opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

709 1561 SEPTEMB. . 7fb
habest. Haeo hodie soripsi eras additurus plura et
certiora quum in aulam pervenero. —
Postridie huius diei T ) perveni in aulam, nempe
ad S. Germanum, ubi a fratribus oolloquutoribus
peramice ac fraterne sum exceptus. Colloquium
habetur Poysi (distat autem hinc locus breve milliare
gallicum) ubi etiam episcopi suos çonventus
celebrant. Nihil adhuc est actum nisi quod ante
très dies convenerunt. Adfuit Begina mater et Bex,
nee non rex Navarrae, atque alii proceres. Adfuerunt
cardinales et episcopi. Bezae negotium datum
fuit ut exordium seu praefationem colloquii
haberet, qui oravit gallice ad horam, placide (ut
aiunt) et commode, 8 ) sed circa finem, quum incidisset
in eucharistiae mentionem, dixit: hoc illis
esse sciendum, corpus et sanguinem Domini tarn
abesse a pane ac vino sacrae coenae quam coelum
a terra. Haec verba tarn offenderunt ac irritarunt
episcopos ut coeperint mussare, ac denique tumultuari
ut vix orationem suam Beza potuerit absolvere.
Verentur principes ne hinc occasionem arripiant
ecclesiastici colloquii abrumpendi seu potius
aversandi. Idque princeps Condensis mihi affirmavit
heri, eos iam constituisse, confessionem fidei suae
Begi offerre atque habere dvrdoyijv praefationem
qua Bezam confutent et deinde testentur se nobiscum
minime velle agere. Sed addebat a regia
Maiestate id non esse illis permittendum. Cardinalis
Turnonius post Bezae exordium Beginae matri
dixit, ne crederet quidquam eorum quae Beza dixisset:
se Dei auxilio, beatae Virginis et omnium sanctorum,
sperare omnia iam allata et confutanda et
prorsus abolenda esse. Cardinalis vero Lotharingus
in suo conventu episcoporum dixit de Beza: Utinam
aut nos heri surdl fuissemus ad illius blasphemias,
aut ille mutus.
Hodie, nimirum undeeima 9 ) huius menais die,
7) décima Sept.
8) La Place 167: Or ainsi que ledict de Beze, parlant
du sacrement de la cenë, vint à dire que qnant à la distance
des lienx lé corps de Christ est esloigné du pain et du vin
antant que le plus hault ciel est esloigné de la terre cela fut
tronvé si nouveau et estrange entre les prélats que soubdain
ils commencèrent à murmurer et faire un grand brnict, lequel
toutesfois ' estant aucunement appaisë de Beze ne laissa de
passer onltre jusqnes à la fin. — Journal de Bruslart (Mém.
de Condé I. 51) : quelqu'un se levast qui criast blaspheme, et
rast interrompu et perdist son premier propos, sans facilement
y pouvoir rentrer. — Hist. eccl. I. 521: Les prélats commencèrent
à bruire et murmurer, dont les uns disoient: Blasphemavit,
les antres se levoient pour s'en aller, ne pouvant faire
pis à cause de la presence du Boy. Entre autres le Card,
de Tournon, qni estoit assis au premier lieu, requist an Boy
et à la Boyne qu'on imposast silence à de Beze, ou qu'il luy
fast permis et à sa compaignie de se retirer. Le Boy ne
bougea ni pas un des Princes et fut audience donnée pour
parachever.
9) minime, verum duodecimo. Vide subscriptionem.
ad Beginam matrem sum vocatus, quae me humanissime
tum vidit tum audivit: literas ei nostri
magistratus dedi, nec non illas quae ad ûlium pertinebant.
Diu cum ea fui : ea tum dixi quae maxime
videbantur ad rem praesentem pertinere, idque
summa libertate. Concepit de me spem maximam,
sed orandum est ne frustretur, quöd vereör,
quia vellet ecclesiam reformari, sed pace atque consensu
ecclesiasticorum: quod nunquam fieri potuit
nec etiam nunc poterit. Apud earn excusavi, laudavi
et confirmavi quod Beza dixerat. Quumqùé
mentionem faceret Augustanae confessionis, respondi
nobis debere sufficere divinas literas, nec earn debere
sibi persuadere, si confessio Augustana reciperetur,
id futurum ex consensu ecclesiasticorum. Fui
etiam cum rege Navarrae, illo eodem die ac in eodem
loco: qui diu mecum loquutus est priusquam
se patefaceret. Denique quum in manibus literäs
haberem ei reddendas, interrogabat ecqüaenam
essent illae literae. Aiebam, régi Navarrae reddendas.
Ego, inquit ille sum. Tum illi deoentem
honorem exhibui ac tradidi. Mecum egit admodum
humaniter, sed ut dicam tibi quod est, in religione,
ut aiunt, mirum in modum friget, et missas accedit.
Is quoque confessionis Augustanae mentionem
fecit, cui eadem respondi quae Beginae prius dixeram.
Ibidem cancellarius Franciae mecum eundem
clavum trudebat, nec ex me potuit aliud elicere.
Ita denique a Begina discessi ut diceret se mecum
saepe loquuturam. Exspectabo et de iis quae successerint
te reddam certiorem. Adversarii proposuerunt
capita disputanda quatuor, nempe de autoritate
ecclesiae, de vi ac potestate conciliorum, de
autoritate scripturae, ac de reali et substantiali
praesentia corporis et sanguinis Christi in eucharistia.
Bene vale, amicissime vir. Deus te incolumem
ad multos annos servet: pro causa Christi,
regno Gralliae atque pro me ores, et ut facis ama.
Saluto peramanter omnes symmystas, tuos item
filios, filias et generös et cumprimis uxorem. Salutavi
nomine tuo et symmystarum omnes istos colloquutores,
qui vicissim vos omnes iubent salvere.
Iulius 10 ) item et Guilelmus Stuccius, u ) quem mihi
adiunxistis, te salutari cupiunt. Vale. Duodecimo
Septembris ex S. Germano.
Ipse apud Hott. I. I: Quum decimo venissem, quievi toto nndecimo.
Duodecimo, qui fuit Veneris, cum Begina sum colloquutus
etc. Ibidem hoc colloquium fusius enarrat, item quid
cum Cancellario et Eege Navarrae conttderit.
10) Santereniianus.
11) postea prof. I. hebr. Turicensis. tune Marlyris secretarius
(Schmidt, Verm. 249).
45»