opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

53 1560 APRIL. 54
et doctissimo meia ineptissimis uteris molestiam exhibeam.
Sed quum plurima de tua humanitate audirem,
in earn adductus sum spem boni te consulturum
quidquid id esset epistolii quod a me mitteretur.
Ooepi quidem iam pridem te diligere facta
mihi tuae pietatis, ingenii, spiritus, sanctitatis ex
tuis praeolaris literarum monumentis significatione,
ita ut saepenumero praesens praesentem complecti
concupiverim. Quod quia mihi nondum concessum
est utar praesenti occasione, et quod coram non
licet uteris saltern assequar ut te salutem nihilque
magis me expetere significem quam si mihi tua contingat
amicitia. Nam quum unum deum, unum
eundemque Christum eodem animo et spiritu atque
eodem ritu colamus, non dubito quin acutus mihi
ad te pateat. Et quanquam me semper indignum
tanti viri familiaritate iudicarim, impulsu tarnen D.
Ioannis Lineri factum est ut te a gravioribus negotiis
ad hasce meas literulas, quibus amicitiam tuam ambire
meque totum tibi dicare volui, sim ausus revocare.
Itaque si quid a me peccatum est, non mihi sed
eidem, cuius consilio acquievi, ascribas. Vale per
Iesum Christum, qui nobis te decus et lumen ecclesiae
suae servet quam diutissime. Sangalli die
15. Aprilis Anno 1560.
Tuae humanitati deditissimus
David Weterus 1 ) Sangallensis ecclesiae minister.
3181.
STTJRMIUS REGI DANIAE PRIDERICO IL
Rélatio coniurationis Ambosianae.
(Schumacher, Gelehrter Männer Briefe an die Könige von
Dänemark. Kopenh. 1758. IL 395.)
Potentissime Rex, Serenissime Princeps, clementissime
Domine.
Literas Serenissimae Maiestatis Vestrae, una
cum diplomate stipendii, tabellarius reddidit: quorum
utriu8que nomine Maiestati Vestrae gratiam
habeo. Tabellarium duodeeim, ut opinor, dies
3180.1) Fuit hic amicus et in studiis commilito losuae Kessleri
postea secretarii urbis. Qui fuit ßlius minor natu lo.
Kessleri {Ahenariî) reformatons ecclesiae patriae et Vadiani
amici. Ipse David ßius esse potv.it Wolfgangi Weteri ministry
Sangallensis anno 1536 mortui, cuius bibliotheca Sangallensis
civicae fundamentum fuit. (Bernet, Kessler 98.)
manere nobiscum iussi, exspeetans ex Gallia nova
quaedam, quorum exitus dubius erat, *) quemadmodum
res ipsa déclarât. Nam ut in caeteris omnibus
rebus, quae cum multis contrahantur aeeidit,
ut non ita celari possint 2 ) quin in vulgus émanent,
ita etiam in his evenit, ut prius sciremus consilia
inita esse, quam factis essent explicata.
Nobilitatis tofius pars maxima, 3 ) cum hominibus
et praefectis militaribus, moti immanitate suppliciorum
4 ) et potentia Guisianorum, s ) remotis ab
administratione regni caeteris Principibus, conspirationem
inter se feeerant non solum de removendis
a gubernaculis regni Guisianis, sed etiam de hisce
tollendi8. 6 ) In hac conspiratione etiam Principes 7 )
esse dicebantur: res etiam ipsa cum multis magistratibus
atque civitatibus communicata erat. Dies
erat constitutes certus, quo pars coniuratorum in
aulam erat irruptura, eodemque die Provinciae et
Aquitaniae et Normanniae et Britanniae civitates
erant futurae in ai'mis. Ex his duabus rationibusuna
fefellit.
Nam Dominica Oculi, 8 ) circa horam sextam,
Ambosiae, ubi aula erat, équités aliquot quorum
numerus adhuc ignoratur apparuerunt, et simul
navis appulit trecentorum hominum. Equités, quum
subito descendissent de equis, in arcem conati sunt
ascendere, hi qui in nave erant in oppidum irruere:
sed utrumque frustra: re enim patefaeta ad arma
conclamatum est, et eruptione facta a trecentis
equitibus qui cum Rege eramt, pugnatum est acriter,
et vied coniurati ex quibus pauci ad supplicium
retenti: reliquis Rex ignovit. Fuit etiam in altera
parte fluminis turmula equitum: inter quos erat
Baro de la Renaudie: is novem vulneribus aeeeptis,
3181.1) Vides eum coniurationis conscium fuisse. Cf. etiam
N. 3174.
2) d'Aubigné, hist. univ. 126: Les Lorrains en eurent
les premieres nouvelles d'Italie et d'Allemagne. Postea Hotomanus
Sturmium ipsum accusavit quasi hic Cardinali rem
prodidisset, quam accusationem ille vehemenii epistola m.
lunio 1561^smpta refutavit,
3) de la Planche 238: La Benaudie en peu de jours
assembla en la ville de Nantes et le premier de Février un
bon nombre de la noblesse et du tiers estât de toutes les
provinces de France.
4) Du Bourg, Gasp, de Huy affinis Renaudii etc.
De la Place p. 41. Hist, du tumulte d'Amb. in Mém. de
Condé I. 324.
5) Complainte au peuple frç. ibid. I. 404. Les Estats
de France opprimez par la tyrannie des Gui/se. ib. 405. De
la Planche 239.
6) ld. I. I. fut conclud que les tyrans fussent punis par
justice pour servir d'exemple à la postérité.
7) De Condaeo constat, de Navarreno non item.
8) 17. Martii. La Benaudie demum d. 18. irrupit
sed iam antea semel et iterum plures coniuratorum qui separatim
ad locum designatu'm veniebant a militibus regiis com-^
prehensi et Ambosiae suspendio necati sunt.
1*