Genefis . ' Gap. X I 1 1 . 34 ^ - Biblioteca Digital Floridablanca

Genefis . ' Gap. XI11. 34 ^
ideo prínsftucfi erant. Dícendümi Adam & Eua A Adáin& Eaa erant aliquo modo niidi:eomodo.anoerá^
poft peecamm fuerunt verenudi, ante peccatum autem nudi,videbant fe eftenudos: quaüter autem non erat nu
MM non erant veré nudiA tamen noncrantveftui. Primum ^ifon poterant videre fe nudos, quia falfum, vel non ens
patet: qnia fupra,5.cap. dicitur, quód cOgnouerunt fe ef- viderent,& cum dicimr,quód non videbant fe nudos, infenudos,
ergonudierant, quafí non decipiebantur in co- telligendum eft accip^iédonuditatem proprie pro priuamd»
gnitione- Secundó,quia erubiTerunt íe videntes,& ramen tione, quia íic non videbant fe nudos, cum non eftent,fed
íi non eftent verenudi,non haberent de quo erubefcerent, qmaerant íine vcífibus^id eít,non veftiti,'videbant fe non
•rti» i'í'^o nudi erant. Tertió, qma agnofcentes fenudos fé'ee- habere veftes,quód interdum vocatur nudum efte Sc hoc
runtíibi penzomata}& tamen nufh accipiunt veftes, niíí ipfí 'Videbant, & tamcn quia hoc non erar malum ali
quinudierant,qiiiaveftesoperiuntnuditaré, ergo Adam quod,nonerubcfcebantdeillo. ;
irt» & Eua fuerunt nudi poft peccatum .Quartó,qma ira con- Ahíe raciones oílendunt in contrarium,quia erarit veré c ;
. feftuseftAdamin'amcumDorainusvocareteum, Adam nudi,&tamen quia nos non confitemur eos veré nudos , . •
vbies ídixitj vocem tuamaudmi de medio Paradifí, & dicemus quódilJa procedunt fumendo nnditatem lar^é'
tim&i,eoquódnuduseftem. Secundum erat, quódante pfout eft non habere veíles, vnde quando primo diciti?rpeccatum
non erant veré nudi: Primó, qma n uditas qua- Erat autem vterque nudus^ intelligitur, id eft,neuter ha' S^MCHÍO
dam pana eft, fed ante peccatum nuliá erat poena; ergo B bebat veíles, quia non dederat Deuseis veftes, quando
nequenuditas. Secundó, quia qui mid^usefterubefcitde formaiierat eos, fed quia veftibus non mdigebant,non L J .
midirate,íieutmnobiseft,&inipíisAdá&Euafuit,fed erant propné nudi. «mí. ^^
ft-nte peccatum non crubefcebant,ergo non erát nudi. Sed Ad fecundum diccndum,g, ponitur vt aliquid nouum, E:cportt¡c
dicendum, quod ante peccatum veíles non habebant, & vel admirandum, quód Adam &c Eua non erubefcerent, fecmd^.
patet hoc, quia fupra z. cap. dicitur, Vterque erat n ud us ideoconcedendum eft, quód aíiquo modo erant nudi, id De h^ rt
Adam & vxor eius,& tamen fi veftes haberent, non voca- eft,veftes non habentes,& dicendum,quód non erubefce- vide fup»
tcntur nudi. Secundo, qüiafi veftes habuiftent ante pee- bant,& fecundum "veritatem non érat mirum, quód non ««Í Wf.
catum, habuifteí>teas quando pecGabant, fod non habue- ctubefcerent: immo mirum erar,quód tune erubefcerent -f'í.
runt tunc,crgot\eque pnus, patet hoc, qtíia fi Eua veftita ficut nunc eft de pecoribUs: veíles enim non habent, &
fiiiftet^uando peccauit, & etiam Adam, non erubuiííent genitalia funt eis patentia, fed nó erubefcunt, quia erubedcaliqmbus
partibiis corporum fuorum ,.ficut.ncque nos fcere non poírunr,& mirum eftet fi erubVcere
Veftiti exiftenteserubefcimus, & tamen erubuerunt, ergo habent fecundum quid erubefcant, ita eft de Adam 8c
ron habebant veftes. Secundó, quantum adhoc, quia fi Eua in ftatu innocentia, quia licetveftcs non haberent.
ahquas veíles accepifteht hommes á pniícipio, etiam fi non crubefcebant, quia non habebant ,de quó erubefce-
^uncquandopeccabantnonhaberenteas, vtpoce,quiafcC tent ,& ideo non erar mirandum, quód non erubefceexucrant,induti
fmftent ftatim cis,& tamen non induerút rent, fed Sacra Scriptura potius vo-luit ibi fequi opinioillas,fed
fecerunt fibi perizomata, íup. 5. e. ergo non ha- nem,quam rei veritatem,vt conformaret fe ftatui noílro:
(M, beban t veíles,de quo magis iníi-a dicetur. Hoc prafup- nunc enim omnes vtimur veílibus, 8c fi aliqui fint non ve^
•ite^ pofitodicendum,^nuduasdupliciteraccipitur; vnomo-, ' ftiti, erubefcunt, & iuxta hancconditioncm~ftatus,erat
»r. do,y t dicit puram negationem: alio modo,vt dicit prKia- m irum de aliquo, quód veftes non haberet,& non erubetionem.
Primo modo nudus vocatur omnis, qui veftes íceret,itadixit hic Scriptura deillis, g, non crubefcebant,
non habet,& hoc eft largé diótum: nam ÍIC etiam lapides hcet nudi eftent. ^
-^ocabimus nudos, & arbores, quia nullas veftes hubent, Ad tertium diccndum,q, illud dicitur,quia pritls erant '
•yeüMi^mmamkriiriw^
fcscnulhis dicit. Secundo modo accipitur vt pnuatio,& ter,& tamcn ante peccati^non'^ebanT^fti^
jpropne, 8c tune Jcirur nuditás carentia veftis.f. non ha- peccatum mdiguerunt illis,& fie poftea viderut fe nudos, '
beie veíles, 8c indigere cis, & fie proprié dicuntur homi- ik non pnus, fed quia aqualiter erant vtroque tempore
Bes nudi,qui veíles non habent,quia omnes'homines indi- ^ nbn haberes vcftes^icitu'r,q,aperti funt oculi, quafi mus
gent veítibus,qui ergo non habuenceas,nuduseft,& pro- hoc videre poftent, & non videbant, & tamen certUm eft,
pter íioclapides nemo vocat nudos, quia licet veíles non D q' mhileratineis, q, non viderent, quia fe non habere vcliabeant,vcílibus
tamen non egent, &itadereliqnis , in ftesvidebantá principio, & poftea vidcrunt,&tamcn fe
auiDiisnoncft vlusmequemdigentiaveílium . Accipien- ' cííe vere nudos non potuerunt videre, nifi quando vePé i
ao pumo modo dicimus, quéd homines ante peccatum nudi fuerunt poft patratum inobedientia peccatunt;,.
nudierant, qma nullas veftes habebant, vtoftendimus. \ ^ ^
É^^naThl'^.? fecundo non eran t nudi, qma hcet ve- Qmre Scriptura vocauerit Mam, & Euam nudos amepec^
vtiLsTdahS nonerantcis catum,cuniver¿ non ejfent tales? Quaft.DXXXFll.
vtuesadáliqiiid,&obhocfeqmtur, quód abfoluté, & ^
d i t a W W r o p r i L i r r ^ ^ ' ^ ^ ^ ^ ^ nudos'
in efsrulí; p r f f i erafmuf ^ ^ peccatum,cüm non eftent ve-^
cígOnonerE^^ ^ ^ r é n u d i ? Diccndímnuditas accipimrdü-
LpidesmXsdke^^^^^^ pliciter, propné, &:largé, vt díclaratnnvfmtíbpra,&
^ vtrumque motiuum tenuitScripturaí aliquando accipitur
.^«Ofl/T/ffwfw , . nuditas largéfoium,pro non habere veftes,fie fumiturfu-
P'"^ ^-"^^P- autem vterque nudus Adá & Eua, & non
&altquonon? Q^ft. D X X X V I . £ erubefcebani,id eft,neuter habebatveftes. Aliquando fu-
D
Áto r J / mitur proprié pro priuatione,fíc habetur fupra 3. cap. fci-
qL ^^.a'^g^nie-ta vtriuf- cet: Cumq. vidiftenr fe nudos, id eft, noí habentís vedunt
ffiCímS^f u íles,&veftibusindigentes. Ciim autem dicituiSquare
qródáld Scriptura Sacra vocauit illos nudos,cüm non eften? veré
r r a u S l d ^ ^ ^ • D'cendum, fuit Primó, quia illa vtrumque vo- ^
Ííat vretQrntlnrX^"^ 1 uit,fcilicet, veritatem tenere, & feqtn modum loquendi %
tSlnShu^fft^^ noftrum,quiaScnpturadataeftpritcrnos,ideo?onfír-'
dcnXm íuod i^^^ mat fe modis loquendi noftris, quia^ ahter ficrecinutiltf
nonS?ur diccndü quod nobis, inquantum voluit tenere Jeritatem , dixít riudúa-
S t T S u n d o 5 « H l ac tcm fiiifte poft peccatum, inquátum fequitur modum noftrum
loquendi, quo non habcntes veftls nudos dicimus,
briSeant dixit erat vterque nudus Adam & Eua. Secundófuúad
«¡? r Em S^uTvXs S e r u b S ^ ^
ía,qu,a veíles non nS^^^^^^ habebant.A^ fecundum dicendü,quod erant oftendendum hommes difterentiam nóhabentes ílatusillius veftes, & ita ab manfnn ifto: nam fmftent, tune
ñ non peccaífent nunc vero veftes acceperunt, quia vefti. .
bus .
>
> ^ - ' >

34(5^ Genefis. Cap. XIII.
tusiodigents Terrió fiiífradoñendendiim excelíehtíarajFanré peccatum, & poft peceátiim, vtroque rem pore eru, ^
í! Iius ftatus ftiper iftum,quiá tam beatus ¡erat ille ftarus,9 7 bUiífentj fed fuir in pOenam peccati, ideo quod prius,
homines tune veftibus non indigebant, nón habentes nianifeftabarur fine rubore, non potuit tune parke fine i
.^as non'erubefcebarit,nunc vero'illis indigent,6non bporret duód dicatiir,quód
pon habebant nuditatem, idéo ñeque poterant erubefc;e- ócull tenebantur , vel erant percuflí cacitate: diciaiiteín
re, poft peccamm vero fuerant veré nudi, quia ve proprié aperir i ocu Jos eít, quan do quis habésahquá rem,
habcbant,& erant eis necdranar, quia habebant ahquid, qua viderí poterat i non videt eam, quafi ocuh eiusclaufi
i j ^ « _ * _ . .r'-^. . ^^ ti
tur póft peccatum,quod cognouerun r fe nüdos. Sciédum quo ne videanr, vel percuriuntur cacitate, ¿k ira eft in eí
aurem quód anrepeccatmnim quod allegatur Luc.24. Sed hic íiccipirur largé apellé
nfr f ^ cognofcere fe efle nudos, & tamen. fi acdr K oculos, ideo non debuit did , q> ocuh íorum tenebantur.
Sn^f^ íío f u . l P a » ' ' difapulT, qui fapé Ghriftum videnf^
rant; íbanrcum eoin via, & cúm ipfe^agnofcibiliscíTeO
S r . Jfr' 5 í ' agnofcebant éum , ideo videtur, quód hoc non erat,
befc^r^SL'® n quia ocuh eorum erant ahquo modo impedía, óe
A c o í n ^ ^ ^ ^ Iftud fign^uitScnprura, dicens : O c i d i a u r e m eorunitc:
^ SríiUnd^^^^^^^^ nebantür,neeuma^nofcerent,fcilicet,fihberosabon.ni
. . .rvatnn^duír^^^^^ impedimentooculoThabuiffenr,agnoúiífentilium,qtf
car^r^íute^^^^^^ videbanr,& agnofcere fohrí erant,^ tamen nonagnofte-
^ T v S e ^ ^ ^ qnia verénudi erát: bant,ergo impediros oculos habebant, & h o c erat tener¿
Ipdigebaat: erataurem id eft,violenrer aíierri á cognitione, & ob hocquandP''^
indige ia^roptei hoc, quod ahquid fuerar faclum igno- poftea cocmouerunt Ghiiftüm, dicitur o, aperri fueru"?
• rrí SrilX^rht^^^^^ LiheorifJliquando^Saiu^
Zle^ pro peccato, & non cuiiuntur cacirate, quandb^ideaíes man5r,& ramena '
ruTeSn fer " u m ^ ^ máerníi. quid eftcbram eis ,qudd£»írflo modovident,iicerd tj
eadem corroía eflcut, 6c eafdem panes habentia nop occuiteíiu ds, licéM^mü aá illud habent

cxá,5c iil'ic? fit dnplídtenvno modo.quácfo id,quod co- A rerc,& hoc ftatim cognouernnr; crao nunquam fuit tem
i-am cis pofirum eft, nullo modo vident.cum tamen nó^fit pus.m quo oculi couim rencTentui-r& hoc fionauit Deus
occuItatum.Secildo modo,quando il udAndenr,&, ramen, dicens:Er quis indicamt tibi.quod nudus eralnifi quia dé
ron cognofcunt; licerahás folerent ilIud agno&cre. De hgn(f dequo praceperam tibi, ne comederes, comcdiíH ' •
primo eft ficut fuitin virisSodomitis, qui circumdederuc quafi dicar; ante hocnon eras nudus, & ita non poteras te
domum Loth, quos Angelí percuírerunrcacifateá mmi- Videre nudum , neaue aliquis tibi poterat in-dicarc ' fed
^ i t L o ^ a ¿ j —» S . —.i J^M
rcnon poífent, mfra cap. lili quidem cetera videbat, nebantur oculi eorum,quia innullotenebantur
Sc tamen pftium domus,quoac^am eis erar non videbát: Sed dicetur, fi non tenebantur oculi eorum, quomodo ^MA/ÍÍÍZ.
certum eft tn,q5 ifti non eiant faóti c?ci fímpliciter,quia fi dicitur quód apcrti funt oculi eorum: quia non aperirur
íta fuiíret,ceíkífentinqtíircreoftium domus,&agnoíccn- nili quod claufum erat ? Dicendum,n, hocponirur laraé' Rem^.
tes fe á Deo itapercuífoSjdefiftiífentab illa praua cogita- quia non eft proprié aperiri,& tamen ideo dicitur, ch poíl
tionc,& tñnon defiírebanr, fed quarrebant jemper oftium peccatum nihil minus fuit veftitus Adam,quam prius fed
domus, ideo non erant veré caci, fed folum quantum ad prius non erubefcebat de nuditate,&: erubuit túc:erCTo ap,
illam rem erant quafi caci. De fecundoparct,vr in feruis paret g, tunc viflit, quod prius non '^ridebat, ¿ hoc erat
Regis Ecnadab,qui quarebant£}ifaumin vrbe Dothain: B aperiríoculos,&hocconcordacmodoíoqucndi Saiptucxiuit
enim ad eos Eiifeusorans,quódpercutcret eos ceci- ra, quia fupra dixerat z. cap. Erat autem vterque ñútate,
quod facTcum eft, vndeipíé duxit eos vfque,in Sama- dus, & tamen tuncnon videbant fe nudos, & nunc videriam,&cúm
eífentin plateaeius,orauir Deum,vtaperíret runt: ergo poterat dici,9 aperieban tur, fed ad veritatem
oGulós eoí-ura,& aperti funt, & agnouerunt tune fe eíFe in Sc proprietatem non dicitur, Sc quia circa iftá nuditafem
Samaria,& líti dicmítur pereufii cacitate, lib.4,Regú 5onquód ahquid eñct,quodnon viderent,fed quia ipfas cut fupra,oftédimns,voluitin hocpropriéloqui,ideonoii
res,quasvidebant,non agnofccbantiS: patet: quia vide- dixit quód oGuli eorum tencrentur. ,
bant Eliíaum cora íc, qui dirigebai eos, &ipfi«ut ahqui • "
«orumpriuseumagnofecbant, &tnnenon agnouerunt, ^n homines ame peccatum habuerim leñes ^
ctianTCiuitatem SamariiíapévideraHtj&cpgriofcebant, Quafi. D X L l - '
mine veró non agnofcebanrquouíqÍjeaperti|-ueruntocu- ^ , "
Ji eorú. Vnde dicitur eod. c. Aperuit Dominus oculos eo~ I c I T v R autem: Cumq. co

e r g o honéftam erat hominibus vti iílis , íic Cieits iifis F non aliqiiid inhpnc)(llirn,€6cédinc)us, cíim-Deus dq,
veftes dediíTet. Quarró.quia Déus npn dcfpicir opera fuá: foíütn faciat opera fna bona,, & eriam valde bona, fur,,diligit
enim omnia,qua funr-,«& nihil odit eorum,qua fe- 1 .cap.fed étiam pcrfeéla, Deurcron.52. Ideo opeW Di
cirjSapient.11.cap. & rame» dcfpieitur homo, quHo re- ptdc,hrá funt, & nihil rufpe/áutimmunduin in eis inu(
linquirur'fine veftibus ab eo, quieum veftire poterat; Ifai. niri poteft. Vnde íi veftes fuiífent homini neceífari^ fccn
58. Cúm viderisnudum, operi eutñ, & carnem tuam ne duaVcondírionéni natura; ante peccatum , vel Deus pr(
defpexeris .Cum ergo-Deus.poflet veftire hominé,quem ' iiidiftct naturaliter dando aliquá opermiert ta, qua eífci
formanil jveftu-eteum >i^evidcreruf eífeeonreí^^ >ominibasinnata,,íieutpili ranaíain'tur pecoribus, v
eo . Quinró, quia Deus daret homini omnia ad viraiW ne- faltem homini formato dediíler veftem,fed quia non pi
• , ceífaria, fed principiú vira eft veílis, ergo darer Deus ho- tauit conueniens, non dedit. Aliquis dicet ad hoc^wk
minicondito veftem.patet Ecelcf.i5).cap.fciiicer.,Inirium veftes erant homini conuenieutesfecundum nárurafe ,
yira hominis aqua,panis,6£ veftimcn.rum : iílá tria po- • ramen Dtaisiion dedir ci illas, qiiia dedifei prudenrian
' V ! • nuntur, quaíi aqualiter pcrtin-enria ad vitam hominis,& ;&ingenimi:^ecundun:) qua fciret íibi denecefráriis, &
V ^ . tamen homini condito dedit Deus ftatim fruélus Para- vtihbus prouidere,(icinnuir Arift.lib.i.Poliricorum^
' , . diíi,qui vocantur pañis, quiaoípne, quod comeditur vo- fciUcer, Hornó arucm nó habens arma nkfcitureum pii
i. V , caturpanis:i.lib.Reg.14.cap.lrb.4.1ieg.íí.dedir edam G denna,&iuftitia: acíi dicarahisanimaiibusnaturaded
eiaquam Paradifi, qua erat ibi abundans, ergo & daret arma,quia de illis prouidere íibi nefcirentchcminiautei
veftimentum^. ^ non dedit arma,quia dedit prudenriam,per quam copie
' • ^ .'y sé ícirer fibi fabricare ,omnia.conuenientia, & ira Dcr
^ Cur Dem mluit homines in ftatu innocenth ;>'vefles habere ? non daret homini-^eílem, hcet eífet eineceííaria, at
^Qumft. D X L 111. conueniens.
_ • " • ; „ .^vt» ....AiittA. 'i^v»»*» t.
D I c E N E V 3ví, quód DeuS non dedit homini mox mini prudentiam, tamen quia in applicatione maxiriiéj
condito véftem, neque quamdiu manfit innocéría, < principiev poterat dericere,darér ei primas veíles,vtpofte
vr oftenfum eft fupra quaíi. J41. ñeque eriam habiturus homofimales faceret, aut excogirarer diífimiles:&:|i(i{
eífet veftem fi maneret in innocentia , fed habuit illam patet quádo homo peccauit , & cxpulir cum Deus dePa.
poft peccatum . Caufa priraa eíl: quia prouidenda Dei radifo dedit ei veftes pelliceas, & non reliquia eura pw
abundantius fe haber círca horhinein,quám circa pécora, dcntia fua,yr ipfe fibi veftes faceret,vt patet fupra j.cap
in rantuin,vtnon dicatur haberecuram de pecoribus: di- Ét támen magisacceptus erat homo Deo, quand^non
• citur i.Corinth.5>.cap. Non eíl Peo cura de bobus: & ta- dum pcccauerat, ergo máxime fibi veftes tune fecílíet,!
men ómnibus animalibus prouidit in omnibusnecefta- H opportuna fibi fuiííénr, & non réli^uiífetcum prudentia
rijs,& ad pulchritudinem pcrrinen tibus, dando ea iiii in fuá. Secundó, & potifirmum , ^lia poíl peccatum hom(
. creatione ipforum,vtcahábercnt fecundum naturam, er- per prudentiam fuam incepit fibnpfi veftes faceredcfo
goá fortioii,prouiderethbminibus, ídeo fíoperimentum /liiS;arboruro , tamen adliifc poft hoc prouidit Dense
eífet homini neceftarium ad viuere , aut ad bene viuer^, • de mielioribusveftibus dans eis pelhceasveftesífiiprau
' dediífet ei aliquid itrnatuia, auj^^i^n,quoápeiirem^ ^ j,rgoa/o^ori, quando ngndum homo incffiiflktíyíÉ
dediteiureus. velésl5cerí,1iéfleñxeivcftesopportuna,fac¿retillas§
dam autem operi men ta erant iieceflaria, aut v'aldo vti- Deus.Cúm aurem dicirur,quódturpe erar hominem mí
^ Jia,&ift4 dedit Deus hoiT/ini,vtinefltntei íecundum na- nere íine veftc, dicendum, quód nunc eft turpc, ttmcauturam>fiGut
paret de capíliis, qui pro velamine dan íhnr. tetn non erar,& ideo tune veíles non haberet homo,qnpd
i.Corinth.i i.cap. Mulier íicomam nutriat, gloria eft il- non cfietturpe;apBaret,quia fi eífet,cfubefceret'homo,li.
li,quoniamcapilh provelamineeidaa funt, fed alia ve- c•utnuncdenudltare crubcfclmus,^quia turpe eftnlldllra
lamentanondedirDcus,crgo'^ridetur,quód nouerant • efié, & ramen tanc non erubefeebant hominesnóhabenalia
conuenicntia... , res veíles : ergo non era't tuí pe non habere,patet quia di-
Secunda,quia veftesfuntadoperiédamnudiratemne- citur fupra z.cap. Erat autem vrerquenudus,& non cmceftana^
fed nullanudiras fuit, ñeque eífe poterat ante i befcebant. Cauíá autem, quare tuncnon erat turpecfl'e
peccatum , ergo ñeque veftes debüit Deus daré hominii nudum,& eft nunc,ert,quia cúm maneret homo m origi-
I patct:quia nudus eft,qui.ppentur.ifa. jS.cum videris nu- nali iuftitia , ficut mens, qua hominis fuperior pars,?rat
dum operi cum. quód autem non eflet nudiras, patet ex . Deo fubdita,ita pars fenfitiua erar mentí fubdira, &ciiroi
verbisDei,cumenimdixit Adam: Tiroui,eoquodnudtis omniaordinata eflént, non apparebat motus aliquisím
eflem. Alt Deus: quisindicauit tibi,qüód nudus efles,niíi ahqua corporis parte, quaranoni non obediret, &idco«
. quia de ligno,de quo pracepi ribi ne cotócderes,comcdi- non erat turpe aliquid in homine, vndenon erubefcebai"
fli ? quafi dicar: fi non peccafles, nunquam fuifíes nudus, hoqio manifeftashabereomncs corporis partes,ficútnúcf
eroo non erat aUrernecefl-arKaveftis. nemoerubefur vulium haberefine veíle,&manus,quii«
Terna, qqm tolluntur caufa, ex quibus nos habemus ibi nihil turpe eft, cúm nihil contra rationem moueatuH'
( veftes:eftenimpraciptiaeaufacOnfufiQquadá,quacri,- fedpoft peccatum fuit partís íénfitius inobedicnnacon-'i
befamiis,quando nudi íumus, quod ibi non fuifler: nam trarationem,&idGG m iJUspambus, in quibus exercetiiH
f aóluá feníinuarum lilarmn vírium , apparuit motusinoi.
S manifcftas habere, tune dmatus : vnde fuu turpe illas partís habere fine veíle, &
itanóneftaiguédotuncderurpirudine,quianuliaeraí
ron rí Sif^m r3 fn^^^ virium pams fenfitiua K Sed multis núc diñicilé videtur, quomodo poílenrhoni).
Í Z elr. ImnlV., rf. n^ri . ^ p e c c a t u m , ideo ncs prorfus nudi manere fine verea^ndm, qmbus refpoB^
X v.r?r ^at parte, Cümneque dendum,quód eorum cogitarlo non tv^afccndn feníbnii
amem vre z-c.dieitur: Erat generahrer cmm vident erubefcere eos, qm non haben;
Otarra ^^^^^^' contrarium viderun?, ideononpof^
S f ^^'^.^^"'^P^^P^erquamnuncveftibus • funtcogitare,quomodo aliquis nudus prorfus exiilésnon
tTsflSco^^^^^^ erubeí

Genefis. Cap. XIII. 34^
h refhonfiomad fecundum eiufdem quafi. Q^anmr curvea A fet contra bonam habitiidinem fanitatis,icíco non cicbnít J^temie
fiibm Ada oym.non fuent in mnocenti^ ftatu ? haben tale dociiméntuni.Et npn folum de hoc,fed etiam qtws
Quafi. . '-D XLF.]^ —^ - ^leqiiibufdaraaufteritati'busvita;fuit,qiiodChriftnsab
• • . . • — • ,
feeundam rationem ibi poíitam dicendumjg?
illis abftinuitinam loannes,qiu tune erar,non manducabat
nifí mel,&loeuftas,&bibcbataqu.im: Chriftus
A d
non indigebat Adam .veftibus propter paftibilita- tem agebat vitam communeiii- nam mandueabat, & bi- mme. ^
tem, &ciira dicitur qiiódcorpus Adk erat paffibile,po-» bebat fícutceterihoraines,&ci]m iilis,iravtaliquihabe- «mrnfie
tens moiieoncedendú eft, yt infra declarabitur,&idcó 1? íent occafionem,licet faífam, diccndi eum voracem, ¿k^ mm.
corpus Adx poíituuí fuiífetinigne,; combuftum fúiífet libenter bibentem vinum,. Matth.i i. cap. Sed hocfecit
& fí plmólum fuiífet gladip, Ixfum/uiífet, & ita decete- non quafídiflieilé eftet fíbi tenére vitam aufteram, quám
ris noeumentis,qux eorporiaceidunt;fed ab ilhs Adam íc ' loannes egitjfed qma inde fequeretur peruerfítas dodriabéis,
| qoibus non po-v nn?, com .n. tota vita Chafti prí^dtHryB^^^iqtiaíxi
iuiftetper,prudentiam conf€ruári,feruatusfuilfer per pro-, >imitjibihs,fícut Greg.dieit, q,omnisChriftiadioefti^^^^
uidentiaui Dei ; fedixdiá eóntnie.ñte,id eft, aere eahdo, ftra inftiudiOj fíChriftus aufteram vitam cgiíret,eonaréautfrigido,
nonaepidi{fete,i,ideoad hocnonfec«fíodÍT , turhominesadiftá aufteriratem fec5formare,&quihoc
uiífet perappofítionem veftis, ñeque per alium modtnu ^ noh agerér,nqn putarent fe Chrifti difcipulos, quod erro- .
diuinx prouidentix, féd ex natura loci id prxftitú fuiftet. nciiiii erat j Et ér putaréthomines in hoccófíftere magna> -
Erat enim Paradifus terreftris locus tcmper'adííimiiS^, perfecT:ionc,ciim Chriftus hoc feiHiaret;& tñin illis aii^^^
vbinon erarexceifusealorisyatit frigons,veláltcriiis quá- ritatib. nó eft vit(^ perfedi,Q,id:co Chriftus non tenuit au- ,
litatis,qui exceñus Ucderet corpora nuda,, ideo quantum- fterani vi.tam: ideo multórnínusdcbuit eífe fine veftibus. -
Ubetefienf corpora nuda teñera, non Ixfa fuiífent ab aere . Tertió^ fuit propter cOnditíoneeorporisfuitd^at.n.corpiis
continente,vndc potuiílenr mancre femper fine vcfte. Et Chrifti paífibile , noli íúlúm qualitcr corpora hominum
apparet Primó, quia ci\m hommcs in ftatu innocentix ef- in^ftatu innocendx erant, fed ctiam qualiter corpora in - ,
,fentnudi,pofiutScriptura Sacra tanquain admirandnm, ftatu poft peccatú : quia ijcetnonCiGceperit Chriftus pee- " . ,
quód non erubefcerent/upra i.cap.Et nó dixit nudi eráty eatú,accepit tamen omnes peenalitates,qu® feqimt

fa liftera, Eccíeíiafi:.i5>.cap. Initium vita hotíiinis pañis, "F gore^Sc calore,fed non eft fenfus nuditatis.Ilatio efi-qi;
& aqna,& veftimentum , Se domus piotegiens 'turpitudi- in ebnis manet opeiatio naturaliSy&ainmahsifed nó iv,
tietn . Et fie veftimentum,& domus funt neceífaria ad vi- net operario rarionaiisjideo omnes paííiones fcntient pi
, tam,inquantum protegút rUrprtudinem , & táirién in fta- ter eas,quíe funt fecundum rationem ilidicantemi iftag
* tinnnoccnria non fuit alic^ua ,ideo Deus neqiie veftem, . tem eft vciecundia, quia verecundia, eft nmor inglor:
nequ£ domum praftitrt,. Patet. non fuiífe turpitudincm, tiotus de aliquo turpi ,*idco non poteft eífe in eis, t^nin
' cum dicatWrffípra i.cap. Érat vterque nudus, & non eru- cognoícunt turpe: eogniuo autem rurpis, & honefti n
beícebanti& tamen íurpe eft, de quo erub,efcimus: vnde pertinet nift ad rationem , cíim in beftns non íit hac(
illaauáoritasEccleííaft,25).cap.eílabfolnté vera d gnirio , fed inebriis. non tft víusrationisperl-eótus, id
poíe poft pectatum ^ fcilicet, quód huius vita eft princi- non eílibL verecundia,de nuditare igitur non erubeicu:
. -^iam aqiia, & pañis , •& veftimentum, id ell, fantquaíi ' Et huc Utm pueiis^ acudir, quibus propter ^carero n
""" • ^ ídcD^cuiii íemiíiirt ?rijas paiñonesTn
• nc© erant principia vif.iEÍIJius,'qna agébaturante pecca^ > tamen .habent .pa-fliontm verecundia, quia non cogn
' iumj.&ideo Deus,qui eíl ftpicutiífMiuisgube^ ícunc ahquid efie tui pe, vel dttoruir.,6

cati hominis, non poteft homo per rationem iilam folie- -A .Qiiintó,qivia.aria caufa veftium eft hberari ab intemperie
rc,quia licet verum íit, quód non fecit Deus in nobis aíi- contmeníJs,id eft,ab exeeftltfrageris, & .caloris, £cd iftud
qiias partes corporis rurpes, ipfíB fadíE funt poftea rurpes non erit in vita: eterna, quia beati habitabunt in ca^lo, vbi
Peo volenrq in pGE;nam;& tamen de eo,quod eft: veré tur- non eft aer, ñeque elcmentum ajiquod, neque;quahtates
pe,rario iudicat embcfcendum efte de nudirate, &c ponus elementales,qu.^-non poftimt eífe, nifi vbi funt elementa,
eífet contra ranonem nó erubefcere de nudiratc,iicut re- aut mixta ek eleirientis, ideo non erit ibi IÍEÍÍO ab. exeeífa
preheníibile eífet,íi quis nó erubefceret de turpí á fe com- haruiíi quaIita'tum.Sextó,quía diximus,quód in. Paradifo
nn'íJb,qiíonÍam,vereciindia,etíí paftio íit,eft paílio lauda- terreftri non eftet índigentia veftium propter exceftinTi
bihs,fícut Se neraeíís,vt dieit Ariftor.Iib.i.Ethicor.cáp.y. qualÍDatnm elementalium, & tamen ibi erant elementa:
Sic ajiquí voluerunt ex rationé arguere concubitum Con- ergo midió minus eífet hoe neceílarium,vbi non erant eleiuí^aleni
deberepalam fieri, quaíi omne honeftura videri menta. De Paradifo terreftri apparer,quiaibi eftenr eledebeat,&
tamen concubirus eoniugalis eft honeftus,ideo mcnta,qiua Paradifus eracioeus tn terra, & erat ibi aqua
palam fieri debeat,neque de hoC fít erubefcendum. Hoc muIta,qúia.quattuor flumina egredíebantur defonte Patenuerunt
Phílofophi, quos Cynieos iufté vocanr, id eíl, radifi,& erat ibi aer, quia infra íphxrz ignis eft ille locus,
canícós, quia more Canum.palam hanc volnpratem per- ergo ibi poterat eífe ahqua qnalitas elementalis, qu^ la;agendam
putauerunt, & add ucunt Diogcnem Philofo- E derer nudos s & ramen tarita erat temperies, g? nón laídephum
ira feciífe in eonfirmátionem erróris fui j fed cufn bantUr nudí,ergo á fortiori non laderentur nodi i vbi noa
ceteri abominarentur iftos vekit turpiter agentes, luto & effet aliqua qualítas elementalis.Sepumó,quía podus veimmunditiis
eos ímpetebanr, contra quos Gynici chuiaiií ftes^in Paradifo terreftri impedirent bonum ftatum refurferebant;,
vrfícvlcifcerentiTr fibi illatas iniufias j & male gendum,quia occultarent claritatem corporum fuorum:
. concepram opíníonem dcfcnderent, fed tándem praaia- nam corpora refurgentium quattuor dotes habebCit, qualente
humana verecundia con tra ílulramopinionera , ab rum vnaerir elariras, quia ficut Chriftus dixit Matth. 13.
hac infama ceífauenint. de his loquitur Auguftinus lib. cap. lufti fulgebunt,fieut Sol in regno patris eorum,
14.de Ciuit.Dei.cap. 15). & zo. Gum aurem ifti dicebant, tamen fi 'Veftibus operirentur tolleretur ifte fulgor, auc
quód omne honeftum vult manifeftarí, poífet reíponderi daremus, ^ eftet veftium^ Se non corporum : ergo neceííé
•fecundum Tullium,quód cxcipítur hoe honeftum ab illa' eft, quód in refurgentibusioon fint veftes \Ux. Oótauó,
regula.Dicit enim ille,quód omne reótum faétum videri quia refurgences erunt tales , tqiialis Chriftus refiirgens,
MküipcAntótare^ galis^onenbkL, quia iafeeft primjd^efeacdum^r.^jnyi^ , ,, ^
tus,eum ícíri velit,videri non vuít. Aliter poreft cjiei,quód Chriítus refurgens fuif fine veftibus , quia ea,quibus ipfe
illaregula eftgeneralis.f & omne toralicer honeftú vulc erar inuoiutusin monumento, maníerunt ibi,quandoipfe
manifeftum effe,&ramen adusconiugalis nonefttorali-C refurrexir. loan.zo. cap. Enam^ quia peque accepit alias
terhoneftus, licet enim excufetur coneubitus matrimo- veftes,quaís verífímile erac ipfum aceipcre,fi veftibus poft
nialisá turpitudíne culps per honeftatem nuptialem, refurreaiíonemopeidrmír. Acciperet enim
non tamen cxciTiatur á rurpírutiin^poenEe, inqtianrum Cia-
Deus fecit illum motum i partis generatine inordinatum uorumin manibus, Se pedíbus atque latere,&: dixit Thoefte
ín posnam peccati . Ideo in quoeumque aótnqnan- mae, quód raitterermanumin latus, & tamen non potetumcumque
honefto,vel licito coneubitus eft fcmper ali- rát imttere manum in latus, fi Chriftus veftes habei^t,erqua
tur.pitudo,non peceadifedpcsna: j in ceteris enim co- gonon habebat veftes , ergo nequc beati refurgentes ha- .
• pulatiombus eft tam cidpce,quam pens:turpitudoin coi- bebunt 'Tveftes. •
• tu marrimoniali eft turpitudopGKnalis, fed omneturpe ' ' . ; :
debet:abfcondi,quiadeJÍloerub£fcímus,fimanifeítetur, 'Andamnatihabimri fmt vefies? 'Qu^fi. DLI.
ergodecócubit:uconiugaherubefcemus. Etitadicit Au- \ ^
guit.lib.r4.de Ciuit.Dei.c. 15?. hoc eft enim quod pudet: "A Lic^v^s dicet, quód beati refurgen tes non habehoc
eft quod intuentium oculos erubefeendo deuítat:ma- Jl\. bunt veftes,fed damnatí habebury: veftes . Primo,
gifq. fert homo fpeótantium multitudinem, quando in- quia in illis manebuntpoenaHtates,fíoutin nobis funt, fé-d.
lufté irafeitur homini,quám vel vnius afpeótum, quando 5;][) nos habemus veftes ad exeludc?ndam intcmp>eriern contímifcetur
vxori. • , ' ' nmrissergoad hocporerunt ipfi eas habere i Secundó,
Anpofi r^naionemmt^.'^fm^ reffeaubeatorum i Si^íaníbn
, i • {gm^Jt' . % ratur eis ahqua de noftris pgialitadbus,fedp0ti.usa;ugeá-
D I X 1M V s fnpra,quando erát veftes: nunedieemus tur , ergo propter verecnnd'iam eranr eis vcítes op^portuqñ
non erunri& diccmds quód poft refnrrectipnem n^ • i Dicendum, q> ficut in bcaris refurgenribns non funt
genciaiem milla: veftes erunt,neque in damnatis, ñeque veftes, itaneque ín danvnatis erunt. Primó, quia veftes
in béans.Prima ratio eft:quia in die iudicíj innoiíabuntur eftenraliquiciíníxtum, quia non poílunt eíie purumiele-
-omnia, & tuncmanebunt puta elementa, ñeque aliquid mentum , & tamen mixta aliqua non manebtit poft diem
mixtornm manebitjnifi corpora fola hominum refurgen- íudieij, nifí corpora refurtgcnwum, ergo ñeque veftes in
tiuni j Se tamen fi veftes eílent, daretur aliquid míxtiim, damnatis. Secundó,qaia fí veftes haberent,eremarentur
quia efiTent pellicex,vcl lanex, aut huiufmodi, Se omnia ftatim ab ígne,cúm damnatí fint in igne acérrimo. Tertalia
funt raixta,ej^onullae veftes manebunt.Secundó ex tió,qnia vetuítate eófummerenrur,fi maneren-r,& ógortef
arte beatorum, quia homines in Paradifo terreftri non ret alias fuccedere,& non eífet •vnde,cnra damnaci nó hahabuetunrveftes,
quod fliit proprer condidonem ítatusp: berent vnde veftes confícerenr . Qmirtó,quiafi eí]ent,ad
illíus , inquononeratindigenriaveftiíjjvt oftenfum fuir, aliquid prodefíe deberent y ifed non poterunt ad ahquid
^ tamen exoelkntiot erit ftatus refurgentium,quam Pa- prodefte,qnía ñeque ad toliendum verecundiam, ñeque
radiíi rerreftrisjcrgo nonerüt ibi veftes. Terdó,quia yna adeuirandam intemperiem l^dentium, ergo non habecaula
veftium, & prcEcipiia eft, operire turp)itudinem,fed bunt eas,vriumque patebitex dicendis. Ad primum di- Depctnis
poft rcfurteaionem non manebit poenalitas vereeundííE, cendum, quód in damnatis penalí tares erunt, quia dam- damn^te
ergo ñeque erunt veftes. Parer, quia ante peccatum non natifuntad rolerandum perpecuam p^nam , & l u m e n
erat verecundia,& fuit data in penam, fed beati liberancúm
dicitur, quód ipfi haberent. veftes ad repcHcndú intur
ab omni poenalitate , ergo & á verecundia . Quarto, temperiem aens eontinentis : dicendum,quód non eít vesquía
in i aradifo terreftri adhue erar maior caufa erube- rum : Primóp quia.non poterunt adhoc prodeííe vefte:^
Icendi ante peccatum:narn eflet ibi a¿tus coneubitus,§r quia damnati funt in igne grauiífimo, qui ftatim veftes,
njottis organorum genitiuorum, in quo poterat coaft^ &omncaliud impurú, & míxtum cófummeret reduccnclie
verecundiam, hcet ín veritate non eflet, Se tamen in dO in ciñeres. Secundó,quia fí ad aliquid poífenr prod efle
rclurreétione non ent vfus horum membrorum , ñeque ibi veftes, contra ignem, vel frigus non permicreret Dc-i>s
^ncupifcentia ahqua, ideo mulró minus poterit efle ibi damnarisillas, cüm non agat ad alleuiandum p?nas eo-
:vcrecundia, ideo nequc-erunt-veftes ad hoc. ,... rum, fed adjnferrendum auociter. Ad fecundum cum
dica-

3 52 - • Gmeñs. ' • . Cap. XÍJL ,
dicarur,quódprodcrunt ad oGcaltandum Vereciínd^ V enim p^na anrc hoc fuerat
poris: dicen dum jqiTÓd nt>n pfoderunt, quia aut damnátiin
eis y ifta aiiteni cü efírt-
ma,yideretür é-fle nirais dura,&ita intolerabihs, Se,
ietinebunt poenam verecundiaiaur non,í] retinebuntinon dó^quia fecir Dcns in eis eífe iftam penam valde órau
retinebit Deus eis ad alleuiandiim penam illam , fed po- nam voluit quód cognofcerent fe ma-le egiífeper'pen
tius aggrauabit, & ideo non concederereis veftes ad hoc . vt íi forre dolerent de peccato, aut non gauderent, c
Sed dicendum, quód in datnnatis non manebic verecun- bene egiílentcoñfenrieh do ferpenti,fcd nó fieret hoi
dia,qu5 in nobis,quia nó manebit turpitudo in illis rncm- pena eílét grauis,ideo vo! uit, cjuód grauis verecundj
bris, ideo ñeque erit opns tegi ea veftibus: cüm obíiciturí iafurgeret: ipfiaurem nqn potentes íbfiinere eam,vc
\quód non auferentur eis penalitatcs noftrrt,fed potius au- rnnc aliqualiter cuitare, «Sc putauerunt non poífe a
crebuntur: dicédum,qnód.grauiores pcEnse erunr in dam- fieri, nifi opcriendo , ideo operuerunt faciendo fibi i
inaris,quam in nobisjcüm illi fint miferi, &;nos non, & tñ zomata ,'qu£e pcnderenc á lumbis mfcrius opcriendc
nó manebunt in eis ca:ídc peníf,quar in nobi\ fed alterius nitali¿i_,,, ,
. moHknamnon «lanebút mtis fumeSiSc fitis,&huuifimo- ^^^^
di, & corrupnbiliras, & mors , qua- omnia in nobis funr, Cur primi parentesnon fecerunt potius vefteslongoi
fed mrcnséafriiget,fed mancbu in cii doíoi non accmmus difi^oluct, & , 6c fere cuntnjTitR», nulla pena qm eiuf-G cuS ^^^^^
dem generis crir in eiSjqucX-eftin nobis: vnde illa p^'na, QE.D quaretur,quare tales veftes fecerunt, éc ñor
„ qua ait in eis,hcet vnica eífet m fenfu , efiét maior omni- tius.tales quales nos habemus,quf rotum corpus
•DafrfíMtl bus fimnUquas nos habennis. De verecundia ergo ita eft, rirent,aut quaics ipfi poífeahabuerunt ? Aliqui dicui
'verecun- quód licct in nobis nunc fit,non erit in eis rúe, ficut ñeque fuit primo, quia neíciuerunr facere veftes alrcriusni
diamnon alije pafi^ones noftra manebunrin eis .,Adhuc aurem ap- cüm enim nihil horum vnquam feciífenr,non occutri
fmem^ paret iífud, qnia,verecundia eft de partibirs ifiis, inquan- in principio aliquid melius ,oc artificiofius agere: if]
rum manetin eis motus inordinatus, qui rationi nó fubii- eít códitio omnium artificiorum, quód in principios
citur,ideoquamdiu motus ifte manfetir, erit turpitudo in se,¿x imperfeclé inuenianrur, &c per témpora fiunta
lilis partibus,& eonfequenter vereciindia,fcd in damnatis ramenta non folüm artinm,fed & artificiorum,quiaf
non manebit motus ille deordinarus,iftud patet,quia non pus bonus cooperator cíVhorum per tempus an
fuit verecundia antepeccatum de partibus iftis nudis, 6¿: adduaménta fada funt, vt dicitur lib.i. Ethic.eap.y
hoc qUia non iudicabantur turpes, ñeque erat propter • cundó.quia etiam fi aliquid melius per prudentiam,
aliud,nifi quia nó erar ibi motus aliqnis contra rationem . ingenium fuum excogitare fcirent, non potuerunt
Quód veró in damnatis non manear iftc motus inordina- • aliud excogitare, quia locus, rempus non patic
tus,pater,quia corpora damnarorum poít refurreChonem H tur , Nam grauis verecundia eos rencbat, vt croo
cruntfpiritua!ia,& non animalia, vr fignatur i. Corinth. parerentur eam diutius, fie nudi mancntes, prouide
ij.c. Genérale enim eft hoc ad omnes reíúrgentes, ficur velocius, quomodo potuerunt; nihiI autem poterat
enim corpora omnium crutjir immortalia, ifa 6c erunt fpi- velocms,quám iíiud : ideo talem veftem fecerunt, h
litualiaomnia,quia immortalitas, 6c fpiritualitas nó funt erat,quia timebár, quód Deus cito veniret iri Paradil
dotes bearorum,per id aurem quod ad dotes pertíner,dií^ 6c vt non inueniret eos nudos, de quo ipfi grauius er
ferunr beatorum corpora á corporibus damnatorú.Etiam lcerenr, voluerunt cito aliquid fibi parare, quooperi
. patetrquia fpiritualia corpora, fm Aug. fuper Gcn..adlit- tur, Sc tale iftud erar.
terá,funt illa,qua dbis non indigcnr, recundiaeftquamdiuifta membra habérrurpitudinem, dia,íed partes, in quibus-erubefcebant, erant folap;
% non habebiint autem cam, (qñ nó fiient in eis aliquis mo- genitales; ideo fuíiieiés fuit illas folas operiri:hoc f;i¿
tus,ergonócritindamnatisvcrecundiadenuditate ho- eft per perizomata, per alias aurem veftes operírctui
rum membrorú,ideo ñeque pro illis egerentvcftibus.Hoc
autem. non prouenit damnatis, velut ex gratia, quia nul-
tum corpus, quíjil eis tuhcnon iudicarú fuit neceífarii
ia fiet eis, fed ex conditione ftatus, fciheet, quiadefinent Cur potiui fuerunt tila pmT^mata de folÍ4sficulnea,mí
cor pora fuá efie animaha, & Ita patet, q? poft refiirrcótio- tenm? Quafii D L i J J J .
\ nc nulla veftes erunt,nequein beatis,ncqucin damnatis, .
V A R E potius fuit operimentum fadum dfí
€ur prtmt pmtes fecerunt fibi penXpmata ? V ^ fícnlnea,qi(áni alterius arborts, fi de foliis pl'
Quaji. D L I I . ^ ^ bat fien operimentum? Ahquidicúr,^? id:
> . . quiaillafuit arbor.in qua peecauerunt,&íTc deillaa
I c j T V K', qb cum vidifif'ent fe nudos, fecerunt fibi perunt folia.Sed diccndum,q) hoc nqf fatis ftai:qiii2
JLy perizomata: funr enim perizomata nóquidem vc- liti prafupponunt, q, Adam

fens Adam qn peccauit Eua, fed ipfa poftea iuit ad eum, erat de rcbuMi.Ain^ ftiere autem
fed illa peccauit apud Iignum vetitú, ergo locus, vbi pee oportebat fuinl- ¿ 4r
cauit Adá, non eratiuxta Iignum ülud,vnde non ftn/pfe- ter ante íi Iun n /antrS^
runt inde folia. Tertió, qma dato,g, prafens fuíftbt,non habetur de !ino,out c "nZ .biS^ operationes
fumpíiífetindefoIia,quiaexillohgnoprouenerate.tan- bus , fed adhucnon f^inl^tSa^^^^^^^^^
tum malum,9 incideranrin magnam verecundiam, ideo do,quia filum eft ner fe nf-reíT^Hn,^ i'Huenabominati
fmftent Iignum illud,& noTuift-ent illud tange- futura a¿i colli^an ÍZZÍ^^^^^^^
re. (^artó,quiafortetimuiífent,atangendoproueni- fedfolúvtvS^apcr^^
rent eis plura mala,cum illa proueniífent inde, & íic po- quod oerforet nurpc rr^níl,^^ J auquia aurii,
tius quamcumque al.am arborem periiftent . Qmntó, SSarL Et ideo Lm ^^^ '
quialx modofiquendi videtur, ^no'n erat illud ife^li! ac^lu prmsim^^^^^^^^
gnum,quia cum de i o F'oxime fieret mentio, fi fcnptura ordo in inSentione artium, cp n^a s neceHári^
mnueret, quod de illo fumebantt^ foha,non expreflíftec uent^ funt: &ideo dicit Ariftot.lib. i S a p L i S
nomen hgm,ex eo igitur,g; exprefi^r pomen ligni: & non B mechamca inuenta funt ante fpeculauuas eo n^mecha
dixit: Et recenmt fibi penzomara de fo las ilhus arbons, nica funt necefthri^ ad viram,n ó auten ^
mnuitur quod erat ahud ügnu,cV ira colligitur,^ hgnum dicendum cp quidquid fit,certú eft S ^ f e ü ^^^^
de quo recerunt penzomata^. ru^cju, teftantur indigentiam fuam : fed tune non erat in-
noremquaft.fuvera ? Qu.fi. ^ D L F . vtnufque.f.eftbtaliquah'er dtmi,vt p^eiforaf^^^^^^^^
M A •• J . - . ^ • vr contineret,ficut fi in Viminealiquóconfuerentur folia-
A N E T Igitur dubiu, quare de folus fieus potius, in eo enim manerent folia colligal. , & S ficuc
quam alterius arbons fecetjnt penzomata ? Ali- diximus fupra 3.C. q.iz.Cüm autem quarebamr^^^^^^^^
qui Uicunt,q, fuit ad fignandum paftionem,qua eis adue- do Adam & Eua fciuerunt hoc facere,motiuum dSannerat:
nam mc?pit motus morditiatusm membris genita- di eft,quia nemo eos docuerat,& illa ¿utatur eíL S i n
hbus, & hculnearum fticcus ad hoc fecit, quód exdtat qua formati erant. Dicendum q, nulL docent"
prurigmem in vafis gcnitahbus,fi vnóta fuennr fucco,qui bant, quia cú Deus formaftét eolin arate per
exprimitur de ficulneis conmnsiiftam caufam dat Magi- C dum corpus,dedit eis perfeóbám cognitionem qualerfl
ñer m hiftona Schoiaftica,dicens: ñeque fine caufa de fb- knt hommes habere in atate mattna^quod apl)aret^^
his bcuum,qma de ^icco eartmrfi terantur, & caro homi- ipfa die perfecle loqucbantur,& fecundum rStioncm refcntitprunginem,
^ fpondcbaut, ficut ap^armt de Eua tentara X p ^
quafipei hocofteníum fit, 9 voluptatis prurigmem iam ficut in cereris habebant perfeólionem intellíendi ,ita
iucarnefenferant.Seddicendum,q, hocfatisnonftat.Pn- quantum ad excogitanda'^ahqua fadibiha h beren ra!
í,(ffn. ^Pfi voluennt oftendere aliis tionem potiftiman° ad res valde fáciles, qua paruo in^l
paíhonem fuam, qma nemo tune erat cm hoc fignificare nioegent, ficut col ligare folia invimine, aut in alio fimi-
• r • ^ . li,& fie certum eíf,q,iíludfcircpoft'cnr.
Secundo, qma etfi quis eftet,CUI poflent figmficarc,non r^ • /
vellent,quia potius vellent tegere • Erat enim malum eo- Curpottm non fecerunt vefles de pellibmanimalium f
rum verecundia de turpi motu membrorum,contra quod ' D L V l l .
tuíiS^^^^ fohis,ergo po- V^ r e T v R, cúm Adam , & Eua veftes fibi núc
íe non i "kSV pífionem iftam, quam reuela- V J fecennt de foliis arború , quare nó fecerút de pelli-
^ ^ busammaliú, ficut D¿us fecit illis veftes pe!lii
PO mram alSní ' ficus acceperunt D ceas fupra 3.cap. Dicendú primum,q. forre fuit,quiLoa
m r Z i & S forte,quando fenferunt occunt eis taha cogitare, nlm hoc fuit principiú ¿mnium
I Z n q i a ^ a ^ artificiorú,& exordia, vel inchoationes artiú funt abim- }
eontrXe?^^^^^^^ volebant citó prouidere perfeótiftimo,non eratautem aliquid facilius,quam hoc: '
Soxim'S e i a í & d ' occurnt.Secundkquia propter celenta- /
pm^r^ftla quam de a^^^^^^ 'I ^ pafiionem non fuit Jocus cogitandi : potuerant.n.
a? ^uíquiaS^víde ^ l erant apdora Adá 5c Eua rem perfeólioré excogifare^fi ad id dediftent
ope re ;res lia operam,fed non fecerunt. Primó^ qma 'verecundia, qua
ha parua aliaru Sorum t a n6 u. h p?na,auertebat animú eorú: quemadmodú.n.
pus interlucentibus qtiTbuS Z n ^ T '"^P^^l^ poftit eernere verñ,ficut Cato dixit,
>
>
maanafoha qua fibi Ziclm rl^íf ' corpons, fícut ua & qualibet eius alia pafilo turbar,vt non poífitanimus
vidernt eft^^errca^^^^^^^ cú tráqmiiitatein ahquid aduertere.Secúdó,quia volebác
I ex píox S ^ diu fuftinerét verecundia,,deo nó pote-
Ifoha üCs piru^^^^^^^^ f c o g i t a r c q u i d aptius fien poftet. T^rnó, qu¿ ét fí
quarerent folia ad hor v i ¡«.í n^r ^ fed id cogitaftenr, non potuiftent facere, quia erát túc Adá &
Ibor, qtfia ^ Paradifo,fed ibi nó erát animalia aliqua,nifi Adá,
rent ap?é S í^eri poterat cúm debe- & Eua,vt often,sú fuir fupra,ideo nó poimfsét inde faceré
L'anaenVad fiuerent, fed copulara veftes.Quartó,iuia dato'g, ibi fuiftcnt,nó aufi finftent ipíi
tempusS iSí in m X . n í r ' ^^ ^^ ^^ detrahendú pelles, quia cú animaba non
uus lurpituclo apparere incepiftet. fuiftent
eis data in cibum, nó putaftent forté efte libi lici-
Qumtur quomodo m-imi ... • ^^^^ occidere.Quintó,quia etiam fi licuiftet,& ha buf-
^ Z e r e ^ fent ibi animaiia,n^n feciftentillud,quia erat hoc multa
J J . i^íujt. D L F I . occupationis,&difficultatis,fedipfivolebantremceieré
A L I o VI AUTHINR J AJ O vrgente verecundia, ideo non voluiftent de pellibusvecon^re
toha & nnoT^ P^^^»^"^ ' Sextó,quia non faciebat ad eorum intent.o-
Circa primú eft SfficS^l^ u T T ' ' '' duo,ad tollendá verccnod.nm
futona,f.quia ñeque filú ano ^nft' t'nienta openendo turpitudinem,&: ad iiberandum á lafione per
cui filum immitterenfnón en m i intempenem aens continentis, Adam autem Eua noa
ivuientio ferri fuit ooftí-vin, n ^^^'«-'c.quia ' volebat veftem,nifi ad primum, ad quod fufficicbar opefup.4.,
c. Dicnidum Pf Tubulcain. rimenium faétum de foliis, ideo non erantei.sncccri,...a
P . ATphfxoft^^^^^ veíkspelhcea,ideononfecerunteas,lic|cpoíien^^^^^

