Sanctissimi dn pii pp. IX. Epistola Encyclica data die VIII ... - Libri nostri

5'u SANCTISSIMI D. N. PII PP. IX. 

00 

liinSTOLA ENCYCLICA 

DATA 

DIE VIII. DECEMBRIS MDCCCLXIV. 

AD OMNES CATHOLICOS ANTISTITES 

UNACUM 

SYllABO PR/ECIPl ORIM flATIS NOSTR* ERRflRlM 

ET 

ACTIS PONTIFIOIS 

EX QUIBUS EXCERPTUS EST SYLLABUS. 

ACCEDIT 

.\NTI0riORA ET NOVISSIMA DOCUMENTA CUNTINEXS QU.E .\D EPJSTOLA.M 

E.NCYCLICAM ET SYLL.\BUM REFERUNTUR. 

RATISBONiE, MDCCCLXV. 

STJMPTIBUS, CHARTIS ET TYHS FRIDERICI PTJSTET, 

S. SEDIS APOSTOL. TYPOGRAPHI.

Praktisclie litiirftisclie Biicher Livres Liturgiques illustres 

desselben Verlegers fiir den Privatgebrauch des 

hochw. Clerus aller Lander. 

(Ausser den unten speciell hezeiciinelen Einbandcn 

wird anP Verlansên aucli jede andcrc bcliebte Einband- 

!',gatlnn!j stcts proinpt und billie; von mir besorgt nnd 

,sind in solclien Fiillcn nur dic dariir zu leislcn mof?- 

[liclicn Prcise gcnau anzugcbcn. Die cicrcns Ciir dicse 

! \ns,!rabcn gcprcsstcn. in reichcm gotliiscben Style aus- 

!!gearl)ci(clcn Lcdcrdcckcn nnd Beschliisje nebst Schiies- 

.'.sen stchcn auch apart zn Dicnsten.) 

Breviarluiii Romanum 

Quarto. 4 vol 

.\usgabc 

du meme editenr pour rusage prive du 

clerge de tons les pays. 

(Nons aiirons loujonrs en magasin ou 

..ferons execnter sur conimande tous les 

..genres de reliure nsiles pour les livres 

.,liturgif|nes. De plus nous pourrons tou- 

..jours olFrir an i)ul)lic. ponr nos editions, 

„une relinre speciale avec des dessins 

,.mis en harmonie avec le stylc de la 

..pnblication elle-meme.) 

etc. cum additamentis novissimis. In 

Cum Approbatione Congregationis S. Ritimm. 

fl. kr. Tlilr. ngr 

I. Rotb- nnd Schwarzdrnck 22 30 — 14 — 

II. Dassclbe mil 4 hcrrlich. 

Farbendrncktiteln 

III. 

lY. 

Dassdbo mit 4 herrlich. 

Farbciulrucktitcln u. den 

erross. Yic:nett. der Haupt- 

30 II 

65 38 

lcstc colorirt 

Dasselbc mit 4 hcrrlich. 

Farbendrnckt. u. sammtl. 

Yignett., Diitial.

SANCTISSIB D. N. PII PP. IX. 

EPISTOLA ENCYCLICA 

DATA 

DIE VIII. DECEMBRIS MDCCCLXIV. ^ 

AD OMNES CATHOLICOS ANTISTITES 

UNACUM 

SYllABO PR/ECIPIORI M ITATIS SOSTRiE ERRORUM 

ET 

AOTIS PONTIFICIS 

EX QUIBUS EXCERPTUS EST SYLLABUS. '0 

ACCEDIT 

ANTIQUIORA ET NOVISSIMA DOCUMEiNTA CONTINENS QVE AD EPISTOLAM 

ENCYCLICAM ET SYLLABUM REFERUNTUR. 

RATISBON^, IVPCCCLXV. 

^^ 

SUMPTIBUS, CHARTIS ET TYPIS FRIDERICI PUSTET;^ 

S. SEDIS .\P0STOL. TYPOGRAPHI.

Royal Ontario Museum otMlneralogy 

FROM THE LIBRARY OF 

THE LATE DR. OTTO HAHN 

PRESENTED BY HIS SON 

PAUL HAHN ESQ., OF TORONTO

Editores Romani Lectori. 

Postquam in lucem editus est Syllabus propositionum, quas 

Ss. D. N. Pius PP. IX. in plerisque Pontificatus sui Actis, ceu 

praecipua aetatis nostrae errorum capita notaverat; nonnullis 

visum est operae pretium futurum, si una cum Syllabo illa ipsa 

documenta coniungerentur, et veluti unum corpus in vulgus pro- 

dirent. Raros enim totam illam tum Litterarum encyclicarum, 

tum Allocutionum multitudinem, in quibus Syllabi propositiones 

reprobantur, possidere credibile est: et tamen eas conferre 

omnino oportet , siqui verum sensum , in quo illae sententiae 

pontificia auctoritate perstringuntur, elicere velint. 

Accedit etiam, quod ingens quaedam commotio perditorum 

hominum hanc sollemnem promulgationem subsecuta est : quippe 

quamvis et alias iidem errores proscripti fuissent, haec tamen 

uno ictu unoque tempore iacta in universos pontificia censura, 

mirum in modum ipsorum animos pupugit. Quapropter, cum 

reluctari adversus exploratam veritatem difficillimum sit, ob- 

scurare autem veritatem facillimum ; hoc consuetum causae suae 

remedium poposcerunt, supremi Pontificis sententias pervertere, 

eiusque auctoritatem et magisterium in invidiam adducere. Quod 

iniquissimum pugnandi artificium per se satis opportunum sim- 

pliciorum animis captandis, eludetur sane, si pontificiae decla- 

rationes nativa se luce iis in primis se prodent, qui alios veri- 

tatem edocere officio suo tenentur. 

Haec itaque animo nostro reputantes, tam facile opus, gra- 

tissimum bonis omnibus, necessarium vero aut valde utile iis 

qui curant animarum salutem, non esse ommittendum arbitrati 

sumus. Evulgamus igitur Syllabum editum die octava mensis 

Decembris, unaque cum illo Acta omnia pontificia, in quibus 

recensitae propositiones merito exploduntur. Qua in re, ut le- 

ctorum utilitati meUus per nos consultum foret, unicuique propositioni 

subiecta est allegatio documenti pontificii, ad quod 

refertur, et paginae numerus in qua documentum initium sumit. 

Acta vero, quae subsequuntur, ordine ipso temporum, quo lata 

sunt, recensentur.

Editor Ratisbonensis Lectori. 

Editioni Romanae Actorum, ex quibus excerptus est Sylla- 

bus praecipuorum nostrae aetatis errorum , deerat Epistola 

Encyclica Ss. D. N. Pii IX. d. d. 8. Decembris 1864, in qua vi- 

ginti alii aetatis nostrae errores recensentur et proscribuntur 

deerat epistola Emi. Cardinalis Jacobi Antonelli ad omnes catho- 

licos Antistites, qua Syllabi istius conficiendi ratio exhibetur. 

Has ergo Editioni nostrae Ratisbonensi praefigere voluimus. 

Adiecimus alia Acta, Allocutiones videlicet et Litteras 

Apostolicas, quae licet in Syllabo non citentur, tamen errores 

in eodem notatos apertissime etiam arguunt, damnant, catholicam 

veritatem errori oppositam adstruunt et defendunt, atque 

idcirco ad pleniorem Actorum cognitionem opportuna vel neces- 

saria videbantur. Quae additamenta ut primo obtutu cuique 

appareant, asteriscis signavimus. 

In Appendice vero Epistolam Encyclicam qua b. m. Grego- 

rius XVI. catholicos Antistites initio Pontificatus sui salutavit, 

quaeque in Encyclicis Litteris d. d. 8. Decembris 1864 bis alle- 

gata simile prorsus cum iisdem argumentum prosequitur, aliaque 

documenta retulimus, quae sive ad illam Epistolam spectant, 

sive ad philosophicos praesertim aetatis huius errores clarius 

dignoscendos conducunt. 

Addimus Epistolas Apostolicas, quae Ecclesiae iura in Ba- 

variae Regno nuperrime in discrimen adducta vindicant, varias- 

que propositiones in Syllabo notatas iterum perstringunt. 

Concludimus referentes novissimae Pontificiae Allocutionis 

verba, quibus catholici Antistites summopere laudantur, quod 

invicto animo suum cum Pontifice consensum in publicanda, exponenda 

et vindicanda Epistola Encyclica d. d. 8. Decembris 

1864 egregie manifestaverint. 

Pluribus tandcm adcuratisque Indicibus et Summariis libri 

usum proraptiorem reddere studuimus. 

;

Venerabilibus Fratribus Patriarchis, Prioiatibus, Archiepiscopis, 

et Episcopis universis 

Gratiam et Commtmionem Apostolicae Sedis halentibus. 

PIUS PP. IX. 

Venerabiles Fratres, Salutem et Apostolicam Benedictionem. 

yuanta cura ac pastorali vigilantia Romani Pontifices Praedecessores 

Nostri exsequentes demandatum sibi ab ipso Christo Domino 

in persona Beatissimi Petri Apostoiorum Principis officium, munusque 

pascendi agnos et oves, nunquam intermiserint universum Dominicum 

gregem sedulo enutrire verbis fidei, ac salutari doctrina imbuere, eumque 

ab venenatis pascuis arcere, omnibus quidem ac Vobis praesertim compertum, 

exploratumque est, Venerabiies Fratres, Et sane iidem De- 

cessores Nostri augustae catliolicae religionis, veritatis ac justitiae 

assertores et vindices, de animarum salute maxime solliciti, nihil potius 

unquam habuere, quam sapientissimis suis Litteris et Constitutionibus 

retegere et damnare omnes haereses et errores, qui Divinae Fidei nostrae, 

catholicae Ecclesiae doctrinae, morum honestati, ac sempiternae hominum 

saluti adversi, graves frequenter excitarunt tempestates, et christianam 

civilemque rempubHcam miserandum in modum funestarunt. 

Quocirca iidem Decessores Nostri Apostoiica fortitudine continenter 

obstiterunt nefariis iniquorum hominum molitionibus , qai despumantes 

tamquam fluctus feri maris confusiones suas, ac libertatem promittentes, 

cum servi sint corruptionis, fallacibus suis opinionibus et perniciosissimis 

scriptis catholicae religionis civilisque societatis fundamenta convellere, 

omnemque virtutem ac justitiam de medio toliere, omniumque animos 

mentesque 4epravare, et incautos, imperitamque praesertim juventutem 

a recta morum disciplina avertere, eamque miserabiiiter corruinpere, 

in erroris laqueos inducere, ac tandem ab Ecclesiae catholicae sinu 

avellere conati sunt. 

Jam vero, uti Vobis, Venerabiles Fratres, apprime notum est, 

Nos vix dum arcano divinae providentiae consilio nullis certe Nostris 

meritis ad hanc Petri Cathedram evecti fuimus, cum videremus summo 

animi Nostri dolore horribilera sane procellam tot pravis opinionibus 

excitatam, et gravissima ac nunquam satis lugenda damna, quae in 

christianum populum ex tot erroribus redundant, pro Apostolici Nostri 

ministerii officio illustria Praedecessorum Nostrorum vestigia sectantes 

Nostrani extulimus vocem, ac pluribus in vulgus editis encyclicis Epi- 

stolis, et Allocutionibus inConsistorio habitis, aliisque Apostolicis Litteris 

praecipuos tristissimae nostrae aetatis errores damnaviraus, exiraiamque 

1

vestram episcopalem vigilantiara excitavimus, et universos catholicae 

Ecclesiae Nobis carissimos filios etiam atque etiam monuimus et exhor- 

tati suraus, ut tam dirae contagia pestis omnino horrerent et devitarent. 

Ac praesertim Nostra prima Encyclica Epistola die 9. Novembris anno 

1846 Yobis scripta, binisque AUocutionibus, quarum altera die 9, Decembris 

anno 1854, altera vero 9. Junii anno 1862 in Consistorio a Nobis 

habita fuit, monstrosa opinionum portenta daranaviraus, quae hac 

potissiraura aetate cum maxinio animarum damno, et civilis ipsius socie- 

tatis detrimento dominantur, quaeque non solum catholicae Eccksiae, 

ejusque salutari doctrinae ac venerandis juribus, verum etiam sempi- 

ternae naturali legi a Deo in omnium cordibus insculptae, rectaeque 

rationi maxirae adversantur, et ex quibus alii prope omnes originem 

habent errores. 

Etsi autem haud omiseriraus potissiraos hujusmodi errores saepe 

proscribere et reprobare, taraen catholicae Ecclesiae causa, aniraarum- 

que salus Nobis divinitus comraissa, atque ipsius huraanae societatis 

bonura omnino postulant, ut iterura pastoralera vestrara sollicitudinera 

excitemus ad alias pravas profligandas opiniones, quae ex eisdera errori- 

bus, veluti ex fontibus erumpunt. Quae falsae ac perversae opiniones 

eo magis detestandae sunt, quod eo potissirauni spectaut, ut irapediatur 

et amoveatur salutaris illa vis, quam catholica Ecclesia ex divini sui 

Auctoris institutione et mandato libere exercere debet usque ad consummationera 

saeculi, non minus erga singulos homines, quara erga 

nationes, populos, sumraosque eorum Principes, utque de medio tollatur 

rautua illa inter Sacerdotiura et Imperiura consiliorum societas et con- 

cordia, quae rei cum sacrae tum civili fausta seniper extitit ac salutaris '). 

Etenim probe noscitis, Yenerabiles Fratres, hoc terapore non pau- 

cos reperiri, qui civili consortio impium absurduraque naturalismi, 

uti vocant, principiura applicantes audent docere, „optiraam societatis 

publicae rationem, civileraque progressum oranino requirere, ut humana 

societas constituatur et gubernetur, nullo habito ad religionera respectu, 

ac si ea non existeret, vel saltera nullo facto veram inter falsasque 

religiones discrimine.^ Atque contra sacrarura Litterarum, Ecclesiae, 

sanctoruraque Patrura doctrinani, asserere non dubitant, „optiraara esse 

conditionera societatis, in qua Iraperio non agnoscitur officium coercendi 

sancitis poenis violatores catholicae religionis, nisi quatenus pax 

publica postulet." 

Ex qua oranino falsa socialis regiminis idea haud timent erroneara 

illam fovere opinionem, catholicae Ecclesiae, animaruraque saluti raaxime 

exitialem, a rec. mera. Gregorio XYI. Praedecessore Nostro deliramcnlum 

appellatam '), nimiruni „libertatem conscientiae et cultuum 

esse proprium cujuscumque honiinis jus, quod lege proclaniari et asseri 

debet in omni recte constituta societate; et jus civibus inesse ad omnimodara 

libertatera nulla vel ecclesiastica vel civili auctoritate coarctandam, 

quo suos couceptus quoscumque sive voco, sive typis, sive alia 

ratione palara publiceque manifestare, ac declarare valeant." Dura vero 

') Gregor. XVI. Epist. encycl. Mirari 15 Aug. 1832. 

') Eadem encycl. Mirari.

id temere affirraant, liaud cogitant et considerant, quod libertntem perditionis'^) 

praedlcant, et quod ^si humanis persuasionibus semper 

^disceptare sit liberum, nunquam deesse poterunt, qui veritati audeant 

^resultare, et de humanae sapientiae loquacitate confidere, cum hanc 

„nocentissimam vanitatem quantum debeat fides et sapientia christiana 

^vitare, ex ipsa Domini nostri Jesu Christi institutione cognoscat^;." 

Et quoniam ubi a civili societate fuit amota religio, ac repudiata 

divinae revelationis doctrina et auctoritas, vel ipsa germana justitiae 

humanique juris notio tenebris obscuratur et amittitur, atque in verae 

justitiae legitimique juris locum materialis substituitur vis, inde liquet 

cur nonnulli, certissimis sanae rationis principiis penitus neglectis posthabitisque, 

audeant conclamare, ^voluntatem populi, publica, quam 

dicunt, opinione vel alia ratione manifestatam , constituere supremam 

legem ab omni divino humanoque jure solutam; et in ordine politico 

facta consummata, eo ipso quod consummata sunt, vim juris habere." 

Verum ecquis non videt, planeque sentit, hominum societatem, reli- 

gionis ac verae justitiae vinculis solutam, nuUum aliud profecto propositum 

habere posse, nisi scopum comparandi, cumulandique opes, 

nullamque aliam in suis actionibus legem sequi, nisi indomitam auimi 

cupiditatem, inserviendi propriis voluptatibus et commodis? 

Eapropter hujusmodi homines acerbo sane odio insectantur Religiosas 

Familias, quamvis de re christiana, ci\nli ac litteraria summopere 

meritas, et blaterant, easdem nullam habere legitimam existendi 

rationem; atque ita haereticorum commentis plaudunt. Nam, ut sapien- 

tissime rec. mem. Pius VI. Decessor Noster docebat, ^Regulariura 

âbolitio laedit statum publicae professionis consiliorum evangelicorum, 

^laedit vivendi rationem in Ecclesia commendatara tamquara Apo- 

„stolicae doctrinae consentaneara, laedit ipsos insignes fundatores, quos 

^super altaribus veneramur, qui nonnisi a Deo inspirati eas constituerunt 

^societates^).- Atque etiam impie pronunciant, auferendam esse civibus 

et Ecclesiae facultatera ^qua eleemosynas christianac caritatis causa 

palam erogare valeant," ac de medio tollendara legem ,.qua certis 

aliquibus diebus opera servilia propter Dei cultum prohibentur," fallacissime 

praetexentes , comraeraoratara facultatem et legem optimae 

publicae oeconomiae principiis obsistere. 

Neque contenti araovere religionera a publica societate, volunt 

religionem ipsam a privatis etiam arcere familiis. Etenim funestissinium 

Communismi et Sncialismi docentes ac profitentes errorem asserunt, 

^societatera domesticam seu familiam totam suae existentiae rationem 

a jure dumtaxat civili rautuari; proindeque ex lege tantura civili dimanare 

ac pendere jura omnia parentura in filios, cura primis vero jus 

institutionis, educationisque curandae." 

Quibus irapiis opinionibus, machinationibusque in id praecipue 

intendunt fallacissimi isti homines, ut salutifera catholicae Ecclesiae 

doctrina ac vis a juventutis institutione et educatione prorsus eliminetur, 

') S. .\ugustin. Epist. 105 al. IGG. 

') S. Leo Epist. 164 al. 133. §. 2. edit. Ballerin. 

*) Epist. ad Card. De la Rochefoucault 10. Martii 1791. 

1»

ac teneri flexibilesque juvenum aninii perniciosis quibusque erroribus, 

vitiisque misere inficiantur ac depraventur. Siquidem omnes, qui rem 

tum sacram, tum piiblicam perturbare, ac rectum societatis ordinem 

evertere, et jura omnia divina et liumana delere sunt conati, orania 

nefaria sua consilia, studia et operam in improvidam praesertim juventutem 

decipiendam ac depravandam, ut supra innuimus, semper con- 

tulerunt, omnemque spem in ipsius juvcntutis corruptela collocarunt. 

Quocirca nunquam cessant utrumque clerum, ex quo, veluti certissima 

historiae monumenta splendide testantur, tot magna in cliristianam, 

civilem et litterariam rempublicam commoda redundarunt, quibuscumque 

infandis modis divexare, et edicere, ipsnm Clerum, ,.utpote vero, utili- 

que scicntiae et civilitatis progressui inimicum, ab omni juventutis 

instituendae educandaeque cura et officio esse amovendum." 

At vero alii instaurantes prava ac toties damnata novatorum 

commenta, insigni impudentia audent, Ecclesiae et Imjus Apostolicae 

Sedis supremam auctoritatem a Christo Domino ei tributam civilis 

auctoritatis arbitrio subjicere, et omnia ejusdem Ecclesiae et Sedis 

jura denegare circa ea quae ad exteriorem ordinem pertinent. Namque 

ipsos minime pudet affirmare, «Ecclesiae leges non obligare in 

conscientia, nisi cum promulgantur a civili potestate; acta et decreta 

Romanorum Pontificum ad religionem et Ecclesiam spectantia indigere 

sanctione et approbatione, vel mininmm assensu potestatis civilis; 

constitutiones Apostolicas ^, quibus damnantur clandestinae societates, 

sive in eis exigatur, sive non exigatur juramentum de secreto servando, 

earumque asseclae et fautores anatlicmate mulctantur, nullam liabere 

vim in illis orbis regionibus, ubi cjusmodi aggrcgationes tolerantur a 

civili gubernio; excommunicationem a Concilio Tridentino et Romanis 

Pontificibus latam in eos, qui jura possessionesque Ecclesiae invadunt, 

et usurpant, niti confusione ordinis spirituaiis, ordinisque civilis ac 

politici, ad mundanum dumtaxat bonum prosequendum; Ecclesiam nihil 

debere decernere, quod obstringere possit fidclium conscientias in ordine 

ad usum rerum temporalium ; Ecclesiae jus non competere violatores 

legum suaruni poenis tcmporalibus coercendi; conforme csse sacrae 

theologiae, jurisque publici principiis, bonorum proprietatem , quae ab 

Elcclcsiis, a Famiiiis religiosis, aliisque locis piis possideutur, civili 

gubernio asserere et vindicare." 

Neque erubescunt palam publicequo profiteri haereticorum effatum 

et principium, ex quo tot perversae oriuntur sentcntiae, atque errores. 

Dictitant enim, yEccIesiasticam potestatcm non esse jure divino distinctam 

et independcntem a potestate civili, neque ejusmodi distinctionem 

et independentiam servari posse, quin ab Ecclesia iuvadantur et usur- 

pentur esscntialia jura potestatis civilis." 

Atque silontio praeterire non possumus corum audaciam, qui sanam 

non sustinentes doctrinam contendunt, îllis Apostolicae Sedis judiciis 

et decrctis, quorum objectum ad bonum generale Ecclesiae, cjusdem 

jura ac disciplinam spectarc declaratur, dummodo tidci morumque 

') ClPmentis XII. ,Jn emlueDli." Bcnedicti XIV. ..Providos Romanorum.^^ 

Pii VII. „Ecclcsia/ii.'' Leonis XI). ,.Q'io graviora.^'

dogmata non attingat, posse assensum et obedientiam detrectari absque 

peccato, et absque ulla catholicae professionis jactura." Quod quidem 

quantopere adversetur catholico dowraati plenae potestatis Roraano 

Pontifici ab ipso Christo Domino divinitus collatae, universalem pascendi, 

regendi et gubernandi Ecclesiam, nerao est qui non clare aperteque 

videat et intelligat. 

In tanta igitur depravatarum opinionum perversitate , Nos Apo- 

stolici Nostri officii probe memores, ac de sanctissima nostra religione, 

de sana doctrina et animarura salute Nobis divinitus commissa, ac de 

ipsius humanae societatis bono maxirae solliciti, Apostolicam Nostram 

vocem iterum extollere existimaviraus. Itaque oranes et singulas pravas 

opiniones ac doctrinas singillatira liisce Litteris commeraoratas auctori- 

tate Nostra Apostolica reprobamus, proscribimus atque daranaraus, 

easque ab oranibus catholicae Ecclesiae filiis, veiuti reprobatas, proscriptas 

atque damnatas omnino haberi voluraus et mandamus. 

Ac praeter ea, optirae scitis, Venerabiles Fratres, hisce temporibus 

oranis veritatis justitiaeque osores, et acerriraos nostrae religionis hostes, 

per pestiferos libros, libellos et epheraerides toto terrarum orbe dispersas 

populis illudentes, ac malitiose mentientes, alias impias quasque disseminare 

doctrinas. Neque ignoratis, hac etiam nostra aetate nounullos 

reperiri, qui satanae spiritu permoti et incitati eo irapietatis devenerunt, 

ut Dominatorem Dominum nostrura Jesum Christum negare, ejusque 

Divinitatem scelerata procacitate oppugnare non paveant. Hic vero 

haud possuraus, quin maximis meritisque laudibus Vos efferaraus, Ve- 

nerabiles Fratres, qui episcopalera vestram vocera contra tantam inipietatem 

orani zelo attoUere minirae oraisistis. 

Itaque hisce Nostris Litteris Vos iterum amantissirae alloquiraur, 

qui in sollicitudinis Nostrae partera vocati, sumrao Nobis inter niaxiraas 

Nostras acerbitates solatio, laetitiae et consolationi estispropter egregiam, 

qua praestatis religionem, pietatem, ac propter ihirura illum araorera, 

fidem et observantiam , qua Nobis et huic Apostolicae Sedi concor- 

dissimis animis obstricti gravissiraum episcopaie vestrum ministeriura 

strenue ac sedulo iraplere contenditis. Etenim ab exiraio vestro 

pastorali zelo exspectaraus, ut assumentes gladium spiritus, quod est 

verbum Dei , et confortati in gratia Doraini nostri Jesu Christi, velitis 

ingeminatis studiis quotidie magis prospicere, ut fidelos curae vestrae 

concrediti -abstineant ab herbis noxiis, quas Jesus Christus non colit, 

^quia non sunt plantatio Patris ^).'- Atque eisdem fidelibus inculcare 

nunquam desinite, oranera veram felicitatem in homines ex augusta 

nostra religione, ejusque doctrina et exercitio redundare, ac beatum 

esse populum, cujus Dominus Deus ejus ^). Docete, ^catholicae Fidei 

^fundaraento regna subsistere ^), et nihil tara raortifcrum, tam praoceps 

,.ad casum, tam expositum ad orania pericula, si hoc solum nubis 

,.putantes posse sufficere, quod liberura arbitriuni , cum nasccreraur, 

„accepiraus, ultra jani a Domino nihil quaeramus, id est, auctoris nostri 

') S. Ignatius M. ad I'hilad(>Ipl). 3. ') Psalin. rXLIFI. 

') S. Caclest. epist. 22. ad Synod. Ephps., apud Cousi. pag. 1200.

ôbliti, ejus potentiam, ut nos ostendamus liberos, abjuremus ').'' Atque 

etiam ne omittatis docere, ,.regiara potestatem non ad solum mundi 

^regimen, sed maxime ad Ecclesiae praesidium esse collatam*), et nihil 

„esse quod civitatum Principibus et Regibus majori fructui, gloriaeque 

„esse possit, quara si, ut sapientissiraus fortissirausque alter Praede- 

^cessor Noster S. Felix Zenoni Imperatori perscribebat, Ecclesiam 

^catholicam .... sinant uti legibus suis, nec libertati ejus quemquam 

^permittant obsistere . . , Certum est enira, hoc rebus suis esse salu- 

^tare, ut, cum de causis Dei agatur, juxta ipsius constitutum regiara 

„voluntatem Sacerdotibus Christi studeant subdere, non praeferre ^)." 

