opera quae supersünt omnia. - ARCHIVE OUVERTE UNIGE

255 EPI8T0LAE 3285—3287 256
Bex Navarrae, ut ad te scripsi, nitro fidem meam
imploravit ac rogavit perquam humaniter Besam
sibi mitti. Si fuisset repulsam passus, quanti omnium
piorum clamores! Per nos stetisse ne omnia
féliciter succédèrent. Non tantum nostra timiditas
sed perfidia et crudelitas acousata esset. Praestitit
Beza non modo fideliter sed incredibili constantia
quod debuit. Centies mutata sunt consilia. Tandem
accidit quod omnes vident, ut perire voluerint Bex
Navarrae et eius frater. 8 ) Si nobis creditum esset,
ne gutta quidem sanguinis effusa facile transegissent.
Hoc semper curavimus: nunc summa desperatio exanimavit
omnes, quia ubique grassantur milites non
secus atque in terra hostili. Et tamen nostri vicini,
4 ) qui flabella fuerunt seditionis, nunc in nos
culpam torquent. Verum eos nunc omittam.
Quod a me postulas ut tibi literas Philippi
mittam, s ) ubi aperte déclarât se nobiscum sentire,
très causae ne id faciam impediunt. Non enim
multae sunt et ita scriptae ut tu agnoscas deposuisse
in sinum meum quae ab aliis eludi possint utrique
non amicis, ab aliis vero qui minus essent familiäres
vix intelligantur. Ratio quoque habenda est
hominis mortui, cuius famae non parum detraherent
quae ad me scripsit. Alia quoque sunt admixta quae
vulgari mihi esset honorificum, sed obnoxia essent
Flacii et similium obtrectationibus. Verum quando
tuae literae mihi sunt redditae, iam dimidia pars
responsionis confecta erat, qua Heshusium refutare
visum est, non tarn consilio quam impetu nescio
quo. Tanta est indignitas quae lapides etiam provocaret.
Glaronenses adhuc teneri suspensos nobis mole8tum
est. Verum superbia Moab se ipsam conteret.
Et certe Deus Cyclopes istos praecipitat, ut
aliis machinantes interitum se devoveant. Pendeant
illi: nos in fundamento nostro stemus.
De Galliae turbis, ne incerta narrem, quidquam
scribere supersodeo. Brevi aliquid. Vale,
ornatissime vir et frater ex animo colende. D. Petrum
Märtyrern, D. Galtherum et alios symmystas
salvos esse cupio. Dominus vos omnes tuoatur gubernet
ac benedicat. Nos ita periclitamur a ) singu-
3) Etiam Beza videt/ur • profectionem dissuasisse, vél
saltern certis conditionibus subiecisse. Be la Planche 375:
L'advis de Tb. de Beze estoit de fairs en toutes sortes que
la .conclusion de l'assemblée de Fontainebleau touchant les
estats {généraux) fust bien asseurée et exécutée contre ceux
qui jamais ne l'avoient accordée qu'en intention de s'en servir
au lieu de s'assubjettir au jugement d'icelle. Mais il n'en
fut oreu non plus que les autres.
4) Lugdunenses.
5) N. 3275.
6) Sabaudo Genevam adoriri gestirnte.
lis momentis ut multi desperent, multi sint anxii,
alii rideant. Ergo precibus vestris nos commendamus.
Genevae pridie nonas Decembr. 1560.
Iohannes Galvinus tuus.
3286.
GRENEYUS ') OALVINO.
Narrât qualem statum rerwm in itinere invenerü
et quid Burdigalae 2 ) timendum et sperandum sü.
(Ex autographo Ood. Genev. 109, fol. 211.)
Observando in Christo patri D. Calvino.
Pax tibi et gratia a Domino Iesu salvatore nostro.
Dum animo volverem meo quid potissimum ad
te scriberem, pater in Christo observandissime,
aliud in praesentiarum occurrit nihil quam ut te
gaudii quod a discessu meo percepi facerem participem.
Scio enim gaudere te cum gaudentibus,
8icut ureris cum his qui uruntur. Ac primum
quanta fuerit perfusus animus laetitia hinc coniicies
quod ex quatuor symmystis et collegis meis,
qui una mecum se itineri dederant, unus fuerim
qui, antequam Bnrdigalae redderer, fertilissimam
messem et segetem viderim omnium ecclesiarum,
quibus non potui non aliquid, instantibus qui ibi
3286.1) Hist. eccl. I. 220: En novembre 1559 fut dressée
l'Eglise de Ohalon, y estant envoyé Ant. Popillon gentil-homme
qui s'estoit pieça retiré à Geneve, auquel furent adioints un
surnommé du Pré et Philbert Grené. — ibid. 785. (1561)
Quant à la ville de Bordeaux l'Eglise reformée y multiplioit
infiniment en sorte qu'en peu de temps le nombre s'accrent
iusques à environ 7000 personnes, et preschoit on à couvert
en deux lieux estans ministres Pbilcbert Grené dit la Fromentee
et un surnommé Nenfchastel, tous deux personnages
de grande doctrine. La premiere assemblée se fit à S. Laurens
en Grave lez Bordeaux en une maison des champs oil
se trouvèrent environ 300 personnes etc.
2) iam a. 1551 Evangelici coetus eelebrabant Bnrdigalae,
quibus interfuerunt etiam Studiosi iuvenes eollegii de Guyenne,
quorum unus Petrus Souville iis praeerat. [Gaullieur, hist,
du collège de Guyenne P. 1874 p. 240.) A. 1552 et 1556
plures combusti sunt {Hist. eccl. I. 110.) Etc commentariis
Ven. Ministerii Genevensis discimus d. d. 6. Sept. 1557, et 6.
Bec. 1558 ministrorum Burdigalam missorum nomina. A.
1558 studiosi illi comoedias agebant quibus ponlificia dogmata
traducebantur {Gaullieur p. 255.) A. 1560 numerus piorum
ad septem millia creverat. Ministros nominat Hist. eceï.
I. 320, Ronssanes, Jean Voisines, La Fontaine, quorum illi
fuga sibi consulere coacti sunt, hie in vincula coniectus fuit.