Quaye SciptUYO. commemorat qmdfihifecerint periTomata ? F Jiceas,quíeeífent ad oinnia fuíficientes. Gum autem petj.
^ Qu&ft. D L V I l l . tur, quare dixit, qjciant de foJiisficus, etiam fiitaeíTct?
Dicendum q|j iílud non fuit, niíi ad reddendum rem veq
v ^ R ETVR, quare Scriptura facit mentionem, riíimilcm:quia aliás fatis erat dici,q? de foliisarború con!!
cp Adam,& Eua veftes fecerint íibiipíis ? Alicjui di- fuerant veftes: nam fubintelligeretur,g, de foliis illius arcunt,q.
fuit caufa,quia ita fuir in re.Dicendum boris íieret hoc, qua^ apriora eífent ad iftud, & ramen,vt
quod verum eft,quia Scriptura facra nó aífereret aliquid, cuicumque audienti ifta res eífet multum credibiiis, di,
niíi veré fuiífer,& tamen non eft ifta caufa fuíficiensjquia ¿lum eft exprefsé fuiftíe folia ficus,eo cp ifta funt lanílitna'
tune narrarct omne verú,fed falfum eft,quia multa omit- 6c ita pauca fuíficerent ad operiédum partes illas,& pau'
tit:vnde dicendú eft g? Scriptura h^on narrar res,qua fue- cum de tempore impenderenrin hoc faciendo,quod non
rút,fed quia cóferunt narrationes ¿arum ad intendonem accideret, fí eífent folia minuta , quemadmodií quarum,
Scriptura,vnde quadá res fuerút fatis famofa;quas Scri- dam aliarum arborum.Et cum hoc reddar rem verifíiiii,
ptura omnino intadasdimirtit:quiaad eius finé n ó ádiu- lem , pracipué íiebar hoc verifímile ludáis, quibus ifta
iianr,proprer quod confíderara intentione Sacra Scriptu- fcribebantur principaliter,quia in térra eorum erát fícuK
ra de quolibet,quod in ea narratur poteft dari caufa,qua- nea habentes maiora folia, quá in tena noftra, & pr^ci,
renarretur. De veftibus quare Scriptura loquatur, caufa G puéin quibufdá partibus orientis. Perhibenrur fíquidem
eft,prima vt faciat differentiam inter ílatum ante pecca- eífeficulnea in oriente, quarum folia ad fcuti magnitu,
^ tum,& ftatum qui incepit in peccato. Anre peccatú dici- dmem accedant:fícaitBernard-lib-i.Speculi virginum,
tur q? nudi erant,& non erubefcebant fupra i.c.poft peccatum
dicitur,9 agnouerunt fe nudos,& fecerunt fíbi ve- Curpotim cooperueruntpudenda, quam alias panes corporis?
íles.Secundó fuir ad reddendum verifímile id,quod nar- Quafi- DLX. ^
ratur, quia Sacra Scriptura dixit, q? poft peccatú ertibuetunt.f
agnouerunt fe nudos ; & voluit fígnifícare quanra R E T v P. cúm Adam & Eua fecerint fibi vepfna
in eis fuerit, & tamen fí non diceret, q) fecerunt fibi V ^ ftes,&operuerint genitalia propter verecundia^,
veílcs,nófignificaretur magna verecundia, ideo vtintel- ^ ^ quare potiusillas partescorporis, quám alias
ligcretur, quócl nuditas fmt in eis magna pena dicitur q> velauerunt ? Dicendum, q? veftes acceperunt foJüm,qiiia
fecerunt íibi vcftes.f.non poruerút fuftinere verecundiam erubefcebant de nuditare, fed cauía cur erubefcebant foillam,fed
contcxerunt,vt potuerunt,parres verendas.Ter- lú fuit de partibus illis:ideoillas folum tegere curauerút.
tio vt poneret modum veftis.f quód erant perizomara, in An veró in aliquibus aliis partibus corporis fuerit tune
quo fignatur magnitudo pena eorum de nuditate: nam fi verecunda nuditas dubitaret aliquis cúm Scriptura illud
habuiífent in promptu veftes aliquas pretiofas forte di-H non aperiat. Dicendú q^nó aperuit in aliis,& pater iíhid;
gnad fuiífent eis tegi,nullam indigédam aut paucam ha- quiailla verecundia fuit quadam pena pro peccato dabentes
propter dignitatem veftium, fed nunc indutifue- ta: Sc tamen orones p^nalitates data Ada,& Eua manét
rútviliflimisveftibusj&incompofítis.ffaólisdefoliis ar- in nobis,fícutin illis;etadhucabundádus,inquátú quotiború,quod
fignat tam graué'p^-ná fuiífe eis nudiratem, q? die dererioratur,&: infirmatur natura humana: & tamen
quacumque re ená viliífima regi vellét. Quartó ad often- in nobis non funt alia partes, qua? vifa verecundiam nodendú
diuinú beneficiú prouidente Deo homini poft pee- bis faciant,ergo in illis non apparuit nuditas confufibilis,
catúm: nam fecit eis veítespelliceas,&fie pereretur, qua- nifi illarú parriú : fed obiiciebatur,q?in ahis pardbiis etiá
re Deus dediflfet veftes pelliceas, nó appareret caufa con- íit verecúda nuditas, & ideo erubefcimus illas nudas haueniés,
nifi ex defeótu veftium, quas fibi homines forma- bere,Q) ex condidone veftiú apparet,quia omnes ferécoruerant:
ideo edam fí nihil aliud eífet, proprer hoc folum poris partes tegimus:fed veftis fuit ad occulrando, quod
diceretur quales veftes Adam Sc Eua fibiipíis fecerant. turpe eft viderí, ergo non íblum partes illa fuerunt verecundaj&:
turpes,fed Sc multa alia. Dicendú cp ifta íbk ¿
Quare Scriptura exprejferit, quod deficm folijs ejfent perico- apparuerunt turpes ftatim poft peccatum:nam fí ali$ tiu-jj
mata? Quaft, D L I X . pesapparuifiTenr, cúm iftas velarenr,vtnon erubefcerent/¿j
_ . - I denuditate,aliás fímilirer velarét.Cú aútarguitur qbalii'r«
t X X A T p q? Scriptura voluerit dicere, q» veíles fibi fe- velátur,& ideo alia funt turpes,diccndú g? nó valer, quia p
JL^ cerát Adam,& Eua,quare exprefiit,^ crant de fo- veftis nó eft ad folú regendú turpirudiné, fed enam ad liliisficus.Dicédumg?
omnia hac fuerút opportunacxpri- berandúá lafione exceíliuaium qualitatum ipfius aeris
mi: ficut.n.dióhim eft,quód fecerit Adam veftes, ira de- continentis,fed corpus noftrum totum eft tenerum,&pO'
buit dicere quales,quantú ad figuram,quod fignificarum teft ladi ab excefili qualirarú, ideo totum eft conueniens
cft,cum dixit perizomata, qua funt veftes operientes fo- tegi:vnde eriam fí propter peccatum nó fequeretur veré-
Ju a lunabisvfque adgenitaha. Et fuit Primó,quia voluit cundia aliqua in pfnam,adhuc homines expulfí de Parafigniíicare
nobis Scriptura,propter quid Adá, Sc Eua ve- difo veftibus vterentur, non quidem ad operiendum turítes
fecerint, & innuit g, propter verecundiam ex forma pitudinem,fed ad excludendum nocumenta, quod fieret
veftiu. Namfíadrepellendúcalorem&frigus faólaef- ácondnente.Er ramen dicendum g; nunc aliqua membra
lent,operirent totum corpus,fed operuerunt folum mem- noftra faóla funr turpia,nifi operianrur, non quafí aliqua
bra vcrenda,er|o ad occultandum turpirudinem fuerunt penalis turpirudo aduenerir,fed quia per confuetudinem
taóta.Secundo fuit ad oftendendum caufam,quare Deus faólurn fít, vt turpe fít hominem nudum efl"e,nó quafí alipoftea
veítes dederit eis: nam fí Adam Sc Eua feciífent quod membrum habeat rurpitudiné,per aliquem inordiiibi
veítes totu corpus tegentes, non fliiífet opus, g, Deus K natum mdrum, íéd quia confuetudo eft altera namra. vt
eis,poítea veítes efiScerer, fed quia veftes eorum folú ope- dicit Arift. lib./.Ethic.c.io. Sc quiaconfueuimusom.ua
"ebant pudenda, fecit eis veftes, qua vniuerfum corpus membra habere operta prarer pauca, turpia videntur nó
¿ r/S V ' ^^^^ erant de foliis arborum,Primó ad operra,fícut fí natura dediífet eis veram ruípitudinenu •
mZ J rfífj'?-^®^^"^^"^ ' ^ diceretur de qua ma- Cur magis erubuerunt de iftis memhrii genitalibus quamdt
íruJ al^s? Quaft. DLXl.
mum. non erar ahquid de quo facerent, cum ibi non efiet pan- ^ ¡
üi^rtfi-^ir^ ^^^^^ foliis,reddidir rem QEi> quaretur propter quid in iftis membris potius
I .T arboies,ideo occurerét O quá in ahis pardbus corporis apparuit nudiras,&
.¿íc c acciperent folia ad confuen- his erubuerút homines ? Dicédú 9 fuit quia verecúdia eít
n.nc^ ^r caufam de veftibus, de turpi,fed turpirudo non apparuit nifí in membrisiHi^'
i^r^fS vX. I í ' ^ ^bi- ideo non potuit eífe verecundia de alus. Erat aúr rurpitu-
¿nVI^c i fruftra Deus eis daret alias veftes ' do fieri ahquid contra ordinem:cúm enim eífet ft.atusin-
L inr fnnrn ^ ^ d icitur,g, etant de fohis, & illa nocenna,erút omnia ordinata,quia ratio fub Deo,&
fuit conuenics,^, Deus eis daret veítes peí- bra corporis arque potentia, & vires anima fenfi""«
" ~ anima

anima rationali; cúm autem homo fp6te deftruxit ifíuni A niam ira eft contra rationem, eft turpfs eius motus, cúm
ordincm,faciencio q^ mens fuá non eííet Deo fubdita, fe- non mipcratur, aut regitur ratione,vt dicitur iib.y.Erhic.
cit Deus, q; non eífet pars interior anima fub ratione :5c Et ramen proptcníbs paíliones nó iudícatur aliqua nars
ita infurrexerunt quidamaífedus, non infurrexerunt au- corporis turpis,fed foiúm genitalia propter concupifcentem
motus aliqui fecúdum vim !iurritiuam,aut augmen- tiam venereorum,& caufa eft, quia alia paíliones nó detatiuara,fed
folúm fecundú generatiuam , organa aurem terminar íibi organa propria in corporc,per qua exerceaeiíteriora
generatiua virtutis funt genitalia, tam in viro, tur,quod ad ipfas pertinet; ná ira per manus, per linauá,
quá in femina,ideo in illis fuit motus inordinátus, quem per oculos,per omnes partes corporis poreft exercere vinratiocompeícere
non poteft, aUt quern ratio nó iubet in- di6tam,ideo cúm nullam partem determinet,nullam effurgere.Et
ifta eíí tota deordinatio,quód ranoni,nó obe- ficit turpcm,concupifcenna autem venereorum determidiantparresilla,ceteraauremobediunt.Sedaliquisdi-
natíibifolaspartes genitales,ideoefficitillasturpes,a¿: '
cet,q» etiam alia partes funr,qua non obediunt,vt paífio- alia paíliones, licet contra rationem íintnullam partem
res: non enim ira fecundum rationem eftjfed contra, 6c turpem eííicient.
omnes paíIiones,nam ipfam rationem impugnar, (Sciuge 7,7 ,• • ...
bellum,& labor eft rationi in perferrendas atque placaL alm corpom pars p'Uter gemtalta turptsftt, & quare
das turbationes,quaeiab aliis paí]lonibusíiunt:íic patet B concubm hctto erubefctmus ? Qu^ft. D L X l l l .
ad Galat.j-.c.Caroconcupifcitaduerfus fpiritnra,& fpi- Q E d obiicietur, q? licet nódererminer íibi partes corritus
aduerfus carné, & ne aliquis putet intelligi carnem Jj poris,tamen exercetur motus illarum paílionum plr
folúm pro illo aífeétu,quomouemurin venerea,Apofto- aliquas partes Corporis, ideo eíficientur faítem partes 1 - ^
lus adiungit ibi motus íecundum alias paíliones, dicens la tunc t urpes,& ita de eis verecundabimur. Dicendú,q?
manifefta funtopera carnis,qua funt fornicario, immun- de omni turpi eft verecundia,& tamen nunquam eí^, niíi
ditia,impudicitia,luxuria,idoIorú feruitus,veneficia, ini- quando id, quod turpe eft manifeftatur, occultum veró
niicitia,contentiones, ira,rixa, diífenfiones, feóte, inui- non facit verecundiam-,ficut vafa genitalia turpitudinem
dia,homicidia, ebrietates, comefiationes : & ita Apofto- habent, & tamen quando funt operta, nullam verecunliis,omnes
motus pafiionales inordiriatos, & operationes diam faciun t nobis hoc modo omnis motus paííionalis,
fecundum eos, vocat opera carnis: ergo omnes illa partes quamdiu rationi obuiat, eft turpis, & tamen motus ifti
dicuntur efté caro,qua concupifcit contra fpiritú , & non funt in anima,ncmo autem videt animamjideo deiis turíólus
aífeótus ad venerea,& in ómnibus his funt Ímpetus pitudinibus nemo erubcfcit, licet maior fit turpitudo in
tam fortes,quód vix ratio poífetillis refiftere,ficut dicitur motu partium anima contra rationem , quám in rootu
eodem cap. Caro concupiícit aduerfus fpiritum, & fpiri- partium ,corporis, ficut dicit Auguftinus lib. 14. de Citus
aduerfus carnem,hac inuicé fibi aduerfantur, vt non Q uit.Dei,c.i5).& hocinnuit Ariítet.lib-1. Ethic.c.penulr.f
quacumque vultis,illa faciatis. c. 13. fed in corporibus videmus, quod peruersé motú eít,
in anima nó videmus, fortaífis autem nihil minus in ani-
JNum omnes partes anima, inferioris repugnent rationi; ex ma exiftimandum eífe prater rationem contrarians huic,
quopendet rejponfio fuperioris qu^fi' Q^fi' J) L XI1. Sc obuians : vnde fi motus animorum mutuo nobis paterent,
continuam pateremur verecundiam, eo qiíód íém-
D I c E N D V M, quód vcium eft, omnes partes ani- per confpicerentur ab a/iis tuij)itudines noftra, quia tama
infcrioris.f.concupifcibiJem, Scirafcibilem re- men aólus fecundum paífiones manifeftanrur foris,deilpugnare
rationi, ita vt ferantur in ahud , quám ratio ve- lis erubefcimus,cúm in aliorum agnitionem venianr.Sed
lit;ficut in paraliticis.i.diííblutis corporibus,mouétur par diccndura,quod licet fint aólus ilh turpes,& dc illis veretesin
contrarium eius,quod elegir moueri habens eas,in cundemur, tamen partes corporis, per quas contingitilanima
nihil minp eft, licet in corpore videamus palám, los excrceri,non funt túc turpes, Sc ideo neque de eis eru-
Sc in partibus anima nó videmus,& tamen nó eft ibi mi- befcimus. Quod ab aliis confpiciantur cauíá eft, quia lirorrepugnanria.SicdicitArift.lib.r.Ethic.c.ij.Videtur
cet motus turpis fit, quia eft contra rationem , partestaautem
in ipfis ahquid prater rationem innatura , quod . men corporis non mouenmr ad exequutionem, nifi per
aducrfatur,& obuiat rationi: feruntur enim quemadmo- j) impcnum, quia in eis nullus pruritus,nullus ardor eft ad /
dú dilfohua corporis partícula in dextrá praeligentium id elíicicnduro,quod per eas geritur/ed voluntare impe- •
é contrario moueré,in finiftram praua feruntur; Sc in ani- rante id agunt;voluntas autem ad fuperiorem,&; rationa- \
ma fie contin git. A d contraria enim motus incontinen- km partem anima perrinet: nihil ergo turpe eft in parti- '
tium fiút. Sedin corporibusquidem videmus,quod per- bus ilhs,cúm ratione agente moueantur. In mcmbrisauuerse
motum cft,in anima nó videmus, fortafiis aút nihil tem geniralibus ifta eft turpitndinis caufa, q; moueantur
minus,& in anima exiftimandum eífe ahquid prater ra- contra rationem : nam fiue ante adum venereum, fiuein
tione contrarians. Aliqui refpondet quód aha paíliones, ipfo aótu coneitantur ranone non iubente, & non folúm
Jicet ímt,& moueant contra rationem, tamen minus mo- non expeótant rationcm,fed etiam fi ratio iubear ceífare á
uent,ideo non ent de ilhs verecundia. Sed dicendum,q, motu, non cefiant ftatim , hoe autem in nUllis aliis parri- .
hoc nihil prodeft,quia cu omnes obuiér rationi,vt dr lib. bus corporis fit: nam etiam fiex ira percutiamus homi-
I .Ethic. non diííerrent,nifi per magis,6¿ minus,ideo om- né iniufté,manus non mouerur,nifi imperante voluntare,
ne§ tacient turpitudinem , hcet non aqualem, & tamen Si ftanm ceífat,vt voluntas iuíferit, ideo in manu nulla eft
verecundia íequitur turpitudmem, ideo dc ómnibus erit turpitudo, motus aút concupifeenna in vafis genitalibus
verecundia,hcet nonaqualiter. Secundó ídem apparet, non eft huiufmodi, quianeque infurgit iubenre ratione,
quia Ariífot. lib.7. Ethic.cap.g.determinat turpiores eífe £ neque quiefcit illa iubenté ceílare. Et in hoc eft rota turincontinentias
fecundum concupífcentiam, quám fecun- pitudo,ná licet aóius venereus interdú eífet ilhcuus, fieut
dum iram,& ita vtramque turpem voeat,licet non aqua- omnis eoitus prater coniugalem, Sc hunc eoitum profeiiter:
ergo de vtraque ent verecundia . Dicendum,quód queremur ex concupifcentia venereorum, Sc tamen non
non eft verum ahquod membrum, in quo fit turpitudo, mouerentur vafa genitalia, nifi imperante volúntate, Sc
mil genuales partes in mafculo, Sc femina, quia ha fola ceílarent moueri ea iubenre,eífet quidam aóhis turpis, Sc
mouentur cotra rationem.Cúm autem arguitur eíie alias ef ubefceremus de illo.i.non auderemus facere pubhcé.
paites anima rationi repugnantes: dicendum generali- Euam erubefceremus deprehendi in co,fed non eífet turter
omnes motus paífionaies,quando nó fufcitantur á ra- pitudo aliqua in rnembris genitalibus; vnde neque erutione,cíle
turpes,¿^ pafiTiones efte turpes , & aótus í'equu- befceremus,quód quis vidket ea, fieut de mambus nemo
tos íecundum eas efle turpcs,quod demonftratur ex vere- erubefcit,hcet per eas cómiferit homicidiú, & ftabar bc-
^naia, non cít enim verecundia, nifi de turpi, Sc tamen ne,g> aólus cóeabitus eífet turpis,tñ ipfa partes non eííent
^niums actibus noftris erubefcimus , ideo in ómnibus turoes.Nunc veró omnia funt turpia;aótus quidé,quia eft
1 ns luaieamus eíie turpitudinem, Sc generaliter in omni contra rónem,membra veró,quia mouentur con rra ratiouo,
quod putamus efle a nobis contra rationem faóíum, ncm.Et iftud magis manifeftatur in aCíu coniugali. Nam
ucouinLamardei{lo,autnotumfit,erubefcimu£,&quo- licitus, &honcíiuseíi lile concubitus,& tamcnsicitri
Alph.Toft. fuper Genef. Z i fie

3 56" Gcncfis. \ , C a p . X I I I . '
Xtir de ficconcumbentescFnbefdmns, quaíí aliquid turpe fítin F i'atiohem,neraoefijberdt, quia ab illis non corifpiciujjf,
einiugaU ij lo coitu , &veré aliquid tiupc eft, quia iicct ratio impe- ifta,&tamen erubuerunt tune Adam & Eua ad inuicer
tonctéittt ret commifceri vxori, tamen non p^.tejft imperare motui ergo manifefté apparebat in eis aliquis motus in cotpoi
qmmuis mern.brorum : nollet cnim quis ranon^i^tens motum for- contra rationem,& hoc non poteft negarla. Etdiccndu
licito er» tem infurgere abforbentem ranonem, qdi tamen & ibi ni-^ ifté motus,erat pruritus quidá ad venerea,qui fít in men
. minus quam in coitu iliidto infurgit.' Etiam ibi-^afa bns illis,& in genitali Adx fíeret manifeftior motus,qu
• non obediuntrationi,quia non infnrgunt iubente ratione. admodum acdditinviris, &hocnon quafí fít maior coi
* . -r; .. Eft igitur a¿lus ille turpitudincm habens,&membraip- cupireenna,autardentior in eis,quam in feminis, fed qu
fa turpia: & ideo aétus coniugalis femper abfconditur, &C ex conditione vafís poteftJi^agis manifeftari, cúm fitv
ipfa vafa genitalia femperoperiútur. ¿>ic diftinit Aug.lib. promincns,quodmoueripoteftpercontra¿iiónem,&d
a4.de Ciuir. Dei,c. i^.f.g? autem irx opera, aliarumq. af- latationemi non eft autem fíe de vafe fetninjE. Sed obi
feólionum, in quibufeumque diclis, aut fadis non fie ab- cietur, q. ante oiTinem motum poterat efie verecundia c
feondit vereeundia,vt opera libidinis, qux fiunt genitali- nudirate illorum membrorü, quia fícaecidit pueris,cui
bus membris, quid cauíxeft, nifí quia in ceteris membris enim funtinfantes,nonerubefcuntdenuditateillarunai
corporis, cúm eis eonfenferit voluntas mouet, qux in -^fii num,cúm autem funt grandiufculi, indpiunt erubefcen
eorum omnino dominatur ? Nam quifquis verbum emit- G & tegunt partes illas, liect nullum motü in illis fenferin
tit iratus,vel etiam quemquam pereutit,nó pofíet hoc fa- cúm fint adhuc impotentes ad venerea perxtatem,&no
cere,nifi lingiia,& manus iubente quodammodo volútate fiun t in eis motus pafiionale§.Dieendum hoc nó valet
^ ^ niouerétur,qug membra etiam cüm ira nulla eft,mouen- guia pueri contegunt genitalia^teQuam fentiantaMaw
^tpSláemwriinta^
libido fuo iuri quodammodo mancipauit, vt moueri non ranquam id, de quo eis erubefeendum eflíe dieitur,
valeant,fiipfadefuerit, & nifi ipfa, vel vltro, vel excitara eft verecundia perconfuetudinem,nonper naturam,ficu
furrexerit: hoc eft enim quod pudet,hoe eft quod intuen- diólum eft fupra,q7 foliti fumus omnia membra,& parte
tium oculos erubefcendo deuitat, magisq. fert homo fpe- corporis veftibus opcrire, vnde fi aliqua inanferint niid;
élantium mulntudiné, qñ iniufté irafcitur homini, quam de iis, qux folent operiri, erubefcimus, tanquam aliquid
vel vnius afpeélum,enam quando iufté mifeetur vxori. turpe in nobis patear, & tamen certum eft, q, nuliíealií
' parres corporis funtin nobis turpes,nifigenitaha,fed coa.
Amn íllaerubejcemia primorum parentum fuit aliquis fuetudo operara eft iftud,fic autem ininfantibus,cúranó
Motmf Quafi. D L X l 111. fit operario fecundum radonem, ñeque intelligere, non
^ r ju polfuntabaliisaddifeere,an aliquid fitturpe,nequeipli
Q E D adhuc quxretur, cum Adam & Eua ecubuerint H intelligere, ideo nullo modo pofíunt erubefcere de nudi-
^ de vafis genitahbus, an fuerit in eis túc aólualiter ali- tate illarum partium. In pucris autem grandiufcuiis iíid*
quis motus ? picet ahquis q, ficcquia de hoc erubuerunt, pit efít vfus rationis,& pofltint ifti ab aliis áddifcere, quid
nam li mhil tale appareret, non fuiífct aliquid turpe ibi, fit turpe, & quid honeftum, & ideo abfcondunt,quíEalii
Ideo ñeque fuifiet verecudia. Ahquis dicet 9 non,quia ad abfeondenda dicunt,& erubefeun t de co, quod alij turpe
hoc,^ erubefeamus dé membns illis, non eft neeefi"e q> fit dicunt,& tamen fi pucn ifti á nullo inftrucrétur, lieet haaiiquis
motus aótualiccr in cis feeunditm coneupifeetiam, berent vfiim ranonis,nunquam contegerent membra illa,
led quia aliquando m eis eft, femper erubefdmus de eorú quoufque aliquem motum in ds expcnrétur,túc pnmum
enam tune, quandonullus motus ineis eft; ita de eis indperent erubefcere, fed in Adam &in Eua non
poteiant tune illi crubefcere,enam fi non haberent aóiua- erat vt in pueris, quia nemo erat, qui cis dieeret ifta eíTc
r n, r.H A^r'^'í cocupifcennam. Dicendú,non eft ve- turpia, vt illa openrent, ante hoc non operiebant, cüm
¿ "" ín i r"" aólualiter tamen vterentur perfeólé ratione,& tune operuerunt:ern.^
r?nr i ; f f^"aífis infurgetct, & no- go oporter,q, tune de nouo apparucrit in eií aliquis tuipis
J. 2 ' ' ^^ í^o erubefccrent, & ille non poterit eífe, líli
msTccifi^rS?.^^^^^^^ íTíotusfaéluscontrarationcrain membriíiilis, ergora-
?nm n í r I concupifccnnam venéreo- i lem tune habuerunt.
fum, & quia tahs motus in cis nunquam fucrat, & iubéte
t eftet CüírautemnhSf^ •^»imllomotudefiderauerintdeliberatecoire?
ciiet.i^um autem obiieitur,q, fine motu aóluah porerat ei; OuÁ D T Y ir
fe verecundia, ficut in nobis, dicendum, 9, non eft fimile, ^
Xadhofci'^AU^^^^^^ motusfufl^e- | - | V ^ r e t v r , an Adam & Eua habuerintdelídíminquaSeun^^^^^^^
turpia,quafí V J num ddiberatum eocundi,quandoin ds faduseft
feH Mam & iuTnm moueantur,atit ei obediát, motus ille. Dicendú,q, defidcrium perfeólú cohSifmo^a^^^^^^pu!xduoimportat.PrimúeftnTotuscóeupifeentixvenequid
^uú iñ eíl f S ^ lila ludieare, nifi ali- reorum in membris.Seeundú eft deliberatio voluntafisia
?undó,qu Cántete A^^ f e o n e u p i f e c n t i a mouct.Pnmú non eft perfedá
fine veft\ur¿ no^'ertfb^ ^^^^'^bra defídcnú, quia non fcquitur inde aólus fi illud folúm íit,
perent ahquando c ubícerc ncc^^^^^^^^^ '"nlf.? cócupifcenti?
• ftiotum in fe faólum ertibeíSrent aui^fi ^ nereorú,vt non furgat,& appareat in membns,& piunat,
ahquis motus turp,non Serení o^ oIU f r ''' ^P^^ "^^^^bra, poteft tñ impediré, vt non exesi
nifi per id quod erat fn noLntS V^f ^ ^ aólum,& non folum non cóplcbituraólus,ad quem m-
iftud non eft conuenienterdidi r^ a f/n. ' prohibeat,fi non iubet, nó eomplcbitur, quia ad exequ"-
funtpotentiahtcrinalK^ "onem c x i g i t u r motus a l i a r u m p a n u i m c o r p o r i s
tio. TertióaDDaretadhnr íftn^ ' .:"^^^^^^^^ nequeopcra- vnusmotus,fcd muid. Cetera
tamen membra volunta»
día non eft,niií?le aiiquo u r S f obcdiunt,& ideo pnmú, quod eft cóeupilcentia venertomanifeftatur:
nam 'fi oeeul f n ^ ' ^ ^ perfcdum defidenum,
eft;ficut non erubefcimus de mcSbdfjIl f ^ ^ fequitur indccfféólus. Seeundum etiam,id^ft^
operta funr, ergo cüm antfhoe ^^e uíeS^^^^^ clelibcrano,fi folúm eft,non fufíidt,quiaíinon
Eua de gcnitairbus nudis, & tune ^ní^t'^git cócupifcenna venerea in membris, nunquam pJ
neceífe erat,vt tune primum non \ erubefcere, tent fequi venereorum aclus, ficut in mconnnennbus,
in membris illis,fed etiam appareret MnW n^^v '^" r '"^^'"^P^^atis , qui propter memoriam dcleólationis pt^'
illud viderent,& hoc nó potcLt e¿ n i Vellent frequcnt.arc aólum, fed non cft difpoí¡"of
tus aólualiter m membns, quia eetía non eí. n ^ vtrumque ergo rcquiritur ad hoc, quód íit pc '
vnde motu paífionum,& F^Lurco.^.H ' clefiderium vcncrcomm. Cúm autem de A ^
P auammcogitationum contra & Eua petitur^ao fucrum eis defidcrium lílud,
duíw>

dum,quód primum fuit in eis.nam fuit motiis nouiter in- A in Paradifof Dicendum q;forr;Pi m>0:quianon dcidcr-^I
furgens in n)embris,de quo ipíi erubtierut, líle eft mo- uerunt hoc: nñ non íl-quitur copul' üü,n](1 ad dcíideriuluv
tus concupifcenna: inchnans , & diíponensad venerea, períeíium, in ¡ihsauíem fuuconcupifcétia venercorum.
ideo de pnmo manifeftum eft,q, fuit m eis.Et dicendum, vt eft paflio, fed non dectio de copulatione: ideo nour fequód
fuit in ambobus ifte motus, quia ambo pcccauerut, quuta fuic,vc dichur. éft pracedcnti quaft. Secundó quia"
& íl-qtuuum eft hoc m pena, ideoin ambobus erat.Etiam in Adam erat ahquid, quod ab hoc diftraheiet.nanrtunc
. patet per effeótum: quia ambo erubuerunr. ergo in vtro- Adam & Eua ceaderantá ftatu bono in mifcriam,c^ noque
apparuit ahquid turpe, quia íi in altero i!lorum tan- uiter in fe experiebantur p(jnam: ideo potius ifta confidetúm
apparuiflet turpitudo, lile folus erubuiífet aiterius ratiodetrahebateosávcnereis,quámimpelleret eoscon-
OÓfpecturo,& alius nó erubuiftet, & tamen ambo erubue- cupífcentia; íicut generaliter quandocumque dua rafrunt,
quod patet: quia ambocontexerunt genitales par- fionesconcurrunt, qua in diuería trahunt,ea qua vehetes,cum
dicatur, (^iecerunt íibi perizon^ata, ergo in am- rnétior eft, extinguiraliam,faciens non fenriri illam.Terbobus
infurrexir cócupiíccntia in membris. De ííCundo,f. rió fuir proprer verecundiam nimiam , nam erubuerunr
voluntare eligenre,& imperan re aólum , ad quem concu- ad inuicem ideo non folum non potuiífenr copulari
pifcencia inclinar eíl dubium ,30 ibi fuerirjquia nó eíl ali- fed potius aueríi fuifient ab iuiiicem, quamdiu í^c crubequid,
per quod confter,3n habuerint lÜum, &licec poífit B fcerent,quoufque ceífarer verecundia inter eos,íuncenim
teñen vtrumque,magis tamen ranoni confonat,Q> nó fue- poífent copulari. Quarto,quia deíida-ium operiendi partir
in eis deilderiuni pcrfcchira per dcuberatiónem . Pri- tesverendasfuit maíuáVqiiáconcupTfcenria venereorun),
mó,quia non fuit fcquuta copula in Paradifo, ¿k tamen íi ideo potius ftatim operam dcderunr ad confucndum pedeíiderium
perfcótum per dehberationem eíaitiííct, ni- rizomataoperientia'partes nudas, quá ad copulationem.
hil impediuiííet copulam. Secundó, quia iílc motus fuit Quintó,quia hoc faéto non videtur iilis maníiííe tempus,'
conrra ratioRcm ipíorum, ideo venhmile eft, quód,non quia ftatim venir Deus ad iIlos,vt colliaúur exordine licconfenfiHenr,nam
íi coníeníiííenr, pJacuiííer voh:ntati de tera, fupra 3.cap. ¿k ideo non vacabateis copulari.
hoc moiu,& tamen videtur difplicuiíie, inquárum ítanm j i- 7 a- ir ,
tnibuerunr,ergo non fuir in eis dcíidenum perfec1:il. Ali- Antn altjs pamompo[Jitife verecundia . Et ancirca nutri-,
quisd!Cit,g,lilar^itio non eft conueniens: quiaiftemocus mgmentatiuarnfa
concupiícentia in membns íemper eíl turpis, & deeo , (¿mjf. 1) L X F11 - ^
homines erubefcunc,& tamen íeqintur copula,nam etiam Q E t> quaretur, an in aliis partibus corporis poteft eífe
in concubitu coniugali eíl verecundia , ideo abfconduur, t3 verecundia? Aliqui dicunr,qj íic:quia in parribusdif-
& tamen íit, vt dicu Auguft.in lib.14.de Cuut. Dti,c.iS. - lolutis erit turpitudo,quia mouentur contra impenum,&
& 15?. DicenduirijCj Uta rano eft í'uíficiés: id enim de quo C cleÓlionem,nam & Arift oi.facit íimüitudinem departíquis
crubcfcit, quando erubefcir, non facirv& ideo ira til bus diífoluris ad partes anima feníibiiis, vel irrationalis,
jn omnium copula,^ quilibet erubefcK .habere cófpeclo- lib. i. Ethic.cap. 13. ferürur.n.quemadmódum diíibluta
res actus ilhus,ideo nemo vult palam coire, ík ramen fe- corporis partícula in dextrá praeligentiíí c cónario mominam
jpfam, cum qua copulatur, non efubefcic, nara íi -uere,in liniííram praue feruntur, 8c\n anima íi&fíunt ad
erubeíceret nó copularetur ei,íed auerrererjfe ab ea; quia contrana.n.motus incontinentiú conringit. -Secúdo,quia
ratiriní'.nna najíln-i npoTO-fíiriir rmio ^ li^rvc.^i-.i «^ovr^í-.ili^-.
-» I -Jt,».^».^ ^ (_1.H.U WJ^I^iUlJ^J íljl.l ti 11 LI í
befcit, ca ipíá ratione cum feraina nihil ageret, íi ipfam augmétatiua,ranoni nó obcdiút,ideo de eig erubefcimus.
erubefccret,crgo íi agit non crubeftíit.Et hoc ipfum expe- Dicendú.q. dc iis non eft verecundia aliqua, quia non eíl
nentia monftrar,qüia quídam viri funr, qui quafdam fe- verecundia niíi de curpi, fed hic nó eft turpirudo ahqua;
minas propter earum honeíiatem, aut reuerenriam, quara paiet Primó de partibus corporis paralitiei, qua funr difhabent
ad eas,crubefcunt,&cum eis copulan nolunt, ii- íblura, quia paites.i íuT fuerunr aliquandonp dií]bluta,&
cet día hoc vehnt,& ad alias non icapuíchrasyík: qua ne- lúc non obuiabanr ranoni,fed poftea nó eftin eisacquiíique
ira concupifcentiam irntare poteranr,GopuIancur; & tum aliquod pnncipumi motus repugnans ranoni ,'ideo
tamen ita.eft,qj Adamerubuitde Eua,- & Eua de Adam, ñeque ranoni repugnanr parahími, Sccüdó.quia rurpitucrgo
noluiífet ei copulari,ícd potius fugiífet,& repreíllim D do. eíl per hoc^quod eft ix-pugnarc ranoni, ¿k: hoc eft alim
eo íuiífet deíidenum aút de illa erubucrit pater:quia quid poficu)ú,in paí aiii icjsi a^uc non eíl alioiud poíiciuum,
ambo erubueruut dc motu ílio,& tamen nullus alius erat . Ied detecíus poíixiui.fqui-a vn i u:. iT.grina'.qua- pnus illas
5bi,coram quo erubefcere poflent,&crubuerút, ergo nul- partes mouebaí,non potcít n,ouere,q.ti¡a íliur quaíi diífolo
modo tune voluiífent inuicem copulari.., fed potius fu- luta á toro, cuiiis eft vis .mor;ua s i on

358 Genefis» Cap. XIíI.
trarium ad illnd . Tertió, quia operario nutritiua?, Sc^ F Se augmentatiuíE funt interiora,quia nihil eft foris> qnc
augmentatiuíE non eft humana,operario autem,ad quam moucacur in operanone illajideo non poírumus cruhefc
mouet concupifccnna venereorum, eft humána, nam au- re.Nam & de ipfis merobris feruientibus concupifcenti
gere)& nutriri eft adius virtutis alicuiuSj fed nó ipfius in- venereaí,ita eft,^ licet fint extenora,& moueantur conti
diuidui, quod eft homo, fed ponus indiuiduum dicirur radónem,fi opermuis dla,non erubefcimus,& tamen m;
nutríri,&: augeri,quia corpus eius augerur,& nutriturjfed gis operta fimt^quEe fiint interiorajideo de illis non poflj
concubitus, ad quem mouer concupifcentia venereorum, mus erubefcere,& ita de operibus nutritiua. Se augmer
eft a¿lus hnmanus , quia cxercetur ab indniiduo, & ideo tatmx non eft verecundia,neque eft ibi turpitudo.
indiuiduüm dicitur agere,&non aliqua virtus eius ctiam
fecundirm hunc adum dicitur indiuiduum agere, (Si non Curmn ernbefcimus fecundum alias partes, & cur Demm.
pati ficut in nutridone^&augmenratione, ideo inaétibus fecit ver ecundiamin illis ? Quafi. D LXVllL
nntrinu2e,&augmentatiua; non eftrepugnantia ad ratioriem,quia
non funt adus eius humani,& ipfius indiuidui, j f ^ V^ R E T v R , quare fecundum alias partes coi
ratio auté folos humanos adus refpicit, eo q;i!la eft pro- porisnó erubcfcimus? Cur Deus non fecit verecu
prium principium operandi humanum , in adibus 'Vero diam in aliquibus aliis membris ? Dicemus,(
genérariuíB virtutis,quantum ad copulationem,eftaliqua G verecundia data eft in pi;nan-i,& data eft-vbicumque ds
repugnannaad ranonem : quia funt adiis illi humani, & ri potuitjeft.n. verecundia de turpi,qñ illud manifeftatui
in eis mouetconcupifcentiam contra rationem motu for- Se quia non poreft eífe turpitudo ín aliis partibuscorpc
g tí. Qiiarró,quia iíte vires ín nullo repugnát rationi,nam ris,non erubefcimus de illis: eft aút turpitudo de co,quo(
repugnare rationi non eftnonobedíre ei,fed habere mo- eft contra ra tionem: fed hocnon cóuenir alicui fjarticor
tum contrarium ad illam in eoq>ad illam dirigere pertí- poris fecundum fe,fed folum fecúdum 9 mouetur ab ali
ner. Primum patet:quia lapides,& ínanimata nó mcuen- qua potentia animas. Et ideoCGnfíderandum,q5 nihilfr
tur per eledionem noftram , Se tamen non dicuntur mo- rationem eíl turpe,eo O) fecundum íllam quidquid fiieti
íierí contra rationem^quia iliud eftnon participare ratio- eft honeftü.Nam rano depreoatur ad óptima, lib.i-Ethi
ne, & ideo nutritíua. Se augmentatiua non repugnanr, li- cor.c. 13. Edam quia turpe eíl, quod eft contra rationem
cet non obediant, quia curo non fint vires humana:, fed ratio autem non repugnar rationi. Enam turpe eft, quoi
commrmeS qua?dam5& plantatiua: non p.-írncipant ratio- eft deordinatnm,fed quod eft fecundum rationem. eítor
ne in aliquo:fic habetur lib. i-Ethic.cap.vIr.Et ideo ratio- dinatum,quia eífeá ratíone eftordínatum efife. A li^ erg
né audire non poífunt,vnde ñeque obcdirejrepugnare aút partes anim£Bfunt,fecúdum quas poteft efit turpe, &iííí
non poteft,quia non communicat in aliquo opere cum ra- vocantur irrationales;& diííerunt,quia quamdam parsnc
tione, in quo ei refiftat. Secus de concupifcibili,quia licet H tabilis eft anima;,quíe rationi non participar.f quia neqii
íit irratíonalisparsaním^,parncípatranone, 6c poteft rationem audit,nequeeiobedif.Alia eftirranonahs,qui
obedirerationi,vt eodem lib. r .Ethic.&: ideo qi'i non obe- aliquo modo rationi communicat.Prima vocatur ab Ati
dit, repugnar, nam circa id mouet, quod per rationem re- Itor. quíE aíiimílatur plantaduo, &e eft non humana, fe(
gulandum eft,& in contrarium mouer,vel ratíone nó mo- communis qua-dainjóc ifta eft pars nutritiua,augmetua
uéte mouet,&: ideo proprié eít hoc refiftere,fic dicit Arift. tíua,generanua5omncs ifta: vocantur vires naturales,qui
lib.r. Ethic. yideturautem^in ipfis aliud quid praterra- ex ncceílitatenatura^ fit in iis motus, & oper.itíoi&: nóe;
iioHcim ñrijíiiúVqík^ ^ÍÍíluaeÍedioné,id^óíátídÍn
tó,quia nulio modo poífunt pertinere ad rationem ea,qu^ impedíre.Ec ob hociftíE vocantur redé nó humana-jqui;
funt opera augmenratiu^ Se nutritíua;, Se ideo in illis ne- proprium principium operarionum humanarum, fecunque
cum radone concordant,neque repugnantilli.Et hoc dum g^ funt human£e,eft ratio: qnod aútcum raponenon
eft,quía ficutinatura haber defidenum ad opera nutritio- coinmunicar,humanum appellari nó debet:& huiufmor
is Se augmenrationis, ita Se haber organa, Se vim metí- di funt iña;.Ex quo fequitur,quód fecundum operatíoncs
nam in iis , Se completur tota operado non deliberante, harum virium non eft turpitudo,cúm non fint contra raaut
imperante ratíone fuper hoc. Vnde ñeque ratio nouic . tionem,& ideo ñeque erit verecundia de eís^vade fiue bequm
faótum fit per illas víres,aut quantü omiftlim, quafi I ne,fiue non bene exereeanrur adus iftarum virium in nonatura
omnino feparauerit vires illas á ratíone, ve fint ali- bis,non verecundamur, quia nqlla turpitudo eft in neb^
I q"'""ottñuanum,&idéo"qualiinnurid pi'oprer hoc;maxinié quia nulla organa ifta habent foris.
^ ^um cum ratíone non poteft efte ad rationem eis concor- Dehs rationes pofita funt fupra prlcedentiqueft.&ideo
tepuananna.Nó eft fie de operibus partís con- dicimus,q, ñeque in operibus generatius virtunseft turciipilcibUis,na
Illa quide poteft rnouere ad opera,fed non pirudoaliqua,quia illa eft vis naturalis non humana.SeJ
poteit eopiere ea,mh imperante ratíone. Vnde fió folúm, an devafis,& operibus eius erubefcamus, dicetur ftanm.
li rano repugnetci,non implebítur opus, ad quod mouet
í n S n venereorum,fed & quod maius eft.fi ratio Quaritur anfit turpitudo inpartibusanima,quairrationdtt
Kon mpeietimpleri,ilhid no poteritímpleri,eum debeat vocantur ? Qu^í. D L X J X.
implen per organa,& parres corporis, quíE rationi mmo-
iftí nerímen^^ A í-^ P'-^nes animar, quíe irrationales.funti>
tionitñcommunicant,ficutparsconcupífcibihs,&
T v e o S S ' &operationes nutriti- iralcibilisific dicit Anftot.lib.i.Etíie.videtur irrationaJe
iulíaparsS^rnr'^mrw vtique dúplex, plantatiuum, quidem nequaquam cómtiíatSirnonad
nicatrauoni^concupifdbile vio, & vniuerfalirerappeti-
S a c S i o n ^ ^ bileparticíparaliquahter,fecundumQ,exaudíbileeít,&
S i n e m nnn X n "' Iíta pars appetibilis diuiditur in concubiícinon
perte\ non^^^^^^^ ' irafeibiLi,& fecundum vtrumque funt plures
íftudT Nam v^d^míi^"^ repugnatia,cS. ideo ñeque tur- motus,& damus eis diuerfaorgana. Cú J iftx virkani^
ipfadeberethi^^^^^^^^^ r '"''"r partidpenr,inquan°túnaturaliterfuntpartidiieat
ad il nondn^^ ? funt partes humana,& ideo adus, ad quo/
ratio ContrariuTiub^T ' etiamfi nódum mclinant lít^ vires,ílmt humannná funt ryes,qm nó pofita
in r^o uTaTnori^^^ turpitudo, & funrcomplen, nifi per impeiíum rarioms,quodnon íicin
indo .Txtó, lurdaTo^n^^^^^^^ ' augmentanua., &|eneratiua.^
nutridurnon obedire ?anom Ih^r ^ " f > ^ "ó funt human^,vtoftensú fuit ftJra.Vndeift^
ron funt organa maniSa n illa eíSn W Pf •^""pare rationi natiíraliter habent, q, aliqñ ranoiu
inuserubcf«re:fícenhnbdn ^ obediant, aliquandorefiftant,&quandoobediunt, eít
ranu^, quia funr extennrí i ffpotenni^ gene- adus earum honeftus,quía eft í&udum rationem } quanmaueantur
, erubcfc mus de ic'í r Í rationem do refiftunt,eft in eis turpítado, quia eft deordinano: Oc
uucantur,etutjcíamu5 de lilis ¿fed organa nutritiua:, dicitArilt.lib.i.£thic.cap.vlt..vidctur autinipfis^liu^i
c • •

