volumnis xxxviii. pars prior. - Archive ouverte UNIGE

DE MUTATA AÜT MUTÄNDA RELIGIONE.
EPISTOLA CUIDSDAM NOMINE SCEIPTA, QUI SE A PA­
TRE RELIGIONIS NOMINE SDBDUXEKAT.')
Quod facti mei rationem scripto et absens potius
quam praesens exhibco, peto a te, observande
pater, ut me excusatum babeas. Duo in causa sunt:
unum, quod veritus sim, ut in ré odiosa et in speciem
aliéna, satis facilem ad me audiendum te näherem
: alteram, quod summa ilia reverentia qua
te prosequor, mihi apud te quidquam istorum proferre
hactenus non permiserit. Nunc vero ineundam
mihi hanc rationem esse duxi, qua Tel te plaearem,
quatenus offensionem de me conceptam retineres,
vel saltern quidquid istud est emollirem, dum
ohlata meliori occasione tibi ad plenum satisfacerem.
Dolet tibi, quod in cultus Dei ratione quem pro
vera habes te non sequar. Hoc si contemptu facerem,
ut levés multi homines, quibus susque deque
est omnis,religio, quique omni affectu in cultus Dei
observatione vacui sunt, nulla venia non essem indignissimus.
Sin vero Dei timor, et conscientiae
testimonium eo me impulerunt, sic mihi persuadeo,
utroque illo nomine meum a te factum tolerabilius
iudicatum iri. lam ne te multis obtundam, negari
hoc non potest, quin multi et crassi abusus et corruptelae
in ecclesia locum habeant, qui Dei nomine
teguntur: et bona intentio ista omnia eluere creditor.
Interea qui sic vivunt, ut sine Dei voluntatis
àutoritate Deo sese approbatum iri statuant, illi (ut
vulgo dicitur) rationem suam sine hospite subducunt.
Siquidem fixum esse illud debet, Deum non
ex nostro sed ex ipsius arbitrio' colendum esse. Me
vero ferendum non esse fateor, si his de rebus ex
meo sensu pronunciare andeam, quasi aliis iudkio
plus valeam. Sed non hic agitur quis melius sapiat
inter homines: ilia enim régula et nota est, et
1) Beza eœhibet inter epistolas, e gallico versam dicens
Gen. p. 143, Laus. p. 311, Han. p. 354, Ghouet p. 194, Amst.
p. 88.
cômmuni omnium sensu comprobata, Deum praeferre
obedieritiam sacrificiis omnibus. Quare ut res
subtilius non expendatur, satis constat, a Deo roiici,
quidquid ipsius voluntati non respondet. Testimonium
autem voluntatis Domini ex una scriptura, in
qua consignatum exstat, petendum est. Undo fit,
ut quidquid sese offeret quod repugnet scripturae, ab
eo mihi cavendum sit, nisi sciens in Deum peccare
velim. Hoc autem loco habere me quae communi
consensu tarn sancta esse credantur, absurdum tibi
videri potest. Verum hoc unum a te, mi pater, postulo,
ut quum ea sim aetate quae ad quidvis admittendum
magis prona iudicari solet, ne tarnen
hoc meum tantis de rebus iudicium iuvenili levitati
adscribas: quum potius idoneo et omni excepüone
maiore veritatis testimonio pressus ac pervictus, ita
sentire coepcrim. Quod enim per Dei gratiam et
legendo et audiendo àssequi datum est, illi refragari
tandem non potui. Quamobrem, mi pater, ubi
ex ilia certa scientia, quae conscientiam meam regere
debet, aliquid malum esse mihi constat, illi
interesse nefas mihi iudico, etsi mihi non parum
dolet, quod ab Ulis rebus abstinere sine tui offensione
non possum. Nihil enim mihi et optabilius
est, et meo voto accommodatius, quam ut meum
tibi obsequium praestem, atque approbem. Unum
me impedit, cuius a te imputationem supplex deprecor,
quod reluctante conscientia si quid aggrediar,
me ipsnm in me iudicem ferre cogar. Absit vero
a moribus meis omnis arrogantiae, et de me supra
alium quemquam existimationis labes. Tantum hoc
volo, quod qui a Deo edoctus sim, quid rectum sit
vel secus, illud insuper habere iam non possim.
Quumque singulis de se apud ilium ratio aliquando
reddenda sit, ut aliis sua ignorantia in Dei iudicio
fraudi etiam non sit, non video tarnen quid a me
obtendi possit, si a Dei notitia et vero ipsius cultu
mihi explorato semel deflectam. Quid porro in ipsis
rerum obtineat argumentis, neque pro meo captu
hie apud te attingo, neque etiam eo tibi molestiam