Sed si semper, Venerabiles Fratres, nunc potissimum in tantis 

Ecclesiae, civilisque societatis calamitatibus , in tanta adversariorum 

contra rem catholicam et hanc Apostolicara Sedem conspiratione, tantaque 

errorum congerie, necesse oranino est, ut adeamus cum fiducia 

ad thronum gratiae, ut raisericordiam consequaraur, et gratiam inveniamus 

in auxilio opportuno. Quocirca oraniura fideliura pietatera excitare exi- 

stiraaviraus, ut una Nobiscura Vobisque clementissimum lurainum et 

misericordiarum Patrera ferventissimis humilliraisque precibus sine inter- 

missione orent et obsecrent, et in plenitudine fidei seniper confugiant 

ad Dominum nostrum Jesum Christum, qui redemit nos Deo in sanguine 

suo, Ejusque dulcissimura Cor flagrantissimae erga nos caritatis victimam 

enixe jugiterque exorent, ut amoris sui vinculis orania ad seipsura trahat, 

utque oranes liomines sanctissirao suo amore inflammati secundum Cor 

Ejus arabulent digne, Deo per omnia placentes, in omni bono opere 

fructificantes. 

Cum autem sine dubio gratiores sint Deo horainum preces, si 

animis ab omni labe puris ad ipsum accedant, iccirco caelestes Ecclesiae 

thesauros dispensationi Nostrae comniissos Christifidelibus Apostolica 

liberalitate reserare censuimus, ut iidem fideles ad veram pietatem 

vehementius incensi, ac per Poenitentiae Sacramentum a peccatorum 

maculis expiati, fidentius suas preces ad Deum effundant, ejusque 

raisericordiam et gratiam consequantur. 

Hisce igitur Litteris auctoritate Nostra ApostoHca oranibus et 

singulis utriusque sexus catholici orbis fidelibus Plenariam Indulgentiam 

ad instar Jubilaei concedimus intra unius tantura raensis spatium usque 

ad totum futurum annuni 1865 et non uitra, a Vobis, Venerabiles 

Fratres, aliisque logitiniis locoruni Ordinariis statuendura, eodeni prorsus 

modo et forraa, qua ab initio suprenii Nostri Pontificatus concessimus 

per Apostolicas Nostras Litteras in forraa Brevis die 20. niensis Noverabris 

anno 1846 datas et ad universum episcopalem vestrum Ordinem 

missas, quarum initium ,,Arcano Diviiiae Providentiae consilio'', et cum 

oranibus eisdom facultatibus, quae per ipsas Litteras a Nobis datae 

fuerunt. Vohmuis tanien, ut ea omnia serventur, quae in connnemoratis 

Litteris praoscripta sunt, et ea excipiantur, quae oxcopta ossc declara- 

vimus. At(iue id concediraus, non obstantibus in contrarium facientibus 

") .S. Innoconl. I. ppist. 29. ad Fpisc. Codc. Carlliag., nimd ("on.^l. jiag. 891. 

') S. L

quibuscumque , etiam speciali et individua mentione ac derogatione 

dignis. Ut autem omnis dubitatio et difficultas amoveatur, earumdem 

Litterarum exemplar ad Vos perferri jussimus. 

^Rogemus, Venerabiles Fratres, de intimo corde et de tota mente 

„misericordiam Dei, quia et ipse addidit dicens: Misericordiam autem 

„meam non dispergam ab eis. Petamus ct accipiemus, et si accipiendi 

„mora et tarditas fuerit, quoniara graviter offendimus, pulsemus, quia 

„et pulsanti aperietur, si modo pulsent ostium preces, gemitus et 

^lacrymae nostrae, quibus insistere et immorari oportet, et si sit 

ûnanimis oratio . . . unusquisque oret Deum non pro se tantum, sed 

„pro omnibus fratribus, sicut Dominus orare nos docuit ^)." Quo vero 

facilius Deus Nostris, Vestrisque, et omnium fidelium precibus, votisque 

annuat, cum omni fiducia deprecatricem apud Eum adhibeamus Immaculatam 

sanctissimamque Deiparam Virginem Mariam, quae cunctas 

haereses interemit in universo mundo, quaeque omniura nostrum amantis- 

siraa Mater ,,tota suavis est ac plena misericordiae, 

ômnibus sese exorabilem, omnibus clementissiraara praebet, oranium 

„necessitates amplissirao quodara miseratur affectu^),^ atque utpote 

Regina adstans a dextris Unigeniti Filii sui Domini nostri Jesu Christi 

in vestitu deaurato, circuraaraicta varietate, nihil est quod ab Eo 

impetrare non valeat. >Suffragia quoque petaraus Beatissirai Petri Apostolorura 

Principis, et Coapostoli ejus Pauli, omniumque Sanctorum 

Caelitum, qui facti jam amici Dei pervenerunt ad caelestia regna, et 

coronati possident palmam, ac de sua immortalitate securi, de nostra 

sunt salute solliciti. 

Denique caeiestium omnium donorum copiam Vobis a Deo ex 

animo adprecantes, singularis Nostrae in Vos caritatis pignus Apostolicam 

Benedictionem ex intimo corde profectam Vobis ipsis, Ve- 

nerabiles Fratres, cunctisque Clericis, Laicisque fidelibus curae vestrae 

commissis peramanter impertiraus. . 

Datura Romae apud S. Petrum die VIII. Decerabris anno 1864, 

decimo a Dogmatica Definitione Iramaculatae Conceptionis Deiparae 

Virginis Mariae. Pontificatus Nostri Anno Decimonono. 

') S. Cyprian. Epist. XI. 

PIUS PP. IX. 

^) S. Bernard. Serm. do duodecim praerop:ativis B. M. V. ex verbis Apocalyps.

Epistola 

Emin. et Rvdmi D. Cartlinalis Jacobi Antonelli a negotiis pnblicis 

Sanctitatis Suae ad omnes catholicos Antistites. 

Illme ac Rme Domine. 

Sanctissimus Dominus Noster Pius IX. Pontifex Maximus de animarum 

salute, ac de sana doctrina maxime sollicitus, vel ab ipso sui 

Pontificatus exordio nunquam destitit suis Epistolis encyclicis, et Alio- 

cutionibus in Consistorio habitis, et Apostolicis aliis Litteris in vulgus 

editis, praecipuos huius praesertim infelicissimae aetatis errores, ac 

falsas doctrinas proscribere et damnare. Cum autem forte evenire potuerit, 

ut omnia haec Pontificia Acta ad singulos Ordinarios minime 

pervenerint, iccirco idem Summus Pontifex voluit, ut eorumdcm errorum 

Syllabus ad omnes universi catholici orbis Sacrorum Antistites 

mittendus conficeretur, quo iidem Antistites prae oculis habere possint 

omnes errores, ac perniciosas doctrinas, quae ad ipso reprobatae ac 

proscriptae sunt. Mihi vero in mandatis dedit, ut hunc Syllabum typis 

editum ad Te, lUme ac Rme Domine, perferendum curarem hac occasione 

ac tempore, quo idem Pontifex Maximus pro summa sua de 

catholicae Ecclesiae, ac totius Dominici gregis sibi divinitus commissi 

incolumitate ct bono soliicitudine , aliam Encyclicam Epistolam ad 

cunctos catholicos Sacrorum Antistites scribendam censuit. Eiusdem 

igitur Pontificis iussa omni certe alacritate et, uti par est, obsequio 

efficiens, Tibi, iilme ac Eme Domine, eumdcm Syllabum his littcris 

adjunctum mittere propero. Dum veio obsequenti.*simi mei in Te animi 

sensus testari et confirmare vehementer gaudeo, fausta omnia et salu- 

taria Tibi a Deo Optimo Maxirao ex corde apprecor. 

Dominationis Tuae lilmae et Rraae 

Romae die 8. Decembris 1864. 

Addictissimus Servus J. Card. Antonelli.

Syllal>vxs 

coniplectens praecipuos nostrae aetatis errores qiii notantur in 

Allocutionibus consistorialibus, in encyclicis, aliisque Apostolicis 

Litteris Sanctissimi Domini nostrl Pii Papae IX. 

§. I. Pantheismus, NaturaliBmua et Rationalismus absolutus. 

I. Nullum supremum, sapientissimum, providentissimumque Numen 

divinum exsistit ab bac rerum universitate distinctum, et Deus idem 

est ac rerum natura, et iccirco immutationibus obnoxius; Deusque re- 

apse fit in liomine et mundo, atque omnia Deus sunt et ipsissimam 

Dei habent substantiam; ac una eademque res est Deus cum mundo, 

et proinde spiritus cum materia, necessitas cum libertate, verum cum 

falso, bonum cum malo, et iustura cum iniusto. 

AUoc. Mnxiitia quidem. 9. iunii 18lj2. 

II. Neganda est omnis Dei actio in homines et mundum. 

AUoc. Maxiina quidem. 9. iunii 1862. 

III. Huraana ratio, nullo prorsus Dei respectu habito, unicus est 

veri et falsi, boni et mali arbiter, sibi ipsi est lex et naturalibus suis 

viribus ad hominum ac populorum bonum curandura sufficit. 

Alloc. Ma.rima quidein. 9 iuiiii 1SG2. 

IV. Omnes religionis veritates ex nativa humanae rationis vi 

derivant; hinc ratio est princeps norma qua homo cognitionem omnium 

cuiuscumque generis veritatum assequi possit ac debeat. 

Epist. Encycl. Qui ))luribuf. 9. novembris lSiC>. 

E])ist. Encycl. Siiuiulnri quidem. 17. raartii 1856. 

Alloc. Mtt.vima quidem. 9. iunii 1862. 

Y, Divina revelatio est imperfecta et iccirco subiecta continuo et 

indefinito progressui qui humanae rationis progressioni respondeat. 

Epis!. Encycl. Q.ui pluribus. 9. novembris 1846. 

Alloc. Maxiina quidein. 9. iunii 18G2. 

VI. Christi fides humanae refragatur rationi; divinaque revelatio 

non solura nihil prodest, verum etiara nocet horainis perfectioni. 

Epist. Encycl. Qui pluribus. 9. novembris ISIP. 

Alloc. .Mnxiina quidein. 9. iunii 18(;2. 

VII. Prophetiae et miracuha in sacris Litteris exposita et narrata 

sunt poetarum commenta, et christianae fidei mysteria philosophicarum 

investigationum sumraa; et utriusque Testaraenti lihris raythica conti- 

nentur inventa; ipseque Jesus Christus est mythica fictio. 

Epist. Encycl. Qui pluribus. 9. novcmbris 1816. 

Alloc. Maxiina quidem. 9. iunii 1862. 

§. II. Rationalismus moderatus. 

VIII. Quum ratio humana ipsi rcligioni aequiparetur, iccirco theo- 

logicae disciplinae perinde ac philosophicae tractandae sunt. . 

Alloc. Singulari quadain prrfusi. 9. dccembris 18.'>4. 

IX. Omnia iiidiscrimin:itim dogmata religionis christianae sunt 

obiectum naturalis scientiae seu philosophiae; et humana ratio histo-

10 

rice tantura exculta potest ex suis naturalibus viribus et principiis ad 

verara de oranibus etiara reconditioribus dogmatibus scientiara pervenire, 

modo haec dograata ipsi rationi tamquara obiectura proposita fuerint. 

Episc. ad Archiep. Frisine. Grarissimas. 11. decerabris 18G2. 

Epist. ad eumdem Ttias libenter. 21. dccembris 18G3. 

X. Quura aliud sit philosophus, aliud philosophia, ille ius et of- 

ficiura habet se subraittendi auctoritati, quara verara ipse probaverit; at 

philosophia neque potest, neque debet ulli sese subraittere auctoritati. 

Epist. ad Archiep. Frisinp. Grafissimns. 11. decembris 18G2. 

Epist. ad eumdem Tuns libeuter. 21. decembris 18G3. 

XI. Ecclesia non solura non debet in philosophiara unquara animadvertere 

, verura etiara debet ipsius philosophiae tolerare errores, 

eique relinquere ut ipsa se corrigat. 

Epist. ad Archiep. Frisinf?. Gravissimas. 11. decembris 1862. 

XII. Apostolicae Sedis, roraanaruraque Congregationum decreta 

liberura scientiae progressura impediunt. 

Epist. ad Archiep. Frising. Tuns librnter. 21. decembris 18fi3. 

XIII. Methodus et principia, quibus antiqui Doctores scholastici 

Theologiam e.xcoluerunt, teraporum nostrorum necessitatibus scientiarumque 

progressui minime congruunt. 

Epist. ad Archiep. Frising. Tuas libenter. 21. decembris 1863. 

XIV. Philosophia tractanda est, nuUa supernaturalis revelationis 

habita ratione. 

Epist. ad Archiep. Frising. Ti

11 

quanttsque. 20. april. 1849; in Epist. encycl. ISoscitis et Nobiscum. 

8. decemb. 1849; in Aliocut. Singvlari quadam. 9. decenib. 1854; in 

Epist. encycl. Quanto conficiamur moerore. 10. augusti 1863. 

§. V. Errores de Ecclesia eiusque iuribus. 

XIX. Ecclesia non est vera perfectaque societas plane libera, nec 

pollet suis propriis et constantibus iuribus sibi a divino suo fundatore 

collatis, sed civilis potestatis est definire quae sint Ecclesiae iura ac 

limites, intra quos eadem iura exercere queat. 

AUoc. Shigitlari r/nndam. 9. decembris 1854. 

Alloc. Mnltis gravibusque. 17. decerabris 18G0. 

AUoc. Maxima quidem. 9. iunii 1862. 

XX. Ecclesiastica potestas suam auctoritatem exercere non debet 

absque civilis gubernii venia et assensu. 

Alloc. Meminit umisquisque. 30. septembris 1801. 

XXI. Ecclesia non habet potestatem dogmatice definiendi, reli- 

gionera catholicae Ecclesiae esse unice veram religionem. 

Litt. Apost. Multiplices inter. 10. iunii 1831. 

XXII. Obligatio, qua catholici magistri et scriptores omnino ad- 

stringuntur, coarctatur in iis tantum, quae ab infallibili Ecclesiae iudicio 

veluti fidei dogmata ab omnibus credenda proponuntur. 

Epist. ad Archie)!. Frising. Tuas libenter. 21. decenibris 18G3. 

XXIII. Romani Pontifices et Concilia oecumenica a limitibus suae 

potestatis recesserunt, iura Principum usurparunt, atque etiam in rebus 

fidei et morum definiendis errarunt. 

Litt. Apost. Multiptires inter. 10. iiinii 1851. 

XXIV. Ecclesia vis inferendae potestatem non habet, ueque potestatem 

ullam temporalem directam vel indirectam. 

Litt. Apost. Ad apostoUcne. 22. -ugusti 1851. 

XXV. Praeter potestatem episcopatui inhaerentem, alia est attributa 

temporalis potestas a civili imperio vel expresse vel tacite con- 

cessa, revocanda propterea, cum libuerit, a civili imperio. 

Litt. Apost. Ad aposlolicae. 22. aiigusti 1851. 

XXVI. Ecclesia non habet nativum ac legitimura ius acquirendi 

ac possidendi. 

Alloc. Nunqunm /ure. 15. decembris 1856. 

Epist. Eucycl. Incredibili. 18. septembris 1803. 

XXVII. Sacri Ecclesiae ministri Romanusque Pontifex ab omni 

rerum temporaliura cura ac dorainio sunt oranino excludendi. 

Alloc. Mn.viina quidein. 'J. iunii 18t)2. 

XX VIII. Episcopis, sine Gubernii venia, fas non est vel ipsas 

apostolicas litteras proraulgare. 

Alloc. 'Nunquam fore. 15. decembris 185(1. 

XXIX. Gratiae a Romano Pontifice concessae existiraari debent 

taraquara irritae, nisi per Guberniuni fuerint imploratao. 

Alloc. yunqunm furc, 15. dccembris 185i'i. 

XXX. Ecclesiae et personarum ecclesiasticarura immunitas a iure 

civili ortura habuit. 

Litt. Apost. Mulliplicci inter. 10. iunii 1851.

12 

XXXL Ecclesiasticnm forum pro temporalibus clericorum cansis 

sive civilibus sive criminalibus omnino de medio tollendum est, etiam 

inconsulta et reclamante Apostolica Sede. 

Alloc. Arerbisshiiiim. 27. septcmbris I8.i2. • 

Alloc. tiunquam fore. 15. decembris 1856. 

XXXII. Absque ulla naturalis iuris et aequitatis violatione potest 

abrogari personalis immunitas, qua clerici ab onere subeundae exercendaeque 

militiae eximuntur; hanc vero abrogationem postulat civilis pro- 

gressus, maxime in societate ad formam liberioris regiminis constituta. 

Epist, ad Episc. Montisrcgal. Shiguletris Nobinque. 29. septembris 1861. 

XXXIII. Non pertinet unice ad ecclesiasticam iurisdictionis potestatem 

proprio ac nativo iure dirigere tlieologicarum rerum doctrinam. 

Epist. ad Archiep. Frising. Tuas libenter. 21. decembris 1863. 

XXXIV. Doctrina comparantium Romanum Pontificem Principi 

libero et agenti in universa Ecclesia, doctrina est quae medio aevo 

praevaluit. 

Litt. Apost. Ad apostoticae. 22. aiigusti 1851. 

XXXY. Niliil vetat, alicuius Concilii generalis sententia aut uuiversorum 

populorum facto, summum Pontificatum ab romano Episcopo 

atque Urbe ad alium Episcopum aliamque civitatem transferri. 

Litt. Apost. Ad apostolicae. 22. augusti 1851. 

XXXVI. Nationalis concilii definitio nullam aliam admittit disputationem, 

civilisque administratio rem ad hosce terminos exigere potest. 

Litt. Apost. Arf apostolicae. 22. augusti 1851. 

XXXVII. Institui possunt nationales Ecclesiae ab auctoritate 

Romani Pontificis subductae, planeque divisae. 

Alloc. Mutlis firavibusque. 1". decembris 1860. 

Alloe. Jamdudiim cernimus. 18. martii 1861. 

XXXVIII. Divisioni Ecclesiae in orientalem atque occidentalem 

nimia Roraanorum Pontificum arbitria contulerunt. 

Litt. Apost. Ad aposlolicae. 22. augusti 1851. 

§. VI. Errores de societate eivili tum in se, tum in siiia ad 

Ecclesiam relationibus spectata. 

XXXIX. Reipublicae status, utpote omnium iurium origo et fons, 

iure quodam pollet nullis circumscripto limitibus. 

Allor. Ma.rima f/uidcm. fl. iunii 1862. 

XL. Catholicae Ecclesiae doctrina humanae societatis bono et 

commodis adversatur. 

Epist. Enrycl. flii/ pturibus. 9. novpmhris ISli'.. 

AUoc. Quibus f/uaiitisqite. 20. aprilis 1810. 

XLF. Civili potestati vcl ab infideli imperante exercitae com- 

petit potestas indirecta negativa in sacra ; eidem proinde competit 

npduni ius quod vocant exequalur. sed otiam ius oppeUationis. quam 

nuncupant, nb aliusn. 

Lilt. Apost. Ad apostolicae, 22. niigusti 1851. 

XLIF. In conflictu legum utriusque potestatis, ius civile praevalet. 

Lltt. ApoAt. Ad apostotirae. 22. augusti 1851.

13 

XLIII. Laica potestas auctoritatem habet rescindendi, declarandi 

ac faciendi irritas solemnes conventiones (vulgo Concurdafn) super usu 

iurium ad ecclesiasticam immunitatem pertinentium cum Sede Apostolica 

initas, sine huius consensu, immo et ea reclamante. 

AHoc. In Consislorinli. 1. novembris 1850. 

AUoc. MuHis gravibnsque. 17. decembris 1860. 

XLIV. Civilis auctoritas potest se immiscere rebus quae ad religionem, 

mores et regimen spirituale pertinent. Hinc potest de instructionibus 

iudicare, quas Ecclesiae pastores ad conscieutiarum normam 

pro suo munere edunt, quin etiam potest de divinorum sacramentorum 

administratione et dispositionibus ad ea suscipienda necessariis 

decernere. 

AUoc. /»i Cousistoriali. 1. novemhris 1850. 

AUoc. Maxima quidem. 9. iunii 18G2. 

XLV. Totum scholarum publicarum regimen, in quibus iuventus 

christianae alicuius Reipublicae instituitur, episcopalibus dumtaxat semi- 

nariis ahqua ratione exceptis, potest ac debet attribui auctoritati civili, 

et ita quidem attribui, ut nullum alii cuicumque auctoritati recognosca- 

tur ius immiscendi se in disciplina scholarum, in regimine studiorum, 

in graduum coUatione, in delectu aut approbatione magistrorum. 

AUoc. In Consistoriali. 1. novembris 1850. 

AUoc. QuiOus luctuosissimis. 5. septenibris 1851. 

XLVI. Immo in ipsis clericorum seminariis methodus studiorum 

adhibenda civili auctoritati subiicitur. 

AUoc. Nunquam fore. 15. decembris 1856. 

XLVII. Postulat optima cinlis societatis ratio, ut populares 

scholae, quae patent omnibus cuiusque e populo classis pueris, ac 

publica universim Instituta, quae litteris severioribusque disciplinis tradendis 

et educationi iuventutis curandae sunt destinata, eximantur ab 

omni Ecclesiae auctoritate, moderatrice vi et ingerentia, plenoque civilis 

ac politicae auctoritatis arbitrio subiiciantur ad imperantium placita et 

ad communium aetatis opinionum amussim. 

Epist. ad Archiep. Friburg. Quum non sini^. 14. iulii 18G-1. 

XLVUI. Catholicis viris probari potest ea iuventutis instituendae 

ratio, quae sit a catholica fide et ab Ecclesiae potestate seiuncta, 

quaeque rerum dumtaxat naturalium scientiam ac terrenae socialis vitae 

fines tantummodo vel saltem primario spectet. 

Epist. ad Arcliiep. Friburg. Quum non sine. 14. iulii 18G4. 

IL. Civilis auctoritas potest impedire quominus sacrorum Antistites 

et fideles populi cum Romano Pontifice libere ac mutuo comniunicent. 

Alloc. Maximn quidem. 9. iunii 18G2. 

L. Laica auctoritas habet per se ius praesentandi episcopos, et 

potest ab illis exigere ut ineant dioecesium procurationem antequam 

ipsi canonicam a 8. Sede institutionem et apostolicas litteras accipiant. 

AIIoc, Kunquain fore. 15. dccerabris 185G. 

LI. Inimo laicum Gubernium habet ius deponendi ab exercitio 

pastoralis ministerii episcopos, nequc tcnetur obedire Roinano Pontifici 

in iis quae episcopatuum et episcoporum respiciunt institutionem. 

Litt. Apost. MuHiplic.es inter. 10. iunii 1851. 

AUoc. Acerbissitnum. 27. septembris 1852.

14 

LIl. Gubernium potest suo iure immutare aetatem ab Ecclesia 

praescriptam pro religiosa tam mulierum quam virorum professione, 

omnibusque religiosis familiis indicere, ut neminem sine suo permissu 

ad solemnia vota nuncupanda admittant. 

Alloc. tiuiKiuam fore. Itu decembris 1856. 

Lni. Abrogandae sunt leges quae ad religiosarum familiarum 

statum tutandura, earumque jura et officia pertinent; iramo potest civile 

gubemiura iis oranibus auxiliura praestare , qui a suscepto religiosae 

vitae instituto deficere ac solerania vota frangere velint; pariterque 

potest, religiosas easdem farailias perinde ac collegiatas Ecclesias et 

beneficia siraplicia etiam juris patronatus penitus extinguere , illorum- 

que bona et reditus civilis potestatis adrainistrationi et arbitrio subji- 

cere et vindicare. 

AUoc. Acerbissimum. 27. septembris 1852. 

Alloc. Probe memineritis. 22. ianuarii 1855. 

Alloc. Cum laepe. 26. iulii 1855. 

LIV. Reges et Principes non solum ab Ecclesiae jurisdictione eximuntur, 

verum etiam in quaestionibus jurisdictionis diriraendis supe- 

riores sunt Ecclesia. 

Litt. Apost. Multiplices inter. 10. iunii 1851. 

LV. Ecclesia a Statu, Statusque ab Ecclesia sejungendus est. 

Alloc. Acerbissimum. 27. septembris 1852. 

§. VII. Errores de Ethica naturali et christiana. 

LVI. Morura leges divina haud egent sanctione, minimeque opus 

est ut humanae leges ad naturae ius conforraentur aut obligandi vim a 

Deo accipiant. 

Alloc. Maxima quidem. 9. iunii 1862. 

LVII. Philosophicarum rerum morumque scientia, itemque civiles 

leges possunt et debent a divina et ecclesiastica auctoritate declinare. 

AUoc. Maxima quidem. 9. iunii 1802. 

LVIII. Aliae vires non sunt agnoscendae nisi illae quae in materia 

positae sunt , et omnis inoruni disciplina honestasque collocari debet 

in curaulandis et augendis quovis modo divitiis ac in voluptatibus 

explendis. 

AUoc. Mnxima quidem. 9. iunii 1862. 

Epi.st. Encycl. ({uanto confuiamur . 10. augusti 1863. 

LIX. Jus in raateriali facto consistit, et omnia liorainum officia 

sunt nomen inane, et omnia huraana facta iuris vini habent. 

Alloc. Maxima quidem. 9. iunii 18G2. 

LX. Auctoritas nihil aliud est nisi numeri et materialium virium 

sumnia. 

AUoc. Mnxlma quidem. 9. iunii 1802. 

LXI. Fortunata facti iniustitia nulluin iuris sanctitati detrimen- 

tum affort. 

Alloc. Janidudum rrrnimus. 18. martii 1801. 

LXII. ProchT.raandum est et observandum principium quod vocant 

de non-intcrvcnlu. 

Alloc. yovot rt ante. 28. Beptombriii 1860.

15 

LXIII. Legitimis principibus obedientiam detrectare, immo et 

rebellare licet. 

Epist. Encycl. Qui pluyibiis. 9. novembris 184G. 

Alloc. (luistjue vesirum. 4. octobris 1847. 

Epist. Encycl, Noscitis et 'Nobiscum. 8. decembris 1849. 

Litt. Apost. Cum catholica. 26. martii 1860. 

LXIV. Tuni cuiusque sanctissimi iuramenti violatio, tum quaelibet 

scelesta flagitiosaque actio sempiternae legi repugnans, non solum 

haud est improbanda, verum etiam omnino licita, summisque laudibus 

eflferenda, quando id pro patriae amore agatur. 

AIloc. Quibus quantisque. 20. aprilis 1849. 

§. VIII. Errorea de matrimonio christiano. 

LXV. Nulla ratione ferri potest, Christum evexisse matriraonium 

ad dignitatem sacramenti. 


LXVI. Matrimonii sacramentum non est nisi quid contraclui 

accessorium ab eoque separabile, ipsumque sacramentum in una tantum 

nuptiali benedictione situm est. 


LXVII. lure naturae matriraonii vinculura non est indissolubile, et 

in variis casibus divortium proprie dictum auctoritate civili sanciri potest. 