qnicí prarer rationem innarnm, quod acfiierratur,,&o.b- A quia adus ipfi emnt generaliter turpes, quia inordinitiuiat
rationi; vires aút naturales anima, quia rationinullo funt^fed partes ipfe non funt inotd]nata,cúni,poffinr or-
raodo partidpant,nequeobedunu,neque refiftunt rano- dinaté moueri in ipfo adu deordinato. Alia effim deordi- •
ni,& ideo non eft in adu éarum tiu-pe,aut honeflrum.Sed natío eft a¿l:us,alia partium,per quas exerceturjinord mavires
concupífcibües, (Scirafcibiles cum fint in nobis, tío adusefl:,fi eft conua determinationem rationis ; morpecoribus,
haber in nobis interdum curpitudinem,in pe- dinatio partium,fi moueretur non á ratione,fed á quodam
coribus autem nunquam.Caufa eft:quia turpitudo eft in- alio principio, & tamen conrineit adum efie contra deordinario
quadam,ordínare aurem eft fapienris,&: fiipre- terminationem rationis,& partes, per quas exercetnr non
mi princip¡j,iib.i.Metaph.&c.i.in pecoribus autem non moueri nifiá ratione,ideo ent tune turpitudo in adu,& iti
eft aliquod principium fiiperiusiaut nobilius viribusjron- partib. nó erit turpitudo,ideo ñeque de illis erubefcemus.
cupircibilispartis,&irarcibiIis3ÍdeoaéfcusiIlarum nó po- ~
teft efte inordinatus,fed quod eft fecundum illas.eft ordi- Quaritur quare Deusdederit vires concupifcibiles, & irafcinatuminpecoribus,quianaturaeftfibi,ficfacere,&non
biles,in qmbmfemper eft turpitudo ? Quafl. D L XX. ^^
eft ahquis ordo, quera tranfgrediantur, vel quemexerceant.
In hominibus funt adus iftarum interdum torpes, Q E u dicet aliquis, quomodo vires ifta cóeupifcibiles,
Sc inordinati,quia eft aliquod principiumYuperins in ho- B 6C iraícibiles, data funt á Deo, cúrn íemper fit in eis
mine,fcilicet,ratío,& eius tanquam fipientis eft ordinarc, turpitudo ? melius fuiífet honiinem nó habere iftas vires,
maximé quia ratio eft proprium principium omnium hu- Dicendum,g?non efthocverum:fuit.n.eonueniens,quód
manarum operationum,ideo quidquid fit,in quo moneát homo haberet iftas vires.i^rimó,quia erat neeeflariii,nam
vires inferiores,runc erit ordinatuiii, qñ fuent fecundnrn eft homo animal perfedum, fed omni animali perfedo ' . *
id,^üod ratio diííiniuit; cúm^ro eft prater, aut contra cópetit irafcibiiis,& concupifcibilis,ideo & homini comtHranítioueiTrraiiíjTm^^^
pcícreui , quia eft perfediínmum omnium animaíiumlr V ~
confiftit in deordinatione,erunt adus ifti turpes.EíTe au- lib.z.Polirie.eap.2.. Secundó,quia etiamfihon eífetneeef- ;
tem inordinarionem in adu , 'Vei moru virium iftarum, fe,quód homo haberet vires iftas,erat vrile quód haberet,
íit duplieitcr,f.aut praueniendoordinem rationis,aut re- quia adiuuant ad intendendun>aólum, quod apparet ia
pugnando illi iam exiíknti. De primo eft, vrqñ inclinar quibufdá,qua faeimus fola ratione mouente,&debih ter
concupifcentia, aut ira in aliquid, quod ipfa ratio diífini- illa faeimus,alia veró íacimus ratione lubente, & ad hoc
retagendum, fiei confiderandum occurriífet, óc tamen natura inciináte, & illa faeimus eífícacius.atque veheménondum
difiiniuit,vt quando eft motus ad cibum incon- tius. Vt igitur eífent opera ardéausfada,& magis cóplecupifeentia
antequam ratio diftimat manducandum , Sc ta,fuit conueniens dan paíííones, qua funt motus haruin
in hoc eft turpitudo, tam in concupifcétia,quám in ira,fed C virium,& hoc apparet maximé in fortitudine, fecundum
magis in concupifcentia, quia illa minus audir rationem, quam aggredimurjSc fuftinemnsterribi!ia:nam ratio luirá
aút ahquo modo fyl logizar, vt dicitur lib.7. Ethic-S.c. bet id ficri,& tamen ira maximé adiuuat ad executionem
-Secundo mouO Vil. «.icoruinatio rcpugnaudo ordinatvoni horuíij,(Sc fi illa djccíiei,ucb¡lirci íicrenc omnia opera beliam
faóla á ratione,vt ratio diíhniuir nonefifecócupifeen- li,ficut innuir Ariftor.Iib. 5.Ethic.cap.8.deforntudme,&
dam vxorem proximi,& concupifcentia mouer ad fruen- allegar Homerum in Ihade, fcilicet,
dura,&: perfiftir vehemérer rationi refiftens. Eft aút inor- Virtmmn immitte furori.
dinatio in vtroque modo, fed in fecundo magis, & tamén
adhuc in primo eft deordinatio; quia licet lUe motuis non Qmfitur quomodo irafcibilis, & concupifdbilis potentia fit
fit contra aliquem ordinem á ratione pofituni in fpeciali, turpis,& inordinataf Qmft. JD L XXI i
eft tamen contra ordinem in generali, fcilieer, quód cüm
ipfa fint vires inferiores, & debent titc imperara,

aliqujd,qiíodeffctomninoconti-arationemj& nunquam F tedori, aliain exteriorí, alia jn organoinniotuinteric
illud eíTct lidtuni,eífent ille ex natura fuá mala:, aut inor- / virium iUarum, íiue fecundum concupifcentiani, fiucl
dinatas, & ira vt nunquam in eis ordinatio eífe poífet, niíi cundú iram eft rurpitudo diredé,& totaliteryqñ vocátn
ceífando á propria natura, & rameri non eft íic/ed ift? vi- illos aíílus turpes,eo q? nihil eft ibi fecundum ratione, fi,
. res inclinantad id, ad quod ratio inclinatura eífet, quia ÍJtturpitudo, quia mouet aliqua iftarum virium adop
non eft aiiquid,ad quod monear concupifcentia, quod ra- inclínando,non expedata deliberatione ranonis,fiucqi;
tio interdum non iubeat fien , íicur concupifcentia mouet diííinito aliquo íecundum rationein,adhucincontrarui
ad venenea;&: ad deleólatinnem in guftu: ratio_autem in- mrluec,ronriipifcc"^'^^ • ^íi^" v^roqae ti^odci
terdum iubet venerea exercere, vt cúin vxore,& deleóiari hil eft rationis; in primo, quia vfurpatur id,quod ratior
jn cibo moderaré fumendo • Sed hoc diftrrt inrer iftas vi- mouendo ad opus non expcólata ratione,cum taiin
rcs,& rationem,quia ifta habent motum íimplicem indi- rano qua fuperior eft, deberet mouere, 6c non aliqua al
nationis,& nihil difcernunt; ratio autem diícernir,quan- vis,quianon pertinet ad alias ifnperare:in feciido,quiac
do oportet, 8c qualiter, 6c propter quid, quantum, 6c redé ei reíiftitur in contrarium moucndo, & cum ad ifl(
vbi, 8c ita de aliis circumftantiis : ideo in viribus iftis non motus nihil conferat ratio,non funt totaliter turpes,& ii
eftcomplementum operationis humana, quia licet incH- ordinati, fed in fecúdomodo eft maior inordinatio quai
nentadid,quod eft humanum , id eft, conuenit homini, G in primo,yt fupra diclü fuir. Deaótu exteriori dicendú,
inquantum animal , non determinant illud humanitus. eft turpis,fed non eft omnino eadé ratio turpirudinis,Qu
Ideo cxpedátcomplcmentumáfuperíori,fcihcet,á ratio- aólus exterior non poteft exerceri fine organo, iden,;.
ne,qua in eo ad quod ifte vires inclinant, determinar fin- terior vocatur,quia per organum qui extra eft, exetcctut
, gula,fcilicet,quid íitagendum,ék qualiter,&: vbi, & cum interioraúrexercetur fine aliquo organo exteriori,
quo,& propter quid,& quantú, 6c quando,6c ideoeftna- interior poreft eífe omnino fine rarionerexterior autemn<
turalis habitudo iftarum virium in homine ad rationem, totaliteruiam interiora qua flint organa virium,f cócupi
vt fint fub ea, & non ferantur nifi in id , ad quod ratio di- fcibiiis,& irafcibilis, mouentur fine ratione quodáinotu
élauerit, 6c ita ipía licet non fint ratio, fed irranonale ali- qui vocatur appetitus largé,&: ad iftum nó requiriturim
quid,funt aliquo modo rationales, fcilicet, rationi partici- periú rationis , 6c ideofic ille motus omnino finerationc
pantes,inquantum ei funt, fecundum difpofitionem fub- Et fi ita non fieret, non daremus fieri motíi quendamob.
'dita,& poífunt eis in ómnibus obedire.Ex hoc autem ap- uiantem rationi,cótra quem nitatur ratio ad comprirnca.
„ . paKt, Q? npn fuit inconueniens creatio i^^^ dura,fed_q_ñ:fit cxte^^^^
íiomine,cum ipfa non fint fecundum fe ahquid turpe, fe d quia ipík iám,vt fuperata aífenfit motüi,qui eft fecuriduu
creara funt tales, qua rationi obedire poíiint, 8c actú eius paííionem,vt expleatur illud defiderium , 8c imperatexintendefe,vel
fortificare;,etiam adiis earum non funt tur- H terionbus partibus corporis,per quas oapletur, fed dicen,
pes femper, cúm per rationem ordinentur, 6c poífinc non dü,q> nihilominus ille aólus eft turpis,& inordinarus,quÍ3
prauenire rationem-.. nó eft totaliter neque principalirer á ratione, fed appctituí
mouitad illum,& ratio vt iam efircla ignoras, afténtitur,
Qumtur quomodo aBus exteriores turpes fint? ^ inquantum igitur huius aólus,principium eft motus ap|j&
QmJí. D L X X l l , ti tus,qui eft mor dinatus, eft étiam actus exterior inordi
^ j tiatusjfed vbi deordinano eft, turpido eft : erit igitur tali;
ii partibus autem corporis dicendum, g? non funt," actus exterior turpis, fed minus eft quam aétus interior fe
JL/ turpes,fíue per eas cxcrceantur aótus iftarú vi num cundum paftionem , id eft, ipfa concupifcentia, aut ira,
. ^ae non,quía autper eas^xercentur aótus iftarum, quan- quia in ilhs motibus nihil faciat rano, vt dictum cít,iü
do íuntordinatiá ratione,aut quando funt inordinan . Si iftis autem exterioribus ahquid confert.
pnmo modo,non poftlint illa efte inordinata, cúm nó fiet
jn eis aliquid inordinatum, quia ex fe non poífun r habere Qmritur quomodo inarganis corporis, quibptsfiiperioresA
inordinationcm,cúm fint organa. Si fecundo modo, non exercentur,tnfitturpitudG f ¿tafi. D LXX 11L
funt adhuc illa turpes,qui ordinatémouerétur, licet aclil ^
inordinatum exerceat: omne namque quod fm ranonem j T ^ E organis per qua exercetur dicendum, 9 non fiinc
eít, ordinatuineft, fed partes illa non mouentur, nifí im- I J turpia,quia non funt inordinata,& rano difterenti?
petante ratione, ideo etiam fí turpenyrem exerceant, ipfa inrer ogana,& aétus extenores eft, quia aótus exteiiot
f turpes . Apparet hoc m executione ira, inclinac cedít aliquo modo á concupifcen tia,vel ira,qua prindpaenim
ira ad vindiótam , & illa manibus exercetur vt in lirer ad illú mouebat,licet nó poífent eum expíete fincUr
piunmum, 8c tamen quantumcumque ira incandefcar, none,& ex illa parte eft inoidinatio,& rurpitudo in acto
nunquam marius mouebitur ad nocendum alicui, quouf- fed organa nullo modo mouentur á cócupifcenna,vdi[i.
que voluntas id luftenf.voluntas aút in ranone cft,& nun- ' .fed á fola ratione imperante,cui obediunt^né refíftentia.
quam lubet, mfí a ratione fuenrdiffinitü. Et ideo cúm fo- Et huius fígnum eft,quia eadé organa mouétur imperantr
m^n^il"^^"" ^ ratione imperaram, nó poteft habe- te ratione, quando eft aótus honeftus,fícut cum eft turpis.
Ananfl- hk turpitudinis,aut inordinationissfíc didt 6c in vtroqueaqualiter obediunt.Secundum,quiacúnioi^^ír^nfn.í
Dci,cap.i,c). Sed obiidetur, g, uentur organa, vtpptein ira, nulla ddeótatio eft in cis,&
ú^^írifr^í'^^^^r"' íu'^Pemexercenr, ideo ftanm, vtuibetureis,ceftanr,quod no fieret fípcrue-
S^nrerwS f vocatentur turpes, niretadea ahquid de motupaftionis, quia fíeret JneiJ
quadam deleótatio,& ad illam promptemouerentur,&
íeS efte int^fnT ^ iraícendo,nó po- k difficulter rctraherentur,& non eft fíe de aótu, quo expíemotus
oraan?^^^ iufíeri\^quia "" mus appentum iramam in illo gaudemus. Extenditur crmiafft
,n exequuno, pendet á v¿lun. go inoVdinatio interioris appetftus ad extenorem aóluiH.
ík eíafd n^rínr r; / "" vltimum,fiue fornicari, cuni in illum diffundat fuam deleólationem, fed in orgaturpeem
^«"J.^^ffinie^^ na mhil dift^undit: ergonon peruenit aliqua inordmario
quam tuí^S^^ ' ^^^ ^^ organa,fed folum Id a6baw,6c ira erit mrpisaótus,íed
SraiSXtiZi^^^^^^^ P""- organa,hoc tangit Aug. lib.14.de Ciuitate Del, c-ií^centur
quooL ^nr^n / irradonalis, di- Iftud eft generale,nrfí in oiganis genitiuis: ná ad ifta P^^'
uenit tur^itudoquadá, & inordinado ex concupifcc«"^
illifunt u pes & m o u e n t e e a , & i n h o c d i f f e r t i n t e r i f t a o r g a n a , & a i i a , q u . a
gnum eft quia^^^ cuius fí- alia licet exequantur aótum , qui malus eft, non moue"ms
nó c u S c ^ ^^ ^ ratione,ideo non eftin eis aliquis motus inorditurpi
erubeS Slo ronft. r^ tamen de natus: ifta autem mouentur á concupifcentia, non mpc'
^ etiam fí ranoceftaríiubear, non ceíT^.
Vcrfitas eít in iis nam -ih/,.^ magna di- Ule emm motus eft pruntus quídam m eis faótus, q^oj'^
wcriitas Cít in iis,nam alia latio turpuudims elt in aótu in. venerea mciinamur,& non folum tidllamur,fcd etiam fie
^ quídam

Genefis. Cap.XIII. 351
quidam tnotus-in eis dilaratíoms, qui pertinet ad motum A nifi q; díceremusiUud inquantum eíl organum aliarú vilocalem.
Et hoc facit concupifcentia, qua; in eis efl:, & num,& feiuitad ahasopeiationes non habere turpitudiquiaiilemotusincipitineis,non
iubenteratione,&non nem, 8c inquantum eftorganum-ffoncupifcentia habere
ceflrat,quandorariofuadet,cílmotusmuhum inordina- inordinationem,&turpitudmem,5 quia cum genitaha fint organa concupifcentia venenis,
ficut enim non expeélat rationem, vt folum mouean- rea,&emifllonis fuperiluitatum liquidarum ,non debe-
' tur ipfa iubente, & non obediunt, vt cefltntipfa fakem mus deüHs erubefcere inquantum funtad emifliones fufuadente,ita
ñeque obcdiunt,vt mqueantur, quando ipfa pe-rfiuiratum,femper tamen de illis erubeícimus. Diceniuíferitjcum
interdum ratio iubeat illa moueri,&: nó mo- dum cjj de iis foliscrubefciraus,quÍa hac fola mouentur á
uean tur. Hoc eft enim, vt fí vir exaílurus debitú ab vxo- concupifccntia,qua in eis dominatur, vt fíne illa moueri
T - i m n p r a ' n f r í r rarinnat^ non DOÍHQr.íirnrdirir Angnginnc ^r fiinra jiW.n-.-. . ^ ,
tibus illis,forte non mouebuntur: & hoc eíl alícnatas efle fed guare iíla íbla mouean tur á concupifcétia,cum etiam
parnculas ifflis totaríter a» impéncrrationif, irtu®aitas CoxignpiiíHHlíaroperetWpd^ T
eífe concupifcentia, in aliis non eft fíe, fed prorfUs é con- B dum 9 eft caufa,vt putatur, vehementia: nam eft Concutrario.Nam
nunquam mouentur,nifí ratione imperante, pifcentia venereorum valde vehemens, ideo rnouctor^a-
&c cum mouentur fí ratio ceflare iubeat^, ftatim cefl^an t,& na: alia autem paíliones non ílmt ita vehementes, ideo
cum moueri,illa ratio iuflerit,mouebuntur ftanm. El ob nonmouentorgana_,.
hoc erubefcit homo de iis fohs partibus corporis,quia ifta *
folafubdunturconcupifcenna, &rationinonobediunt: An concupifcentia venereorum magis moueat quam ira §
ceteraaútparteslicetinterdumimperataárationedetedores
aólus exerceanr,non erubefcimus de eis. De lis veró
Quafi. DLXXF.
erubefcimus, non quafí malum per easperpetretur, fed C ED obiicietur ¡,q? ira videtur cfl!evehementior, quia
quia inordinatum eft quidquid per eas agitur.f non obe- O eftimpetuofior,& tamen illa non mouet organa, fcd
diendorationi,6¿:ideonon magis erubefcimus de iftis or- á ratione fola mouentur, Diccndum,c^iraeftfortispafganis,&
aólibus per éa perpeíratís,cum illicite fiür,quam. fioj& ardens,& impecuofíor, quam concupifcenda venecum
licité, eo q> vtrobique mouentur partes ifta, & con- reorum,& ideo vt dicit Ariftot.lib.^.Ethic.cap.S.Concucupifcentia
in eis inordinaté. f contra imperium radonis. piícentia fubintrat occulté,& iníidiatur: ira autem nó in-
Sic Auguíidicit hb.14.de Ciuit. Dei,cap. rp. Ax veró ge.. fídiatin*,fed eft manifeíla,& tamen non mouet ira organa
nitaleicorporis panes, ita libido fuo iuri quodammodo C exequutiua,& mouet illa concupifcentia veneorum.idco
mandTpauit,vt moueri non valeant fi ipfa defuerit, & nifí dicendum, q? licet veh^menna concupifcentia conferat
ipfa vel vltro, vel excitara furrexerit. Hoc enim eft quod ahqujd,non efl: ramen ifta tota caufa. Primó patet: quia
pudccjhoc cirquod intucntium ocuioscrubefcendocietÜT- iion loiüm magna concupiícentia,fed etiam parua mouet
tatur: magifq. fert homo fpeólan tium mulrirudiné,quan- organq„6

íionem inam^exercenr venerea, & iftos vocat Arift. mol- F vaíis. Diccndum quód veritas hnius rei eíl:,qiiÓd fit oro,
icSsquia non faciunt illud,vt profequantur delectationes, ptgr conditionemorwani:quiaomnisappetitus partisiVta
fed vt ftigiant triftitiami Secundó fuit líoccoiiueniés pro- tionaliseft motus quidamjquia eft in organo, & fit inillt
* pter inexpertos, quia ¡n eis, qui nunquam venerea experri organo,quod eft fubieólum illiuS virtutís, & quia concti.
funt,nó poftet efte motus propter expeiiri voluptates,ideo pifcétia venereorum habet pro organo geniralia,& quaf
debet poní concupifceaua^quíc incitet iílos,& ideo nó ex- dá al ias partes propinquas,fit motus cócupifcétia in lUis
pertimouenturforri ímpetu in hoc iuxta magnitudinem - ' ' '
concupifcentia . De ira aurem non eft fic:quia non eft ira Cur non fit motmin organis aliarum virium, ficutin orgaft,
ad conferuationem narura,ficutcbmmixtioi ideo non de- rconckp^centia ? Qm.fi. D L XXF11.
buit poni tam vehemens deleótatio in exercendo venerea,
ñeque tam fortis concupifcentia ad illa_.. V M autem dicitur , quare non fit motus in oroani
^ ^ aliarum virium,fióutin organo concupifcentia Ve.
Cur magis adVenerem,quam adCerereni, & Bacchum
tnci- nerea? dicendLim,q5 in hocdecipiuntiir,qui ad p^ucaad
temuri Quafi. D L X X F l . uertunt. Oi-nnis vis appetitiua , i. conclrpifcibilis
fcibilis, hét organum,in quo eft motuscius,fed eft duplc!
S E D obiicietur, quód conferuatio indiuidui fit per ci- Q organum, vnum eft quod eft organum'& fobiedú : aliuc
bum,& potum,5c hoc eft máxime neceftariuai:& ta- eft organum tantum,& nó fubieólum .-Primum vocamui
men non eftibi conciipifcentia-cibi., & potus rnouensor- ' illud,vbi verailla viseft fecundum fubftanriam, nóenini
gana,ficut concupifcentia venereorum. Dici poteft,c]? po- funt ifta viresabíbluta , ficut intelleótus , fed vires matenitur
ibi concupifcentia fortis, quia ponuntur fames, 6c riales,quia fi eftent abfoluta,non daremus eis locú certum
fitis qua fortifíimé mouent, intantum , quód non poteíí in corpore, ficut néque intelleólm, fed cum fii>t vires maquis
íüftinere h.is pafilones.Seeundó poteft dici,quód ad- teriales, damus eis determinaras partes corporis, in qui.
. ^ - — — _ , —^ -y- M
cibum,& potum, inquantum conferuatio fpecici, qua eft oculo,habimdincm fuam, cum mdigeat quodam motu, & con- fames-,& in appetitu potus, qm eft fins:nam fiunt nó motortarione,íed
genitale femina nullo horum m4iger,qma ueate ratione,& ramen fitis, & fames funt motus fiótün
nonettaliqua pars dillinóca, & prommens, & non eft organo fecundum quandam vim irrationalem aniavc.'
eius motus ahquis, fed ílifcipcre, &c tamen eft motus con- Sunt autem qiiadam parces corpons, per quas explentiií
cupifcentia in pnitali feminino,ficut in mafculino. Se- aótus ad quos laclinanr ifta vires; nam ira inclinát ad vincundo,
quia illud motiuum de teaenmdme organi mhil dictá. motus autem, qui eft ira,fit inrenus m organo piofacir
eft emm Imgua tenerior, & minus neruofa, atque ^ pno iraícibilis, fed exequutio, qua eft vmdiótam accipecartilagmofa,
quam virga vinlis, & tamen mouetur lin- re,nó fir per illud organum,fed per exteriora, & maxunc
gua per generalera virtutem motiuam fine ahqua concu- per manus, illa aút poftunt vocii laroé organa irs, (d
piícentia, qua eam moueat fola ratione imperante: ira non lubiectú.Etideo motusirrationahs.qm eft fecundum
Igitur poterat fien m vafe vinli. Tertió, qma non eft ve- u-am,non eftin mambus,nequein pedib^us,quianonfanc
rum,q, concupifcentia moueat organa co motu, quo per- fubicótumira,auc irafpbilis,fed folú iíta partesobeditmt
í^rfn? venereus, cum non hat hoc fiue ratione im- rationi ad exequendú id,quod per irá appetimus,qfi raM^
' ^^^ exequi imperar, & ideo milla deordmatio, nulH
pilcet^nam.(^uarto,qma data concupifcen tia,& etiam ta- turpitudo poteft eífe in mambus,aut pedibus , quia niiHo
! , í "íf/ r''' "on compieturaclus, fi modo mouentur á parte irrahonah,íed á fola ratione..
alteiumnon adfit, ficut milhs,qmíuiu incontinentes, & ^ • j
írequentauerunt coitus.Manet enim in iihs concnpifcen- {¿^^'^'•tur de dijfer€ntta,qu

machiiro, vel hepar: ideo monis ille,qiii vocatur concu- .A in arboribus,^ inomni planta/ed vis concfupifdbilis vepifcentia,
aut appetitus cibi, eft in liJis membris, & non nereorum non eft nifi in animali, fed neque in omni aniin
aliis non mouentur illa contra impenum rationis, mali,red folum in animalibus perfedlis,fcilicet,in quibus
fed partes executiua: ad fumendum cibum, & potum, eft diftindio maris,c

qnianulla alia vis habet operadoneiTi fuper feirsen , nifí F que eftneccíraria,quia íit generano ibi íineeopulatio
geneianua5& tñ oporter concederé iftam dinííioné . Non & itavisconcupiícibdis non feruir, nifi mouendoad'^
cmitdtur totum fernen quahbet vice,quia alias mafculus, pulationes.Et ideo ifta vis non debuit efte,nifi"'in partih
qui femel copularetur feminas, nó poííet iterum copulan, propinquís ad locum,vbi retinetur femen, & in vaíis t
quoufque mádiícaret, biberet atque digereretur cibus, qua: emitiitur,(5¿ recipitur. In primo vt moueat dtillan
rehnquereturq. femen , fed falfum eft, quia poteft fi-pius ad emiftionemj:in fecundo,vt concitétur ipfa oroana
. copulari non fumpto intenm cibo,nequc potu •. ergo non ^ua: fiet emiflio,& ob hoc virilía magis feruiunt con'cií
emittitur totum femen fimul , fed diuiditur>, Simiiircrm fcibili, quam gencratiu;!: potenna:, quia immediatii
femina fit: nam fanguis^qui eft materia pnr-paraia á fcmi- Quia tamen coneup;fcibiiis ifta eft propter feneratiua
naad formationem fems diuíditur per vim gencratiuam, euam feruient oeneratiua-, & ob hoc vocan ttu" vafa i
qua:eftm femina : hcet enim femina non faciat eíi)iííio- genitalia,quia vltimoordinantur ad generationeni Jw
nes cum fufcipiat j filmen fít in ea diuifio materiar prrepa- immcdiaté feruiant concupifcenda:. ^ '
rata: ad gcnerationcm,vt quando femii'ia concipit multos
fetus:nam ex vno concubitu fít conceptio omnium,& nou Vrrum erubefcemia propter genitalia fueritnaturalió, ve
íieret,nifi díuiderctur materia illa, & ifta diuifio fir per pernatur alió ? QuAft. D LX X X 1 1 ' '
vim generariuam.Deinde conceptís feminibus hr forma-G
tio ferus per illam vnn , quíE vocatur formatiua , qua- eft V^ R £ T v R nunc, quando in Paradifo appari
virtus materialis dcriuaca in femine virilí, vel mafculino, \ / turpitudo in geniralibus, &í erubuerunr de eis
f quiE virtus haberproórgano fpiritü vitalem,

'Ioqucnsdcinferioribi«viríbus,dicít: Videtur aütem in A teft manere cum iiIo,idcon5 potuit per fe auferri fed per
ipfis aliud quid prarer rationem innatum, quod aduerfa- operationem Dei deítruen tis donum, aut amouentis fed
tur,& obuiat rationi. Quartó, quia cum vires concupifci- erat aliqua qualítas abfoluta, vel per ceífadonem eius i
biles,&irafcibiles íint appctibiles,& íintanimales/eqnú- conferuatione illius ordinationis. Et patet iítud:quia non
tur vim appreheníiuam,vel cognítmam,qu§eít animalis, periit illud dontl ítatim poít peccatu, quia pecca^uit Eua
fecundum quód animalis,& ifta eít phantafia, fed iíta eít & non apparuit in ea nuditas, neque rurpitudo, & ideo
diítindlum principium cognitiuum abintelle¿tu,ideone- adhuc perfeuerabat ordinario illa; poft peccatum autem
ceírceft,quód aiiquando fiat motus fecundum illas vires, Ada fuit ablata illa ordinado. Si erao potuit ftare ali-
Sc non fecundum rationem,f.q? nó fetnper phantafia con- quamdiu illud donum cum peccato^, potuit manere iñ
cordat intelleólui, ideo femper eífe vires illas fubordina- aternum, & maneret, nifi quis auferret, & ita concedenras
rationi npn foliim non eft naturale,fed potius eft cótra dum eft quód aliqua operado diuina fuit ad hoc,q> ceííanaturam,vt
fupra. Qiiintó,quia fi eífet hoc natufale,non ret ordinatio virium inferiorumadrationenu. '
eíl'et diíFerentia inter organa, quibusnoneft principium
motus,& partes, quibus eft principium motus, funt enim An inordimtio virium inferiorttm naturaliter, an diuinittts
quadam partes corporis, quíE non habent nifí potendam faflafit? Q^aft. D LXX XV.
motiuam exequutiuam,64_ non habent cognitionem, B
neque appetitum, íicut manus, & pedes, & fere omnes "F^ T i a m poteft dici,quód naturaliter fubintrauitifta
partes exteriores corporis , ideo neceífe eft moueri iftas XJ inordinatio, quia vires ift

$66 Geñeíis. Gap. XIII.
cumintalibusmembrisfítruffideñs príndpinm ad hoc, F quanto ¡lie motus eft foi-tjor,rantó eft maior alr^^^^
q? per fe moueantur ,imouebuntur ahquando per fe, quia patet in ira vehcmenti,& tamennullum organum tnoü{
aliás fuperuacuum eftetillud prindpiú, fed ita eft de om- tur lócaliter ad exequutionem illius appetitus, quiaill
nibus illis membris, quorum ftmt vires irrationales,'Vt vires non poftimt imperare viribus motiuisexequiitiui'
virtutes, Sc illa membra ftmt ftibiedla, Sc organa, Sc ftmt non ft)lúm aliorum membroiíim, fed ñeque ftiorutru..
illít vires appetitus confequens quandam cognitionem,
qu« non eft á ratione, ideo in illis poterit eííe motus íi- An irafcibilú concupifcibüüpoffintper fenaturalin^
neratione, fcilicet, non expedata illa. Etiam poterit ef- uere potenriam motmam in membrü }
fe motus contra rationem , quia cum íint diftinda prin- Quaft. D L X X X F I 1.
cipia motus fufíicientia, & ab muicem non dependentia,
notí eft inconueniens vnum repugnare aiteri, faltem per O n t r a quod aliquis obiiciet,quia in organis a,
accidens- nitalibusmafcuiinis fit motus localis,etiamnóin
perante ratione :immocontra eius imperium, & ita V
.An per accidens concordent in fuo motu vires irrationales ? detur ibi obedire potentia exequutiua motiua appetitu
Quafi. D L X X X F l . /^el ipfa concupifcentia per fe, poteftmouereorgatiui
' G ^x^q^i^ifftic. Dicendum,quód neutrum eft : nam nonp(
T ldeodiccndum,qu6d concordare vires irrationa- teft'A^is concnpifcibilis per fe moueie ahQuod Qr^
° FJ les in fuo moru , eft per accidens, quia cum non ha- excquutiué,quia excedir gerius ftninijcüm íit virtunmp
* bcant aliquam necefiariam habitudinem, conringet con- ratina, vel motiua principium non exe^uutiué, fia
ccrdarCjficutcontingetdifcordare.Quód vero fin t ifta vi- ñeque voluntas,qua eft appetitus irration al is,poteft nii
res fubordinata rationi, non eíf per accidens, fed fir ali- uere aliquam partem corporis localirer,fed íblum itnpi
quando ralis ordinario, quia illa dicir quandam necefia- rando.Er ideo fi deeft- virtus motiua exequuriua,non ei
riam connexionem illarum ad rationem . Id autem non mctus, fcd voluntas, ficut apparet in corporibus paralii
poterit fieri,nifi per aliquod ages, quod fit fuperius vtrif- corum,ita dicit Ariííot.lib.i.Ethicorum.cap.13. Ferúti
que viribus,& iftas ilh fiibordinet ex intcntione, & dura- enim quemadmodum difibluta corporis partícula in di
bit fubordinario, quamdiu illud agens, conferuauerit il- xteram praeligentinm é contrario mouere in finiílrjc
Jam habitudinem, vel fubordinationem. Sicutaliquali- praué feruntui. Si hoc fit, quia illa partes funr diífolim
ter eftfimilitudodeaqua, qua naturaiiter eft frígida , Sc &non manet colligario earum cú toro,vtmoueantutpi
per agens' fuperius,& maius in adiobe, id eft, per ignem, potentiam moriuam, Sc fie quia deeft ibi potétia motiu;
vel Solem,quando viuat in qualitate adiua,eííicitur cali- non mouérur,licet voluntas illud imperet. Etiá non pote
da, Sc tamdiu manebit illa caliditas, quamdiu ignis, vel concupiídbilis,qua eft in organo imperare inoriuapoti
Sol,qui eam calcfcccrunt,conrinuent adionem ftiam fu- tia, vr ¡ilud lócaliter mouear, fed hoc íblum fit per impi
per eam; quibus ceífantibus, aqua per naturale virturem riú volunratis,cui omnia membra naturaiiter obediüt. I
fuam reducir fe in frigidirarem propriam,quam prius ha- cúm dicitur de motu locali, dicendil, q? nunquam nioui
... .. _biierat,^ Jta-eft-dxviuJjus^iíiisirratioP^bus^ideft^a,^^^ ,tur genitale per impcdum c%upifcentia vencrcerqniii
bili,& concupifdbíli,quf funt per fe fuííicientia principia morus,qui interdum ibi fir,non eft á potentia moriuaitr
operationumjvel motuum fine ratione:nam operabuntur perata á concupifcibili,fed eft á fpiritu inciufo diftendet
per fe non expedata rarione, Sc interdum cótra illam,nifi te organum,cuius eft condit!o,vrfíc diftendi pofilt. Circ
quando ahquod fiiperius agens fubordinaiierit eas ratio- qnod confiderandum quód adus,ad quem rnouetconcii
ni, Sc tenuerir cas fie. Et quia per illam adualem fubor- pifcibilis veneorum, eft commifceri carn alirer,cura emil
dinationem non tollitur natura ipíarum, manent ipfa, vt fione feministifteautcm non poteft perfici per íolamcon
principia fuííicientia ad operarionem , fed funt impedita cupifcibilem,neque etiá per folam raríonem,nequcetiaii
agere per fiiperius agens,quod ea tener.Quando ergo ccf- per rationem concurrentem cum concupifcentia, niíiali
fauerit illud agens fie tenere illas vires, rcdibunt" in na- quid alterumadfit. De primo patet: quia concupifcibili
turalem conditionem fuam, Sc ineipient per fe operari, non poteft mouerenifi inciinando,qui motus eft: ipfacon
non expedata ratione. Si tamen per illam fubordina-I cupifcenria venereorum,& aóliis nóconfummaturinfoli
tronem tollfcretur narura ipfarum , qua furit per fe fufiS- inclinarione, fed indiger excquutione. De fecbndo patei
I ciens principium aótionis, etiam cefiTante fuperiori agen- quia ratio poteft mouere membra, Sc ramen fi npnliril)
IPl "O" reduent il la ad per fe agerc,fed manerent femper cócupifcentiavenereorum, nunquam complebitur adus
fubdKa rationi :ficutquádoaquacalefit,&perditadua- fieur didr Auguft.lib. 14.de Giitííate Dd,cap.ip.fdto
lem trigidirarem, fi perderet naturam propriam,qua fri- Aut vero genuales corporis partes, ita libido fuo iu"
giditas eft fibi naturalis, nunquam poftea eíficeretur fri- quodammodo mancipauit, vt moueri non vaieant,lÜpt»
gida, etiam cefiante igne calefacere, fed quia per calefa- . defuerir,& nifi ipfa, vel vltró, vel excitata furrexerit.Di
tíionem aCtuakm non perdidit naturam propriam , fcili-_ tertio pateioVt in ii-nporentibus,inquibuseftappetitus«
-^etvirtuaietn rr^gívitatem , ftatim -^r Cewüefit ignis ca- nefeóruÍTÍ ;"erjam vólimtas ímpéfat merhbris "ad éxéqW
lei-acere, reducct fe per fcipfam fíne alio agentead adua- tionem, Sc tamen non perfidtur coitus ; ídem in potcnti
irafiihi Sed diccndiim , quód hcet fitna turale illis viribus, id - repetm/^r^bu^n^p
' crgoaltcrumrequirituradperficienduSL
étatararione:tamen no eft naturale,quód moueant mera- ^
. tlu^^p f ' V . n l ' fed folúm quód R Numadcomplendumconctibimm tria requiram^?
femLt ^ qnendammotuminmembris,qui vocaturappe- oLfi. D L X X X V I l l
iervot^^Ir mim concupiícibi- ^ A v s A huius eft: quia ad complendum corciib¡
' fce^trvencrf^^^^^^ ^ ^ tum vitra vim concupifdbilem, £ coneupifcaiarn
nr^^rVor. / concupifcentia cibi,& potus.Sed & voluntatem imperátcm , & oraanum,& virtítenimo
morSfuafíS^ tiuam,cuiimperarratio,quaconrmunirerhabenturf^i;
Z n u f n ^ ^ lile monis fit cxe- per, vcl quafi femper,requiruntnr tria,fíne quibus nóíiej
n S L ^ exequunuam,qua eftin fcilicer,fcmen,eaior, & fpintus. Vbiíémemdeeft, nonfi
mine nonVfn^^^^^^^ motiuainho- concúbitos, efle autem i l l u d non eft in poteftarehomJ"'^
SanXhbíffíin^^^^^^^^^^ .nifti;anoniin homine, &m Vndenon eft per voluntatem, ñeque etiam pervimconve
ammTÍiDforínr F^ cup,fdbilem,quanon operarur,fed mouet,fedeftpcfV>
i S e i r & k S i í ^ ^ ^ tutcmnutntiuam,quailkidrefiduumfacitexvltiniaci
s C ü eft r^ím nnir.' appetitusm ipfis ot- geftione,& per genaanuam, qua Ilud fcparat, & íiu^e
fum Sterd-rali^^^^ facit, & hftíd eíl, quod h a b i r e . e f t minus in poteftatenorum,
& intcrdam aliarum propinquarum paruum., íti:a,quam cctera-Aliud eft calor,& iftud,eft ncceírantu"»
qiiií
• . \ - •

fliiia fine calore non eft morus concupifcentia, ciunfiat A fx ex natura fuá fine alio mouente, repugnarent rationi.
fecundum quandam realcmalteratíonem. Enam finecá- Diiunitus autem ,quia fuit per hoc,quód Deus ceflauit
l o r e n o n fit motus feminisademifilonem, fed emifiíiocó- tune conferuare ¡ilam fubordinationem , qua erar non
plet aólum. Ternum eft fpiritus,i. ventofitas quadam re- per naruram , fed per donum gratuitum, ¿^quia non
íblutaimplensj&diftendensgenitale: organum enim vi- poterat efte ceífario ifta, nifi per Deum , poteft dici quód
rile per fcconrrahirur,&fie¿lírur.Etideo ineptú ad com- diainitus aduenit. Er tamen, quia illud argumentum
mixtionem, quanonfietfine fubintrationein vas femi- procedir, quafi folum diuinitus, ¿C^ non naruraliter
neum: ad hoc autem fpiritus adiuuar,quia implet, & in- hoc fuifiet, dicendum, quód naturalia fuit, intelligeníiat
or

An Dens induxerit deordinañonem in alijs viribm irratio- F interiora, vt didlum fuir, & licet in illis fíe moru a
naltbm ? Quafi. D XC. natus, non apparcbit, ideo non potcri mus de ilL í í
feere, & tamen circa concupifcibiiem venereorum
Q V ^ R E T V R, fícut Deus propter peccatum indu- organum ipfum fít foris,etiam íi folus motus fit fa^"^
xit deordinationem in vim concupifcibilem vene- organo,manifeftatur deordinano,& eft verecundia
reorum , an induxirin aliis viribus irradonaii- fuitin Adam & Eua tune. Secundó,quia dato quól
bus? Dicendum,quód fíc,aqualiter enim Deus induxit in folum fieret motus interior virium, fed etiam exe
omnes deordinationem; circa quod fciendum, vt radium non fequebatur manifefta deordinatio, quia nuno"^'*^'
fuir fupra,quód vires irrationales, qua radonem partici- organa exteriora exequutiua ira, vel concupifcentia V*
panr,funromnes appentiua, vt Ariftor.inquit Jib.i.Erhi- & potus redduntur turpia quátumcumque fit turois
cor.circa finen», & diuiduntur in duo genera fcilicet, rus,cuius defiderium exequuntur, cum ad illaoraanrnT
- - - - jn c-sncupifcibikm , iraíeibí'cm, ípía vero coneu- - - "ifpí^KeíW^atrfeTiíotrbiTS^^
pifcibilis fubdiuidirur: quia eft quadam concupifcibilis imperio rarionis, & iranon fcqueturerubefcentiad r^
venereorum : alia autem ciborum, & potuum, & habent quo organo, fícut fít in organo veríereorum , quod turn"
ift? vires diuerfa fub]eaa,& organa,vt antea deciaracum redditnr ex moru deordinato, qui ibi eft. Tertió quia r
fuir. De ómnibus iis dicendum,quód ante peccatum erát g cet accipiamus ipfos aClus exequutiuos,'qui turpcsfn í"
fubordinata rationi, & ftarim poft peccatum amborum, quando funt contra rationem, non conueniebat a ^ '
fuerunr omnes deordinaríE,ita vt contra rationem moue- illos aói;us,quia eriam fi il li aólus fínt turnes, eft exciiA?
f rentur. Et apparet Primóiquia fí illa fola,id eft,concupi- lis, & occulrabilis turpirudo eorum , cura non finta??
fcibilis venereorum fmfíct tune deordinata, manfiífent turpes, quia funr aólus ira, vel concupifcenda fed n •
alia ordinatae, & ramen non manferunr, quia ñeque ma- funt á caufa turpi, vel non le^irima ; fed caufa poteft
ñent,ergo fuerunr fimid deordinata. Secundó,quia oni- cultari, licet aólus parear, ideo poterit quiiibet adlusir'
nes vires irrationales continebantur fupernaturaliter, & rum apparere nó turpis, licet veré fit turpis, & ita non f
ex dono gratuito fubordinatx rauoni , cum qualibet na- quitur inde verecundia.Secus de concupifcenda venera
turahter habeat,vt ilh repugnare poílir,fed per peccatum rum,5¿ aólu, & organo eius; quia turpirudo in iisnoneí
pcrdidit homo omnia gratuita, manentibus (clis natura- á caufa,fed á narura,ideo concubirus fiue legitimé íiuei
libus, ergo ordinario aliarum virium , qua erat gratuita, legitimé fiat,femper eft turpis, íi eíl manifeílus • & orgi'
periit . Temo, quia fí manfiífet ordo aliarum virium de- num femper habet turpitudmem , quando apparet idm
ordinata concupifcibih venereorum, neceífarium erat, 9 in hoc fieret verecundia.,. Quártó, cuia hic voluitDen«
Deus adhuc conferuaret ordinationem, quátum ad alias, manifeftare posnam, qua pro peccato' fuit fequuta cum
& tamen hoc non eftcouenienter dia:um,quód poft pee- ^ ait : Quis dixit tibi, quód nnduseííes,nifi quód deíiano
„ rarnm íaccret Deus aliauid ínnprnnnirfliirpr in hr>minf. mío j _ . • ^ „ .P *
, , . ' j 7x ^ - . , , . j ^—-——I"---'-'"s
cum ilIud pcrrinerct ad ílatum innocentia, ergo non fer- ideo tibi fuperuenit nuditas, & tamen íi non folum fn^f'
uabat Illam ordinationem, ergo erat neceífario deordi- fent motus iftarum virium,fed etiam exequunonis,fui¿
natío. Quarto, qma fi poft peccatum illud non ceflaflet ibi iam imperium rationis, fine quo nulla excaiuuioíic
Deus conferuare fupernaturahter.ordinationem illam,, rer,& tuncnon tam fuiífet poena, quám peccatLi Dciis
nunquam ceífarer.quianon fuperuenit poftea ahqua cau- autem voluit oftendere in eis pcenam fíne operatieneeofadenouoin
Adam propr^er quam Deusceífarer , &ra- rum,& fine nouo peccato, idío non potuitmanifeftari,
men certum eft, quod m Adam erant deordinata ifta vi- nifí m vafis genitalibus, qua funt exteriora, & per folürá
res,quia alias non poífetin eo efié penahtas famisded illa motum concupifcentia fine aau exequuriuoreddíntur
fuit,ergo vires ifta non manebant fubdira rationi. turpia. Quintó, quia forré non poífet bene deducíate
• • j rr , ; fecundum omnes viresirrationales,deQiio
apparmt turpitudo njfifiecundum concuptfctbdem ve- poífent erubefcere j quia aut hoc fieret diumirr^ atKper
nereorum? Quafi. DXCl. ^P^m operarionem, fíuenaturalé difpofirionera.i
Q i r poterat fien nifí per Deum , quia cum aólus illi non Doí-
V^RETVR cum omnes vires fímul fuerint de- i lent eflfe fine peccaro,Deus coacnereo ^
^ ^^ apparueiit turpirudo tune fecundum folum non cogit ad peccádi m, fed etiá non inriinat auia
ahas vires, fed folum gcrmdum cócupifcibilem venereo- hoc eflet tentare, fe^d vt diciair S i S s ^ ^ ^ ^
rum ?picedum,quód Primó fuit,quia m alus vinbus non tentar, fed vnuíquifque ten a n á^onc m S ^
qu^a aha non habent organa, ftraótus.& illeclus. S^cundTi on fíere?
qua funt fubieaum exterius, fed interius, tam irafcibilis, quacaufa, qua in ducere t A d^^^^^^
quám concupií!ibilis ciborum,fed mordinatio eft in mo- oís peccandiím V a
concupiíabilem venereorum íunt^^^ ^ ^ f f «coi cupiícenriaívenerea,quod foris eft. Sexto,
gano huius íbiius appamirlnc^S S ¿ e c S ql" crrií^nr n tn' oftendere , quomodo per peccatumiJ; í
hoc ponitur ad fignandum verecundiam QiSnírn1.nií hn. n " niifenam,qua erat veftibus indigere/'
aurem^non poteft manifeftarir rpit^doft^^^^^ f/J^J^-^bn^^ilis. & Apparebat
organa patenria, cum fint interiné . u ® mifeiia, fcd hoc non poterat fien per deordinariopa?uifl-eF,fifuifl-entT¿ir
-i'-um vinü, quia eti^m fi íéquatVexequuti^^^^^
tuit tune apparere deordinatio cocupifcibih po- ris,& actus fit turpis, arque homines erubefcant de acln,
tamen non erubeícunt de aliquo mem bro, vel parte cor-
An Adam & Eua erubefcere votuerim ri.,-. 1 • . pons,quia m nullam partem corporis transfundunt fuam
m ueaereontrn r (Ju^lt. n Y Cl l ~ "Jr —
^ ^ ^^ i L cundía, non eífet indigentia veftium, cum in nulla paf^^
S E D obiicietur; quód poterat eruhefr.r. ^ • corporis appareret turpirudo, ¿fc non minus , fichoniinf
&ahismotibi;sVíhonahbr s ^^"befccrenr vcñiti,quámnudi,ficur in nobis nunc íit.
Dicendum,q, non ftat: quia a ti t dcbuctm. ramen voluir eos Deus deducere ad hoc, vr veftibus eg.^"
virium fine cxequutione aliqua aur rn ^ ^ rent,ergo debuit iíla fola deordinatio apparere,quia
primomodo,non erubuiífent, ' ^ profuilfent, enam íi fuanifeílara fuiflent.
gamsproprüs Clarumporeutia%m:V:ro;glíam"f:í¡
\J

