opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

$9 EPISTOLAE 3207—3210 100
"üt yero nunc res sunt in Gallia, si vel tantillum
oöncesserint et illis data fuerit aliqua relaxatio, pura
religio vires exiguo tempore oolliget, quas deinde
minuere in omnium hostium arbitrio non erit.
Ergo si quando 111. Principibus curae fuit fratrum
Gallorum salus qui verae pietatis studium
profitentur, nunc illis divinitus offertur occasio ut
suam autoritatem ad eos iuvandos conférant. Oessare
vero, ao nullum remedium tentare, valde periculosum
esset, quia ubicunque res aliquantum tranquillas
vident Guisiani, non minore rursus licentia
quam ante saevire incipiunt. Deinde, nisi novi stimuli
admoveantur, quidquid promisit regis consilium
evanesoet. Sedulo igitur incumbere necesse est, ne
malum eo usque pullulet ut non sit posthac sanabile.
Haec vero postulationis summa, si placeat 111.
Principibus, utilissima erit: nempe si primo commémorent
gaudere se et Régi gratulari quod instituent
concilium nationale 7 ) cogère ad purgandos
abusus et corruptelas, quibus palam est sinceros
Dei cultores ita offendi, ut mori centies malint quam
perpetuo in eiusmodi sordibus tabescere. Hanc
enim unioam esse ràtionem qua sedari possint omnes
motus, quorum exitus tristis erit nisi Rex cum
suo consilio prudenter occurrat. Deinde exponant,
111. Principes Regem eiusque consilium hortari ne
ab hoc tam recto et utili 8 ) proposito désistant: se
vero non operam suam offerre, quia clero papali
suspecti sint, sed tarnen vehementer cupere pro virili
sua incumbere in hanc causam, et officia sua
Régi non defore, quacùnque in parte sibi fructuosa
esse viderit.
Tertio ob duas praecipue causas se venisse dicant
legati, ut Regis securitati tranquilloque statui
et publicae saluti consulatur. Hoc autem 111. Principes
non censere aliter fieri posse quam si tollantur
superstitiones quae exaspérant bonorum omnium
animos, ita ut praeferant legitimum Dei cultum propriae
vitae, et perfidos se existiment si consensus
speciem ostendant ubi répugnât eorum conscientia.
Secundum vero finem legationis esse, ne rigide tractentur
qui cupiunt Deum pure colère atque ita se
disiungere ab omnibus inquinamentis papatus. Verum
si Régi sint obsequentes ut debent, neque turbas
ullas excitent, sed privatim se contineant in fide
quam sunt amplexi, ut tojerentur donec universae
ecclesiae reformationi per idonea remédia prospectum
fuerit. Hoc si Rex admittere volet cum suo
consilio, 111. Principes iam esse propensos et libenter
paratos fore ad manum porrigendam: sin vero
praecise Rex agat cum suis subditis et iustam reformationem
abnuat, ipsos metuere ne infeliciter
7) Quod hic Noster postulat de eo demum post mortem
Jlegis Francisa serio cogitatum fuit-
8) virili S.
succédât, atque ideo ipsos pro sua benevolentia et
observatione, qua Regem et regnum Franciae prosequuntur,
non tantum monere, sed etiam rogare
et obsecrare, ne tanta paois stabiliendae occasio negligatur
et pugnetur cum necessitate.
3208.
CALVINUS LUBENIO.
Vergerium notât, monet ut a Stancaro sibi caveant,
epistolam proxime excudendam nuntiat, Gattiae statutn
deflet.
(Antographon non exstat. Legitur in Cod. Gen. 107», fol. 210,
Cod. 107b, fol. 65, Ood. Bern. VI. 865 et Simler. Vol. 97. Anglioe
in éd. Philad. IV. 112.)
Oalvinus Ioanni Lusenio ') ministro ecclesiae Iwanovicensis.
Quod Vergerium 2 ) cursitare scribis, colende
nobis in Domino frater, et passim satagere ut suis
mixturis puram religionem adulteret, pridem apud
nos conquesti sunt tum D. a Lasco, 3 ) turn alii pii
fratres quibus eiusmodi artificia displicent. Bed quia
nostrum non est homini ad tortuosas actiones nato
legem quietis imponere, rogandus est Deus ut eum
compescat. Monendus etiam est Hlnstris D. Palatinus
Vilnensis,*) ut ab illius insidiis sibi caveat: quod.
nunc eramus facturi si tempus tulisset. Quamquam,
ut futilis est ardelio, vix quemquam mediocri prudentia
instructum secundo fallere poterit. Miramur
vero eo audaciae fuisse provectum, ut in Ânglia s )
quoque aliquid tentaret. Verum quo magis se prodit,
minus noxium fore putamus ubi innotuerit tam
eius perfidia quam stoliditas. Stancari patronos •)
aggredi visum non fuit, partim quia nobis ignoti
sunt, partim quia facilius ad sanam mentem revocari
posse speravimus, si nulla peculiari ignominia
notati essent. Bi quid enim iudicio nostro déférant,
ex nostris ad vos uteris "*) intelligent retro sibi
3208.1) Cf. N. 3168.
2) Même Februario in Polonia fuerat (Sitct p. 440)
Maio ineunte in Suevia redux de fratribus Bohemis ad lutheranismum
eonvertendis satagébat. (N. 3198.)
3) Cuius disceptatio cum Vergerio ad a. 1558 (N. 2822.
2834). 4) Apud Badzivilium (Blandratae patronum) Vergerius
splendidissime exceptus fuerat (Siœt 439.)
5) Vide Lusenium l. I.
6) ibid.
7) Tom. IX. p. 337.