opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
Share Embed Flag
Download ePaper

opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
02.06.2013 Views

171 EPISTOLAE 3238—3241 172 3238. CALVINüS RADZIVILIO. Nuntiat se ei commentarium in Acta Apostolorum dicasse. (Ex apographo Cod. Paris. Dupuy 102, fol. 17.) Illustrissime Priiiceps ao Domine. Quando accidit, quod pridem optavi, ut publice testata'fieret obserrantia qua ampliasimam tuam dignitatem prosequor, nolui, quod reliquum erat, omittere, nempe ut uteris privatis meum hoc officium tibi commendarem. Etsi enim sancte asserere possum, me non appetere vel captare quidquid lucri: licet tarnen cum Paulo dicere, non a me quaeri quae tua sunt, sed te ipsum. Erit ergo hoc mihi iustum laboris mei pretium si intellexero meae erga tuam amplitudinem reverentiae testimonium tibi probari. Id mihi diu in animo fuit, aliquid ex meis lucubrationibus illustrissimo tuo nomine* dicare. Nunc quum locupletarem meos in Acta Apostolorum commentaries visum est munus tua persona dignum, nee dubitavi quin tibi quoque gratum foret: causas in praefatione cur te praecipue elegerim reperies. Quia hie nemo ad manum erat qui exemplar perferret, mandavi ut Francofordiae si fieri posset, aliqua iniretur ratio. Etsi vero tuam responsionem cupide exspecto, ex qua certius cognoscam, librum tibi oblatum ac tuo nomini inscriptum humaniter et qua speravi benevolentia exceptum fuisse, hac tarnen persuasione interea fruar, pro amore erga me tuo, cuius me ultro certiorem facere dignatus es, hoc gratitudinis meae pignore te oblectari. Non hortabor te pluribus, ne * in asserendo Dei cultu tuendaque pietatis doctrina indefessum te patronum uti hactenus praestes, quia tuam constantiam nullis iam stimulis indigere confido. Tale, princeps illustrissime. Dominus tuam amplitudinem diu incolumem et florentissimam servet teque donis spiritus sui magis ac magis augere omnique benedictionum genere ornare pergat. Genevae 4. Calendas Septembris 1560. (Ex autographe» Arch. Tnric. Flat. VI. Vol. 129, olim Epp. Tom. 30, fol. 380. — Simler Vol. 98-X Clarissimo viro D. Ioanni Calvino Genevensis ecclesiae fido pastori domino suo colendo et fratri carissimo. Genfll S. D. Proditionibus et sanguinariis artibus plena sunt omnia, frater in Christo carissime. Episcopus Bhedonensis l ) missus a Rege Galliarum, aut Cardinale potius, ivit praeterito mense ad Imperatorem: quo si quid sit papisticum magis in orbe terrarum, dubito vehementer. Badae in comitiis praeteritis et mense Iulio celebratis multum contulit cum legatis Helvetiorum papisticis. Deinde descendit Yiennam Austriae. Scripsit tarnen ex itinere ad me et dixit, se concilii liberi convooandi gratia proficisci ad Imperatorem: orare ut ei quid sperem et sentiam de concilio explicem. Id quod feci, ostendens me nihil nisi turbas et bella inde exspectare, et cur haec exspectem exposui ex historiis. Idem quoque misit cum mandatis virum doctum mihi familiärem ad principes Germanos. 2 ) Exponit his tumultus Galliae, et quod quidem fateantur se cum Germanorum principum consensu tumultuari: id quod non credat Rex, orareque ne ipsi principes credant tumultaantibus. Addit se cogitare de libero concilio celebrando, ac principum requirit consensum aut sententiam. Nuper vero retulit mihi iÜe s ) qui apud Lantgravium, Palatinum et Wirtembergensem fuit, principes se excusare et protestari quod tumultus consoii non sint. Scire tarnen graves persequutiones motas in fidèles, unde forte turbae hae exoriantur. Orare ut pax ecclesiae Christi concedatur. Concilium vero agnoscere admodum esse neoessarium, sed apostolicum, non papisticum: illud se non fugituros, cum hoc se nihil habituros negotii. Interea ex Vienna fama spargit, 3239.1) Bern. Bochetel. De cuius legatione m Germaniam cf. Langueti Epp. II. n. 26. Le Laboureur, Mém. de Gastelnau 1.464 (ubi instructionem ei datant reperies impressam), Thuan. I. xxv. éd. gaU. II. 780. De eius negotiis in commis Badensibus ibi nihü. 2) In instructt. modo laudatis inter alia haec leguntwr: ledit Evesque verra en son voyage si faire se peut l'électeur Palatin, le landgrave de Hesse, le duo' de Wirtemberg et antres princes, et sil ne peut y aller, depesohera devers icenx personnes accortes avec la charge que es tumultes dernière­ 3239. ment survenus en ce Royaume aucuns rebelles et séditieux, qui pour conleur et prétexte de leur conspiration mettaient BULLINGERUS CALVINO. en avant le fait de la Religion, donnoient à entendre qu'ils avoient intelligence avec eux, ce que ledit seigneur n'a jamais Eefert quid cum legato Regis ad Imperatorem voulu croire etc. 3) Besponstm principum refert Thwmus I. I. ita fere misso egerit, qui ipsum spe concilii liberi deludere ut hic tradït Bullingerus. Utrinque verba et voces praeter- conatus est, svmul alias tricas pontificiorum denunciat. eaque nihil.