Genefis. CaplXlll. 3.(59
^ftíHprimiparmibui fnerit aliusa^m imHúrdeordiria^A m úullo proHÍbént'é' mádiicam?
' Qji^ft' D XC íll. re, ideo non fuiífct tíint aliqua caufa dc nOuo iiícirans ad
SE D qusrctur^an/eeiindil alias vires fuent n Adam, lis venereorum tuúc fiirrexir;aliaí aútcm noti>quia vei non
ÍI f o•Sí n s ip ncti Eua mnnifeftau^fíír tupc aliquis motus ? Aíiquisdicctccitum interior deorí'matns.ét eífe, q? habent obiedla,vel dtfuchmf - aliqux . . difrbíitiones.
íic,qína Deus pofr-peccaruin a mborum ceífdui t ton fci u a- QM&ritur ad quid Dem mémtad Adam, & Eúam poft eo^
f í i l l a m ft^b'f^rdinationtm vinum ad rationem^ qaio fa oto
rtaumfuilTetídeoidniatio,fcdomnesmanebantfólurjí,i.r-
'
, • :
rum peccatum ?
- i
~ Quaft.
-
D
. •
XC^i
goinomiíibus apparebat ftatm» deordinatio.Dicendum, E xv R, cum Deús venitad Adam & Euam
non conílíit, an fíiennt dcordínationes actuales, id clt, V¿^í^uam:petííMl)efuí^^,ad quid venir ? Diccndum,
botifc mdfd!o-atJ feconduín'alfa^vnes, fed hoc conftat g» q^ vcnit Pfimorad ofteíidendUín éis peccatum'
non éi'ar iveceííe, eíleift motusilh^quia & in nobis folu- íilummam dixit AdsíQijisdixit ribi,q5 tiudus cites,nifít^^
tx'fiincvVí-cIsMU ,&non'cüa!íqiiidcontmens eas íubor- de hgnodéquopraecqperátibi,nécomedercs,comedifti $
JhA 1 ^^^ yairtYjftm n ^n fir í^nrf ítírrfnsír1>íl USj_ff H ^ ikp; t^ú. ¿Sermid«¡í^d^mirie;m ciS ptEna^fO^Cí^
pío maion paite í-f mpous mancmus fine aóluali n^oai ip- B cato: nam mulieri^ víro,&: lerpénti dcnüciauit quid eis
^
fauim,'qftu ñeque fcmpcata,ideo
led ucetur m aliam eaWam . Diccridum, cp hoc Cur Deus non ftatim venit antequam facerent perinji^áta f .
non viget:nam illud,qjainchiinn Adam & EHia4Hit pe- C : : . .. Qudft. D XC FI. : ' _
iVavíSt non peccarum,&ideo'poicratper DeUm>fien . 5cd . / K •
diccndum,q? hoc,&: ílmilia Deus non fíicit,'qina licet ron Q E » quercturjcum Deus vellet ad eos ycniré poft pec-
(inr rí^pr.ira. íimt tamen incfetiua ad peiccaTa,qtuá fatetin- ^ |catúi0,iiarenon venir ftatim vt péCdftóertint/cd priUs -
centiua quxdam ad adum inordinatum, & iítx funt ten- íecerunríibi perizomata ? Nam quando venit erant operrationes;
Deustamen nemihem tentat,vr facobi-i .&cum ri penzomatibus,vt patetex'ordinelitterx. Dicendum,^
Deus non tentct homirieSi adhuc ma__ximé apparet, q? non fuit primo ad dandaraciS locum cogitandi de íe,& pásnii
lentet fufcitando paífiones in homine, quia dicitur eod.c. tendi,vt fie pofient rediré in ftatutii priofemínáili quandd '
ipfe enitii nertiine tentar, 'fed Víi tí fquifqQfftciitatürl^on- peccauerat Adam ^ Eua^ putaturá multís, ^ fi cénfcfti
cupifcentiafiia abftraétüs, & illeótus^crgoconcupifc'entia tuiííent peccatum íuuih á Deo yeniam petendd,habuifsSc
éft principium feparatum j iquod per fe mouetur, & í^oii á íHaiuvSc tamen fiuc reítiáuti fuiífent, fiue non,- erat fal tem "
Deo,& illa eft, quíE tentar: hominem, non Deus. Non cis mélius weniá petcreíde.pcecato,quam nó petéfc. Si aút
igitur DéusfufcitareteoncupifcibilcmveneteoruiT!, vtef- Deus ftaámvenií]'eí,vt illi peceauerunE,imienifiet eos tur-"
fereoncupifcentiaaóluahs rn Ad'am & Eua . Sed dicen- batos pra-magnuudine verecundia hoüitcr infflrgéüs, Si
dum j qj naturaliter proucnit iftud. Sunt enim iítá; vires ita, non eonfideraHentjivt;vcniá peteréF,qiíia hóc eít animi
appétidux, vt dicitur lib. i."Ethie..á4 habent obicéta , in £) tranquiliiiác deIiberati,ideo dimifit eos paululú poít pecqux
iúouentdr,quia funt virtutes aliqualiter paííiuxi nou catúm manere,vtpoíl'ent ad fe reuerti,&Cogitare dé mai
txiftertte autem obieólo, non cft motus, in práfentia obie- loiq'uod fccci'anty& iñ quod incurrcrant,vt ficrilóuerétuí , I
ctieft motus: nunC veroita fuit concupifabilisivcreereo- ad petendü veniam,qñ Deus venirct. Seeüdó,fuít ad rioii
vúm ,qüx eft in cópulatione. Sed tune quando Adam grauandum eos magna vcreeúdia: nam li ita ti m veniífcjrí "
'Eua firhul fiierutif, erañt omncS difpofitioncs Jtequifitx: líuteiuffet eos prorfus nudos, & valde ernbuiífeát i vt aút •
«rant enim ipfi poterttes-cópularijcum eflenb peífeóti fai inierim>h.aberentlocum cófuendi íibi peiizoíiYafta,quibns - .
corpus;,'&óíTine? corporalb virtutcs, crauffimitl & nud^i openrentíuinon venit ftatim-Erpatet hoc:quia Adam
Sí ambo' puiehriquales eos Deus formauerat: vnufquifi Eua vcftiti penzomatibus erubuerunt aduentü Dñi: mulque
ei-go cSnfpeólo alféfeexardcfceretin coneupifeétiam to magis ergocrubuiífent, fi non operti iis ftníient, quod
eiuS; ideoañvbo fimuliñ haneretn-eomiiíoH íti'n'¡f,:&.am- patct:quia vocante Deo Adam,dixit illi: Voce tuááiídiiii
boerubuerunt.Non enim poterat cífe-maiordifpofitioad de medio Paradiíi.,&timui,co^ nudus efl'em.QMnto erhoc,q?
infurgeret coneupifeentia vcnercorum,quara tune, go fuiífet maior nudiías,'Eáío magis timu!Ílet,vcl crubuif-
Vnde fi aliquando infurgere poífet túc mfurrexiífet. Quia íét-Tcrtió ad oftédendum nobis magnitudinem vercciurctgo
non eíat coneupifcíbilis tigata,ftatim furrtxiífe
t:imó drx'Adx ¿i: Eux poft peeeatum:nam tanrgrauirer de nuüíiirum
erat fi iis datisnon furrexiflet, prius aucem nudi E ditateerubucrunt;, qj ftarfm;feccrunt fibi perizomata ad
éi'ant,& omnes difpofi tiones erant,fed erant vires irranoi- opetiendas partes illasgenicales.Si aút Deus ftatim veniinales
fubordinatx rationi, ideo quoufque ratioiubereC fetjinueniífeteos non opertoS perizoraatibiTs,-^ licet ipfs
concümbcndum,non porerat infurgere cócupifcentia ali- dedííretx'is veftpsíficut poftea fecit, non coiifíitiífet tamen
qua venereorum. De aliis ^ribus,id eít,iralabili,& con- dc vciecuiidia: ipforum^quia per veítcs,qu'as ipfi feceruñ^ ,
cupifeentia cibócum, non erat fic, quia licet eflentiílx fo- conaabat de vírrecundia ipforum : non autem per veftes,
lutx,nonfuit ibi difpoíitioad motum illarú, quia nó erat quas Deus cis dabat, qux fiarte datx .fuiífent ad aliumfiibiobicé^um:
nam ÍEafcibilisnon mouetur,nifi fadlainiu- nem,i.ad hbeíádum álxfioncexedfiü-arumquálitatumr
tía, vcl eontcmptu, vel ami hoephantaíia, aut rano iudi- Quartó, vt per hoeoítendereíur dc quibus partibus eru- .
cauerit,vt dicitur hb.j. Ethic.g. c. óc tamen, non erat hic bucraiit,quod eonueniens erat uobis fcire, & tamen fi ve-
Utud,qiiia íoh Adam & £ua eiant,qui fe mutuo nó oftcn- niflet Deus, antequam fuiflént penzomata, & dediífet eis

Genefis. Cap. XIII.
dentia,& ingenio: fí Deus ftatim veniífet, 8c de nuditate F Deus aitíbulabat in Paradifo,& intelligitur g, non amS
erubefectes inucniflretjprouidiflet de üeftibus,&: fie homo laret ipfe,fed Angelus aliquis, qui ifta.rcprafentabat h
nil fibi ipfi faceret de operimcto,per quod appareretquid Dei,& quafi ipfe eflet Deus,& ideo Scriptura de co loq
poftet inuenire nouitatis humanum genus: Vt ergo homo tur , qUafi de eo referens eufiií ^dicefe ca, qua Dcus di
faceret aliquid á fcipfp,non uenit Deus ftatim, 6c interim ret fí loqucrctur,& ifte modus confuetus eft in Sacía^(
confuerunt fibi perizomata. Sexto fuit ad oftendendú be- ptuta. Et dicendum,qj Sefiptmsi voluit oftédere, quid
neficium Dei, & cauílim eius; nam dedit Deus ueftcs, qá fet vox ifta, quam;audiuk Adam , fcilicet, q. fuit jlrcpi
cxpulit de Paradifo : fi autehomines fibi de iis potuiflent quidam Deikmbnlan tis,q'ttoaue^ito latuit:nam ambuli
prouiderc,non erat magnum beneficium eis hoc preñare, tes terram terunt,& ftrepiííusilie pedun) auditurj&.ma
Q, ipfi fibiipfis.facere poterát:úQluit igitur Scripturabfte% pé vbi eratfolitudo,ficut ifí^íktadifp terreftri ~i;Etrpptii
dere caufam huius, fcilicet,indigentiam hominuni, iftud Primo j quia vérum ftiáimam aliquis an^bi-ilaha
quia illi non poterant, aut nefciebant fibüpfis tales tíeffes Paradifo,qitem Scdptuiia Deum>soea! í cuius-vo^eEn
^¿gr^ j jdco Detts dedit tis uefte?; nnibnsindrgebaíif ^ft>ÍQnitmaaapf duto^
hoc hic apparet, quia fecerant fibi perizomata, Sc tamen dam rem verifimileuK nam ¡fi fuiftet yO^id eñ-? fei mo,
illaneftes non erant fufficientes,ergo debuit E)eusnon retillaad Adami&: Euá,vel ad alips: millqsaútaIiosS(
ftatim nenire,ut prius illi fibi perizomata facerent, :

nit,fcd nunc non erat fic:quia Deus veniebatincoiporáli coniirngiturAuftroftn vnam amonfrío^ 4 u
figura, fi Angelus, qui apparebat loco Der, ideo noí erac n6 pa.°ur poft Auft'"r/ma£
opus,vtcfib.n ligna.,qua.illum man.fcftarenr, qui^^ Zephyrusconaindus Ocadcnti ctm'oS^^^^
videretnr. Etiam non eíl idetn modus loquendi Scripru- ventus fit Fauonius , & coniundos ei fir ^nhvr„c
rehic,& ibi: quia íbi dicitur : In^fpiritu Dominus, vel in non debet Zephvrus vocari ventus poíl níendiSf Tet
aura Dominus, ac fi dicatur ^ Deus non v^ebatur, fi^d tió,quia etiam fi'Zephvrus eíFet coninndus Auíí¿ cni
erat in aura,& tamen hic no dicitur,in aura Dominus,rc.d eft JVieridianus, non imel ligeretur driKutno^
q, ad auram ambulabat, & ita aura erat, etia fi Deus non uenit hoc modo loque'di Seiiptura-.cú dicatur • ad anram
ambularet:non igitur erar aura tune propter Deum f.ad poft meridle^quia hoc indiíliadé.fignartépus.a^n^
í,gnandum aduenmm eius. A li, dicut,g, ponit iftud Sen- prindpahter,quia httera Hebrara,vnde fiiLra^noftlí
pturaadfignandum de Deo modum humanum: foler.n. no didt:Ad aura poftmeridié: redjAd aurádie-idernon
hommes ambulare ad auram ad «frigeratione, & quie- eft vnde diftinguamus ventum Mendianú , vel Me?id°d
tem,&qtiafi Deus homoxíret,it.a de Illo día comundú. Dicédum,q, quomodocumq«eaccipiatur,per
ram ambulabat. Seddicendum hoc,minus conuenit B iftam determinationé poft meridiem,fia„aturremDns £ ^ f
quámpracedentia, quia verum eft g. Seriptura folec fa- non locus, á quo ventus flaret . nam ta Z n Z
cere ahquas fimjies traflationes de hominibus ad Deum, ftram,illa dic,t:Ad auram poft meridié;ideo aperternat
fed iftasniinqua facit finecaufa,&íuntad ahquid ligha- fuifieillam aliquam auram , qua poft Meridiem fiaT-er- »
du,& tamen nulla cauíá eíl,aur apparet hic ex Seriptura, httera aút Hebraa nó fignat exprefsé tépus, neque locum "
propte^f quam fieret ifta tranflauo,vt dicatur Deus ambu- ílandi,& tñ magis fignat tépus ex códition; loquutioni?.
laread aura, ficut homines-: cum ñeque comperatpracv-- , .
.¿.^.^^'^"^"^"^SU^Íibfequentibtis: ergo non diaturad hoc Qmritur quomodo tranflatio noftra deuiat ab Bebrxo ^
íignandu. Dicendum igitur,q,hoe dicitur ad reddendum . Quh. D C J .
rem verhimilem:diatur 9 Adam:& Eua latuerunt audi- ^ J' •
^ j ^ j dicet aliquis ; quomodo tranfiatú eft ad aurá poft
to ante audiievocem, quam Deus eis appropinquaret, & Meridiem,cú Hebraus dicat ad aíiram diei' Dicen!
tamen vox, quam audierant.. erar ftrepitus pedum, quia dü, 9 hoc fuit ad aperiendú fenfiim , quem illa verba fa-.
dicitur:Vox ambulantis,íed ftrepitus pedum non auditur aunt: ná dicendo ad auram did, fianlur alicaisventus
de longiaquo:idco vt audiretur didum eft,q; ambulabat qui vocatur ventus dier. & tamen in die multi ventiftare
Deus ad auram, & ita aura faciebataudiriíónitum(quia C pofilint, & in multis partibus did, ideo debet neceífarió
íiabar ventus exea parte, qua Deus gradiebatur) contra intelligi de vento iílo, cuius conditio eft maximé fiarein
cam partem, in qua erat Adam;, & ira ferebat fonitum m die,aut in ahqua did parte,cú abfolutc vocetur aura didlonginquom,&
peruemebatad rátum fpadum, ad quan- fi enim nos confideremus id quod fieri poteft, nulla pars
tuaiahas non poífet peruenire .-Cum ergo Adam & Eua diei cft,in qua non pointfiare ventus: 11 conííderémus id,
exiftenres, audirent vocem ambulantis Dd, habuerunt quod naturale eft,& magis ordmariú,venti folent fiare in
tempus latendi, quod non eífet, fi Deus fuifi-et eis propin- duabus partibus did,fcilieet,in áurora,& adoccafum foquus,
quando vocem ilhus audirent. Secundó, vt detur lis. Et funt caufa naturales quare potius in ilhs temporicauía
latendwenfimilis:nam fi audiuiífent Adam & Eua ^us furgant véti, quám in aliis partibus did,vnde& Poevocem
amhul^tisDei, ideft, ftrepuum pedum, fine ta-vocauerunt ventos filiosAftrd , Aurora, falicet,
auiam, audiuiflent de propinquo, 6c ua non fuiífet tem- quia in aurora , id eft, ortu did fingere folent. Eft enim
pus latendi, qma putaífent fe vifos; ideo diólum fuit, q, ventus vapor ficeus motus, & ad hoc q, venti fint, dúo
aipDuiabatad auram, & ica aura faaebat audiri de Ion.. requiruntur, falicet, efi^e vapores, 3c eífe aliquid mouens
ginquo: & interim poterant latere,antequam Deus veni- in¿y. per nodem autem vapores funt,quia nó eft ahquid
letad locum, m quo erant ilh. eos confy mens, & tamen etiam nó eft aliqmd eos eleuás:
V ^ „ * , , ^ / D '^^odem,maximéad médium nodis,naturale eft,
Curdu:itur poJimendiemambdareDeumf Qu4. DC. mmusventos íurgere:adortumautem diei funr vapores,
Q v „ . quia non funt confumpti, eft ahquidtos eleuans, fcili-
V^RETVR quare dicitur, g; ambulabat Deus cet,calor folis aduenientis: ideo tunc naturale eft furaere Í
^ auram poft meridie ? Ahqui dicunt,g; fignatur ventos:eleuato autem fo¡e,vt drea meridiem, nó funr°va- :
Nam^K Qh ^ " " c a l o r e m Iblis magnum, id, quod éeafur
i eia?^^^ cxpuht eum,& tñ di- uatur,eonfumHur,& ita nó relinquiuir ad fíandum: ideo
meneen S e PaL^^S arca meridiem maximé tempotibus calidis non eft natu-
S a ¿Ten^^^^^ rale furgere ventos.Circa oceafum aút folis,eft vrrumque,
qui.^tTeS^ determinatio venri, ,fcilicet,vapor, & mouens illum : nam eleuamr vaporVer
fus Zephvri^ mii ^ intelligitur,q, erat ven- calorem fohs,& quiafol inclinatur,eft debihs calír fuus:
lem7¿ ventí^^^^^ Accidenta- ideo fuíiieit deuaie vaporem, fed non coníiunere: vapor
vocatur Aiifl-f-r R, « ^' ventus,qui aút deuatus mouetur,& ita eft rúe naturale indpere ven-
IS^ooft menf.^ i erat Aufter,fed df e^eíat tos : & fie apparet q, naturale eft , & regulare infurgere
pmeedéicótia Si; Meridianum, ventos in oral folis autcirca oceafum , ^Tnon in alus par-
Ocadétahs eft F.Vm^r ^^ E . Iftud appaneretiam in odore fíorum, qui íunt odor ^d
cap iSvm^^^^^ hortis:non..enimemittútodorempernoóté.f.y?.é^L
qui eíl xíntusSk ^ f ^^ collateralis Zephyrus, ad duas,vel tres horas nodis,& vltra:neque etiam ad me- i
labat Deus fi?tÍ S ad ilhim ambu- ridiem,aut pauló antcvel poft,fed odorem grauiflimum ¿us maetiam
iftud nnmlíl aÍ!"! ^^^rí^ Sed dicendum, q, emittunt in aurora .f. ad ortum folis, vd parum poft, & venon
cuiarer dirifnJn P"mo>quia SacraScrípuira ad folis oceafum,vel parú poft. Caufa huiuseft:quiaodor ^P^re
quantumSlifíí.^ fií peremifiioncm vaporalem cuiufdáfubftantia fumolur
• & tamen tS v , ^^ qua referun- fa delieate, vt ergo fiat in floribus odor, oportet eflé ali- ^«'é»
aut/Aquiloncm n^^^^^ quid quod refohiat illumfumumde fubftantia fiorum,
nauit Illum sSininrí w! r " o m i - -lefoinuo aút fit álcalido. Etiam requiritur, 9 non abfor- •
refriacratione auteavr uT ^"^fi horno indigens beatur illud fumofum vapórale ácalido refoluente, quia
hcer conuenuet q, dSi^'^^^ ^^ ^^i-aro, ahqua- túc non eft odor, cum autem fuerit calor refolués, & non
qua eft Zephvrús-& rain ambulare ad auram, confumens,erir odor. Et ob hoe ad mediam nodem , &
rec ad auram ad refriaerlnL"" Deus ambula- generaliter in tempore frígido, vt ante Auroram non ent
fonuus Dd amhnl?nrt ° ^ ' ^^^^ fumus ille non refoluitur, fed manee
AlphfxSC^^ claufusinfubftantiaflorum,quianoneftcaloivqnirdol-

iiat. In meridie aiiteín, & aliis partibiis valde calidis diei P Cur dixit adauram poft meridiem/, cum ventus effetaá
cdam non fit odor florum, quia ibi eft calor refoluens: 6c ^ertm ? Quafli £> C11U
tamcn ille, quia eft fortis calor conftimitfumum refolutum,ideo
non fit odormam vapor ille reíblutus eft aliquid C ^ q"íeretur cum ifte véntus eflet ad vcrperum,i
fubtilc acreum,& á calore aliquátulinn immoderato con- J/ íobs occafiim, quare di fiad folis o(
in ionejquia non emittent bonum odorem,red malú: cau- fum erat,eflret poft Meridiem'i Dicendum,g? hoc non í
fa c'^jquia vapor fubnlis, qui diff"ufiis facit bonúodorem, quiaetiam hoc modo,quod fieret media noótc, diccr<
confumitur : &:abfo|beturabigne, & ifanon difi^unditur poft Meridiem, quia veré eft poft Meridie, & tamcn i
Í)er medium,vt caufari poflit bonus odor,fed fumus grof- recipimus talem confiierudinem loquutionis, fed dic
US terreus,qui non abfumitur ab igne,diffundetur, & i lie dum,^? hoc ponitur ad faciendum maximam certifica
facit grauem odorem.Ex pr£Ediélis ergo apparet,quód re- nem,quaí circa hoc fieri poterat, & quia ad fignandun
guiare,vei naturaíeeft, ventos duobus temporibus diei lum ventum,non poteí-at alio modo dici, fuir fic didli
jncipere,fciliccc, in aurora, & circa folis occafum : in aliis Nam fi ventus ille veniret in occafum folis, determit
autem temporibus eft per accidens : ideo cum Scriptura dicetur,q> erat ventus ad occafum íblis,&: tñ nó venir i
auram diei abfoluté dicat,oportct intelligere de veto, qui G fed inter Mcridiem,& Occafum folis,ideo nomine M
aliquotemporehorum duorumoritur,qui eftnaruralis, dieifignificariconuenienterpotuit. Secundó,quiaver
. ^jordinarius jdici.:.& non de ventis^quiin ahis-pardhui _ iüejióflaifemncr.eadem.hora, cum
* dieiiaccidentaliternafcuntur. f- ' fed aliquando magis eirca Meridiem ideo varié pt
rat nominarí,& fic nominatus eft á Meridiej non quid
CurnosdicimHi auram poft meridiem, cum fjebr ai dicant abeo,fedá tempore poft meridie. Tertió,quia in hoc
auram diei? Quajf. DCll. cité innuitur caufa originis venn,fícut diximus fup.q.g
ven ti naturaliter furgunt, quando eft vapor ,&calor r
Q Y J E r e T V r cum 'Ventus diei abfoluté dicatur uens, qui tamcn non fit forns, vr confumat, fed folum
tam ventus in Aurora, quam in Occafu folis, quia moueat,&elcuet. Ante occafum íblisfemper fornfica
vtroque tempore naturale eft ventos ineiperc, calor,ideo licet vapor furgat,eonfumitur,& non incipi
quare tranftulit littera noftra:Auram poft meridiem,cum tune venti:declinante autem fole á circulo Meridiano,!
Hcbra:us dicat: Auram diei: quia ita poterat dicere,Au. bilitatur calor eius, & non poteft tantú con/umere, qui
ram in principio diei,cú vtraque fit aura dici S'Dicendum, tum eIcuat,ideo poteft iá ineiperc ventus aliquis,&qu£
q? hoc fuit cóuenienter didum. Primó,quia licet vtroque tó magis deelinauerit ad occafum,tanto magis potedt
tempore vetus naturaliter incipere poflit,6(: ineipiar:vnus H cipere veiítus.Et qina caufa inchoationis ventorü eft de
tamen dieitur ventus diei,& alius nori:nam ventus in Au- litatio caloris folis,qui fignatur per defeenfum á Merid
rora porius eft ventus noclis, quia ille incipit anteortum dicirur conuenienter q> eft ille ventus poft meridié.Qn
fohs . Illeigitur,qui per dié fiare incipit, podus voeabitnr tó,quia magis conueniebat dici poft meridiem,quam c
ventus diei,& ifte eft, qui incipit anre folis occafum . Se- ad occafum folis,eo g? iftud eft expofitiuú eius, quod di
cundó, quia in hoc attendenda eft confnetudo loquutio- tur in Hebrso,feilicet,ad auram diei: ideo debuit cxp(
nis: Moyfes emm iftud fcripfit,&: ideo in fcribendo tenuit per aliquid, quod pertineretad diem,&: fonarerin die
confuetudinem idiomatis Hebrsi, quia fcripfit illud He- fi dicetur rñ ambulanns ad auram ad occafum folis, ni
brsis,& in Hebreo: ideo illum vocauit vétumdiei,qucrn gis fonaretinnoólem, quam in diem: cum aivt dieitur i
ilh fohti funt Vocare vétum diei,fed Hebr^i in rerra Cha- auram poft meridiem, fonat in diem, ideo meiius fíe c
naan, &y£gyptiínter quas Moyfes feribebat,vocát ven- ponituriIlud,quod dr aura diei,quam aliter póncdo,f.
tum diei eum,qiñ venit ante fohs occafum:idco illum vo- oeeafu.Quintó,quia non fuit aliud nomen ad magis,&
cauit Moyíes ventum diei, & illi abfoluté vocant eú ven- pracifione defignandum ortum venti illius j nam fi dic
tum diei,quafi regulare fit, g, die quolibet ventus ille fur- retur: ambulabat ad auram in Meridie, vcl ad folis occ
gat. Caufa huius erat:quia térra Chanaan,in quahabira- fum,fígnantur folum témpora illa,i.Mcridics foliso
bant Ind^i, & terra vEgypd, in qua priushabitauerant, I cubitus,5¿ non eftyeruro.o, in his onatur ventustnon
Iunt maritims, cum terra Chanaan extoto latere Occi- dem inMeridie,quia rúe mil lus ventus regülaritcrTurgi
I

feiatur quis ventus ille erat Vnde et fí m Hebreo dicere- A ueninuis,qni aperte lonnmmr ^ • • -
tur poft Meridiein,fícut in littera noftra. conftat nó po- efíént,di2renrs e S r^^ '
neretur addeterminandú répus ejeótionis Ad?,fed ad de- quia nos f S ifnnZTl t entufe,
i. tetininádum ventom quisefí-et-Dicédum q, iftud pofítum mortalibus, q n ^ S nro^ t jrl
fuitm Jittera noftra,&interprerú, non in littera Hebraa, tút:& peccata or ti peccata & nosa Deo auer-
& fuit hoc ad exponendum Hebraámam dieitur ibi am^ Pfak pSem^^^^^^^ ^^P^^^^
bulantis ad auram diei,& cx modo loquendi non erat no- cendo il los fepim pr. ^ í^pcem peccata,qtmfí ditumralteminteraliasgé.esquidvocareturauradieindeo
peccata m o S ^ V e t u S S m
interpretes apertiuspofuerunt,dicentes:Ad aura poft me- ^ ¿anrur feptem peccatis monali f P^^^
ndiem,quiaitaoporttutdici,vtpatetfupr.,q.,o..¿.,o5. peccato p'er moS^m'^r^^^^n^
Curlittera Hebraica pfutt ad auram dtei ? Quaft. DCF. pertinet ad prafens. Tertió,quia funt feptem Pfalmi ^««wtt
CED tuncquaretur,quare littera Hebraica pofuit ad •
5 aurádiei,quiafuffici?bardiei,q, ambularcfS Ú ad í ftue fi .t s c ^ ^ « X í
Íírá:nó adieóto an eftet aura diei,i.poft n.erKhé.Et patet: c^^e ^ clies,per quorum repliqüia
non ponimr,q, ambuiaret Deus ad auram, nifi vt in- B ptem Kleo dicendo fe-
pitus per fe auditi debtufíet, quia fíe non habuiflet Adam pe peccatorum, & cum nos 1
tempíslatendi, vt diólum fi^it fupra q.j5,0. & anVen^d L p i S v fianff oremus,ac-
hocWeciífetquacumqueaura^ideofatirfuitdiSran^^^^ c'rT& ^n^^Lfnf r''^
bularetadauram. Díclndum verum eífe, g,adínSnt o (In^.n^ ' v-trumque
ciebatpomatira, etiamfímlii,phrsdeterminaret;u^& íéaSifíanffJ^Ú^
prineipaliter.adrcddendumremverifimilcmeis, quibus feptua

37:4 Geiiefis. Cap. X lli.
v^rifmiile-nen-entm folet amá furgéíé ftatitó'póft Meri^ F Deus ad Adam circa occaítun Solis. Secun^im ^ ftatim
diem Sed'cum Sol fatis decHnauerit,& fit tnagis propiu- expulit eiim-De primo patef.quia qn venit peuSídicicur:
cuuTóccafUÍ , qimtucir6iiIoMeridianó,&itaefletpltis, q,audiuit Adam vocem Dei ambulantis ad aiifatn pofi
hora fepnma. Tertió,quia dato g, efl-etlidra fepti- Meridiem.i.qua flat poft Mendiem; vel ficut dicn lutcm^^^
poft.Mcridiem, ra Hebraica,ad aura diei,& hcet nonpotiatnriftudprin.
non feauitur q> ftatim expeíleret Adam de 'Paradifo in cipaliter ad dcterminandum tempus/ed ad determinan,
iofa hora. naní loquutus éft ad eum,& vxorem , & dedit dú ventum, tñ inquantum dicitur aura diei,fignatiir qm
eis veftés^ideo poterat magis moran , & fie nofi maneret tcpoie flauerit: qnia eft ille ventus^qui fiii^it inter 'Meti.
ibi fnlú horisTeotem. Quartó, quia adhuc prafuppofitis dié^óc occafum folis,vt diximus fupra q.603. Et ifie vettt
iis non teneret ratio, qma óportebat aliud prafupponi. f. nó furgit ftatim poft Meridié,fed in .r^aiori propinquita.
o, in ortu diei eftet creatus Adám, qma alias non valereti te ad occafum folis.Et cauía eft:quia tune debihtaturca.
ná fí rreatus eífet hora rertia,vel quarta, enam fi éxpei ie- lor fohs,vt non poffit confumere vapores, quos eleuat, &
' ' . ^ • - n^r-^^.c^. nr.(l> Mpnfiiem.auttem6ore:nrA.
retur ñoraleprima yuu-rriijaiiv.'ti ivw^ijv-'^»''* r . • / I I '
tamen;quá hora diei creatus fuent Adam,non Conftat. ximo adhuc eft calor forns, ideo non Rirpri^ ránc venu
OmntÓ,quia etiam m hocprícfuppoüitur,g, dies ille eííet ¿k tñ qa.ando venit Dominus ad Ada ambulabar ^d au
dí'diebus arquinocliahbust ira vt ab ortu vfque ad Men- G ram poft Meridie,ideo erar prope fohsoccafum,quand(
diem,eftbnrítorafcprem,&ramen iílud adhuc nó patet. illa aura con forratur. Secunduerarg, Deusífatim,vt vc
Sexto, quia adhuc ómnibus lis prafuppofiris, non fequi- nit ad eum,expulit ipfumjPnmo P/tet:qiiia ftatim,vt ye
« tur a u i a pomircft-e creatus die preceden Adam,&in íe- nit,manifeftarum fmr peccatum A da,fed locus Paradil
' micnti Doft meridiem expellcretur, & ira maneret in Pa- conueniebat homini innocen, cui efler vita beata ducen.
rldifo plus quam feptem hor¡s,idco ifta pofitio non eft fa- da,nó peccatori,qué poenahtates manebant: ideo noera
iL verifimiliSi& nob haber motíuaeonucnieñtia^. aiiqua caufa,vtamplius maneret Adam in Paradifo,fe<
ijsvciiu , r • , j • í Vt ftatim expellercrur. Secundó, quia qn venir Dcusaí
' uin A^dm de paradifo ereRm fitertf hora décima f Adam,ftatim prccnuncianit ei pcEnalirates,quas dixirdti
QS'^ft' VCyill. raturas el vfque ad morrem:&ideo torum tempus de ce
A L11 volút,q, Adam fuerit de Paradifo eiedus ho- tero á tempore prírnunciatarum penalitatum eratin mi
f\ „ á^cifna & manferir neuem horis in Paradifo; feríis agcndum ,fed Paradifus non erar locus ad ma la pg.
& ^hoc habétVnum^^ "durauit Chri- tiendiK ergo a Paradifo ftanm & pellédus erat, vt incipe.
ftus tormenta pariendo quamdiu fuit Adá in Paradifo,& ret fuftinere p^nas promentas . 1 crnóeolliguur hoca
ideo pcrfeuerauit Chriftus vfque adhoram nonamdiei, ordine httera,quia cu Deus ad Ada venit,connuamstuii
& tune expirauir, fie Adam petfcuerauir nouem horis in H fermocius ad cú, quoufque ipfum expulit,ergo ftatim ex
Paradifoí& hora decima eiecluseíf.Secúdóeóuenir,quia puhr:quia fermo lile non potuit diu durare. Cofirmatu
dicitur ad atiram poft Meridié, & ira fuitillud-poft Me- jftud:qmaíinófi:anm DeusiMu cxpulifiTct^qn ad cumve
ridié, fie aút hora décima eft poft Meridiem . Temó ad- nit,fed expedaflet ad feqúentem die,vel ad ahos dics,de
huc cóuenit ma

inanit homirt«m, formáret feminam. Neciueyide/ur , 9 A runtq. (Tbi perizomata, ác poft hac omnia venir Deus ad
ahquid interddenr inreiea, nifi 9 animal la addíicererur eos poft Mcridié,& redargoros expulit é Paradifo Nam
ad Adam,&cum ipfe non videret ahquod ibi conueniés, pro ómnibus iis non darentür ocio horx tempons ín tam
formauir fibi Deus ftanm muherem. De primo nó appa- breui autem tempore fortaííis non erit multií-n verifímile
ret ex ilhs verbis lofephi ahud, & ramen ipfe eode libro omnia ifta fuiífe faófa . Aliud quoque mouet quia adhuc '
fígnifícat,^ ' Adam formatum fuiftém priíicip
iirrar^nib^tíñr^^^^^ ímíu- "'^-rilírusreucrm^^^^ tempore fordiífe
fdiaran eorum : & ira innuit,q> íerperisaliquámdiu marioms dus darentur odo, vel nouem hora Vque ad
vixerat cum Adam, 8c Eua: quia ahás mh cognofceret exclufionem de Paradifo, fed iftud non folum non conperfeólé
eorum feiicitatem ad hoc, quód iñuideret eis. ftat, fed etiam non eft fatis verifimile, quia homo forma-
^ ^, " r • • V J-r. ^ ; í. o '"S^ft^if ^c^5o^&"onconftatde finguhsrebus,qu.isfin^
An Mam vno ate manferit tn Paradifd i án pluribití? diebus formauir,an:in prindpio did, vel in qua par-
— J)C XI. te formant.Prarerca,die fexto formara funt animalia rer-
^ • • r "^^ft^^'^-beftia, iumenta,& pécora, & poft illa formatus
Q E D dicendum, g? m hoc p.arua auótorirans e-ft lofe- eft homo, vr fupra i .cap. 8c ira non formaretur in prindtZ)^phus,
potiílimé^quia i
%

37^ Geneíis. Cap. XIII.
culpara Ádx & Eus^qui peccauerfint,& fe reos fciebanr, F qnan'do alicui vulc incutcre timoré^íieut Hebrais in le
§C tamen non petiuerunt veniam : íi enim non fe abfCon- datiotié oílendir fe Deus terribilem, quia voluit cis tin
diirenr,non conftitiííet,quod ipíi fe multum reos putaret, rem incutere,vt non auderet tranfgredi mandara, Sc ic
quia non timebant, ñeque erubefeebant ante Deum , Sc vocauir Apoft. illam legem nmons ad Hcbr.i i.cap. i
ideo q? non peterent veniam pro delifto, non erat admi- nnnc non volebat rcrrorein facere, ideonó faceretta](
randum: fed nunc tantum erubuerunr, aut timuerunt^vc fonitum cxccífiuum . Secundó, quia ifta íigna appare
^e abj^nderen£ venien te Peo_i,gtgo jnagna culpa fuj^ jquando Deus iafc non viderjirinLa liaugajio^ ifiatt».
quM non."peterenc venitOTe peccarb, m quoTe"reos gñoícatrn-, &íd"^^^iarur ibi cleDeus, vbin'^oiTapr
agnofcebanc ., - ret monftiantur aliqua íignamagna , qualia Deocc
ueniuntjfecmjdum fuam excellcntiam. Sic patet,quan(
An Adam & Euaaudierim vocem Dei, & m Deum efe Ioquutus eft Dominus Elia in monte Horcb,qj ibi nó a
fciuennt,quisvemeb(it:l Quafi. DC XJJ.l 1. paruitin aliqua effigie , in qua cognofeerctur: immo
R E T V R quare dicitur,quód audieríít Adam,
nulla,vt ergo fciretnr rbi eífe Deus, prauenit vétus forti
Sc vehemens fubuertens montcs,& conteres petras.lib!
Q YJE
Sc vxor cius vocem Dei, Sc an ipíi Dcurn eíle ície- Reg.i5?.cap. tamen nunc Deus apparuit Ada ¿gj
banteum,qui veniebat, & íi fciebanr, quomo- G in figura,in qua cognófceretur,fcilicer,in figura human
do fciebanr,cum eum non viderent?Dicendum 9 cogno- Sc erat illa talís,qiíalem Adam cognofeeret,idco non ft
ueruntillum eífe peum:Primó,quia litrera dicit:Etcum conueniens pracedere fonitum rerribiietn, excuiusm
audiífenr vocé Dei deambulan tis, Sc ita verum eíl, quod gnitud ine appareret Deutn eífe eum, q^ui veniebat. Ta
' iittera aflerit, Secundó, qUia fi non cÓgnóíitlicIiOÓcem
Dei,non latifiiífenr,quia hoc inouiteosadlantádum,quia dixit. Et cum audifientvocem Domini deambulantisi
vocem Dei a;udíebanr,f.Cumq. audiífent vocen'ii Dei,ab- Paradifo.Etira innuitur,quód illa vox,id cft,fonitusnc
fconderunt fe Adam,&: vxor eius.Ternó,quia Adam hoc erar,nifi ficut deambulantis,& tamen fonitus deámbul
Cónfeífus fuit poftea Deo,dicens: Audiui vocem ruam,& ris hominis nó eft magnus,& Deus in figura hominisan
timui, ergo fciebat cfl'e vocem Dei. Aliquis dicet, quód bulabar,ergo non erar magnus ille fonitus, qui ex cond
non bulantis cognouerilr efle vocem Dei, id eft, fonitum eius am-
> ' oer . hortum. ^ fed /• • folum , andipriin.tnnandam • ^ •• , , vn_ " rlnm. tione fuá nMArl oftenderer je> venienrem t:.,^ eflt Deum^. Sed dicer
'T . - — i i i v . 4WJÍ1.U tlgtiUUCnil
ce, aut íonirum, fed nefciebant cuius efl:ct. Ad pnmum eflt Deum, non quafi fonitus eflet fortis, fed quia nullu
refpondent,q, audierunt vocem Dei ficut Scriprnra dicit: alius erat in Paradifo,quem nunc venire putarent, &pa
6c tamen non fcquitur,g, fciebár eflTe vocem Dei, fed quia tet hoc,quia Adam & Eua nullum alium videránr:nullu
ita erat, q, vox día eflfet veré vox Dei.i.eius, qui vt Deus H enim ahus homo erat,nifi dúo ipfí , Angelus quoqucnul
reputabatur,dixitScnptura,g, audierunt vocem Dei. Ad lus,adhuc apparuerat, nam Seriptura non facit mentio
fecundum dicunt,q, abfconderunt fe Adam,& vxor eius, nem de hoe:de Dco aurcm,id eft,de Ancrelo,qui loco De
non quafi fcirent venienrem cfle Deum, íéd quicumque loquebatur,certú eft,q, eis apparuerat; Pnmó quando in
llleeflet,erubeícercnta|pcótumeuis,quianudi erárj^ troduxir Adam in Paradifiim,&pracepit ei non mandu
latuerunr Sed dicendura,q, non ftat: quia Seriptura ma- care de ligno fcientia boni,& mali,fed de aliis lignis,ro
-niteíte vult fianificare quod Adam, Sc Eua cognouerinc ftca quando adduxit animalia omnia ad eum, vt viderei
Deum ipf"m venieccm, & apparet ex verbis Ada di- fi aliquod erar ei conueniens: deindequádo duxit Euan
centis: Audiui vocem tuam,&iimui,& ramen fi nó agno- formatam ad Adam, & Ioquutus eft Adam de matrimo
"¿f^^^JfJ^'f^^^^^^^ tuam in nio,fupra z.cap.&Deus quoque,quieos cóionxitloquü
Anlt ' nudus^ram, dixit ramen: tus fuir Ada ó¿ Eua de hoc, v7chriñus, innuit. Matths
em nn,, I ^ ^"f if^-capite. Túc autem Adam & Eua Deú viderunt,aliuir
T u o S n í ^ autemnon viderantin Paradifo, ideo quando audiebani
quod nmuit, ergo Deum efle eredidit. fonitum venicnns,credebant eflTe Deum,quia nullusaliiü
ejje MJeh»onvtaemes JJeumr Qmfi, DC XF. arbores cflét ille, qui audiebatur, Sc ita non agnofccrent
F r> on3>r,»rnr AJ cflé Dcvun. Diccndum, quód non ftat: quiain Paradifo
í S Deum íonolVÍn^ ^ í > homo, vt Damafcenusdi.
t'i vnomodl nuóS ^^ diximusfupra,quaft.8

Geneíls. Cap. XIII. 'íjy
eonuem'cnsqnód Deüs femper mañeree cú Adam & Éiía, A í^iores Solé,fed de oculis corpcralibns non poréft ínteílioí,
quia íic impediret liberam operationem eorum :namap- &uai:)eusnon habet oculos. Cum igitur nó habeat ocuparitionesrerum
fupracurfum naturíe,funrquaíicogen^ los,fed intelledum,nópoíllmnisdeipfo erubefcere,nam
tes,& quia Deus iudicauerat bonum eífe hommem per- non erubefcimus de turpitudine pomali, fciatttijféd foniittererentan,vt
iuxta arbitrmm fuú agerer,debuit Deus j» videatur,íicut eft de concubituconiuoal¡,quiquoquaíi
abfens effe, quia faltem non viíibiliter prafens: fub- mam turpis ert, nolumus q, videatur: fed voiumus quód
traxit ergo fe confpeótibus Adíe & Eua, quantum adil- fciatur. Sic Tullius ait;
lam corporalem prarenciam,&: tune hberum fuit Ada & Omniareñe fnñain luce collocari volunt.
¿ua facere quod vellent, quia nullijm prafentem libi ci- Id cft,appetunt fciri; hoc reóté faólum fíe appetit fciri,-yt
mebant,ñeque aduertebant. Tcntati ergo funt,& fupera- tamen erubefcat videri.Et idem refert Au^^-lib. 14.de Citi,peccauerunt,
&tunc venit Deuscorporaliterad eos uitate Dei.c.i8.addés:Quis enim nefcit,vrfilij procreenpunícndos,&
fie debuit fieri mentio, q? veniret, quafí no- tur, quid inrcr feconiugesagant, quando quidem, vt id
uum iílud efirct,eo quód non erat aflÜdué cum illis. agatur tanta cclebritate ducantur vxores:& támen cü a

Cur commcmoretur Mará , & Euam fe ahfcondijfe f F vnde non adnerreruntqnid facerent, propter qiiodli
Qu£fi'.. DCXX. íHud faétum cnni deliberatione praífupponeret aliq^
iufideliraris, fadum fíne deliberatione, non faciebat •
Q V ^ R E T V R, qnarc Seriptura facit mentionem, quid infidelitatis, neque errorem ponebat in intelleJ
quód Adam &.Eua dbfconderunt fe? Dicen dum, ' Ad fecundum, dicendum , cp voJebanteffucíere vetea
hocfuit: Primó,quia ita fuit de fado, & Sen- diam,quámpaífurierant,fíáDeoviderencu'r,&hocr
ptura refert,quód verum eft. Sed dicendum , quód hoc erat malum, & cum dicitur, quód volebant effuoere ]
non fufiicit, nam muha tacet Scriprura,qua fuerunt, fola poteftatem, non eft verum : quia ex modo aoendi
autem ea narrat,qua; funt neceflariaad intentione fuam . gis apparet, quód vellenr etfugere Diuinam^cooni
Secundó idfaóhim fuft,& pr:ncipaliter,ad oftendendum nem , quam tamen neque íimplicíter eftli^ere volebnobismagnitudincmpGeníEinflictarAda-:nam
tanta fuit fed-Volcbant non pati 'Verecundiam , heut & nos'
verecundia ex ^urpitudinefequutainipfum,^> non folum Juimus non pati poenas , quas pro peccato meruin
operueruntfenerzomatibus, fed etiam abfconderunt fe in hoc non pecearnus, quia "Velle fuc^ere mal
auertentesá Deo, fuir tamen nobis conueniens fcire ma- non eft peccatum : poenam autem fugere non efti
gnitudinem peccati Ada, ideo ¿^ fuit conueniens Ícire,g7 lum, dum tamen volendo fugere, non committamus
abfconclit^eip^eA vxor eius. Tertió id faótú fuit, vt fcire-G quidalterum, quod íir de/e malum, aut ventum
n^us vnde proueniret caufa verbonl Dei ad Adam : dixit Adam & Eua abfcondendo fe-, vr non verecundaren
enim Adam vbi es? & illo refpondente, fequuta funt om- n^hil tale commiferunt, ideo non pcceabant.
nia,qua haben tur in litterajíi autem non diceretur, quód
i fe abreondcrunt,nó appareret propter quid Deus ifta di- Omritur quomodo intelligatur abfconderunt fe in medio h
XÍr,crgo debuit hoe fcnbi. Qnartó,quia Adám fefpóden- Paradifi ? Qu^. D C XXll.
do Deodixit: Timuij&abfcondi me-,crgo,vt fcirerur
quomodo illud erat, pra^t^irti debuit, quód audita voce /^V^RETVR, quid cft,quod didtur, q, abfcon
Del, abfconderunt fe Adam, &c vxor eius. V^iunt fein medio ligni Paradifi ? Dicemium, q,
\ Aj . T ' • , r j j r ^ r • ^ • ^ ^ eft figuratus modus loquendi :cum.n.debi
^n Adam cr Eua peccauermt abfcondendo fe a facie Det ? dicere in medio lignorum; dixir, In medio ii^ni: cen
QuAfi. DC XXI. .eft.n.q,nó poterát abfeódi,niíi inter multa hgná,&t
_ ^ • o T. eius lile frequentatus eft in Sacra Seriptura, vtExod.i
^ V vE R E T V R, an Adam & Eua peccauerunt ab- Venir mufea grauiííima in Pharaoné, 6¿ in omnesfer
\ ^ ícondendoíea facie Dií»j ? A linnic riirí»r r>nAr^ íTÍ*. Mz-it-i „/r y j
_ T" - . - -t; wK.^. cuc vna,ica muira. oicetlá
^ ^ Pnmó, quia^uocedere videbatur hocexquíi- H citur Pfal.y/.miíirin eos Cynomiam,& comedir eos.
dam inhdehtate,quafi Deus non videret eos,/ife abfeon- aurem Cynomia mufca canina, non erát tamen vnica
derent,& tamen Dejus dixitcontrarium Ierem.z3. Si oc- plurima . Et apud Poetas idem modus loquendieít
cultabitur vir m abfconiditis , Sc ego non yideboeum di- Ouid.didt lib.y.Metamor.fdlicet.
cit Dominustnumquid nó calum & terram, ego impleo? Eacm mgredttur duüicicum prole, nomcu
Secundo quia cffugac volebant Dei poteftatem, & ludi- Mtlm,quem Cephkpucum fartibus exciptt armis
veterm,. Cium,vel le tamen a Deo fugere,prauaricatio eft. Dicen- Etdidturnouo milite,id eft,nouis railitibus, quier
mí$o. cendum,quod Adam & Eua occultandofe,nonpeccauc- MvTmidonesnouiter fadi ex formicis óceftíiauraf
runt, hcet non agerent prudenter; egiífent enim pruden- pallaae, iuxta illud ' ®
ñus, íi viden^s fe in miferiis conftitutos pro;peccatis fuis ^aues armata milite complent.
audir.yoce Del occurnílent ei veniam petitun, quám Id eft,armans miliubus. Etintellíaiturin medio liani
quod fe occultarenr,& tamen non peccauerunt. Er patet, eft, lignorum.f.in a 1 iqua denfitatelianoruinVnon.n.
Pnmo,quia non fecerunt nimc cotra aliquod praceptum aliquis locus,vbi nó eftbnt arbores, & ita vbique eífet 1
Del, íiue poíinuum, íiue de lege naturali, & tamen aliter mo in medio lígnorum, cum Paradifus eífet hortus
non peccamus,nifí,contra hac agentes. Secund6> qmafi locusille per excdlentiam erat in mediXnonm q
peccaírent in hoc, arauiífet eos Deus deillo, ficut argüir, j erat ibi magna denfitas,ita vt ibi videri noifpSu
Ad c°^^edennt de lianp vento,& tamen non arguit,er-. fet,& ad ilhim locum dedinauerunt Adán
m i peGcauerunt.Adpnmam rationeiTi incontrarium den non poííent. Si autem accipiX-Xd luítaSc
dicendum, quod poterat fien fine infidelitate., fdlicet, q, fermonis ent fenfus ,0. era? ahquod 1 inum conS
C ipfi putarent no poífe effligerecognitionem Dei, inquan. intra cuius concauitatfm ambolterem fi^ut f S
tumipfe.eft fubftannainteUedualisomnia intelligens. arbores veteres, qui pra vetXSabenfeonful
eum, q, u. eft impofíjbile, fed inquan- mó,quia non eífet in Paradiíó aliona ra Fie arhnr miiat
fubtrahere, quia putarent poífe .. ón.ideom duobus,aut tnbus diebusnulla arbor potu
quiacumnóLulLmrdiqS^^^^ |íveterafeere.Secundó,quia hieeratin Paradifo,&t,
íi in corpore aflumpto vteretur vi¿ to ,fli mnah^ n^ """" cotmpuo rerum propter lod qualmi
non poífet videri, nifi quod orceíiur vií^^ ^uk ^^^^ nf. " J^omo,vt ibi conferiiai
vbi fibgula eífen , cortíierteret lí e ^ tui a gonuptiuis, ergo non eífet ibi tale lignum. Tern
ret: cildere ergo:quód poííen eSli^e^^áíiíon^^^^^ ? T ^^ rale efler,lateret ibi Adam vd Eü
ad infidditatem pertinebar DiSum c^ Adfm ^ f """" ^^ ahqualiterenib
Eua potuifl-ent cr?dere quiá ficm non n í ^ ? r ^ ^^ ambobus hoc dicitur^ ergo non
heretiuinrcognfti^^^ vnum hgnum,fed multa hgna ínter qtialatuefút. Qliai
Deus vellet eos Corporal ter confmcí^ ' ^ 'oqiiédi Seripturíc:
bant, quód Deus nSn v c ^ ^ ^ ^ abíeonditle Adam, i vxor e.
CHt

