opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

627 EPISTOLAE 3488—3490 628
3488.
YERGERIUS DUCI CHRISTOPHORO.
Quid legatus Begis de evangélicorum in Gallia
rébus spei conceperit. Gentilis libellus de trinitate.
(Ex Archivis Stuttgardianis regiis edd. Eansler et Schott, 1.1.
p. 282, ubi integram habes. Nos pauca tantum excerpimus.)
D. Cognetius Gallorum regis orator dubitat num
sit Basileam ad comitia venturus: si venerit, nuneiabit
mihi per peculiarem nuncium ut accedam.
lam incipit sperare, se posse quatuor cantones Helvetiorum
praecipuos in foedus Gallorum pertrahere.
Sperat enim non futuram amplius persequutionem
contra Christianos in Galliis. Verebatur quidem
ne se recusarent adiungere Gallorum regi, si confessionem
Augustanam in Gallias invexisset: sed
tandem videt satis esse si in eo regno cessetur a
persequutione. — — — — —
Dixeram ill. Celsitudini vestrae quod quidam
fanatici suscitabant iterum materiam de trinitate.
Nunc ad me scribitur, prodiisse in eo articulo libellum,
sub nomine cuiusdam Valentini Gentilis (puto
esse fictum nomen), in quo libello exagitatur Gribaldus
nominatim. Soripsit contra eum Calvinus.
Quos libellos nondum habeo, nee magnopere euro
versari in istis materiis et haeresibus.
Tubingae xxij. Augusti 1561.
Illustrissimae Oelsitudinis vetrae servitor
Vergerius.
3489.
CALVINUS SULZERO.
Bern in Gdttiam profectus est, Martyr sequetur.
De Germanis vocandis pro tempore non agitur, et
quidem eorum accessio neque speranda neque optanda
est.
(Ex apographo Cod. Basil. 29, fol. 35. "Versio aDglica Philad.
IV. 210.)
Literas tuas ') accepi, ornatissime vir, ad Besam
scriptas quum pridie 2 ) in Galliam profectus esset
et quidem equis celeribus, quia tutum non fuisset
3489.1) deperditas.
2) profectus est a. d. wvi. Cal. Sept.
palam iter facere. Diploma salvi conductus, 3 ) ut
vocant, impetrari non potuit, quia Begina mater
hac invidia gravari noluit apud papam. Tantum
rex Navarrae fidem suam interposuit Uteris ad senatum
nostrum scriptis. *) Privatim vero Besam
ipse et princeps Condeus frater et Admiraldus*) vehementer
hortati sunt ne discessum longius protraheret,
quia celeritate opus erat si vellet in ipso articulo
venire. Me quoque omnes obtestati sunt ut
statim eum extruderem potius quam morarer. Diploma
pridem D. Petro Martyri") missum fuit, quo
non accersitur sed mandatur omnibus praefectis ut
transeunti pacatum iter curent. Postea rex Navarrae
idem a senatu Tigurino quod a riostro postulavit.
Nondum rediit nuncius, sed ante triduum intelligam
sitne Tenturus. Quod miraris nullos ex
Germanis doctoribus vocari, scito res nondum eo
progressas ut liberum sit bonis aperte profiteri se
discessionein a papatu moliri. Nee enim aliud audent
obtendere quam remedium quaerendum esse
turbis sedandis: religionis mutandae nulla inentio.
Yerum ut omnia essent facilia, nescio qui tibi venerit
in mentem optare quod optima initia pessumdaret.
Gerte inter principes quorum offensio tibi
videbatur cavenda unus est Wirtebergensis 7 ) qui
Brentium suum mittet, forte et Parsimonium, e ) quern
audio nunc secundas tenere. Antehac crassius de-
3) Baum. p. 191.
4) pridie Idus -Aug. Baum. p. 39, cf. 190.
5) uterque Idib. luKis Baum. p. 34 sq.
6) a. d. 111. Gal. Aug. Baum. p. 36.
7) Cf. N. 3452. Christophorus dux intercession sua
pro evangelicis Augustanae addictis id effecit ut cardinalis
Lotharingus Possiaci confessionis gallicanae anni 1559 defensoribus
negotium facessere potuerit. Bist. ecel. I. 527.- Le
cardinal s'avisa d'un subtil moyen qui estoit de faire venir en
diligence quelques ministres allemans de la Confession d'Augsbourg,
lesquels il deliberoit de mettre en teste aux ministres
de France snr le different de la Cène, afin de les diviser et
d'esobapper au travers avec tous ceux de son parti. ... Et
de fait il en escrivit incontinent au Sieur de Vielleville à
Mets par un sien espion à gages nommé Eascalon. .....
Yoici en propres termes la teneur de la lettre etc. ... Et
fut ledit Cardinal si bien servi en cest endroit qn'en bien peu
de temps quatre théologiens allemans et un fr an cois demeu­
rant en Alemagne, ne sçachans (comme on estime) la menée
pour laquelle on les envoyoit quérir, arrivèrent à Paris : Cf.
JEp. Christophori ad Electorem Fridericum Palatinum {Kluckh,
I. 194) ubi dicit: Es sollten die Exhortationes dahin dirigirt
werden dass vermöge der A. C. reformirt werde, unter Uebergabe
der zu Naumburg unterschriebenen Confession samt der
daselbst gestellten Praefation, mit fernerer Vermeidung dass
auf Begehren etliche gottesfürchtige gelehrte Theologen aus
Deutschland nach Frankreich abgeordnet werden könnten.
Missi sunt Brentius, Andreae, Beurlin et Balth. Bidembach,
gui guum serio nimis appulissent, tota ista machinatio irrita
fuit. (Baum, IL 369. 419. Soldan, I. 448.)
8) Kargium Augustanum concionatorem aulicum Stuttgardiae.
Nomen non exscrxbitur in versione angUca, utpote
diffkilius lectu, vel potius legenti ignotum.