Alloc. Acerbissimum. 27. septembris 1852. 

LXVIII. Ecclesia non habet potestatem impediraenta matrimonium 

dirimentia inducendi, sed ea potestas civili auctoritati corapetit, a qua 

irapediraenta existentia tollenda sunt. 

Litt. Apost. Multiplices iuter. 10. iunii 1851. 

LXIX, Ecclesia sequioribus saeculis dirimentia impedimenta inducere 

coepit, non iure proprio, sed illo iure usa, quod a civili potestate 

mutuata erat. 


LXX. Tridentini canones qui anatheraatis censurara illis inferunt, 

qui facultatera impedimenta dirimentia inducendi Ecclesiae negare audeant, 

vel non sunt dograatici vel de hac mutuata potestate intelligendi sunt. 


LXXI. Tridentini forma sub infirraitatis poena non obligat, ubi 

lex civilis aliara forraara praestituat, et velit hac nova forraa inter- 

veniente matrimonium valere. 


LXXn. Bonifacius VIII. votum castitatis in ordinatione emissum 

nuptias nullas reddere priraus asseruit. 

Litt. Apost. Ad apostoticae. 22. augusti 1851. 

LXXIII. Vi contractus raere civilis potest inter christianos con- 

stare veri nominis raatrimoniura; falsuraque est, aut contractum matri- 

monii inter christianos serapor esse sacramentura, aut nulluni esse con- 

tractura, si sacramentum excludatur. 

Litt. Apost. Ad apostolicae. 22. auRusti 1851. 

Lettera di S. 8. PIO IX. al Re di Sardegna '), 9. settcmbre 1852. 

AUoc. Acerbissimiim. 27. septembris 1852. 

Alloc. Multis firaribusque. 17. dccembria 1860. 

') Lilterao S. D. N. Pii IX. ad Regem Sardiniae.

16 

LXXIV. Caussae matriraoniales et sponsalia suapte natura ad 

forum civile pertinent. 

I>itt. Apost. Ad npostolicae. 22. augusti 1851. 

AUoc. Acerbisshnuiii. 27. septcmbris 1852. 

Xota. Huc facpre possunt duo alii errores de clericorum coelibatu abolendo et de 

statu matrimonii slatui virginitatis antorerendo. Confodiuntur. prior in Epist. 

encycl. ({ui plunbus. 9. novembris 1846, posterior in Litteris Apost. AIultiplices 

inler. 10. iunii 1851. 

§. IX. Errores de civili Iloraani Pontifieis principatu. 

LXXV. De temporalis regni cum spirituali compatibilitate dispu- 

tant inter se christianae et catliolicae Ecclesiae fiiii. 


LXXVI. Abrogatio civilis imperii, quo Apostolica Sedes potitur, 

ad Ecclesiae libertatem felicitatemque vel maxime conduceret. 

AUoc. Qiiibus quantisque. 20. aprilis 1819. 

Nota. Praeter hos errores explicite notatos. alii complures implicite reprobantur, 

proposita et asserta docirina , quam catholici omnes lirmissime retinere 

debeant. de civili Romani Iôntificis principatu. Eiusmodi doctrina luculenter 

traditur in Alloc. (iuibus quanlisque. 20. april. 1849; in Alloc. Si semper 

antea. 20. maii 1850; in Litt. apost. Lum cntlwUca Ecclesia. 26. mart. 

1860; in Alloc. Movos. 28. sept. 1860; in Alloc. Jamdudum. 18. mart. 

1861; in AIIoc. Maxima quidem. 9. iunii 1862. 

§. X. Errores qui ad Ijiberalismum hodiernum referuntur. 

LXXVII. Aetate hac nostra non amplius expedit, religionem 

catholicam haberi tamquam unicam status religionem, ceteris quibuscumque 

cultibus exclusis. 

Alloc. 'Heino veitrum. 26. iulii 1855. 

LXXVIII. Hinc laudabiliter in quibusdam catholici nominis 

l"egionibus lege cautum est, ut hominibus illuc iramigrantibus liceat 

publicura proprii cujusque cultus exercitium habere. 

AUoc. Acerbissiinum. 27. septenibris 18.52. 

LXXIX. Enimvero fal.ûm est, civilem cujusque cultus libertatem, 

itemque plenam potestatem omnibus attributam quaslibet opiniones 

cogitationesque palam publiceque manifestandi, conducere ad populorum 

mores animosque facilius corrumpendos ac indiflferentismi pestem propagandam. 

AUoc. îunquain fore. 15. deceinbris 1856. 

LXXX. Romanus Pontifex potest ac debet cum progressu, cum 

liberalisrao et cura recenti civilitate sese reconciliare et componere. 

AUoc. Jamduduin cerniiiius. 18. martii 18G1.

SS. D. N. PII PP. IX. 

EX QUIBUS EXCERPTUS EST 

SYLLABTJS.

Epistola Encyclica 

ad omues Patriarchas, Primates, Archiepiscopos et Episcbpos 

die IX. novembris anni MDCCCXLVl ')• 


Hui pluribus iam abhinc annis una Vobiscum, Venerabiles Fratres, 

episcopale munus plenum laboris, plenum sollicitudinis pro viribus obire, 

ac Dominici gregis partem curae jNostrae commissam pascere nitebamur in 

montibus Israel, in rivis et pascuis uberrirais, ecce ob mortem clarissimi 

Praedecessoris Nostri Gregorii XVI., cuius certe memoriam, atque illustria 

et gloriosa facta aureis notis inscripta in Ecclesiae fastis semper admirabitur 

posteritas, praeter omnem opinionem, cogitationemque Nostram, aixano divinae 

Providentiae consilio, ad Summum Pont.ficatum non sine maxima auimi 

Nostri perturbatione ac trepidatione evecti fuimus. Etenim si semper grave 

admodum et periculosum Apostolici ministerii onus merito est habitum, atque 

habendum, hisce quidem difticillimis christiauae reipublicae temporibus vel 

maxime formidandum. Itaque intirmitatis Nostrae probe conscii, et gravissima 

supremi Apostolatus officia^ in tanta praesertim rerum vicissitudine 

considerantes, tristitiae et lacrymis Nos plane tradidissemus, nisi omnem spem 

poneremus in Deo salutari Nostro, qui nuraquam derelinquit sperantes in 

Eo, quique, ut potentiae suae virtutem ostendat, ad suam regendam Ecclesiara 

infirmiora identidem adhibet, quo magis mag sque omnes cognoscant Deum 

ij)sum esse, qui Ecclesiam admirabili sua providentia gubernat, atque tuetur. 

IUa etiam consolatio Nos vehementer sustentat, quod in animarum salute 

procuranda Vns socios et adiutores habearaus, Venerabiles Fratres, qui in 

sollicitudinis Nostrae parteni vocati, orani cura et studio ministerium vestrum 

implere, ac bonum certaraen certarc contenditis. Hinc ubi primum in sublimi 

hac Principis Apostolorura Cathedra, licet immerentes, coliocati, in persona 

Bcati Petri gi-avissiraura raunus ab ipso aeterno Pastorum Principe divinitus 

tributum accepimus pascendi ac regcndi non solum agnos, universum scilicet 

Christianum populum, verum etiara oves, lioc est Antistites. nihil certeNobis 

potius, nihil optabilius fuit, quam ut intimo caritatis affectu Vos omnes 

alloqueremur. Quamobrera vix dum ex more institutoque Decessorura Nostrorum 

in Nostra Lateranensi Basilica Summi Pontihcatus possessionem 

suscepimus, nulla interposita raora has ad Vos Litteras damus, ut eximiam 

vestram excitemus pictatem, quo raaiore usque alacritate, vigilantia, contentione 

custodientes vigilias noctis super gregem curae vestrae commissum, 

atque episcopali robore et constantia ndversus teterrimum humani gcneris 

hostem dimicantcs, veluti boni militcs Christi lesu, strenue opponatis raurum 

pro Domo Israel. 

Neminem vestrum latet. Vcnerabiles Fratres. hac nostra deploranda 

aetate acerrimum ac formidolosissimum contra catholicam rem universam 

bellum ab iis horainibus confiari, qui nefaria inter se societate coniuncti 

sanam non sustinentes doctrinam, atque a veritate auditum avcrtentes, omnigena 

opinionum portcnta e tenebris eruere, eaque totis viribus exaggci-are, 

atque in vulgus prodere et disserainare contendunt. Horrcscimus quidem 

') Huc refennitur rropositiones 4, 5, 6, 7, 16, 40, 63, el nota nrt §. VIII. 

2*

20 

anirao, et acerljissimo dolore conficimur, cum omnia errorum monstra, et 

varias multiplicesque noceudi artes, insidias, machinationes mente recogitamus, 

quibus hi veritatis et lucis osores, et pcritissimi fraudis artifices cmne 

piotatis, iustitiae, honestatis studium in omnium animis restingucre, mores 

corrumperc, iura quaeque divina et humana perturbare, catholicara religionera, 

civilemque societatem convellere, labefactare, immo, si fieri uraquam 

posset, funditus evertere commoliuntur. 

Noscitis enim, Venerabiles Fratres, hos infensissimos christiani nominis 

hostes, caeco quodara insanientis impietatis impetu misere raptos, eo opinandi 

temeritate progredi, ut inaudita prorsus audacia aperientes os suum 

in o/ospliemia^ ad Dcain '), palam publiceque edocere non erubescant, commentitia 

esse, et hominum inventa sacrosancta nostrae religionis mvsteria '), 

catholicae Ecclesiae doctrinam humanae societatis bono et commoais adversari 

), ac vel ipsum Christum et Deum eiurare non extimescant. 

Et quo iacilius populis illudant, atque incautos praesertira et imperitos 

decipiant, et in errores secum abripiant, sibi unis prosperitatis vias 

notas esse comminiscuntm', sibique philosophorum nomen arrogare non 

dubitant, perinde quasi phiiosophia, quae tota in naturae vcritate investiganda 

versatur, ea respuere debeat, quae supremus et clementissimus ipse totius 

naturae auctor Deus singuiari oeneficio et raisericordia hominibus manifestare 

est dignatus, ut verara ipsi felicitatera et salutem assequantur. Hinc 

praepostero sane et fallacissimo argumentandi genere nunquam desinunt 

humanae rationis vira et excellentiam appcllare'), extoUore contra sanctissiraam 

Christi fidem, ataue audacissirae blaterant, eara humanae refragari 

rationi '). Quo certe nihil aementius, nihil raagis irapium, nihil contra ipsam 

rationem magis repugnans fingi, vel excogitari potest. Etsi enim fides sit 

supra rationera, nulla tamen vera dissensio, nullumque dissidium inter ipsas 

inveniri umquam potest, cum arabae ab uno eoderaque irarautabilis aeternaeque 

veritatis fonte Deo Optimo Maximo oriantur, atque ita sibi mutuam 

opera ferant, ut recta ratio fidei veritatera demonstret, tueatur, defendat; 

fides vero rationem ab omnibus erroribus liberet, eamque divinarum rerura 

cognitione rairifice illustret, confirmet atque perficiat. Neque minori certe 

fallaeia, Venerabiles Fratres, isti divinae revelationis iniraici humanum progressura 

suramis laudibus etferentes, in catholicam religionera teraerario plane, 

ac sacrilego ausu illura inducere vellenf), perinde ac si ipsa religio non 

Dei, sed horainura opus esset, aut philosophicura aliquod inventura, quod 

huraanis raodis perfici queat. In istos tam misere delirantes percoraraode 

quidem cadit, quod TertuIIianus sui temporis philosophis raerito exprobrabat, 

7«' 

tultiunt '). 

Sloicum, et 

Et sane cura 

l^latonicum, et JJialecticutn C/irisllanismum pro- 

sanctissiraa nostra religio non ab humana ratione 

fueht inventa, sed a Deo hominibus clementissirae patefacta, tura quisque 

vel facile intelligit, religionera ipsara ex eiusdem Dei loquentis auctoritate 

omnera suam vira acquirere, neque ab humana ratione aeduci, aut perfici 

umquara posse. Huraana quidera ratio, ne in tanti moraenti negotio decipiatur 

et erret, divinae revelationis factura diligonter inquirat oportet, ut 

certo sibi constet Deum esse loquutum ac Eidem, quemadmodum sapien- 

Quis enira i^norat 

tissime docet Apostolus, rationabile obsequiura exhibeat "). 

vel ignorare potest, omnera Deo loqucnti fidem esse habendara, nihilque 

rationi ipsi magis consentaneum esse, quara iis acquiescere, firraiterque adhaerere, 

quae a Deo, qui nec falli nec fallere potest, revelata esse constiterit? 

Scd quam raulta, quara mira, quam splendida praesto sunt arguracnta, 

quibus huraana ratio luculentissime evinci omnino debet, divinara esse Christi 

ruligionera, et omne doffmatum iwstrorum priiici/iium radicem desuper er 

cni-ioriim JJoinino accepisse '')^ ac proptcrea nihil fidc nostra certius, nihil 

securius, niliil sanctius exstare, et quod firmioribus innitatur principiis. 

') Apocalyps. XIII. 0. M /luc refertur prop. 7. 

') JJuc nj. prop. 40. *) „ „ „ 4. 

') ti. ') „ ,. ,. 5. 

) Tprliill. (!.' Pran.script. cap. VII[. ') .\d Rom. .XIII. 1. 

!•) .S. Joann. Chrysost. Hoinil. I. in Isai.

21 

Haec scilicet fides vitae magistra, salutis index, vitiorum omnium expultrix, 

ac virtutum foecunda parens et altrix, divini sui auctoris et consummatoris 

Christi lesu nativitate, vita, morte, resurrectione , sapientia, prodigiis, vaticinationibus 

confirmata, supernae doctrinae luce undique refulgens, ac 

caelestium divitiarum ditata thesauris, tot Prophetarum praedictionibus, tot 

miraculorum splendore, tot Martyrum constantia, tot Sanctorum gloria vel 

maxime clara et insignis salutares proferens Christi leges, ac maiores in 

dies ex crudelissimis ipsis persecutionibus vires acquirens, universum orbcm 

terra marique, a solis ortu usque ad occasum, uno Crucis vexillo pervasit, 

atque idolorum profiigata fallacia, en'orum depulsa caligine, triumpnatisque 

cuiusque generis hostibus omnes populos, gentes, nationes utcumque immanitate 

barbaras, ac indole, moribus, legibus, institutis diversas divinae 

cognitionis lumine illustravit, atque suavissimo ipsius Christi iugo subiecit, 

annuntians omnibus pacem, annuntians bona. Quae certe omnia tanto divinae 

sapientiae, ac potentiae fulgore undique collucent, ut cuiusque mens et cogitatio 

vel facile intelligat, christianam fidem Dei opus esse. Itaque humana 

ratio ex splendidissimis hisce, aeque ac firmissimis argumentis clare aperteque 

cognoscens Deum eiusdem fidei auctorem existere, ulterius progredi 

nequit, sed quavis difficultate ac dubitatione penitus abiecta, atquc remota, 

omne eidem fidei obsequium praebeat oportet, cum pro certo habeat a 

Deo traditum esse quidquid fiaes ipsa hominibus credendum, et agendum 

proponit. 

Atque hinc plane apparet in quanto errore illi etiam versentur, qui 

ratione abutentes, ac Dei eloquia tamquam humanum opus existimantes, 

proprio arbitrio illa explicare, interpretari temere audent, cum Deus ipse 

vivam constituerit auctoritatem , quae verum legitimumque caelestis suae 

revelationis sensum doceret, constabiliret, oninesque controversias in rebus 

tidei, et morum injaUibiU iudicio dirimeret, ne fideles circumferantur omni 

vento doctrinae in nequitia hominum ad circumventionem erroris. Quae 

quidem viva, et infaUibiiis auctoritas in ea tantum viget Ecclesia, quae a 

Christo Domino supra Petrum totius Ecclesiae Caput, Principem et Pastorem, 

cuius tidem numquam defecturam promisit, aedificata suos legitimos semper 

habet Pontifices sine intermissione ab ipso Petro ducentes originem in eius 

Cathedra collocatos, et eiusdem etiam doctrinae, dignitatis, honoris ac potestatis 

haeredes et vindices. Et quoniam ubi Petrus, ibiEcclesia '), acPetrus 

per Romanum Pontificem loquitur ^) , et semper in suis successoribus vivit, 

et iudicium exercet ^), ac praestat quaerentibus fidei veritatem ') , idcirco 

divina eloquia eo plane sensu sunt accipienda, quera tenuit ac tenet haec 

Romana Beatissimi Petri Cathedra, quae omnium Ecclesiarum mater et 

magistra ') fidem a Christo Domino traditam, integram inviolatamque semper 

servavit, eamque fideles edocuit, omnibus ostendens salutis semitam, et incorruptae 

veritatis doctrinam. Haec siquidem principalis Ecclesia, unde unitas 

Sacerdotalis exorta ^), haec pietatis metropolis, in qua est intcgra christianae 

religionis ac perfecta soliditas "), in qua semper Apostolicae Cathedrae viguit 

Principatus '), ad quam propter potiorem principalitatem necesse est omnem 

convenire Ecclesiam, hoc est qui sunt undique fideles '), cum qua quicumque 

non coliigit, spargit '"). Nos igitur, qui inscrutabili Dei iudicio in hac veritatis 

Cathedra collocati sumus, egrogiam vestram pietatem vchementer in 

Domino excitamus, Venerabiles Fratres, ut omni sollicitudine et studio fideles 

curae vestrae concreditos assidue monere, exhortari connitamini, ut hisce 

principiis firmiter adhaerentes numquam se ab iis decipi , ct in crrorcm 

induci patiantur, qui abominabiles facti in studiis suis humani prcgrcssns 

obtentu fidem destruere, eamque rationi impie subiiccre ac Dei eloquia in- 

') S. Ambros. in Psal. XL. ^) Concil. Chalccd. Act. 2. 

') Synnd. Eiihns. Act. 3. ') S. Pclr. Chrysnl. Epist. ad Eutych. 

') Concil. Trid. Sess. YII. de Baptism. 

'_) S. Cyprian. Epist. 55. ad Cornel. Pontif. 

') Litter. Synod. Joan. Conslantinop. ad Hnrmisdani Pontif. ; el Sozom. Histor 

Lib. III. cap. 8. ") S. Aupust. Epist. 162. 

") S. Irenacus Lib. III. contra haercscs cap. 3. 

") S. Hieronym. Epist. ad Damas. Pontil".

22 

verterr rontcndunt, summaiTiqne Dco ipsi ir.iuriam inforre non reformidant, 

qui caelcsti sua religiune horainura bono atquc saluti clementissime consulere 

est dij^natus. 

lum vero probe noscitis, Vcncrabilcs Frati-cs, alia errorum monstra 

et fra des. quibus huius sauculi hlii catholicam relig.onem, et divinam 

Ec(le-.iae aucioiitatcm, eiusque Jcgcs acenime upiJUguaie, et tum sacrae, 

tum civi.is potestatis iura concuicare conantur. Huc spectant uefariae molitii 

nos contia hanc Romanam Beatissimi Petri Cathedram, in qua Chnstus 

posuit inexpugnabile Ecc.esiae suae lundumentum. Huc clandestinae iilae 

sectae e tcncbris ad rei tum saciae, tum pubiicae exitium ct vastitatm 

cmersae, atque a Romanis Puntiticibus Decessoribus Nostris iterato anathemate 

damnatae suis Apostolicis Litteris ), quas Nos Apostolicae Nostrae 

potestatis plenitudine contirmamus, et diJigentiisime servaii mandamus ). Hoc 

volunt vaferrimae Bibiicae Societatcs, quac veterejn haereticorum artem renovantes, 

divinarum Scripturarum libros contra sanctissimae Ecclcsiae reguJas 

vulgaribus quibusque liuguis translatos, ac perversis saepe explicationibus 

interpretatos , maximo exemplarium numero, ingcntique exi)ensa omnibus 

cuiu5.que generis liuminibus etiam i-udiuribus gratuito impertiri, obtrudere 

non cessant, ut divina traditione, Patrum doctrina, et caiholicae Ecclesiae 

auctcritate reiecta, omnes eloquia Domini privato suo iudicio interpretentur, 

eorumque sensum pervertant, atque ita in maximos elabantur errorcs. Quas 

Societates suorum Decessorum exempla acmulans recol. mem. Gregorius X\Î., 

in cuius locum meritis licet imparibus suflfecti sumus, suis Apostolicis Litteris 

reprobavit '), et ^'os pariter damnatas esse volumus. 

Huc spectat horrendum, ac vel ipsi naturali rationis lumini maxime 

repugnans de cuiuslibet i-eligionis indifferentia sjstcma, quo isti veteratores, 

orani virtutis et vitii, veritatis et erroi-is, honestatis et turpitudinis sublato 

discrimine, homines iu cuiusvis religionis cultu aeternam salutera assequi 

posse comminiscuntur ^), perinde ac si ulla umquam esse posset particiiâtio 

lustitiae cum iniquitate, aut societas lucis ad tcnebras, et conventio Christi 

ad Belial. 

Huc spectat foedissima contra sacrum clericorum caelibatum conspiratio 

'), quac a nonnullis etiam, prch dolur! eccJesiasticis viris fovetur, qui 

propriae dignitatis misere ubliti, se voluptatum blanditiis et illecebris vinci 

et deliniri patiuntur; huc perversa in i-hilusophicis praesertim disciplinis 

docendi ratiu, quae improvidam iuvcntutem miserandum in niodum decipit, 

corrumpit, eique fel draconis in calice Babylunis prupinat; huc infanda, ac 

vel ipsi naturali iuri maxime adversa de < t>mHii/7j/*mr), uti vocant, doctrina ), 

qua semel admissa, omnium iuia, res, proprietates, ac vel insa huraana 

societas funditus evcrterentur; huc tenebncosissiuuie eorum insiuiae, qui in 

vestitu ovium, cum intus sint lupi capaces, mentita ac fraudulenta purioris 

pictatis, et sevcrioris virtutis. ac disciplinae specie humiliter irrepunt, blande 

capiunt, molliter ligant, latenter occidunt, hominesque ab omni religionis 

cultu absterrent, et dominicas oves mactant atque discerpunt. Huc deuique, 

ut cetera, quae Vobis apprimc nota ac perspecta sunt, otnittamus, deternma 

tot undique volantium, et peccare docentium voluminum ac libellorum contagio, 

qui ai^to compositi, ac fallaciae et artiticii pleni, immanibusque sumptibus 

per omnia loca in christianao i)Icbi.-- interitum dissipati, po.stiferas 

(loctiinas ubiquc disscminant, incauturum potissimum meutes, animosque 

(lcpravant, et maxima religioni infcrunt detrimcnta. Ex hac undique seri)cntium 

errorum colluvie, at(iue cffronata cogitandi, loquendi, scribendique 

liccntia moros in dotcrius prolapsi, sanctissinia Christi sprcta religio, divini 

cultus improbata maiostas, huius Apostolicao Sedis divoxata potestas, Ecclesiae 

oppugnata atquc in turpera servitutcm rcdacta auctoritas, Episcoporuni 

') ricmpnsXH. Const. In emlneuti, Boncd. XIY. Consl, /'rovUlas, Pius VII. 

Const. l.( (Irsiatn o ,/r.sii Cliriito, Leo XII. Const. Cliio graciora. 

') //»( »•(-/. $. IV. .Syll. 

') Grcpor. XVI. in Litleris Encyclicis ad omnos Episcopos, quanim inilium: 

Inter praci if/tnis nuuliinfttiones ^) llur ref. prttp 10. 

') Hiic rel. no(a nd §. YIII. Syll. ') llnc ref. §. IV. Syll.

23 

iura conculcata, matriinon'i sanctitas violata, cuiu?qne potestitis regimen 

labcfLictatuin. ac tot alia tum ciiristianae, tum civilis reiiubli.ae daiiina, 

quae communibus lacrymis una Vobiscum flere cogimur, VfiierabiiesFratres ). 

In tanta igitur religinnis, rorum ac temporum vicissitud'ne de universi 

Dominici gregis s;ihitc Nobis divinitns comniissa vebementer soihciti, pro 

Anostohci Nostii ministerii ufilcio nih.l certe inausum, nibilque intentaium 

relinquemus, quo cunctae cbristianne fami.i;ie bmo totJs viribiis consulomus. 

Verum praeclaram quoque vestmm i)ietatem, virtutem, prudentiam summoiiere 

in Domino excitamus, Venerabiles Fratres, ut caelcsti ope freti una Xobiicum 

Dei, Eiu^quo Snictae Fccie>iae causam pro loco, quem tenetis, pro 

dignitate. qua insigniti estis, impavide difcndatis Vobis acriter pugnandusn 

esse intelliîtis, cuni minime ignoretis qiibus quantisque intemerata (Jhi-isti 

lesu Spotisa vulneribus afticiatur, quai.toque acerrimorum hostinm inijietu 

divexetur. Atque in primis optime noscitis, vestri muneris esse catho.icam 

fidem episcopah robore tueri, defendere, ac summa cura vigilare, ut grcx 

Vobis commissus in ea stabihs et immotus persistat,

24 

Vcrum cuna nibll sUt quod alios magis ad pietatem, t Dei cultuw 

assldut instruat , guam eorum vitn et exemplum, gui se dlviiio ministcrio 

dedicarunt '), et cuiusmodi sunt Sacerdotes, eiusmoai plerumque esse soleat 

et populus, pro vestra singulari sapientia perspicitis, Venerabiles Fratres. 

summa cura ct studio Vobis esse elaborandum, ut in Clero morum gravitas, 

vitae integritas, sanctitas, atque doctrina eluceat, et ecclesiastica disciplina 

ex Sanctorum Canonum praescripto diligentissime servetur, et ubi coUapsa 

fuerit, in pristinura splendorem restituatur. Quapropter, veluti praeclare 

scitis, Vobis sumraopere cavendura, ne cuipiam, iuxta Apostoli praeceptum, 

cito raanus imponatis, sed eos tantum sacris initietis ordinibus, ac sanctis 

tractandis adraoveatis mysteriis, qui accurate exquisiteque explorati. ac virtutum 

omnium ornatu, et sapicntiae laude spectati. vestris cuoecesiDus usui 

et ornamento esse possint, atque ab iis omnibus aeclinantes, quae Clericis 

yetita, et attendentes lectioni, exhortationi, doctrinae, exemplum sint jideiium 

in verbo . in conversatione, in caritale , in ,/tde , in castUale ^).^ CUnctisque 

aiferant venerationem , et nopulum ad christianae religionis institutionem 

fingant, excitent, atque innamraent. Me/ius euint projctto est. ut sapientissime 

monet immortalis memoriae Benedictus XIV. Decessor Noster, pauciorcs 

habcre ministros, sed probos, sed idoneos, atgue uli/es, guam plwes 

gui in aedijicationevi Corporis Christi, guod esl Ecc/esia, neifuidquam sint 

valituri^). Neque vero ignoratis, raaiori diligentia Vobis in illorum praecipue 

mores, et scientiara esse inquirendum, quibus animarum cura et 

regimen committitur, ut ipsi taraquam tideles raultiformis gratiae Dei dispensatores 

plebem sibi concreditam sacramentorum administratione, divini verbi 

praedicatioue ac bonorum operum exemplo continenter pascere, iuvare, eamque 

ad omnia religionis instituta, ac documenta informare, atque ad salutis 

seraitam perducere studeant. Intelligitis nirairura Parochis officii sui ignaris, 

vel uegligentibus, continuo et populorura mores prolabi. et christianam laxari 

disciplinam, et religionis cultum exsolvi, atque convelli, ac vitia omnia et 

corruptelas in Ecclesiara facile invehi. Ne autem Dei sermo, qui vivus, et 

ejjicax , et penetrabi/ior omni g/adio ancipili^), ad animarum SalutCm est 

institutus, ministrorura vitio infructuosus evadat, eiusdera divini verbi praeconibus 

inculcare, praecipere nuniquara desinite, Venerabiles Frafres, ut 

gravissimura sui muneris officiura anirao reputantes, evangclicura rainisteriura 

non in persuasibilibus huraanae sapientiae verbis, non in profano inanis 

et arabitiosae eloquentiae apparatu et lenocinio, sed in ostensione spiritus 

et virtutis religiosissirae exerceant, ut recte tractantes verbura veritatis, et non 

seraetipsos, sed Christura Crucitixum praedicantes , sanctissimae nostrae 

religionis dogmata, praecepta iuxta catholicae Ecclesiae et Patrum doctrinara 

gravi ac splendido orationis genere populis clare aperteque annuncient, 

peculiaria singulorum ofticia accurate explicent, omnesq[ue a flagitiis deterreantj 

ad pietatera inflamraent, quo fideles Dei verbo salubnter irabuti atque refecti 

vitia omnia declinent, virtutes sectentur, atque ita aeternas poenas evadere 

et caelestem gloriam consequi valeant. Universos ecclesiasticos viros pro 

pastorali vestra soUicitudine et prudentia assidue monete, excitate, ut serio 

cogitantes ministeriura, auod acceperunt in Domino, omnes proprii muneris 

partes diligentissime irapleant, domus Dei decoreni suramopere diligant, atque 

mtimo pietatis sensu sine interraissione instent obsecrationibus et precibus. 

et Canonicas horas ex Ecclesiae praecepto persolvant, quo et divina sibi 

auxilia ad gravissima officii sui raunera obeunda irapetrare, et Deum christiano 

populo placatura ac propitium reddere possint. 