Cur potius Dms vocaueritMmfyiiftafffmtadipftim'?f A' tó,q«ia daroi Deus'vocaret eos nuncad ar^nendum dc
Qu^. D G XXilíi ' n , V r.u- peccato,hon vocaret nifi Adam,quia dedcrarprsceptum
Ad£E,& non Euxiipíeantem Adam ex parte Dei dixerat
G V M dieatur fiipra i 5.0. quod Deas-vocauit Adami poftea iHud príceeptimrEuxifedagebatur nunc detraníl.
qua?ríturquare voeauit éusir.? nam vocabat eum ad greflione príEceptijergo illum voeare debuit Deus, illi
argucdum,red ipfe poterat ire aid loeumy m quo ipfe erati loqui,tíui praeceptum dedei'a't. ftfit Primó, quia volé bar Deus ha- infligendo maledióliones ¿"'«Si: rad inqiurend um veritntern
bereoccafioncm loquendi contra Adam, ea, qux loquu- per confiiflionem peccatornm:& fuit ifteordó.Serpés fuit
tus eft,fcilícet conuinccndi eum ex verbiseius,¿^ tamen fi primum motiuUm decipiendo mulierem, ipfa veró fedu-
Deus iret ad locum, in quo erat Adam inueniendoeum, ¿ta incitauit virum ,quicomedrt, & in co confummatum
non eífetoccafio horum veíborUm;quía ifta procedunt ex fuit peccatum-idéo Deusquafiuit primo á viro de peccaco,quDd
Adam exiuit de latibulo ergo, vt daretur ocea- to fuo, vt ille quxfitus retorqueret peccatum in mullere,
fio iis non debuir Deus iread Adam : fed voeare eú, quafi & illa in ferpentem , & ita ex confeífione eorum apparenon
videns. Secundó,qnia fi Deus iret ad'locura, vbi eífet ret peccatum,& quód iufté inferebatur pa-na-Si aút Deus
Adam,maiori con fun dereru r verecundia,cum Deiiseum B votaOet primo Euam,peteret ab éá de peceato,& illa non
deprehendcret,&: tamen volebat Deus, quód Adam ha- retorqueret aliquid in virum, fed in ferpentem, & ita vir
beret locum deliberandi,quid Deodiceret,& poífet com- "on appareret, adhuc nocens,fi veró ambos íimul vocapungün
feipíb, '^^niamq.'petere decouuiiiífo, quod ra- ret,ab ambobus fimul peteret, & ideo fequeretur, q. non
men impedirerturbatíomagna fiipérueniens:ideo novo- inueniretur ordo prxcedens delióti retorquente vnoin
luit eum turbare, & íic níjn debuitad'éum ire, quaíi cum aiiumt ideo debuit Deus primo voeare Adam,vt quxteninueniens,
fed potius quód eum vocaret, quia vocatus lo- doab eo ipfe retorqueret in feminam,& femina in íérpen
cum haberet deliberandi quid dicerér, sur ageret coram tem. Ad primam rationem in contrarium dici poteft, q> Ratíoad
Deo.Tertió,quia Scriptura tangit rem vcrifimilenr.dixe- licet Deus intenderet arguere Adam, & Eúam depecea- primum.
rat enim, quód Adam abfconderat fe, fed abfconditi, vel • to,

noíTet, & ramen non debuir oftendi Dcus,vtfciens pecca- F retur Adam, deberet rvenirc, ideo intelligens fe vo(
tum Ad£B,ergo non debuir eum vocare,vt fciens, vbi erar, tum, veniret. Tertio > qida cum Deus di^it: Adam >
dicendo: Veni Adam: fed vocare quaíi nefciensjvbi eífet, es ? intellexir, quód aliquid volebat ei Deus dicere -
dicendo Adam vbi es ? Quod vero obíicitur de Chriíto circa ipfum facere, quia alias non vocaret eum , fi aütl
vocante Lazarum,non eít íimilesquia iJle pr®fupponitur, refpódcret,vbi erar Deus iret ad ipfum: fecitioitur qu
vr fciens inquantum erát ad oítium monumenti, vbi La- honeñius eít, vadens ad Deum¿.. o
zarusdicebatur íacere. Secundó,vtconcordet íibi ipíi
Scriptura:nam dixeratjqjabfcódir fe Adam,& vxor eius, Cur Eua venit non vocata? Quafi. D C XXVIJ
& tamen íj Deus vocaífet Adá, dicendo, Adam veni, non
vocaret eum quaíi abfcondítum,fed quaíi palam exííten- Q E D quícrerur, quare Eua venir ante Deum,cumii
tem,&áfe vifum:ideo non debuit eú ílc vocare,fed quaíi ,3 non vocaretur ? Diei potcít Primó, cj, fuit, L puta
flbfeonditum,dicendo : Adam vbi es ? Tenió,quia noluit fe voeatam,nam vocatoviro videbatur ipfa vocari, íc
Peus daré occaíionem verbis Ad® , per qua de peccato quaíi vocata venirer.Seeundó,quia cúm ipfa eííet ciim
fuopatuít,5¿ hoc fnit inquantum Deo dicen te, Adam vbi ro,fortevir fuaíitei, qjexiret. Tertió,quia occultatioi
es ^ Adam dixit,q? fe 3bfconderat,& quare. Et íi dixiífet fuit propter timorem , íicut dixit A dam : Audiui vea
Deus,vcní Adam:non diceret:Adam vbi erat,vel quód fe G tnam, & timui: & ramen deterius íibi futurum puta!
abfconderat,

CuYAdamAicitfetmuijfe^&abfcondijfe? Qj:>CXXlX. A aiitcmpatinir quis verecundiam,qnando videntur turpia
eiuSj^fed quando Adam audiuit vocem Dei, nulla eius
S E D quaretur,quare Adam confeíTus eft, quód audi- turpia'Videbántur, nam ideo latebat, vt non viderentur,
uerat vocem Dei,&: timuerat,& fe abfcpnderat, quia ergo nondum verecundabatur,red timebat verecundiam
per hac feipfum accufabat: potuiífet autem folum exire pati, & ita videbatur melius di¿lum, quód timuir,quáni
de loco, in quo e^at, venir.e ad Deum non coníitendo quód erubuit. Eft tamen circa hoc, dicendum, quód acaliquid
horum, de quibns non quarebatur ? Dicendum,. cipiendo verecundiam proprié, eft ipfa verecundia ti.r
quód fuic Primói quia putauir Adam neceftarium eífe, cp mor,& ideo eft ante malum, quia non eft timor de malo
¡hoc diceret,quia quando vocatuseft á Domino prodiit,& prafenti,fed de futuro: nam de prafenu dolor eft,vel trivcnitde
locoabfcondito,& locusoftendebar,quód Adam ftitia, & non timor : malum autem, quod quis timet per
ex induftriafeoccultauerat,¡deooportebat,vtdaretcau- verecundiam,eft ingloriatio,vclcófuíio,& ideo verecunfam
eiu,s,quod negare nó poterat: íi enim potuiífet Adam dia fecundum fuam fubftantiam heceífe eft,quód íit ante
ne

QfUriturquiddixent Adam Deo? Qt^afl. D C XXX111. F virtutiscaufataciturnitare cdnftringeris, fed malar
^ rcientia rctincris, licet didliíin noa ficjcrat veri fimile di"'
C O N s ID E R A N o V M eft hic de Adam quid Deo fcilicer, quód Adam tácente pra verecundia, Deus ei d"
dixerit, loquitur de eo lofephus lib.r. Antiquitatú, ceret hocad increpationem. Sed addidit, quód Adáne
dicens: Deo autem in hortum veniente, Adam priusne cari veniam poftulabatrogans Deum,nenimis eum afíí
addus venirer alloquiumconfciusiniquítatisfua,difcef- g^t: hoc contra Scnpruram eft : nam non cotifeí
íit: Deus autem intendebat quod egerar, & etiam requi- ^ eft Adam peccatum ftium, ifed excufando retorfit illud J
rebat, propter quam prius eius deleótarerur al !oquio,po- mulierem,vndenequeveniam poftulauit, quam fi poftt
ftearefugerer,atquecófundcretur.illeverónihi¡ loquen- iallet,fortafljs nóéft'et nobis iftc ftatus aiifensj&vtniu!
te,eo quód fe cognouerát Dei rranfgreífum fuiífe manda- ti putant non fuiftet Adairi é Paradifo expulfus. Cii etia-i
tum,Dominus ait: Mihi quidé notum eft de vobis quem- dixit,quód rogabat Deum, neeum nimis'afHiaerf-r
_ _ j . ..A o
> .."^ixí,; i»cuí) p^nas pronunciatei
fionem habueritis,nulla folicitudineanimum veftrü con- vterque legitur tacuifte. Quod autem addidit Adam di
turbanre,cüm vobis fponte ad fruendum , 8c ad vol unta- xiífé fe fuifle ab vxore deceptum , vel feduchl, falAim'efl
tisabundanriam orirentur vniuerfa rae prouidente viren- & contra Scripturam,quia hoc non lec^itur fuota ' cac
ria fine veftro labore, atque miferia: fed nunc mahs pra- G fed íolú, quód fuerit Eua leduda, 8c Apoftol/i. fimotf
fentibus feneélus velox vobis aduenier, & non longa vita ¿.cap. dicit, quód Adam non fuit feduéhis , fed Etia^
fuccedet: quoniam mihi contumcliam tali voluntare feci- ' ' '
i ñi,meamandata prauaricando: neque enim virtutiscau- Cur Dem dixit quü iñdicauit tibi quod effesmdtuf
fataciturnitateconftringerisjfed mala confcientia retine- QUAJí. D C XXX1112.
ris. Adara veró peccati veniam poftulabat, rogabatq.
Dcum,nc eum nimis afíiigeret, & de fado mulierem ac- V^ R E T v R, cúm dicatur fupifa 3. c. quód Den
cufabat, dicens, feab ea feduólum deliquiflt. Sed dicen- y / dixit Ada: Quis iñdicauit tibi, quód'nuduseííes
dum,q) lofephus loquitur hic, vt orator, fcribens ea, qua quare hoc Deus clixit ? Dicendum, quód ho
venuftare poterant eloquium Senptura, fide nequaquam fecit primó ad inducendum peccatum Ada in médium'
feruata, quafi illi non eífetaftiidus, quia aliqua horum Adam enim peccauerat,(S¿ non confefihsfuerat íe pec-aí
Cmfitt». prater Seripturam aliqua contra Scriptin á afltruit. Cúm fe, Deus autem volebat manifeftare peccatum, quod üli
«io lofe., enim dicit, venientem in hortum Adam difcefirATe ne ad raccbat,& quia ex hoc eratinrrodnótio ad illud dixitift'
fhi.^ eius veniret alloquium, fignat id quod Scriptura dicit, g, verba. Secundó,fuit ad accufandrim Adam in eo inonJ
audiuitAdam vocem Dei ambulátis ad auram poft Me- ille fcexcufabat,nam Adam abfcondens fe, fecetatL
ndiem,& abfconditfc,& quafi honeftius diceretur,quód ^ infolitam,qua fpecié mali habebat, 8c ad fe excufandutr
difceíferit quám quód fe abfeondent illud dixit: potiíii- dixit, quód erat nudus ,& pra verecundia non audebai
mú,quia noluit innuere, quód ahquid Deooecultan pof- comparere, & quia iftam nuditatem nitebatur Adam re
fct,& quód Deus quareret Adam vbi es ? ficut Senptura torquere m Deum, quafi ipfc fcdfitt eum nudum cú ve
aft"eruju:nam hoe ignorannam quadam ex modo loquen- ftesnon dediflét,redueebatin Deum caufam fti^iculca
di in ueo ponebat:quod íoiephus icnbens Gennlibus ex- tionis: Deus aurem, vt á fe repeliere hane accuíirioncm
primere non voluir,ne taha de Deo fuo ludai credere pu- redudt eam in Adam, dicens : Quis iñdicauit tibi auól
tárentur.Cúm veró ait/qtiod Deus intendebat,quod ege- nudus eft"es ? quafi dicat,non ea^e fed nudum fed tii fe
rat, &eatifara reqdirebat, propter quam prius eius dele- dfti tenudura . Confiderandum autem , quód Deusnon
élaretur alloquio,poftearef^igerer, arque eonñinderetur, aeeufauit Adam, quia latebat nudus exiftens, quafí mal¿
prater Scnpturam eft:nam Senptura folum aíTcnt quafi- ageret, fed quia nudus erat, fciücct, quod feiplmnuda.
mftc Deum ab Adam,vbi cíTc:; Ule vero progreflus de a- uerat: nam non dixit d quare abfeondifti te, Liam finunbulo,d.xit,íecrubuifte,quia
nudus erar. ^ duselfes ? quafi nuditas non eftbt caufa con leniensad fe
fephus Deum quafiuiflé quare latuent Adam,& quia ip-: abfeondendum,fed dixir: Quis iñdicauit ubi,quód nudus
fe non dixit fuifle abfeonditum,feddifceíT,fíe, iuxta verba- efles ? Conceditenim De^nuditarem eífe fii to
fuá,ait, quod Deusquarere^curnuncdifeedetet, &eon- j catifam ad feoecultandum, quiaeont?mn^^
funderetur, eum prius ddeólaretur prafenna eius, & al- nuda eft, ficut ipfe dixit Ifa. cap. c^i v
mtentionem fuá, cúm ipfe afl-erat Adam&WTiputaflb ' ^ ' Q^^- DCXXXV.
fdiciores fe faólos fuifle eüm foliisfieus fe operuerunt: fíe /^vVPUFTVT, •
emm eodem libro ait, foliis igitur fíei femetipfosoperue- O Ditmi l oníonlíín^nfr r' t
runt & hac genitalibus oppo°nentes,videbantur ¿i ma- úm dix'r S '
gis efl-e felices in ns,qua pnus fe putabant diftidlius mué- cend^ quS id ¿¿hm^fn T £
mre: 8c ideo non dieit eos erubeícere,aut dolere de eo in i.7r n r ^ iV r í , qma ipfe refpondtquo
fe putabant fdiciores: nam deceptus fiut in hoc lo^^ bar Deo,fed Deus folum quafiuerat: Adam vbi es ? ideo
?hus,p'utans, quód manducando designo fó nt^^^^^^^^^^ íeukus Hf^í'' ^
& mali,aduenerit ds fapienria, quam Srius non h X e S r ? Adam efle abfeonditus, de*
fed de hoc fupra magis diximm.SeSiSó d^xk h í auia ^ ? "" ^bfeoníionis,íeilicet,quiaerar nudus.& quialf
innuit,quód Adam difcefterat veiecrdaml quó^^^^^^^ ^ di'^j Po^erant, nihil depeiatoiigreftus
fuerat Dei mandatum, & ideo Sm D? s eum m í.r' cup.ebat occulueniret,quarente
Deo taetuífe AdamTemem^^^^ epeccatum,nifieogerettirilludprodere: verecúdabaverecundia.
Cúm autem addidit Deum Cuente^^mihi í co"na Dei praceptum egiírer,&: vereci."-
, quidemnotumeft de vobisquemaZoSS^^ií pati debeatconfitendope^^^
tam,&c. prater Seripturam eft, fed ilkid eft fatfs rTti^ni ^^^'^^oc^m Deus de hocnihil nunc quareret,raciin,&
confentaneum, quód Deus increpauer t Adam f u ' mtdligeret Deum vf e
obiicicns eis bona,qua ipfe illis conceSrat a ?a n S audire,quia ramen ex verbis eius non daré conftaucncntcstranfgrJfunLandaS^^^^^
bat,taeuit quamdm tacerc potuit. Ternó,quia Adam C^
in mala. Enam verum eft, quód il eXit f S Seüs . ' ' q"od ñeque negan, neque di^mulan po^dederat
eis fdieem vitam fine mifena SaWe ^ difíimulari, nam nudiprouidendo
ds omnia neceftaria n u n ^ v ^ ^P^^ de ea erubefceb^A
írafentibus fcneto vdox eisLdueniLt dixu hac erubefeer?, tum quiafecircumdedc ^
phusloco earum poenarum, quasSaS s S f. pénzomatead tegendumnudas partesgenitahuinmem;
íiro , & muhen iiípofítas. c2m veró duu r ' vifuiapparebat, ideoboc confeífusdlv-uin
vero üuit. laque emm fed peccatum non apparebat fons, quia praterieratjj^

íGeneíls. Cap^XIII. 383
licetDeo qucrentedeillo.non-poíren'llud negare Adam, A Cur dicit Me ligno quod praceperatnnecomederesjcomeciijlif
poterac'tamen difculare,quamdiu nonpcfebaturde DC XXXFll.
ío,&i.ta Adam tacuit. Quarró, quia magiserubuiíTcc ^ ' '
loquendo de peccato, qnini de nuditate i nam nuditas wjs. R FTV R, quare Deusdixif.De ligno,dcquo
non videbatureíTeabeo: Ted qdia Deus non dederatei Vj/ praceperam tibi,necomederes,comedifti > Diccnveftes,
& ita quaíi fine culpa fuá poterat puta ri, fed non dum,qjid faétumfuir: Primó,ad oftendédum
eratita de peceato,quiail!ud eraraótio voluntaria, éc;^ caufam nudirariSj& quód nuditas non proueniifetá Deo,
ci iuerat culpa eius fado, &c non Deo , ñeque erat ei de fed ab Adam , vr oílenfum eft- pracedenri quaft. & hoc
hocexcufatio- crar,^ peccauerat,& peccatum erat in comedendo, ideo
, : ' dixit illud. Secundó,quiaiuftum erat,vt quod homooc:-
Cur Dem dixerit: quis indtcauit tibi, quod nudus effes, nifi cultabat Deus reuelaret: fi enim nos peccata noftra conñquoddeligno,
drc. Qu^fi- D C XX X FJ. teremur veni.i;m peletes, Deus occultat per remiflionem,
D
. , ; , iuxtaiílud,Pfal.3i.Beanquoiúremiflafunriniquitatesi
iXIT autem Deus: quis indicauit tibi,quód nudus & quorum tcóla funt peccata: fi autem homo occultat,
eífes, nifi quod de ügro dequo praceperam tibi nc non pctens veniam,Deus reuelabit in iudicio coram Ancomederes,
Com«difti ?.Díxit hofe4Í)eus Primó ad fignan- I^gcl^ pei,& hominibus ómnibus.Adam autem peccaruin
dqi-n caufam nudicatis, fcilicet, quód Adá non íe excufa-" "futimñólucrát conhtcrí,ideo Deus illudreuelat. Tertió,
bat pethoc, fed potins accufabat.j quia nuditare ipfe fibi- quia Deus volebat,vt aliquo modo veniam pcteret Adam
Ipfi induxerar,& dixic: Quis indicauit tibi,quód nudus ef- de peccaro,& ad hoc dixit á principio, Adam vbies? nuí- ^
fes ? quafi dicat,i¡i!l ius potuit tibi indicarc,qiiód erasjiu- Jam memoriam faciens de peccato , 'Vt Adam» de hoc
dus,quia non eras,& quod non eíí^non poteft indicari,fcd quafitus ctiam de peccato refponderer confitendo illud,
quia comedifti de ligno, de quo pracepera m tibi nc co- & veniam pctens, & hoc fuiífet optimum, quia erat mamedereSjid
eft,peccafti, & hoc fecit re nudum, ergo ficut gis voluntarium, fcilicet, g? Deo non petente ipfe coníltu
esin culpa,quód peccaueris,ita csin culpa,quód fis nu- teretur peccatum, fed Adam non fecit hoc, quoniam tadus.
Secundó poteft induci fie, Adam poterat putare, cuir, voluir ergo Deus adhuc darc Ada aliam opportaniqüód
ifta nuditas proueniífet ei á Deo , quia cértum eft, tatem pctendi vwam de peccato, licet non efitt ita bona
quód Deus non dederat ci veftes, & núc nudum eífe,erat ficut prima.f.dicens ei peccatiup ílinm, hoceft conipdiíl^
íine veftibus eíTcjiftam tamen nudirateni non cognouerat de ligno, de quo pracepera tibi,ne Co^edérei ¿ vt hoc diprius,
& nunc cognouit, & fie femper retorquetur defe- do Adam diccrei,Verü eft comedi,& peccaui, veniam
dus nudirads in Deum, Deus autem oftendir,quód nudi- igitur pero; fed Adam valde male in ómnibus fe iiabuit :
tas pertinet adfiecca tum Ada, & non ad aliam caufam, C quiaficutá principio tacuit, data fibi opportiinitate lo-
& ita dipt: Quis indicauit tibí,quod nudus ciíes ? ac íi di- quendi, oc conntendi peccatum, ira oc nunc rcueiato ubi
cat,tamnüc,quám prius fíne veftibus eras, & tamen prius peccato, quod negare non poterat, non dixit, Veriira
non cognofcebas te nudum,ergo cíim nunc te nudum co- eft, & peccaui, fed retorfir peccatum in mulierem ,quaíi
gnofcas,opottet,quod ahquis tibiid reuelauerit,vel indi- in nuiloille deliquiflet . Quarró id faclum fuit, quia vocauerit,
fed nemo eft qui poífet leudare, nifí comediífcs luitDeusdarepenas Ada,&Eua,fed nonpoterateasludchgnovetito,ergocomedifti
deillo. Etadhuciftud po- , ñé daré, nifí de peccato con fta ret, fcdhoc illinoricontdt
induci fub duplici fenfu 5 vnus eíl,quód ahquis debe- ' feífi fuerant, ideo debuit Deusiftuddiccre, quia ita dibatrcuelateÁda,fed
némoeftqüiloqu^^^^^ xirdelignode quo praceperam ubi necomederes, comedendo
de aliquo ligno acciperet iftam cognitionem, medifti.
tamen nulliim hgnum erat, quod daret cognitionem,
nifi lignumfcientia boni,dí mai J> ideo comedendo de il- Cur Adam dixit,mulier quam dedijfi mihifociam dedit mi..
iq,fcireriftud,&!ftudeíliúxíaintentionemlofcphi,quód j hi? Quafi- DCXXXVlH'
eíiis ligni illiusaccelerabat vfum prudentiajÓ!: mgenij.&
tuncconduderetur, quód Adam peccauerar, quia come- t ) O s t qv a m Deusdixit;;De ligno comedifti,Dixic
derat de ligno vctito, fed non inferretur, quód nuditas D A AdaruTMuher quam dcdiíli mihi fociam,dedu micrat
preña pro peccato, fed quód pnus habebat eamdcm comedii de hoc quaretur, quare Adá illud dixit, &
nuditatem, quam nunc, fed non cognofcebat eam, nunc quare non negauit, ciini vfque nanc nou confeífus eíTet >
vero poft; manducationcm agnouit,cüm illud lignum da- Dicendú,g? non negauit, quia Adam non eratadhuc tam i
íet cognirionem - Alius modus erat, quód Adam videbat deprauatus,^ vellet ventatcm negare,neque eam huc vffe
nunceírenud»m,& prius non agnoucrat, cum tamen que negauerar :occultauerat.n,aliquam veritatem. f de
clfct fine veftibus,ideo aliquis ei reuelauit: hoc non pote- qua non quarebatur exprefsé,& hoc pra verecundia j tarar
eífe,nifi manducando de ligno vetito,& peccádo,quia cere aurem, quando non quaritur, non. eft mendacium,
nullus poreratei oftendere,quód eífet nudus,ciim non ef- ñeque videtur eífe peccatú,fed negare veritatem cñmenfet,nifiindpereteírcnudus,cum
prius non fuiííet,fed eííb dacium,& peccatum,& hoc nondum fecerat Adam,ideo
nudütn de nouo erat poena.qua non porerateífe fine pee- ñeque nunc fecit,fed ftatim,vt hoc fíbi didum efti,concefcato,
ideo raanducaífc eum deligno vento conftabar, in fitvenrarem.Secundó,quia videbat A dam,9 non prodequo
peccaratjper iílum modum inducútur duo: Primum rat fibi occuJtare,& negare:fi enim ipfo negante poífet res
eft , quód Adam peccauit: fecundum, quód nuditas de Deo manere incognita,fortafiSs negafret,fed iam Deus ilnouo
venit tanquam p?na peecari,& ita non fuerat á Dco lud dixerat Ada alferendo, 9 comederat de ligno vetito,
ilJata nuditas,fed Adam induxerat illam fibiipfí. Vterque £ ideo fruftra erat Ada negare-Tertió>quia in lioc cómirtemodus
erat fufficiens quantum adintentionem Dei, fcili- ret Adam grauiílimum peccatum, fcihcet, quiaDeura
cet, vt manifeítarctur Adam peccaífe, & tamen primus mendacem faceret, nam Deus aíferebat,9 comederat de
modus non eft verus: Primó, quia prafupponit 9 Adam ligno fcientia boni,& mah j fí autem ipfe diceret, no coinanducando
de lifno' fcientia boni,&: mali, accepit vim niedi, eífet faceré Deum mendacem, & cum hoc falfum
cognofcendi aliquid, quodpnus non cognofcebat, quafí efirer,quia Deus verum dixerat, valde offenderetur in hoc
lignum haberet hác vim,fcd hoc falfum eft: ita enimpu- Deus,ideo non aufus eft negare.Quartó íincgaretaddentauir
lofephus. Seeundó,quia inriuitur,quód nnditas illa, do peccatum peccato, p^nam grauiorem timcret, ideo vt
quam tune habebat Adam, fuiífet data á Deo, quia tune non induccret fuper fe maiora mala,non negauit.
non fuit ahquid nbuum, nifí quód cognofceretid, quod
non cognofcebat» & tamen ifta nuditas erar penalis Cur dixit,mulier quam dedifii mihi potius quam ahud?
confufibihs: ergo dederat Deus Ada aliquid Q&^fi- ^ -C X X X I X .
panale a principio , quod falfum
erat: fecundus ergo fen- V M Adam noluerit negare peccatum, quare dixR,
fuscílvcrus. Muher quá dedifti mihi, potius quá ahquid ahud?
. ' D i c e n d u m , q u ó d A d a m n o n p o t e r a t n e g a r e p ^ c a t ^ m ,

enam fi voIuifTeijidco non'negauit,& fí Tapies fuifiet, aut F ad mánducandumíEr quia in hocpfafáBpomtur 4 «
íapicnter agéret confiterctur peccatuín i & veniam pete- quam Adam dcdifiliat» EXCUÍATIONEMV^non dixí?;i'
ret, tamen quia non venir ei in mentem vohiit excu- quid Deusjeft dubium,quarc non dixerit. Nam exrrí''
fare feipfum,^ inuenitifiium ttiodum excufanonis . Mo- Ada non ciar conueniens: idéonó dcbuirDcusilkn
tiuum ad fe excufandum fuit. Primó,quia Adam crubei cipere^vt iu ftam,6¿ fie redarguere potuit eum. Alinm
fcebatfefennendo deprehcnfum in pcccato,& qnanto cunt,g, tacuit Deus,quia fuit iíta refpófioexcufator,a i
maiuseífet peccarnr , lantócíftr grauiorconfufio, vteiv ficiens,& íicvt dignain aceepitij-lam Deus, & nonred
go minuerecur,velai!euiareíur, voíuitfeexcufarc , quia gmt Adam. Dicenduró,g, non fiafiPrimÓ.quia fi acre
éxcufatio , vel peccanrm alleuiat, vel.transfert. Secundó fet Deus eam,vt leauímam, & fuíhciérem extufanon.
fuit propter nmorem : Deus pradixerar, q, quacumque ron inferret pcenam Ada,fcd inrulit pccnam imó m,i
hora comederent,morte morerentur^nunc veró pcccane- plices penas/uD.|.-c. eigo non racuu,muifi indicam 1«
ranr,& viderant in fe principium penayfalicet, qma eru- timanx eíle ¿xcufa tíoném . Secundó,quia etiam n®n ^
buerant,ideo quod reíiduum erat nmebant,fcilicet,quód fupponitm vcrfi in dnbiranone,fajicec, quod non ara
morerentur : ifi.am mortem rimens Adáivoiuir pcccarnm rir Deus lífam excuíationem Adainám aroniriílamí
á fe rransíérre,quafi non peccaífet,vel aikuiare,vrnó ha- fimc penam intuhr eiyiía eam aroi^if, diceí^ • ouia X
^eretjp ipfuni locum.tma Pffia • lofephns autem h'bro i-. Q ..vocem v^ncii; f
Anriquitatú dicirtAdnm vero peccan vemam.poíUilabar, ' .ram tibi,nc
rogabarq. Deum,nc eum nimis affligeret, & de fado có- dicat: nó eft iufia excufanó,quam: qma hcet V
C' ^ iugem accufabat, fed i fta r,on con fonant ínter fe, nam fi tua,quara diligis, .Sí'dileóhirus óras, laitr nbi de Iwi
peccan vepiam peterer, non tranftuhfiet peccatum in ai- non dtbuiíli comedere,quia ecro veitíeram ubr d-bn
terum í fed confeíTus fnifie.r fe peccafie j quód autem ora- aút pra ualere imperium meuin prccibus muliem Vo
lient,nceum ninm Deusaffiigéret, non liabcturex lit- magisairdifti tam,quám me,iniuííé.fccifti Ternóo
tera,- íed poterat procedereex nmore moi tjs, quam lu- quód Deus non diceret aliquid Ada m contrarium' ^
fíe Adam formidabat íibi inferendam ob cibrveun com approbat rtfponfum,-Vel excuííuionem ems, tan^u
_ • lt'gi£imanunamfimiUterargucretur,quodcxcufati4
k' • . . ; «"i"'jensacccptafla Deus: nam ilia.dicente:.SerpcnS(
' CikJdam fi fieexcüfauem f Quajf. D C XL. cepit me, Deus nihil econrrarió dixit:& tamen noii ac
. prauitcam,fed puniuit mulierem. Dicendum eroo,qii
_ _ . . - . , ^ . •De"sracmrauditaexcufationeAd?nonranquamapp
C E D q^ar^ 1 a fe excufauir, caufa eft: quia non vifus bans cam, fed vt relínquens eam poftea arauendara á
O extint fibi ahusconuenient^^or modiis. Primó,quia H difcutiendam quafipoíleaconuenientíus,''quám tune
ira fuerat, quod muher ei dedifil-t de fruótu illo, dicarctiir de caL . ^^SUdmiunc
íic veritas attenuabar, aut attenuare yidebatur ciilpam:
nam ficut nolüit Adam negare faótum , quia verum erat, SiDeminteMat eamexcurationemarm
ítanoluir profefalfamexcuíanonem allegare,fed hoc, arzmt? OuÁ
quodveium erar, id eft, qi muher eidedifiet, fiue multú, ' iCí/'- i
üue E>arum alleuiaret cuipam >aliegau¿ii. .Sj-ciinHA nnia . . ,
- " iftuci verbum poterar undfigi"ai..brgué, fdlicet,~mulier STD^urín^nder;"^
dedit mihi, fcihcet,.mulKr non indicauit mihide qua ar- ííí, > D íeí dum ^ ^ qua.enoarguit
boreefi¿tfruólus:c^ideon,hMmaiifuípicarus,conldi,& fS er ad
hcethocnoniraexpnmarur/ubhisverbisgencralirer di- Im d n d p e r e ^ ^
etis poterar intdJigi Iftud, vel ahud, qucd^ad excufano- á/erpX
^ nem pertineret. 1 ernó, qma dato, qi ód Adam fciuifiét d S r e nX^fr^ V ^ teratio,ideopniini
TFI-E fiuólum Illum ventum , vr quia muliei A ^ mfeiii pena,yd pranunaari,& tamen íi ílati.
non erar tanta culpa, quód pfcrccipecánTui^^^^ vr Adam refpondit arguifictcuiscxcufatienem,pr.dic
tú,quanta fi ipfc de a b^e abí i d X ^ q u ^ , nullo mediante interi/ic.
I panonem,& pr^nunciationcm pena:ergo non debuitft^
ex libídine, i. dcfidcrio faeicndlZ rur ^ "m mcijpare Adam arguédo eiuscxeuíaticncm.
f hnnuitur.C^artó.quiaAdamcS dch'^^^^^ ^ o ^ ^
putans futi^mcfilquod ferpésSari a ' X c r S cum Adam excufáuitfe,fi diceret Da
íicut dij,fed vtmuhS placcrSSant^r o^^^^^^^ legmma excufano, quia potius debebasobcdir
fi Adaii in hóc non ei comp acuiluSln^^^ tua ,ai]cuia ta videretur aliquali
non trasferat pcccatuip,al!euiare tamen videtur inouan r r . í ^" Ada: nunc veró cum Deus raa
tum Adam líi aliquo eomplacnurus vlS^tu Zíiel excufano
r¡,& iftud fignatur inquantum dixit AdanrMu la q"^^^ nem Ada, & rranfiaiameíicculpam meam, vt ergofal
dedifti mihi fociam, dedit mihi, q. d. co q S tu il am T n alleuiatam,non debuitDcu
dcdifti mihi fodam,jn aliquo cram ei placiUtis qula v^ r^ ^ ' oftendendo non eííe icginroí e)i
Iuifti,q, eam diligcrem, vr carnem meamrcra urcrTn vr n ' Temó id íaóíum fuirpropter poena.
hoc,vt ei placiturus,nó debes grauiter nafa OuinS Dof ? ^^"fetretur nmor poena, fi enim Deus argueret d'
fetinteJhgi,g, retorfcritAdamcidna.^ m B«^^ _^ cuiarionem Ada , ftanm adiungcr^ ©jaEíjunaarion^
doj Muher quá dedifti mihi: ac fi dicat íi lík muliernon ^ P^"®'»'CUt'porea fecit,quando arguit,cam virum,qi!a)S
fuiíretátcmihidataycgoncquediliaa-cmeái^^^^^^ & tamen non fuit conueniens, quód Eua apce
placcrem illi, & non conüdcíem ei,fed c^eíerSTb ca tñ T i " ^"^dderet, audiret, qua p®ia uf
autem dedifti illam mihij, & ira fidebam nuA^ ilt nihí^ renda efiét Ada^quia ex hoc minus timei?t: ergo non de
mali induccretin me, próptcr qüod dant^fila de ftu^^^^^^^ '' ahquid dieere lUtim vt Adam fe excufadt •
comedí. Ideo non debes grauiter irafd. Aiiaui dirnnr o! ^ T^ '
Adam dixit fe deceptum fmífeá muliere fiS^r Xnr In ' . Euanonmdiretyqm paBo Dernm^'
S E D quaretur,quodineóuenicnseíret,fíaudiífetE"^?
. uixn / ? quomodo Deus arguebar excufationem Ada, qu^íi
í¿e/?. Dc XLi f leginmam ? Dicendum, quód fuit Primum,q«w vo-
^ ' •''•Dat Deus rehnquine eos hbciüs ad dicendum lu'qi^^^
S E Q^ 1 T V R fupra j.cap.q, Deus dixit m n l i ^ r i ^ peccatum fuú, vr nou dicertnr aliquá qi'a"
rchocfeciíti,fcihc«,curdeSft v S ¡"""i.vddeiermuutiá Domino ad dicendum, ^tan''^»
urceaiftn .rodé hgno vento üjjcus arouctct cxcuíaücncra Ad^ nonrecipiéríoeaui.
Eu»

xit,Serpens decepit me.& fí audn-et redargumoncm,qua nem ab Eua de prauaricatmne, & peeeato fír^^ .^Z
poftea faóta eftcontra Adam, putaret fíbi dicendum, 9, ratmnem habeier, vt non deberet peLm fuft nete T ^
debuiftet potms audue vocem Del,quam rerpe_ntis,& non men peccatum Eua non fuit folmí in dando Ada defrn"
decepta fuiftet; & ita putans illam excludenda forte non ctu,red etiá in hoc cj, ipfa comedir, er^o de vío^aue oua"
proponerer eam,Deus autem voluir,vr Adam,^- Eua nort reret Deüs ab ea. tertió apparet ex verbis refnnnfíonil •
mouerenturabeoad dicendum ahud, quam quod ipfiá Eua,nam dixit ferpens decepit me, & comedi & tXn
feipfis dióturi erant,ideo non redargun ftatim A^dam. Se. deceptio Eua faóta á ferpente fmt ad hoeT&?o
cundo, qma quando Deus argmt Adam, oftendit illegiti- rer,vt apparet ex verbis eins fupra, a.cap. erao de mádu"
mam cxcufationem,fcihcet, 9 etiam propter vxorem non catione excufabat fe Eua.Quartó,quia ipía addidit,& col
debuiftet hoc facere,& ita Deus non iudicabat totam cui- medi,& nihil vltradixit,i^oita i^eddidit rationen 7qul ¿ t
pam foóli Ada tranflatam efte in mulierem , ex quo Eua re comederat, q, non dedit rationem, quare viro dófru •
putaret fe minus teneri, fcilicet, folum pro faólo proprio, ótu obtulerar.Dicendum tamen videtur,cb Deus nó oua'
Sc tamen fi tacmftet Deus, ficut tacuit audita excufatione fiuit ab Eua, nifi quare dediftet Ada de ¡iano vetiro &
^Ada,putare potmftet Eua,^ culpa viri erat m eam trafla- 3 patet Primó; quia ex verbis Scripturanon apparet illnd
ta, & fie peccatum fuum eftet magis graue, ergo debuit cum ftatim hoc Deus quafierit,quando Adam íiixif Mm
Deustacere. Quodaucem Eua putaret peccatum fuum üer dedit mihi,&comedi.Secimdó,quia Deus adhuc no^i
efte grauius,velm nullo alleuiari per id,quod vir dixerat, quarebat ahquid de faóto mulieris, fed de faóto Ada &
conueniens erat Primó, vt cogiraret quid pro hoc refpon- quia ille excufans fe,dixerat, g, mulier dederat ei voluic
dere conueniebat, quia forte aliud refponderet tranílata quarereá muliere, an hoc feciftet, & quare fecifte't ideo
in cá tota iniquitate, aut cu putaret folú faólum proprium non quafiuit de alio.Si aurem Dcus quafiuiftet núc á mu
ad eá pertinere. Secundó id faclú fmc,vc magis timerent: liere defaólo eius,vt magnitudincm culpa eius ao^ofce'
nam fi ftatim Deus argmftet, Sc repudiafiet excufationem ret, non qivafiuiftet folum de hoc, fed de toto Tertió*
Ada , ad lunxíftctq. pranunciationem pena ficut poftea quia non habebat Dcus aliquam caufam quarcndi nune
fecit, tn fi antequam Eua pro fe refponderet prenunciare- á muliere ahquid alterum, nam nihii alterum deduólum
tur p^na Ada, vterque hberarus fuifletá timore, Sc hoc fucratcoram ipfo Adá, quippenon dixerat,® mulier cono
fuit conueniens, potifilmé quantum ad.Euara,Deus.n. raedit,& dedit ei, fed folú, 9 dedit ei, ipfa veró nihil ad
pradixerat in pracepto : De hgno autem fcientia boni & huc cófefta erat,quia nondum fuerat loquuta,ideo Dcus
mah ne comedas,quacumque enim die comedetis, morte non pcteret caufam iudicialitercius ,quod non conílabac
morieris. Nunc autem deprehenfi fuerant comedifte, c fibi iudiciahrer efte,ideo folum quafiuit quare dederat • '
ideotiraebant quód ftatim occiderentur: fi aurem Deus viro de fruólu, quia hoc Adam propofuerat.
pranunciaret Ada penam quam poftea pranunciauit, Ii* ' .
beratus fuiftet á timorc,inquan tum nó ftatim occifus fuit, 6¡ummr ex argumemorum folutionibus veritai difñcuítattí
fed data eft fibi multa dilatio mortis,& hoc Deusnonvo- iam promotAl Qmft. UCXLF.
lebat, fed quód maneret in expeólatione mali proximé
re-futurijideo non debuit ftatim cum arguere. Adhuc quan- A D rationes,qua probantcontrariu,refpondendum
. uim ad Euam fuitiftud magis neceftarium propter dua: eft. Ad primam.dici poteft vno modo,q^ non pra- Al tó
im» 1 limo, -Vt non libcrarctur á timore p(jna, quia ipfa quo- fupponebatur, 9 comederit, quia poterat efte, 9 ipfa non mam.
, que umebar mortem fibi ftatim inferendam, cum prace- manducaret,& viro ad manducandum ofterret^ ficut ferptum
ad ambos cxtenderetur,ficut ipfa dixit fupra, 5 .cap. pens non manducauir de fruólu, & tamen impulit Euam
piacepitnobis Deus, nc comederemus, ñeque tangere- ad manducandum. Secúdó poteft dici,qj prafupponatur,
mus Illud, ne forte morcremur, Sc non poterat efte gra- aut fubintel¡igatur,q> comedir,quia ita erat verifimile, &
uior timor,quam quód quis credat fe ftatim occidcndum. tíi quátumcumque fuiftet verifimile , imó etiam fi notum
Siaiuemaudifct condemnationem Ada, 9 non ftatim fuiftet, non petitum fuiftet de illo, fed folum de alio,quia
occidebatur, fed difterebat mors i n longinquum, putaret £) Dcus non petiiftct,nifi de co,quod erat ad propofitum, &
limiliter fibi futurum, idcoalleuiaretur timoreius, quod tamen cum nunc agerctur caufa Ada,& ndndum incipetamen
non decebat, fed cum pcccaftet, q, fuftinerct nunc ret agi caufa Eua, peterctur folum de eis, qua ad caufam
Utum dunflmmm timorcm ad tempus in partem poena Ada fpeaabant,fed ad eam folum pertinebat,an Eua depommifti
deliai. Secundo, & principahrcr erat propter diftet ei de fruólu,ideo de hoc peterctur áb ea,quare fecif-
. id,9 hua quafitarefpondere deberet, nam fi nt fciens p?- fet. Ad fecundam rationem poftumus negare prafuppofi- Ad^ru
Ada timeret fibi, aut vtrique ftatim tum,fcilicet,q. peterctur nunc ab Eua rat?o dc-praua!ica- I T
rnf.rtr ^^ excufatct, Vel ac- tioncnam fi hoc pcteret Deus, cum illa cófifteret in duo- '
ion. f £ . J v * ' no" fe ftatim occiden- bus,pcteret devtroquc,«& illa refponderetde vtroque, &
ntT; r haberef,yt ergo Eua haberet ma- tamen agcbatur adhuc fola cau fa Ada, quiquoniá crannT/n?^
, & petendi -ve- ftulerat culpam fuam in mulierem, debnu á Deo táquam
r^rír JnrVÍi'r ^ ^^' P^^' Dcus fa- á iudice peti, an eftec hoc verú, ideo hoc faólum eft, cum "
IZlrJr^r J f! .•' ^^ conuenire dixit mulieri: Quare hoc fecifti? ideo de alio quod ad fo-
Slm A Ji fententiam condemnato- lam mulierem pertincbar,non taóium eft. Ad ratione' ter- ^d ter.
catofuo! tiam dicendum,q:, fatis poftet faceré ad propofitú refpon-
£ fio illa mulieris :náquafitum erat, quare viro dederat de
OuAfyiuj^fior,.. • . ir L T> , fru¿tu,illaconfitetur fe dedifte,&:expriu)it caufam,f.quia
i¿!í^rmr aequo tnteUtgebatDeíu,eumdixit,quarihocf€d^ ferpens decepit eam , nam decepno ferpentis non erat foomuUer?
Q^^ft. D C X L l l l í . kimadhoc,qnódcomederctipfa,fedetiamadhocquód
S p daretviro, vt apparet ex verbis ferpentis, fupra, j.cap. &
r^tí^ muheri,quarc hoc fe-" infra tangetur,ideo ficut mulier decepta á ferpente comc-
SO q,dederit Ada de hgno ad dit.ita ab eodem decepta,dedit viro fuo:vnde hoc dicens
Yirtm^ n,^anducauent.Dicendum,cj, ex conuenienter refpondet ad quaftionem,qua petitur,quar^nríl
nn.rí intelligitur quafitum efie á mJhe- re dedit viro fuo.Ad rationem quartam dicendum,q- cerrat
Mnl.er J^r nianducandú, ná Adam dixe- tum eft ibi reddi caufam,quare comederit, fiue hoc fit ex ^^^.
á muherc Onar^ w f comedí,& ftatim Deus quafiuit intentione principali, fiue non , & tn dicendum, 9 Deus
fe mfi dTe^uo^^^^^^ í qtiafiuif- hoc non quafiuerat, muher tñ refpo&t ad hoc ficut eft
que Quítluu Deuf r^ ciicút,^ de vtro-' confuetudo quibufdá non fatis peritiá, qui interrogan de
Irafviro fio^Pdmi^n^f.? comederat, & quare de- vno nefciúr refpondere, nifi fimul de multis alus refpon.
ba u ripfrmádT.^^^^^^ deát,quaiHL:da!iqualitercótingunr.&hoceft,quiacum

38(5' Genefis. Cap. XIII.
ffueLciIIa,i

Genefis. Cap. XIII. 3,87
notifícarí, quod fuit,inquantum Deus aK efí quaefíuít ^e A prxfupponere quafi notum, & quód non negatur, quod
M dcliólo, Quintó fuit ad oftendendum caulam duierfirans dedift"er virb, fed caufa facicndi poterat néaarf, &c hanc
panarum: namtripHcirer diftinóla: fuerut p?enx,fcilicer, petui!t.Secundó,poreft dici,quód fuitarirei°fcilicet,quód
Ada:,Eoa;,& SerpentisJdeo vt de caufa diftmaioms con- quxfiuit quare fecifti,pro.an fecifti,& eft modus prudens
ftaret, debuit notum eífe de debito, fednon poterat me- excutiendi veritatem quantum ad eos,qui poífunt aliquid
lius confiare, quam confitemibus eis, qui peccauerant, & non fcire, & cante procedunt , nam a quibufdam fi petanon
facía fuilfet ifta confeflio, fí Deus non quasfluiflet: tur an fecerint, dicent, quód non , quia ex modo quierenideo
debuit iptroduciDeusquaerens de his. diputant hocnefciriápetennbiis . Vt igitur qua^fítus putet
rem fciri apud qua:rentem, qui caute petit, non dicit
Cur Dem fíatim credidit Adi. f Quaji. D C XL VIH. an fecifti ? fed quare fecifti ? vel vbi-, vel quandos vt prx-:
" "
R £ TV R» quando dixit Adarn Deo: Mulieír
fupponatfadlum . Itanuncquxfiuit Deus ab Eua , Cur
fecifti ? id eft, an fecifti ? Si autem Eua non feciljfet,pote-v
Q Vut
dedit mihi, & comedí, quare credidit ftatim Deus rat dicere, non feci, íed quia fccerat, non auía eíl utaqpc^
««i-' -Ad£B,& quare nori quxfiuit plus abeo,fed qua:- & dixit cur fecerat. I .
fiuitáfemina?AIiquisdicet,^hocfuirfa(5lum;quiaDeus
fciebatvcrumeífe,quod dicebat Adá,ideocredcbat. Sed B Cur mulier dixit ferpens decepií m comrdí ?
obiicictur,8; hoc non conuenittquialicetcertum fit Deum (Uaft. DC L.
omnia fcire,nGn perit,quafi íciés, fed quafi aliqtud inten^
dcns, ad quod quxrereconfert, imóvtverédicatur,licet VAR E mulier refpondendo, dixit: Serpens decc-
Deus omnia fciat, quando quaerit aliquid, afíTumit perfq^ V ^ pitme,& comedi,& in.quo mulier dicebat fe deccnam
nefcienns,& quafi nefciens petit, fcire volens, fic ipfe ptam á ferpente?-D!cen4um,q) mulier in multi»
dixit infra rS.c. Defcendam,& videbo, an clamorem,quÍ decepta eft: decipitur cnim quis cum aliter de re putatur,
venit ad me,operecompIeucnnr3 an nó fit ita,vt fciam; & fed agente ferpente muiierin multis credidit aliter quam
ideocumDeushicquíErcrctab Adam, & Eua, licet veré res fe haberet, ideo decepit eam ferpens. Primumfuit^
feiret, quid egifíent, non debebat aliquid faccre,aut dice- quia íerpcns dixif, qj eomedendo de ügno, non ñiorcrenre;,quafi
non íciens &:í(:irevoIcs:ideofi Deus aliquid ere-- tur :nunc veró mulier credcbat fe moiituram', &: vcruni
derct,aut ftfercderc oftenderet Adx &c Eux,non eífet hoc erat,ideo ibi decepta erat, quamuis tnulier putaret fe ftaquafi
aliás eífet ei notunhfed qiiia conftabat per confcífio- tim morituranr.Deus autem non crathoc faólurusjfcd di»
nem,vclteftes,aut cuicientiam faóti, qualibus modiscon- lationem mortis daturus. Secundurn fuit, qúód dixerat
ftat aliquid eis,qui ignorare poífunt,f.hominibus. Dicen- fcrpens,quód aperirentur ocufi^ eorum > cífentq. ficut dij^
• dum ergo,q? eum Adam dixit Deo: Mulier quam dedifti C fcientes bonum & malum, & lamen id non faótum fuit,
mihi fociam,dedit mihi, & comedí: Non oftenditDeus quia non cognouerunt plura poftea, quam prius, ncqu^
quafi crederct Adx, ñeque Eux, ideo ceífauit qiixrere ab faóli funt ficutdij. Tertium poteft eífe, quia fer pens dico,
& quxfiuit amulicre,quia voluit procedere, vt ludex xit, quód Deus prxceperat eis non manducare, non quaíi
prudens, ad inquifítionem vcritatis. Adam hxc dicens, raorituri eflent, fed vt non cííiccrcntur dij, & tamen hoc
traasferebatculpam in mulieremjfi enim mulier confite- non erat verum : quia non erant fiituri dij comcdendo¿
reíur,quod Adam dicebat,plena probatio erat, quia certü ñeque ideo Deus vetuerat manducare, vt non cífieerentur
éft,qj muher non confitcretur aliquid contra íc,nifi verum ficut dij, &¿ quia mulier crediderat hoc, quód Deus hac
€rtet,fi autem non confítcrcturilla,clfetalius modus excu- intentione dixerat ,/vt non cífieercntur homines dij,ciendi
veriratem,& nunc eonfeífa cft muUer, quod Adam nunc falfum eífe videbat, cüm poft cibum illum ñon ef-,
«ixcrat. ídeo non fuirmciior mOcius qua ítatim,vt Adarn fcnt ctteCti di), vcl quali dij,¿ideo dcceptain i¿in ©mníbiw
transferret culpamin mulierem, peterct abea,an ita eífet. hisfeiebat.
Secundó,quia Adam confcflltó fuerat totum fa¿lum,lieet ^ •
cxcufarct illud aliqualiter,dicendo,q) femina incitauerat Cur mulier dixit fe deceptamf Qmfi. DCLl. .
cum, tune aut Deus oílendcret fe credere hoc, aut non, fi
oftéderet fe crederc,non oportebat ampliiis petere de per- £) V^ R E T V R , dato g? mulier decepta eífet, quare
tincntibusad peccatum viri,fed procedereturadquxren- V ^ dixitfedeceptam ? Dicendum, q> fuit Primó,quia
dum de femina: fi autem oftenderet fe non credere, aut erar fie verum, q? decepta fuiífct. Secundó, & j
dubitare voluiífet de hoc certifican 5 & quia Adam iam prinLÍpahrcr dixu hoe in excuíat loncm íijam:nam hoc vi-
Don dieeret aliquid contra id quod dixcrat,n6 erat peten- dcbatur allcuíarecúlpam, ideo illud dixit, quiadifterediMu
ab co,fed ab alio,petiuit igitur á muliere, eui erede- bat,g; mulier putaret fe ageremalü, vel profequi bonumifi
retur potiflrimum,quia contra fe eonfitcbatur.Tertió,quia enim verum fuiífet, quod diabolus d.ixcrat„eífet magnum
Ifte erat modus breuior ad examinandum tota veritatem. bonum,quód aftequuta fuiífet mulier manducando de li- ,
^am yi^rendo dc vno,eratrefpófio dc omnibus,cú enim gno,ideo non erat mirum,q7 manducarct,fccüs fí niliil ta-
Deus dixifict Adx : De ligno, de quo prxeeperam tibi,ne le diólum fuifíbt mulieri, fed ípontc fuá máducaífct de li-
^mcdcrcs,comcdifti:refpondit Adam totú quod fecerat, gno. Tertió fecit ad transfercndum culpam:náinquáiura
ik caulam faóli: cum aút fuper illa caufa Deus á femina diceret,q, ferpens decepcrat eam, trásíercbat pecca ti caupeteret,reípondit
illa totum,quod ipfa fecerat,& ferpens, fam in ferpérem,& á fe minucbat,vel íc alleuiabat.Quaridco
mueftigando dc vno refpondebatur de ómnibus, & tó,quiafcquuta eft Adam in excufatione: ná ilk quxfírus
nc tuit conueniens modus ifte quxrendi, & procedendi. de peccato,tranftuht il lüd in feminam dicens: mulicr de-
^ P, • . . ^ p dit mihi, & coiiicdi, & Deus tune tacuit, quafi acciperet
t.ur Ueus atxtt Eua, cur fecifti, potim quam an fecifiii cxcufatiónenT eius: ideo ipfa fímiliter feexcnfauit;, trand
Qu&ft. DCXLLX. fcrenseulpamin ferpentem,piúans perhoeailcuiandum
peccatum,auttotalitcrtransfercndum. Quiníófuit,quia
( I « T V R, cum Deus peteret á muliere dc eo, Eua voluit fe c.xcufare,& nó videbatur fíbi allá excufatio-
V^^l' dixerat Adam,quare dixit: Quare fecifti fíe í & nem haberc,nifí quia ferpens ipfam feduxcrar, ideo iftam
^ "on dixit i An fecifti fie ? Dici poflbt vno protulit. Cur aút femina volucnt fe excufaie,aiti:unt duae CMf* m
modo,95 hoc íupponebatur notum, 8c g, non ncgabant il- caufx:prima fuit,vt fe allcuiarec á pena: timebai enim miud
vu, aut remina, & ita non erat dubitatio dc fado, fed ferendam mortem, cum Deus dixiííet, quaeiimquc hora w#.
oc caula taciedi,& fie petebatur cur feeiftbt, 8c hoc poteft comederis, morte moricris, 8c vt non infcrretur hxc tam
onimbus, ná de Adam Deus dixit, quis dixit grauis poena, alleuiare euramt pcccaium fiium excuían-
K. ? ^ de ligno, dc quo prxeeperam ti- do . Secunda fuit,vt fe cxoncraret á vcrecundia:crubcfcc-
AdamS^ed^VT^'''^-^ • ^^ bat cnim femina, q, contra Dd prxccptum egiflet, & vt
t qTo aTnnr n ^ ^ í f ^ ^ ^ ^^ í'eipe"^^» confufioncm,voluu cam alie-
S mí H. 'i f c""^ • Quia hoc fe- uiare transfcrendo caufam peccan in akeruiu..

