opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

557 1561 IUL. 558
Allatus est nobis ante unum semestre liber
praestantiae tuae Actorum apostolicorum enarrationem
oomplectens, ') quern librum mihi praestantia
tua adscripsit et honorifice nostri in praefatione
pro singulari eius in nos benevolentia meminit.
Etsi autem nihil nobis optabilius sit quam tarn
amanter a summis viris compellari et a laudatissimis
laudari, tarnen quia in eius libri praefatione
clarissimum pariter et doctissimum virum D. doctorem
Georgium Blandratam 2 ) ecclesiarum Polonicarum
archipresbyterum, nostrum vero singularem
amicum et compatrem carissimum, oblique perstrinxit
et asseruerit eum Servetana impietate fuisse
imbutum, non satis tunc temporis apud nos statuere
potuimus plusne gaudii aut doloris, voluptatis aut
moeroris liber hie nobis attulisset, ob duorum praestantissimorum
virorum contention em atque digladiationem,
nisi in ipso caloris fervore a concertatione
retracti et ecclesiae Dei autoritate ab hac
palaestra retardati fuissent. Cui rei quantum in
nobis fuit, ne latius istud malum serperet, operam
dedimus. Simul atque enim haec praeter nostram
exspectationem a nobis audita et lecta fuissent confestim
ea de re ad ecclesias minoris Poloniae earumque
superintendentes pastores ministros et seniores
retulimus, ipsumque D. doctorem Blandraiam privatim
Uteris nostris compellavimus ut publioi scandal!
majorem quam privatae offensionis rationem
haberet, utque ad sui purgationem ecclesiaeque aedificationem
omnia studia et consilia sua dirigeret.
Quid vero nobis respondent turn ecclesia, post diligentem
de rebus omnibus factam inquisitionem,
turn ipsemet Blandrata, ex ipsorum omnium Uteris
quas mittimus liquidius intelliget, et quo pacto istud
onus humeris nostris certe impar nobis ecclesia imposuerit.
De D. Blandrata illud certe fateri possumus
ilium apud nos ne nomen quidem Serveti vel
doctrinam unquam nominasse, habuisseque nos de
eius dootrina et vita olim viva voce a D. Io. a Lasco
luculentum testimonium, et saepius postea a.D. Lismanmo
quocum familiariter vixit. Nunc vero tanta facilitate
cum ecclesiis nostris egit ut nihil in ipso ulterius
desiderare possimus: quo nomine ilium cum
Praestantia tua esse concordem summopere cuperemus,
praesertim quum ille nullam honestam pacis
çonditionem recuset et se nostris consiliis pariturum
polliceatur. Tuam igitur Praestantiam ob publicam
ecclesiarum pacem et Christi mansuetudinem obtestor
ut huic vulneri idoneum medicamentum ad-
3443.1) N. 3232.
2) N. 3332. 3347. 3359 etc. Cf. etiam Eeberle in Tub.
ZS. 1840. IV. 164. Stoinius, Epü. p. 185 (ad calcem Sandii)
refert a. 1561 d. 16. Sept. dilatas esse ad Synodum Cracoviensem
per Mart. Czechovicium literas Galvini quibus Polonos
hortabatw ut sibi a Blandrata caveant. Cf. Lubien. p. 129
et infra Crucigeri ep. ad 3. Sept.
hibere velit, ne novis criminationibus et scriptis
maiora offendicula suboriri possint, publice siquidem
fassus est D. Blandrata, se tan tum modo cum
Praestantia tua disputasse, nihilque unquam assorti
habuisse, nihil praeterea aliud quaerere volle quam
ut illum ecclesia permittat absque exoticis nominibus,
inani philosophia altiorique speculatione earn
simpliciter sequi episcoporum Gralïiae felicitatem,
quam olim tantopere Hilariüs commendavit, ut quod
omnes contentiones sepeliantur, et ut in expresso
Dei verbo maneamus, satisque Uli esse credere (in
hoc recondito mysterio) in unum Deum patrem, in
unum Dominum Iesum Christum filium et in unum
sanctum spiritum, qui très dii non sunt sed eiusdem
naturae, aeternitatis et aequalitatis. Hanc vero
puritatem doctrmae non fastu, non invidia aut malitia
sequi velle asseverat, sed iudicium orthodoxorum
amplecti, Nazianzeni praesertim in libro de
moderandis disputationibus : quam doctrinam admittendam
esse, tanquam sanam et catholicam, ecclesiae
nostrae censuerunt. Maiore igitur qua possumus
sedulitate rogando contendimus ut animi isti
vestri in Domino reconcilientur. Quod si difficultas
aliqua intercederet (quod nostro quidem iudicio ex
parte Blandratae, cui vulnus inflictum fuit, fieri non
poterit), cupimus tum privatis literis illud intelligere,
tum etiam ut Praestantia tua apostolorum
morem sequatur, qui non tantum fidèles admonere
solebant quos cavere homines deberent, sed malum
etiam quod cavere maxime possent indicabant.
Nam testatur Blandrata tantum abesse ut cum
Serveto sentiat ut ex diametro cum ipsius dogmatibus
pugnet. Utut sit, in gratiam quoque nostri
(modo contumelia aliqua Dei verbo non fiat) ne
recuset quidquid tanto pastori ad aedificationem
conveniat facere. Quod nobis illum pro sua pietate
et humanitate facturum plane persuademus.
Caetera omnia noster hic servitor et verbi
Dei minister Martinus Czechowius, a ) eruditus et
pius vir, viva voce Praestantiae tuae enarrabit,
quem ex professo ad illam misimus. Cui in omnibus,
quaeounque nostro et ecclesiarum nomine
narrabit, fidem adhibere dignabitur indubiam, nosque
solito suo amore et benevolentia in Christo
Domino prosequi. Mittimus Praestantiae tuae munusculum
septentrionale pelliceum ex mardurinis
pellibus, nec non linteolum seu mantile ad exter-
3) Polonns vel Lithnanus, praeoeptor et minister ecclesiae
Vilnensis, post pastor in Ouiavia et tandem Lnblini.
Vixit adhnc a. 1608 qno videtnr obiisse. Opinione de Trinitate
reiecta Christi praeexistentiam see. Gonesii placita propugnavit.
Verum postea corn aliis non pancis c. ann. 1570
Bacoriensium acSocinianornm sententiam amplexus est. (Sandii,
Bîbl. Antitr. p. 50. Lukaszewicz, Gesch. a. réf. K. in Litthauen
1848. II. 95 ss.