opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

325 1561 IANUAR. 326
de Principibus Germaniae exspectat et expetit, quo ii
confirmentur quos socios habet consiliorum, qui terrentur
illis voculis: Nullus pontificis hostis unquam
pugnavit féliciter. Nemo felix priuceps qui a Romana
defecit ecclesia. Hunc pontificem ea esse industria,
ut facile queat Gaesarem et regem Phüipputn,
et totam Italiam, Venetos, Sabaudos, et illos
vicinos Helvetiorum quinque pagos, Florentinos,
Ferrarienses, in belli societatem pertrahere. Etiam
a populi et ab ecclesiasticorum in ipso regno conspiration
esse metuendum, et quidem vehementer.
Visum mihi fuit ista Elustrissimae Olementiae
Vestrae perscribere : qua in re primum Deum patrem
et Dominum nostrum Iesum Christum oro, ut suo
spiritu mentem I. C. V. reliquorumque Principum
iUuminet, ut quid optimum factu futurum sit decernatis.
Deinde oro Oelsitudinem Vestram, ut
mihi veniam det si mea sponte haec scribam,' motus
quum istis dissidiis ecclesiarum, turn etiam existimatione
de Vestrae Gelsitudinis prudentia atque
humanitate. Postremo etiam hac perturbatione Heidelbergensis
academiae: 1S ) qua sentio ex Uteris ad
D. Bozemium Oelsitudinem Vestram paterne commoveri.
Postremo oro .et obsecro Oelsitudinem Vestram,
ut ne haec mihi fraudi sint, quae diu noctuque
in meis cogitationibus recondita in Vestrae
IUustrissimae et Olementissimae Oelsitudinis siuum
sum ausus deponere. Heri vesperi, quum superiora
magna ex parte descripta essent, ad me allata est
Heshusii responsio ad praeiudicium Philippi Mdanchthonis
de controversia coenae Domini: sic enim inscribitur.
I4 ) Plane Mdanchthonem in haereticis
Zuinglianis et Calvinianis habet. Ilium locum Philippi
ex Pauli sententia de xoivavCa réfutât copiose
sed non vere. Adfert Âugustinum contra hunc locum
Philippi, quum tarnen contra ipsum faciat.
Origenis autoritatem contemnit àutoritate Lutheri
et Epiphanii: quum tarnen Epiphanius in refutandis
erroribus Origenis, non faciat mentionem huius dog-
matis de coena Domini. Etiam dementem contemnit:
utrumque tanquam ex tripode magna cum
arrogantia: vehementer commotus sum. Scribam
de ülo libello et de illo altero plenius sententiam
meam, si intellexero hoc meum studium non ingratum
esse IUustrissimae Celsitudini Vestrae, et
me tuto posse huiusmodi meas oommentationes optimi
Principis fidei atque taciturnitati committere.
Meum enim institutum est, conservare mea studia
ad concordiam, et ad compositionem discordiarum :
propterea quod haec ratio nonobfutura est ecclesiae,
et idonea meae sententiae. Goena Domini et baptismus
duo sunt postrema et sempiterna ecclesiae
Ohristi sacramenta, quibus hie orbis post Christum
13) ex disputatione Boguini cum Lutheranis (N. 3250.)
14) 1560. 4. Cf. Planck V. 2, 382.
illiusque doctrinam nihil liabuit salutarius. De his
ego ita sentiendum et loquendum et docendum arbitror,
ut nihil de iUorum dignitate diminuatur: nihil
tarnen tradatur, quod naturae sensibus horribile
sit, et quod adversarium doctrinae Christi et apostolorum
aut quod horum doctrina demonstrari non
poterit, neque expressum sit verbis Iesu Christi:
cui potestas, potentia, Imperium, honos, gloria in
aevum sempiternum, Amen. Argentorati, 19. Ianuarii.
Anno 1561. IS )
3330.
8TURMIUS SCHENOKBEOHERO.
Iterum de negotio creditorwm.
(Ex autographe» Arch. Thorn. Argeator.)
Domino Schencbechero amico summo.
Venit ad te propter communem causam Marcus
Grabisdada, missus ab Ingoldis, Gensmannis et
Chelii haeredibus, qui sese a Megiis separarunt.
Convenerunt tarnen mecum et cum D. Bozemio.
Itaque pro istis aeque laborare debes atque pro alteris,
bona fide. Et observa Megios. Metuo illos
malle très civitates Suevieas et Franconicas non sese
tibi adiungere. Id observa. IUae si sapiunt certe
non agent seorsim. Meministi enim consilii nostri.
De Italis non negUge quod tibi per Alexandrum
scripsi.
Regem Navarrae et D. Admiralium doce, non
debere ipsos negUgere creditorum postulata, ne quidem
Italorum. Nam tametsi Philippus rex eodem
modo agat cum negotiatoribus, quo egerunt Guisiani,
tarnen hic occulta sunt consiUa Hispanorum et
Flandrorum. Hanc affinitatem vident non esse perpétuant:
multa accidere quotidie humanitus hominibus:
pacem non esse sempiternam. Si ad arma
res revocetur, certe creditores Germani et ItaUci non
apparebunt, nisi nunc iUorum postulatis satisfiat.
Dices fortassis: at neque Philippo apparebunt creditores,
qui aeque offendit atque Galliarum Reges.
Sed habet Fuggeros quibus satisfacit. Ad hos om-
15) Sturmii hanc epistolam esse, non Calvini, ipse nobis
testis est in Ubro contra Pappum p. 233 ubi dicit: Lege
etiam illam epistolam quae est in Oalvini Epistolis ad qnendam
Principem Germaniae, neque nomen scriptoria est. Ego
fateor illam meam esse ot ad Eleotorem Palatinum honorifioae.
memoriae Principem Fridericnm a me scriptam.
21*