1 DISPENSA DI LETTERATURA LATINA A.A. 2009-2010 PROF ...

tris Notus abreptas in saxa latentia torquet,
[saxa vocant Itali mediis quae in fluctibus aras]
dorsum immane mari summo, tris Eurus ab alto
in brevia et syrtis urguet (miserabile visu)
inliditque vadis atque aggere cingit harenae.
unam,quae Lycios fidumque vehebat Oronten,
ipsius ante oculos ingens a vertice pontus
in puppim ferit: excutitur pronusque magister
volvitur in caput; ast illam ter fluctus ibidem
torquet agens circum,et rapidus vorat aequore vortex.
apparent rari nantes in gurgite vasto,
arma virum tabulaeque et Troia gaza per undas.
unam,quae Lycios fidumque vehebat Oronten,
ipsius ante oculos ingens a vertice pontus
in puppim ferit: excutitur pronusque magister
saxa vocant itali mediis qvae in flvctibvs aras.
ordo est, quae saxa in mediis fluctibus Itali aras
vocant. pro quibus hunc ordinem esse ait 'tris
Notus abreptas mediis fluctibus in saxa latentia
torquet'. alii 'mediis fluctibus aras'
legunt, ut sit ordo 'saxa vocant Itali aras, quae
mediis fluctibus', ut desit 'sunt'. Italos autem
aliqui non qui in Italia nati sint, sed qui Latine
loquantur accipiunt.
dorsvm inmane eminens, altum, secundum
Homerum. vel certe eminens planities aut
superficies durior. aut sic ait hic poeta 'dorsum'
de saxo, ut Homerus "nîta nîta qal£sshs qal£sshs", qal£sshs sicut
alibi ipse "dorso dum pendet iniquo". quidam
'inmane' pro malo accipiunt positum propter
naufragia, quae ibi solent fieri; nam 'manum'
bonum dicunt, ergo quod bono contrarium
inmane; non enim potest pro magno accipi,
alibi "posuitque inmania templa", quia non
facile apparent haec saxa, nisi cum mare ventis
movetur. 'dorsum' autem hoc loco non absurde
ait, quia Graece arae ipsae ‰ppou ‰ppou nîta
nîta
dicuntur, ut Sinnius Capito tradidit, secundum
Homerum.
mari svmmo vel in summo, vel in placido.
in brevia et syrtes id est in brevia syrtium, quo
modo "molemque et montes".
'brevia' autem vadosa dicit, per quae possumus
vadere. et syrtes syrtium "sinus duo sunt pares
natura, inpares magnitudine", ut Sallustius
dicit. vadis vada t¦ t¦ t¦ bracša bracša. bracša bracša Varro de ora
maritima libro I "si ab aqua summa non alte est
terra dicitur vadus". et multi sic legunt
'inliditque vadis atque aggere cingit harenae'.
lycios hi Troiae ad auxilium venerant, qui
mortuo rege Pandaro Aeneam secuti sunt, unde
et in secundo ait "comitum adfluxisse
novorum".
fidvm fidelem. utrumque nomen idem significat.
quamvis quidam velint fidum amicum, fidelem
servum dici. et sic pronuntiandum, ut dolorem
adferat talis socii amissio.
ipsivs ante ocvlos ad maiorem dolorem: unde
alibi "quaeque ipse miserrima vidi", item "qui
nati coram me cernere letum fecisti".
ingens pontvs magna pars ponti. et est tropus
synecdoche.
a vertice aut a puppi, quae vertex navis est, aut
ab Aquilone, qui flat a mundi vertice, hoc est a
septentrione, ut ipse alibi "hic vertex nobis
semper sublimis". quidam 'verticem' hic
23