opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

619 EPISTOLA 3485 620
tern furore ad omnia turbanda Diabolus instigat,
quos habet sibi prorsus mancipatos. Hinc clangor
tubarum: hinc conflictus et proelia, dum Heliogabalus
Romanus sacerdos cum rubra sua et sanguinaria
cohorte et cornutis bestiis praecipiti impetu
contra Christum insanit, et undique accersit suppetias
ex foetidi cleri sui colluvie, quae tota, etsi non
paribus lautitiis, offas tarnen quibus pascatur ex
eadem olla profectas sorbet: multi quoque famelici
ad conducendas operas advolant: magna pars iudicum,
quae dudum Saliaribus epulis Tentrem farcire
consuevit, pro culina et foco pugnat: praesertim
vero rabulas ex claustris monachalibus et Sorboniois
lustris emittit, qui tanquam flabella ignem accendànt.
Omitto clandestinas artes et nefandas conspirationes,
quarum mihi testes optimi esse possent qui infestissimi
sunt pietatis hostes. Neminem nomino: satis
est digito monstrasse qui satis superque vobis noti
sunt. In hac confusa tot bestiarum irruptione si
perplexi haereant qui pendent a multiplici rerum
eventu, nihil mirum est: sed diffidentiae suae culpam
iniuste et perperam reiiciunt in sacrum Christi
evangelium. Demus totum Acheronta cum suis
Furiis iam ad proelium descendere :. an Deus in
ooelis otiosus sedebit, ut causam suam deserat et
prodat? atque ubi se opposuerit, an eius victoriam
impedient quamlibet versutae hominum astutiae,
vel impetuosi conatus? Papa, inquiunt, longam factionem
secum trahet. Iusta incredulitatis merces,
trepidare ad strepitum folii cadentis. Quid vos autem
male providi consiliarii? Facessat Christus, ne
quid turbet novitas. Paulo post ergo sentietis,
quanto satius fuisset Deum habere propitium, et
spretis nihili terroribus in eius praesidio conquiescere,
quam eum aperto bello lacessere, ne malos et
sinistros genios ad iram provocetis. Certe ubi omnia
discussa fuerint, papae defensoribus superstitio,
quae hactenus regnavit, nihil aliud est quam, malum
bene positum: quod movendum esse non consent,
quia sine iactura non posse fieri videtur. Quibus
vero cordi est Dei gloria, et qui sincera pietate sunt
praediti, longe aliud propositum esse debet: nempe
ita suam operam Deo impendere, ut eventus omnes
eius providentiae commendent. Qui si nihil nobis
esset pollicitus, forte iusta esset timendi et assidue
vacillandi causa: sed quum toties sit testatus nunquam
auxilium suum in asserendo Christi sui regno
defore, in hac ftducia recumbere unicum est recte
agendi compendium.
Porro vestrum est, optimi fratres, quantum fejret
cuiusque facultas, et vocatio postulabit, cordate
"satagere ut vera religio integrum statum recuperet.
Quantopere hactenus conatus sim omnes tumultuandi
ansas praeoidere, referre necesse non est:
modo coram summo iudice angelos et vos omnes
habeam testes, per me non stetisse, quominus se-
datos absque ulla noxa progressus ageret Christi
regnum. Et aliquid mea sedulitate profectum esse
arbitror, ne suas metas transsilirent privati homines.
Nunc etsi admirabili virtute longius ecclesiae suae
restitutionem provexit Deus quam ausus fuissem
sperare, memoria tarnen repetere convenit quid suis
praecipiat Christus, nempe ut animas suas in tolerantia
possideant. (Luc. 21, 19.) Quo etiam pertinet
quae a Daniele exposita fuit visio: Lapidem,
a quo contrita sunt quaecunque Deo bellum intulerant
régna, non fuisse hominum manu formatum:
(Dan. 2, 44) et quamvis rudis esset ac impolitus,
crevisse tarnen in magnum montem. Cuius réi vos
monendos esse duxi, ut inter minarum tonitrua
placide exspectetis, dum inanes nebulae coelesti
virtute discussae evanescant. Nee vero me latet,
ut de innumeris triginta annorum ignibus taceam,
quantas indignitates his postremis sex mensibus
pertuleritis: quoties pluribus in locis a tumultuosa
plebe facta in vos fuerit irruptio: quoties fueritis
impetiti nunc lapidibus, nunc gladiis : ut insidiati
fuerint hostes, quo pacatos vestros conventus subita
vi et inopinata opprimèrent: ut occisi fuerint
alii in àedibus suis, alii in compitis, tracta per ludibrium
mortuorum corpora, raptatae mulieres, plurimi
vulnerati, gravida etiam mulier cum suo foetu
transfossa fuerit, aedes effractae ac dirutae. 2 ) "Verum
quamvis atrociora adhuc instarent, ut vos probetis
Christi discipulos probeque in eius schola formates,
danda opera est, ne ulla impiorum rabies,
dum ita intemperanter feruntur, moderationem, qua
sola hactenus vioti fractique fuerunt, exoutiat.
Quod si taedium vobis afferat diuturnitas, subinde
in mentem redeat célèbre illud vaticinium, in quo
ad vivum ecclesiae conditio depicta est. Ostendit
quidem tunc prophetae suo Deus, quae certamina,
anxietates, molestiae, discrimina Iudaeos manerent
a fine exsilii, laetoque in patriam reditu, usque ad
Christi adventum: sed facit temporum similitudo,
ut nobis eadem conveniant, ac proinde aptanda sint
in usum nostrum. Miserae ecclesiae, quae diu profundo
malorum diluvio submersa fuerat, gratulabatur
Daniel, quum ex annorum supputatione colligeret,
instare überationis diem a Ieremia praediotum.
(1er. 25, 12. et 29, 10.) Atqui responsum accipit,
acerbiorem fore populi sortem ex quo reddita fuerit
libertas, ut a continua ingentium malorum série
vix respiret. Non sine summa doloris amaritudine
et multis fastidiis spem suam protexerat annis septuaginta:
nunc Deus tempus septuplicando, letale
quodammodo vulnus cordi eius penitus innigit.
2) Haec antem tarn erant praelndia tantum eorum quae
eodem modo articnlatim annis sequentibus aeoidernnt pÜB vins
ac nralieribue in Gallia. {Besa m margme.)