. F phis fcribipotuic. Sed'^quare lila^^n vQliiitrefpondere
jín Euare^onderit ad interrogata? Qtufi. DCL Jl . adtomm,quodquaaiebatuispotfirat-eíreGaúfapríra
p^tabac iftud fnífiGcié ;?nai® ciaxn pcrére^^
% Í T V R , quomodo mulier iftud refpondir, dfti ? prafiapponebatar^Q? MUUERDEDME virodefrué^^^^
quia non erar ad propofítum : nam Dcusquafiuir, ' & petebatiir caufaquare dfeíciliceEiquod dediíret virOjquia nó po.
ló diciCjferpens decepir me,& comedi,& ita non refpódic terat hoc negare, emií Vérmnieftet, & virillMddixii^^^^^
quare dedit viro, de quo quarebatur, fed quare comedir, putaret illa notum eíTe DeOi.decaníanQai;efpondit>quia
de quo non quarebatur? Dicendum,g? mulier quanrú ap- putauir ex alia confeífione eius colligi caufam ,ipfa enini
paret;eít vét^is foís , ndo refpondebat principalitcr ad id, dixit,ferpens decepir m^Sc Contedi.^^Ex eo a,iáifem, quod
de quoípetebatur,f¿d-adaiiud,& hoc, tá ipfa, quá Adam dicebar fecomediífe,apparebatquar'edediífet viro,fdli.
habueruntw.Nam Deus vocabat Adam diccns,Adam vbi cet, ad'eum íinem viro daret í ad quem ipfa comedebap
es>ilfe autem íi refponderet ad qu^íitum,diceret,hic fum, diligebat quoque virum , de booa fuá ei. participare voij
vel hiceram &nihil plus ,quia non plus petebatur abeo, bat,fed; percibumíillum putabat lipfa üeconfecuturain
& ramen refpondu rem prorfus diueríám inquantum di- quoddam bonuni, ideb.vt vix ídem bonuiiicófeqíierctur
Primará xit; timui',quódnudus eífeit), i8¿: abfcondi me. Sed quare G deditei. Secunda caufa potuit efl"ecx..vei:ecundia,,fGÍli-
Jlimjio. ifta fecerir mulier non i'cfpondendo ad id, de quo peteba- cet, quód licet peteretur de caufa, ipfa non refponderet
( tur, potuit eífe vna caufa ex ignorantia : imperiti enim ad illud,fedad aliquid alterum,& hoc, quiaerubuitGauquando
interroganrur de aliquo pertinente ad • ahquod fam coníiteri, quia confuíibilius hoc videbatur, quam
.negotium,rcfpondéttotum quod noueruntdenegotio,eo reliquumquod dixerat, nam cáufa fuit comedendi,/vt
^ íicfciút diftinguere id,quod df vnius partís ab eo, quod muher cíficeretur, fícut Deus fciens bonum , &c malumi
eft alterius, quia habenr noririara confufam, 6c nó diftin- fed hoc valde erubuit mulier dicere iri confpeófu Dei, &
(aami Ira Eua quafíta ¿Ur dediflet viro de fruótu,non fo-. erar váii-pare inaieñatem Dei :non erat, autem tam conkím
íde illo,fed & de roto, quod ad eá pertinebar refpon- fufíbile confiteri, quód comediífcc, ideoconfefla eft quad
Secunda dit. Secundój & principalirer,poreft dici, quod fuit hoc, comedir, fed caufam tacuir,- Secundó, quantum ad hoc,
its^onfio. quia anittiusmulieris eratad excufarionem, ideo non po^ quia potuit raceré, eo quod non videbatur tamneceíft,
tiíit réfpondere ad quaftioncm,ñifí ad id quodividebatur rium fíbi eífe confiteri: id enim quod muher negarenon
eam éxcufare,autillud j)rincipalitcr ponere: fíautemre^ poterat jueque diífinmlarc, confcfíTa eft^, fcilicet^ quéd
fpondiflrecdireótéjóc folúm de quo petebatur, non pofuif- comcderar, fed quarchoc fecerir,poterat occul tari, quiá
fct aliqua verba excüfationis.Nam cum qu^fítun^efller cur iftudfherarin mente, & non in re foris, 6c fíe hoctaeiiir.
multerdediflretviró, velan dediflet, debebat illa dicere HT^ftió, quantum ad hoc,quia mulieirtendcbat inomnidedii&
hoc vt ambo participaremus de eodé: bono, quod busadexcufationem fadi fui, ideo: mulier dixit: decepit
cjo fperabaíñ,fcilicet, quód eííiceremur íicut di;, fdentes me ferpes,- & tamen.fí dixifl^bt, quare dederar viro, & qiiabónum,
& malum , fed hoc continebat accufationé fuam, re ipfa comederat, porius fe accu'faífct, quia motiuum far
& non exc'uíationem. £t ob hoc cum Eua vellet dicere cien di, fuerat, fien fímilem Deo, quod erar coram Deo
Jd, quod pernncfeat ad éxcuíationcm fuam, etiam fí non abfurdum dicere, ideo vt haberet aliqualiter locum expeteretur
de 1 Ho, dixlt, ferpens decepit me, 6c comedí, cufatio, tacuit quare dediflbr. Qilartó quanrum ad hoc,
quia tora cxcufano fua, fíquam habebat, erar qma ferpés fuit propter timorem:: muher enim timebat mortem íibj'
decentar eam,Ideo hoc pramifit,Óc ita fuit de Adá.Nam inferri propter hoc, quod fecerat, & illata mors fuiíftf
cum Deus quarcret ab eO, dicens : Quis mdicauit tibi,q, nifí Deus propitius eis fadus fuiflbt peceanfibus, vel ag,
nudus cfles,nifí qiiiade l^no,de quo praceperam nbi,ne ccptaffetexcufaricneseorum, & ramen fí-expceftifl-et iTiu,
comederes, comedifti ? Debebat Adam refpondere,-ve. Iicr,quód voluiflbt effid ficut Deus,verifímileerat, quod
riim cft^ comedi,& tamen non ira dixir,fed pofuit, quód valde indignatus fmftttDeüs, cum iníhoc homo -Vellef
adexcurationempertinébat, fciheet, muher quamdedifti vfurpareemsdignitatem, ideoívtnon indi-^S
TeftUre T^^^opo^^ft dici,q, tacuitmulier. Dicendum autem, verifímllius^ífe.qüécí O
¿onfi,, mu ei i^pond^ etiam ad m- j mulier tacueritid.de quoquarcbarur, &quódoondixc,
kr otíóS^S^^^^^^^ nonenim:purabatmu- rit,.nifíferpens,decepit m?,quam qu¿datonusipfaii)
i^S d S S e frud^^^ dederar,fíue ad totum refpondiflé,& Sacim S¿iptura1S^ilírd ¿if.
^n dederat de t^ruótu, fed totam rem geftara^ ideo ad hoc fej quód veró non refponderit ad illud eír^nír rmfa quí
Similccft . fam.quiaexalioquodconfitcbkturapparebítVBamipd
i^^^condi me . Sed pracedens cauía eft adhuc con- hoc: nam fí non credidiflét non A t d ^ U y 6c ramea.
; íeaeceptamconfeflíh eft,,ergo aftintfea-edidifte diifta
An Eua tacuerit i,) «a . ^ P^'^^^iTcníem» Sed qiiid ferpens dixierit mulieri iam cer-
?' tum eft,tlla aurem ^eranr tafía'^qua fí muher créderet. vd-
ietiliaaftequi,:& faceretquádquid pofleí, vtilla afl^^^
S E D adhuc dicetur í- • K r^tur, ideo confitetur fe feciífe propter illa j tacité eigo
ahus dcfcdus, S conhrcrur caufam quare maoducLeíit. Etxunc dieemuA ]
dcquonompS u r m u h e r refpondit plene ad omnia, non folum adqu.^-^^
quaft. fcd etiam taaiit id eft pracedenti í^^ta,fcd & ad non quafíta: nam Deus quafíuit, quarede- ^^
ra nó expreflit illud, & caufa eft-auia r/n^/L.' ^^ f^^i'Pens comedir,& propter eadem dedit vjrofuo,
& quoniam didum eVaí per l^dX ¿ volebat„quód vir fuus participarct eifdé bonis, quide
hgno,ponitur in refpóííoneSins Z ror putauitmuher, 9
illa refpondit,fed id,q«Li .^n S S ^ ^P^f íomédente, fí vir non comederer ,;nQn ^flequeremt,
ómnibus fímul vna c o l h a e i e t t i r e í h c e r e r u r i p f a fícur Deus,cum dixerirferpens : Ne-
Secmda mulris aliis folet faceré Senptura Serund^n^r* a í m o n e m i n i : fcit emm Deus, quód in quacumfe^onjic.
tjuod Senptura pofuit totum quod mu ni * q"ediecomedentis,apeneníur oculi veftri,
"" ^ >^eí'pondir,Ved.cti quarereturi^hoceridS^^ di; feientes bonum, malum , -Vt ergo conrefpondir,quam
ferpens deceoitmí Jl non plus fequeretur iftudjpfa, quodputabarnon pofle confequíj
i> le pens decepit me , ac comedí, ideo non nih ambo4nanducarfiSt, etiam fí ipfa, íipo prpcurarfC
^ bonuíu

onum vid fui, piopier feipfam inducebat virum ad co-A fola Ena fuit deeepra: Adam autem non fuit deceprns.
medendum^. , . • Pnmo, qma Scriptura Sacra ponit lefponfum Eu»&
Cur printiparentesacceperint hM excufmones parm momen-
Adam: Eua autem dixit fe fuiífe deeeptam,&nóAd3m,
íi autem fuiífet Adam deceprus, & ipfe fadus fuiiTci fe
tí? ^afi.DCLllll. deceptum,&: bocinexcufntioncmallcgafldjfednonallegauit,
ideo non fuit deceprus.
q v ^ R E T V R , quare Adam & Euaallegaucrunt Secundó patet,&efíicacius, quia exprefsé dixit iliud
idasexcuíation€S,cum non eífent legirimx? Aliqui Apoftolus,i.Timoth.i.cap.Adana enim prin o formatus
^ diciuit, qjfecerunr, quia putauerunt elTe eas le- efl:,deinde Eua,& Adam non cílfedudus, muIicr auiem
gidmas.Dicendum,q? non ítat:quia manifeftum erar non fcduólain pra;uaricanoue fuit.
fuííicerealiquara harum,eum.n. Ada dixit: mulier dedit Et hoe amplius manifeflauir; feduc'tio enim eft aliud
mihi, & comedí: non erat fufficiens, quia Deusvetuerat pro alio credere, aut putare, fed vir non credidit aliquid,
manducare: ideo etiam íi muher ediííet,&: rogafltj,vt vir qnod aliter eífet,ideo nó fuit fedudus: Eua.n.ícduda eft,
ttianducaret,non debebat ille faceré, íed podus nó man- quia ferpens dixit eí: q, íi conicdfret,efficeieniur íicut dij,,
ducare,quia Deus vetuerat, & hoc patet ex redargunone fcientes bónnm & malum : mulier credidit, quód poífet
Dei: nam íic Deus eum increpar dicens : Qusaaudiftí vo- B effici íicut Deus,ideo comedir :nami,ihíl aliud piaceííé- •
^ ^ce vxóris ru^ i & cometlii^dedígirordc qno prarceperam- ~ rar, quod eam mouerc.t ad comedénduni: vir autem íion ~
nbinecomederes>6¿itaíigniíicar,qbfecirina um audien- credidit hoc, ideo non fuit fedudus.
•p dopotius vxoré, quamfeDeú . Deéxcufationevxorisno- Quód autem non crediderit Adam patet: Primó, quia Pfima *
V- tum erat cuilibet cflTe illegidmam . Primó, inquantum di- , fi crediífet hoc, mouiflct euin ad comedendum , fed non
' xit,q) ferpens eam fcduxit:nam in hoe eam feduxit ferpés, mouit: immo preces mulieris eum moueruntad comequia
voluit ei credere potius quam Deo,íi.n.Deo credere ftioncm, ergo non credidit..
íjrmiter voluiíret,non attcndíífet ad verba ferpentis, óc ita Secundó, quia íi vir fedudus fuiflfet credendo, allegaf- secu»íia '
nó decepta fuiflct; Quod ain voluerit ferpenti ponus ere- fet hoe ín excufationem peccati fui, ficut muher : venim caa/a.
t|ere,quam Deo,maluni erat,& non recipiebat excufsíio- non allegauit, fed folum dixit, quód femina dederat ei,
nemj & q^ ferpens eam decepit,nóerat inconucníens,euni & comederat: ergo folum motus fuit ad preces muliecontra
Deum ferpenti credere voluiííet. Secúdó,quia da- ris, & non quod crederet cíbum ilium ad aliquid proto,q?
lerpens nó decepifler mulierem in eis,quaí dixit, non fliturum...
eífet mulier exeufabihs : deceptio.n,fiut,quia ferpens fal- Tertió patet ex redargutíone Deiinam dixit Deus:quia Tám^
fa dixit,& tamen en.am li veta fuiífent,qux dixít ferpens, audiftí vocem vxons tu;E , & comedifti de ligno, de quo
peccalfet mulier faciendo contra prarceptum Dei, vt fi ve- G príECeperaiti tibi, necomederes, &c. & fie pofuit Deus
ruin cífet,q) muher comedendo de ligno illo non morcre- caufam peccati Ada;: Se hanc dicit cííe,quód audient votur,&
eihcetetur ficut D«iis:tunc.n.non decepta fuiííer,& cetB vxorís fu;E. Si autem motus fuiftet Adam quafi decetainen
fi hoc habuilíet, feciífet contra praceptum Dei Sc' ptus ex verbis ferpentis. Se cupiens efhci vt Deus, non conon
fuiífet exeufabihs,quia non debebat aliquid praepon- mederer, vt obed iret vxori, fed vt dficeretur ficur Deus,
deraie pr^-cepto Dei,quantumcumqueeftet eoncupífcibi- quia illud efl!et finís,aut faltetn pra'cípuus finís, Se tamen
le,aut honorabile. Dicendum igitur,quód non erant con- Deus dixir,quod audiuít vocem vxons fu¿E,croo non moucnientes
cxi.ufanones, quas propofuit mulier,& Adam, uit eum aliquid aliud vt finís,nifi placere vxori, non ergo
lamen propofuerút íllas,quia excufatio erat,vel ad tranf- fuit deceprus ,quia íllud eífertune pcscipuum , & íMud
ferendum, & toliendum culpam, vel ad alleuiandú eam; poneret Deus vt caufam peccati.
fiexcuíátio fuiflfet leginma abftuliftetculpam ín totum, Q.iartó, quia intellcéluS viri, qui maior erat intelledu gffarr-a
fed non fuerunt tales excufationes Adas & Eua : finoa nHiiieris,non poterat.decipi circa talia, qua; erant tam ir.
fuiflet lcgitíma,aurfuííiciens, fed colorara, aliqualiter al- r3bonalia,& hoc fuit fundamentum verborum ApoftoU
leuiaífetculpam,hcet non totaliter abítulíífct, & hocfuf- ad Tim.i.cap.i. Mulicriautem docerenon permuto,neficiebat
eis. Talis fuit excuíatio primorum parentiim , & que dominan in virum,fed efle in íilentio, fubdit ibi cauhoc
ipfi faltem voluerunt,qj extenuaretur culpa ipforum, iam : Adam enim primus formatus eft,deinde Eua,
Se Ita minueretur pcEna,aut aileuiaretur verecúdia ,quam Adam non eft fedudus, mulier autem fcduda in prxuaíuftinerecogcbantur
fi fimpliciter peccatum cófeífi fuif- ncatione fuit. ; . .
íént, non allegando excufationem aliquam^ . Et certum Quanrum ad id,quod dixit, q? non pcrmirtebat domi- i
eft,quod cxcníatinnes_eorun? aUeuiabant aü^uálitcí'cuí- nari mulieri in virum,reddi;¿ir raíioncm,^uia Adam tbr^
pam, quia culpabilior fuiffet Adam, fi dixiftet, quód eo- matus eft prius,deinde Eua,g^ ita ille ordo unporf at qiúmcdiflet
de ligno nulla allegara caufa,quám eum dixit,cj, dam diftdentiam dignitatis, fed ad digniorem pertmet
i^l'^íH^I' d^d^ pnreraní aU'^uail-; dai^jinari; ideó feTiina nnn dfhfí d(,n.n:ar.i;«im. .
ter iplum íledere,fuíífetq. manducado minus libera,&c '
innanjrii Irrtiiiíí^^A j;i j .
> Et nó íblum femina fórmala fuu poft va um,fed etiam
- ^ • •_ /- • ; :_ ; _ o i
•
—„ iiutiurij , iiniio.minas naDet cíe tormata ruit ex viro ,113 vxn vn piuívipiun) , TX HOL
ratíone pcccan,fi malum eft. ltcm,dc Eua fiipfa dixiífet, oftendit maiorem excelK-:ntiam viri ad feminam,hanc
quod comedit nulla allegara caufa, videretur id feciflein mducit princípahter Apoft.i.adGonnth.i i-cap. dicens:
contemptum Dei iubentis non comedere: fuíflerq. peccatuminrcgrum,id
cft,non habens aliquid quod ípfum minilfirí-r.
Vi^l allpiitapioT i^../? iT.
1" *"sv-uiii uiAit ic aeceptamí
Mulier eft gloria víri,non enim eft vir ex ibulicie,fed mu-
lierex viro.
H --Ji:-..^: ^(t
/\uam aanuc caugiiim ííihuucui,iliiiwci, vn.
ñlleuiauit culpara, quia ea,qu$ muliercredídit fibi futu.^ p prineipalior eis, qu^ad finem , fed femina eft ad virum,
ta ferpente decipientc eam, cranttaha,; qua; fi vera fui í- vt ad íinem.ideoeftvirdignior, ¿c.ua non dcbctilladoíent,
potcrát mulierem mouerc ad agendum contra prse- minan,dieit emm ibi: etenim non eft creatus vir propter
ceptum Dei,& non in contemptum, fed ob defideriú ma- muherem,fcd mulier proprer virú, per iftas rationcs conpi
boni, & taha bona propofita quafi mentem eompel- eludir ibi,quód fit dignior vir..
iunt,vel inmuunt rationem voluntanj, ficut fine pr'opofi- Alia pars didi eft, non debeat femina dqcere j hanc
JO non poteft voluntas connaire,ñeque fufpédere adum, probar inquantum díeir, quód vir non fmt fedudus, fed
íi eft vltimus finís, vt fie cogtiirus: ideo id, quod dicitur mulier ac fi dicat; docere eft fapíenris, Se máxime fapiennunus
voluntanédigitur, & fie aliquahter minuitur ra- tis,vtdicir Arift.lib i.Metaphyf.c.i.Eftautem fapiésqul
tío peccati j ahquid ergo proftiit tales allegare excufatio- maiori pollet intelledu, qui autem decipitur minoris innes,quia
laltcm verecundiam minuebant.: tdlectus eft, cum non fufiiciat diftingueie filfum á ^e-
' ^ ., Quam femina, talis vt deceptus nou íit, ñeque in re liia
I l^^^f'/TVR, cum femina dicat fe fuifl"e decepta, d e c i p í poruent .. Nam alias non procederet probado
-V/ aa Adam quoque deceprus fuerit ? Dicendum, ¿ ^ poítoh , nam fi Adam non fuifl¿t deceprus,vtpoce,quia
AIph.Toft.fuperGtnef. ^ B 6 > noa

non fuiíTent ei propoíita, qua fuerunt propofítá femina, F ^n Adam deeeptm fuerit credmdo,quod non moreretur emt
poííet tamen decipi, íi proponerentur, non fequeretur, 9 déndo ? Quafi' L Vll.
f e m i n a non poíTec docere,fed vir:debet igitur prefupponi,
quod propoíita fuerunt ida viro,non per ferpentertí, fed Q E c v n d v m iii quo aliqui dicebant, q, Adam decc
per mulierem,

íum éíTeq'iJod diabolus dixerat, fdlicet, eritis, fíeut dij A-fonem^tm eins^qu©moumid fruitionem,vel'pi-oDrefdentes
bonum,&maíum,quia non putabat pofíibileefíb non fuftinere panara duram, iri non obediendo ci rufDa'-
Iiominiadillum gradum venire: etiam dato, repütaret inreilechim,ad indicádum bonnm eífe venérea profequi'
pofíibile eífe péraliqUam vim penienire hommem ad lí- SiCut appafénn incontinennbUs, qnos pcenitiuos cVib
fum gradum, faltem non erat pofíibile peraliquam man- opimonc egreínuos vocat Anílot. lib.j.Ethic.cap 8 id'co
ducationem;quianullum marenaIe haber vim fuper in^ eft fii^'lifer indicare decipi aliquem in peccando Se
íellcótuin,Cum non fítmatedaiis,& ideo non fít paífíiMis, m non peccando, quia quando dédpitur ád percandum
ñeque fufcepduus ab agente matenali. Etiam' non credi- aliquid eít,quod turbar íntel le^tum:ira vt no aoat (cciinl
dit, g> manducantes non morerentur, cum Deus contra- dum rotas vires fuasrcum veró dedpitur in eo,in quo non
lium dixifíer, fed f morituri eífent, quomodo ergo auíiis mouet aliquid ad agendum , fed eít operado fohtts inteleft
manducare,dicetur ñ a t i ^ - . l e < a u s , i b i eftpnopíic defcipijqüiaillud próucnit'ñ-ói'Xtüt»-
jin\Adam fuerit deceptm putms veníale ejfe, quod erat mor- ñinguereinter verum,& falfum .Tertió.quiaquiin pectale?
Quafti-DCLFl 11' candodedpitur,poteítfalii,vel cogitado aliquid'bonum,
• ^ adquodcócupifcentia,velá!ia>paífioiiwuet;vérqiiianon
S E D adhucaüjdicunt'feduótus fuit Adam >quia B aduertitad fíngula, quacogitaiidebenr, qiiod ^ faceret,
veníale efíe,quod erat mortaIé,putauit;fíGtfadir Ma- non eligeret malum nequé peccaret, fíeut eft in peceato
gifter fub dubiOjlib.i-'Sent.dift.zz.f. Ad quod dicimus,(j> omifíloniSj Se aliquando in CGmmiflione,quáridóiion ad-
Adam non fiiit féductus eo modoiquol:nulier ¡ non enim uertimús quadam,que óítendÉre'tít iiobismálij'éfteVq'uod
putauit efíe verü, quoddiabohis fuggerebat j m eo támen eligÜTius,fi il la aduerteremus. Hoc tamcfi non TOÓnftrac ^
fuií!e fedudritm Credí poteft, cotirmiílijm veniale puta- paruitatem ingeníj, de qua Apoftolus agir, cum ponit
tiífFqoüd' pcFsmpfoiíjrnS^w^^ "EiiSwf^dtrwam^^ígo ÍCTjüd n^ ^
in ahquo deceptus fuiHargé accipieñdo decipi, prout eft caturfeduci feciindum eUm,fed eft'fenfus Apoftoli, ^ itíputarejaut
diífinire aliquid eífe al jtet qiiam íit: ná Adam telleólus mulieris crac tam paruus, vr illa prqpofíta Ci^éd'év •
pect^uit tefte Sacra Scriptura j féd ñulluspcteft ¡peccare, ret, etiam íi non eligeret, aut nod propónctentufadliüC»
nifíignoretjVtdieit Ariftot.iifo:3.EUiic.cap.5-.ÓmnísiTia- quódcomederet de ligno vetitó.
his eít ignorans:ergo Adam agnorauit ahquid •ita íedii- ' ' . vr-r
¿tus fuit. "SeCundó,pa ter.: q\i;ia quando Adam •peccaúit, . Quaritur in que fuerit feduF^mAdamf'
cum elegir manducare deiignovemo, tune petitur, aut — . • -Q^^ft. D C L I X . '
Adam putabat bonum eíftf manducare, aut'putabat eífe ^ ^ '
malum, fi pvitabat eíle boítiiinl y dédpiebatur, -qriia erar c v m concefirrimus, quód Adam in aliquo fedin5lus
veré mahuiv.nanVíí bonum füi.íftD;dón pécGáftét facie fuit ad hocg? peccaret, &illud non eft aliquid , de
illud,fed putare eífe bonú, qiiod itóuíTí érat^idedpi erar: quo Apoftolus loquatur,cum dicat eum no feduétum, eft
fí autem ctcdebate^ malum , daretur q, eligerdt aliquid dubium in quo feduótus fuerit Adam. Et dicunt aliqui,^)
tanquam malum,

3p2 Genefis. Cap. XIII.
Afí Adam cndiderit per comeftionem ligmaequirimmorta^ .F peccantes rnortalitér damniabiintur arernalitef: &: t^tatn
litatem / Quajl. DC L X . non ceíTamus peccare,aut faltem aliquando peccamus &
íi aliqui non habeant iílam fidem,tamen plurimi habent
^ E D de alio manet dubium, an crediderit Adam non veruntamen peccát: & tamen durius eft mori Kternalitcr*
^ monturos eos, qiú comederent de figno, & aliqui quam temporaliter, qitod inrelligebaturin precepto dc
pucant, q? putauerit non morituros, quia alias non man- non manducando de ligno icientias boni,& mali. Secun.
ducafiet timendo mortem; & certus dc illa redditus. Se- do, potuit aliter efiTe: f. lieet Adam crederetfirmiter,ft
cundó,quia licct Auguft. S>c Magifter Sent. dicant nó de- manducantes de ligno illo morerentur; tamen túc quan.
ceptum Adá credendo, q> nó morerentur máducantes, & do femina rogabat cum,vt mahducaret, & ipíe afieníitvt
quia noo^negat iftá fedu¿l:ionem,con)Cedurit eam. Dicen- manducaret, non cogitabat aóíualiter de hoe,q; mandu^
dú cp ñeque Adá feduólus fuit in hoc Primo,quia efiet có- cantes morerentur,Sc ideo non impediuit eum á manciu,
tra intenrioné Apoftoli, quia ipfe cóparat Adá, & Euam cationeillud prarceptum,vt faceret fiillud cogítarcta¿lu'
in eodem,&dicit Euá feduólam,& Adam non: & tamen Ifteeft modus,per quem fere omina peccata comniittim!
vnum de eis, in quibus Eua feduóta fuit, erat ^crederet tur,quia lieet quis habitualiter íciat malú eífe, qucd elenon
morituros comedentes,ergo non deceptus fuitin hoc git, non habet habitualiter cogitadonem , vel con íidera]
Adam. Secundó,quia Doóiorcs dicút eómuniter,

cipiebatuf Aííam in aliquo,qiiod Deus dixíílct aíTentien- A efle Dens, pernei^é vuIteATe fimilis Deo, vt diabokis, qui
dorerpenti:red nihil eicdidit dediólis ferpentis in quibus voluit fub eoefl"c,&: homo,quinoluir,vt fcruus teneri pi c-
Euafeduít'acíl. ' Gepro,fetivolu}r-,vt-nullofibidominantecíIetciuafiDeus.-
Tertió patet;quia Auguft.fuperEpiítolam ad i^hilippenf.
jÍH Adam mtarnm id quod erat mortale efe veniale ifj fe~ z.cap.in locoj Non i^pinam arburatus efi: dicir,non racmdo
fenfu! Qu£fi^ DCL Xlll. ' pinam arbitrátus efi Chriftus fe efie aequalcm Deo, quia
non vfurpauit, quod fuú non eftet,vt diabolus ,&: primus
S E D adhuG quaretur,an Adam iftomodo fe habuerit homo: apparet igitur ex di¿lis>,q) Adam vfurpauir íibi diputado,quod
erar veniale id,quod erar mor tale ? Di- uinitaté, & voluit efie ficut Deus, atqueputauit hoc fibi
ccndum 9 iftud poteft efte, quia non eft incóueniens.cum pofilbile efte. Dicendum,quód Eua putauir,q, poftet cflc
non fitcontra verba Apofl:ú!ine»antis Adam feduóium, íicut Deus,nóquidem,quódeífet Deus,ñeque Dcoa-qua..
& tamcn an fuerit neícimus, & ideopoftemus dicere, 9 lis,fed in aliquo imitaretur Deum,fcilicet, in fcientia,vnnó
fuit fie quód Adam cogitaret fuifte veniale illud, pro- de illa decepta eft,fed Adam non putauit hoc efte pofiibi-^
pon^ens per panitentiam iUud dclerc . Sed poterat dici q? le,8
antequam peccarct,cogitarct de panitentia-Et go Adá credebat impofiibile efte, quód homo fieret íicut
tamen,fi diceretur qi? Adam cogitauit de panitentia,ante- Deus,nó conCupifcerct iilud.Tcrtió,quia cóparanttir vir,
quam pcccarct,deberet dici, q> motiuum fuum eftet,quia
' j ^ /• ^ 1
UUIU uünuuiii cuct CApciiua x/iuiirrt;uj icuciililicu) NRPU-
& femina in cócupifcédo illud ex maiori afteótu: nam fe-
1 i — —
lUina j;WVCÍÍÍÍÍ. , Vf
f I
nicndo delióla, putaret q) facihus remitteret pfnas pra- fiue magno,fiueparuo affeólujvir tñ, qui credebat ifta im
nunciatasjfi homo paniterct, ¿k non erat Deus tam facilis poífibiha, nqu concupifceret ex magn o, peque ex paruo
ad remittendum p^-nas quantum homo cogitabar, Sc hoc afteótu. Sed poftet dici, quód in viro fuit aliqua voluntas ^
etiam dicit Auguft. hb. 11. fuper Genef. Sc Magifter Sen- non quidem determinata, fed quafi flib conditione, per *
tent. diftinót.ii. Ergo alio quodam modo ipíc etiam de- quem modum etiam impoftibilia voiumus, vt vellet ho-
Ceptüs cft,incxpertus. n. Diuina feueritatis etiá in co fallí mo efte immortalis, quod fcitcfl'e pro nunc impoffibilc,
potuit, vt veniale crederet cffe commiftum. Sed dolo Ülo etiam vellet habere montemaureum, cum tamen fciat
ferpcntino, quo mulier feduóla eft, nullo modo arbitror nullum efte montem aurcuii), ñeque eífe pofiibile efie ilillum
potuifte feduci. Et ita apparet, quod íupra diccba- luni,ita vir fciés eílé impoftibiÍ6,qu,ód homo fieret aquamus,quód
Adam non fuit fcduókus in ahquo , quod dixit r hs Deo, vellet eífe aqual is,Deo quadam volitione ind^-,
diabolus, in quo tamen mulier decepta fuit, fed diabolus terminara, & conduiouata,f fi po;ftÍbilc eftet habefi 3flon
dixit: Eritis ficut dij, Sc dixit: Nequaquam moriemini: aut per cleólionem,neque per determinatam yolitioncm....
ideo Adam non credidirahquid horum^. Dicendum tamcn,quód hcctiftud eftet polfibilc,nócon-r/?e^o/#
cordat ad htteram Auguftini, cum dicatille,quód rape->»«j».
An Adam concu^iuerit diuinitatem f Quxfi. DCLXÍlU. re voluerunt biuinitatciTi,& pcrdideruntfehcitatem >&
, ita vel le rápete Diuinitatem fuit in eis peccattunjeú pro-
C E D adhuc aliqui obiiciunt, quód Adam non folum pter hoc pcrdiderint fclicitatem > tarnen peccatum
putauit,quód comedendo non moreretur, fed etiam, nón eft fine determinara volitione, quia per eleckipnem .
quod poterant efte ficut Deus, aut dij, Sc illud concupie- peccamus , ergo illa volitio, qua volucruut rápete Diuirit:&
iftud eftjin quo mulier fcduóta eft. Et- patet Primó, nitatem, fuit determinara .Í Alij refpondent ad iftam rar., ^ ^ ^
quia dicit Auguft.íuper Pfal.68.fuper partciQmE non ra- tionem, ^ Eua volmt efte fiCut Deus, quia putauit illud
pui tune cxfoluebam: Rapuit Adam Eua prafnmétes, poflibile,íéd non vir, Sc cum dicitur de Adam, intelligut ^ , _
vt diabolus de Dimnitatc,rapcrcvolucrunt diuinitatem, de Eua,qua formata eft de Adam-Hanc quoque folutiq-
& pérdiderunt fehcitatem . Secundó, qma idem Au^^uft. . nem pomt Magifter Sen ten t. dicens: Aliis autem videmr
fup«r Pfal.8i.f.Deiis,q,uis fimiUs tibi: dicit,qui per fe vult ideo diitum cíic,quod Adam illud voluerit,^ muhe^de ^

394 Geheíis. Cap.:XlIL
eo fimipta,iilnd voluit,ííc inquitrnt,peccatum dicitiif per F guílmi hó exprimirambbs íícut fupra,fed didr, vt diabo
vnum hominem in miinduni intraífe, id eíl, in humanam ]us,&;homo,& poteft accipi homo pro fola £ua,cuin hb.
nariiramjcum tamert muhér ante virum peccauerit, quia mo ftet pro vnico indiuiduo,& non diftinguat fexunvSe:
CcnfMn- pir muherem intraUit de viro fumptam.Sed diccndum,^? cundó poteft did,

loqui ad irrationalia/ecús de Adam & Eua,qui crarit itiJ A^ Primum eft, quia tune hominesintelli

wm fuam pro eo, qnod fecerat: non poterat autem fieri F bu aliquid óperaretur, quiafidesoperabaPur, ficutChri^
p'ranunciatio fine loquutione,ideo debuit fieri loquutio. flus dicit,& etiam res üte nihil inteUigebant, fed vt pr$.
Sed obiicietur ficut fupra, 9 erat brutum , & non prode- fentes audiretit,& intelligerent ad mandatum illotii hoc
rat ei loqui,cum non intelligerer. Dicendum,quód etiam" fieri,& fie laudarent Deum , á quo talia opera ptoueniebruns
,aut r.on inrelligentibus loquitur interdum Deus, bant. Deusautem hoc valde attendebat,ideo taliter ali.
ficutpátet Matth.S.cap. Quando dormiente Chriíto m qua faciebat,vel dicebat,^ appareret perea virtusfua:fic
raúicdia pericluabanrurdifcipuli,& cum ruriexifletim- enim pradicebatahqua ventura, antequam fiercnt ,non
petauit man,& ventisdicéns: Tace,& obmutefce. Marci quafi non eífet ea facturus,etiam fi non pr£diceret,fed vt
4.cap. & Luc.g. Vend tamen, &c mare mhil intelligunt, prarnunciando ea antequam fierent,conlTaret de fuá diui,
eroo ¿ poterát ílrpenu loqui Deus non intelligenn. navirtute.Ioan.i4.cap.f.nuncd!xi vobis pnus quam fiat,
Sed a^ic dicetur,q erat fuperuacuum, quia poterat in- vt (¡:úm faclum fuerit credaos , fcilicet, credatis, quia ego
ferri pcena ferpenri,& quód non pranunciaretur ci, ficut fum Deus,qui fcio futura antequá fiant:vt dicitur Ifai.41.
facit Deus muha in nobis, & in roto vniuerfo, quas nobis Annunciare nobis, qua? ventura funt in fururum , & diron
dicir, & nihil minus fít non dicendo, quám fi dice- cemus, quód dij eílis vos , & ita conueniens fuir, quód
rentur qua fiunt. Deus loquererur ferpenri, quia coram Adám 6¿ Eua ló-
Dicendum qupd cum hac fíntopera Dei, omnia valde G quebatur. _ ^^^
rarionabiliteffiurit nihil íuperuaciie: verufn cft aU-^ " " , > " j t^ '
tem,quód ferpens non inrclligeret qua ei dicerenturddeo Qmntur quomodo ferpens erat prafens quando Dem pru
C propter ferpentem nóerat conueniens fieri loquutionem nunáauitpoenasAda&Euaf Quaft. D C L X Xl.
' ~ ~ •
iflam,fed erat conueniens fienpropter homines: Deus.n.
puujruHt rit'ítwi,».^ a
jy" j^n J TJZLJP^^ xitinmndo (gm
•— 1 —v r ' ,
Bfp
r —
ferant , ferpés autem fuerat eis aliqualis caufa mali indu- V ^ lens quadoDeus pranuciauit penas Ada & Eus?
cendo,vel feducendo. Si autem ferpens impunirus man- ^ ^ Aliquis dicct.q, non erat prafens,quia nómi
fiífet, nó fuiífet fatísfaólura hominibus , & ipfi male con- neccne,quód eífet prafens,fed folúrn quód loquereturei,
tenn fuiífenr,quód ille,qui ranti mali caufa fuerar,impu- cúm Scriptura non dicat,nifi quód Deus loquutus eft fernirus
mancret.Debuit ergo Deus p?nam inferrc ferpenri, penn. Dicendum,quód erar prafens: Pnmo, qma moduí
& non folúm inferrc p?nam,fed eriam piafen tibus cis,& loquendi fignificat,9 ei-at prafens,quia cónnuato fermofcienribus.
Nam fí Deus p^nam infcrret ferpenri, & ho- ne poftquam quafíuit Deus á viro dixir femina,quarefemines
putarent non efléillatam p^nam, eífent malé con- ciftiilla relpondénre,dixit ferpenri,quia hocfecifti,&
tena: & fi econtrario nulla ferpenri pena in-ogaferur,ipfí ftarim pranúciauit pinnas viro, & mulieri:&: ramen íi ferttoen
putarent datamei p^uá fatisfieret illis : ideo Deus H pens non eífet prafens,cum loqueretur Deus viro,&mu.
prafentibus eis debuir pranunciare penam ferpenri,ficot licri oporteret interrumpi fermonem , cum pnus loque.
,ds pranunciauerar. Aha ratio crat,vt coram eis fe iuftum rerur viro,&: mulieri : & poftea iret ad loquendi] ferpent;
ludicem oftenderet : homines emm nunquain Diuinam alibi exiftenti,rurfuscoraplerer fermonem inchoauimac
feueritatem in indicando feníerant, nunc autem agnofce- virum,6c muherem,quod non eít ccriUtniens .Secundo
ic ineipiebant,idco,vr non < ífci eis occafío errandi de Di- quia verba dióla ferpenri habenr ortum ex prius didíis,&
uina reóHtudincin indicando, debuir oftendi eis,q) Deus verba vlnmo dióla viro, & mulieri dependentex verbis
iufté in hac re iudicaret,ipfí autem putabant,quód ferpés diólis ad íerpcnrem , & non fatis viderent vir , &¿ raulie
in aliquo peccaífct nunc, ficut 6c ipfi,Ideo credcbanriu- caufam diótorum ad fe, fi non audirent diClaad ferpen
ftum eífe lili penam inferri. Vnde ñ non viderent illam ei tem,ergo debuerunt audire. Tcrrió,& principaliter,cju¡i
pranünciari ícandaiizarenrur de Diuino iudicio, ideo Deus non loquutus eft ferpenri proprer feipfum,cüiDÍpíi
debuit pranunciare verbo ferpenri fuam p^nam,licet fer- nihil intelUgat,fed propter homines,vr ipfi videret,pu
pens non inrclligeret: fuir ergo conueniens, imóneceífa- niebatur ferpens propter ea,qua fecerat contra eos,&í5b
ria ifta loquuno Dei ad ferpentem non propter ferpécem, in hoc fatisfácíum efiet, vr diólum eíl pracedenuqiKÍl
fed propter homines . Similia facit Deus loquendo rebus fed hoc non fieret, fi Adam & Eua non audirenc verba,
inanimatis non inrelligentibus,quia nóíoquitur illis pro- j qua Deus dicebat conrra fcrperi,tem , ergo í uit secdfapter
fc,fed proprer homines, Sc ideonunquam loquitur, rium,quód coram eis loqueretur, quia alias non ptodefnifi
praefentibnshominibus, quibus loquurio illacft vti- fet loquutioilla, immo fí illi non fuíuri eíl'cnr príEÍen'"
f lisjfic patet in exemplo dato, quando Chriftus imperauit Deusnihil loqueretur conrra íérpentem . Quartó,qui^^
mari,& venris,& filuerunt: nam potuiífet Chriftus nihil non fieret loquutio iíla prafenribus Adam ék Eua, ncíci'
loquendo compefccre ventos, immo manens dormiendo rent ipfi p^nam ferpenti impofitam , fed hoc interetatipillud
eíficere poífct,^uia diuinitas Chrifti, qua omnia fa- forum ícire, vt coníólarenrur impofita p^na tétatori,iílto
^ ciebat,non poterat dormire,&: tamen fi ita feciífctnó pu- debuit eis prafenribus dici. Quintó,& ípecialiter:qiiiai'
tarent difcipulifui,neque illi, qid cum eo in naui erát fa- pena pranunciata ferpenn imponebatur ahquid,
¿turn eífe ab eo, & ita non manifeftaret poreftatem fuam pertinebat ad inftruólionem hominum , & maximénm
Diuinam,fed intendebat hancoftendere,quia ad hoc ve- ieris,6

hotninibus. Primum «rat quja ferpen-s moíttsfyit^dgir A q ^beofemWelróc fed •
mone, vt ¡retad locum,in qup eratmujrer, vtieáítijCentaw líi,fedíMedjxit^ra,tíliec dediftmihi, & ¿otóÍ Mdéo cúní ^
ret: cxpleta au.tem térationejnihH vltra diabolus volebar, PeilSdipraiuindaj e voluirpcepani, Vtvíderdtíi' ouód
ideoreliquitfcrpentem,ÍfdilJereiidusnoorhabqret ani-^ imporiebateam,dixit:}qu¡a-audift¡ vJe^ -
mumcomirandi muliereft?,aMt virum,quja non inteUige, YXotiS EUÍE , maíedida terra in opeveruo : deferpeme na
bat aliquid eorum, quíefada eranr per ipfum, ideo non fuit, q?non qusfiuit ab eo Deus, quare hoc fec& • ideo
eífet vltra,cnm YÍro,& mujiere.iSecundó & principaliter, cúm poenám pra;díxit, debuit-dicerc, quia hoc feciíli ve
qnia nunc,rion;,loquut,us, fuit Deus Ada & Eu« in loco, yiderctur in poenam peccati.,vcl mali illud inferrí. -
vbi mulierper ferpentem tcnrata,eft,&patet:quia muher \ .
perfuafaáda-monefiiitab.fentevíro,&cnmillacomedit, CmuVm-dixk.ferpenú^^
iuit advírumoíferensei de fiíiidu, vnde vir.ferpenté non ; .;. Q^aft- :bCLXX.J Jlll
videratijUabtemambobuse;tiáentibu5,&"iamdenudi- ;; ; - rr •
iateerubfiíc-étibus,aduenítDeusj ideo motiiTum erat con^ ^ E ® ••diicciiar,qmrelkus-dixit íerpenti^qiiiiá^fedueniens
ad hoc, non eífet ibi ferpens. Moduum autetn Cj íH y praefupponendo qnia hoc feciífet, cúm adiuic dé
n- in contrarium eíl, q? ferpens rehdus á damone, mhil co- veritaüen^n eííet inquífxtnm? Dici poteíl Pr>mó,quíáhoe
gnpfcebat epínm, qiix fada erant:. ideo moueretnrhinc B fuit,quia Dens propofíto per muhercm,quódÍBmeTOde*
jnde íicut ímpetus enm ferret,& íicaccideret, q, veniente cepiífet,caufam dicere debebar,quare hoc feciíií,aut quia
Pep ad loquendnni ;Ad2.&Eua?,eífet ferpens ín Idcojllo, fedfthnam íic fecit circámuIícr5enTquari:dd'dixiV,Ada(n' '
ícurai:..potcrat.eíre,jnq*iQC0«ique JocoiParadifí'^iS^irn»- Mulier dedit mihi,&.cferoedi,.diíit Deíís.mulicri, quare ^
jdum,&princi:p^Je eft,propter Yoi^^ feciftihoc,fedáferpentenoneratDeusqua-nrurus,quare
- lOftMeAíe tUr-jDeUS. . Jbofiftófti i.prr!n_f¿r ,
Jidx ¿s:;,guíe ,pro,pt"ercaufa.s pofitas prccedenti.quf ft.ideo -non pordit álaíendioere niíSqúia'hQj^cSricJSó fu^
vt ioquutipDeieífet vtdis,facer,ctipfe,q,,ferpéseftetin lo- quiadehduráeffi'debacurmanifeftum, quaé'per , 1 ;
nerareum prunojb5alú;c^ad.euodum ad loeurnji vbiiei'^
femina, ua nunc A^g^US bannsmDueret!e|im,Joiíaht¿r' / . , (amur f ^ Qua.fi, D CLXX:V> • ^
Deo iubente, -^t impleretur per éius pr^fendam, quod , : . . r ^ ^^ % , •. .;, ;
Peus.v^^bat. , Jertio mpdo per hoci tlüod Dejj^^&certt ^ ^ V.EK ET¥ R cCimfarpens hic accufareíur,qnat|s
V-/ non refpondit, aut íaltemcum imponpreíur df^-
«iuüürúüíc per raradiíumadaürun) poft '^j.-naí Pícdidum,qüódfmt^rímó,qnknon ^
^dala;tu|b,audita;TO iterafinamipfenon loquebatur, niíi perdsmone/iíütKxidicens,:
Adam,vbi es ? vBJnc exiuifi.Aídam ad l,oe%i, in ftenteiñelí&nunc d^emon non inexiftebat,éd recefiérat
^ .q«íB .qwaíidcin eratinferpeniDÉ^qiiód-in homincíoonepirare^
fpondebgthomo,tiifiiDe©:in:terrogatusvideonequede-
^?^ofJl^lpf.ypr^ílnnharef^.n buitrefpondereferpens^Qi)fiínterrogat0s:eí3íením Adam
per deí^íderijijl ©ío fer- dixitmulíer dedit :mihí;& comedi; aceufabat mulierem,
V ;acdriií (Grpen- & taaien muhcrmihilloqnutacftin e^xcufationcmi^^
i» !f • T - ^^^.¿^^fgtnperffcMirpríef^s quoufque Deus qu^fiuitabea, quare hoc fecíftí: ipfa.n.
.quamdiu.dicerfintur & hecenri non eft tartán.decoRdi- J) tuíiG4í«í4férpens deGepiríme,&,CGmedi,fed;fei^ noa
;npne-jcipen^spr«lent,emdH ^ ' fuit¡r,terrogatiis,qtuteMí&É,Vidcc^etÍ^ fi refpondere
S^Dedf b^ t^ T' f^Cicntejquia ua poruifiet,non refpóderet. Tertió,quia pro poena data non
. , p e a , , , ;;; •/CtatrHpobftoina®;hoccomCTUHefuít íu v i t o I
Uf X y • r ^ ' , • j ' ó ^ambobus;qiu¿ppepra;niciaía.íinip;§Raííéd,JíórGÍp#Tde-
> • • • ^^^"wmmm^ ^ . . l u m qiiidquamddeónequeiíierpens ipro Ip^na reíj Qi?dei^
; ; i . idebebat; Qi^rtó, quiaetiamfiííerpensloqui potuiftet,
non loqueretur accuíatusámnJíerc;nara'quando'Adam
fíifíi vf"'»^®"^ .aecufauií muljerem dicens, MuJier dedir mihi^reípondit ^
- dSS S i r ^ ^ — muli6r;,quia hííbebataíiqmlem ^xcuatijsncm
ram fibi-& nuil jijo P?»ainfu£-a- : quia. deeepta daridícGns,i 'Serpens decepiMne, & come-

cputaberi5d€terior,&niiñorisdigmfátis. Vdcátorhic F «roínm cóñoeniuntferpcínrianimali. Qoa«'6,qiiij
dation beftia,quia licet recundum naturam fit fubftantia quis vellit rntelligere,ficut Auguftinus exponit,quód f^
intelle Sextó,quia intelhgendode dattior
inrelh

