opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

67 EPISTOLA 3187 68
Christo carissime, nihil responderim, ac ne nunc
quidem respondere diligentius instituerim: praesertim
vero quod conclnsio illius tuae epistolae tarn
fuerit acerba et pugnax, 2 ) ut videre non potuerim
quin (quod dudum me vereri dixi) committi me
tecum oporteret, si pergerem ad illam prout scripta
est, a te respondere. Caeterum nolo tecum contendere:
quemadmodum et tu tandem hue inclinas ut
dicas: Iudicem te ferre malo quam tecum litigare.
Ego vero ne iudex quidem esse volo: iudicium purgatis
affectione vehementiore animis et consensioni
nostrae permitto, et te in Christo diligere pergo.
Accedebant et aliae causae. Scribebam enim tum,
quum tua mihi redderetur epistola, libros meos
contra Anabaptistas, 3 ) quibus affixus inhaesi in
Martii prope medium. Successerunt dein varia negotia
ecclesiastica, et conciones plurimae mihi pro
isto tempore habendae. Iode sequutum est examen
scholasticum, a quo ne nunc quidem explicavimus
nos in Universum. Piaeterea audiebam te periculosius
conflictari cum morbo pectoris, quo nomine
etiam tibi volebam parcere. Interea quoque observare
volui antagonistes illos nostros, quid dicerent
aut facerent, unde colligerem quid ex colloquio, siquidem
ullum institueretur aequum, fructus sperare
liceret. At quo diutius oxspecto et collustro omnia,
hoc minus spei affulget. Ubique enim Lutherani,
tarn docti quam vulgares, in nos et nostram doctrinam,
et quidem in te vehementius, saeviunt quam
in ipsos papistas, neque potuerunt hactenus eos tot
commitigare scripta. Testantur viri pii et docti,
qui ex multis Germaniae locis ad nos scribunt literas,
se omnem abiecisse spem concordiae, et quidem
dudum, maxime hoc tempore, nee videre se quid
commode fieri possit, quam ut negotium committatur
Domino, nos vero orationi instemus et veritatem
citra contumeliam, dicteria et concertationes asseramus
constanter, ac aliam operiamur occasionem
quam Dominus suppeditet etc Quae sententia ut
mihi non improbatur, ita vereor Dominum eum se
exhibiturum nobis aliquàndo qualem se olim imperantibus
Diocletiano et Maximiano pastoribus ecclesiae
exhibuit, quod quidem fuse prosequitur Eusebius
in principio lib. 8 Eccles. historiae.
In Frisia 4 ) a morte Martini Micronii viri optimi
invaserunt Lutherani ecclesiam Nordensem, et
alias quoque uonnullas easque ad ritum illum suum
Saxonicum plane crassum reformare nituntur, aboutis
sanctis et moderatis ritibus quibus hactenus
ecclesiae illae non sine fructu usae sunt. Idem
nuper fecerunt in ditione Rychenvillonsi, s ) ubi docet
2) seil, propter diversam opinionem de colloquio.
S) Der Widertöufferen vrsprung etc. Ienner Ï561 Zürich.
JPostea etiam latine.
4) Audisli modo Dathaenum. N. 3177.
5) lutores comilis Friderici, Oeorgii filii, nempe Ghri-
reverendns senex D. Matthias Erbius, principes
Wirtembergmsis, Bipontinus et Hanoviensis. Mandarat
optimus princeps beatae memoriae Georgias
ne quid novaretur in illis ecclesiis, 6 ) at coguntur
modo positis ritibus recipere Wirtembergensem 7 )
vel Brentianam, quam pastoribus plcrisque reclamantibus
obtrudere volunt, etiam populo invito.
Editus est ab illis libollus, in quo ut absurda non
pauca urgent ita Zwinglianos nominatim condamnant.
8 ) Pervet alias hac in re Wirtembergmsis
princeps, quern caeteri fere omnes suspiciunt atque
Bequuntur. Dimisit ita pridem doctissimum virum
D. Thomam Naogeorgum, quod regno eius antichristiano
carmen adinnetum esset de coena. 9 ) Nescio
tarnen an iterum in gratiam ipsum receperit. Nam
intra mensem nihil amplius scripsit. Principis concionator
D. Iacobus Andreae superioribus diebus
librum germanicum edidit quo calendarium ouiusdam
nebulonis confutat etc. 10 ) In eo diserte fatetur
se doctrinam D. Lutheri de coena tenere, nee sperari
posse concordiam ullam nisi simpliciter credatur
omnipotenti verbo Dei, omissisque interpretationibus
recipiamus illud: Hoe est corpus meum.
Acta quidem esse quaedam cum Zwinglianis de
siophorus dux, Wolfgangus Bipontinus, et Phüippus Hanovia-
Lichtenbergensis, inde ab a. 1658 heme ditionem ad normam
Lutheranismi reformare coeperant.
6) Quod urgentes Erbius et eius collegae quatuor mutiere
abdicati sunt. Erbius BappoltivUlam se conlulit ibique
sub domino Egenolfio ecclesiam reformavit. (Böhrich, Mitth.
III. 289.)
7) Ordinatio eool. Comitatns et ditionis Montbolgardensis
et BichenvilenBis et statuta hnic affinia quae Deo favente in
posterum in his regionibas observabuntur. Tnb. 1560. 4.
Kirchen-Ordnung der Grave vnnd Herrschaften Mümpelgart
vnnd Reichenweiler auch wie es derselben anhangenden
Sachen vnd Verrichtungen hinfnro gehalten vnd Tolnzogen
werden soll. Tüb. 1560. 4. Autor fuerat Schnepfius, a. 1536.
Iudicium de ea legisti JV. 506. Anno demum 1568 gattice
versa a ludimagistro quodam Grimault Basileae impressa est.
{ßrent. Ep. ad Marbach. in huius Epp. p. 113. Schnurrer,
Erl. à. Würt. K. Bef. G. p. 172. Böhrich, l l. I. 293.)
8) Quod non cadit in: Bekanntnus u. Bericht der
Theologen und Kirchendiener in Wtbg. von der warhafftigen
Gegenw. d. Leibs im Àbendm. 19. Dec. 1559. (Pfaff, Acta
ecel. W- p. 332), in quo quidem Zmngliani nominatim non
tradueuntur.
9) Thom. Kirchmeyer Straubingensis, post alia ministeria
Stuttgardiae ad S. Leonardi concionator, editis autoribus
classicis et lalinis carminibus clarus. Inter alia • Reguum
Papisticum: adieeta sunt et alia quaedam. 1553. 8. Mireris
eius helerodoxiam demum post sexennium elapsum fuisse notatam.
An de alio quodam carmine hic agilur? A. 1559
edidit: In catalogum Eaereticorum Romae editnm satyra. Et
de dissidiis componeudis 11. II. quae tarnen hue non pertinent.
Stuttgardia Basüeam se contulit, denique minister fuit in
Palatinatu Wislochiae ubi mortuus est.
10) Neque de tali calendario, neque de tali Andreae libcllo
quidquam memoriae proditum nobis innotuit. Simlerus
Staphyli nomen margini adscripsit, sed et de hoc nobis non
constat.