Cum autera, Venerabilcs Iratres, vestram sapientiam minime fugiat, 

idoneos Ecclesiae ministros nonnisi ex optime institutis clcricis fieri posse, 

magnamque vira in recta horum institutione ad reliquura vitae cursum inesse, 

pereito omnes episcopalis vestri zcli nervos in id potissimura intenderc, ut 

adolescentes clerici vel a tencris annis tum ad pietatem solidamque virtutem, 

tura ad litteras scverioresque disciplinas, pracsertim sacras, rite informentur. 

•) Concil. Tridpnl. Scss. XXII. cap. 1. do Rerormat. 

') Ai! Timnth. IV. 12. 

') Bcnrîl. XIV. in Rpisl. Encycl. ad omnes Episcopos, cuius initium: Ubi primum. 

') .\d ll.-!(r. V. 12.

25 

Quare Vobis nilul antiquius, nihil potius esse debet, quam omni opera, 

sollertia, industria clericorum Seminaria ex Tridentinorum Patrum praescripto 

') instituere, si nondum existunt, atque instituta, si opus fuerit, 

amplificare, eaque optimis moderatoribus , et magistris instruere, ac intentissimo 

studio continenter advigilare, ut inibi iuniores clcrici in timore 

Domini, et ecclesiastica disciplina sancte, religioseque educentur, et sacris 

potissimum scientiis iuxta catholicam doctrinam ab omni prorsus cuiusque 

erroris periculo alienis, et Ecclesiae traditionibus, et sanctorum Patrum 

scriptis, sacrisque caeremoniis, ritibus sedulo, ac penitus excolantur, quo 

habere possitis navos atque industrios operarios, qui ecclesiastico spiritu praediti, 

ac studiis recte instituti valeant in tempore dominicum agrum diligenter 

excolere, ac strenue proeliari proelia Domini. Porro cum Vobis compertum 

sit, ad ecclesiastici ordinis dignitatem et sanctimoniam retinendam et con- 

servandam pium spiritualium exercitiorum institutum vel maxime conducere, 

Ero eiiiscopali vestro zelo tam salutare opus urgere, omnesque in sortem 

lomini vocatos monere, hortari ne intermittatis, ut saepe in opportunum aliquem 

locum iisdem peragendis exercitiis secedant, quo, exterioribus curis 

sepositis, ac vehementiori studio aeternarum divinarumque rerum meditationi 

vacantes, et contractas de mundano pulvere sordes detergere, et ecclesiasticum 

spiritum renovare possint, atque exspoliantes vetercm hominem cum actibus 

suis, novum induant, qui crcatus est in iustitia et sanctitate. Neque Vos 

pigeat, si in Cleri institutione et disciplina paulo diutius immorati sumus. 

Etenim minime ignoratis, multos existere, qui errorum varietatem, inconstantiam, 

mutabilitatemque pertaesi, ac sanctissimam nostram religionem 

profitendi necessitatem sentieutes, ad ipsius rcligionis doctrinam, praecepta, 

instituta eo facilius, Deo bene iuvante, amplectenda, colenda aaducentur, 

quo maiori Clerum pietatis, integritatis, sapientiae laude, ac virtutum omnium 

exemplo et splendore ceteris antecellere conspexerint. 

Ceterum, Fratres Carissimi, non dubitamus, quin Vos omnes ardenti 

erga Deum et homines caritate incensi, summo in Ecclesiam amore inflammati, 

angelicis pene virtutibus instructi, episcopali fortitudine, prudentia 

muniti, uno eodemque sanctae voluntatis desiderio animati, Apostolorum 

vestigia sectantes, et Chi-istum lesum Pastorum omnium exemplar, pro quo 

legatione fungimini, imitantes, quemadmodum decet Episcopos, concoraissimis 

studiis, facti forma giêgis ex animo, sanctitatis vestrae splendore 

clerum populumque fidelem illuminantes, atque induti viscera misericordiae, 

et condolentes iis, qui ignorant et errant, devias ac pereuntes oves evanfelici 

Pastoris exemplo amanter quaerere, persequi, ac paterno affcctu vestris 

umeris imponere, ad ovile reducere, ac nullis neque curis, neque consiliis, 

neque laboribus parcere umquam velitis, quo omnia pastoralis muneris officia 

religiosissirae obire, ac omnes dilectas Nobis oves pretiosissimo Christi Sanguine 

redemptas, et curae vestrae comraissas a rapacium luporum rabie, 

impetu, insidiis defendere, easque ab venenatis pascuis arcere, ad salutaria 

Sropellere, et qua opere, qua verbo, qua excmi)Io ad aeternae salutis portum 

educere valeatis. In maiori igitur Dei et Ecclesiae gloria procuranaa viriliter 

agite, Venerabiles J>atres, et omni alacritate, sollicitudine, vigilantia 

in hoc simul elaborate, ut omnibus erroribus penitus depulsis, vitiisque radicitus 

evulsis, tides, religio, pietas, virtus maiora in dies ubique incrementa 

suscipiant, cunctique fideles abiicientes opera tenebrarum, sicut filii lucis 

ambulent digne Deo per omnia placentes, et in orani opere bono fructilicantes. 

Atque inter maximas angustias, difficultates , pericula, quae a gravissimo 

episcopali vestro ministerio hisce praesertim temporibus abesse non 

possunt, nolite umquam terreri, sed confortamini in Domino, et in potentia 

virtutis Eius, (Jf" ii

2C 

ipsam, si opus fuerit, profundcre parati snmus, venite, Frntres, obtestamufj 

et obsecramus, venite mngno aniino, magnaque fiducia ad hanc Beatissimi 

Apostolorum Princiijis Sedem, Catiiolicae unitatis centrum, atque Episcopatus 

apicem, unde ipse Episcopatus, ac tota eiusdem nominis auctoritas emersit, 

venite ad Nos quotiescuinque Nostrae, et eiusdera Sedis auctoritatis op&, 

auxilio, praesidio Vos indigere noveritis. 

In eam poiro spera erigimur fore, ut Carissimi in Cbristo Filii Nostri 

Viri Principes pro eorum pietate et reliîone , in memoriam revocantes, 

ref/iain fnjitsitilem sibi iinit nulum od niuncli regimen . std tnitjcinie ud hctlesiae 

praesidinin esê coUotam' ). et Nos cum, Lvclesiae caiixam. lum eo>um 

regni aqert . et saluti^ . iit prormciaruni marnm qitielo iiire pntiantur ^)^ 

comraunibus nostris votis, consiliis, studiis sua ope et auctoritate faveant, 

atque ipsius Ecclcsiae libertatcm incolumitatemque defendant, 

deu;teru eoruin dejendulur iiiificriiiin 

ut et Uir.sti 

^ 

\ 

Quae omnia ut prospere, feliciterqne ex sententia succedant, adeamus 

cum fiducia, Venerabiles Fratres, ad tlironum gi-atiae, atque unanimes in 

humilitate cordis nostri Patrem misericordiarum et Deum totius consolationis 

enixis precibus sine intermissione obsecremus, ut per merita Unigeniti 

Filii sui intirmitatem nostram oranium caelestium charismatum copia cumulare 

dignetur, atque omnipotenn sua virtute expngnet impugnantes nos, €t 

ubique augeat fidem, pietatem, devotionem, pacom, quo Ecclesia sua sancta, 

omnibus adversitatibus et erroribus penitus sublatis, optatissima tranquillitate 

fruatur, ac fiat unum ovile et unus pastor. Ut autem clemcntissimus 

Dorainus facilins inclinet aurem suam in nreces nostras et nostris annuat 

votis, deprecatricem apud Ipsura scmper aaliibeamus sanctissiraam Dei Genitricem 

Immaculatam Virginem Mariam, quae nostrura omniura dulcissima 

matcr, raediatrix, advocata et spes fidelissima ac maxiraa tiducia est, cuius 

patrocinio nihil apud Deura validius, nihil praesentius. Invocenius quoque 

Apostolorura Principera, cui Christus ipse tradidit claves regni caelorum, 

quemque Ecclesiae suae petrara constituit, adversus quam portae inferi praevalere 

numquam poterunt et Coapostolum eius Paulum, atque omnesSanctos 

caelites, qui iara coronati possident palmara, ut desideratam divinae propitiationis 

abundantiara universo christiano populo impetrent. 

Denique caelestiura omniura munernm auspiccm. et potissimae Nostrae 

inVos caritatis testem. accipite Apostolicara Benedictioncra, quara ex intimo 

corde depromptani Vobis ipsis, Venerabiles Fratres, et omnibus Clericis, 

Laicisque Fidelibus curae vestrae concreditis, araantissirae impertimur. 

Dntum Rnmae nnvA Sanctam Mariam Moiorem, die IX. Novembris 

anno !MDCCCXLVI., Pontificatus Nostri anno primo. 

AUocTitio 

habita in consistorio secreto die IV. octobris anni MDCCCXLVII *). 

Venerabiles Fratres. 

Quisque vcstrum, Venerabiles Fratres, optimc noscit quibus quantisque 

divinae nostrac rcligionis documcntis, monumcntisque Ilierosolyma 

urbs, et univcrsa Palcstiuae rcgio mirandum in modum undique refulgeant, 

iiOi et vi.vni et lacliii se lnla iiu/eruiil /iiiinainre âcrttincul a .•^tiluti.t^) biquidcm 

ibi Unigenitus Dci Pîlius Christus Jcsus Dominus noster propter nimiara, 

(jua nos dilexit, caritatoui obunibrata Divinitatis suae raaiestate servileni 

fonnam indutus ct in siniilitudincra horaiuuin factus, cx fntacfa Davidica Virgine 

nasci, vitamque suam agcre, ac magna rairacula oi)crari est dignatus, 

tribuens peccatoribus raiscricordiam, acgris salutcm, crrantibus ventatem, 

') S. Leo Epist. 156. ali.ns 125. ad Lcniipin .\ufrustuin. 

') .S. Lco Epist. 43. nlias 34. ad Throdosium .Vuiriistum. 

') Idom iliid. *) iJw. rej. prop 63. 

•) S. Leo Epist. ad Juvcnal. Episc. HicrosoIymiU

27 

caecis lucem, mortuis vitam. Ibi ad uiiivcrsum humanum genus a pcccati 

iugo et daemonis captivitate vindicandum saevissimam passioncm, acerbissimamque 

crucis 

dtvciw tiioiiis 

mjrtem sustiniiit cotifusione conteniiita, ac post tridiium 

s:)'iii.i /'iiKatuA ) diviua sua potentia resurrexit; ibi quadrafinta 

dierum spatio 

>ei, postquam illos 

saepius apiiarens disciiiulis suis, ac loquens 

in tide et caritate ruboiâvit, eisque praeccpit, 

de regno 

ut euntes 

in munduin universura praedicarent evangelium omni creaturae, ac docerent 

servare omnia qiiaecamqne ipsis raandaverat, magnis revelatis mystcriis, 

magnisque contii niatis sacramentis, in con^.ectu sanctae multitudinis, triumphans 

et captivam dncens captivitatcm, sa\>ev omnes caelos ad dexicram Dei 

Patris conscssurus adscendit. Ibi ad Apostolos suos illuminandus, corroborandos, 

atque ad renovandam terr.ie faciem, vetcresque tenebras abigendas, 

misso sancto Paraclito Spiritu, voluit, ut Apostoli ab Hierosolyma ipsa urbe 

evangelicae pratdicaiionis oi>us ordirentur, antequam in oninem dispergerentur 

orbeia. Qua« cura ita sint, merito atque optimo iure christiani populi 

sancta illius regionis ioca omui pietatis, i-eligionis et venerationis aifectu 

semper sunt prosequuti. Postquam vero tristissimis rerura ac temporum 

vicibus regiones illae e christianorum Imperatorum dominatione abrei)tae 

fuere, Romani Pontifices Uecessores Nostri, et catholici Principes vchementer 

optantes gravissimis tidelium necessitatibus occurrere, eosque ab 

iniustissima et crudelissiraa, qua premebantur, servitute vindicare, variis 

temporibus niliil inteutatum reliquerunt, ut loca ipsa ab intidelium eriperent 

potestate. Hinc Hierosolymitana Ecclesia, cui ab Innocentio III. Praedecessore 

Nostro in Concilio Latcranensi quarto Patriarchalis dignitas fuit 

contirraata, suramo seraper in honore habita peculiareni Romanorum Pontificum 

curam et so licitudinem sibi coraparavit. Qui quidem Romani Pontifices 

etiam postquara sacra eadem loca ab iiitidclibus iterum occupata fuere, 

iramo et cum vix ulla du illis recui)erand s spes aifulgeret, Latinos Patriarchas 

Hierosolymitanos renuntiare et constituere haudquaquam intermiserunt, 

licet eos a residendi obligatione solvere, quaradiu loca ii)sa ab intidelibus 

detinerentur. ac spirituali illorum tidelium bono alia ratione pro viribus 

consulere debuerint. 

Nos certe de illa Dorainici gi"egis parte vel maxime solliciti, ac summa 

erga ipsas regioncs pietate affecti, vel ab ipso Nostri Pontilicatus exordio 

nihil antiquius habunnus, quam ut Latini Ritus Patriarcha Hierosolymae 

iterum in sua scde posset consistere. Cum autem, Deo bene iuvante, difficultates 

omnes, prout summopere optabamus, penitus sublatas esse conspexerimus, 

nihilque nunc temporis obstet, quominus ipse Patriai-cha Ecclesiae 

suae curam praesens agere valeat, nuUam moram interponendam duxiraus, 

ut huiusmodi res pro maiore Dei gloria atque illorum hdclium utilitate ad 

optatum exitum adduceretur. Quamobrem tanti moraenti negotium iuxta 

prudentem Nostrae Congrcgationis de Propaganda Fide sententiam absolvendum 

curavimus, atque Apostolicas Litteras die decimo kalendas proximi 

mensis Augusti huius anni annulo Piscatoris ubsignatas dedimus , quibus 

totius rei rationem explicaviin is. Et quoniam Venerabilis Frater Daulus 

Augustus Foscolo, qui Latino Hierosolyniitano Patriarchatu potiebatur, se 

illo abdicavit, ct Nos eiusmodi abdicationc accepta atque approbata, ipsum 

Venerabiiem Fratrem a vinculo , quo Hierosolymitanae P^cclesiae obstnngebatur, 

solvimus, idcirco ad novi Patriarchae electionera procedere existimavimus. 

Itaque comraemoratae Congregationis suffragio in Latinum Patriarcham 

Ilierosolyraitiuium eligere constituiinus dilectum Filium Prcsbyterum 

Josephum Valerga, qui singulari integritate, pietate, doctrina, pruderitia, ac 

rerum gerendarura dexteritate spectatus, et huic Petri Cathedrae ex animo 

addictus, ac Missionarii munere in Syria, Mesopotamia et Perside egregie 

perfunctus, gi-avia rei catholicae ncgotia sibi commissa scdulo scienterquc 

conficienda curavit. Quaproi^ter in eain spcm ci-igimur fore, ut ipse nraeclaris 

hisce dotibus praeditus, easdem caclcsti ope fretus ad Patriarcliatus 

locuin deferat, atque ad catho.icuc praesertiin religionis increinentuin et 

concrediti sibi populi utilitatein maiori akicritate et studio exhibere, atque 

exercere contendat. Haec sunt, Venerabiles Fratres, quac Vobis communi- 

') S. .\nsel. Scrm. 52. dc Paschat.

28 

canda censuimn?, dum pro certo habemus, Vos una nobiscum assiduas fervidasque 

Deo Oijtimo Maximo preces cum gratiarum actione esse oblaturos, 

quo communibus nostris votis clementissime annuens, divina sua gratia efifi- 

ccre velit, Ut in illis regionibus, Ubi quUibet christiauus habitans ad Evangelii 

cognoscendam virtutem non solum paginarum eloquiifi , sed ipsorum 

locorum tei^tiuvmiis eruditur^), catholica fides maiora in dies incrementa 

suscipiat, ac prospere feliciterque vigeat et floreat. 

Atque hic, Venerabiles Fratres, clare aperteque declararaus, tnm in 

hac re, tum in aliis auibusque Nostras omnes curas, cogitationes, studia ab 

omni prorsus cuiuslioet huraanae politices ratione vel maxirae aliena eo 

spectare, ut sanctissima Christi relifrio, et doctrina nbique terrarum cunctis 

populis magis magisque alfulgeat. Etsi enim exoptemus, ut Viri Principes, 

quibus a Domino data est potestas, avertentes aures suas a fraudulentis et 

perniciosis consiliis, et custodientes iustitiae legem, ac secundum Dei voluntatem 

arabulantes, Eiusque sanctae Ecclesiae iura, et libertatem tuentes, 

pro eorum religione, ac benignitate suorum populorum felicitatem prosperitatemque 

procurare non desistant, tamen vehementer dolemus in diversis 

iocis nonnuUos e populo existere, qui Nostro nomine temere abutentes, et 

ffl'avissimam Personae Nostrae, ac Supremae Dignitati iniuriam inferentes, 

«ebitam erga Principes subiectionem denegare, et contra illos turbas, pravosque 

motus concitare audent). Quod certe a Nostris consiliis adeo abhorrere 

constat, ut in Nostris Encyclicis Litteris ad omnes Venerabiles 

Fratres Episcopos, die nona mensis Novembris superiori anno datis, haud 

omisei-imus inculcare debitam erga Principes, et Potestates obedientiam, a 

qua iuxta christianae legis praeceptum, nemo citra piaculum deflectere umquara 

potest, praeterquam scilicet ubi forte aliquid lubeatur, quod Dei, et 

Ecclesiae legibus adversetur ^). 

Quid Vobis videtur? 

Auctoritate Omnipotentis Dei, Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli, 

ac Nostra, Dilectum Filium Presbyterum Josephum Valerga ad Patriarchatum 

Latinura Hierosolymitanum evehimus, eumque in illius Ecclesiae Patriarcham 

et Pastorem praeficimus, prout in decreto et schedula consistorialiabus 

expi-imetur. 

In nomine Patris f, et Filii f, et Spiritus Sancti t, Amen. 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XVII. decembri»"«inni MDCCCXLVU '). 


Ubi priraum nullis certe Nostris meritis, sed inscrutabili Dei iudicio 

in hac Principis Apostolorum Cathedra coUocati catholicae Ecclesiae gubernacula 

tractanda susccpimus, Apostolicae Nostrae sollicitudinis curas in 

Hispaniam convertimus, quemadmodum optime noscitis, Venerabiles 

Fratres. Hinc intirao Nostri cordis dolore considerantes gravissima damna, 

quibus ob tristes rerum vicissitudinos magna illa et inclyta Dorainici gregis 

jjortio premcbatur, divitera in misericordia Deura assiduis enixisoue precibus 

numiliter obsecrare numquara destitimus, ut afflictis illis Ecciesiis opcm 

afferre, easque a misero, in quo versabantur, statu revocare dignaretur. 

Atijue pro Apostolici Nostri ministerii dcbito, et singulari paternae caritatis 

aifectu, quo illustrera illara nationem prosequimur, nibil certe Nobis potins 

fuit, quiun ut sanctissimae nostrae Religionis ncgotia ibi componere studcremus. 

Cum autem fclicis recordationis (rrcgorius XVI. Pracdeccssor Nostcr 

incepissct suis instruore Pastoribus nonnullas illius Rcgni Diocccses in 

dissitis transmarinis rcgionibus sitas, in id j)cculiarcs Nostras curas intcndimus, 

ut aliis pluribus ipsiusllcgni vacantibus Ecclcsiis in coutincnti etiam 

positis novos valcrcmus dare Antistites co muncre dignos, atque ita per- 

') S. Lco, itiidcrn ') I/uc vef. prop. 63. 

»)vSu/)rfl, pag. 10, 23. *) Huc rej prop. 16.

29 

ficere quod idem Decessor Noster morte pneventus abSolvere minime 

potuerat. Quamobrem Venerabilem Fratrem loannem Archiepiscopum TLessalonicensem 

virum integritate, doctrina, prudentia, ac rerum gerendarum 

oeritia praestantem cum Nostris ad Oarissimam in Christo P'iliam Nostram 

Mariam Elisabeth Reginam Catholicam Litteris, atque opportunis facultatibus 

et instructionibus in Hispaniam misimus, ut quidquid ad sanandas inibi 

contritiones Israel, atque ad catholicae religionis bonum proraovendum conduceret, 

omiii studio curaret, atque inter alia efticeret ut viduatas illic 

Ecclesias idoneis Pastoribus concrederemus. Itaque, clementissirao misericordiarum 

Patre votis studiisque Nostris opitulante, evenit, ut summa animi 

Nostri consolatione nonnullos, veluti nostis, in illis regionibus Antistites iam 

constituere potuerimus, atque in praesentia multas alias Hispaniaruin Cathedrales 

et Metropolitanas Ecclesias diu vacantes canonico suorum Pastorum 

regimini et procurationi tradere, atque ita divini Nominis gloriae, catholicae 

Religionis bono, ac spirituali illarum dilectavum ovium saluti consulere 

valeamus. Quod quidem futurum contidimus, cum ex relatione commemorati 

Venerabilis Fratris Delegati Nostri, atque ex actis maturo examine ab ipso 

confectis agnoverimus, viros ipsis Dioecesibus regendis ac moderandis destinatos 

eas habere dotes , quae ad pastorale munus rite utiliterque obeundum 

requiruntur, In eam autem spem erigimur fore, ut quampriraum aliarum 

illius Regni Ecclesiarum viduitati prospicere possimus, utque rebus iam nunc 

in meliorera conditionem vergentiDus, et favente etiam Catholica Maiestate 

Sua in aliis porro atque aliis religionis negotiis, in quae idem Venerabilis 

Frater Delegatus Noster studiosissme incumbit, vota et consilia Nostra 

felicem dante Domino exitum assequantur. 

Alia etiam longe amplissima sub alio magno Principe regio est '), in 

(jua Catholicae Religionis res diuturnis gi"avioribusque calamitatibus afflictae 

ipsum recolendae niemoriae Decessorem Nostrum multos per annos sollicitum 

habuerant, et praecipuas Nostras curas sibi pariter vindicarunt. Equidem 

optavissemus hoc ipso die Vos certiores facere de bono exitu, quem aliqua 

ex parte Nostras ipsas curas habuisse confidebamus. Non detuere autem 

quidam ephemeridum scriptores, qui id ipsum feliciter evenisse affirmarint. 

Nos tamen nihil adhuc annuntiare Vobis possumus, nisi firmam spem, qua 

sustentamur fore, ut omnipotens et misericors Deus propitius respiciat super 

Ecclesiae suae filios tantis inibi tribulationibus connictatos, et sollicitudini 

benedicat, qua statum catholicae Religionis in meliorem illic conditionem 

adducere connitimur. 

Nunc porro Vobiscum communicamus, Venerabiles Fratres, summam 

admirationem, qua intime affecti fuimus, ubi scriptum, a quodam viro ecclesiastica 

Dignitate insignito elucubratum. typisque editum, ad Nos pervenit. 

Namque idem vir in huiusmodi scripto ae quibusdam loquens doctrinis, quas 

Ecclesiarum regionis suae traditiones appellat'), et quibus huius Apostolicae 

Sedis iura coarctare intenditur, haud erubuit asserere, traditiones ipsas a 

Nobis in pretio haberi. Absit enimvero, Venerabiles Fratres, ut mens aut 

cogitatio >sobis umquam fuerit vel minimum declinare a Maiorum institutis, 

aut abstinere ab huius Sanctae Sedis auctoritate sarta tecta conservanda, 

atque tuenda. Habemus equidem in pretio peculiares traditiones, sed eas 

tantum , quae a Catholicae Ecclesiae sensu non discrepent ; praesertim vero 

illas reveremur ac firmissirae tuemur, quae cum aliarum Ecclesiarum traditione, 

atque in priniis cum hac sancta Romana Ecclesia plane congruant, 

ad quam, ut S. Irenaei verbis utaraur, propur potiuittn prlncipaiuatem 

tieceste est omtiem conveniie Kccleaiam^ fioc est eos, qui sunt nndiqne fideles, 

in qua semper ab his, qui sunt undique, consetvata est ea, quae est ab /4postoHs 

traditio '), 

At aliud insuper est, quod aniraum Nostrum vehementer angit et 

urget. Ignotum certe Vobis non est, Venerabiles Fratres, multos hostium 

Catholicae veritatis in id praesertim nostris temporibus conatus suos intondere, 

ut monstruosa quaeque opinionum portenta acquiparare doctrinae 

') De Russia et Polonia sermo est. N. edit. 