Generis.' Cap. XIII. 3PP .
r 1« rtnk neiii aoteft peccare quí iam daranaftíS eft, A aliquid rationale. Secundo, quia íi bos occideiir homiua
aj'^J'i»^ M"'^ . . / jjp, Jj damnatus fuerat ante renta- nero^pcena ei imponitur, fcilicet, occiditur, & non comc-
F ni cVo non peccauit in illa dunmrcaineseius,Exo.zi.cap.iSctamenbosoccidcndo
Sflnl.i. n^rraffct in teotatione Eua, pariter peccaret in . hommem non peccat, qma nefcit qmd faciac, cúm de in-
«iS.K Kirationibus circa alios, quiain ómnibus agit fantibus,& furiofis non imputemr homicidium,vr extra,
J hic neoue punitur, ergo ñeque peccauit ten- hb-tJ. Et tamen ahqmd magis mtelhgut furioíi. & mfan-
^ZZ F.nm & ficnulla pana malediólionis imponere- tes,quam bruta,ergo rationabiliter infer tur interdum p?-
Inr TÍtió auia fí Deus penam impoberet damoni,talia na. licet non peccent. Temo, quia li quiscoierit cum peíiir^intur
fluá poífent «conuenire, fed nihilin verbis core,vel quocumque iumenro,fiue beftia,ocaditur homo,
Sdidionis conuenire poteíl damoni, quia omnia funt & etiam pecus lapidatur j Leuit.zo. cap. & tamen pecrrs
rni-Doralia • damoni aút non conueniunt corporalia,ideo non peccauit-, qma nefciuit an ahquid in eo taétum iit, &
5 e un'tüla pofíta,vt p?naeius.Quartó,quia fímtel- nihil plus ftiitm poteftatepecons, quodcoiret, velnon
haantur eo mGdo,quoexponit Auguft. vt damoni appli- coiret homo cum eo, quam fuent m ferpente, quod diacSi^nó
funt pena ahqua, vt damon operetur ex fuper- bolus per eum tentaret, atu non, & tamen pecus iilud;n
bS & qiiód incorporet fíbi homines terrenos, &c. fecun- ^ p?nam occiditur, ergo & ferpenti, in quo tentatio faóla
dimexpofiíionem illam non funt aliqua, qua damoni in eft,debuit pena ahqua infem. Quarto, quia maledicun-
S m data fint,fed qua ille facit ex defíderio,ac eleftio- tur etiam inammata m p?nam malí, vel peccati,fícut ma-
Q n i n t ó ! q u i a fíuc fta d i c a n t u r fie intelleóla eftt p ^ n a , led.dli ftint inotites G e l b o e , d e q u i b u s dicitur h b . i. R e g .
fiue^nin ¿ m o n e , c o n f t a t t 4 m e n , q u ó d n o n a c c i ^ c - 1 . M o n t e s G e l b o e ñ e q u e r o s , n e q u e p l u m a v e m a t í ^ i p e r
propter t e n t a t i o n e m E u a , fed f u t u r a e r a n t , e t i a m fi e a m v o s ; alios m o n t e s m c i r c u i m vifitet D o m i n u s , a G e b o e
I o n tentaret,quia e x q u ó d a m o n p e c c a u i t per f u p e r b i a m , a u t e m t r a n f e a t , n o n fint ibi a g n primitiaru, q u i a ibi abie..
m a n f i t i n e o f c ^ ^ í l m t f e c u n d u m ¿ l u s eft clypetis f o r t i u m ^ & ñ m h o c , q m a S a ú l , & í o n a -
í pe b i ^ n i , ¿ h a b u i t i n u i d i a m e o r u m , q u i p o t e r a n t eftb t h a s ibi occifi funt, & . t a m e n l o n g i u s f u n t a c u l p a r e s m a -
ex hoc defideriomotus eft adtétandum Euam ,ergonon cí ita,ierpcni,qurciutmmim., ^
Kbu t iStanquam nouum in poenam,quia Euam ten- pro malo m eo commifio. Quinto, quia etiam vrbibus &
S a mühidprms haberet:,quimiU ahisrebusmammatisDeusmferebat,autinferrimanda-
S S , ló^d nihil mutatum eft in eo propter tenta- bat malum propter peccatum non ipfarum re u, íed a o-
LIVD
A
erat q u o d ñ e q u e e t i a m ferpéti d a t a eft ali- fternendo e a m a d t e r r a m , vt eftet t i m u v l u s a t e r n u s , ^
qVa p a n a p r V p t e r t e m a t i o n e m E S a i n e o f a ó l a m , ^ ^ m q u a m b a b i t a r e t u r : D e u t e r o n ^ U - c a ^
& p a t e ? P r h n ó , í ú a W n s n í h i l m a l i e g i t , i d e o n e q u e ferpenti m q u o tentatio f m t f a ó l a E u a , m f e i i e t u r m a l u m ,
p u n i r i d e b u i t , n a m b r u t a n o n poftunt p e c c a r e , c i i m n o n v e l p ^ n a - ^ , • ^
cendo eam, eífet alicui p^na inferenda, potius inferretut yeccaurnt ? Qu4t. V L I. Jí JL Ji U i.
damoni,quijIludfecit,&excle¿lione,&induftria pro- y /• nuT
cefiit, fed nequeilliirrigata eft pena: ergo multo minus T ^ I ^ K b v m ^cut fupra,qt^ód^cut m nuU
rerpenti.Tertló,quiafí aliquam p¿nam,v^l malum infer- j j lo peccauit,ita nulla
re voluiftet DeusVerpéti,quia falte in eofaólum eft nocu- que mutatio m eo ^^f S
mentum Eua, irrogaret illi foli ferpéti, in quo faólum eft fi p^nam.vel X F a icuf fi° de
hoc malum,&noLmnibus aliis ferpentigus, & tamen p eum ftatim prafentibus A'l^^^f^.f .
ea, qua in malediólione ferpentis poLntur , competunt brutis, quibus mala Deus fn^m mbet p o ^l^q"^ ^
non folum illi ferpenti,fed & ómnibus, qui poftea fuerút, nam occiduntur, vt pa^^et > ferb^e ideo
6 nunc funt,ergo non fuit p^na iUata,vel ní^alum fer pen- allcgantur,fed non fa

4^0 Geneíis * Cap. XIII.
plus eft , etiam fi aliqua ficulnea peceare poííet, aut illi F nium,rerum irrationabilium. Et propter vtrutnciuec
malum imputari,faltem hac ficulnea,cui Chriftus male- iuftum occidi bGuem,non quafi peccafl;et,& in penam
dixit,non peccabat,neque aliquid malum in ea eraf,nam feíretur ei mors , fed prbpter primum vt auferietut m
m'aledixit ei,quia habuit folia,& non ficus: fi autem fuif- occafio: expediebat enim Communitati hominum ndn
fet tempus ficuum5& non haberet ficus, poífet aliquis ca- fe inter eos id,quod fine caufa poterat occidere homine
lumniaricontraeam,quódeftctmalaficuInea,quaficftet & veri fimile eíl, qb de cerero faceret, & ifta erat ca
I t;ulpa,id eft, virium naturale ; fed neque iftud erat ; nam pracipua mortis bouis. Etiam competebat hoc prop
quando Chriftus maledixit ei,non erar tépus ficuum,ficut horrorem faóli: quia indecens erat apparere inter hoi
EuangehftaexpreflTerút, Matth.2i.&Marc.i I.cap.ideo nes illam beftiam^qua fuderat fanguinem humanum
^ apparet, quód fuit malediólio illa propter folam fignifi- erat tanta dignitatis, vtergo non appareret,occidebai
. • ; cationem,nam Chriftus voiuit fignificare malediólionem Et ideocircabOí:f€m,qui occiderat hominem lex inbc
futuram fiiper Sacerdotes , Scribas, & Pharif^os ludao- dúo fieri,fcilicct,qnód lapidaretutjí^c quód non come
rum,qui forisoftendebantfimilitudinem bonorum,quafi réturcarnes,fed relinqueretur canibus.Exod.ii.cap.i
folia quadam , interius veró nulluin bonum habebant,^ mum. fig? occfideretiu" bos proderat principaliter ad
itamaledióli fueruntjnam tradin Romanis deleti funt uendum mala furura,ne alios homines occideret.Seci
cum gente fuá pariter, 8c Joco. Sed in ferpen te non erat G dum erat propter horrorem faóli,quia tam horribilec
aliquid tale,nam nó erat aliquid fignificandü per malum occidi hominem áboue,quód non íblum deberetbos
irrogatum ferpenti, íed potius fí irrogari deberet, fieret, cidi, fed etiam fub tanta abominatione habed, vtnet
. quia in ferpente tentata fuerat Eua , ideo non erat fimile vellent homines tangere illum, ideo neque máducarej
deficulnea,&: íerpentc,&tamen fí ferpeti Deus mala in. viderentur manducare fanguinem humanum,qnoilli
tuliífetpro tétationein eofaóla,non efiletaliquid iniuftü, tinxerat hominem occidendo. Occidi etiam aniaa
^uia quidquid Deus facitin rebus,non committit iniuftú, quacumque hominem occidentia, Jicdipra in hoci
quia funt poífeftio fuá, fíeut queciique modo fe habeat ho pececnr,tam iuftú eft, quód Deus nobis dedit exempl
sno adpoftefítoncm fuam non facitiniuftum,!ib.j'.Ethic. eius inquantum ipfe promifít,quód requireretfancuir
Etiam fí res iJJa, quaS Deus ladit, fínt in poteftace alicu- humanum de manu beftiarum in vindiólam hcmmis
ius, non faeit Deus iniuftum ei, cuius res funr, quas Deus pater fupra 5?.cap. Sanguinem animarum veftrarura
ladit, "^el eonfumit: etiam íi ahás Deus poftet facete quiram de manu cunólarum beftiarum, & de manu
iniuftumilh homini , quia aliquid erit, propter quod minis, de manu viri, & de manu fratris eius requii
iuftum fit homini illud pati, quia nullus eft, qui non animam hominis: quicumqueeíFuderir fanguinem ¡
íit Deo debitor alicuius pena: nam fí omnes funt ei debi- manum, fundetur fanguis eius. Ergo iuftum eratjqiio
tores mortis, áfortiori aliarum minorum, p^narum debi- H bos,vel aliud animal oedderet hominé,oecidererurii
tores erunt,& pro peeeatis ahquibus ipforum volet Deus Circa ferpentem non erantifta caufa ad hoc quódoí
dána aliqua inferre eis in rebus fuis.Vnde Chnftus fícul- deretur, vel aliquod malum ei fieret: primum. f.peri
neam arefaciens non feeitiniuftum domino eius,in cuius lum futurorum non erat ibi, cúm non eífet aliquis aá
bonis erat ficulnea, quia ille propter aliqua peccata me- quem ferpens ex inclinationequantumlibet beftialiaí
rebatur maiorem p^nam, quám ficulneam fuam arefíeri. rus eífet,quia erat tentatio, qua non fuit operatio ferp
Similiter enim 8c {Chriftus fecit, quando^ permifit, 'Vel us, fed damonis in ferpente, & verum eft, quód potf
conceftitexprefsédamonibusinrrarein porcos, & fuftb- pofte£i,damon introire in ferpétem, quoties vdlct,&t
cauerunt damones tune dúo millia poreorum . Marc.í- tarcv 8c hoc non poterat ferpens prohibere; cúm moiie
cap.& fie tanta damna Chnftus tune inrulitdominis por- tur á potentiori cui refiftinon pcrterat per eum. Sedií
eorum feeiens perire dúo millia poreorum ipíbnuTi: in periculum fimilium tentationum in futuro, non eraií
ferpéte fíaliquod malum faceret, nulli-noeebat, quia fer- qua caufa occidendi ferpen tem :Pnmó;quia propterlw
pcns in nullius boniserat. Et tamen hoc feruaííet Deus, rationem non folus ferpens occidendus crat,fed & orai
quód fi ferpenti illi ad fignificationem,aut proptcr aliam animalia, cú in omnia pofíit introire damon, 8c pcroi
caufam ahquod malum intuliflfet, non eflet illud in aliis nía loqui atque tentare, íi^-ur Angelus bonus introíuit
ferpentibusjfed in eo folo, quia quando Deus aliqua ma- I afínam Balaam,& foqüutiis eft pe° ilIam:Num.2i.Et (
larebus fíe irrogat,poena vel malum non tranfcenditrem cit Aug.lib.ii.¡fuper Genef.fmirc illum Anaelíi bonui
illam,ad quam pertinet,vnde non extenditur ad alias,. fed potuifle hoc facere damonem, quia bom Angdi,
f j- j r j r j mahfímihtcroperátiir,&idéMagiílerJib.z.Sen.dill!
Antdemdtcendum fit de ferpente, é'de boueQQrmpetít y qui &tamennon debuerunt occidi alia animalia, nequec
occtdtthommem ? Quafi. D CL XXXI111. dfa funt propter iftud periculum. Secundó, quiaadlii
- j j- , . potius ex hac caufa deberent occidi alia animalia, qii^
A ^
' diceBdum,quod non eft fímile de fer- ferpens: nam licet diabolus poífer poftea intrareinÍ!
pete,& de boueeornupera, qui occidit hominem, pentem ad tentandum, tamen numquam tentaret: qt
vel etiam íi non eflTet cornupera:Primó,quia bos ille occi- cum femel fuiflbt homo in ferpéte tentatus, 8c fuccubu
ditur,íerpens autem non fuitoeeifus,& tamen fi aliquod fet,nmeret quando audiret ferpentem loqui, & nona
malum pro quacumque caufa mfern ei debuifl'et,non ef- diret eum , & ka i^on poftet ab eo iam decipi, fed quia
, let mmus quam mors,qma animahbus nó inuenimus ali- aHis animalibus nunquam deceptus fuerat, potiusauc
qua mala minora morte impofíta iubente Deo,cúm ergo ret ea,& magis pedeulum erar circa alia,quam circa &
ferpens non fuerit occifus, non fmt ei ahquod malum il- pentem, ideo potius alia quám ferpens oeeidi debeba»"
Jatum, Secundo diffbrunt,quia hcet ñeque bos,ñeque fer- K fed non faótum eft,ergo ñeque ferpens debuit occidi.»
pes potuennt peccare,vnus tamen veré malum fecit,alius punid m ahquo. Etiam non erat hie fecundum. f hon
non,íerpens quidem ntillum taalum fedt, quia non ten- faóli,quemadmodum in boue ocddente hominem, q^'
tauit ipfe muherem, fed diabolus in eo, quem nó poterat fállete non eft hornbile fíeut occidere, maximé, quia
i^pfc prohíbete : bos autem occidit hominem non motus lud ñon fedt ferpens, feddiabolusinferpentcideod
ab alio,jd eft,non occidit hóminem diabolus in bouc,fed buit fíe efíb de ferpente,fíeut de bou^.
ípfebospropterahquem ímpetu appetitus, quiineoin- .
mortem, qua non erar m ferpente: dúo enim inuenitin- J t j
"Silfu'^' hominem, vnum erat malum Á D terdum cum dicebátur de peeore,cum quo q"
SZhüXtnníSí.^^^ hominem,ita J \ coiuit,q,oceiditur,dicendum,9ron eftíif'^í
erat QuóSret a?i ^^ ferpSte:neuter emm peccat,quia ñequefcrp
SrmSdfu^^^^^^^ in quo ñut faóla tentationequepeeus,amquoeftcoi
meXmanam Z P^^us eft luítum , & non eft fí?de ferpen
ptei humanam digmtatem,& quoniam eft dommusom- dúo enim fuñí, propter qua ocdditurpccus^cú

coiilit. Pi-imiim eftoceaíio mali, quia cüm nottim fuerit A dn Dauid,nara quia SanI, lonathascorriTerir in mnn
aliquod eíl¿ peeus,cum quoqiiiscoiuit,alij inchnabuntiir tibus Gdboe^dixit Dauid deteftando moutesiíinv n
ad hoc faciendup ponus cum lUopecore, quam cú alio. tes Gelboe nequeros,ñeque pluu.a veniat fuper vos' neau¡
quia cum iftud Ut huic reí aífuetum, putabitur quod po- íint ibi agri prurntiarum^quia IBI abiedus eíl CIVD^^K f^r
tiuspermictet hancremm fe exerceri, quam cetera pe- tium . Ifta ergo dieuntur á Damd íicut planéente ¿non
cora,qua non fu.ntad hoc aífueta,ergo ex hac promptitu- ab eo ficut prophetante, -vnde non eft maledictio alioua
diñe vt non erefcat homini defidenum ad malum coUue- in hoc, ñeque erant verba ahcmus cíñcacix ^
riens fuit occidi pecus. Secundum fuit horror fadi,quia Secundó patet: quia ñeque euencrunt i'lla OUT
horribile,& valde turpe eft, quod homo coeat eum peco- ibi dixit.f.quód non caderet ros, aut pluuia fupeí niontes
ic, quia in hoc deturpat feipfum, & deprimir dignitatem Gelboe, imó fuper illos montes ros, & pluuia ceciderunt
mturcEhumana,vtergo non appa^reatid,m quodcturpa- & fuerunt ibi agri primiriarum, nam & nunc nlumar.'
tur naturanumana, conueniens eit pecus occidi, led non .dit,cúm ahqui diebus noftris dormierint in more Geíb¿e
fuicficdeferpenre. Etappare-t primum,quiaexeo,quód & deno¿lececidir magna pluuia fuper eos ' '
in ferpente damon tentauit hominem non oriebapru" oc- Terno patet : quia fieflet maledidio hic eíTct á Dco
cafio,aut incenuum malí,quia hoc malum quod erat ten- , tanquam ipfe detellarerur rem geftá in ihonríbus Gelboe'
tarc,non poterat fíen,nifi.per damonem, & non magisin- B ficut deteftaretur mala quadani faéla ab hominibus oro'
citarctur damon ad rentan dum hominem manbnre fer- ^ pter qua tara eis,quam térra placas infert,.fed nó fuu hic
pentc,quam non manente,cum pofi^et in quohber alio ani- fie,quia Deus non dereftatur mol-tem Saulis & filiorum
mah rentare, ur.o nun-quam poftea tentauit hominem m fuorum, fed potius voluit eam, & coarólauit eum ad hoc
ícrpcnrc,ideo nullum pcricuhim erat,fi ferpens viueret,& q; incideretm cam: fie enim ipfedñcirad Samuclem cum
confequpter non debebat occidi.De horrore iam diólum fufcitarus eft: Coarólor nimis, Phihftiim pu^nant aduer
cll, q; non erar ibi horror íicutin eo, g, quis cum pecore fum me,& Deus reeefíit á me, ¿k exaudiré uTe noluit Et
coeat, quiain os, qua íunt magis mareriaha, eft bonú, & eriam Deus pranunciauitei illa mortem & tempus-nam
malum magis cognofcibile, quam in ns,qua funt aliqua- dixit,cras ru,& filij tui mecHm eritis.Etaddidiradeireo ch
hrer fpirimahaifieautcm funt occidere,& cócubitus,ideo pateris, fecit dbi Dominus hodie , & dabit eriá Dominus
cocübirus cum pecore,aut occiho faóla á pecore funr hor- Ifrael tecum in manus Phi¡iíhun,Iib.r .Re

^^rnptuam anorumdam deli6loru,vc omnes, qui nafcun. F & ideo non fatisíierer eis,fí poena aliqua non daretur,fe
tiirvidenteshWimeant.SimiIecomminatiiseftDeusre vifías cft Deus daré illi poenaiT^.
fakirumlíraelicis non folum meis, fed in terraipforura, .Aliud motiuum erar, quia Deus erat luftus m indicar
í Di-xuaricarentur mandara ciusj fíe dieitur-Deucei-.i^x. do,apud quera non erat aeceptio perfonarum, & talem i
frilieef Dicet feqi^ens acneratio, Se fílij,qui nafeenxur, & oftendere debuit á ptmeipio , ne quid fíniftri dc cocona
pcreaiini qui de lon^fvcncnnt, videntes plagas terrx il- perent homines: noncmm lúdieauerat ante hoeinfeiet
lius & infírroitates,quibus eam afíiixit Dominus fulphu- do hominibus poenam aliquam pro peccato, ideómifl
re ¿ folis ardorc comburens ita, vf vltra non feratur, nec pnma debuit oftendere fe quahs eftet.Si autem apparen
virensQ'iippiam crerminetin exemplum fubuerfionisSo- hiComninóiuftus,pacaretur femper ralisefle:fí autemi
dom-E ¿ Gomorlx, Adamx, & Seboim , quas fubiierrit ahcuo videretur hominibus deuiare ab co, quod tceiui
^ Dom'inus in ira & furore fuo,& dicent omnés gétes,qua- erat,putaretur fíe in futunsiudiciis facerc,& tamen iuxi
re fie fecit Dominus tcrrx,qux eft hxc ira furoris eius im- ignorantiam,& opinioncm ipforum, qua putabát ferpet
m e n f a &refpondebunt,quíárcliqucrüntpaólum Domi- rem peccaffe tentando mulierem,fíinfcrret eis panas,,
^ ni auod pcpi^it cum patribuseorum.Srmile Deiís dixit fe non ferpenti efí^ct aceeptor pcrfonarum,& imuftus diftr
faóturú de templo, fí Ifraelitx relióto ipfo tollerent Déos butor, vt ergo hoe non erederetur ab eis, quod inconui
^ ' alienos lib cap. Aliquando autem non deleta G nicnserar, cumuihil fítpericulofíus,quam prauedeDí
eentc detcriorabat^Deus terram faciens terram ftenicm, i fentirc , fuit conucnicns inferri ahquid aut prxnuncia
oux erat fruítifera propter iniquitates habitatOrum, vt in ferpenti, quod videreturcífc pena. Adhuc erat iftud me
4 punircntur ipfí : non autem térra, qux nihil mali aut tiuum máximum , quia ludicium iftud Dei faclum fu
boni fentit fíe dicitur Pfal.io^. Pofuit fiumina in defer- aperté,id cft, Deo ludicantc vcrbaliter, & proferétecon
tum 8c terram aquarum in fítim, terram fruóliferam in demnatoriam fentendam contra hommcs, poft di(kiffi(
Íalfu'í'inem á malitia habitantium inca. Simile paret Le- nem caufx, 8c ita cuilíbet ratione vtenti appareret, anii
uit 8c Deuteron. z8. vbi á principio peccatorum po- fté,vd iniufté Deus ludicarct: fí cnim Deus ludiearet o
nuntur pla^x minores.non exterminando gentem, fed culré , quemadmodum quoridieiudieat, inferendoqu
puniendo cam,feilicct,percutiat te Dominus egeftate, fe- • bufdam p^nas,ahisbonaeonfercndo,quiancfc¡rérurm
bre 8c fnaore,ardorc,8c xftu, 8c aere corrupto,ae rubigi- rita pcrfonari^u , ex quibus luftifícari poífet fa¿lum Dc
ne fítcxlum,quodfupratecft,xneum,&tcrra,quam eal- dubitarct homo an Deusiufté,vcl iniuííéiudicafl'ct.Ett;
cas ferreajdet Dominus imbrem terrx tux puluerem,d^ men qma vcrbaliter ludieauit auditis mentís caufx,poti
decxlocadatfuper te cinis,doñee con teraris. Sed defer- rat dici fub certa conie¿lura,9 bene, aut maléiudicare
pente non fuit fíe: quia ille non peccauerat aliquid, nec & fíe tanto pcrieulofius erar inde fumi exéplum maliii
in co fuerat eommiftum aliquod grane peccatum, quod H «^^^ij per errorem humanum,quanto erat iudicium rnati
Deus puniré vellet, cum ñeque ipfe ferpens peccauerit, feftius , ideo vt non piitarct homo Deum tune iniuf éii
ñeque dxmon rentans in ipfo peceauit, cüm tamen iftx dicaífcjquia idem crederct poftea in ómnibus iudiciis o
plac^x infercbanrurin rebus inanimatis,licet ipfxnó pee- cultis, fuu conueniens, quod Deus taliter íchaberet,vta
carent,eiant in eis eommiífx quxdam iniquitates in qua- homine erederetur reélé iudieafí'e, hoc cratp^nai
rum vindiólá, & memoná,&cautelamfuturarum Deus prxnunciando ferpenti ficut eis,
illas plagas inferebat, fed in ferpenre non erat eommiffa
aliquainiquitas,ideonó debuit eífe aliqua vera poena, AndoHrinam fuperioñquafi.pojita veritatem CQminmi
• , ^ f l . DCLXXXJX,
An malediñio ferpentis data fuerit ad fatiófuBionem Ada ; . -
Eua pro nocumento fibi tllatovt quafi. 67P' Q E D obücietur,quód hoc non proderat;nam Deus fi
Q^afi, J)CLX XXVI11 < ^ cundum veritarenrnullam penam ferpentiintulit,f
, , cut diólum cft: nam omnia, qux prxnunciata funr contr
E R TIV M -erat, quod ifta verba dida contra fer- eum, erant talia, qux ci fecundum natura competebát,¿
penccm,qux fonant in maledi¿lionem,fuerút dióla ctiam fi dxmon non tentaífct mulierem per fcrpctem,e2
ad fatisfaciendiim hominibus, quia Adam 8c Eua vide- j dem omnia, qux Deus prxnunciauit ferpenti futurafuü
bant fe valde lxfos,quia expellebanrur de Paradifo,quod fent in ferpente. Dicédum cp verum cft,^: tñ hoe faciebí
faólum fucrat fuaden te ferpente: fi autem ferpens nihil; hominibus,nam ipfi volcbanr,qjirrogarcturpgna ferpet
f pcenx reciperet putaret fecum iniufté agi,ideo vt hoe non ; ti,per quem putabant malum fibi procuratum, 6c fatisft
putarent,debuit aliquid videri imponi ^rpentide poena, ólum fibi efíet,fi aliquid fieret circa ferpcntcm,q. ipficn
yel malo,licet non eífet, Erat motiuum prxcipuum, quia' derent cfíTc penam,fed ea,qux prxdixit Deus ferpcnd po
ipfi non intclligebant veritatem huius reí a principio, íbr- tata funt ab illis eífe p(^nam vcram,idcohocfatisfaciéb!
^ tafíis autem poftea intellexerunt: fi cnim ipfi feiret, quód -eis:nam fícut homines habuerunt erroré circa fcrpentcn
qui tentauit eos erat diabolus,^ ferpens mhil in hoc egif- putando qb veré ille nocuiífet eis , aut faltem mulier he
fet,non exigerent p^nam de aliquoj non de diabolo, quia putauit,ideo putabat iuftum cfle,q7 puniretur ferpens,!'
cúm fit damnatus,&; obftinatus,non poteft vltcnus pecca- ipfa ex paruitateiudicij, & paucirateéxpcrientix purain
re,& quidquid agat,nó imputatur ei in peccatum.De fer- pcrnam efí^e id,quod á Deo prxnunciabatur fcrpéti,qiw
pente iniuftum cratp^nas exigi cüm ille fitirrationabilis, non cfietalitcr futurum in ferpente, nifi Deus hoc dicí
8c ncfciret quid per ipfum aóUim eft, ñeque fuit in fuá retj 8c ita ficut per errorem putauir fibi faclum iniuftiw
poteftate piohibere,vt dxmon non tentaret per ipfum,6¿: putauir fimiliter per errorem fibi fatisía

qui enim de damone inteili^un^fadíé acdpirtnt quomo- A opiníiDRem- mulieris, quía putabat,qu6d ifta non mn.n^
cJo íit: eft enun damon maledidus mter anutiantia, qma tebant ferpen ti fecundum ¿Naturam,L ex D^^
eft infelicior ómnibus animantibus, na animaba non funt .ne,& tunceífet veré maIedi(aio,qu a verLlioua hia a i^
£dida,neque infelicia,quia neutrius funt capacia: d?mon rogarentur ferpend. Aliter poteft adhuc venfir^Ho^ ríauteinveréeftinfdix,velmifer
ideohabetipfedeterio- /^ensíit
rem ftatum qiiam animalia. Sed non poteft accipi de ip- nía ammalia,nam licet omnia, qua habet, íint d natuía'
fopromoftenfuméft: quoniam ñeque ad ipfum fadus Iia,funt minora quám ahorum animahutn nnnln^^^^^^
eft fe, fed ad ferpentem.. Secundó, qtiia didum eft. go funt imperfeáiora,habet fTdetru fo^ n^^^^^^^^
Maledidus cris ínter omnia animantia, & beftias térra, turalibus,quam cetera animalia & Guanrnm aH W íif.í"
crgoiftc.quimaledidtureftdeanimantibus,feddamon tur interoLiaclfcmaledldtir.leTdTci;
non eft de animantibus,aut beftiis, ergo non maledicitur üus mter omnia animátia, quod non videtur verum, quL
ipfe hic . De ferpente autem Iftud conuenit,quia erat fer- illud malum quod habiturus erat ferpens, iam habebat!
• loquebatur Deus , & erat de animantibus, cum omne illud eflét fecundum naturam, & omnia nTu '
& beftus: vocantur emm animanria omnia, qua viuunt, raha funt á prindpio generationis,ideo n¿n debebat d d'
& mouentur m tetra generaliter dida ab anima, qua vi- eris maledidus, fed iam es maledídus.
uunr:beftiacít nomen roag^is fpeciaíe ^^ _ . _ .
Jia fera,qitó non maní^uefcunt ápud hominem, nnllamq. " Cur 'diñum fuerit mdediñm es, & non eris ?
civtihtatemaffcrunt,&diftinguuntur contra iumcnta,& Qu&R. DCXCll •
pécora, quamanfuefcunt,&^vtilitatemadiutoriumq. ^ J *
humana vita aíferunt. Vtrumque autem pertinet ad yXicEND vm, 9 debuít did eris malcdidus,&non
ferpentem ,nahi eft de anmuntibus, mquantira eft -vi. J J es: Primó,quiaifta .áccipicnda funt fecundum oZ
iiens, quod mouetur, eftbeftia, qum animal ferumeft, nioncmmuheris ,ipfa autem putabat ,0, Deusinfcrcbac = '
&homininonconfertad^vitam,&,ft.ummodumlo- nunc ferpenti, qua nunquam habuerat,&quaíi nunc in- ^
quendi tenet scriptura de ferpente fupra a prmcipi^^^^^ captura eflént-dicebatur, Maledidus cíis. Lundó quia
dixit,fed& ferpens erat caílidior cuhCtis animantibus ifta dida funt ad fadsfaciédum muheri, & tamen ífdicctérra,ponendo
eum mter animantia. Dmrautemma- . retur:Maledidus es, & íignaretur,^ nihil de nouo infcillediduscrisinter
ammantia, & beftias,ideft, nulla be- batur ferpéti,non fatisfieretmuheri: quia ficutpeccau m
ftia, nulinmq. animal muenietur te infehaus, & eft mo- ferpends,quod illa putauit,eiat ahquidnouumfita & p
dus loquendi ifte conuemcns ad fignandum exceflum na debuit eflé aliquid nouum, & id quod fecudum nawmah,
lian per contrarium íignatur eminens bonum, vt rá praexifteret: debmt igitur,aut nihil dici,aut dici, ma-
voluit emm I c t v m eft ferpenti: fuper pedus tuum gradie- '
SaratioTrir^^^^^^ ^ ris. Ahqmaccipiunrhocded¿mone.ffupe°peélus
^ ' ^ potiftimum fit m fpe- gradieris.i.á fiiperbia indpies omn es operatiOnes, pedus
ma urcíl bSlif ^ ^bi cor eft,& in corde eft animofitasívnde eft fuperbia,
iumcnts aurnemdhn!^ auremde ideo per peólusfuperbia dcfignátur : diabolus aurem fu- • '
.quTbus er^^vt to^ ' ^^ graditur.i.fuper fuperbia, incipir operationes á
íefedqi^^^^^^^^ fuperbia:&ramfuapri.moperatioquaDeccatnr,ft
fti ord nniS ^^bere be- pel-bia,quám omnes,quibus ios peccare facir, ná couatur
Scrii^ura & Snn.nfinueniretur, addidit inducer^e nos ad peccati, quod nL poteft fien nifi ít.bdtrn^u
iCanunaHÍfrH^"^ animai?na, & tune apparet, 9 cedo hommes lugo legis Dd, quia omne pecca tO ell connu
armai r o ^ f ^^^^ ^^^ Dci praceptCr, fed% homo'vdir non cík íubditus d.ad
fatS ?Hnm K ^^ videbatur debere did p mno pracepto ,fuperbia eft, cü vfin perur ibi quod foiius
rat cTnSrnSl Ddeíl.i.eflehberumabomni fubiedione ,ideoin omni
ferDcns putabaturab cis peccaflé,nifí peccatofuperbia eft, &á fuperbia incipit,iuxta illud Ec~
bITt w S S fien de- clcf.i ccaf.Initiú omnis peccan fuperbia cft.Sed diximus
malediclio ciníí, ^''^''^diólio ifta non mtdligitur eífe vera quod nihil horum de diabolo mrelligir ur, fed omnia de
malum datun^ft. 1 r darum,fed nullum ferpenre,ideoacdpiendum eft fic,vt dicatur fuper pedus
xit,cópetcbat ci Í^ínn^""' ^ P^^'di- gradieris.i.non mouebcris íuper pedes ficur alia,
íet, & fuper terrnm o T ^ comede- qua pedibus gradiuntur, & illos tantum térra applicanr,
icr eum,£: muhéí-m r ^ cíí^ntinimidri^ in- fed fiiper pedus mouebcris habendo rorú pedus, & corcft
el malum ciim n r T - ^ " naturá, n6n puí^ per rerram extentú . Et iftud erat vnil de malis ipfius
quibus eft,ma\im i ' P " & in lbrpcnr!s,quia nó videtur eflé habitudo ahcuius animalis
qua naturalia íbnt al defedum boni, & eflé ; ideo derenor m motu, quia animaba pedes habenoa pedibus
fed ahqui defedus cor, m ^^^ ^^^^^ ems, gradiunmr,& non applicant corpora rerra-, fed tantú peberenr
in re vel traníl^m naturam eífe de- dibus mouentur,& mutantur; ferpens au :cm, quia fuper
dum naturam Sed iftTv eo, quod conuenit fecun- terr.im extendirur, neceflé eft, vt corpus eius iadatur, &
Alpii T ft f"^"*^ "^alcdiclio quadá iuxta non pclíunt eflé tam bona complexionis animalia, qua

404 Gmefis * 5 Cap. XIII.
repiant trahendo corporajupci- terram, íicuc ea,quíe folis F nale,nuaqmm potuit eífe rationale. Tertiói íjuia forn^i
pedibus illam contingunt,& quaíi hoc eífet valde ftialum eílin materia fecundum difpoíitiones eius, vnde animi
inter omnes difpofítiones animalium, pofuit-illud pjrius, rationafis non poteft eífe in quocuxnque corpore, fed fo
fcilicet fuper peólus gradieris. - Jutiiín cor pore organizato, &cóplexionato, íicut eíl coí
pus humanum, nam quando homo moritur non defi
jin ferpms primjuper peñm fuum graderetur f nit eíTe ibi-anima, niíi qula deíinit corpus íic eíTe Coitiple
Q^ft. D C X C l l l l , xiónatum, & tamen Corpus ferpen tis-, neque eft: ficcom
i ^
circa hoc dicet aliquis, quód non poteratiftud
plexionatiim, ñeque íic organizatum íicut noftrumj .cro)
non poterat ineo eífe anima 1 ationalis, & ita non fuit aíl
S Ed
diciin malediólionem , quia aut quando ferpenri di- quando ferpens animal/rationale intelligens . Quartó
xit Deusifta,erat ferpens extentus fuper peclusfuum, aut quia vt dicit Arift.lib.4. de Animahbus,;animalia haben
incedebat eredus, íi reptabat fuper terram non pote- vocem,fednullum animal habet fermonem niíi homo,&
raiiftuddici, quia iam mulier hoc v,ideret eífe naturale tamenferpensnon erar hornó, ergo non poterat loqui,
ferpenti, ideo non putaret iftud eílémaledidioné aut pe- ira loqutrtio non eífet fuá. Ex his ergo neceífe eft dici,i^il,
nam:íi autem d¡catur,qj tunceredus incederet,compete- le,qui rentauit Euam nó fuic ferpens, fed da:monjqiii era
ret illud ei ex natura, & non mutaretur, quia nihil natu- Q fpirituahs fiibftanria intelligens abundantius, quam ho.
i rale mutauit Deus per pecGatum,potiííiméin eis,qua: non
{
mo,vnde talia cogitare poterar,per qua falleretur homo,
)eccauerunt,neque peccare potuerunt'.Et ifta eft vna cau- quia tamen non habebat damon organa,cúm íit incorpoi
á,quare aliqui dicunt, g?nó poteft intelligi littera ifta de reus,accepit ferpentem, in quo loqueretur . Scripturaau.
ferpente animali,fed de damone,quia accipiendo de íer- tem non dicit fadum eífe per damonem, fed per ferpen,
pente prffupponeretur,quód ante hoc ferpens eredusin- tem:Pnmó,quia non erar conueniens innui,quód díEnion
Gpinioío cedebat,quod non eft verum . Dicendum, quód multi ve- hoc faciebarpropter mukaiquorum^aliqua tada funt.Se.
fephi. terum intellexerunt ferpentem á principio fuiífe pedibus cundó, quia confuetudo Seriptura eft id aífcrerefaótum¡
incedentem,& naturaliter loquentem, ac ratione vtétem, quod ad fenfum apparet j hcet ahud m veritate fit j & ta-
&bisfuiffe priuatum,quiafeduxit Euam,&: hocrenetin- men hic ferpens videbatur ifta loqui, & facere, ideo affedubitatélofephus
tanqiTamverum,lib-i.Antiquit.diccs : . ruitScriptura,quód ferpens ifta faceret,& hoc patet:quia
Abftulit autem & ferpcnti vocé iratus eius m.ahtia quam fimili modo fuit de afina Balaam,qua loquuta eft . Num,
geíferatin Adam, quem pedibus etiam priuauir,,vtvolu- z'.cap. de qua certum eft,quód non poterat loqui, ñeque
tatusin puluere .Eftautem dicendum quód ifta mnltum ioquutaeft, fed Angelus introiuitin eam, & loquutuseft
concordarét littera, fi eífent pofiibiha, nam lofephus pu- per eam:Scriprura tamen Sacra nó dicit Angelumíingreftáuit,quód
ille,qui tentauit Euam non fuit diabolus, aut pj fum in eam,&: loquutUm,féd q? afína loqnuta efti, ita ergo
ahqua fubftaniia fpirituafis introiens in ferpentem, fed de ferpente accipiendaeft.Ecoportuit hócattribui fpecia.
ipfe ferpens ex íéipfo erar potens facere hoc.f.erat intelli- liter ferpenri, quia ponitur poftea qnafí'p^na inflicia pío
gens,&loquens,¿k inuidit felidtati Ade&Eua,volenfq. hocmalo,léd non inferreturei pttna, fí non prafuppone,
eos deicere ab illo ftatu,cogitauit quomodo falleret Euá, retur, 9 ille hoc fecerat, & fdret malum, quodfaciebat,
inducensad comedendum deligno vetito, quafi per hoc ergo debuit prafuppon^ quafi hoc faceret ferpens, &noii
Deus indignatus pumret eos, perderentq. illam felidta, diabolus in ferpente, aut ahquis alius fpiritus. Sed adhuc
tem . Hac omnia vult lofephus hb. i. Antiquiratum, dicendum,quód hcet pofiTet concedí ferpentem fuifie ali-
Ita ferpenti dat intelJcdum,¿¿ vocem, fimiliter dat d pe- quando rationalem;& quód hoc facere potuifiet, non cfées,
quibus moueretur redus ficut homo, & deinde didt fet concedendum quód í^cifiér,quia tunc cum non mouca
Deo pedibus pnuatum efi"c ferpetem, & voce in penam retur ab alio Sc fdret quid faceret,atque ex innidia mouejniquitatis
íua . Hac conuenire videntur httera, inquan- retur, eflét peccatum fuum graue, &c non folum. inferrct
tum íupra 3.0. dicitur, ferpens autém erat eallidior cúdis Deus illam poenam d,fed tóortem atroeiífimam.. Dicen-
^imantibiis térra, qui dixit mullen, cur pracepit vobis dum eft ergo,quód ferpens nunquam" habuit intelledum,
iJeus,&c.&ita íignat ibi dúo: primúm,quód ferpens fe- vtpoífet concipere aut intdligere, qua peripfum diéla
cit Illam tentatlonem, quafi nullus alius fedflét, quia di- j funt,nequc vocem, vt illa proferret, fed diabolusiftafecit
cit, quod Ule loquutus eft ad Euam, & non didt, 9 alius in ferpente, & ifta fuit caufa, quare mScripBura non íit
nientio,quód ferpenri ablata fit vox, quia cumnunquaiTi
^ !i„n í. prineipiuni ad loquédum, & cogitan- eam habuent, non poterat tolli, fed lofephus putansilla
mantfhíííí;'-. S eallidior cundís ani- ad htteram inrelhgéda,cúm fciar fcriptum effe, quód fer-
Siod n^n^ 'r 1 Illa ealhditate poflét hoc dicere, pens loquutus fit ad mulierem credidit,g, veré vocem hatur
anafi h^.r ' ' ^^^^ non habet, ideo qiiód ablata eflét, & iHc
Judafléruit, quia putauitnecefléefle dici: nam prafup- U L A L Fl.
LZ-véíSp^^ autem perebaturanferpenVpriushaberetpc.
S d i d v ^ ^ des,&redus inceflerit? Dic?ndum,quód lofephos
diei vocem ablatam, & hoc ille expreífit.., hoc fuiflé putat,& pedibus fmflé ferpentem poftea priua-
ALK.
SEd dicendum eíí-o, ifta
ptura n?n eft fie m?e itenda í
T
í
^
-
•
tolluntur per peccatum,neque in homine, neque indí-
^ontydeomultominusin ferpente, qui non fecerat ma-
í í ' Seeuníló,quia\nimalia habentia
pouiíur eflé ferpen animal í^f ' funt eiufdem fpecici,
ídhgerehocíqSfte'^^e^^^^^^^^ ideo fi pnus ferpéshabuifl^etpedes,& pofteaeífedusfuif-
mulier,eum illam feduee ICue -1 fed ir Sí'fí^!^"'^ ^P^"""^'
fibile,quiatuncferpéseflethomo^ n;^^^^^ «^.&defineret eífe, ergo non fuit aliqñ ferpens habéspe-
1$ homo eftrational s ! " ^ des.Tertió^quia dato,q, habuiífet pedes,&'vdietDeusin
& Ideo rationale eft difcS^t a ho^^^^^^^^^ P?"^"" ferpenri-in quo fuerat fada tétatio,auferrepepens
eft nunc animal brutum s / r . ^ r auferret omnibusferpentibus, & tñ ómnibus cñ
do animal rationaie,nó poflétSXÍ^'í'íf' P^^^"' ^ moueri,ergo
elfcatiaha non poftunt mu ar eí>-rc?Hn ^^^ prius aliquis ferpés habuent pedes. Quarr
cum nunc fie uratio- i6patet,quiaante tcntatiüné Eüa,in ipíácreationereruni
fuerunt
/
/

pdlia,quia reptant: ferpenres aurem fnnthuiufmodijergo ^ ^
antctenrarionem mulieris erar ferpensreprile,&: ita non T^ICE^AT vn deinde in
. habebat pedes. Cúm a, tem cbncuur quare Deus dixir J J Terfam comedesTun^sd^t'^I^L
^ fuper pedus tuum gradieris , quaíi pnus non graderetur de damone hoc exponunr,vtAueuft.n,-il[e terram coZ
fuperpedus:d,cendumquidamptuant,quodiileferpens, dir^i.hominesterreLcupienresífbiinfcrp^^^^^^^^^^
qui rentauic Euam ercéhis mcedebaf, cum íit vt dicunt
^idam ferpens, qu|redusgraduur& vocatur Phareas,
Chnífus vnum corpus mvfticum fadr on-íníhm vir I
ira porerat Jb, habere iocum. S^^^ ^ft caput vifi,i.adGonnt^i. cap. Irí & d a b S i ^ v ^
. q„e ilfud fansfacit: nam íiue íít, fíue non fít ralis íérpens, corpusfacit cum ómnibus peccaroribns,quamd u in peS
ftfin mulmrnrtferr. & tamen ntahsfprnensfír. í^ft ilh na
únaleincedere recíum . Petituran Ule pr.uatH¡ fuitped]-
_ , • . . pet,bus,vt
fuper pedus gradereiur vel no, íi fuit priuatus pe- perbia, & princeps enam eorum vocatur, fícut Chní^uí
dibus, manent inconuenienria fupra pofíta.f.quod muta- eum dictpnncipem mundi,i.mundanorum, velVerreno!
remr natura propter peccatum, quod eft falfum, euam fí B rum hominum. loan.i i.e.Princeps huius mundi,iam ia.
ptiuatus fuir pedibus,quomQdo manetnupc ferpens Pha- dicatus eft,& loan. 14. Venir Princeps huius mundi,& ia
reas,de quo ipfí dictmr,quod eredis pedibusmcedir,ergD me nó habet quidquam. Et fícutaliquis amans Deuu^,&
non fuerunt pedes ablati: f^autem illos habebat,^ non fdpfum cótemncnLeíhdtur de corpL,vel Ciuitatc D«í
fuerunr pedes ablan,non eftet verum didiun Dei,q; fuper ira qui feipfos inordinaté amanr, Deum córemnentes,de!
pedus gradereair. Dicendum ergo,quod üle ferpens ,in moni incorporantur, quia duas ciuitates fecerunt fíbi dría
quo tentara fuit Eua, & alinde fpecie fuá, non liabebant amores:vtdicit Aug.hb. 14.deCiuir.Dei.Ifti autem qui fe
pedes, 6c tamen hoc dixir Deus,quia forre ferpes ilie ere- amantes,Deum contemnunt,rerra vocantur,quia folfi que
do corpore coram Eua ambulaucrat; vtebatur cnim día- terrena funr fapiunt, folis carnahbus deledationíbus
bo us íh-pente 1 lo fícut organo. Sicut ci;go mouebar día- tranfítoriis honoribus inhianres,qua omnia de tcrra ílint.
- bolus iftum ad ^quurioncm, ita fortafíis moueret corporaliter
ad insreíllim,&maxun«erat hoc verifí^^
, ,- , , -> " /1 i-
Dicendum, q, licet tales homines poftint -Vocan térra,
iiUc ÍÍKÍ C„„L „ '
——'"•'"•"" '"vvii.iíwxwv, civiiwiuirt lamenoatia 110«
do diabolus loquutus eft mullen in ferpente,namnon fíe- loquitur de hoC,fed deferpente: Primó,quia ad ferpétem
ret conucnietcr ioquurio corpore prono,& capite exiften- prafentem fiebat fermo,quomodoergo de diabolo intelte
fuper terram, Ideo diabolus cleuaret corpus dus reóta ligeretur? Secundó,quia fí de diabolo intelliacretur.nuiliatura,vt
loqui,poífet^adfeminam,quafi ex aquali. Hoc C la fatisfac^io praftarerur mulieri pro malo,°Guod pafiá
fuppoliro,diceretur iftud verbum Dei conuenienter,quia fuerat inquantum feduda eft, fed ifta fíebant ad^ fatisfa-^
muher vidcrat íerpentem reólpm incedentcm, & putaret ¿tionem dus, vt fupra diólum eft, ergo oporrebat defereum
íic in futurum mcefl^iu um: ¡Dunc autem Deus dicit,g, pente intelligi,& non de damone. Tcrtió,quia hoc connon
incedct, íed íuper pedus, & hocmulier putaret efté uenitad litteram ferpenti, 9 comcdat terram ,erao non:
poenam. Et ad hoc prafupponi deberet, q,. mulicrnon oportetquarere,cxtorfíoncs,quomododealioaccipiamn -
viderat ferpentem, nifí quando venir ad tentandum eam: Quartó,quia fí áccipiatur de ferpente, irdamone,non erir
nam tune moliente diabolo, & fuftinente corpus eius, ve- maledidio vlla:nam 9 damon íncorporet fíbi malos honiret
redus: fí autem prius yidiffet, cúm eflet naturale ci mines, & peccatores, non eft fíbi poena,fed dominiú, eu,«
reptare,& pronum meedere talem eum vi4erct,& ita ad- nihil aliud ipfe magis cupiat, quam omnes fíbi fubficercj
miraretu^quando eum videret redum adfe venire: fí ta> 8c hoe eft quod diebus, & nodibus facere conatur,' iuxta
men vidiífet aliquando eum pronum,& extentum,adhuc illud i .Petri ;.cap. Aduerfárius 'Vefter diabolus, dtcuir, '
paruum inpnueniens efler, quia muher non habens pie- quarens quem deuoret j & omnia hicpofíta dicuntur im ^
num expmmentum denarura ferpétis, putaret vrrumque malediólioncm, & panam, ergo non intelligitur de da- ' "
motum efl^eei pofllbilem, & ideo quód aliquando reclus, mone, Quintó,quia dicitur terram comedes cunótis die-
¿k ahquando pronusinccderet falfum. Etiam dicetur,q, D bus-yita tua fed de diabolo non eft adhuc verum rilo
tune quando lerpeti Deus ifta diceret prafentibus Adam fenfti, nam non incorporar fíbi homines terrenos, nifí vf-
^ iacens,&: non creólus, caufa eft: quia que ad diem ludicij, poftea autem non incorporabit fíbi
non fufténtabatur lunc á damone contra modum natura aliquos,nequedominabitur ci>,quos iam mcorporauerat,
lüa,ideo no cílet_nih naturahtcr,f pronocorpore, fed mu- imó dcfinet eflé princeps eormn , quia euacuabitur tune
hei-,putaret hpc taótiim, quafi iam Deus mdperet puniré omnis principatus. Dicendum ergo, a, applicatio poteft
ferpentem faciendo fuper pedus inccdere:& ad hoc acce- fieri m fenfu myftico, & tahs eft l?nful Aiiguftini, aecitíebaiaiiucl,quiaiamíerpensnon
loqucbatur,cúin tamen piendo de damone,'vtnos quoque apphcmmus fupra
jta pnus erederet loqucretur,¿5¿ enam ablatum ita putaret incefl-um muher rcdum.Et vocem ablatam, motiuum óc
ad hoe erar, quia contra ferpentem núc loquebatur Deus,
SaeríScnptura_ 3. cap. fed non eft . ille fenfus htteralis, . quem ^ intendit in • '
& veníimile erat,quód rdpondcret ahquid fi poflet, non
amer) reí^pondebat,idcocredibileeít,quódnon poterat.
kd pnus loo^jcbatur, ideo putaretur iam fibi eífe ^rocem
Au verba illa, Terram comedes,&c. ime^gmtur de ferpente
tilo,quttentauu Euam? Quaji. D CXCFJ J A
.
ablatam. Aluerpotcratdici,qu6d muher viderat ferpen- t : S t ergo dicendum,9 hoc acdpitur de ferpente illo^
tem pnus pronum. & nunquam redum, & etiam nunc E Ü qui tentauit Euam,aut m quo fada eft teníatio dus;
quaiido Deus loquebatur contra illum,erat pronus in ter- Alínó,quia ad eum dirigebatu?fermo, & ita de ipfo inra,
ó¿ tamen mulier putauir hoc efle malediólionem fer- teUigcndum erar,quod dicebatur. Secundó,quia fie eflét
pentis, quou lupcr peCtus graderetur, quia erat inexperta íllud didum ad propofitum dus , quod Deus volebat hic
natura eius, nam licet nue eum prpnum videret, putabat, mulien oftenderc,q, ferpenti pcenam infcrebat,quia eam
q, auquado reUns ambularepoifit quafi vtrumque poflét, deceperar.Tertió,quia eft verumad litteram de ferpenre,
lecuncuun naturam, & cum nunc Deus iífud diceret, pu- & ñon eft verum de diabolo: nam ferpens terram cometabat
eum ad íemper pronum inccdendum , -vd aliter dit,diabolus aurem nihil manducar, quia non eft animal,
putaret muiicr,quüd lerpens íemper pronus inccflérat, & quod nurriatur. Quártó,quia didtur: Terram comedes
non poceiat aiitei ambulare, fcd nefciebat an Deus d ali- cunótis diebus vita tua,& ira limítatur répus manducaninceífus
concederet; cum au- di,f.quamdiu viuerct,& tadté fígnificatur id,cui fiit fcrmo
íf.T.mr f c ^etermmauit, quód fuper pedus gra- iftc,cflé ahquid mortaIe,& tamen damon non eft mortanent
rl¿tSm?nr3 ^^^ impoífibile fet- iis,fed in aternum viuct, ergo de ferpenre, qui aliquando
penti rcctum mcedcrc, & ad hoc ilIum Deus nunc dara- jmorirur intelligitur, 8c non de damone. Et fcicndum,
iílud ponitur, vt poena, fcilicet, y fit, vel purcrur, quia eft ^.mtttf
> q u o d d a m o i a l u m , n a m i n c i b i s n o n poteft cíiedctc--,,,.
Alph.TQft.fuperGcnef. • Ce ^ "cr

