opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

119 EPISTOLAE 3217-3219 120
ecclesia successum sentiat bonum. Datum Biehaviae
3 tarn Gienae, *) quam Gehennae, sublato illo
) 21. Iunii anno Domini 1560.
Deditissimus frater in Christo
Stanislaus Wardesius
superintendens reformatarum ecclesiarum
in Russia minister Bichaviensis
aliorum seniorum nomine et fratrum.
3218,
BEZA BULLINGERO.
Malta tradit ad recentissirnam historiam GaMiae
tarn ecclesiasUcam quam politicam pertimenUa.
(Ex antographo Cod. Genev. 118, fol. 157. — Edidit Baum.
IL App. p. 12.)
Eximio Christi servo, D. Henrico Bullingero,
Tigurinae ecelesiae pastori, fratri ac symmystae mihi
plurimum observando.
Tiguri.
S. Nihil erat necesse, mi pater, ut. tuum silentium
tarn sollicite excusares. Etsi enim vehementer
eupiebam intelligere quid tibi videretur de
meo scripto quod ad te miseram, tarnen nunquam
dubitavi quin aliquid magis serium mihi responsum
tuum invideret. Pacio enim ego ex me ipso periculum,
qui quum non ita multis prae te neque ita
magnis negotiis premar, cogor tarnen saepissime in
rescribendo amicorum exspectationem fallere et desiderium
meum suspendere. Sed de his satis. Quod
igitur ad meum scriptum attinet, gaudeo tibi non
improbari et rogo ut, sicut facis, alii aliorum dicta
et facta non ex syllabis et Uteris, sed ex animo
vere Christiana caritate praedito metiamur. Qui
nobis dedit unum in ipso sentire quod ad rem ipsam
attinet, nunquam, ut spero, permittet ut de formulis
acerbe dissentiamus. Et quod in postremis quoque
tuis Uteris monuisti, te vereri ne ab adversariis
arripiatur, curabo ne frustra monueris/ Nam ita
omnino faciendum est, hoc praesertim tempore, quo
non dubito quin exardescat Saxonica rabies non
a ) quem
unum nonnihil metnebant. Sed vivit Dominus qui
iinpios dissipabit, quo die nihil tale exspeetabunt.
Exspectas nimirum ut volumen ad te mittam
de rebus gaUicis. Et certe si veUem aut nugari,
aut vera scribere, non deesset magni voluminis argumentum.
Sed nimis esset operosum, etiamsi aUoqui
satis esset otü, vera afalsis distinguere. Neque
enim oredibile est quam vana quotidie nobis abhinc
quatuor menses nuncientur : quae res maxima in
causa fuit cur tacere potius omnino oonstituerimus,
quam res falsissimas veris permiscere. Nunc autem
ecce tibi paucis quidem sed vere descriptam rei
summam, quam una cum his Uteris aeeipies, nisi
iam forte aliunde aeeepisti. Quae consequuta sunt
fere sunt eiusmodi. In Delphinatu et Provincia 3 )
ubi nimium intempestive et contra ministrorum consilium
publice fuit concionatum, incredibiUs fuit
peroulsio et nostrorum et eorum qui sunt illos adorti.
Tandem vero nostrorum consternatio illis addidit
animos. Itaque factum ut nostri-miserabiliter hue
et illuc sint dilapsi, hostes autem incruenta victoria
praeter spem potiti,.admodum clementer ea usisunt,
si exitum spectes, quamvis satis constat eos metu
potius maioris mali quam ulla alia ratione manne
continuisse. Septem duntaxat Viennae in Delphinatu
sunt capite truncati, idque tanquam seditiosi,
quamvis certum sit falso ilUs fuisse crimen seditionis
impositum. Multi profugerunt, adeo ut adversarii
qui domi manserunt magis sibi metuerent
quam qui profugerant. Multi utrinque caesi et intercepti.
Tn aliis GalUae partibus multo minor fuit
tempe8tas, et quod mireris, in" us ipsis regionibus
in quibu8 acta res est, 4 ) nihil motae sunt ecelesiae.
Imo ita praeteriit fluctus ut piorum capita vix attigerit,
et nunc multo magis quam antea auctus sit
eorum numerus. Hoc quum non ignorent adversarii,
tamen ita sunt perculsi ut nunquam sibi magis
metuerint. Utinam legere posses et intelligere quot
et quam diversa edicta vel uno mense scripserint.
Mirareris profecto incredibilem iUorum pavorem,
nemine illos persequente, praeter eum quern minime
metuunt. Quod nullis vestrorum legationibus potuit
impetrari annis superioribus, hoc ultro dederunt
non petentibus, ut omnes undique captivi dimitterentur.
5 ) Et plerosque dimissos constat etiam cum
aperta confessione. Sed tamen iudicum iniquitas
fecit ut nonnuUi adhuc in vinculis teneantur. In
summa nunquam magis trepidarunt adversarii quam
3) Bychow novy «t'eus est in Alba Bussia quam vocant, 3218.1) lenae, ubi tum florebat genuinus Lutheranismus.
•in gubernio Moküew. Ecelesiae Eelveticae in Lithuania eo 2) Melanehthone, d. 19. Apr. fato suo functo.
saeculo in sex dioeceses divisae erant quarum unaquaeque 20 3) Cf. N. 3172.
ad 40 parochias comprehendebat. Apud Lükaseemceium 4) seil, coniuratio Ambosiana.
{Gesch. d. ref. K. in Lith. L. 1848. II. 7) de rébits hic com- 5) Edit d'Amboise. Mém. de Condé I. 336. Haag,
memoratis nihil habetur.
pièces justif. n. 13. p. 42.