opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

353 1561 FEBRUAR. 354
3334.
RESPONSIO PRINOIPUM AD LEGATOS
PONTIFICIOS.
{Ed. Bezae Q-enev. p. 285, Laus. 568, Hanov. p. 638, Chouet
p. 390, Amat p. 178. ' Cf. annott. ad praeced.)
Reverendi viri. Illustrissimi sacri Romani Imperii
Electores et Principes, Illustrissimorum Electorum
et Prinoipum legati ao consiliarii, ad örationem
vestram, qua Pontificis Romani mandata Celsitudinibus
ipsorum exposuistis, hoe responsi vobis
dari iusserunt. Non dubitare se quin multi omnium
gentium in toto orbe terrarum viri docti, sapientes
et pii iamdudum meliorem ecclesiae statum optarint
et nunc quoque anxia ad Deum vota faciant, ut
tandem doctrinae puritas restituatur, et tetri in eccleßiam
abusus invecti pia emendatione tollantur.
Quod ipsum Pontificibus Romanis in sua iurisdictione
praecipue curae esse debet, qui ecclesiae titulum
tarn longo annorum spatio magnifiée sibi arrogarunt.
Verum quibus ipsi potissimum rebus semper
occupati fuerint, nimirum regni cupiditate, regnisque
committendis et superstitionibus in ecclesia
cumulandis magis quam illustrandae gloriae Dei,
sanandisque ecclesiae morbis, obscurum bonis omnibus
non est, et multos pontificio nomini addictos
viros sapientes fateri necesse est. Mirantur autem
Illustrissimi Electores ac Principes, reliquorumque
legati, qua vel opinione persuasus vel spe fretus
Pius Papa missa hac legatione Oelsitudinibus suis
concilii indictionem obtrudere eosque Tridentum
vocare ausus fuerit. Neque enim Pontificem et vos
ignorare quam religionem Status Augustanae confessionis
amplectantur, quibusque de causis ecclesias
suas iuxta sinceram evangelii doctrinam repurgare,
et se ab eo coetu, qui oppressa doctrinae coelestis
veritate suam potius quam Christi gloriam quaerit,
seiungere coacti sunt. Sic igitur Pontificem ac vos
statuere Illustrissimi Principes volunt: non agnoscere
se Romanae sedis autoritatem, certisque divini
ac humani iuris indubitatis testimoniis Oelsitudinibus
suis per8uasum esse, concilii indicendi ius Pontificem
Romanum non habere. Iudicis enim officio
fungi, et controversias dirimere eum a quo dissensiones
et distractiones in ecclesia ortae sunt, quique
manifestam veritatem crudeliter oppugnat, fas non
esse, et humana dictât ratio, nee non divini humanique
iuris scripta testantur. Iniüste etiam oratione
vestra sese taxari Illustrissimi Principes affirmant,
quod nullam fidei certitudinem habeant, sed tot nunc
sint evangelia quot doctores. Exstat enim non solum
de omnibus fidei articulis perspicua ipsorum
Oonfessio Imperatori Oarolo V. Augustae anno 30.
«xhibita : verum etiam varus hactenus editis scriptis '
Galvini opera. Vol. XVIII.
coelestis doctrinae Veritas illustrata ac propagata
est. Quibus autem erroribus Romana nunc ecclesia
imbuta, quamque tetris abusibus et superstitionibus
vera evangelii doctrina oppressa sit, ut ethnicae
quam christianae religioni similior esse videatur,
universi orbis terrarum querelae testantur. Quumque
non errore lapsi nee temeritate, curiositate aut
pravis oupiditatibus, sed severissimo Dei mandate,
quo praeeipitur idola fugienda esse, impulsi Germaniae
Principes discesserint a Romana ecclesia, constanter
in ea sententia perseveraturi, nullas sibi a
Romano Pontifice leges praescribi patientur. Nullius
enim autoritatem vèl iurisdictionem, quam Imperatoris
sui Perdinandi Oaesaris agnoseunt: cuius
legatis, quam ipsi de concilio oecumenico ac generali
celebrando spem ac sententiam habeant, coram
hic expo8uerunt. Quod vero ad vos attinet, ita vobis
omnino persuadeatis, Celsitudines ipsorum, nisi
Pontificiae legationis munus obiissetis, omnia ipsorum
clementiae et benevolentiae studia et obsequia
vobis ex clarissimis Venetorum familiis ortis praestituros
fuisse, tum quod erga amplissimam Venetorum
Rempublicam animo affecti sunt benevolo,
tum vero etiam quod vos ob generis nobilitatem,
doctrinae ac sapientiae laudem favore suo dignos
esse ipsi profitentur. l )
3335.
OLEYIANUS BEZAE.
Comes ab Erbach autor ei est ut scriptum de
coena prelo negetur. Argentorati pro tempore commoratur,
Sturmii famüiaritate usus, uxoris ducendae
causa.
(Ex antographo Cod. Goth. 405, fol. 324. Inscriptio desiderata.)
Gratia et pax a Deo patre per Iesum Christum
filium suum sit semper tecum, pater carissime!
Exemplum scripti de coena Domini ') exhibui
Comiti ab Erpach, qui etiam literarum earn partem.
3334.1) Besponsum datum esse postridie Nonas tradunt historici
plurimi.
3335.1) Se dialogis contra Heshusium hie loqui nequit quippe
qui tarn prodiissent. Sénebier, Hist. litt, de Genève I. 191 et
Haag II. 277 recensent ad h. annum: Perspicuam explic. de
C. D. Gen. 1561. 8. lam a. 1559 ediderat Be C. D. plenum
et persp. tractalionem, simili ut vides titulo ornatam. Fortasse
tarnen ilia priore loco laudata nova quaedam elucubratio trat-
23