4.06 Genfefis» Cap. XIII.
• • ' ^ ' > •• ^
rioi- cibus,quam terra cft:efl: enim pefllmi nutritflgti,cum F ficnt foit de praceáenri, fdlíctr, quód fuper pedus fijute
ergo daninatur íerpens ad comedendú terram,eíl vt ma- graderf.tur,nam fecundum naturam ita progredi ferpeni
trna pCEna5& vindióla quadam mulieri: nam non infere- ti conüeniebar,fed mulier potnit putare,quód nunc dam»
bátur talia mala mulieri, cum manferint eí in in prmcipio rentationis refiftitui,
EtvmXa íaeft & quia pnmum reí eft eaputems,cV fi
S n a Lm^?.in-í^^peute quod dcdit ei Deus diftin- nim prmeipio,facilius frangitur: díeÍtur,T .infidiaberií
^ Z n uím n n í ^ c i t ei Conuenire calcaneo eius,fcilicet dlabofus, vultinfenfiJliterladere,
h ^ c hc^? K qtiandonóñ videtur,ficüt qui morder in calcaneo mordet
ipu u s dl^^^^^^ T f ^^ " ^bi non viditur, feefis fi vellet mordcre.n
vultu, quia tune necefte enr viden.
^ ^ COI malediólio cum ba, íed ifta dicuntur per quandá applicanonem, & poteft
eífeallegoria,vel trofoJolia: & p?t^tPnmó,quialoqu.-
pentl,fed vt mnlien SfieTet', h l ^ t ^ T ^ ^ T Deus ferpéti prc^entib-4dá & E«a:ideo de^lo
iaret poenam illatam eí^f S n n mulier pii- mteliigendú erat,6c non de damone. Secundó,quia di^
fetinfíióla i fed ira Sí higTqm" not fatisfaciendu muhen, quaí l^a fuerac per en-:
«are, quód ifte abus « u n ^ ^ ratione ferpentis,vt videretur ille m ahquopuniri,&wj
c, quoa lite cibus nanc feipeiunn poenam dabatur^ de demonc intelligebatur nó fatisñeret mulieri, ideo non
- accipi-
- ' j

Genefis. Cap. X11 í,
accipitnr fíe. Terrtó, qüía omnia ifta videntur entorta, Sc A de darmone, qnia ñeque purauerat fadum fuifte IrV ali
non concordantia JittejíEi acá píen do autem deferpente, quid á damone/cd totum Der fernen ¿ m ^ n '
concordatlntcr.,vtdiCemrpoft,ideodemomtelligen- ¿tcogitareralcm fatSK^^^^
dum eft. Quarto,qu,a accipiendode d^tnone^on perti- cefttdia^q. Eua intelligeretea, quar dicebáTr hicá
net lioc ad uialedietionem, cum non íit ahquid, vt pana cum dicerentur in eius ronfoktionem í^íín íi^. vf.
d,monis,fed ahquid quod illeex eledione agit.Qtínto,
quia dicitur inimicitias ponam mter te,& ferpentem,ó

4o8 Geaeris- Cap. XIII.
nu^riturmACitinimicitid ínter ferpentem, & mulíerem,& F ftatus maius generaliter ómnibus hominibus non poteí]
^ auomodopo fita fuent? Qu^Ji, V C C F , cft~e, nifi per peccatum , quod fir ommum hominmn
• •
D Quircur , qns inirnicuia funt ifta? inter ferpennullum
fuit peccatum omnumr homujum mfi peccatum
Ada, ficut, dicitur ad Rom.j.C.Omnes in Adam peccaue.
S E
tem &: muÍierem,& quomodo Deus illas pofuitíAli- runt,quia in ipfo erát omnes homincs.Ideo per peccatum
oui dicür oj hoc eft ferpentem habere venenum, quo mu- Ada ómnibus hominibus pctuir fequi,& fequutus eft fta.
Iteri mordendo noceat:fic dicit JoftphusJjbro pnmo An^ tus generaliter malus,quafi omnes adualiter eífent,quan.
tiquitat. fcilicet, Abftulit autem & ferpenti vocem, iratus do Adam peccauit,& orones millo peccato peccarct:nul.
eius mahtia,quam aeiFeratin Adam venenum ci fub hn- lus autem alius homo fmt, aut potuir eífe, in quooffincs
eua ponens.quod effct ómnibus inimicum. Dicendiim,q> peccaiét,quia nullus ahus fuit, in quo tota natura hutnainimicitia
vera funt inter mulierem, & ferpentem, id eft, ná efiet,idco per nullius alterius peccatum potmt indud
jnrér totum ^enus humanum, Sc ferpentcs omnes, quia maius íhtus generaliter ómnibus hommibus.Si autem di.
ferpens morder,& ladithomineni: homo autem repelles catur, non inducitur per peccatum ahcums vmus homi.
iniuriam.vel praueniens,vr non ladatur,frangir ferpentis nis,fcd per peccata omnium ipfis ómnibus, picendum,^
caput,vcl occidit ipfum. Iftud prouenit ex mutatióne fta- non eft verUm, quia nó peccant omnes homines in eadem
tus humani; cum enim eftet homo in ftatu innocentia m G re, ideo non eft peccatum omnium ídem aut fimile, etiam
P a r a d i f o terreftri,otnnia inferiora eiobediebanr,ficut ipfi quidam funt, quiñón peccant ficut paruuh, fed:&ilJi pa-
Dco,& ideo nullum animal nocere poftet homini,ñeque nuntur eadem mala, qua alij hommes, ergo non poíTiint
de fado nocercr,& fie feruaretur concors domimum,S^ ifta mala communiter Sc vniformiter venire, nifi propter
* fluicta fubieefio hommum , &¿ animalium ; cum vero ho^ aliquam caufam,que vna eft,a

coíus extrema perdentur. i.fuerunt Amalcchiti princi-Á innuitur, ferpens ante tentationem non habuit vene- ,
nium GentSum.f.omniiun Gentium , prima qua pugna- num, & polka datum eft ei, vt illud haberet; quod non
uerunt contra Ifrael. £tob hoc Deus non folum contra ftat: quia ferpenti habere venenum eftnaturale. Nam ex
eospranunciauirmalí,fedétiam mandauitIfraelitís,ne habuudine fui corporis conuenit.f.exmodo mixtionis:
obliuifcerentur huius mali, quod geíferant Arnalechita fed omnia naturaliter funtá principio generationis, ideo
conrra coSiSc vlcifcerentur de eis^Deuter.^j.c. Memcnro habuit ferpés vetienum anre tentationé, & non fuit ei pocuid
fecerit tibi Amalech,quando egrediebaris ex Aegy- ftea datum. Secundó.quiá fi poftea fuiífer venen irm datú
pro, quomodooccurrerir tibi in via extremos agminis ferpenti, ci'i tora vis nocendi íir ei ex veneno, nó eífet alud
tui,qui iaíli reíidebár,occidit; quando tu eras fame,& la- in posnam ferpentis,fed potius in poenam hominum,cum
bore confeólus,& non timuent Deum. Cum ergo Domi- daret nunc Deus ferpenti maiorem poteftarem nocendi
ñus Deus ruus dederit tibi requiem, & fubiecerit cunólas hominibus, quatn prius liaberet, & tamen ifta verba diper
circuitum nationesin térra quam tibi pollicitus eft, cuntur,vr malediólio ferpentis,non mulieris, ergo non
delebis nomen eius de fub calo, caue neobiiuifcaris . Ira datum fuit venertum poftea ferpenti, ñeque per ifta ver- .
croo cum ferpens fuerit primum in animalibus,quod ho- ba fignatur . Sed dicendum , quód ifta inimicida funt
niminocuir,adeum debuerunt haberi inimicitia. Di-r quoddam narurale odium, &inclinacio ad nocendum
cendum,g7hocnoneftconuenienscaufa:Primó,quia fer- B in alterurrum : ferpens cnim moirerurad nocendum hopens
in nulíonocuit homini,nam q? fieret tentatio mulie- mini mordendo ipfum , & relinqaendo vcncnum in vulri
in ferpente,nó fuir operario ferpéds,fed diaboli: non.n. "ere: iicmo autem odit ferpentenh , & inclinatur ad notentauit
ferpens,ñeque rentare potuír, cú non eífet in telli- ceadum ipfi, eriam fi ferpens nondum homini nocuerit.
gés,nequeloqui potens, ñeque etiam fciuit quid in cofa- . , , ^
dú eft, & nó poíuit prohiberc quin damonin co tcntaret Quarkur quomodo D e m E t q u o m a -
mulierem , ideo non eft dicendum,q> ferpés in aliquo no- ^Jodo -verum fit quod Dem pofuerit tales inmicitiai ?
cuit. Secúsfi diceremusfecundum lofcphum, qjferpens ' ' Quafi. DCCX.
ten ranonem iftam fecerit nullo damone introeunte in '
eum,quia cum eius eífet aduSjipféeífct primus qui noce- q ^ d quaretur, quomodo dixit Deus: Inimicitias po~
ret. Secundó,quiaficonrraferpentem eífent inimicitia,' kJ nam ínterrc,& muliere,&qiiomodoeft verú,quod
quia primus nocuit, debebant etiam eífe inimipitia, lieet DeUS pofueritinimicinas ? Diccndum,q; quomodocumnon
principalescontra alia animalia, qua poftea noce- que accipiantur inimicitia Deus illas pofuir,namfi vocérent,
fed non diólum eft de inimidiiis aliorum, ergo non tur inimicitia ipfum vcncnum, fecundum lofephum vefuit
ifta vera caufa-;. rum eft,9?Deuspofuitillás,qtiia Deus dedit venenú fer.;
C penn,cum pertineat ad natutam eius, & omnia naturalia
Qumtur idem fecundum Auñoris memmí dedit Deus ferpenti, & aliis rebus, cum tota natura ince-
Quafi. DCCVlll. perit á Deo per inftitutionem. Si autem accipiantur inii
micitia pro odio vnius ad alterum,Verum elljqj Detis po-
D I G E ÍI D V M igitur, fuir fpecialirer diólum de ift^i^^ conditionem fecundum naturam ram in homiihimicinis
ferpétis ad mulierem /qtua ex pracedé- ne,quáni in fcrpenre, quia in homine non eft per eleólio..
tibus apparebar aliqua caufa inimicinarum inter mulie- nem,qp odium habeat ad ferpentem,ñeque in ferpente eft
rem,& ferpentem,& caufa inimicinarú ad aliquod aliud i^e appcntus,nifi fecundum naturarn.De ferpentcnotum
de aniraa}ibus,nam ferpens videbatur feciíle contra mu- eft,quia non poteft in co eífe aliquis motus fecundum eleherjfflopusinimicij
tenta clionem, & i^o omnis motus fuus eíl fecundú nar
tate non eííet íic;&ldeo mulier qú^^ & licct fít ibi appetitus,quicon|^uituf cognitione fa^
.cere potuiífetcum ferpente; aliorum animalium nullum , tafia vel aftimatiua, quia tñnóapprchendit ahquid bore,ñeque
fecundum apparentiam fecerat aliquid contra fibi eífe ferpens, nifi quod eft ei conueniens fecundum
mulierem: ideo dc aliis non poterat dici núc, qj eífent ini- naturam , erit narurale appetere Jkfugcrcwlia vel ralia,
jnicinaaliqua. Secundó, quia iílade inimicitiis dióla &taraen mouetur appctendónocerchomini. ergoeftei
funtad fatisfaciendum muiieri, qua fe lafam purabat,& D dte appetitus inimicandi naturalis. De homine eriam ditamen
non erat lafa ab aliquo animali, vt ipfa putabar, cendum, eft naturalis inimicitia ad fcrpérem accipiennili
á ferpente.: ergo de illo folo dici debuit. Tertió,quia do, vno modo inquantum fugere malú eft natura le, quia
hic magis conuenit, quám in aliis, quia debuit poni ali- ficut appetere bonú eft naturale, ita & fugere cognimm
quid , quod videretur perrincread pcenam tamen in malum eftnaturale, quia ferpens apprehendicur, vc |
aihs animalibus non apparcnt aliqua ita pcrrinen tia ad mahis homini,eftnaturale fugere ipfum. Aho modo po- \
defcélum,ficut in fcrpente,fcilicet,fiipcr peólus inccderc, tcíl dici,quod eft naturale, quia eft dip hoc naturale íudi-' *
& terram comedere: ideo de ferpente dici debuit, quód cium:licet eium Iprno bonum apperat,'& malum fugiat:
cum lUo fuerunt inimicitia,& non cum alio animali. quadam tamen boya apperit non naturalircr,& quadam ^
_ • mara.fimiiiterfugitexeleólione,&nonnaturalitcr:dici- ^
Quariturqua fuerint iftainimicitia inter ferpentem, ^ mu^ tur igiturnaturaliter appetere aliquid, & non excleclioberem?
Qmft.DCCiX. ne,,máxime quando cognitio mouens appetitum eft ex
^^ natura. Ita eft dc omni cognitione, fecundum poren-
RETVR, qua fuerunt ifta inimicitia inter tiam aftimariuam, quia cognitio vel apprehenfio eius
V^ferpentem, & mulierem ? Refpondet lofephus, g, non eft per doólrinam, vel confuetudinem, fed per natu-
eft vcncnum,quooccidirvelinficithominem.í^ E rara.,Sicut ouis naruraliter lupum-^ifum indicar eífe
abftulir,& ferpgti vocem iratus eius maluia, quam crffiil fibi malum,& iúdicat bonum eíle fibi herbam,& aquam:
ratin Adam vcncnum ei fub lingua ponens, quod eílet ita&homo perapprcheníionemaftimanuaiudicatferhominibus
inimicum, & fie inimicitias voluit confiftere penrem efle aliquid mali, & inconuenienns, ideo fequi-
,Jn hoc,g? ferpens vcncnum haberct.Iftud diólum lofephi tucnaturalirerodium, & horror quídam in videndo. Et
confonathttcra Seriptura infupcrfieic; Primó, quia per fieUteft jnimiciria iíta inappetitu, ira& fequitur aólus
hoc apparet,quod potius erát inimicitia inter hotninem inimicádi,fcilicer,noCeic,vel perfequi ad deílruólion em,
¿ckrpentcmquam adalia animaha, quia íblus ferpens vndelibennus homooccidiríerpentes,quam alia animahaber
vcncnum fub hngua,cerera animaha qua ad oenus ha, quod fir, vr ci non noeeant, quafi refiftendo, vel prolerpenus
non pertinent, non habent vcncnum: vnde etfi pulfando noeumentum, & aliquando non refiftendo, fed
bomini noceant,erit per vulnus,fcd non per vcncnum Se- perfequendo fugientes.f.vt nunquam noeere pofiint, fed
cundo, quia redduur per hoc caufa eius,quod dicitur-'po iftud eft quafi ex ratione, cuius eft per prudentiam cuca
nam inimicitias,quafi non eífent pofita: & hoc efi^ct qiiafi mala futura prouidere, nc eucniant, & tamen inimiciria
nunc daretur vcncnum ferpenti, vt illud haberet auod eft naturalis. Ideo dicendú, quód hcet homo nunquam
pnus non habebat. Sed dieendum, quód ifta ininíicina dmeret fibi,vel alteri malum inferendum per ferpentem,
non lunt ipfum venenum fub hngua pofitum, quia in hoc adhuc occiderer ferpentes, quando pofi-er, quia i n -
I

410 Genefis. Cap. XIIL
nun eft proprius a^lus fibi inuicem nocere, fed inimici- F fet ad ferpentem,nihil cauens aur fufpicansmaü corpora,
tia eft naturalis, cum naturaliter apprehendit homo fer- litcr fbi ab eo inferendi. Sed tamen diceíidimi, qn^,,
pentem , vt malum fibi, ergo naturale eft fibi moueri ad ifte|^atus non femper manfit, ideo potuit poftea nsulie
perfequendum ferpentes , & perfequi quando potuerit. • timére ferpenrem : erat enim in naturalibus ferpentis, vn
Pe ferpente con tra hotninem fímilitereft dicendum , q? de poflet nocere mulieri,& ira erat, vt malum eij&qur,,
mouetur ad nocendum ei, non folum ex timore , aut refi- vt malum fibi apprehendi poflef,fimiliter mulier habeba
ftendo malo,quod eiab homine infertur, fed ex naturaü naturalem apprehenfionem xftimatiuíE virtutis,fecüdnr
inimicitiajcuiusaduscftnoceréinimicoj&apparetiftud, quam ferpentem iudicabat malum fibi, 6c ideofugen
quia ferpens nocet ex infidn's, cum dicat Deus; 6c tu infi- eum, fed ficutjexreriora,quibus erat vis nocendi,erant pri
diaberis calcando eius,& ira antequam homo noceat fer- tune impedita,ant fie ordinata, vt nocere non poífent, te
penti Ixdit ferpens hominem: fed hoc non eíTer.fi non ef- nebatur quoque vis xrtuuariua,ne ea, vr mala apprehen
fet in ferpente odium ad hominem,quod eonfequitur ap- deret, qua; ad tune mala non erant, id eft, malura inferr
prehenfionera naturaltn) xftimatiua:,qua iudieat malum potétia. Cum vero perditoillo ftatu,&eeflántedonogra
eflTe fibi hominem , & verum eft , quia repugbat íerpenri tuito, qua inferiora fubdita erant homini, ine^perútM;
homo: & fputum,ie!uni hominis eft venenum ferpenti,& malia poífe nocere homini a¿?u, incepit iudicium aítima
nocet ei valde, vt Ifidorus dieit. G "tixnontenere, fedapprchendereea,qualiaerant,fcil:
cet,mala: & ideo etiam fequebatur inde appetitus,qui c
Cur dkimr ininiicitiamponam é^c.cum dmmraiam confii- odium,& deteftatio illorum.ideo nulla alia mutationef;
maejfet? Qtuft.DCCXI. óta,autpofiramaledictione!n verbis Dei,fie fuiífet,
^
p dieetur,quomodoDeus dixit inimicinas ponamj
mulier ante tentationem nó timuiflet ferpentem, fed cor
fidenter aceefliflétad eum: poft peccatum autem incipií
/
S E
&tñ iuxta fupradida non erant inimicina^ponende: bat apprehendete eum vt malum, &fugere, &detcftar
fed erát pofitaecú ex natura fint iftceinimicirix. Aliqui dicüt,q>
erant ponendx inimicitia;,quia pp tentationem fa-
^nocere illi,
clam in ferpente fuit faélus odiolus ferpés homini,non An ferpens natura femper homini fuerit inimicus?
foretaliasodiofus.DÍGendum,q>non incfpit iftud odium
poft tentationem , fed prius erat pofitum ; Pnmó, quia vt
Qmji. DCCXIJI.
fupra diximus iftUd ept fecundum naturam, fed natura- T ^ E, ferpente autem dicendum, quód ante peccatut
liafuntá principio generationis. Secundó,quia dato 9 in X-^ non nocebat mulieri, ñeque formidabat accedei
¡homine poflet dici, q? eflent inimicúix contra ferpentem ad eam, fed hoc poteft intelligi dupliciter: vno mocio,(
poft peccatum,eum homo agnofcat malum illatum fibi, H ex fe timeret,& fugeret mulierem tanquam malum,&di
' & poteft incipere odiflíe ex eleófione, tamen in ferpente fconueniens ei: & ui acceífitad tnulietem non á fe motu!
pon poteft efle, cum non agnofcat fi quod malum intule- fed abaiioimpulfus. Iftapofitio eft íátiscóueniens,f.^e
rit homini,vel in eo contra hominem faélum fit,& tamen parte animaliú non ponamus aliud ante peccatú quá poli
eft inimieitia ferpentis ad hominem , ergo non potuit m- quia ítatus hominis mutatus eft,non aútanimaliú,cuma(
cipere poft tentationem,fed erat ex fuá formatione. Cum ea non pertineat efle ante peecati'i, & poft peccatum, cut
tamen dicituri q. incepit iftud odiutu , vel inimieitia poft nó poftint peccarc, ideo nóvariabatur in cis ftatus aliqui
tcntatiohem, poteft dici, quod quantum ad ahquid ine?- per peccatum . Seeús dc homine, qui fuit formatusinin
pcrit, vel auéla fít ifta inimieitia poft peccatum ex parce nocentia,in qua aliquamdiu manfít, 6c tuncnon poteran
hominis . Primó, quantum ad inulicrcm, fcilicet, Euam, ci mala aceidere: poftea fuit in peccato, per quod inc?pi
quarodiofum valde habuit ferpentem poft tentationem habere ftatum,in quo mala ci inferripoflent: ideo ex par
• potiusquám prius, eoquód putabat fibiabeo hoe ma- te hominis poterit diftingui dchabitudinead animalia
Jum faólumyquafi ille eífet intclligens quid feciflTet, fed quia animalia non mutaucrunt ftatum,videtur q-licu
certum eft, qiiód mulier deteftarctur valde ferpentem ex nunc fe habent ad homincm,taiirer fe habuerunt femper
hac caufa-». Secundó, quantum ad alios homines,in qui- Secundó, quia ficut in animalibus non poteft aliquid ellí
bus naturahter cft odium ad ferpentem : 6c máxime co- j per clcótioncm, fed per naturalem appentum confeqnengnofcenres
illum fuiflfe inftrumentum diaboli ad peidi- tem apprehenfionem naturalem xífimatiuíE virtutis,ita
tionem noftram, oderunt eum magis. Sed nequc ctiamin ncquc poteft aliquid eífe per donnm gratuitum, qiii^'®"
hominibus putandum eft aceidifle odium ex hac caufa, funt bruta capacia talium donorú, fed natura rationafc
cum plurimx gentes fuerint,& fint,qux non credant mu- fed omnia funt in cis per naturam,verumipfa natiiranor
lierem tentatam fuiflfc per ferpentem , & tamen ill$ odc- yariatur,crgo ficut nunc fe habct natiira animaliumcirca
runt ferpentem ficut Senos, qui hxc cognofeimus. hominem, vt apprehendant cum per a;ftimatiuam,vt bo-
. , num,velvtmalum,&fugerchabeant,vcladhaírcreei,i»
Síprmferpens erat tmmtcui mulieri, cur non fe mutuo fugie^ 6c tune fe haberent,

GencfíS. Cap. XIIL 41?
fliiía Ibi erat fímplÍGÍcerá¿tío pervioleiitíameuiuá priñ-A quía indidum noftrum eft per rationem, & per id, quod
« D i u m non erat abiíitra, fed ab extra-.. acdpimus,& non eft mdiciü naturale, propter quod pof-
P fumusfadlédedpijíícutquifaisédrcaaliquid infttuuur,
CurCervmsacceífemadfmlimfft,cum illam nmfaliter m- Sccús eft de anitnalibus, quia eorum iudicium eft per ap-
tueretí Q^fl- I> CCXI11I. prehenfionem aftimatiuae virtutis, & illaappreheníioeft
naturalis,&non per afliaetudinem,vel dodnnam-.nam in-
' A Lio modo poterit did quántum ad prindpale, íitumefteisquideismalumíit,&quidbonum,&illud
O) ferpens in Paradiíb accederet ad mulierem,non apprehenduht, vt nialum & bonum,& tamen natura non
Jolum á diabolo impulfüs,íed etiam á fe motus, & túe di- crrat,cum íit á Déo inftituta,ideb poterimus nos errare,&
cetiir, q> in ferpente erant omnia prindpia inimicitia ad decipi in indicando,& quód nunquam poílint dccipi anihominera,ramen
quamdiu maneret ftatus innocéna; ho- malia, quibus principium iudicandi eft natura. Dícenííjinis,
nunquam exerceret aliquem adum inimicitia, f. dum , quod poterat ira fieri per Deum, quód ferpens apferpens
habebat venenum,fecundum quod poterat noce- prehenderet hominem vt bonum,& ideo appiopmquarét
re homini.Habcbar eriam aftutiam,fecundum quam pof- eiex appctiru, & in hoc fallererur ferpens: nam homo efl:
íet iníidiari, quia ante peccatum dixit Scriptura de fcrpe- ferpcnti,tanquam aliquid malú, 6c non eft inconueniens,
te,quód erat ferpens callidior cundis animantibus térra. B ^ decipiatur per Deum, quia pofiÜunus decipere anima-
Bt eft ifta cailidiias ubi per naiuraiiíj Ctítii Chiuius urCai dcci^imusja iortiori porcrK ^^C uSííccí pcie. Ei cüm
íjobis de ferpente: Eftote prudentes ficut ferpétes.Matrh. dicitur,quod principium iudicandi eft eis natura,qu? non
ÍO.C.& etiam habebat naturalem apprehenfionem afti- errar. Dlcendum,quódlicetnaruranonerret, eft error in
tnatiua virtutis, fecundum quam hominem,vt malum>& iudicio animalium, iftud autem eft, quia non eft error iñ *
difconuenientem fibi apprehenderctj ex quibus fequeb.i- aólu aftimatiua,fed in adu cxreriorum fenfuum. Et motur,g7
fugere poífet & nocere, tamen omnia iftacdfarent duscft per quem infitum eft animalibus in fuá aftimatiin
ferpente tunc.i. ñeque noceret, ñeque infidiaretur ho- ua ludidum de quibufdam fpeciebus,tanquam dcmalis:
mini, ñeque fugeret ab eo, ñeque ipfum, vr aliquid ma- ideo illis obieólis ftanm malum cífeiudicant,& nó poteít
lum & difconáeniens fibi apprehenderet. Ifta autem fie- ahud iudicium fien hoc,quia natura nó poteft mutari, ifa
ri poterant per ligarionem virtutis aftimatiua: nam ficut de cjuibufdam aliis eft infitum , quód eisobieólisiudiceilt
ín homine primum principium óperanuum eft inrdle- ftarim eífe bonum,&; non poífunt aliter apprehcndere, Sc
dus, í^iem fequirur appentus per eiedionem, &:ipfam quantumadhocnonefterror. Ét verum eft, quód natucledioném
fequuntur membra, Sc genera liter omne id, ra non errat, fed poteft fieri deceptio in fenfibus exterioriin
quo eft\is motiua in corpore, ita in animalibus pri- bu^,ita vt prafentent vnam fpeciem proaltcra, Sc teneníe
mum principium operarionum eft aftimatiua, cuius ap- (;;; tune aftimadua ftiam conditionem naturalem apprehenprehenfioneuji
confequitur appentus, Sc appetitui feruiút dendi,fequitur neceífárió, quod animal erret in iudicádo,
omnia membra in animali, m quibus eft vis monua, Sc ficut oui eft infitum in fuá aftimadua lupum eífe malum,
quiain ómnibus eft vis motiua per quandam coliigatio- prafentata fpecie lupi ftanm apprehendit, vt malum, Sc
nem membrorum,vt funt partes corporis,neceífe eft quód fequirur appbtitus fuga, vel odij. Si quis tamen veftierit
ad appecitum fequatur motus totius corporis. Ex hoc au^ lupum in pelle ouína,6«: videat eum óuis, apprehendit,Vt
tem fequitur, quód fi aftimatiua non apprehendat, non ouem,& fequirur iudicium de illo, vt de bono, Sí appetipoteritfcquiappentus,&finófueririllc,
ñeque erir mo- tus amoris & profequutionis, & itanon fuit error inaftítusaliquis
in corporcfuga, vel prófequutionis ad adha- matiua,fed decepno circa fenfum extenorem, ex quofufs;endura,veInoGendum,fed
Deus poterat ligare aftima^ ficienter decipitur animal, ¿citanos decipimus animalia
tiáá (erpentis, Sc aliorum animalium, qua ligara, non fe- obiiciendo eis foris ea, qua videntur ds bona, Sc non funt
queretur appetitus,neque motus. Et iftud eft fatis conue- ipfa,qua videntur. De Déo, ira dicendum, quantum ad
nienter diótuní: nam ex quacumque caufa acddat, quód ferpentem,^ hominé,quód porerar décipere ipfum, nam
ferpens non apprehendat hommem, vt aliquid fíbi ma- hcet infitinn fít ferpenn homuiem eílc ahquid malí fíbi,
lum,&: difconueniens, eft impoflibile, quód fequatur ap- ideo prafentata fpecie, vd figura hominis, apprehendat
petirus fuga,vd odij, quia appetitus confequitur natura- D vt malum,&fequatur ibi appentus fuga, vd odij, ramen
liter aftimationeai, Sc fícuc in vniuerfali appentus fequi- poterat Deus facere, quód íerpenn non appareiet homo
tur aftimáñonem, ita in particulari ralis appentus fequi- fub fpecie humana,fed íub fpecie ahcuais alterius rei^qu^
tur naturahrer talem aftimationem, fdlicet, aftimatio- eífet conueniens ferpenn, &:apprehehfambónamiudicai
nem de malo fequirur appentus fuga;, vel odij,& eft ira- rer, ideo fequeretur appetitus ámóns, &: profequutionis. i
polhbile,q) fequantur ad appreheníionem,vel aftimatio.' Sed dicendum,quód modus pracedens erat mdior, fcilii l
nem boni,ibd Deus poterat ligare aílimatiuam íérpentis, = cet,quód non -fit decepuo, ideo ñeque Deus facerer, quód ¡
ideo poterat facere, quód non fequeretur in co appetitus ferpens appreheñdetet hominein vt bonüm,fed folum, 9
fuga,neque odij refpeótu houdnis . Modus aurem huius non apprehenderjít eum vt malum, & ad hoc non requi^s. _ ^
crai,non 9 Deus faceret,qj ferpens apprehenderet homi- rebatur quód aliquid fieret pofitiué, ciíca aftimaciuam
ncm,Vt ahquid bonum, & couuenies fibi, ad quod feque- ferpentis,(ed folum 9 tenererur,nc iudicaret id, quod iuretur
naturahrer appetitus approximationis 6c amons, dicare poífet naturaliter. Et tUnc fequeretur, quód fer^
fcd 9 faceret,(j, ferpens non apprehenderet hommem vt pens non fugeret hominem,nequenoceret eüquia appetiftialum
íibi.Si enim ferpens Deo faciente apprehenderet tus odij.vd fuga,npn poteft fequi, nifi ex appreheni¡oi>e
hominem vt bonum íibi, non folum non fugeret, ñeque mah, Sc non apprehenderet ferpens hominem vt malum,
noceret,fed Sc approximaret ei, quod potera°fieri fallen- p cum eflet impedirá aftimatiua íua, neid iudicaret, quod
doferpcnns aftimationem. f.facier¡do fibi apparere bo- indicare deberet, ergo non poflet fequi appentus fine apnura,quod
fibi non erat bonú, Sc hoc non eft mirandum, prehenfione,qiiod eft impoífibile, Sc non cogitabilc. Sequía
fi intelledus nofter poteft decipi, poterit a fortiori quereuu-etiam,^ ferpens non approximarerhomini,qHíá
decipi aítimatio animalium. Sed iíte modus haber duas ad hoc,quód eflet appentus amoris,vei approximauorus,
( diíficultates.l-'rimaeft,quia videretur Deus facere in ani- necefle erat,quód pracederet apprehéíio boni, & ferpens
maiibus contra naturam ipforum, quod non ponendum non apprehendebai hominem vt bonum, fcd folum erat,
eft, quando alius modus inuenitur ad faluandum acci- g, non apprehendebatvt malum,ergo non fequeretur ap.^
dcnna,qua apparent. Secunda eft,quia diccremus,quód pentus amoris,vcl approximationis.Sed inquantum dixi-
Deusdcdperetanunialia oílcndendo eis bonum efle id, mus,quód teneretur íerpens, ne iudicaret quid contra hoquod
non eflet eisbonum, fed veré malú, 6«: tamen Deus minem,lcilicet, apprchendendo vt malum, poteft mcelli-non
dccipit e a q u a condidit. ei d e a f t i m a t i u a , v e l d e íenfu exrenori: nam porerar tcne-
An animalia decipi pffint ? Quaft D CCXV ^ ^^ prafentata ípeciehominis
A
ü a ^ ü " » ' c c wí e í i e b o n u m , n e q u e m . d u m : i d e o n o n f e q u e r e t u r a p p e n t u s
L1 civ Is addíret aliádiíficuhaté,f.o,nócócede- ahquis,nequead nocendum,nequead ddigcndum-¿imiret
üoife dccipranunalia, iicct nos dccipiamur¿ liter, poterat tenca fenfus exterior, vt non ^PP'^^g^^"

41^ Geneíls. Ca|í;XlII.
hominem íicuti erat,qiieraadmodum dicitur LIÍC.Í4.C.CÍC F luir Deus per hoc fatisfacere mulieri: fí autem de Ala»
duobus difcipuJis » qui ibant cum Chrifto in via, q? oculi diceretur tanquam de principali, non=(atisficret muT
eorum tenebantur,ne eumagnofcerenr. Non erat ibi im- ideo debuit dicere demuliere: erat enmVdamnü illat,'
pedmientum arca mtcriores fenfus, fed circa exteriores. muheri,& non viroiquia ferpens nihil loquutusfuerat vi
• ^ . . . . . . . . ^ • ro,fed foh mulieri, & decepit eam: ideo nullanvpoenan
Curdtmm pentimmtcmoi poneim, cum tam efient pofiu? merebatur ferpens pro eo quod feciífet contra Adam fe,
Qu^, DCCXVl. ifta maledi6tioponebatur,vtin poenam, ideo debuit pJr
\ ii^^inficitia inter mulierem,& non virum.Secundó,adL
Q
V^R E T V R, eur dicatur mimicinasponam,cum iorem p?nam ferpentis, quia videbatur ei pena,o, abhí
iam eífent poíita ? Dici poteft vno modo,q7 nó po- mine occideretur vel laderecur, fed tanto maior quátoai
terat dicere Scnpturá inimicitias pofui, fed po- impocentiori. Sed Eua erat fragilior viro,ideo vt fonaí
. , ., «am,quia íignificabat Deus.q, dabat ferpenti malum ah- tur pena ifta maior,dic1:um eft de mullere: nam additii
^ quod quafi in p^nam eius, quod fecerat contra mulierem 'fuit; Ipfa conteret caput tuum. Cum autem dicébatur
ad fatisfaciendum ei,& tamen fi diceretur inimicitias po- ad Adam erant inimicitia,concedimus,quód ad illum ¿
' fui,iñrelligeretuí de eo,quod erat fecundum naturam, Sc ad omnem hominem erant inimicitia ferpentis, cum lit
non de aliquo quod denouo daretur in penara , ideo de- G inimicitia naturales confequentes fpeciem, & non detei
buitdici, ponam-.. niinatumindiuiduum,fed-Deusnoncurauit dicereGuo
S«:cundó,quiafecnndumveritatemDeusponcbat ali- verum erat,fed quod ad propofitum fuum eratjiíiuJai
quid,quod non fuerat á principio: nam licet principia ad tero erat de eis, qua ad mulierem pertinebant, vt fatisfií
inimicandum fuerant ex náturaitariienipíbmin ret ei: ideo de ini n-iiciriís a

JGeneíis. Cap. XIII. 411
ipfafibi fatisfa

cum eadem res nóminarerur dicendo femen virij& femi- F autem, qui pronus eft in térra, non poreft; contingere h(
n^j quare nominatura fuit femen mulieris, ci5 potius de- minem,niíi in eis parnbus, quibus terram rágit fy,
buifletdici de femine viri,quia ipfe eft principaJis. Dicen- planta pedú: ideo in his folis ladere poteft,& hoc fianit
dum, quod caufa fuit,quia ifta dida funt proprer muliei catur inquantum dicitur quód iníidiatúr cakanco.'le
rcm,^ non propter virum,cum iniuria videatur illara foh tium fuit ad aílignandum p^nam ferpentis, vt de hac p
muiieri,nó autem viro: ideo perrinebat vin dióta huius ad na triftaretur ferpens, fcilicet, quod mulier fiangeret
mulierem : & ad eos, qui ad mulierem atdnebant, & íic capur, quod erat peííima omnium poenarum , quiacr
pominari debuit femen mulieris, & non viri: Jicet eífet moKs. Quarró, ad confolationcm muheris: nam il!
idem vtrumque. Sed dicendum,quare faltem non nomi- qua putabat fe lafam á ferpente, gauderet de malofc
nabatur Adam cum muliere,q7 inimicitia pofita eífent ad
penris, tanto magis quanto malum illius graui
Adá, quia licct nomine fem intd l i«a^tir eílet : & guia erat ma.x^
n¥íemen Ada,"quia idemVfíiñrde^^^^^ Se de
.caput frangeretur: & rurfiis erat magna'vindióla tii'
femine Ada, tamen ipfe Adam non intelligitur nomine licri quód ipfa caput ferpentis frangeret, pranunciatu
feminis mulieris: fuerunt tamen ci inimicitia ad ferpen- fuit ei hoc.
tem» ideo videtur quód debuiífet exprimí. Dicendum,g?
fuit Primó : quia folú dixit Deus quod perrinebat ad pro- G Curpotiw dixit Dem,conteret caput^quam aliudmembrm,
pofitum, fed ponchar iftas inimicitias invindiólam mali, - Quaft. DC C X X1111 -
q u o d fecerat íerpens: fed nó fecerat malú,nifi £ua,quan-
€ ly ty, apparebar foris. Nam viro non loquutusfuerat,idco q E d quaretur, quare fpecialirer dixit Deus,ipfa co
cum nullam caufam querela Adam conrra eum haberer, tcret caput tuum: nam dato quód homo ex conditi
ron debuit dici,quód efíent inimicida eius contra fcrpen- né corporis ercóli pofítt ferpentem ladere,non poterat
tem. Secundó fuit: quia ficut Adam non erat ipfa períb- folo capite,fed in toto cor pore, cum totum eífet propu
ra,cui fuerat illata iniuria: ita ñeque dcpehd^bat ex ea, in tcrrajdeo non videtur quarede folo capite dixit. D
ideo non debuerunt ad eum tranfire inimicitia propter poteft quód fuir primo ad .fignandum grauiííimam p
tnulierem:& ob hoC debuit dici de femine mulieris.Nam nam ferpentis:eft enim caput opnma pars animalis,qui
licct femen mulieris non eífet cui irrogara eífet iuiuria per ergoin illo datur, eft peííimum vulnus, &'quantocíi
íerpenreni, dcpciiuebátiíarüen á mulier^, cui fiicrat u ro- dcícrius, íaíuo magis triftarctuf íerpen5,& gauderet ra
gata iniuria: ideo defcendebat in eos ius profcquedi iniu- lier. Secundó,fuit ad fignandum condinonem ferpenti
iciam illam:fed non erat fie de Adam,quia ñeque erat ipfa ferpens enim lafus in quacumque parte non moritiir.íi
perfona,cui fuerat illata,neque ab ea dependebat:fcd po- lafus in capite moritur: vnde ex naturali aftutia ferpe
tius é contrario: ideo non fuit diótum de Adam , & íxiit H opponir totum corpus pro capite, ne in eo ladatur ,qui
diótum dé muHere,& femine eius. Ternó fuir,quia Deus ibi fít deterius vulnus: vt ergo innuatur , 9 ex vulnetei
intendebat fígnare duraturam ípfam p^nam femper, & mulier inferret ferpenti moreretur ferpens,dicitur qico
ad hoc fuit conueniens diei, quód clTcnt inimicitia inter tcret mulier caput illius.Tertió^fit principaliter ad ofte
mulierem, & ferpentem, & femen eius, & femen mulie- dendum modum , quo mulier noceret ferpenri, qiiodn
„jásdblicet,siuód quamdiu mulier viueret, ipfa profeque- cumentum fequeretur ex nocumento,.quod inferreve^
retur iftas inimicitias, cum ad eam principálite'r pertíne- ferpens muliefi: ferpens enim pocet iiífidiando, &iii
rent.ipfa autem dcfun¿ta,profequeientur eas qui erant dc diatur calcáneo: tuncautqm cum infidiarctur, & appr
íemineeius: viuentcenim mullere,non erar neceífe,quód pinquaret premeret mulier caput ferpcnns pede fiio:
aliquis alius eas profequeretur,quia ipfa fiifficiércr inimi- comprimendo frangeret: in capite autem potius Idet
carctur ferpenti: fed vita Ada non fignabatur longior, ipfum:quia ifta erat pars,quamagisappropinquaretnii
quám vita mulieris,cum ambo eodem die c^piflíentviue- lieri ad nocendum inea:ergo laderet ipfum calcam
re,& ita Adam non potuifífer profequi iftas inimicitias nifí caput cius, quia illa pars faerhus tangi poterat ranquai
viuentemuHcrc:fed_caviuente non perrinebat ad illum vieinior. Seiendum auícm quód Deul fígnifieat fe loqi
profequi illas:ideonó debuit diei dc Adá. Sceús fi Adam hic ferpenri tanquam inrelligenri: nam lícet ferpensno
fignificaretur manfurus poft mortem Eua, quia tune ef- I eífet inteüigens,putabar cum intclligenrem : quiaviden
fctahquis color ad ponendum inimicitias inter eum, & ipfum loqui ad fe, & ratione vd, & dccepiífceamiDei
• autem, quia loquirur ferpenri adfansfaciendumtnülie
f - j • „. tahter ad ipfum loquitur,quahrer mulier putabatconiii
/ Qumtur qmmodotntelhgAtur^ Ipfa conteret caputtmm, & nire,feihcer,prafuppofitocoprovero,quod mulier,vtvi
\ í» tnfiátabens calcaneo ílltt^s ? Quaft. DCC XXI11. rum credcbat: ipfa autem piUabat,quód ferpens haben
D . , • inrelléaum,& voeem,quiaaudiucrateümIoquentein,i
1 CI T V R vltrain verbis Dei: Ipfa conteretcáput nó credidit quód aliquis loqucretur in eo, fed ipfe loq"'
tuum,& tu uifidiabens calcaneo eiusi de quo qua- retur: quia aliás cóquererctur mulier de iIlo,qui loqueb:
iitur ad quid diótum eft ? Refpondendum, quód in hoc tur in ferpente : & non dc lerpcntejfed non fccinquia i
fignificarur ventas rcj: nam inimicitia funt inter mulie- xit, ferpens deeepir me: & ob hoc cupiebat fibi in^
rem,& íerpetem: eft aut inimicorum noeere fibi inuicem, p^nam pro malo quod fecerat, quafi ex eleótione feciíf'
quantum vnufquifque alten noeere potcft,quia immicus, Deus autem volens farisfacere nUilieri, oftendir feq»"'
cum inuenent locum non fanabitur fanguine. Eeelcfiaft. indignatum ferpenri: & loquirur quafi irarus ad ip(»f
i4.cap.ponitur crgoma umquodvterquealterifaeit,fci- & pranunciatei penas loquendo?quafi ferpens im^^'
hcet, cum midier frangir caput ferpentis; ferpens autem K gat : ad quod níií obftat, quód ferpens nuuc tacere
iníidiaturmuhen,adhocg,mordcat,&infidiaturadcal- quia putaret mulier , quódYcrpcns taccbat ex nmor
caneu.Ahqui cxponunt alucr ^ accipientcs ferpentem pro vel confufionc, quafi nt!llam excufanoncm habens i v
dannonc, fícut facit Aug.Sed la de iftis expofitionibus fu- tacebat quafi nunc Deus ei vocem abftuhfíct, fed non>
n > Fo r htrcrales,quia deferpente vc- telleótum 5 & ira audiens verba Dci,inrelligerer illa, iK
ur mí nnrn" Dcusintcl ig, voluit.Er potjun- refpondere non pofiét, & in hoc triftaretu! valde,q«<
t Z T Id ItnT nT'' ' • p?"^ ^^^^ & tamdiu duraturaei pranuncare
T Z fe oftf nm SnZrr/'"''-'^"^";? de hoc gauderet, vel confolLrur
ft A ^r' ^ fciret quanta mala inimico infeiend^.
X T f/m ipforumnocen- fent, fed enam quód faret mimicumfuum hocfcirc,
vTcánTXom^^^^^ quódfibiita difíimularenon pofte,&dc hocrnftari, Er hoclieet"
S s fohs Srnrk verum,quia ferpens nihil intclligcbar,nihilq. F
fi ner rinam^ o^^^ connngens-, ferpens autem eft uerat, & nullam p^Lm fuftineret: mulier ita mtell'g
S e m íuTcr ^ ^ ^^^' JDeus fiídebuit loqui ad lilius confolatio
llnl^ rnfnLf. quantum ad quamlibet nam

Genefis. Cap. Xíll. 415
nis eius malitia,quam geíTerat ín Adam, venenum ei fiib A infidiaripoííet: & non aliis: nam eíl totiis pronus in rcrlin^ua
ponens, q''ii} eíTet hominibus inimicum: prascé- ra , homo autem eíl totus creótus non contmgens terram
pitq.-yc mulier eius capiti plagas infierret, nifi pedibus, ideo ferpens non poteft tangere hommem
- nifiin'his partíbus,qiiibus terram contingit,fcihcet,in pe-
Car ¿/wm/ infidiaberis calcáneo illim ? Q:_D C C XXV, dibus pars-eft:Ca!eaneus,ideo calcaneo infidiatur. Temó
fit ex conduione natura fua,quantum ad animam: eft.n>
WJE R E T V R j quare rpecialirer dixit,tu infidiabe- ferpens animal timidum: quia eílvalde frigida comple»
, V ^ ris calcaneo eius ? Dicendnm,quód diólum eft infi- Xíonis,& terrea; ideo non habet audaciam,& fie non audiaberis
: quia verum eft iftud , quia ferpentes debit impugnare hominem palam:fi tamen aliis partibus
infidianrur,& per infidias nocent. Secundó,ad notandum corporis infidiáretur ad nocendum,oportebat manifefté
natura ferpentis:conuenit enim eis infidiari propter duo/. aggredi,videretur enim quando fein altum tolleret. ideo
quia timidi funr,&quia aftutiíferpentesenim naturaliter non poterit infidiari, nifi partibus iuxta terram fitis, fciliíunt
timidi,quia funt complexionis frigida,& malincoli- cet,pedibus. Q^rtó,quia vnum fequitur ex alio, fcilicet,
ca: timidus auteiu non audet palam inuadcre,fed occul- fi ferpensinfidiaturhomini, non poterit infidiari nifi pe- ratio,
té nocere,& hoceft agere ex infidiis: ideo ad ferpétes,qui dibus eius: nam fi alias partes ladcre vellet, iam manifetimid^ifunr,pertinetin_fidjari.Etiamfa-^^^
B íleageretjCumfeeleuaret,óctameniníidiatiu-jergo^^^ _ _
tiTiiht:naaYdil£ÍfScñptüra í^^ tet qÜpd pedibus ínfídietuf, quia ad fadendimYibinon
hdior cunóljsanimantibus térra, & Chriftus cum indu- oportet quód fe eleuer,vcl mamfeftet,fed occultus manes
ceret homines ad prudentiam^ & alias virtutes excmplo poteft nocere; Qmntó fit ad oílendendum difterentiam