1 DISPENSA DI LETTERATURA LATINA A.A. 2009-2010 PROF ...

quis ante ora patrum Troiae sub moenibus altis 95
contigit oppetere! o Danaum fortissime gentis
Tydide! me ne Iliacis occumbere campis
non potuisse tuaque animam hanc effundere dextra,
saevos ubi Aeacidae telo iacet Hector, ubi ingens
Sarpedon, ubi tot Simois correpta sub undis
scuta virum galeasque et fortia corpora volvit!' 101
Talia iactanti stridens aquilone procella 102
velum adversa ferit fluctusque ad sidera tollit.
franguntur remi; tum prora avertit et undis
dat latus; insequitur cumulo praeruptus aquae mons.
hi summo in fluctu pendent, his unda dehiscens
terram inter fluctus aperit, furit aestus harenis.
tris Notus abreptas in saxa latentia torquet,
[saxa vocant Itali mediis quae in fluctibus aras]
dorsum immane mari summo, tris Eurus ab alto
in brevia et syrtis urguet (miserabile visu)
inliditque vadis atque aggere cingit harenae.
unam, quae Lycios fidum que vehebat Oronten,
ipsius ante oculos ingens a vertice pontus
in puppim ferit: excutitur pronusque magister
volvitur in caput; ast illam ter fluctus ibidem
torquet agens circum, et rapidus vorat aequore vortex.
apparent rari nantes in gurgite vasto,
arma virum tabulaeque et Troia gaza per undas. 119
Talia iactanti stridens aquilone procella 102
velum adversa ferit fluctusque ad sidera tollit.
franguntur remi; tum prora avertit et undis
dat latus; insequitur cumulo praeruptus aquae mons.
hi summo in fluctu pendent, his unda dehiscens
Laocîn Laocîntis. sic ergo et Sarpedîn,
Sarpedontis. est autem Sarpedon Iovis filius et
Laodamiae, ut alio loco "quin occidit una
Sarpedon mea progenies", occisus a Patroclo,
Menoeti filio, armis Achillis induto. huius
interitum Iuppiter prosecutus dicitur imbre
sanguineo. simois nomen hoc integrum ad nos
transiit, unde suo est accentu proferendum. nam
si esset latinum, in antepaenultima haberet
accentum, quia secunda a fine brevis est. sane
bene fecisse videtur Simoentis mentionem, ut ibi
videatur pati se optavisse, ubi genitus est, ut
alibi "tune ille Aeneas, quem Dardanio Anchisae
alma Venus Phrygii genuit Simoentis ad
undam?"
svb vndis et 'sub undis' legimus, et 'sub undas'.
sed si 'sub undas', 'correpta' intellege, si 'sub
undis', 'volvit'; varia ergo distinctio est. correpta
rapta.
fortia corpora hoc est virorum fortium corpora;
nulla enim est in mortuis fortitudo.
talia iactanti inaniter loquenti, ut alibi "atque
inrita iurgia iactat et voces dum iactat inanes".
aqvilone ab Aquilone. ecce hic reddit ventum
quem transierat, et a generali tempestate ad
speciem transit.
adversa contraria, quia ad Italiam navigantibus
Aquilo contrarius est.
frangvntvr remi vel gubernacula, vel quod
melius est re vera remi. antiqui enim velis
remisque navigabant, ut "validis incumbere
remis, obliquat sinus in ventos". et hoc de navi
Aeneae, an de omnibus dixit?
tvm proram avertit alii 'prora' legi tradunt.
avertit pro 'avertitur'. et est figura creberrima.
potest namque pro activi verbi significatione
passivum poni, ut est "et pictis bellantur
Amazones armis" pro bellant. nec nos debet
movere quod bellor non facit, natura enim hoc
prohibuit. nam conpone hoc verbum, et
invenitur activum, facit enim debello debellor. et
contra pro passivi verbi significatione activum
ponitur, ut est hoc 'avertit' pro avertitur, et
"insinuat pavor" pro insinuatur, et "nox umida
caelo praecipitat" pro praecipitatur. sed haec
verba tantummodo pro se invicem ponuntur,
quae et activa esse possunt et passiva, ut est
averto avertor, praecipito praecipitor. ergo non
possumus dicere quod quidam artigraphus,
declinationes activi verbi et passivi pro se
invicem poni. nam et neutralis verbi declinatio
21