opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
363 EPI8T0LAE 3339—3341 364<br />
cuisset D. de Saulo, s ) ex caritate me arguebat quod «<br />
nunquam scripsissem ad vos de statu huius anglicae<br />
ecclesiae, nee etiam de causa et modo mei recessus<br />
ex Antverpia, 4 ) quod mihi vestra tota eoclesia vitio<br />
dabat: nee id immerito quidem. At certo scio me<br />
fusissime scripsisse et de huius et de,- illius' statu,<br />
de causis ac modis mei recessus, primum per quondam<br />
Italum procerae altitudinis, qui vocabatur, ni<br />
fallor, Angelo Venetiano. Tum demum per alium<br />
qui excidit memoria, nisi sit D. Bertmus. Nam sat<br />
scio per ilium scripsisse me: nescio autem num ad<br />
te. Tum denique per unum habitatorem Genevae<br />
qui vocatur Antonius Pregeat. Sed ille rescripsit<br />
mihi combussisse se literas, quum transiret per media<br />
tyrannorum pericula. Ipse enim cum altero<br />
quodam negotiatore transscripserant literas manu<br />
omnium senior urn ecclesiae Antwerpiensis subsignatas.<br />
Egopraeterea sentii* voces osorum meorum ad<br />
aures usque tuas et aliorum Dei ministrorum sonuisse.<br />
Verum ego vos tarn sinceros omnes existimo,<br />
ut non porrexeritis illis nisi alteram aurium, alteram<br />
servantes alteri parti integram, cuius veritatem,<br />
etiamsi ego tacuero, tempus revelabit, spero. Turn<br />
etiam ego <strong>opera</strong>m dedi ut ne ad vos veniam immunis<br />
boni atque indubitati testimonii multorum fide<br />
dignorum. Novit etenim amplitudo tua sortem piorum<br />
ita comparatam esse, praesertim verbi Dei<br />
praeconum, ut ' subiaciant * hominum inaledicentiis.<br />
Talisque erit nostra merces ab hominibus. Sed<br />
multo aliam a Deo exspectamus. Per alios quoque<br />
scripsi quorum nunc non memini. Sed credo eos<br />
itidem timuisse tyrannos. Ignoscat maledicis nostris<br />
Deus opt. max. qui recte inter me et illos iudicabit.<br />
Sit et pax Dei cum spiritu tuo. Amen.<br />
Scribebat Londini 12. Februarii 1561<br />
Tuus ex animo qui supra<br />
Ebrardus Heracleus.<br />
3340.<br />
GOODMANUS») CALVINO.<br />
Commended ei iuvenem Scotum Genevae studiis<br />
<strong>opera</strong>m daturum, et hac occasione nonnulla de statu<br />
rerum in sua patria tradit, summatim quidem, inter<br />
alia de Whittinghamo et Knoxo.<br />
(Ex autographo Ood. Genev. 113, fol. 48.)<br />
Eruditionis et pietatis eximiae viro domino suo colendissimo<br />
D. Io. Calvino ecclesiae Genevensis fidelissimo<br />
pastori.<br />
Ignosce mihi, colendissime praeceptor, si quum<br />
multa scribenda nunc forent tarn paucis utor. Nam<br />
sola excusatio tarn diuturni silenti paucis contenta<br />
non esset, nee status rerum nostrarum narratio laconismum<br />
pateretur. Quibus ut par esset exponendi8<br />
neque otium nunc datur neque negotium sustinet,<br />
quemadmodum ab isto qui haec tibi laturus sit<br />
plenius cognosces. Non me excuso quod tanto temporis<br />
intervallo nullas prorsus ad te (cui non ego<br />
solum sed tota Anglia tantopere debet) literas dedi.<br />
Solum hoc abs tua humanitate impetrare contendo,<br />
ne ulla beneficiorum istic acceptorum oblivione factum<br />
pûtes (sic enim me ipsum vita hac indignissimum<br />
iudicarem) neve quod ulla unquam demerit<br />
prompta voluntas huic officio praestando, modo vel<br />
internunciorum opportunitas, vel locorum, in quibus<br />
ut plurimum versatus fui, commoditas votis respondissent.<br />
Res nostrae variae multaeque sunt, de quibus<br />
audire (si daretur) non esset prorsus iniucundum.<br />
Sed <strong>omnia</strong> huius honestissimi pariterque pii iuvenis<br />
narrationi refero, ut ab eo, quum visum fuerit et<br />
vacaverit, audias. Est enim apud vos mansurus<br />
doctrinae et verae pietatis adipiscendae gratia, qui<br />
et hic spectator et actor tragoediae 8 ) ut plurimum<br />
interfuit. Quo nemo rei initium, progressum vel<br />
finem, quern nunc Dei dementia nacta sit, melius<br />
aut verius exponet. Ab eo quoque religionis formam,<br />
continuationis spem, ministrorum penuriam,<br />
caeteraque impedimenta et hostes cognosces: in<br />
quibus evitandis malis consilium tuum tempestivum<br />
ac saluberrimum desideratur, ne quod divina dementia<br />
partum sit nostra socordia merito amittamus.<br />
Quod ad me attinet, est quod Deo gratias ingentes<br />
agam, cuius beneficio bonorum animi in me<br />
propensi sunt, nee est cur aliqua in re conqueror. *<br />
Tantum in hac ministrorum paucitate exspecto donee<br />
<strong>omnia</strong> quoad religionem melius disponantur et stabiliantur:<br />
postea reversurus in patriam meam, si<br />
Deo videbitur. Nam nunc, ut audio, incipiunt nostri<br />
3) idem GaUasius.<br />
4) unde mutti profugi Londinum vénérant.<br />
3340.1) Fuerat olim cum collega Knoxo v. d. m. in coetu 2) Jlludere videtur ad eertamma <strong>quae</strong> Scotiam turba-<br />
Anglorum Genevensi; a. 1559 m patriam rediit sed regmam runt usque ad copiarum galiicarum et anglicarum discessum<br />
offender ab scripto ap. Crispinum impresso: How superior et reformationis promulgationem, edito libro Book of discipline<br />
powers ought to be obeyed 1558, et urgente Knoxo anno se- m primo convenu* eccîesiarum scoticarum (20. Bec. 1560)<br />
quenti m Scotiam se recepit ubi miriisterio functus est m S. sancitae. Begma Maria demum d. 19. Aug. 1561 in Scotia<br />
Andrews (WCrie, Knox. Ed. 3, Edinb. 1814. II. 138. 328). appulit.