') De liberiatibus quas vocant gallicanis agi videtur. Ono ref. §§. V. et VI. 

Syll. N ed. ') S. Iren. conira haereses. Lib. III. cap. 3.

30 

Christi, aut cum ea commiscere vcllent, atque ita impium illud de cuiuslibet 

religionis iiiUij/ercntta systema iiiagis mugisfiue propagarc commoliuntur. 

Novissime autcm, horrendum dictu! inventi aliqui sunt qui eam nomini, et 

Apostoiicae dignitati Nostrae coutumeliam imposucrunt, ut Nos veiuti participes 

stultitiae suae, et memorati uequissimi systematis fautores traducere 

non dubitarint. Hi nimirum e.x consihis, a Kcligionis Catholicae sanctitate 

haud certe alicnis, quae in ncgotiis quibu.-.dam ad civilem pontiHciae Ditionis 

procurationcm spectantibus bcnigne mcuuda duximus puulicae commoditati 

et prospcritati ampliandae, atquc e.\ vjuia nonnuilis eiusdcm Ditiunis hominibus 

initio ipso Pontilicatus Nostri clemcnter impertita, coniicere voluerunt, 

Nos ita benevoie senlire de quocumquc liominum gencre, ut nedum Ecclesiae 

lilios, sed cetcros etiam, utut a Caiholica unitaie alieni permaneant, esse 

pariter in salutis via, atque ad aeternam vitam pervenire posse arbitremur '). 

Desunt Nobis prae horrore verba ad novam hanc contra Nos, et tam atrocem 

iniuriam detestandam. Amamus cquidcm intimo cordis afFectu homines 

universos, non aliter tamen quam in caritate Dei et Domini nostri lesu 

Christi, qui venit quaererc et salvum facere quod perierat, qui pro omnibus 

mortuus est, qui omncs homines vult salvos hcri, et ad agnitionem veritatis 

venire; qui misit proinde discipulos suos in mundum universum praedicare 

evangelium omni crcaturae, denuntians eos, qui crediderint et ba^tizati 

fuerint, salvos fore, qui vero non credidciint, condemnatum iri. \eniant 

igitur qui salvi tieri volunt, ad columnam et firmamcntum veritatis, quod 

Ecclesia est, veniant scilicet ad veram Christi Ecclesiam, quae in suis Episcopis 

summoque omnium capite Komano Pontitice successionem habet 

Apostolicae auctoritatis uuUo tcmpore interruptam, quae nihil umquam potius 

habuit quam ut praedicaret, atque omni ope custodiret ac tueretur doctrinam 

ex Christi mandato ab Apostoiis annunciatam; quae inde ab Apostolorum 

aetate in mediis omne genus difticultatibus crevit, et per totum orbem miraculorum 

splendore inclyta, Martyrum sanguine ampliricata, Confessorum et 

Yirginum nobilitata virtutibus, Patrum testimoniis scrintisque saiiientissimis 

corroborata viguit, vigetque in cunctis terrae plagis, etperfecta tidei, sacramentorum, 

sacrique regimmis unitate refulgct. Nos qui, licet indigni, praesidemus 

in suprema hac Petri Apostoli Catiiedra, in qua Christus Dominus 

eiusdem Ecclesiae suae fundamentum posuit, nullis ullo unquam tempore 

curis laboribusque abstinebimus, ut per ipsius Christi gi'atiam eos qui ignorant, 

et errant, ad unicam hanc veritatis et salutis viam adducamus. Meminerint 

autem quicumque ex adverso sunt, transiturum quidem coelum et terram, 

sed nihii praeterire umquam posse ex verbis Christi, neque in doctrina commutari, 

quam a Christo Ecclesia Catholica custodiendam , tuendam, et praedicandam 

accepit. 

Post haec haud possumus, quin Vobis, Venerabiles Fratres, loquamur 

de doloris acerbitate, qua confecti fuimus, proptcrcaquod paucis ante diebus 

in hac alma Urbe Nostra catholicae Rcligionis arce et ccntro nonnulli 

paucissimi illi quidem homines prope dclirantes repeviri potuerint, qui vel 

ipsum humanitatis scnsum abiicientes, cum maximo aliorum ipsius Urbis 

civium fremitu ct indignatione, minime cxhorrucrunt palam pul)Iiceque triumphare 

in luctuosissimo intcstino bello nuper intcr Helvctios excitato. 

Quod fatale sanc bcUum Nos intimo cordc ingcmiscimus, tum ob cffusum 

illius nationis sanguinem, fratcrnamque cacdcm, ct atroccs, diuturnas, funcstasque 

discordias, ouia, dissidia, (luae ex civilibus jjotissimum bcllis in populos 

redundare solcnt, tum ob dctrimcn!a, quae inde catholicac rci obvenissc 

accepimus, et obvcntura adhuc tiincmus, tum dcniqueob dcjiloranda sacrilegia 

in primo conflictu conunissa, quae coinmcmorare animus rclugit. 

Cctcrum dum hacc lamcntamur, humillimas Deo totius consolationis 

agimus gratias, (|ui in multitudine jniscricordiac suae non dcsinit Nos consolari 

in omni tribulatioiie Nostra. Etcnim intcr tantas angustias non leve 

certe Nobis solatium alfcrunt ct prospcri sacrarum JMissionum eventus, et 

strenui evangolicorum Ministrorum laborcs, qui apostolico zeio incensi, 

gravissima quacque pcricula atque discrimina invictc dcspiricntcs, in rcmotissimis 

regionibus populos ab errorum tcnebris, morumque fcritate ad 

•) /Juc rtf. §. III. iS////., pvaesevliin prop. 16.

31 

catholicae veritatis lumen, omnemque virtutis et humanitatis cultum traducere, 

ac pro Dci gloria et animarum salute fortiter pugnare non desinunt; 

et pientissima ac plane eximia catholicoriim populorum studia, qui Nostris 

desideriis mirifice obsecundantes non levia afflictae pauperum Hibernorum 

genti subsidia praebere haud intermiserunt, quique tum largitionibus ad 

Nos etiam missis, tum assiduis ad Deum precibus omnem opom conferre non 

cessant, ut sanctissima Christi lides atque doctrina longe lateque ubique 

gentium, ubique terrarum felici faustoque progressu magis magisque propagetur. 

Quae praeclara opera, omni certe laudum praeconio digna, dum 

peculiari gratissimi animi Nostri testificatione prosequimur, a clementissirao 

Donorura omnium largitore Deo humilitor poscimus, ut fidelibus suis uberem 

pro illis retribuat in aeternitate mercedem. 

Habetis, Venerabiles Fratres, quae Vobis hodierno die significanda 

iudicavimus. Cum autem hanc Nostram Allocutionem in publicum emittere 

censuerimus, hac occasione sermonem Nostrum ad alios quoque Venerabiles 

Fratres, universi catholici Orbis Patriarchas, Archiepiscopos , Episcopos, 

toto cordis aifectu convertimus, eosque omnes et singulos obsecramus, atque 

hortamuv in Domino, ut stabili inter se concordia et caritate coniuncti, atque 

arctissimo fidei et observantiae vinculo Nobis et huic Petri Catliedrae obstricti, 

perfccti sint in eodem sensu et in eadem sententia, atque humanis 

quibusque senositis rationibus, et solum Deum ob oculos habentes, Eiusque 

auxiHum ingiDus, fervidisque precibus implorantes, nihil vigilantiae, nihil 

laboribus umquam praetennittant, ut episcopali fortitudine, constantia, prudentia 

praelientur praelia Domini, et maiori usque alacritate dilectas oves 

eorum curae commissas ab venenatis pascuis avertant, ad salutaria propellant, 

easque numquam patiantur decipi doctrinis variis et peregrinis, sed strenue 

a rapacium luporum insidiis et impetu defendant , itemque errantes in omni 

bonitate, patientia, et doctrina ad veritatis et iustitiae semitam reducere contendant, 

ut et illi divina auxiliante gi-atia occurrant in unitatem fidei, et 

agnitionem Filii Dei, atque ita fiant nobiscum unum ovile et unus pastor. 

AUocutio 

habita Caietae in consistorio secreto die XX. aprilis anni MDCCCXLIX'). 


Quibus, quantisque malorum procellis summo cum animi Nostri dolore 

Pontiticia Nostra ditio, omnisque fere Italia miserandum in modum 

iactetur ac perturbetur, nemo certe ignorat, Venerabiles Fratres. Atque 

ntinam homines tristissimis hisce rerum vicibus edocti aliquando intelligani, 

nihil ipsis perniciosius esse posse, quam a veritatis, iustitiae, honestatis et 

religionis semitis doflectere, ac nequissimis impiorum consiliis acquiescere, 

eorumque insidiis, fraudibus et erroribus decipi atque irretiri! Equidem universus 

terrarum orbis probe noscit, atque testatur, quae quantaque fuerit 

paterni atquc amantissimi animi Nostri cura et sollicitudo in vera solidaque 

Pontificiae Nostrae ditionis populorum utilitate, tranquiilitatc, prosperitate 

procuranda, et quis tantae rs ostrae indulgentiae et amoris fructus extiterit 

Quibus quidem verbis callidissimos tantorum malorum art.ficcs dumtaxat 

damnamus, quin ullam maximae populorum parti culpam trihucre velimus. 

Verumtamcn deplorare cogimur, multos etiam e populo ita misere fuisse 

deceptos, ut aures suas a Nostris vocibus ac monitis avertentes, illas fallacibus 

quorumdam magistrorum doctrinis praebuerint, qui relinqucntcs ifer 

revtnm, et prr r/r/s tciii-brnsns ambulantcs '), co unicc spcctabant, ut imperitorum 

praescrtim animos mentesque magnificisfalsisque promissis in fraudera 

et in errorem inducerent, ac plane compellerent. Omncs profecto norunt, 

quibus laudum praeconiis fucrit ubique concelebrata memoranda illa et 

amplissima vcnia a Nobis ad familiarum pacem, tranquillitatom, fclicitatemque 

procurandam concessa. Ac nemincm latct, plures ca venia donatos uon 

') Huc referuntur Fropositloties 40,04, 76. ^) Prov. II. 13.

32 

solum suam mentem vel minimum haud immutasse, qucmadmodum sperabamus, 

verum etiam eorum cousiliis et molitionibus acrius in dies insistcntes 

iiihil umquam inausum, nihilque intentatum reliquisse, ut civilem Romani 

PontificisPrincipatum, eiusque regiraen, uti iamdiu machinabantur , labeJactarent 

et funditus everterent, ac siniul acerrimum sanctissimae nostrae religioni 

bellum inferrent. Ut autem id facilius consequi possent, nihil antiquius 

habuere, quam multitudines in primis convocare, inflammare, easque assiduis 

niagnisque motibus agitare, quos vel Nostrarum concessionum praetextu continenter 

fovere et in dies augere summopere studebant. Ilinc concessiones 

in ipso Nostri Pontificatus initio a Nobis ultro ac libenter datae non solum 

optatos fructus haud emittere, sed ne radlces quidem agere umquam potuere, 

cum peritissimi fraudum architecti iisdem concessionibus ad novas concitandas 

agitationes abuterentur. Atque in hoc vestro consessu, Venerabiles 

Fratres, facta ipsa vel leviter attingere, ac raptim commemorare ea sane 

raente censuimus, ut omnes bonae voluntatis homines clare aperteque cognoscant, 

quid Dei et humani generis hostes velint, quid optent, quidque ipsis 

in animo semper fixum destinatumque sit. 

Pro singulari Nostro in subditos affectu dolebamus, ac vehementer 

angebamur, Venerabiles Fratres, cum assiduos ilios populares motus tum 

puolicae tranquillitati et ordini, tum privatae familiarum quieti ac paci 

tantopere adversos videremus, nec perlerre poteramus crebras illas pecuniarias 

collectas, quae variis nominibus non sine levi civium incommodo et 

dispendio postulabantur. Itaque mense Aprili anno 1847 per publicum 

Edictum Nostri Cardinalis a publicis negotiis oranes raonere haud oraisimus, 

ut ab eiusraodi popularibus conventibus et largitionibus sese abstinerent, 

atque ad propria pertractanda negotia animura mentemque denuo converterent, 

omnemque in Nobis fiduciara coUocarent, ac pro certo haberent, 

paternas Nostras curas cogitationesque ad publica commoda comparanda 

unice esse conversas, quemadmodum iam pluribus ac luculentissimis argumentis 

ostenderamus. \ erum salutaria haec Nostra monita, quibus tantos 

populares motus compescere et populos ipsos ad quietis et tranquillitatis 

studia revocare nitebamur, i ravis quorumdam hominum desideriis et machinationibus 

vehementer adversabantur. Itaque indcfcssi agitatiunum auctores, 

qui iam alteri ordinationi iussu Nostro ab eodem Cardinali ad rectam 

utilemque populi educationera promovendam editae obstiterant, vix dum 

monita illa Nostra noverunt, haud destitere contra ipsa ubique inclamare et 

acriori usque studio incautas multitudines commovere, eisque callidissime 

insinuare ac pei'suadere, ne illi tranquillitati a Nobis tantopere exoptatae se 

umquam dare vellent, cum insidiosum in ea lateret consilium, ut populi 

quodammodo indormirent, atque ita in posteruni duro servitutis iugo facilius 

opprirai possent. Atque ex eo terapore plurima scripta typis quoque edita. 

atque acerbissimis quibusque conturaeliis, conviciis, minisque plenissima aa 

Nos missa fuere, quae oblivione sempiterna obruimus, fiamraisque tradidimus. 

Ut autem inimici homines fidem aliauam facercnt lalsis periculis, quae in 

populum irapendere claraitabant, haua reforraidarunt mentitae cuiusdam conlurationis, 

ab ipsis apposite excogitatae, ruraorcm ac raetum in vulgus spargere, 

ac turpissimo mendacio vociferari, eiusmodi coniurationem initam esse 

ad urbem Romam civili bello, caedibus ac funeribus funestandam, ut novis 

institutionibus penitus sublatis atque deletis, pristina gubernandi forma iterum 

revivisceret. Sed huius falsissimae coniurationis praete.vtu inimici homines 

co spectabant, ut populi contomptum, invidiam, furorem contra quosdara 

lectissimos quoque viros virtute, religione praestantes et ecclesiastica etiam 

dignitate insignes, ncfarie commovercnt atque excitarent. Probe nostis, in 

hoc rerum aestu civicam militiam fuisse propositam, ac tanta celeritate 

collectam, ut rectae illius institutioni et disciplinae consuli rainime potuerit. 

Ubi priraum ad publicae adrainistrationis prosperitatcm mapis raagisque 

procurandam opportunura fore ccnsuimus Status Consultationora instituere, 

inimici homines occasiononi exinde statim arripuore, ut nova Gubeniio 

vulnera imponercnt ac siraul efficerent, ut huiusraodi institufio, quao jmblicis 

ponulorum rationibus magnae utilitati os.sc poforat, in (hunnum ac perniciem 

ceaeret. p]t quoniam corum opinio iniinine iam invaluorat. oa instifutione 

et Pontificii regiminis indolem ac naturam imrautari, et Nostram auctori-

33 

tatem Consultoinim iudicio subiici, idcirco eo ipso die, quo illa Status Consultatio 

inaugurata fuit, liaud omisimus tuvbulentos quosdam iiomines, qui 

Consultoros cumitabantur, gravibus severisque verbis serio monere, eisque 

verum Imius institutionis tinem clare aperteque manifestare. Verum perturbatores 

numquam desinebant, deceptam populi partem maiore usque impetu 

sollicitare, et quo facilius asseclarum numerum habere et augere possent, 

tum in Pontiticia Nostra ditione, tum apud exteras quoque gentes insigni 

nrorsus impudentia atque audacia evulgabant, eorura opinionibus et consiliis 

Nos plane assentire. xvlemineritis, Vunerabiles Fratres, quibus verbis in 

Nostra Consistoriali Allocutione, die 4. mensis Octobris auno 1847 ad Vos 

babita, universos populos serio comraonere et exhortari haud omiserimus, 

ut ab eiusmodi vcteratorum fraude studiosissirae caverent. Interim vero 

pervicaces insidiarum et agitationum auctores, ut turbas metusque continenter 

alerent et excitarent, mense lanuario superioris anni incautorum animos 

inani externi belli rumoi'e territabant, atque in vulgus spai-gebant, bellum 

idem inteinis conspirat onibus et malitiosa Gubernautium iuertia foveri ac 

sustentatum iri. Nos ad tranquillandos animos, et insidiantium fallacias 

refellendas nulla quidem interposita mora die 10. Februarii ipsius anni voces 

eiusmodi omnino falsas et absurdas esse declaravimus illis Nostris verbis, 

Quae omnes probe cognoscunt. Atque in eo tempore carissirais Nostris sub- 

ditis, quod nuncDeo bene iuvante eveniet, praenuntiaviraus, futurum scilicet, 

ut innuramerabiles tilii ad communis omnium tidelium Patris domum, ad 

Ecclesiae nempe Statum propugnandum convolarent, si arctissima illa gi'ati 

animi vincula, quibus Italiae 1'rincipes, populique intirae inter se obstringi 

debebant, dissoluta fuissent, ac populi ipsi suorura Principura sapientiam, 

eorumque iurium sanctitatem vereri, ac totis viribus tueri et defendere 

neglexissent. 

Etsi vero Nostra illa verba nuper commemorata tranquillitatem brevi 

quidem temporis spatio iis omnibus attulere, quorum voluntas continuae 

adversabatur perturbationi, nihil taraen valuere apud infensissimos Ecclesiae 

et humanae societatis hostes, qui novas iam turbas, novos tumultus concitaverant. 

Siquidem caluraniis insistentcs, quae ab ipsis, eorumve similibus 

contra Religiosos Viros divino ministerio addictos, et bene de Ecclesia 

raeritos disseminatae fuerant, populares iras omni impetu adversus illos 

excitarunt atque inHaramarunt. Neque ignoratis, Venerabiles Fratres, nihil 

valuisse Nostra verba ad populum die 10. Martii superioris anni habita, 

quibus Reiigiosam illara farailiam ab exilio et dispersione eripere magnopere 

studebamus. 

Cura inter haec notissiraae illae rerum publicarum conversiones in 

Italia et Europa evenirent, Nos iterum Apostolicara Nostram attoUentes 

vocem die 30. Martii eiusdem anni haud oraisimus universos populos etiam 

atque etiam moneiê, hortari, ut et catholicae Ecclesiae libertatem vereri, et 

civiiis societatis ordinem tegere, et omnium iura tueri, et sanctissimae 

nostrae Religionis praecepta exequi, et in primis christianara in omnes caritatem 

e.xercere omnino studerent, quandoquidem si haec ipsi agere neglexissent, 

pro certo haberent, quod Deus ostenderet, se populorum dominatorem 

«sse. 

lam vero quisque vestrum plane noscit quomodo in Italiam Constitutionarii 

rcgiminis forma fuorit invecta, et quoinodo Statutum a Nobis die 

14. Martii superioiis anni Nostris Subditis concessum in lucem prodierit. 

Cum autcm implacabiles publicae tranquillitatis et ordinis hostes nihil antiquius 

haberent, quam omnia contra Pontiticiura Gubernium conari, et 

populum assiduis motibus, susj)icionibus exagitare, tum qua scriptis in lucem 

editis, qua Circulis, qua Societatibus. et aliis quibusque artibus nunquam 

interraittebint Gubernium atrociter calumniari, eique inertiae, doli et traudis 

notara inurere, licet Guberniura ipsura omni cura et studio in id incumborct, 

ut Statutum tantopcre exoptatum raaiore, qua tieri possct, vuljjaretur 

celeritate. Atque hic universo terrarum orbi manifestare vohimus, eo ipso 

temporc homines illos in suo constantes proposito subvertendi Pontiticiara 

ditionem totaraque Italiam, Nobis proposuisse non iam Constitutionis, sed 

Reipublicae proclamationora, veluti unicura tum Nostrae, tum Ecclosiae 

Status incolumitatis pcrfugium atque praesidium. Subit adhuc noctui^na illa 

3

34 

hora, ct vcrsantur Nobis antc oculos quidam homines, qui a fraudum architectis 

misere illusi ac deccpti illorura ea in re causam agcre, atque eamdem 

Rcipublicae proclamationem Nobis proponere non dubitabant. Quod quidem, 

praetcr innumera alia et gravissima argumenta, magis magisque demonstrat, 

novarum institutionum petitiones et progrcssum, ab huiusmodi hominibus 

tantopere pracdicatum, eo unice spcctare, ut assiduae foveantur agitationes, 

ut omnia iustitiae, virtutis, honestatis, religionis principia usqucquaque penitustollantar. 

atque horrendum et luctuosissimum, ac vel ipsi naturali rationi 

et iuri maxime adversum Sorla/ifm! , vel etiam tommunisini , uti apellant, 

systema cum maximo totius humanae societatis detrimento et exitio quaquaversus 

induoatur, propagetur, ac longe lateque dominetur '). 

Sed quamvis haec teterrima conspiratio, vel potius hacc diuturna conspirationum 

series clara esset et manifesta, tamen, Deo sic permittente, 

multis illorum fuit ignota, quibus communis tranquillitas tot sane de causis 

cordi suramopere esse debc1)at. Atque etsi indefessi turbarum moderatores 

gravissiraain de se suspicionem darent, tamen non defuere quidani bonae 

voluntatis homines, qui araicam illis raanum pracbuere, ea forsitan spe freti 

forc, ut eos ad moderationis et iustitiae seraitam reducere possent. 

Interira belli claraor per universam Italiam extemplo pervasit, quo 

Pontificiae Nostrae ditionis subditorura pars coraraota atque abrepta ad arma 

convolavit, ac Nostrae voluntati obsistens eiusdem Pontiticiae aitionis tines 

praetergredi voluit. Nostis, Venerabiles Fratres, quomodo debitas tum 

Sumrai Pontificis, tura Supremi Principis partes obeuntes iniustis illorura 

desideriis obstiteriraus, qui Nos ad illud bellura gercndura pertrahere volebant, 

quique postulabant, ut inexpertam iuventutem subitario modo collectam, 

ac militaris artis peritia et disciplina numquara excultara, et idoneis ductoribus 

bellicisque subsidiis destitutani, ad pugnam, id est ad certam caedem 

compelleremus. Atque id a Nobis expetcbatur, qui licet iraraerentes inscrutabili 

Divinae providentiae consilio adApostoIicacDignitatis fastigium evecti, 

ac vicariara Christi lesu hic in terris operara gercntes, a Dco, qui est auctor 

pacis et araator caritatis, raissionera accepimus, ut omnes populos, gentes, 

nationes pari paterni amoris studio prosequentes, omniura saluti totis viribus 

consulamus, et non iara ut homines ad clades raortcmque irapellamus. Quod 

si quicumque Princeps nounisi iustis de causis bellum aggredi numquam 

potest, ecquis tam consilii et rationis expers umquam erit, qui plane non 

videat, catholicum orbem raerito atque optirao iure longe maiorem iustitiam, 

gi'avioresque causas a Komano Pontifice requircre, si Pontificem ipsum alicui 

Dellum inaicere et inferre consniciat? Quaraobrem Nostra AUocutione, die 

29. Aprilis superiori anno ad Vos habita, palam publiccque declaraviraus, 

Nos at) illo bello omnino esse alienos. Atque eodem tempore insidiosissimum 

profecto munus tura voce, tura scripto Nobis oblatuni, ac non solura Personae 

Nostrae vel maxinie iniuriosum, verum ctiam Italiae perniciosissimura repudiavimus. 

rciecimus, ut scilicet Italicae cuiusdara Reipublicae regiraiui praesidcre 

vellenius ). Equidem singulari Dei miseratione gravissimura loqucndi, 

monendi, hortandique munus a Deo ipso Nobis impositura iraplenduni curavinius, 

atque adeo confidimus, Nobis illud Isaiac improperari non posse'): 

f-îic tnihi quia tacui. Utinam vcro patcrnis Nostris vocibus, monitis, hortationibus 

suas Nostri omnes filii praebuisscnt aures! 

Memineritis, Vencrabiles Fratrcs, qui clamores, quique tumultus a 

turbulcntissimae factionis hominibus excitati fuere post Allocutionem a 

Nobis nunc coramcmoratam , et quomodo civile Minislerium Nobis fuerit 

') IIuc ref §. IV. Siill 

') Inlcr alia liarc dipna sunl quao nntcntur Pontificis vcrba in hac.Aliociitionc 

pronunliala: ..Ncc Nohis lcmporari possiiiinis. quin ianionlonuir in rons'\ssii hoc 

vpstro runostissiniain iilani consiioludinom. nosiris tom]ioribus prapcipiic prassantom. 

oxiiialo oinno poniis iibolios in iiicom odondi. qiiibus aul .sanciissimao nnslrae 

Itoiicioni. niorumqiie iinnoslati lciorrimum boilum inrorliir. aul civilos jiorlurbalinnos 

ac disrordiao innammanliir, aut Ecclosiao bona impoiunlur. ot sacr.iiiora quaoque 

illius jura oi'pugniinlur, aut optimi quiqiic viri Talsis criminaiionibus lacerantur." 

({uo ref. prop. 79. N. Edit. ') Is. VI. 5.

35 

impositum, Nostris quidem consiliis, ac principiis, et ApostolicaeSedis iuribus 

sumnioi)ere advcrsum. Nos quidem iam inde infelicem Italici belli exitum 

futurum animo prospeximus, dum unus ex illis Ministris asserere non dubitabat. 

bellum idem, JSobis licet invitis ac reluctantibus, et absque Pontiiicia 

benedictione, esse duraturum. Qui quidem Minister gravissimam Apostolicae 

Sedi inferens iniuriam baud extimuit proponere, civiiem Ilomani Pontiiicis 

Principatum a spirituali eiusdem potestate omnino esse separandum '). Atque 

idem ipse haud muito post ea deNobis palam asserere non dubitavit, quibus 

Summum Pontificem ab humani generis consortio eiiceret quodammodo et 

dissociaret. Justus et misericors l)ominus voluit Nos humiliare sub potenti 

manu Eius, cum permiserit, ut plures per menses veritas ex una parte. 

mendacium ex altera acerrimo iuter se dimicarent certamine, cui attuiit 

iinem novi M .iisterii electio, quod postea alteri locum cessit, in quo ijigcnii 

laus cum peculiari tum publici ordiuis tutandi, tum legura observandarum 

studio erat coniuncta. 

