opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
433 1561 APRIL. . 434<br />
3376.<br />
JEANNE D'ALBRET A LE MAÇON.<br />
Elle l'invite ä organiser l'église de Tournon.<br />
•'• r: - v ;* ••• ; ;• Z::.<br />
8ä76:;l)>.';3226. : ...M ' /''"' ...'"' . ' "<br />
Ö) Souscription autographe. ' — Begina Navarrae est<br />
mùlïer exçelso aniroo et ardena in, hac causa religionis. (Langulet<br />
Epp.ïî. 180). — A la cène de Noel 1561 olle abiura à<br />
Pau la religion romaine et receust la reformée et après avoir<br />
fait confession de sa foy communiqua au saorement de la s.<br />
cène suivant la forme de la dite religion. (Bordenave, hist.<br />
de Seàrn et de Navarre publiée par P. Raymond 1873.) —<br />
Brantôme hommes iU. p. 471: La reyhe.de Navarre pour, lors<br />
qui estoit jeune belle et très bonneste princesse et qui ayv<br />
m'oit bien autant une dance qunnsermon,,changea bien après,<br />
car son mary se changea en catholique et elle se changea en<br />
hngnenotte très ferme. Comp. Le Laboureur, Mém. de Castelnàu<br />
I. 857 et N. 3315.<br />
Calvini <strong>opera</strong>. Vol. XIVII.<br />
(Manu scripta non exstat. . Edidit Beza Genev. p. 240, Laos:<br />
p. 503, Hanov. p. 564, Chouet p. 328, Amst.j>. 150. Anglice<br />
lëgitnr in edit. Philàd. IV. 183. et in Opp. Enozii éd. Laine<br />
VI. 123.)<br />
(Autographe de la Bibliothèque de Genève. Vol. 197, fol.<br />
37. — Orottet Chron. Pièces N. 51.)<br />
A Monsieur de la Riviere *) ministre.<br />
Monsieur de la Riviere lasseurance que iay de<br />
vostre bonne vie et doctrine me faict vous escripre<br />
pour vous fere entendre qu'en nostre ville de tournon<br />
jl y a ung assez beau commencement deglise<br />
assemblée et congregation de fidelles craignans et<br />
aymans Dieu, aspirans a ceste pasture spirituelle.<br />
Qui est cause que ie vous prye jncontinent la présente<br />
receue vous transporter en nostre dicte ville<br />
pour la y résider et leur presclier et anoncer tant<br />
sa saincte parolle que administration de ses sacremens.<br />
Et masseurant que vous en acquiterez si<br />
fidellement et avec telle ediffication que vous atirerez<br />
petit a petit les ygnorans a sa saincte congnoissarice.<br />
le îuy priant vous en faire la grace et vous<br />
donner augmentation d'icelles. De Pau ce xxiii 8<br />
jour dapvril 1561.<br />
i-i. . - ,. \., i .',. .:;••' La bien vostre<br />
... •-. . -, ,.;.:, Iehanne. 2 ) •<br />
^,Z^: . 1 ".'.V':|:_3éTi..:.' " :.:!' .......<br />
— ' ' "''"'^'OALyïNtT&'jtNQXO.. '•'•'<br />
Praemissa excusatione propter minus... .amicam<br />
expostulationem ex érrore in priore epistola insertam<br />
monefrne nimio rigore in reformations caetehnoniarum<br />
u^uf:d l Quatuor fere mensibus antequam postremae<br />
tuae literae ') mihi redditae sunt, altéras abs te<br />
acceperam, quibus anxie te purgabas, quod quum<br />
amicis et conterraneis tuis responsum dedissem super<br />
certis <strong>quae</strong>stionibus,<br />
de'moVtMÜxöre^pnäolerese testatür.<br />
2 ) aegre tulissem dé His<br />
me iterum rogari. Sic autem res habet: nisi mihi<br />
polliciti fuissent literas tuto perlatum iri, salteih exemplar<br />
apud me servassem. Sed quüm eorum culpa<br />
et parum consideräta spionsione fuissem nimis seoürus,<br />
dum aliquante pöst tempore dixerunt respöhsum<br />
illud, de quo asseruerant nihil timendum esse<br />
periculi, intercidisse, flagitartintqüo ut novum läborem<br />
dé integro susciperem: tiommötus sum, fâteor,<br />
et suspioiosüm esse rèspondi quod pètebànt,<br />
ac si me insidiose tentärent. Ne autem mireris täm<br />
aspere me loquutum fuisse, certo côgnoveram priüs<br />
illud consilium non fuisse ex eorum sententia. Ergo<br />
quum scirem illis minime esse satisfactum, probabilis<br />
coniectura animum meum- subivit, suppressum<br />
cupere ipsos quod non placebat, et ad me redire ut<br />
aliquid elicerent voto suo propius. Te vero dolose<br />
quidquam egisse neque dixi neque suspicatus sum.<br />
Et eodem momento evanuerat offensio ilia, ut nihil<br />
excusatione opus fuerit, Ac mihidolet, quod exciderat<br />
ex ore meo sic in animum tuum pénétrasse,<br />
ut putares malae fidei aut astutiae, a qua te^remo-<br />
;<br />
tum esse iudico, fuisse insimulatum. Facessat igitur<br />
' me(tus ille vel cura;: ; .,,, .<br />
Nunc ad tuas venio, quas mihi nuper attulit<br />
pius frater, 3 ) qui se hue contulit studiorum causa. -<br />
; Evangelium. ;apud vos tam felices laetosque progrèssus,<br />
facere, vehementer, ut par est, laetqr. Certa,mina<br />
4 ) vobis moyeri non novum.est: sed eo> olarius<br />
refulget Dei virtus, quod hactenus, nulli Satanae et<br />
iinproborum conatus obstiterunt,, quorniaus victrice<br />
1<br />
constantia. pergeretis in;;reotp cursu: quando ad re-<br />
Isistendum, uunquam fujssetis, pares,; nisi ecoelo; vobis<br />
opem tulis.6$t, ijle quj, superior, est totpi mundo,<br />
lu caerqmoniis confido tuum rigoremy quamvis multis<br />
displiceatj moderatum tarnen fore. 5 ) Danda<br />
quidenj, <strong>opera</strong> est, ut ecclesia sordibus omnibus purgetur,<br />
<strong>quae</strong> ex errore et superstitione manarunt.<br />
Sedulo etiam eniti oportet, ne foedentur Dei mysteria<br />
ludicris vel insipidis mixturis. Hac exceptione<br />
: 3377.1) deperdiiae sicut et guas altéras dicit.<br />
2) Fqrtassis haec respiciunt priores N. 3106 et 3128.<br />
lV3\ Jac. Kirkaldy (N. 3340).<br />
4) maxime ob severiorem disciplinant quam sanxit the<br />
General Assemly m. Bec. 1560 promulgato «wo Bnik of. discipline<br />
(Knox, hist, of tfie réf. in Scotland, Brandes Kn. 264).<br />
5) Ergo vel Calvino iüdice ultra metam iUe eurrebat.<br />
28