opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
02.06.2013 Views

355 EPISTOLAE 3335—3337 356 in qua de edition e cogitare te scribis, perlegit. Causam vestri consilii intelligere se dicebat ex quibusdam circumstantiis. Verum perlecto scripto de coena iudicabat non fore consul turn ut edatur, ne nova adversariis detur insultandi materia, ac si de pristina sententia aut immutassemus aliquid aut remisissemus. Fraecipue quod sub, et tales particulas conoeditis, modo addatur explicatio: ea in re dicebat non esse tantum tribuendum studio concordiae, ut istis veluti nebulis obscuretur doctrina. Quamvis enim ego ferre possim omnes illas loquendi formas, aiebat, eogitandum tarnen est simplices ex ipsis formis sibi interpretationem arripere mordicos, et quae una aut altera particula inscribuntur animis infixa magis haerent quam quae interpretatione adhibita partioulis ambiguis praeter particularum naturam explicare volumus. Haec Gomitis erat sententia. Addebat alia plura pie et graviter. De pio quem habetis erga Cbristi ecclesiam animo non dubitabat, sed aiebat, rebus ita amictis etiam cordatissimos viros hortatu et aliorum iudiciis indigere. Postremo concludebat verbis prope totidem germanicis: Afflictio quae iam grassatur in Gallia movet pios hos viros ad eogitandum de ineundis his rationibus concordiae: verum consulo ut non eiusmodi ineantur, ne nostris ecolesiis obsint quae puram doctrinam recipiunt. Deus perforavit oculum Henrico regi: idem Deus hunc procul dubio compescet iusto 8uo iudicio. Nos diligentissime Deum orabimus. Haec totidem verbis magno serio dicebat et iussit ut te resalutarem peramanter. Haec Gomitis verba eo gratiora sunt quo eventus piis omnibus est iucundior. Sturmio utor familiarius quam fortasse meam aetatem deceat: 2 ) modeste tarnen conor familiaritatem earn quam ultro obtulit ad Dei gloriam dirigere. Ediderat consolationem funebrem quam mitto 8 ): in ea quae mihi non probarentur, et arripi possent a Saxonibus in suae causae defensionem, significavi. Excusabat se pro subiecta materia de resurrectione corporum intelligere illas loquutiones : cupiebat tarnen quaedam verba immutata. Ego quoniam vocatus ab ipso sum ut accipiam literas ad Palatinum perferendas, monebo ut in exemplaribus quae nondum sunt vendita corrigi curet membrorum visceribus et loco corporum, cordium substituât. Res ea valde mehabuit male: sed consolatur me quod defensionem Philippi velit suscipere. Hortatus eum sum ut perspicue rem proponat, ut simplicissimi etiam intelligant. Ägam iam pluribus cum eodem. Statum nostrae ecclesiae Heydelbergensis scito «sse Dei singulari Providentia eo deductum ut initia vix queant eBse meliora. Inter ministros et nos non solum summa est consensio, sed studium etiam commune propagandi puram doctrinam. Singula soriberem nisi tempore excluderer. Causam nunc accipe cur Argentinam venerum. 4 ) Dominus sua paterna Providentia prospexit mihi de pia gravi et prudenti sponsa Metensi, ex ecclesia gallica quae est Argentinae. Testimonium hoc habet a ministro D. Holbraco, D. Xanco, et nobili Clerevantio, s ) imo a tota ecclesia. Utriusque etiam linguae est gnara. Recusaverat ante divitibus Germanis nubere, ne crassa de coena Domini opinione inficeretur apud maritum talem. Ego iam magis animor ad serviendum Domino quam antehac unquam. Tuum erit, mi parens, ut tua fausta precatione et matrimonio huic nostro et voluntatd serviendi Deo serio et pio zelo nunquam desis. Dominus Deus protegat te et conservet. Amen. Argentinae 6. Februarii 1561. 3336. T. Olevianus. BULLINGERUS BLAURERO. Excerpit quaedam ex Uteris Calvini, maxime quae ad Polonorum mdlestum quaerendi pruritum spedant. Addit varia nova, inter quae et horrenda pr

