1 DISPENSA DI LETTERATURA LATINA A.A. 2009-2010 PROF ...

praeterea aut supplex aris imponet honorem?
ast ego, quae divom incedo regina, Iovisque
et soror et coniunx, una cum gente tot annos
bella gero. et quisquam numen Iunonis adorat
praeterea aut supplex aris imponet honorem?
Talia flammato secum dea corde volutans 50
nimborum in patriam,loca feta furentibus austris,
Aeoliam venit. hic vasto rex Aeolus antro
luctantes ventos tempestatesque sonoras
imperio premit ac vinclis et carcere frenat.
illi indignantes magno cum murmure montis 55
circum claustra fremunt;celsa sedet Aeolus arce
sceptra tenens mollitque animos et temperat iras
ni faciat, maria ac terras caelumque profundum
quippe ferant rapidi se cum verrantque per auras:
set pater omnipotens speluncis abdidit atris 60
hoc metuens, molem que et montes insuper altos
imposuit regem que dedit, qui foedere certo
et premere et laxas sciret dare iussus habenas.
ad quem tum Iuno supplex his vocibus usa est:
generaliter. ivnonis autem pro 'meum', nomen
pro pronomine.
praeterea postea, ut “praeterea vidit, nec
portitor Orci amplius obiectam passus transire
paludem”.
svpplex breviter utrumque dixit; aut enim
suscipiuntur vota precibus, aut honore
redduntur. et ostendere vult, non solum non sibi
supplicandum, sed nec simplici veneratione
dignam futuram.
talia flammato quod superius intermiserat nunc
reddidit. nam dixerat superius 'haec secum' et
modo ait 'volutans', id est cogitans. multi sane
'talia volutans' talia revolutans accipiunt.
nimborvm nimbi nunc ventos significant,
plerumque nubes vel pluvias: ergo prout locus
fuerit intellegamus. proprie tamen nimbi
vocantur repentinae et praecipites pluviae; nam
pluvias dicimus lentas et iuges. et figurate
'patriam, loca'; unum enim varietas ipsa
significat.
loca feta nunc plena, ut alio loco “feta armis”.
sciendum est autem fetam dici et gravidam et
partu liberatam, ut “fecerat et viridi fetam
Mavortis in antro”; enixam autem eam fuisse
lac, quod pueris praebebatur, ostendit. item
fetam gravidam illo loco ostendit, “non insueta
graves temptabunt pabula fetas”. ergo quia feta
medius sermo est, bene hoc loco epitheto
discrevit, dicens 'graves fetas', ut bonum facinus
et malum facinus dicimus, bonum venenum et
malum venenum.
avstris figura est celebrata apud Vergilium: et
est species pro genere. legerat apud Ennium
“furentibus ventis”, sed quasi asperum fugit et
posuit 'austris' pro ventis.
aeoliam venit novem insulae, quae sunt
post fretum Siciliae, appellantur Aeoliae ab
Aeolo rege, Hippotae filio, licet habeant et
propria nomina. unde et Vergilius ait “Aeoliam
Liparen”. poetae quidem fingunt hunc regem
esse ventorum, sed ut Varro dicit, rex fuit
insularum, ex quarum nebulis et fumo
Vulcaniae insulae praedicens futura flabra
ventorum inperitis visus est ventos sua potestate
retinere. aeoliam venit in Aeoliam. detraxit
, ut “Italiam fato”. Aeolus
Hippotae sive Iovis sive Neptuni filius. qui cum
immineret bellum, quo Tyrrhenus, Lipari frater,
Peloponnesum vastare proposuisset, missus ab
Agamemnone, ut freta tueretur, pervenit ad
8