173 1560 AUGUST.—SEPTEMB. 174 serio consultari de concilio, et venisse illuc legates Borna misBOs. Mittuntur item ad episcopum Constantiensem legati pontificii et imperatorii, qui obtrudant episcopo Qmstantiensi coadiutorem. Bed renuit episcopus, réunit capitulum. Diountur autem citandi Romam ob banc rebellionem. Coadiutorem obtruderent libenter nobilem quondam ab Emps, hominem militarem, pontificis ex sorore nepotem, iuratum quasi Helvetiorum bostem. Existimant autem multas ob causas bunc obtrudendum, praecipue vero si concilium celebrari possit Oonstantiae denique ut eius opera utantur contra Helvetios evangelio adhaerentes. Quid vis? Mirifica tractantur consilia, quae si succédant ad vos usque pertingent. Eeliqua intelligit tua prudentia, et fratri cuidam multa credidi quae tibi référât. Veniet bis diebus ad te. Sabaudus est, vir bonus et pius. Oremus ergo Dominum ut consilia acbitopbelica omnia dissipet. Nam apud Bbaetos quoque seminarium sparsum est seditionis et tumultus, dum quidam contra episcopum alii pro episcopo stant. 4 ) De quo forte ab aliis audisti. Ego omnia hue spectare et institui video ut Veritas opprimatur varus artibus. Sed vivit Dominus. Hic enim disponit, homo proponit, et incidit saepe in foveam quam fecit quisquis interitum aliis struit. Saluta D. Baesam et Viretum, et quid in Galliis fiat scribito, et ut res vestrae babeant Salutant te symmystae et fratres omnes. Vale, Tiguri 30. Augusti 1560. Saluta D. Budaeum, IonviUaeum, Badmm et reliquos nostas etc. 4) A. 1560 synodus congregata fuit Curiae, in qua serio de abolendo episcopatu deliberatum est. Senatus wrbis »pst episcopo ut se munere abdicaret suadere conatus est. (Kind, Ref. im Bisth. Chwr. Como 1858, p. 135.) 3241. GALLASIUS CAL VINO. Caret pro tempore Uteris Genevensium. Ecclesia interea pacata est. Ab Alexandro sibi cavet, Belgarum pastor turbos excitare conatur. *) (Ex antographo Ood. Genov. 112, fol. 199.) A Monsieur Monsieur Despeville. S. Si vos omnes valetis bene est. Ego nunc corpore utcunque, animo satis valeo. Exspectatio literarum vestrarum me magnopere angit, atque etiam interdum cruciat. Quid enim causae sit quod in tanta scribendi opportunitate tantoque tabellariorum numéro nihil hactenuB responderitis, non satis animadverto. Nisi quod suspicor, aut interceptas esse literas meas aut responso indignas iudicari. Quia tarnen satis gravia erant negotia de quibus ad vos scribebam, hoc posterius in animum meum inducere non possum, quum sciam, nos nostraque vobis non minus quam vestra curae esse. Itaque iudico, aut minus fideliter aut tardius vobis redditas esse meas literas, aut vestras nondum isthuc perlatas esse. Si quid aliud sit, ego me tandem ex vobis intellecturum esse puto. Nunc Dei beneficio, turbis illis gravioribus quae nos agitabant pacatis, ecclesiola nostra tranquillum aliquem statum obtinet. Alexander a querelis abstinet. Concionandi Bullingerus tuus. ei in templo nostro libertas concessa est, ea tarnen conditione ut liberum sit ecclesiae, quoties opus erit, mihi collegam adlegere. Nee enim ordinarium ei munus concedi aut ullam electionem fieri passus sum. Tantum curavi ut ecclesiae libertati tuendae studens caverem ne schisma quoddam inter nostra- 3240. tes oriretur. A quo certe non longe aberamus, ut levés et factiosi maiore ex parte sunt isti homines, CAL VENUS INCERTO. si summo iure omnia agere voluissem. Magnum enim numerum Alexander in templum, cui praeest Responsio ad quaestionem propositam de proventu aut praeesse deberet, pertracturus erat. annuo sacerdotii papalis et venditionis pretio. Longe vero maior et periculosior molestia nu- (Edidimus inter Consilia, Opp. Tom. X. Part. I. p. 252. — per ab Adriano Hamsteldio Data fait Oal. Sept. 1560 et inoipit a verbis : Si de re adhue intégra dandum esset consilium etc.) 2 ) Belgarum pastore utrique ecclesiae exhibita est. Quum enim faveat Anabaptistis, 8 ) eosque excuset ao pro innrmioribus 8241.1) Cf. praecedentes eiusdem N. 3224. 3226. 3233. 2) into Eaemstedio, supra iam non una vice laudato. De vita eius cf. Gerdes. hist. ref. III. 270 sqq. 3) Dixerat, qninimo soripserat alionbi, se qnidem salutia fundamentnm Christum ipsnm in teiligere : quod autem Christus ex mulieris semine natus sit noetrae oarnis particeps, id non fundamentum esse Bed fundamenti oircumstantiam quandam, ut qui Christum ex mulieris semine natum esse negat is non fandamentam negat sed unam ex fundamenti ciroumstantiis. Quum coram Grinddtto hune et alios errores revoeare