Verum effraenata pravarum cupiditatum licentia et audacia in dies 

caput altius extollens longe grassabatur, ac Dei hominumque hostes diuturna 

ac saeva dominandi, diripiendi, ac destruendi siti incensi nihii iam aliud 

optabant, quam iura quaeque divina et humana subvertere, ut eorum desideria 

possent explere. Hinc macliinationes iamdiu comparatae palam publiceque 

emicuere, et viae humano sanguine respersae, et sacrilegia numquam 

satis deploraiida conimissa, et inaudita prorsus violentia in iSostris ipsis 

Quirinalis Aedibus infando ausu Nobis illata. Quocirca tantis oppressi angustiis, 

cum ne dum Principis, sed ne Pontiticis quidem partes libere obire 

possemus, non sine maxima animi Nostri amaritudine a Sede Nostra discedere 

debuimus. Quae luctuosissima facta in publicis Nostris protestationibus 

enarrata iioc loco iterum recensere praeterimus, ne funesta illorum recordatione 

communis noster recrudescat dolor. Ubi vero seditiosi homiues 

Nostras illas noverunt protestationes, maiore furentes audacia, et omnia 

omnibus minitantes nulli neque fraudis, neque doli, neque violentiae generi 

pepercerunt, ut bonis omnious iam iâvore prostratis maiorem usque terrorem 

iniicerent. Ac postquam novam illom Gubernii formam, ab ipsis Ginnia 

di Siaio appellatam, invexere, ac penitus sustulerunt duo Consiiia a Nobis 

instituta, totis viribus allaborarunt, ut novum cogeretur Consilium, quod 

CoTiytiiuentis tiouianae nomine nuncupare voluerunt. Refugit quidem animus, 

ac dicere reformidat quibus quantisque fraudibus ipsi usi fuerint, ut eiusmodi 

rem ad exitum perducerent. Hic vero haud possumus, quin meritas 

maiori Pontificiae ditionis Magistratuum parti laudes tribuamus, qui proprii 

honoris et oflicii memores munere se abdicare malueruuL, quam ullo modo 

manum operi admovere, quo eorum Princejjs et amantissimus Pater legitimo 

suo civili Principatu spoliabatur. Illud tandem Consilium fuit coactum, et 

quidam Romanus Advocatus vel in ipso suae primae orationis exordio ad 

congregatos habitae, omnibus clare aperteque declaravit, quid ipse cmictique 

alii sui socii horribilis agitationis auctores seutirent, quid vellent, et quo 

SpeCtarent Ltx . ut ille inquiebat, nwraHs progressus est imperiosa et 

inexorabili'^. ac simul addebat, sibi, ceterisque iamdiu in animo fixura esse, 

temporale Apostolicae Sedis dominium ac regimen funditus evertere, licet 

moais omnibus eorum desideriis a Nobis fuisset obsecundatum. Quam dcclarationem 

in lioc vestro consessu commemorare voluimus, ut omncs intellipnt, 

pravam huiusmodi voluntatem non coniectura, aut suspicione aliqua a Nobi< 

turbarum auctoribus fuisse attributam, sed eam universo terrarura or1)i 

palam publicequo ab illis ipsis manifestatani, quos vel ipse pudor ab eadeui 

proferenda declaratione revocare debuisset. Non liberiores igitur institutiones. 

non utiliorem publicae administrationis procurationem, non providas cuiusque 

generis ordinationes huiusmodi homines cupiebant, sed civilcra Apostolicae 

Sedis principatura, potestatemque impetere, convellcre. ac destruere 

omnino volebant ). Ac eiusmodi consilium, quantum in ipsis fuit, ad exituiu 

deduxerunt iilo l'

36 

Ecclesiae, adiunctamque illis Apostolici obeundi 

maiori subditorum Pontificiae aitionis damno et 

muneris libertatem ), vel 

' 

calamitatc, Romanos Pontitices 

a temporali Gubernio tum iure tum facto decidisse declararunt. 

Non levi quidem moerore ob tam tristia facta confecti fuimus, Venerabiles 

Fratres, atque illud in primis vel maxime dolemus, quod Urbs Roma 

Catholicae veritatis et unitatis centrum, virtutis ac sanctitatis magistra, per 

impiorum ad eam quotidie confiuentium hominum operam, omnibus gentibus, 

populis, nationibus tantorum malorum auctrix a])i)areat. Verumtamen in 

tanto animi Nostri dolore pergratum Nobis est posse aflirmare, longe maxiraam 

tum Romani Populi, tum aliorum Pontificiae nostrae difionis populorum 

partem Nobis, et Apostolicae Scdi constanter addictam a uefaviis iilis machinationibus 

abhoruisse. licet tottristium eventuum spectatrix extiterit. Summae 

auoque consolationi Nobis fuit Kpiscoporum, et Cleri Pontiticiae Nostrae 

aifionis sollicitudo, qui in mediis periculis, et omnc genus difficuitatibus 

ministerii et ofticii sui parfe':; obire non desfiterunt, ut populos ipsos qua 

voce, qua exemp!o a motibus illis, nefariisque factionis consiliis averferent. 

Nos certe in tanto rerum cerfamine atque discrimine nihil intentatum 

rcliquimus, ut publicae tranquillitati et oi'dini consuleremus. Multo enira 

tempore anfeqiiam trisfissima iila Novembris facfa evenirent, omni studio 

curavimus, ut Helvetiorum copiae, Apostolicae Sedis servifio addictae, atque 

in Nosfris Provinciis degentes, in Urbem deducerentur , quae tamen res 

contra Nostram volunfatem ad exitum minime fuit jêrducta eorum opera, 

qui mense iNIaio Ministrorum munere fungebantur. iseque id solum, verum 

etiam ante illud tempus, nec non et postea, tum publico praesertim Romae 

ordini tuendo, tura inimicorum hominum audaciae comprimendae curas 

Nostras convertimus ad alia militum praesidia comparanda, quae, 

perraittenfe, ob rerura ac teraporura vicissifudines Nobis defuere. 

Deo ita 

Tandem 

post ipsa luctuosissiraa Novembris facta haud omisimus Nostris litteris, die 

guinta Januarii datis, omnibus indigenis Nostris militibus efiam atque etiam 

inculcare, ut religionis et militaris honoris meraores iuratam suo Principi 

fidera custodirent, ac sedulam impenderent operam, quo ubique tum publica 

tranquillifas, tura debita erga legitiraum Gubernium obedientia ac 

servaretur. Neque id tantum, verum efiam Helvefiorura copias 

devotio 

Romam 

pefere iussimus, quae huic Nostrae voluntati haudquaquam obsequutae sunt, 

cum praeserfim supremus illarum Ductor in hac re haud recte atque honorifice 

?e gesserit. 

Atque inferim factionis raoderatores maiore in dies audacia et impetu 

opus urgentes, tura Nosfram Personam, tura alios (jui Nostro adhaerent lateri, 

horrendi cuiusque generis calumniis et contumeliis lacerare non intermittebant; 

ac vel ipsis Sacrosancti Evangelii verbis et sententiis nefarie abuti 

Don dubitabant, ut in vestimentis ovium, cum intrinsccus sint lupi rapaces, 

im])ei-itara multitudinera ad prava quacque eorum consilia et raoliraina pertralierent, 

atque incautorum mentes falsis doctrinis imbuerent. Subditi vero 

tempora i Aposfclicae Sedis ditioni, et Nobis immobili fidc addicti, merifo 

atque opfimo iure a Nobis exposcebant, ut eos a fot gravissimis, quibus 

undique ])remebantur, angustiis, periculis, calamifafibus et iacturis eripcrcmus. 

Et quoniam nonnulli ex ipsis reperiuntur qui Nos veluti causam (inno('uam 

licet) tantarum perfurbationum suspiciunt. ic(!irco isfianiniadverfant volimns. 

Nos quidcm ut prinmm ad suprcmam Apostolicam êdcm evecti fuiraus. 

pafernns Nosfras curas et consilia, qnomadmodura supra declaravimus. eo 

cerfe infondisse, uf Pontificiae Nosfrae ditionis populos omni stiidio in meliorem 

conditinncm adduccrcmus ^). sed inimicoium ;ic turbulenforum hominum 

opera factnm esse, ut consilia illa Nosfra in irritura coderent, contra vero 

factiosis ii^sis, Dco ]>ermittente, configisse, ut ad exitum perducere possent 

(june a longo aiite teni])ore moliri ac tonfare omnibus quibusque malitiae 

artibus nuniquam dcstitcrant. Itnque id ipsum, quod iani alias cdiximus. 

hic iterum ropotimus, in tara gravi scilicct ac luctuosa tcmiêstafe, qua univcrsus 

ferc tirrarum orbis tantoj^cre iactafur, Doi manum csse agnoscendam, 

Kinsque vorcm audicndam, qui eiusmodi flngellis honiinum pcccata ct iniqnitntos 

]iuniro solct, ut ipsi ad iustitiae scraitas rcdirc fcstincnt. Hanc igitur 

') IJuc rcj. prop. 70. *) Hiic rff. prop. 80.

37 

vocem andiant qui erraverunt a veritatc, et derclinqucntcs vias suas convertantur 

ad Dominum; audiant etinm illi, qui in hoc tristissimo rerum statu 

magis de privatis propriis commodis, quam de Ecclcsiac bono, et rei catbolicae 

prosperitatc solliciti sunt, ac meminerint nihil prodesse bomini si 

munduin uii'iver\inn liicr

B8 

atque integerriraos Ecclcsiasticos, Religiososque viros crudeliter insectatos 

in vincuhi coniectos, et occisos, sacros clarissinios Antistites vel ipsa Cardinalitia 

dignitate iusignes a propriis gi-egibus dire avulsos, et in carcerem 

abroi^tosV Atque liaec tanta facinora cuntra Kcclesiam, eiusque iura, et 

libertaicui admittuntur tum in Pontiticiae ditionis locis, tum alibi, ubi homiy 

nos illi, vel eorum similes dominantur, eo scilicet tempore, quo iidem ipsi 

libertatom ubique proclamant, ac sibi in votis esse coufingunt, ut suprema 

Suuimi Pontiticis potestas, a quovis prorsus vinculo expedita. omni libertate 

IVuatur. 

Jam porro nemincm latet. in qua tristissima ac deploranda conditione 

carisGirai Nostri versentur subditi eonimdem iiuminum opera, qui tanta 

advorsus Ecclesiam tiagitia committunt. Pubiicum enim aerarium dissipatum, 

exhaustum , commercium intermissum ac pene exstincium, ingcntes pecuniae 

summae optimatibus viris aliisque impositae, privatorum bona ab illis, qui se 

i)upuiurum rectures et etiraenatarum cohortium duciores appeilant, direpta, 

Douurum omnium tremefacta libertas, eoruraque tranquiilita' in summum 

disci-imen adducta, ac vita ipsa sicarii pugiuni subiecta, et alia maxima et 

gravissima maia ac dan)na, quibus continenter cives tantopere uftliguntur 

atque terrentur. Ilaec scilicet sunt illius prosperitatis initia, quam iSurami 

Pontiricatus osores Pontiticiae ditionis populis annunciant atque promittunt ). 

In magno igitur et incredibili dolore, quo ob tantas tum Ecclesiae, 

tum Pontificiae Isostrae ditionis populorum calamitates intime excruciabaniur, 

probe noscentes ofticii Nostri rationem omnino postulare, ut ad 

calamitates ipsas amovendas ac propulsandas omnia conaremur, iam inde a 

die quarta Decembris proximi superioris anni omnium Pi-incipum, et " ^tionum 

opem, auxiliumque iraplorare, et exposcere haud omisimus. . c 

Nobis temperare non possumus, quin Vobiscum, Venerabiies Fratres, nunc 

communicemus singularem illam consolationem, qua atfecti fuimus, cum iidera 

Principes, et populi, etiam illi qui catholicae unitatis vinculo Nobis minime 

sunt coniuncti, propensissimam eorum erga Nos voluntatem luculeutis sane 

raodis testari ac declarare studuerint. Quod quidera dura acerbissimum 

animi Nostri dolorem miritice lenit atque solatur, magis magisque demonstrat 

quomodo Deus Ecclesiae suae Sanctae semper propitius adsistat. Atque 

in eam spem erigimur fore, ut omnes intelligant. gravissima illa mala, quibus 

in hac tanta temporura asperitate populi, ac regna vexantur, ex sanctissimae 

nostrae religifmis contemptu suam duxisse originem, nec aliunde solatium 

ac remedium habere posse, quam ex divina Christi doctrina, Eiusque Sancta 

Ecclcsia, quae virtutum omuium foecunda parens et altrix, atque expultrix 

vitiorum, dum homines ad omnem veritatem ac iustitiam instituit, eosque 

mntua caritate constringit, publico civilis 

dura in modum consulit ac prospicit ). 

societatis bono, et ordini miran- 

Postquam vero omnium Principum opem imploraviraus, ab Austria, 

quae Pontiliciae Nostrae ditioni ad Septentrionera hnitima est, auxiliura eo 

sanc libentius effiagitavimus quod ipsa non solum temporali Apostolicae 

, 

Sedis dominio tuendo egregiam suam semper operam navaverit, verum etiam 

quod nunc ca profecto spes aflfulgeat forc, ut ab iilo Imperio iuxta ardentissima 

Nostra desideria, iustissimasque Nostras postulationes notissima quaedam 

eliminentur prmcipia, ab Apostolica Sede perpetuo imiirobata, ac 

proptcrea inibi Ecclesia in suam restituatur libertatem cum maximo illorum 

tideli im bono atque utilitate. Quod quidem dum non mediocri animi Nostri 

consolationp signiticamus, plane non dubitamus, quin id Yobis non leve 

afferat gaudium. 

Idem auxilium a Gallica Natione expostulaviraus, quam singulari 

patcrni nnimi Nostri benevolentia ot atêctu prosemiimur, cum illius Nationis 

Clerus, Populus(pic tidelis omnibus quibusque tilialis devotionis et observantiac 

signiticationibus Nostras calamitates at angustias lcnire ac solari 

studuerit. 

Ilispaniae quoque opcm invocavimns, quae de Nostris angustiis vehementcr 

anxia atque sollicita alias catholicas Nationes primum excitavit, ut 

') Uiu rcj. prop. 40, 80. ') Hnv ref. prop. 40.

39 

filiali quodam foedere inter $e jnito communem fitlclium Patrem ac Supremum 

Ecclesiae Pastorem in propriani Sedem reducere contcnderent. 

Hanc denique opem nb utriusque Siciliae Kegno eliiagitavimus, in 

quo hospitamnr apud illius Regem, qui in vmim sulidumquo suorura populorum 

felicitatem promovendaui totis viribus incumbens tanta religione ac 

piet.ite refulget, ut suis ipsis populis exemplo esse possit. Etsi vero nuUis 

verbis evprimere possimus, qunnta cura et studio idem Princeps eximiura 

suara filialcm in Kos devotidnem omnium ofticiorum genere, et egrtgiis 

factis assidue testari, et contirinare laetatur, tanum praeclara eiusd(TO J'rincipis 

in Nos mcrita nulla umquam delebit obiivio. Neque taciti ullo niodo 

praeterire possumus pietatis, amoris et obsequii signilicationes, quibus eiusdem 

Regui Clei-us, et Populus Nos prosequi numquam deslitit, ex quo 

Regnum ipsum attigimus. 

Quamobrem in eam spem erigimur fore, ut, Dco bene iuyanlj, catliolicae 

illae gentes Eccle>iae, eiusque Summi Pontiticis communis omnium 

fidelium Patris causam prae oculis habentes, ad civilem Apostulicae Sedis 

Principatum vindicandum, ad pacem et tianquillitatem subditis Nustris restituendam 

quamprimum accurrere pmperent, ac futurum contidimus, ut 

sanctissimae nustrae 1'eligionis, et civilis societatis hostes ab urbe Koraa, 

totoque Ecclesiae Statu amoveantur. Atque id ubi cuntigerit, omni certe 

vigiluntia, studio, contentione a Nobis erit curandum. ut iiii omnes errores, 

et gravissiuia propulsentur scandala, quae cura bonis onmibus tam veheraenter 

dolere debuimus. Atque in primis vel raaxime allaborandum, ut 

hominum mentes ac voluntales impiorum fallaciis, insidiis et fraudibus 

miserandum in modura deceptae collustrentur serapiternae veritatis lumine, 

quo honiines ipsi funcstissimos errorum et vitioruni fructus agnoscant, atque 

ad virtutis, iustitiae et religionis seniitas amplectendas excitentur et inflammentur. 

Ojitime enira noscitis, Venerabiles Eratres, horreuda illa et oranigena 

opinionura monstra, quae ex abyssi puteo ad exitium et vastitatera 

eraersa longe iam lateque cum maximo reiigionis, civilisque societatis detriraento 

invaluere, ac debaccliantur. Quas pervorsas pestiferasque doctrinas 

inimici homines seu voce, seu scriptis. seu publicis spectaculis in vulgus 

disseminare numquara intermittunt, ut effraenata cuiusque impietatis, cupiditatis, 

libidinis licentia magis in dies augeatur et projjagetur'). Hinc porro 

illaeomnescalamitates, exitia etluctus, quibus huraanum genus, ac universus 

fere terrarum orbis tantopere est funestatus et funestatur. Neque ignoratis 

cuiusmodi bellum contra sanctissimam nostram religioncra in ij)sa quoque 

Italia nunc geratur, quibusque fraudibus et raachinationibus teterrimini 

ipsius religionis et civilis societatis hostes imperitorum pracsertim animos 

a fidei sanctitate, sanaque doctrina avertere, eosque aestuantibus incrodulitatis 

fiuctibus deraergerc atque ad gravissima quaeque peragenda f^cinora 

cor»ipeIlere conentur. Atque ut facilius eorum consilia ad exitum perducere, 

et horribiles cuiusque seditionis et perturbationis motus excitare ac fovere 

possint, haereticorum hominura vestigiis inhaerentes, supreraa Ecclesiae 

auctoritate onmino despecta, plane non dubitant Sacrarura Scripturaruni 

verba, testiraonia, sententias privato proprio, pravoque sensu invocare. interpretari, 

invertere, detorquere; acpcr summam impietatem saneiissiuio Cln-isti 

Domine nefarie abuti non reformidant. Neque eos pudet paiam ]iubliccque 

asserere, timi cuiusque sanctissimi iuramenti violationem, tura quamlibet 

Kcelestam, fingitiosamque actionem sompitcrnae i))si naturae legi repugnantem, 

non solura hnud esse improbandam, vcrum eiiam omnino licitam. summisqup 

laudibus etfei-endam, quando id pio jiatriae amnre, ut ij^si dicunt, 

agatur ^). Quo impio ac i^raepostero argmnentandi genere ab eiusuu.di hominibus 

omnis prorsus honestas, virtus, iustitia ponitus tollitur, atfjue noliinda 

ipsius latronis et sicarii agendi ratio per inauditam irapudentiam defeiiditur 

ct commendatur. 

Ad ceteras innumeras fraudes, quibus catlinlicae Ecclosiae inin:ici 

eonfinenter utuntur. ut incautos iiraoscrtim ct imporitos ab insius Kcclesiae 

sinuavellant etabriiiiant, acen-imae etiam, ac turpis^îuiae aocouunt calumniae, 

quas iii Personam Noslrara inlendere et comminisci non crubescunt. Nos 

') tluc rej. prop. 79. ') J/uc ref. prup. G4.

40 

quidcm nullis licet Nostris meritis Illius Lic in tcrris vicariam gcrentes 

OJiCraui, '/"' cuiii iiio tdi'jcic 11- 7IOII iiifotdkrOnt, cum ptiterclur iiou cinninllu.batur. 

acerbissima quacqui; convicia in omnipatientia, ac silcntio pevferre, 

ct pro persequcntibus, et cahiiuuinntibus Nos urare nuniquiira oniisimus. 

Vcrum cum dcbitores simus sapientibus, et insipicntibus, omniumque saluii 

consulerc dobeamus, liaud ])Ossumus, quin ad pi-accavendam prcieseiiim intirmorum 

oflrcnsionom, in lioc vcstro Cunsessu a ^'obis rciiciamus falsissimam 

illam et omnium teterrimam calumniam, quae contra Persuuam humiiitatis 

Kostrae \)cv rcccnti-simas quasdam epliemcridas est evulgata. Etsi vero 

incredibih horrore affecti fuimus ubi ilJud commcntum lcgiums, quo inimici 

homines jNubis, et Ajjustulicae Scdi grave vulnus infcrre comu;oiiuutur, 

tamen duUo modo veicri i)Ossunms, ne eiusmodi turiiis«ima mendacia vel 

leviter otfcndere queant supremam illam veritatis Cathedram, et Nos, qui 

nullo meritorum suffiMgio in ea collocati suraus. Et quidem singulari iJei 

misericordia divinis ihis nostri Redemjituris verbis uti possumus: jt

41 

meritas debifasqne laudes ipsis Vcnci-abilibus Fratribus tribucre laetamur, 

eisdem oniiiios uddiiuus, ut divino auxilio tVeti jêrgant alacriori usque zelo 

mmisterium suum iuiiilere, ac iiraeliari ])raeiia Doinini, et exaltare vocem 

in sapientia ct 1'ortitudine ad san.uidas contrifiones Israel. luxta haec non 

desinant adire cuin liducia ad tlironuin gratiae, ac publicis, privatisque 

precibus insistcre, et Hdclil):!s poimlis sedulo inculcare, ut omnes ubique 

poenitentiam agant, quo misericordiam a Deo consoquantur, et gratiam 

inveniant in auxilio oiqiorruno. Nec vero intermittant viros ingenio, sanaque 

doctrina pracstantes hortari, ut ipsi quoque sub eorum et Apostolicae 

Sedis ductu populorum meutes illustrare, et serpentium errorum tenebras 

dissipare studeant. 

Ilic etiam carissimos in Christo Filios Nostros Populorum Principes 

et Rectores obtestanmr in liomiuo, atque ab ipsis expobcimus ut serio ac 

sedulo considerantes quae et quanta damna ex tot errorum ac vitiorum 

coduvie in civilem societaiem rcdiuident, omni cura, studio, consilio in id 

potissimam incumbere velint, ui virtus, iustitia, religicT ubique domiuentur, 

ac maiora in dics inci-eiuenta susci[)iant. Atque uuiversi populi, gentes, 

nationes, earumque Moderatores assid.ie ac diligenter cogitent et meditentur, 

omnia buua in iustitiae exercitio Cuiisistcre, ouuiia vero mala ex iniquitate 

prodire. Siquidem iusUliu elecnt (jeiUem, iii.icros auleiii Javit puputus 

peicotuin '). 

Antcipinm autcm diccndi fincm faciamus, haud possumus, quin gratissimi 

aniuii Nosiri seiisus ibis omiiibus carissiinis atque amantissimis tiiiis 

palam pub iceque testemur, qiii de Nos ris calam.tatibus vehementer soUiciti 

singulari jirorsus erga Nus jiictatis aifcctu suas Nobis oblationes mittere 

voluerunt. Etsi vero luae luiiusiiiodi iai-gitiunes nun leve Nobis afferant 

solatuim, tamen fateri debeuius, paternum cur Nostrum non mediocri angi 

angustia, cum sunuuoiiere tuneaiuus, ne in tristissima hac rerum publicarum 

conditione iidem cai-issimi tilii suae in Nos caritati nimium indulgentes largitiones 

ipsas proiirio etiain incumiuudo ac detrinieuto facere velint. 

Denique, Venerabiles Lratres, Nos quidem investigabilibus sapientiae 

Dei consiliis, q ubas g oriam suam operatur, plane acnuiescentes, dam in 

humilitate cordis Nostri maxiiuas Deo agiinus gratias,* quod Nos dignos 

habuerit pro nomiiie Jesu cuntumeiiam iâti, et aliqua ex parte conformes 

fieri imagiui Passionis Eius, par.iti sumus in omni tide, spe, patientia et 

mansuetudine acerbisslmus quosque labjres, aerumnas perferre, atque ipsam 

animam Nostram pro Ec:.lesia iionere, si per Nostrum sanguinem ipsius 

Ecclesiae calauiitatibus consulere posseinus. Interiiu vero, Venerabiles 

Fratres, ne iutei-iuittamus dies noctcsque assiduis fer\idisque precibus divitem 

in mi


ad Arcbiepiscopos et Episcopos Italiae die VIII. decembris anni 

AIDCCCXLJX '). 

Venerabiles Fratres, Salutera et Apostolicam Benedictionem. 

Nostis et Kobiscum una conspicitis, VenerabilesFratres, quanta nuper 

perversiiate invalueriut perditi qnidara veritatis, iustitiae et honestatis 

cuiusque inimici, qui sive per IVaudem, omnisque geueris insidias, sive palam 

et tamquam tiuctus feri maris despumantes contusiones suas, elfraenatam 

cogiiandi, loquendi et impia quaeque audendi licentiam quaquaversus diffundere 

contendunt inter tideies itahae popuios, et catholicam Religionem in 

Italia ipsa labefactare, ac, si heri umquum posset, funditus evertere commoliuntur. 

Apparuit tota diabolici eorum consilii ratio tum aliis nonnuilis in 

locis, tura m alraa praesertim Urbe, Supremi Pontificatus Nostri Sede. in 

qua, Nobis abire inde coactis, liberius, paucis licet mensibus, debacchati 

sunt; ubi divinis humanisque rebus nefario ausu commiscendis, eo taudem 

illorum furor pervenit, ut spectatissimi Urbani Cleri, et Praesulum sacra 

inibi iussu Nostro irapavide curantium, turbata opeia et auctoritate despecta, 

vel ipsi interdum miseri aegi'oti cum morte coUuctantes , cunctis destituti 

religionis subsidiis, animam inter procacis alicuius meretricis illecebras 

emittere cogebantur. 

Jam vero etsi deincc ps Romana eadem Urbs, et aliae Pontificiae ditionis 

provinciae, Deo migerante, per Catholicarum Nationum arma civili Nostro 

regiraini restitutae fuerint, ac bellorum tumultus in aiiis pariter regionibus 

Itaaae cessaverit, non destitere tamen nec sane desistunt improbi illi Dei 

hominumque hostes a netando suo opere, sin minus per apertam vim, aliis 

certe fraudulentis nec semper occultis modis urgendo. Verura inhrmitati 

Nostrae supremam totius Dominici gregis curam in tanta temporura difficultate 

sustinenti, et peculiaribus huiusmodi Ecclesiarum Italiae periculis vehementer 

afHictae, non levis iuter aerumnas consolatio est ex pastorali Vestro 

studio, Venerabiles Fratres, cuius multa Nobis documenta, et in medio 

praeteritae tempestatis turbine non defuerant, et nova in dies chxriorfique 

obveniunt. Ipsa autem rei gravitas ui-getNos, ut pro debito apostolici officii 

Fraternitatibus Vestris, in Nostrae soUicitudiiiis partem vocatis, acriores sermone 

atque hortationibus Nostris addumus stinmlos ad praelianda constanter 

una Nobiscum praelia Domini, atque ad ea omnia concordibus animis providenda 

ac praestanda, quibus, Deo benedicente, et damna reparentur quaecumque 

Religioni sanctissimae per Italiam illata iam sint, et imminentia in 

posterum pericula propulsentur. 

