opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

767 EPISTOLA 3541 768
est quod Cardmalis dixerat concilia non posse errare,
ac locus est adductus Augustini qui scripsit
concilia priora posterioribus emendari, et emendatio
declarabatur non posse referri nisi ad errores. Responsum
est, hoc de generalibus conciliis non potuisse
intelligi, quod aetate Augustini duo vel tria
tantummodo concilia generalia fuerint habita.
Post haec orationem deflexit Cardinalis ad eucharistiam
ac testatus est se nolle ulterius conferre
nobiscum nisi sententiam nostram de coena intelligeret
cum sua congruere, ac nos vehementer hortabatur
ad consensum cum Germanis qui Aug. conf.
profitentur. At nos, quum probe sciremus illum
cum suis ab Aug. conf. abhorrere, rogavimus an
earn vellet quoad omnes ipsius articulos recipere?
Quod si nollet, conquerebamur nobis proponi gravem
conditionem, nempe ut nos vellet ad id cogère quod
ipse nollet admittere. Respondit, se nihil morari
alios articulos, sed tantum earn probare quoad praesentiam
corporis et sanguinis Domini. Turn subiiciebamus,
istam praesentiam a Germanis poni per
consubstantiationem, ita ut duas substantias in Sacramento
una ponant. Respondit se consubstantiationem
non recipere, sed tantum veram praesentiam
approbare. Ac ibi verba confessionis interposuit et
ea legit attestando earn sibi fuisse missam a principibus
Palatinis Rheni. Deinde protulit hanc propositionem:
in Sacramento adesse corpus Christi
realiter vere ac substantialiter atque ita exhiberi et
»umi, et addebat se decrevisse ut vel ei assentiremur
in hanc sententiam, vel se nolle ulterius nobiscum
agere. Hanc eius arrogantem et fastuosam
conditionem Regina, Princeps et Admiraldus aegre
tulerunt, quod animadverterent adversarios nolle
congredi et causam quaerere abrumpendi colloquii,
neque voluissent ab isto articulo initium disputationis
fieri, quod satis constaret vix aut nullo modo
posse inter partes de illo convenire. Qua etiam de
re ibidem Beza conquestus est, sed Cardinalis ait,
inde se propterea velle auspicari colloquium, quod
ipse Bern in sua concione maximum iniecerit scandalum
auditoribus, ut qui dixerit corpus et sanguinem
Domini plus distare a pane et vino quam distet
coelum a terra. Quum ergo, inquit, ipse ieceris
lapidem scandali, nos quoque angimur cura gregis
nobis commissi, ne aculeus quo puncti sunt diu in
animis eorum haereat.
Quum iam sic actum esset dissolutus est conventus,
dato spatio nostris ad deliberandum an in
sententiam Cardinalis de praesentia corporis Christi
vellent consentire, et rogatum est ut responderent
simpliciter et aperte in proximo congressu. Quia
visum fuerat ut omnia gallice agerentur, quo et ipsa
posset intelligere quae dicebantur, ego eo die nihil
dixi, neque vel a prinoipibus vel a Regina sum
rogatus ut quid videretur exponerem. Quare fra-
tres me rogarunt ne proximo congressu tacitus essem,
volueruntque ut a Regina peterem loquendi
facultatem. Postulate eorum annui et Reginam adhuc
praesentem accessi ac rogavi ut pateretur me
Berne et fratribus auxilio esse. Hoc ilia clementer
dedit. Turn earn interrogavi, quum gallice non possem
loqui, quanam lingua me uti vellet. Respondit:
italica, ut ipsa etiam inteiligam quae dicantur.
Ita discessum est.
26. Sept Poissiacum rursus convenimus, antea
moniti a Regina, Principe et Admiraldo ut omnibus
modis renueremus primo loco de praesentia corporis
Christi in sacramento agere, quod nouent videri
nostra culpa colloquium esse abruptum, sed
voluissent adversarios prius convinci de gravissimis
abnsibus et erroribus. lis auditis libellum supplicem,
quem conscripseramus in prooemio actionis,
Reginae de scripto recitavimus. In eo praecipue
duo continebantur. Primum quod absque iustis
causis de nostro ministerio deiiceremur, nee interea
de tanta re iudicium fieret, adiiciendo nos posse
multo plura et magis verisimilia contra eorum mi-
•nisterium afferre, quibus ostenderetur eorum vocationem
atque ordinationem etiam iuxta canones ecclesiasticos
irritam esse, sed maxime Pauli doctrinam
quae ad Tim. et Titum habetur. Nam ibimandatur
ne sint veérpvwt, ne turpis lucri cupidi, ne
violenti, ne percussores etc. qui ad episcopatum promoventur.
Quae si valerent, ut valere debent, probaretur
eos non tantum episcopos non esse, verum
ab ecclesia Christi alienos. At ista nos in praesentia.
nolle urgere, ne habeamur incepti colloquii disturbatores.
Secundo loco expostulatum est, nos
hic ab eis ceu captivos adigi ut praescriptis verbis
de praesentia corporis Domini in coena ipsis subscribamus,
et Aug. conf. quoad illud reeiperemus,
alioqui colloquium esse abrumpendum. Id autem
potius aequum videri ut regiae Maiestatis esset
constituere de forma ordine ac processu disputationis
babendae, rogabamusque ut non ab eo articulo
initium fieret, sed ut ordinem sequeremur doctrinae
qui retinetur in confessione a gallicanis ecclesiis
reg. Maiestati oblata, aut, si tantopere delectentur
Aug. confessione, ordinem eius persequerentur. Ad
libellum supplicem Regina non respondit.
Quia vero in eo etiam id recitatum erat, istos
episcopos non habere suae electionis populi consensum,
Cardinalis conquestus est aieoatque iam a
longo tempore in Gallia plebis potestatem in Regem
translatam esse. Atque illic miras laudes Francisci
primi, Henrici et Francisci posterions interponebat,
quasi diceret non esse concedendum ut Uli episcopos
iniuste ac sine ratione instituissent: utque
nos magis invidia gravaret aiebat nos id moliri nt
Regem sua potestate deiieeremus, neque alio spectare
nostrum sermonem nisi ad seditionem. Adieoit,