171 EPISTOLAE 3238—3241 172<br />

3238.<br />

CALVINüS RADZIVILIO.<br />

Nuntiat se ei commentarium in Acta Apostolorum<br />

dicasse.<br />

(Ex apographo Cod. Paris. Dupuy 102, fol. 17.)<br />

Illustrissime Priiiceps ao Domine. Quando accidit,<br />

quod pridem optavi, ut publice testata'fieret<br />

obserrantia qua ampliasimam tuam dignitatem prosequor,<br />

nolui, quod reliquum erat, omittere, nempe<br />

ut uteris privatis meum hoc officium tibi commendarem.<br />

Etsi enim sancte asserere possum, me non<br />

appetere vel captare quidquid lucri: licet tarnen<br />

cum Paulo dicere, non a me <strong>quae</strong>ri <strong>quae</strong> tua sunt, sed<br />

te ipsum. Erit ergo hoc mihi iustum laboris mei<br />

pretium si intellexero meae erga tuam amplitudinem<br />

reverentiae testimonium tibi probari. Id mihi<br />

diu in animo fuit, aliquid ex meis lucubrationibus<br />

illustrissimo tuo nomine* dicare. Nunc quum locupletarem<br />

meos in Acta Apostolorum commentaries<br />

visum est munus tua persona dignum, nee dubitavi<br />

quin tibi quoque gratum foret: causas in<br />

praefatione cur te praecipue elegerim reperies.<br />

Quia hie nemo ad manum erat qui exemplar perferret,<br />

mandavi ut Francofordiae si fieri posset, aliqua<br />

iniretur ratio. Etsi vero tuam responsionem<br />

cupide exspecto, ex qua certius cognoscam, librum<br />

tibi oblatum ac tuo nomini inscriptum humaniter<br />

et qua speravi benevolentia exceptum fuisse, hac<br />

tarnen persuasione interea fruar, pro amore erga<br />

me tuo, cuius me ultro certiorem facere dignatus<br />

es, hoc gratitudinis meae pignore te oblectari. Non<br />

hortabor te pluribus, ne * in asserendo Dei cultu<br />

tuendaque pietatis doctrina indefessum te patronum<br />

uti hactenus praestes, quia tuam constantiam nullis<br />

iam stimulis indigere confido. Tale, princeps illustrissime.<br />

Dominus tuam amplitudinem diu incolumem<br />

et florentissimam servet teque donis spiritus<br />

sui magis ac magis augere omnique benedictionum<br />

genere ornare pergat. Genevae 4. Calendas Septembris<br />

1560.<br />

(Ex autographe» Arch. Tnric. Flat. VI. Vol. 129, olim Epp.<br />

Tom. 30, fol. 380. — Simler Vol. 98-X<br />

Clarissimo viro D. Ioanni Calvino Genevensis<br />

ecclesiae fido pastori domino suo colendo et fratri<br />

carissimo.<br />

Genfll<br />

S. D. Proditionibus et sanguinariis artibus<br />

plena sunt <strong>omnia</strong>, frater in Christo carissime. Episcopus<br />

Bhedonensis l ) missus a Rege Galliarum, aut<br />

Cardinale potius, ivit praeterito mense ad Imperatorem:<br />

quo si quid sit papisticum magis in orbe<br />

terrarum, dubito vehementer. Badae in comitiis<br />

