opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

463 BPISTOLAE 3396—3397 4S4
3396.
BEZA BULLINGBRO.
Viretus aegrotat. Valäensiwn successus mirabilis
hostium impetum repellentium. In GpMia vulgi rabies
ad extrema quaeque contra pios patranda abrepta.
Procerum varia studia.
(Ex autographo Cod. Genev. 118, fol. 3. — Pauoa excerpsit
Banm, Beza Tom. II. App. p. 33.)
Eximio Christi servo D. Henrico Bullingero
ecclesiae Tigurinae vere fido pastori domino mihi
plurimum observando.
Tiguri.
S. Accepi libellum tuum de quo magnas tibi
gratias ago. Quod autem serius respondeo, culpa
in Lmervm nostrum reiicienda est, qui in suo reditu
nostram exspectationem prorsus fefellit. De rebus
nostris: recte omnia, Dei beneficio, si Vireti morbum
excipias, J ) cuius valde suspectus est nobis exitus.
Dignus vir est quem pii omnes Domino commandent,
quod et ipse et nos omnes a te et reliquis
collegia vehementer petimus. Vicini illi nostri 2 ) suo
more nobis quidvis minantur, securi scilicet de comitiorum
Basiliensium eventu. Nos Dei gratia non
multum istis terriculamentis movemur, quoniam in
eum speramus qui superbis résistât et suorum miseretur.
Quis fuerit fratrum Pedemontanorum status, ab
eo tempore quo victa eorum patientia ipsos coegit
extrema consilia capere, ex eo scripto 3 ) cognosces
cuius exemplum ad te mitto, brevi quidem ülo sed
vere et simpliciter totam historiam complectente, ut
opinor. Est enim ad me missa haec narratio a
fratre valde pio nec prorsus indocto, qui rebus ipsis
interfuit. Desinit historia ad paschae ferias. Ab eo
tempore 4 ) feruntur rursus duae veterânorum Hispanorum
cohortes et aliquot indigenarum militum
turmae duplici certamine ad internecionem caesae.
Expedit autem ista miracula ab omnibus cognosci,
3396.1) misera valetudine utebatur ex quo olim veneno paene
interfeetus fuerat. Commentant senaius 12. Maii eo ipso
tempore eum graviter morbo làborasse testantur, ita ut ei 50
ftoreni dati fuerint. Neque unquam vires attritas refieere po-
Mit, vel postquam Nemausum abiit.
2) Sabaudi. Basileae in comitiis d. 18. Maii çelebratis
nihil conclusum fuit et negotium in m. Augustum remissum.
3) Histoire memorable des persecutions et guerres faites
depuis l'an 1555 iusques en l'an 1561 contre le peuple appelé
Yaudois etc. imprimée dans l'Hist. des Martyrs 1619, fol. 583 ».
Historia memorabilia persequntionnm etc. gallice primnm in
lucem édita nunc a Chr. Bichardo Biturigo lat. donata. 8°.
4) Vide Thuanum T. in. éd. gall. p. 32 sq.
ut istorum impudentia in quibusvis fingendis rumoribus
et spargendis calumniis patefiat, simulque Dei
nostri gloria, sicut par est, ab omnibus pus celebretur,
et fratrum laborantium salus Deo saltern
assiduis precibus commendetur, si nulla alia ratiorïe
possunt a nobis adiuvari. Itaque rogo ut hoc, quidquid
est, aut saltern eius summam (quoniam in eo
fortassis nonnulla sunt paulo acerbius scripta) cum
amicis cordatis, ac inprimis quidem cum D. Blaurero
nostro communices.
De gallicis ecclesiis ita res habet ut memini
me iam pridem ad te scribere. Incredibilis est adversariorum
audacia et rabies. Summa in iis lenitudo
qui omnia possent si vellent. Yellent tarnen,
sed ne suis quidem extremis periculis et prodigiosa
liberatione admoniti intelligere possunt quid Deo,
patriae, ecclesiae, sibi denique et suis debeant. Interea
sic crescit opus Domini ut vix mihi sis crediturus
si singula perscripsero. Nihil aeque nos promit
atque operariorum penuria: qui si nobis superessent
vix auderent adversarii intra paucos menses comparera.
Infinitae interea turbae gliscunt omnibus locis, quas
omnino necesse est vel mox extra ordinem a Deo
compesci vel in civile bellum transire. Olassicnm
canunt monaohi passim summissi : alii ex magistratibus
mussitant, alii exardescunt in extremam rabiem,
alii palam nostris partibus favent. Immanes
caedes et inauditae crudelitatis exempla furens vulgus
passim in celeberrimis civitatibus edidit editque
quotidie, adeo ut ipsi etiam infantes in cunabulis
alicubi sint iugulati. Tantus est Satanae furor. Rursus
non desunt civitates, eaeque fréquentes et populosae,
in quibus palam et sine tumultu docetur.
Scribuntur edicta, eaque non tantum diversa, sed
etiam prorsus contraria, prout scilicet hic vel ille
Regis oonsilio praeest. Et ea rursus a quibusdam
magistratibus contemnuntur, a quibusdam recipiuntur,
prout in hanc vel illam partem inclinant. Regem
arbitramur Remis unctum 5 ) a Cardinali hac ipsa
hebdomade, contra morem maiorum et omnes regni
Francici leges, quibus prohibetur regis coronatio ante
annum aetatis 14. Putatur id factum adversariorum
fraude, qui praetexunt, nulla ratione posse istas
seditiones ooerceri nisi uncto et coronato rege, cuius
alioqui pueritia contemnatur. Sed quid captent hoc
praetextu n[e»w] non videt: quo fit ut, nisi Deus
singulare aliquod remedium adhibeat, summa omnium
rerum perturbatio toti illi regno immineat.
Begina mater in hoc unum intenta ut quoquo modo
summam rerum obtineat. Italicas omnes artes strenue
exeroet. Ex prooeribus Conestabilis cum Gui-
5) die Aseensionis Idib. Maiis non vero Idib. Iuniis ut
habet 1. Bonnet H. 398. Etiam Mem. de Condé IL 11 diem
Aseensionis indicant. Alibi legitur: Au mois de juin le Boy
fut sacré à Reims. (Hist, des choses mém. 1599, p. 132.)