357 1561 FEBRUAR. 358 certo scio oblatas esse Regime. Sunt enim qui omnem culpam excitatae seditionis in ipsos dérivent. Scribit praeterea de responsione sua Hesshusio data, cuius exemplum misit, sed unicum modo. Addit quaedam de fratribus Polonis, qui certe admodum sunt morosi et nobis molesti. Tot enim subinde quaestiones proponunt quot vix multi dissolvere possint. Et nonnunquam nodum quaerunt in scirpo. Tot et toties iam scripsi ego ut plane sim fessus. Intelligo D. Calvinum delassatum porro nihil eis respondere velle. Et certe si integri eis libri scribantur nullus tarnen adhuc finis petendi copiosiora cernitur. Literas Besäe oro ut remittas mature, quo aliis quoque meis communicare possim. Vides haec omnia cum iis congruere quae nuper mittebat Hotomannus. 3 ) In Pedemontio regione ducis Sabaudiae multa prodigia nuper visa sunt: coelum ardere, ut in his quibusdam regionibus, cometae très, sanguine pluit, hasta ignea visa, terrae motus omnes terruit, veluti quadrigarum strepitus auditus, alia in aliis locis etc. Haec admonent ut erigamus capita nostra: appropinquat redemptio nostra. Vale. Ora pro me Dominum. Accepi literas tuas. Neque opus erat tarn operosa et prolixa gratiarum actione. Tiguri 9. Februarii. Cras Neocomi convenient legati Bernatum et Sabaudiae. 4 ) Salvus sit Matthias. Communicate ei res Galliae. 3337. GRINDALLUS OALVINO. Bullingerus. Laudes Gallasii, item evangelii progressas in Anglia et Scotia praedicat. Nuncio papae cum buUa indictionis aditum non patuisse refert. 3) N. 3311. 4) Buchat VI. 38: Il y eut une journée à Fribonrg le 8. Janvier entre les députés de Berne, de Fribourg et du Valais, pour se communiquer le dessein on l'on étoit de garder on de rendre au duc de Savoie les terres qui a voient appartenu à ses pères et ce que l'un pouvait attendre de l'antre en cas de guerre. La conférence ne tourna pas à la satisfaction des Bernois. Le 10. Février il y en eut une nouvelle à Nenchâtel entre les députés du duc et de Berne, mais on n'y termina rien. Les agents de Savoie persistèrent à redemander tous les pays qu'on avoit pris à leur prince et les Bernois à (Er autographo Ood. Goth. 404, fol. 713.) Fidelissimo Ohristi ministro ae fratri in Domino carissimo D. Ioanni Oalvino. Genevae. S. D. Multum pietati tuae caeterisque tuis collegia, clarissime vir idemque frater in Domino carissime, ob destinatum ad nos D. Nicol. GàUasium 1 ) debemus. Cuius eximia pietas dootrina ac prudentia non solum ecclesiam cui praeest optime ecclesiasticae disciplinae fundamentis iactis pacificavit, quum prius fuisset satis inquiéta, verum etiam mihi nostrisque ecclesiis magno usui hactenus fuit, et in posterum, uti spero, futurus est. Hoc unum dolet, eum non tarn bona esse apud nos conditione, si Stipendium spectetur, quam eius virtutes promerentur. Sed spero temporis progressu hoc corrigi posse. Evangelii Ohristi negotium apud nos progressus non poenitendos facit. In Scotiae etiam regno idem fit, summa iam apud illos pace constituta, ac maximis belli terroribus morte iuvenis regis Francisci sublatis. Accepimus nuper bullae pontificiae exemplar de indictione concilii oecumenici Tridenti celebrandi. 2 ) Nuncio papae iam dudum a nostris iniunctum est ne cum mandatis pontificiis terram Anglicam attingeret. Si Gaesaris aut regis Philippi nomine haberet quod ageret, patere illi ingressüm, modo bullam illam suam inanissimam post se relinqueret. Sparsi sunt etiam apud nos rumores 3 ) de colloquio habendo quodam inter Helveticas vestrasque ecclesia8 et Saxonicas caeterasque eius confessionis, ut de re eucharistica conciliatio aliqua iniri possit: quae si citra veritatis iacturam obtineri posait summum esset ecclesiae bonum. Nam si qui evangelium profitemur idem sentiremus, idque secundum Iesum Christum, omnia larvata papae concilia facile contemneremus. Vos, quia propinqui estis, omnia melius ac certius novistis, tum quid papa moliatur, tum quid animi habeant principes et respublicae evangelium profitentes, de quibus si nos certiores feceritis gratissimum erit. Nostra regina, quantum hactenus cognoscere potui, nullos legatos eo missura est, nisi caeteri reges, principes ac status evangelici idem faciant. Salutes, quaeso, meo nomine D. Theod. Besam (cum quo aîiquam familiaritatem Argentinae oontraxi), caeterosque ne pas vouloir qu'on cassât les traités passés. Les premiers proposèrent ensuite de prendre pour arbitres les roi de France et d'Espagne et les cinq cantons zélés. Les Bernois déclinèrent. Tandem novus conventus ad d. 18. Maii indiettts est.- 3387.1) Cf. Gallasii ep. N. 3322. 2) a. d. 111. Cal. Dec. datae. 3) vani. 23»