Inter* multiplices fraudes, quibus praedicti Ecclesiae hostes uti consueverunt 

ad Italorum animos aFide catholica abalienandos, asserere etiara, 

et quaquaversus clamitare non erubescunt, catholicam Religionera Italae 

Gentis gU)riae, mat^nitudini et prosperitati adversari') ac propterea opus 

esse, ut illius loco Protestantium placita et conventicuhi inducantur, constituantur 

et propagentur, quo Italia pristinnm veterum temporura, scilicet 

cthnicorum, sitlendorem iterum acfiuirere possit. lu quo saue illorum commento 

haud facile nuis cxistimaverit, num detcstanda magis et vesanae 

impietatis malitia, vcl impudentia mentientis improbitatis. 

Etenim spiritualc emolumciitum, ut de jiotestate tenebrarum in Dei 

lumen translati et iustiticati gratia Christi haeredcs simus secundum spem 

vitae aeternae, hoc scilicet animarum emolinnentum, a catholicae Religionis 

sanctitate dimanans, cius profecto est pretii, ut quaocumque Imius nmndi 

ghiria et faustitas in comparatione illius plaue in nihiluni esset computanda. 

„Quid cnim j^rodest homini si mundum universum lucretur, animae vero 

„suae detrimentum patiatnr? aut quam dabit liomo commutatinnem pro 

„anima sua')?'" At vero tantum porro abest, ut temporalia illa detrimenta 

Italorum Genti ob verae Fidci profcssioncm acciderint, ut immo Religioni 

') lluc rejenintitr Si/ffalii rropositlonrs \H, fi.3. 

») /luc ref. piop. 40! 3) MatiLapi XVI. 2B.

43 

catholicae in acceptis refcrre illa debeat si Romano labante Imperio non in 

eam coiiditionem deciderit, in quam Assyrii et Clialdaei, Medi. Persaeque 

et Macedones Populi, multos antea dominati per annos, commutata deinceps 

temporum vice, dilapsi fuerant. Etenim nemo prudens ignorat, per sanctissimam 

Cbristi Religionem effectum esse. ut Italia non solum a tot ac tantis, 

quibus obruebatur. errorum teiiebris fuerit erepta, verum ctiam ut inter 

antiqui iliius Imperii ruinas, et barbarorum tota Europa grassantium incursiones, 

ad eam nihiloiiiinus gloriam et magnitudinem prae caeteris totius 

mundi nationibus se provectam conspiceret, ut per sacram Petri cathedram 

singulari Dei bencticio in ipsam collncatam latius atque solidius praesideret 

religione divina, quam pracfuerat olim dominatione terrena. 

Atque ex ipso lioc x\postolicae habendae Sedis singulari privilegio, et 

ex Religione catliolica tirmiores exinde in Italiae Populis radices obtinente 

alia porro permulta, eademque insignia beneticia profecta sunt. Siquidem 

sanctissima Christi Religio verae sapientiae magistra, humanitatis vindex, ac 

virtutum omnium foecunda parens, avertit quidem Italos ab infelicis illius 

gloriae splendore, quam illorura maiores in perpetuo bellorum tumultu, in 

externorum oppressione, atque in longe maximo hominum numero, ex eo 

quod vigebat iure belli, ad durissiraam captivitatein redigendo posuerant, 

sed una simul Italos ipsos Catholicae veritatis luce collustratos ad sectandam 

iustitiam et misericordiara , atque adeo ad praeclara etiam pietatis in 

Deum, et beneticentiae erga homiues aemulanda opera excitavit. Hinc in 

praecipuis Italiae urbibus admirari est sacra templa, et alia Christianorum 

temporum monumenta, haudquacrinm per cruentos labores hominum sub 

captivitate gementium, sed ingenu^ viviticoe caritatis studio confecta, et pia 

cuiusque generis instituta. quae sive ad Religionis exercitia, sive ad educationem 

iuventutis, et litteras. artes, discipiinas rite excolendas, sive ad 

miserorum aegritudines et indigentias sublevandas comparata sunt. Haec 

igitur divina Religio, in oua tot quidem nominibus Italiae salus. felicitas et 

gloria continetur, haec scilicet Religio illa est, quam ab Italiae populis 

reiiciendaminclainant? Lacrymas coliibere non possumus, Venerabiles Fratres, 

dum conspicimus aliquos nunc Italos reperiri, improbos adeo, misereque 

illusos, ut pravis irapiorum hominum plaudentes doctrinis in tantam Italiae 

perniciem conspirare cura ipsis non reformident. 

Sed vero ignotum vobis non est, Venerabiles Fratres, praecipuos illos 

huius scelestissiniae raacliinationis architectos eo tandem spcctare, ut populos 

orani perversarura doctrinarum vento agitatos, ad subversionem impellant 

totius ordinis huraanarum rerum, atque ad nefaria novi Socia/isTni et Comnninismi 

systcmata traducant ). Korunt autem et longo multorum saecu- 

lorum experimcnto coraprobatum vidcnt, nullam sibi consensionem sperari 

Sosse cura Ecclesia catholica. quae scilicet in custodiendo divinae revelationis 

eposito nihil unquam detrahi patitur propositis Fidei veritatibus, nihil illis 

per nova hoininum coranienta adraisceri. Idcirco consilium inierunt de 

Italis populis traducendis ad Protestantium placita et conventicula; in quibus 

ut illos decipiant. non aliud esse dictitant, quara diversam verae eiusdem 

christianae Religionis forniara, in qua, aeque ac in Ecclesia catholica, 

Deo placere datura sit '). Interea minime igiiorant. profuturum summopere 

impiae suae causae i^rincipium illud, quod in Protestantium placitis praecipuum 

est, de Sacris scilicei Scriptuiis privato uninscuiusque iudicio intelligendis. 

Exinde enim facilius sibi fore confidunt, ut primo quidem Sacris 

ipsis Litteris jierperam intcrpretatis abutantur ad erroies suos. quosi Dei 

nomine, diffundendos: subindn autcra ut homines sui^crbissiraa illa de divinis 

rebus iudicandi liccntia intiatos propellant ad cominunia ipsa iusti, honestique 

principia in dubiuin revocanda. 

Absit tainen. Venerabiles Fratres. ut Ttalia. ex qua, ob Sedem Apostolici 

Magistcrii Roinac constitutani. nationcs aliac incorruptos salutaiis 

doctrinae laticcs haurire solitae sunt. fiat illis in postcriim lapis offcnsionis 

et petra scandali; absit. ut dilocta baec Dorainieae Vincao pars iu direptionem 

ccdat omniuin bcstiaruni agri: absit ut Ilali Pojiuli, vcncfico Babvlonici 

calicis haustu dementali, parricidalia contra matrem Ecclcsiam arnui susci- 

') IJuc rtj. §. IV. StjU. ') IIuc ref. prop. 18.

44 

piant. Nobis quidcm, uti et Vobis, in haec tanti periculi tempora occulto 

Dei iudicio reservatis, cavendum omnino est, ne fraudes atque impetus 

hominum contra Italiae Fidem conspirantium extimescamus, nostris quasi 

viribus supcrandos; cum nostrum consilium et fortitudo sit Christus, et sine 

quo nihil possumus, per ipsum cuncta possimus ). Agite igltur, Venerabiles 

tratres, adv giiate impensius sujier creditum gregem, euuique a rapacium 

luporum insidiis et aggressinnibus tueri contendite. Communicate invicem 

consilia, pergite, ut iam instituistis, coetus habere inter Vos, ut malorum 

initiis, et praecipuis pro locorum diveisitate periculorum fontibus coramuni 

investigatione perspectis, sub auctoiitate ac ductu Sanctae huius Sedis 

promptiora illis remedia comparare valeatis, atque ita una Nobiscnm concordissimis 

animis, totoqiie pastoralis studii robore curas laboresque Vestros, 

Deo aditivante, in id conferatis, ut omnes hostium Ecclcsiae impetus, artes, 

insidiae, molimina irrita fiant. 

Ea vero ut in irrituui cadant, satagendum omnino est, ne populus de 

Christiana Doctrina, ac de Logc Domini parum instructus, ct diuturna in 

multis grassantium vitiorum licentia hebetatus, paratas sibi insidias, et propositorum 

errorum pravitatem agnoscere vix possit. A Vestra igitur pastorali 

sollicitudine velicmentcr exjjoscimus, Veuerabjles P>atres, ut nunquam 

intermittatis omnem adhibere operam, quo crediti Vobis tideles sanctissima 

Religionis nostrae doguiata ac praecepta, i)ro cuiusque captu, diligenter 

edoceantur, simulque moneantur, et exfitontur onmimodis ad vitam nioresqne 

suos ad illorum norniam componendos. Iniâmniate in eum finem Ecclesiasticorum 

hominum zelum, illorum jiraesertim. quibus aniniarum cura 

deniandata est, ut serio meditantes ministerium, quod acceperunt in Domino, 

et habentcs ob oculos Tridentini Concilii pi-aescnpta '), maioii usque alacritate, 

i^rout temporum ratio postulat, in cliristianae plebis instructionem 

incumbant, et sacra eloquia, ac salufis inonita in nmnium cordibus inserere 

studeant, annunciando ijjsis cum brevitate (tfacilitaic strmonis vitia, quae 

eos declinare, et virtutcs, quas sectari oporteat, ut pocnam aeternam evadcre, 

et caelestem gloriam conscqui valeant. 

Speciatim vern procurandum est, ut fidcles ipsi impressum in animis 

habeant, alteque defixum dogma illud sanctissimae nostrae Religionis, quod 

est de necessitiite catholicae Fidei ad ol^tinendnm salutrm '). Ilunc in finem 

summopere conducet, ut in publicis oratioiiibus fidt-Ies laici una cum Clero 

agant idcntidem i)cculiares Deo gratias pro inaestimaliili catholicae Religionis 

benertuio, quo ipsos omnes clcmcntissinie donovit, atque ab eodem 

Slisericordiarum ]'atre su])iiliciter petant. ut eiusdem Riligionis professionem 

in regionibus nostiis tueri. et inviolatam conservare diguetur. 

Interea Vobis certe pocnliaris erit cura. ut rtdeles omnes tempestive 

a Fraternitatibus Vestris suscipiant Sacraiiientum (ônhrmationis, per quod 

Bummo Dei beneficio specinlis gratinc robur oonfertur ad Fidem catholicam 

in gravioribus etiam poriculis constnnter prnfilenilam. Nec porro ignoratis, 

pundem in finom prodesse, ut ipsi a ncfcntoriim sordibus, per sinrerara 

illorum detestalionom, et Sacrnmentum Poenitentiae expiati, saoj.ius devote 

percipinnt sanctissiinum Euchnristiae Sacramentnm, in quo spiritualem esse 

constat animarum cibum et antidotum, quo liberemur a ciilpis quotidianis, 

et a peccatis mortalibus praeservemur, atque adeo symbolum unius illius 

corporis, cuius (hristus capiit cxistit. cuiquc nos, tanquam membra, arctissima 

fidoi, spei et caritatis connoxicne adstrictos esse voluit, ut idipsum 

omnes diceremus, nec essent in nobis sohismata'). 

Equidem non dubitamus, quin Parochi, eorumque adiutores et Sacerdotes 

alii, qui certis diebus, ieiuniorum pracsertimtempore, adpraedicationis 

'> Ex S. Leone Mag^no Fpist. ad Riisliciim iXarhononsrm. 

') Sess V. cnp. 2. — Spss. XXIV. rnp. 4. ei 7. dc Kof. 

•^) Hnc (Inpina a Clir sln acco|)ii:m. p| inciilcnlnm a Pfiirihns atqno a Corciliis, 

haheinr oliam in Forimilis Prorpssinnis Fidei. inm in ca scilicoi. qnne apiid La- 

linos. tam in ea, (|uac r.pnd firaocos. inm in nlia. quac npiid ccicros Or.cniales 

Cnlholicns in iisil ost. — //m rtj. fnop. 10. 17. 21. 

*) Ex Trid. Scss. XIIL Detr. de aS. Luchar. ISocrameuto, cap. 2.

45 

ministerium destinari consueverunt, auxiliarcm Vobis opcram scdulo in his 

omnibus sint praestituri. Attamen illorum operae adiungere interdum oportet 

extruordinaria subsidia Spiritualium Exercitiorum, et Sacrai-um Missionum, 

quas, ubi operariis idoneis commissae fuerint, valde utiles benedicente Domino 

esse constat tum fovendae bonorum pietati, tum peccatoribus, et longo 

etiam vitiorum habitu depravatis hominibus ad salutarcm pocnitcntiam excitandis, 

atque adeo ut tidelis pojjulus crescat in scientiaDei, et in onini opere 

bono fructiticet, et uberioribus caelestis gratiae auxiliis munitus a pcrversis 

inimicorum Ecclesiae doctrinis constantius abhorreat. 

Ceterura in his omnibus Vestrae, ac Sncerdotum Vobis auxiliantium 

curae eo intcr alia spcctabunt, ut tideles maiorem hororcm concipiant illorum 

scelerum, quae cum aliorum scandalo patrantur. Nostis enmi, quantum 

diversis in locis excreverit eorum numerus. qui Sanctos Caehtes, vel ipsum 

quoqne Sacrosanctum Dei Nomen palam blasj^hemare audent, aut in concubinatu 

vivere dignoscuntur cum incestu intcrdum connincto, aut Festis 

diebus servilia opera apertis etiam officinis excrcent, aut i^cclesiae praccepta 

de ieiuniis ciborumque delectu pluribus quoque adstantibus contemnunt, aut 

alia diversa crimina simili modo committere non erubcscunt. Meminerit 

igitur, Vobis instantibns, tidclis populus et serio considerct magnam peccatorum 

huiusmodi gi-avitatem et severissimas poenas, quibus illorum auctores 

plectendi ei-unt tum pro reatu cuiusque criminis proprio, tum pro spirituali 

periculo, in quod fratres suos pravi sui exempli contagione induxerunt. 

Scriptum est enim: fâe muudo « scandalis . ... fâe hointni illi, per qucm 

scandalnm venil '). 

Inter divcrsa insidiarum genera, quibus vaferrimi Ecclcsiae humanaeque 

Societatis innnici populos seduccre annituntur, illud certe in praecipuis 

est, quod nefariis consiJiis suis iamdiu paralum in novae Avtis librariae 

pravo usu invenerunt ^). Itaque in eo toti sunt, ut impios libellos etEnhemerides 

ac Pagellas mendacii. calumniarum et seductionis pltnas edere in 

vulgus, ac multiplicare quotidie non intermittant. Immo et praesidio usi 

Societatum. Bibiicarum, quae a Sancta hac Sede iamdudum damnatae sunt ^), 

Sacra etiam Bibiia praetcr Ecclesiae regalas ^) m vulgarem linguara translata, 

atque adeo corrupta, et in pravura scnsum infando ausu dctoj-ta diffundere, 

illorumque lertionem sub Religionis obtentu ticleli lilcbi commendare 

non vcrentur. Hinc pro sajiientia Vestra optime intclligitis, Venerabiles 

Fratres, quanta Vobis vigilantia, et sollicitudine adlaborandum sit, ut tideles 

oves a pestifera illorum lectione prorsus abhorreant; atque ut de divinis 

nominatim Littcris meminerint, ncminem hominum id sibi arrogare posse, 

ut suae prudentiae in.nixus iilas ad snos sensûs contorquere praesumat contra 

eum sensuni, qucm tenuit, et tenet Sancta ^laterlilcclesia; cui quidcm soli a 

Christo Domino mandatum est, ut Fidei depositum custodiat. ac de vero 

divinorum eloquiorura sensu. et interiiretatione iudicet '). 

Ad ipsara voro pravorura Librorum contagionem comprimendam perutile 

crit, Venerabiles Fratj-es, ut quicumque pi^nes Vos sint insignis, sanaeque 

doctrinae Viri, alia parvae ifem moiis scripta, a \'obis sciiicet antea 

probata, edant in aeditic:itioncm Fidci, ac salutarcm populi insti-uctionem. 

Ac Vestrae hinc curae erit. ut eadcm scripta, uti et aiii incorruptae pariter 

doctrinae, probataeqne utiiitatis li')i'i ab aliis conscripti, prout locorum ac 

pcrsonarum ratio suggcsserif, inter fidelcs ditfun.lantur. 

Omnes ar.tem, qui una Volnscum in dcfensionem Fidei allaborant, eo 

speciatim spcctabunt, ut pietatem, veuerationem , atque observantiam erga 

') Malthaei XVIII. ') f/itc ref. pmp. 79. 

') Extant ca supor ro. practer alia pracccdpmia Docrcta, Encyclicae Litterae 

Gregorii .WI. datae pnstridie .Nonas .Maii 1844. quae irclpiunt ../nier praeupt.as 

vwc/iinatiiines. cuirs sanctiorcs Ncs quoc;ue incnlcaviimis in Encycl. Epist. data 

9. Novcmliri. 1846 (pap. lO. 22). — //nc ref % IV. N//// 

^") Vid. Rec-. 4. px iis. quae a Patribus in Conc. Tridenlino dolrctis corscriptae. 

et Pio IV. n] prohatae rnonint in Cnrsl. Vonimiii firerjis 24. Mart. 15fi4: et addilionom 

eidoin laciam a Cnnpr. Ind c s. ancioritate Benodicti XIV. 17. Junii 1757 

Cquae fraomitti solont Indici Libr. proliibiiornm). 

*) Vid. Trid. Sess. IV. in DccreL JUe «dilioue et usu Sacrorum Librorum.

4r> 

suprcmam hanc Petri Sedem, qua Vos, Vencrabilcs Fratres, tantopere exceliitis, 

in vestrorum fidelium animis insinuent, tueantur, alteque detigant. 

Meminerint scilicet tidcles populi, vivere bic, et praesidere iu Successoribus 

suis Petrura Apostolorum Principem ), cuius dignitas in indigno etiara eius 

hacrede non deticit '). Meminerint, Christum Dominum posuisse in hac 

Petri Cathedra inex|;ugnabilc Ecclesiae suae fundamentum ') , et Petro ipsi 

clavcs dedisse Regni Caelorum ), ac propterea orasse, ut non deticeret fides 

eius, eidemque mandasse, ut confirmaret in illa fratres-'); ut proinde Petri 

Successor Romanus Pontifex in universum Orbera teneat primatum, et verus 

Christi Vicarius, totiusque Ecclesiae Caput, et omnium Christianorum Pater 

ct Doctor existat ''). 

In qua sane erga Romanum Pontificem populorum communione, et 

obedientia tuenda, brevis et compendiosa via est ad illos in Catholicae veritatis 

protcssione conservandos. Neque enira fieri potest, ut quis a Catholica 

Fide ulla uniquara ex parte rebellet, nisi et auotoritatem abiiciat Romanae 

Ecclesiae, in qua extat eiusdem Fidei irreformabile Magisterium a Divino 

Redemptore fundatum, et in (jua propterea semi'er conservata fuit ea, quae 

est ab Apostolis traditio. Hinc non modo antiquis haereticis, sed etiam 

recentiorious Protestantibus, quorum ceteroîuin tanta in reliquis suis placitis 

discordia est, illud commune semper fuit, ut auctoritatem impugnarent 

Apostolicae Sedis. quam nullo prorsus tempore, nullaque arte aut moJiraine, 

ne ad unum (ûidem ex suis erroribus tolerandum inducere potuerunt. 

Idcirco hodierni etiam Dei et humanae Societatis hostes nihil inausum relinquunt, 

ut Italos populos a Nostro Sanctaeque eiusdem Sedis obsequio divellant; 

rati niniirura tum demum posse sibi contingere, ut Italiam ipsara 

impietate doctrinae suae, novoruraque systeraatura peste contaminent. 

Atque ad pravam hanc doctrinam , et systemata quod attinet , notum 

iam oraniDus est, illos eo potissimum spectare, ut libertatis et aequalifatis 

nominibus abutentes, exitiosa i.oniviunisnn et SociaUsml commenta in vulgus 

insinuent. Constat autem, ipsis seu Communismi. seu Socia/ismi magistris, 

diversa licet via ac methodo agentibus, illud demura coraraune esse propositum, 

ut operarios atque alios inferioris praesertim status homines suis 

deceptos fallaciis et faustioris conditionis promissione illusos, continuis 

commotionibus exagitent, atque ad graviora paullatim facinora exerceant; 

ut postmodura illorura opera uti possint ad sujêrioris cuiusque Auctoritatis 

regimen oppugnandum, ad expilandas, diripiendas vel invadendas Ecclesiae 

priraura, ac deinde aliorum fiuorumcumque proiirietates, ad omnia tandem 

violanda divina humanaque iura, in divini cultus destructionem atque in 

subversionem totius ordinis civilium Societatum ). In tanto autem Italiae 

discrimine Vestrum munus cst, Vencrabilos Fratres, omnes pastoralis studii 

nervos intendere. ut fidclis populus agnoscat perversa huiusmodi placita et 

systemata, si ab illls decipi se patiatur, in aeternam paritcr ac teraporalem 

eius perniciem fore cessura. 

Moneantur itaque fideles curae Vestrae concrcditi , pcrtinere omnino 

ad naturara ipsara humanae societatis, ut omnes .\uctoritati obtempcrare 

debeant legitime in illa constitutae ); nec quidquam comniutari posse in 

praeceptis Domini, quae in Sacris Litteris ea super re annuntiata sunt. 

Scriptum est enim: «Subiecti estote omiii liumanae creaturae pronter Deum, 

«sive regi, quasi praecellenti, sivc ducibus. tainquam ab eo missis ad vindictara 

«malefactorum , laudcm vcro bonorum: quia sic est voluntas Dei, ut benc- 

«faoientes obmutescere faciatis imiTudcntium hominum ignorantiam: quasi 

«liberi, et non quasi velamen habentcs malitiae libertatem. sed sicut servi 

«Dei ").» Ft rursus: «Omnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit: 

«non est enim potestas nisi a Deo: quae autcm sunt, a Deo ordinatae sunt. 

') K\ aclis Ephosini Concilii Arf. III.. ct S. Petro Chrysologo Ep. ad Eutychcn. 

') S. Lpo M. Sf^rmon. in anniv. assuinpf. snac. 

') M:Uihaci .Wl, l,S. ') Matthaoi XVI. 19. 

*) I.urac ,\XiI. .31. :J2. 

') E\ Concilin (ipciitncnico Floronlino in Uofinit. son Docr. Unionis. 

') //i/r re/. §. IV. Si/ll. »") JJuc rej. prop. 63. 

*) S. Petri Epist. I. Cap. II. 13. scq.

47 

«Itaque qni resistit potestati, Dei ordinationi resistit. Qui autem rcsistunt, 

«ipsi sibi damnationein acquii-unt ) .» 

Sciant praeterea, esse pariter naturalis atque adeo incommutabilis 

conditionis liumanaruni rerum, ut inter eos etiam, qui in sublimiori auctoritate 

non sunt, alii tamen aliis, sive ob diversas animi, aut corporis dotes, 

sive ob divitias, et ext^rna huiusmodi boua praevaleant: nec ullo libertatis 

et aequilitatis obtentu tieri umquam posse, ut aliena bona, vel iura invadere, 

aut quomodolibet violare licitum sit. Perspicua hoc quoque in genere, et 

passim incuicata extant in Sacris Litteris divina praecepta, quibus nedura 

ab occupatione alienarum rerum, sed ab ipso etiam eius desiderio districte 

prohibemur '). 

Sed meminerint insuper pauperes, et miseri quicumque homines, quantum 

ipsi debeant Catholicae Religioni, in qua intemerata viget, et palam 

praedicatur Christi doctrina; qui beneticia in pauperes, vel miseros coUata 

perinde haberi a se declaravit, ac si facta sibi ipsi fuissent ^) ' atque omnibus 

praenuntiatam voluit peculiarem rationem, quam in die ludicii habiturus 

est de iisdem misericordiae operibus, sive scilicet ad praemia aeternae vitae 

fidelibus tribuenda, qui illis vacaverint, sive ad illos, qui ea neglexerint, 

aeterni ignis poena multandos "*). 

Ex qua Christi Domini piaenuntiatione, aliisque Illius circa divitiarum 

usum, earumque pericula severissimis monitis '), in Ecclesia Catholica inviolate 

custoditis, factum porro est, ut pauperes et miseri apud Catholicas 

gentes in longe mitiore, quam apud alias quaslibet, conditione versentur. 

Atque hi quidem in regionibus nostris uberiora adhuc subsidia obtinerent, 

nisi plura instituta, quae Maiorum pietate comparata fuerant ad ipsorum 

levamen, extincta nuper repetitis publicarum rerum commotionibus, aut 

direpta fuissent. De i'eliquo pauperes nostri, Christo ipso docente, meminerint, 

non esse cur tristes sint de conditione sua: quandoquidem in paupertate 

ipsa facilior eis parata via est ad obtiuendam salutem, dummodo scilicet 

suam indigentiam patienter sustineant, et non re tantum, sed spiritu pauperes 

sint. Ait enim; «Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum 

Caelorum*').» 

Sciat etiam fidelis populus universus, veteres Reges ethnicarura Gentium, 

aliosque in illis publicarum rerum Praesides multo gravius frequentius- 

(jue abusos fuisse potestate sua; atque hinc Religioni nostrae sanctissimae 

in acceptis referendum esse cognoscat, si Principes Christianorum temporum, 

reformidantes , Religione admonente, iudicium duriisimum, quod hts, gui 

praesunt, Jiet , et destinatum peccantibus supplicium sempiternum, in quo 

potenles polenter tormenta pattentur')^ iustiori erga SubiectOS populos et 

clementiori regimine utuntur. 

Agnoscant denique crediti Vestris Nostrisque curis fideles, veram perfectamque 

hominum libertatem, et aequalitatem in Christianae Legis custodia 

positam esse; quandoquidem Deus Omnipotens, (\\x\iQ,c\i pusiUum et magnum, 

et Cui aequaliter cura est de omnibus "), iton stibtraliet personam cuiusijuam 

nec verebitur magniludinem cuiusquam '), ac diem statuit in quo iudicattirus 

est Orbem in aeguitate '"), in SUO unigenito Christo lesu, qui venlurus 

est in gloria /'atris sui :;um Aitgelts suis , et iunc reddet unicuique secundtim 

opera eius "). 

Quod si fideles iidem paterna suorum Pastorum monita, et commemorata 

superius Christianae Legis mandata despiciontes, a supradictis 

hodiernarum machinationum promotoribus decipi se patiantur, et in perversa 

Socialt^mi et Coinmunismi systcmata conspirare cum illis voluerint. soiant 

serioque considerent, thesaurizare se sibimetipsis apud Divinum ludicem 

thesauros vindictae in die irae, nec quidquam interea ex conspiratione illa 

') S. huili Epist. ad Romanos XIII. 1. scq. 

') Exodi XX. 15. 17. — Deiitcrononiii V. 19. 21. 

3) Mal(h. XVIII. 15.; XXV. 40. 45. ') Matlh. XXV. 34. spq. 

