, ut
non erubescant falsis calumniis nos impetere,. operae
pretium est interdum, eiusmodi libidinem cohiberi,
ne alioqui, propter nos, male nomen Domini audiat.
Non sane quod nominis tantum nostri et honoris
as8erendi causa, de calumniatoribus reprimendis solliciti
esse debeamus: sed ubi quae nobis obiiciunt
crimina, Dei nomen attingunt, et in eum veluti redundant,
non modo non tacere debemus, sed constanter
reclamare. Nam et alioqui ex nostra dissimulation
e aliud malum sequeretur. Multi enim
boni viri, hac occasione turbati, a recto itinere ab-
duci possent. Cuius generis soandala vult imprimis
Dominus nos amoliri. Itaque coram eo crudelis iudicari
possim, si quis silentii mei culpa in offensionem
aliquam incideret.
Postrema causa, quae me mo vet, ut horum
sycophantarum audaciam compescam, haec est: ne
in posterum idem audeant adversus [pag. 9] alios.
Solent enim illi nostra patientia audaciores fieri.
Si de mea re tantum agoretur: facile conquiescerem,
et malum benignitate vincere praeoptarem:
quin etiam exemplo Christi, quod Iesaias proponit,
plane obmutescerem. Sed quum aliis damnosam
fore video meam patientiam: non possum non hoc
periculo moveri, ut, quantum possim, ei occurram.
Nam hoc est mendacii proprium, ut si toleretur,
magis invalescat: si refellatur, statim concidat. Neque
vero tali me dignor honore, ut gloriosum aliquod
post mortem testimonium appetam, quod mei
nominis quasi monumentum in hoc mundo supersit.
Utinam potius apud homines oblivione sepultum sit
nomen meum: id vero quod unum laude dignum
est, in iusto pretio habeatur. Sed illud mihi curae
est, ne meo vitio perniciosum aliquod exemplum
in me statuatur, quod bonis viris deinceps obsit,
quibus homines malevoli calumnias struere vellent.
Quasi impuno liceat eos traducere, qui patienter
iniurias tolerant. Quod nisi mea me conscientia cogeret
tueri Christi causam, in asserenda evangelii ipsius
veritate: meo deinde erga tuam maiestatem officio
satisfacere: tum omnem, quae ex mo nasci
posset, offensionem amoliri: postremo [pag. 10] in-
Bolentiam maledicorum reprimere: nil mihi sane,
Caesar, antiquius esset, quam innocentiam meam
Domino, qui innocentiae iustus est patronus et vindex,
commendare: meaeque conscientiae testimonio
contentum esse potius, quam tuam maiestatem nunc
mea defensione occupare. Sed quum perspicue ostendisse
mihi videar, etiam si velim, non esse id
mihi integrum: spero tuam maiestatem ea erga me
fore aequitate, ut et aliquam audientiam mihi tribuat,
et de eo quod liquide intellexerit, sententiam
ferat. Atque adeo tua interest, Caesar, verum in
talibus causis tibi patefieri, ne quibus patet ad aures
tuas aditus familiaritate tua impune, dum omnes
tacent, abutantur.
Cacterum ut ad ipsam causam aggrediar, quam
coram te agere, Caesar, instituo, adversarii me accusant
haereseos: quae religioni christianae adversetur,
eoque nomine cessisse patria ut poenam
quam meritus essem, effugerem. Sed prius quam
ad praecipuum causae statum descendam, respondendum
mihi est quibusdam calumniis quas iidem
illi, ut mihi invidiam et odium conflarent, vulgo
sparsere. Non tarn fortasse apud te, Caesar, quem
quidem ita fallere non pössunt, quam apud alios
bonos viros, qui neque me norunt, neque rationem
I