praeteritis et mense Iulio celebratis multum contulit<br />

cum legatis Helvetiorum papisticis. Deinde descendit<br />

Yiennam Austriae. Scripsit tarnen ex itinere<br />

ad me et dixit, se concilii liberi convooandi<br />

gratia proficisci ad Imperatorem: orare ut ei quid<br />

sperem et sentiam de concilio explicem. Id quod<br />

feci, ostendens me nihil nisi turbas et bella inde<br />

exspectare, et cur haec exspectem exposui ex historiis.<br />

Idem quoque misit cum mandatis virum<br />

doctum mihi familiärem ad principes Germanos. 2 )<br />

Exponit his tumultus Galliae, et quod quidem fateantur<br />

se cum Germanorum principum consensu<br />

tumultuari: id quod non credat Rex, orareque ne<br />

ipsi principes credant tumultaantibus. Addit se cogitare<br />

de libero concilio celebrando, ac principum<br />

requirit consensum aut sententiam. Nuper vero<br />

retulit mihi iÜe s ) qui apud Lantgravium, Palatinum<br />

et Wirtembergensem fuit, principes se excusare et<br />

protestari quod tumultus consoii non sint. Scire<br />

tarnen graves persequutiones motas in fidèles, unde<br />

forte turbae hae exoriantur. Orare ut pax ecclesiae<br />

Christi concedatur. Concilium vero agnoscere admodum<br />

esse neoessarium, sed apostolicum, non papisticum:<br />

illud se non fugituros, cum hoc se nihil<br />

habituros negotii. Interea ex Vienna fama spargit,<br />

3239.1) Bern. Bochetel. De cuius legatione m Germaniam<br />

cf. Langueti Epp. II. n. 26. Le Laboureur, Mém. de Gastelnau<br />

1.464 (ubi instructionem ei datant reperies impressam),<br />

Thuan. I. xxv. éd. gaU. II. 780. De eius negotiis in commis<br />

Badensibus ibi nihü.<br />

2) In instructt. modo laudatis inter alia haec leguntwr:<br />

ledit Evesque verra en son voyage si faire se peut l'électeur<br />

Palatin, le landgrave de Hesse, le duo' de Wirtemberg et<br />

antres princes, et sil ne peut y aller, depesohera devers icenx<br />

personnes accortes avec la charge que es tumultes dernière­<br />

3239.<br />

ment survenus en ce Royaume aucuns rebelles et séditieux,<br />

qui pour conleur et prétexte de leur conspiration mettaient<br />

BULLINGERUS CALVINO.<br />

en avant le fait de la Religion, donnoient à entendre qu'ils<br />

avoient intelligence avec eux, ce que ledit seigneur n'a jamais<br />

Eefert quid cum legato Regis ad Imperatorem voulu croire etc.<br />

3) Besponstm principum refert Thwmus I. I. ita fere<br />

misso egerit, qui ipsum spe concilii liberi deludere ut hic tradït Bullingerus. Utrinque verba et voces praeter-<br />

conatus est, svmul alias tricas pontificiorum denunciat. eaque nihil.

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!