355 EPISTOLAE 3335—3337 356<br />

in qua de edition e cogitare te scribis, perlegit. Causam<br />

vestri consilii intelligere se dicebat ex quibusdam<br />

circumstantiis. Verum perlecto scripto de<br />

coena iudicabat non fore consul turn ut edatur, ne<br />

nova adversariis detur insultandi materia, ac si de<br />

pristina sententia aut immutassemus aliquid aut remisissemus.<br />

Fraecipue quod sub, et tales particulas<br />

conoeditis, modo addatur explicatio: ea in re dicebat<br />

non esse tantum tribuendum studio concordiae,<br />

ut istis veluti nebulis obscuretur doctrina. Quamvis<br />

enim ego ferre possim omnes illas loquendi formas,<br />

aiebat, eogitandum tarnen est simplices ex ipsis<br />

formis sibi interpretationem arripere mordicos,<br />

et <strong>quae</strong> una aut altera particula inscribuntur animis<br />

infixa magis haerent quam <strong>quae</strong> interpretatione<br />

adhibita partioulis ambiguis praeter particularum<br />

naturam explicare volumus. Haec Gomitis erat sententia.<br />

Addebat alia plura pie et graviter. De pio<br />

quem habetis erga Cbristi ecclesiam animo non dubitabat,<br />

sed aiebat, rebus ita amictis etiam cordatissimos<br />

viros hortatu et aliorum iudiciis indigere.<br />

Postremo concludebat verbis prope totidem germanicis:<br />

Afflictio <strong>quae</strong> iam grassatur in Gallia movet<br />

pios hos viros ad eogitandum de ineundis his rationibus<br />

concordiae: verum consulo ut non eiusmodi<br />

ineantur, ne nostris ecolesiis obsint <strong>quae</strong> puram<br />

doctrinam recipiunt. Deus perforavit oculum Henrico<br />

regi: idem Deus hunc procul dubio compescet<br />

iusto 8uo iudicio. Nos diligentissime Deum orabimus.<br />

Haec totidem verbis magno serio dicebat et<br />

iussit ut te resalutarem peramanter. Haec Gomitis<br />

verba eo gratiora sunt quo eventus piis omnibus est<br />

iucundior.<br />

Sturmio utor familiarius quam fortasse meam<br />

aetatem deceat: 2 ) modeste tarnen conor familiaritatem<br />

earn quam ultro obtulit ad Dei gloriam dirigere.<br />

Ediderat consolationem funebrem quam mitto 8 ): in<br />

ea <strong>quae</strong> mihi non probarentur, et arripi possent a<br />

Saxonibus in suae causae defensionem, significavi.<br />

Excusabat se pro subiecta materia de resurrectione<br />

corporum intelligere illas loquutiones : cupiebat tarnen<br />

<strong>quae</strong>dam verba immutata. Ego quoniam vocatus<br />

ab ipso sum ut accipiam literas ad Palatinum perferendas,<br />

monebo ut in exemplaribus <strong>quae</strong> nondum<br />

sunt vendita corrigi curet membrorum visceribus<br />

et loco corporum, cordium substituât. Res ea valde<br />

mehabuit male: sed consolatur me quod defensionem<br />

Philippi velit suscipere. Hortatus eum sum ut perspicue<br />

rem proponat, ut simplicissimi etiam intelligant.<br />

Ägam iam pluribus cum eodem.<br />

Statum nostrae ecclesiae Heydelbergensis scito<br />

«sse Dei singulari Providentia eo deductum ut initia<br />

vix queant eBse meliora. Inter ministros et nos<br />

non solum summa est consensio, sed studium etiam<br />

commune propagandi puram doctrinam. Singula<br />

soriberem nisi tempore excluderer.<br />

Causam nunc accipe cur Argentinam venerum. 4 )<br />

Dominus sua paterna Providentia prospexit mihi<br />

de pia gravi et prudenti sponsa Metensi, ex ecclesia<br />

gallica <strong>quae</strong> est Argentinae. Testimonium hoc habet<br />

a ministro D. Holbraco, D. Xanco, et nobili<br />

Clerevantio, s ) imo a tota ecclesia. Utriusque etiam<br />

linguae est gnara. Recusaverat ante divitibus Germanis<br />

nubere, ne crassa de coena Domini opinione<br />

inficeretur apud maritum talem. Ego iam magis<br />

animor ad serviendum Domino quam antehac unquam.<br />

Tuum erit, mi parens, ut tua fausta precatione<br />

et matrimonio huic nostro et voluntatd serviendi<br />

Deo serio et pio zelo nunquam desis. Dominus<br />

Deus protegat te et conservet. Amen. Argentinae<br />

6. Februarii 1561.<br />

3336.<br />

T. Olevianus.<br />

BULLINGERUS BLAURERO.<br />

Excerpit <strong>quae</strong>dam ex Uteris Calvini, maxime<br />

<strong>quae</strong> ad Polonorum mdlestum <strong>quae</strong>rendi pruritum<br />

spedant. Addit varia nova, inter <strong>quae</strong> et horrenda pr

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!