opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

617 1561 AUGUST. ' 618
traductus est: quorum hoetilis irruptio quum omnibus
pavorem inouteret, minime dubium est quin
perculerit eius animura. Etsi autem clementer a
Dario fuit exceptas, ut servitus ilia quodammodo
esset tolerabilis, procerum tarnen invidia scelestaque
conspiratione tune maxime periclitatus est. Yerum
ut de communi ecolesiae salute magis erat sollicitus,
quam privatae quieti studebat: in quanto moerore
eum iaeuisse probabile est, et quanta anxietate
fuisse constrictum, quum tam durae et miserae populi
oppressioni nullum finem ostenderet rerum
status? Aoquiescebat quidem in Ieremiae vaticinio:
sed eius spem tamdiu suspensam non languescere
incomparabilis tolerantiae fuit, imo inter tempestuoBos
fluctus varie distractam non submergi.
Nunc ad prophetias venio, quarum priores iiestinatae
fuerunt Babyloniis: partim quia Deus servum
suum certis insignibus ornare voluit, quae
gentem superbissimam et viotricem ipsum revereri
cogèrent: partim quia oportuit nomen eius apud
profanos veneratione dignum censeri, ut autoritate
praeditus apud suos munus propheticum liberius
exerceret. Postquam vero célèbre apud Cbaldaeos
fuit eius nomen, prophetias maioris momenti Deus
apud ipsum deposuit, quae peculiares essent electo
populo. Forro sic eas Deus accommodayit in usum
veteri8 populi, quae et dolorem lenirent opportunis
remediis, et vacillantes animos ad Christi usque
adventum sustentarent, ut nostrae quoque aetatis
non minorem habuerit rationem. Nam quod de
flnxo et evanido monarchiarum splendore et perpetuo
regni Christi statu praedictum est, hodie non
minus est utile cognitu quam olim. Ostendit enim
Deus omnem terrenam potentiam, quae in Christo
fundata non est, caducam esse: regnis vero omnibus,
quae se nimium offerendo Christi gloriam obscurant,
brevem interitum minatus est. Qui nunc
longe lateque dominantur reges, nisi ultro se Christi
imperio subiieiant, tristi experientia tandem sentient
ad se quoque pertinere horribile illud iudicium. Et
quid minus tolerabile, quam eum fraudare iure suo,
cuius praesidio salva manet eorum dignitas? Âtqui
videmus quam pauci ex eorum numéro Dei filium
admittant: imo ut omnes moveant lapides, atque
extrema quaeque potius tentent, quam sinant in
suos fines penetrare: multi etiam consiliarii totam
suam industriam et studia ad claudendos omnes
aditus sedulo conferunt. Quod vero interea et nomen
christianum obtendunt et se fidei catholicae
optimos defensores iactant, nullo negotio refellitur
tam frivola vanitas, si tenetur vera et genuina
regni Christi definitio. Non enim aliud est eius vel
solium vel sceptrum, quam evangelii doctrina: nec
alibi refulget eius maiestas, nec aliter imperium
suum obtinet, quam ubi omnes a summis ad infimos
placida docilitate instar ovium vocem eius audiunt
et quoeunque vocet sequuntur. Doctrinam hanc,
qua continetur certa religio atque legitimus Dei
cultus, in qua aeterna hpminum salus et vera félicitas
consistât, non modo passim répudiant: sed
minis, terroribus, ferro flammaque prooul abigunt:
nec quidquam omittunt violentiae ad earn exterminandam.
Quaenam vero caecitas, et quam prodigiosa,
ut quos ad se comiter invitât unigenitus Dei
filius, non sustineant ipsum osculari? Bed multi
pro sua superbia scilicet existimant se in ordinem
cogi, si summo régi fasces submittant: alii suas libidines
fraenari nolunt. Atque ut omnium sensus
occupât hyproorisis, tenebras appetunt, et in lucem
protrahi formidant Nulla tarnen pestis deterior
quam Herodis metus: quasi terrena imperia raperet
monarchis qui minimis quibusque et contemptissimis
ex plèbe hominibus coeleste offert. Adde quod
dum alu alios respiciunt, mutua colligatio exitiali
nexu omnes devinctos retinet sub impietatis iugo.
Nam si serio in animum inducerent quid verum sit
ac rectum sciscitari, imo si tantum aperirent oculos,
non obscura esset cognitio. Sed quia usu fere compertum
est, ubi emergit cum evangelio suo Chrisr
tus, simul graves motus oriri: honesto praetextu
reiiciunt coelestem doctrinam, ut publicae tranquillitati
consulant. Merito, fateor, odiosa censeri potest
quae turbas gignit mutatio: sed gravis Deo fit iniuria,
nisi hoc saltern defertur eius virtuti, ut qualescunque
ferveant tumultus, illis sedatis regnum
filii sui stabiliat. Quamvis coelum terrae misceri
contingat, pretiosior est Dei cultus, quam ut alla
mercede pensetur minima eius diminutio.
Sed falsa invidia gravant evangelium, qui perturbationum
materiam esse fingunt. Yerum quidem
est, Deum illic oris sui vehementia tonare, quae
concutiat coelum et terram: (Agg. 2, 7) sed dum
hoc elogio gratiam illius praedicationi conciliât propheta,
felix et optanda est illa concussio. Et certe
si non eminet in suo gradu Dei gloria, donee humilietur
universa caro, superbiam hominum, quae
se contra attollit nec unquam cedit nisi invita, forti
et valida Dei ipsius manu prosterni necesse est.
Quod si ad Legis promulgationem contremuit terra
(Exod. 19, 18), nihil mirum si vis et efficacia evangelii
splendidior appareat. Quare eo suavius decebat
amplexari doctrinam, quae dum mortuos ab inferis
excitât, et indignis quos terra sustineat coelum
aperit, insolitam virtutem exserit: ac si elementa
omnia saluti nostrae subscriberent.
Ecce autem ex alio fonte manant procellae et
tempestates: quia nunc proceres et qui in mundo*
excellunt non libenter subeunt Christi iugum :
nunc imperitum vulgus, antequam gustum capiat,
quidquid salutare est respuit : pars etiam in sordibus
porcorum instar se oblectat: alii tanquam a
Furiis perciti per caedes grassantur. Praecipuo au-