*) Matth. XIX. 23. seq. ; Lucae VI. 4. XVIII. 22. seq. ; Epist. S. Jacobi V. I seq. 

48 

tcmporalis in populum utilitatis, scd nova potius miseriarum et calamitatum 

incrementa obventura. ^'on cnim datum hominibus est, novas stabilire 

socictates et communiones naturali humanaruni rcrum conditioni adversantes; 

atque idcirco conspirationum huiusmodi, si per Italiam dilatarentur, non 

alius esse exitus posset, nisi ut hodierno publicarum rerum statu per mutuas 

civium contra cives aggressicnes, usurpationes, cacdes labeiactato funditusque 

convulso, pauci tandem aliqui, nuiltorum spoliis locupletati, sumraum 

in communi ruina dominatum arripcrent. 

lam vero ad lidelem populum avertcndum ab impiorum insidiis, et in 

professione custodiendum Caiholicae lleligionis, atque ad veras virtutis opera 

excitandum, magna, ut probe scitis, vis est in illorum vita et exemplo, qui 

divinis se ministeriis manciparunt. Verum, proh dolor! non detuere per 

Italiam aliqui. pauci iili quidem, Viri Ecclesiastici, qui ad Kcdesiae hostes 

transfugae non minimo iliis au tideles decipiendos adiumonto fuerunt. Sed 

Vobis certe, Venerablles Fratrcs, novo illorum lapsus stimulo fuit, ut acriori 

in dies studio in Cleri disciplinam advigiletis. Atque hic in futurum quoque 

tempus, pro eo ac debemus, prospict^re cupientes, temiierare Nobis non 

possumus, quin commendemus denuo, quod in prima nostra ad totius Orbis 

Episcopos Encjxlica Ejdstola inculeaviinus '). nemiê ut ncmini cito manus 

imponatis '), sed in Ecclcsiasticae Miutiae dclectu niaiorem usquo diligentiam 

adhibeatis. De iis praesertim, qui sacris Oatlinibus initiari desiderent, 

inquirere et diu multumque investigare opus est, num ea doctrma, gravitate 

morum, et divini cultus studio conimer.dentur, ut cei-ta spcs afluit.eat fore, 

ut tamquam lacernae ardentes in JDonio Ddmini, coruin vivf-ndi ratione, 

atque operaaediricationem et s])iritualcm Vestro gregi utilitatem aflerre queant. 

Quoniam vero ex Monasteriis rccte administratis ingens in Ecclesia 

Dioecesis Xostro nomine certiores f..ciatis, Nobis peculiares aerumnas ingemiscentibus, 

quas multae illarum in recenti calamitoso temiiore perpessae 

sunt, non levi interea consolatloni fuissc^ aiiimoruin ]»aticntiam. at^jue in 

virtutis, et Religionis studio constantiam, qmbus ])Iurinii ex religiosis hominibus 

ad exemplam se commendarunt; etsi aliqtii non defuerint, qui suae 

professionis obiiti cum magno bonorum scandalo, et Kostro fratrumque 

suorum dolore turpissime praevaricati sunt: deinde vero, ut Praesides 

earumdem Familiarum, et superiores, ubi ojûs fnerit, illarum Moderatores 

Nostris verbis adhortemini, ut pro sui otticii debito, nulli parcant cnrae 

atque industriae, quo Regularis Discipiina, ubi servatur, magis in dies vigeat 

et tioreat, ubi vero detnmentum alinuod jtassa fuerit, onniino reviviscat et 

redintogretur. Moneant instanter iiiicm 1'raes.des, arguant, increpcnt religiosos 

lilarum Aluninos, ut serio considerantes nuibiis se votis Deo obstrinxerunt, 

illa dilig-mter reddere studcant, suique Instituti rcgulas inviolate 

custodiant, et mortiHcatiijncm lesu in suo cor])orc circumferentes ab iis 

omnibus abstineant, quae ]»roiiriae vocationi adversantur, et oitcribus instent, 

quae caritatem Dei ac proximi, ])erfcctaeque virtntis studium i^raescferant. 

Caveant praesertim supradicti Ordinum .Modoratores, nc ulli ad religiosa 

Instituta aditum faciant, nisi ciiins antca vitam, morcs atquc indolcm accuratissime 

expenderint; ac deinde illos tnntum ad religiosam ])roi'essionem 

admittant, qui tyrocinio ntc ])Osito ea dederint vcrae vocationis signa, ut 

iudicari merito ])ossit, ijisos non alia de causa rcligiosam vitam ampiecti, 

nisi ut Dco unice vivant, et suam at(iue aliorum salutem pro cuiusque 

Instituti raiione ])rocurare pf>ssint. Supcr liis autem dt.liberatum fixumque 

Nobis est, ut ea omnino serventur, qiiae ad Kcligit^saruin Familiarum boniun 

statuta praescriptaque sunt in Decrctis a Nostra Conjiregatione super Stiitu 

Regularium dic 2.x lanuarii superiori anno editis, et Apostolica Nostra 

Auctoritate sancitis. 

Post haec ad Saecularis Cleri deloctum rcvocato sermone, commendatam 

in primis volumus Fratornitatibus Vcstris instruclionem, et cdacationem 

minorum Clencorum; quandoquidem idonei Ecclesiae Ministri vix 

') Dic 9. Novembris 1846 Cpng. 19, 24). ') I. ad Timolb. V. 22.

49 

aliter babcri possunt, quam ex illis, qui ab adolescentia ctprimaipsa aetate 

ad sacra eadem ofticia rite informati fuerint. Pergite igitur, Venerabiles 

Fratres, omnem impendere industriam atque operam, quo sacrae militiae 

tyrones a teneris annis, quoad eius tieri poterit, in Ecclesiastica Seminaria 

recipiantur, atque inibi, tamquam novellae plantationes succrescentes in circuitu 

Tabernaculi Domini, ad vitae innocentiam, religionem, modestiam et 

ecclesiasticum spiritum conformentur, simulque litteras et minores maioresque 

disciplinas, praesertim sacras addiscant a selectissimis magistris, qui 

scilicet doctrinam sectentur ab omni cuiusque erroris periculo aiienam. 

Quoniam vero haud facile Vobis continget Minorum omnium Clericorum 

eruJitiunem in Scininai-iis perficere, ct ceteros etiam ex laicornm ordine 

adolescentes ad pastoralem Vestram sollicitudinem pertinere non est dubium, 

excubate insuper, Venerabiles Fratres, aliis omnibus publicis privatisque 

scholis, et quantum in Vobis est orani ope atque industria adnitimini, ut 

tota in illis studiorum ratio ad Catholicae doctrinae normam exigatur, et 

conveniens in illas iuventus ab idoneis et probitate ac religione spectatis 

Magistris ad veram virtutem, bonasque artes et disciplinas instituta, opportunis 

muniatur praesidiis, quibus structas sibi ab irapiis insidias agnoscat^ 

et exitiales eorumdem errores devitet, atque ita sibi et christianae, ac civili 

reipublicae ornamento et utilitati esse possit. 

Eo autem in genere praecipuam Vobis, planeque liberam auctoritatem 

et curam vindicabitis super Proiessoribus Sacrarum Disciplinarum , et in 

reliquis omnibus quae Religionis sunt, aut Religionem proxime attingunt ') 

Advigilate, ut in tota quidem scholarum ratione, sed in his maxime quae 

Religionis sunt, libri adhibeantur ab erroris cuiusque suspicione imraunes'). 

Commonete Animarum Curatores, ut seduli Vobis adiutores sint in iis, quae 

scholas respiciunt infantium et iuvenum primae aetatis; quo destinentur ad 

illas Magistri, et Magistrae probatissimae honestatis. et in pueris aut puellis 

ad Christianae Fidei rudimenta instituendis libri adhibeantur a Sancta hac 

Sede probati. Qua in re dubitare non possumus, quin Parochi ipsi exemplo 

illis sint, ot Vobis scdulo instantibus, in pueros ad Christianae Doctrinae 

primordia instruendos quotidie magis incumbant, eamque instructionem ad 

graviores sui muneris partes oranino pertinere meminerint M. lidem vero 

admonendi erunt, ut in suis sive ad pueros, sive ad reliquamPlebem instructionibus 

habere ob oculos non omittant Catechismum Roraanum, quem ex 

Decreto Tridentini Concilii, et S. Pii V. immortalis memoriae Decessoris 

Nostri iussu editum, alii porro Sumrai Pontilices, ac nominatim fel. record. 

Clemens XIII. cunctis animarum Pastoribus denuo commendatura voluit, 

taraquam ad pvavarum opmioinim fraudes rtmovendas , et verani, sanamque 

doclrinam propafjondam, stabiiiendamque opportunissitnum subsidlum *). 

Haud sane mirabimini, Venerabiles Fratres, si de his fusiori aliquantulum 

calamo scripsimus. Enimvero prudentiam Vestram minime fugit, periculoso 

hoc tempore Vobis Nobisque ipsis omni industria atque opera, ac 

magna animi tirmitate connitendum et invigilandum esse in illis omnibus, 

quae Scholas, et puerorum ac iuvenum utriusque sexus instructionem et 

educationem attingunt. Nostis enira, hodiernos Religionis, humanaeque Societatis 

ininiicos, diabolico plane spiritu, in id suas omnes artes conferre. ut 

iuvcniles mentes et corda a prima ipsa aetate pervertant. Idcirco etiani 

nihil intentatum, nihil prorsus inausum relinquunt, ut Scholas et Instituta 

quaelibct iuventutis cducationi dcstinata, ab Ecclesiae auctoritate, et a Sacrorum 

Pastorum vigilantia omni ex parte subducant. 

Juxta hacc firma spe sustentamur fore, ut carissimi in Christo Filii 

Nostri orancs Italiae Principes Fratcrnitatibus Vestris potenti patrocinio suo 

adfuturi sint, quo in supradictis omnibus muncri Vestro uberius satisfaccre 

valcatis; ncc dubitamus, quin iidcra ipsi Ecclesiam, et omnia tam spiritualia 

quam temporalia eius iura tucri velint. Id quidem religioni congruum est, 

•) f/uc ref. prop. 33, 44. 4G. ') IIuc ref. prop. 45. 47. 

*) 'rridonlinuin Sess. XXIV. 4. — Benedict. XIV. Conslitut. Et$i minime 

Febr. 1742. 

^) In Encyclicis Litteris ea de re ad omnes Episcopos datis 14. Junil 1761 

4

50 

avitaeque pietati, qua se in exemplum animatos ostendunt, Illorum quoque 

sapientiam non latet, initia malorum omnium, quibus tantopere affligimur, a 

detrimentis repetenda esse, quae Religioni Ecclesiaeque Catholicae iamdiu, 

praesertim vero a Protestantium aetate, irrogata fuerant. Perspiciunt scilicet, 

ex depressa saepius sacrorum Antistitum auctoritate, et ex crescente in dieg 

multorum in divinis et Ecclesiasticis praeceptis impune violandis temeritate, 

factum fuisse, ut minueretur pariter populi obsequium erga Civilem Potestatem, 

et hodiernis publicae tranquillitatis inimicis planior inde pateret via 

ad seditiones contra Principem coramovendas. Perspiciunt etiam, ex occupatis 

non raro direptisque, ac palam divenditis temporalibus bonis ad Ecclesiam 

legitimo proprietatis iure spectantibus , contigisse, ut decrescente in 

populi reverentia erga proprietates religionis destinatione consecratas, mulii 

ninc faciliores praeberent aures audacissimis novi Socialismi et Comminnûii 

assertoribus, qui alias pariter aliorum proprietates occupari ac dispertiri, 

aut alia quavis ratione in omniura usum converti posse coraminiscuntur. 

Perspiciunt insuper recidisse paullatim in civilem Potestatem inipedimenta 

illa, quae iamdiu multiplici fraude comparata fuerant ad cohibendos Ecclesiae 

Pastores, ne sacra sua Auctoritate uti libere possent. Perspiciunt denique 

calamitatum, quibus urgeraur, nullum aliud inveniri posse promptius et 

maiqris virtutis remedium, quam ut refloreat in tota Italia splendor Religionis 

Ecclesiaeque Catholicae, in qua diversis hominura conditionibus , et 

indigentiis opportunissima praesto esse praesidia non est dubium. 

Siquidem (verbis utimur S. Augustini) «Catholica Ecclesia non solum 

«ipsum Deum, sed etiam proximi dilectionera atque caritatem ita coraple- 

«ctitur, ut oranium morborum, quibus pro peccatis. suis animae aegi*otant, 

«omnis apud illara raedicina praepoUeat. Ipsa pueriliter pueros, fortiter 

«iuvenes, quiete senes, prout cuiusque non corporis tantum, sed et animi 

«aetas est, exercet et aocet. Ipsa feminas viris suis non ad explendam libi- 

«dinem, sed ad propagandam sobolem, et ad rei farailiaris societatem casta, 

«et fideli obedientia subiicit; et viros coniugibus non ad illudendum imbe- 

«cilliorem sexum, sed sinceri amoris legiljus praeticit. Ipsa parentibus tilios 

«libera quadam servitute subiungit, parentes filiis pia dominatione praeponit. 

«Ipsa fratribus fratres Religionis vinculo firmiore atque arctiore, quara san- 

«guinis, nectit, omnemque generis propinquitatem et aftinitatis necessitudi- 

«nem, senâtis naturae, voluntatisque nexibus, mutua caritate constringit. 

«Ipsa dorainis servos non tam conditionis necessitate, quam officii delecta- 

«tione docet adhaerere; et dominos servis, summi Dei communis Domini 

«considcratione placabiles, et ad consulendum magis, quam coercendum pro- 

«pensiores facit. Ipsa cives civibus, gentes gentibus, et prorsus hommes 

«priraorum parentum recordatione non societate tantum, sed quadam etiam 

«fraternitate coniungit. Docet reges prospicere populis, monet populos se 

«subdere regibus. Quibus honor debeatur, quibus affectus, quibus reverentia, 

«qnibus timor, quibus consolatio, quibus admonitio, quibus exhortatio, quibus 

«aisciplina, quious obiurgatio, quibus supplicium, sedulo docet, ostendens 

«quemadmodum et non oranibus orania, et omnibus caritas, et nulli debeatur 

«iniuria ').» 

Nostrum igitur Vestrumque est, Venerabiles Fratres, ut nulli parcentes 

labori, nuUa umquam difficultate deterriti, toto pastoraiis studii rouore 

tueamur in Italis populis cultum catholicae Keligionis, ct non solura obsistamus 

alacriter impiorum conatibus, qui Italiam ipsani ab Ecclesiae sinn 

avollere commoliuntur, sed etiam degeneres illos Italiae filios, qui iam eoruiiidem 

aitibus seduci se passi fuerint, ad salutis viam revocare annitaraur. 

Yerumtaraen cum orane datum optiraum ct onnie donum perfoctum 

desursmn descendat, adeamus cum fiducia ad thronum gratiao, Venerabiles 

Fratres, et caelestem luminum et misericordiarum Patrcm pnblicis privatisque 

iirccibus orare supplicitcr atque obsecrare non intormittanms, ut per 

merita Unigeniti Filii sui Domini nostri Jesu Christi, avcrtens faciem suam 

a poccatis nostris, omnium mentos et corda virtuto gratiao suao propitius 

illustret, ac rebelles qno(|ue ad se compollens voluntatos. Ecclosiam sanctan. 

novis victoriis et triumphis amplificot; quo in tota Italia, immo et ubioii' 

') S. .\iipistini de Moribus Cathol. Ecclesiac. Lib. I.

51 

terrarum, merito pariter ac numero populus ei serviens augeatur. Tnvocemus 

etiam sanctissimam Dei Genitricem Immaculatam Virginem Mariam, quae 

praevalido apucl Deum patrocinio suo quod quaerit invenit, et frustrari non 

pote.st, atque una Petrum Apostolorum Principem, et Coapostolum eius 

Pauluni, omnesque sanctos Coelites, ut Clementissimus Dominus, eorum intervenientibus 

precibus, flagella iracundiae suae a tidelibus populis avertat; et 

cunctis, qui Christiana professione censentur, tribuat propitius per gratiam 

suam et illa respuere, quae huic inimica sunt nomini, et ea, quae sunt apta, 

sectari. 

Demum, Venerabiles Fratres, Nostrae in Vos studiosissimae voluntatis 

testera accipite Apostolicam Bcnedictionem , quam intimo cordis aifectu, 

Vobis ipsis et Clericis, Laicisque fidelibus, vigilantiae Vestrae concreditis, 

peramanter impertimur. 

Datum Neapoli , in Suburbano Portici . die VIII. Decembris anni 

MDCCCXLIX. Pontificatus Nostri anno IV. 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XX. maii anno MBCCCL ^). 


Si semper antea, Venerabiles Fratres, admirabilem Dei Optimi Maximi 

in re cathoiica tuenda providentiam extitisse cognovimus, postremis hisce 

potissimum annis caelestem illam vim, qua Deus Ecclesiae suae usoue ad 

consummationem saeculi sese adfuturum promisit, mirandum in modum lulgere 

perspeximus. Uuiverso enim, qua late patet, terrarum orbi notae ac pervulgatae 

sunt tristissimae rerum vicissitudines, quibus Nos vehementer afnicti 

ab hac Nostra Sede sexdecim et amplius menses exsulare coacti fuimus, 

itemque comperta atque explorata sunt acerbissima et nunquam satis deploranda 

tempora, quibus tenebrarum princeps suam omnem contra Ecclesiam 

et hanc Apostolicam Sedem rabiem evomere, atque in hac ipsa quoque 

Urbe, catholicae veritiitis centro, cum incredibili Nostro, Vestroque et 

omnium bouorum luctu debacchari visus est. Atque omnes norunt quomodo 

iustus et misericors Dominus, qui percutit et sanat, mortiticat et vivificat, 

deducit ad inferos et reducit, praesentibus manifestisque suae bonitatis praesidiis 

consolatus Nos fuerit in tribulatione Nostra, et Nostras preces gemitusque, 

ac totius Ecclesiae vota propitio et sereno vultu respiciens luctuosissimam 

illam atque ab inferis excitatam tempestatem sedare, et carissimos 

Pontificiae Nostrae ditionis populos ab infelici illo, in quo misere iacebant, 

statu eripere, Nosque in hanc almam Urbem ipsis populis prae laetitia 

gestientibus atque omni catholico orbe exsultante, reducere sit dignatus. 

Itaque cum post Nosti'um in Urbera reditum hodierno die Vos primum 

alloquuturi simus, nihil certe Nobis potius, quara ut maximas atque immortales 

Omnipotenti Deo pro tantis beneficiis agaraus gratias, ac meritis laudibus 

prosequamur inclytas illas Nationes et Principes, qui a Deo ipso 

excitati de Nobis deque hac Apostolica Sede optime mereri, et suis opibus, 

consiliis et armis civilem eiusdem Sedis Principatum tueri ac defendere, et 

publicam quietem et ordinem huic Urbi et Pontificiae ditioni rcstituere tam 

veheraenter laetati sunt. 

Atque gratissimi Nostri animi sensus, et Nostrarura laudum praeconiura 

merito sibi vindicat carissiraus in Christo Filius Noster Ferdinandus 

II. utriusque Siciliae Rex illustris. Ipse enim pro eximia sua religione, 

vix dum de Nostro Caietam adventu certior factus, nulla interposita, mora ad 

Nos advolans, una cura augusta sua Coniuge Maria Theresia omnes singularis 

suae pietatis ac filialis prorsus devotionis et obsequii significationes Christi 

in terris Vicario exhibere vehementer gaudens, Nos raunifico hospitio excepit, 

ac toto terapore, quo in suo Regno morati suraus, quovis officioruni 

genere Nos curaularc nunquam interraisit, veluti Vos ipsi testes locuple- 

') Huc refertur jiota ad §. IX. Syllabi. 

4*

52 

tissimi fuislis, Vcncrabilcs Fratres. Cum autcm aliae quoque Nationes aa 

civilem Apostolicae liiiuis Scdis princiiâtnm tutandum accurrerunt, idem 

Princcps suas ipsc copias ducere voluit. Quae quidem egrcgia pientissimi 

Regis in Nos et eaindem Scdem merita animo Nostro ita intixa luici-ent, ut 

iucandam eorum meraoriam nulla unquam delcre possit obli\io. Nunc vero 

maûo cum lionore et pcrenni grati animi Nostri testimonio nominanda a 

Nobis est clarissima Gallorum Natio militari gloria et in hane Apostolicam 

Sedem obsequio, atque aliis tot sane norainibus illustris, cuius propensissimam 

in Nos voluntatem et bcneticia expcrti sumus. Siquidem illa Natio, 

eiusque Reipublicac inclytus Prae-es afHi.;tis Nostris et Pontiticiae ditionis 

rebus occurrcns, nullisque sumptibus parccns strenuos suos Duces, militesque 

mittendos decrevit, qui multis gravibusque perfuncti laboribus hanc potissimum 

Urbem misere divexatam atque pros^ratam ab infelici, qua premebatm-. 

conditione liberarunt, vindicarunt ac Nos in ipsam Urbem reaucere tantopere 

gloriati suiit. Qua quidcm in laude, et grati animi Nostri significatione 

coniunctum quoque omnino volumus carissimum in Christo Jbilium Nostrum 

Franciscum losephum Austriae Imperatorem, Hungariae Regera Apostolicum, 

et Bohemiae Regem illustrem, qui pro avita sua pietate, et in hanc Petri 

Cathedrara observantia validissimara suam opem et operam in civilem huius 

Apostol.cae Sedis Principatnm tuendum omui alacritate et studio conferens 

Pontihcias praesertim Aerailiae, Piceni et Urabriae Provincias victricibus 

suis copiis ab iniusta ac tristi dorainatione eripuit, easque legitirao Nostro 

et eiusdem Sedis regimini restituit. Gratissiraa quoque recordatione praecipuam 

rationem habere deberaus erga Nos meritorura carissimae in Christo 

Filiae Nostrae Mariae Elisabeth Hispaniarura Reginae Catholicae, eiusque 

Gubernii: nara, veluti optirae scitis, ubi Nostras accepit calamitates, 

nihil antiquius habuit, quara singulari cura catholicas gentes ad communis 

omniura hdelium Patris causara propugnandam statim excitare, ac valentes 

suas deinde raitterc copias ad Romanae Ecclesiae possessiones tuendas. 

Atque hic, Venerabiles Fratres, nuUo moda taciti praeterire possumus 

aliorum praeclarissimorum Principura, illorum etiam qui huic Petri Cathedrae 

minirae consociantur, propensissimam erga Nos voluntatem, qui, 

licet suas copias haud miserint, tamen eorum operam in temporalibus 

Nostris et Romanae Ecclesiae iuribus rationibusque tuendis inipendere 

studuerunt. Quocira iis quoque omnibus debitas meritasque habemus et 

agimus gratias, atque ipsis ôs suramopere gratos esse protitemur. Qua 

quidem in re nerao admirari non potest suramara illius orania fortiter suaviterque 

regentis et raoderantis Dei providentiam, qui in hac quoque tanta 

temporum perturbatione et acerbitate eflfecit, ut vel ipsi Principes cum 

Romana Ecclfesia minime coniimcti civilem eiusdem Ecclesiae Principatum 

sustinerent, defenderent, quo Romanus Pontifex singulari eiusdem divinae 

providentiae consilio per tot iam continentia saecula optimo quoque iure 

potitur, ut in universae Ecclesiae rcgiraine sibi divinitus commisso supremam 

suam Apostolicara auctoritatem toto orbe ea plane liJbertate possit exercere, 

quae ad Summi Pontiticatus munus obeundnm ac totius Dominici gregis 

salutem procurandam tantopere est necessaria '). Debitae autem laudis et 

honoris testimonium oninibus eorumdcm Principum et Nationum apud Nos 

et hanc S. Sedem Oratoribus, atque Administris dcfcrimus, qui pro suorura 

Princinum et Nationura erga Nos voluntate ac studiis Personam Nostram 

ante aiscessura tutati sunt, ac Nos tmn in exilio tum in rcditu scmper 

sunt comitati. 

Tot vcro tantisque singularis piotatis, impensi amoris, devotissimi 

obsequii, ac largissimae liberalitatis ofHciis ab universo catholico orbc affccti 

fuimus, ut vchcmcnter cnperemns in hoc Vestro conscssu non solum singulis 

civitatibus et oppidis, scd unicuiquo etiam hominum itcrum dohitas ))ro suis 

crga Nos moritis pcrsolvore gratias ac tribucre laudes, nisi longius quani 

par cst haec Nostra excurrere dcborot oratio. Verunitamon siiontio i^raoterire 

non possumus illustria sano ot inira fidci, i)iotatis, anioris ct libcralitatis 

tostininnia, quibus Nos proscquuti snnt, Vcnorabilos Fratrcs, totius 

catholici orbis Antistitcs, qui maximae Nobis laetitiae fucrunt. Namque 

') ffuc ref. nola ad §. IX. StjU.

ipsi, quamvis in gravissimis angustiis ac difficultatibus constituti, sac6i'dotali 

taraen fortitudine et zeio miiiisterium suum implcre et bouum ccrtaui^n 

certare, et tuiu voce, tum salutaribus scriptis, tum episcopalibus conventibus 

Ecciesiae causam, iura, libjrtatem impavide detVudcre, et commissi sibi gregis 

saluti prospicere nuuiquam cessai-unt. Atque haud possumus quin gratissirai 

Nostri aniuii seusus Vobis quoqae protiteamur, Venerabiles Fratres S. E.^. 

Cardinales, qui sumrnum certe consolationem et solatium, Nobis attuli^m, 

Quandoquidcm Nostrarum calamitatum socii atque participes, invicto auiuio 

aura perpessi, et graviora quaeque pro Ecclesia Dvi subire parati, ampl.ssimum, 

quem in eadcm Ecjlesia obtinetis, dignitatis gradum omni virtute 

sustinere, Nosque in tanto rerum certamine et discrimine Vestris consiliis 

atque laboribus iuvare^ nunquam omisistis. Cum igitur ma.Kirao Dei baneiicio 

res ita couversae fueriut, ut in hanc Apostolicain Sedem inter sumuias 

non solum huius alinae Urbis, sed omnium etiara populo]'ura gratulatioues 

redire potuerimus, uibil certe Nol)is omnibus potius esse dcbet, quam in 

hurailitate cordis Nostri assiduas atque iuimortales ipsi clcraentis=;irao miserationum 

Domino agere gratias, qui fecit Nobiscum misericordiam suam, 

itemque Sanctissimae Dei Gcnitrici Imraaculatae Vii-gini Mariae, cuius potentissimo 

patrocinio salutem Nostram acceptam referunus. 

Hactenus, Venerabilcs Fratrcs, ea raptim comraemoravimus quae Nobis 

iucunditati fuerunt, nunc vero pro suprerai Nostri Apostolici ministerii 

debito haud possumus quin de iis loquaraar, quae cor Nostrura iutime 

sollicitant, angunt et prcrauut. Noscitis enim, Venerabiles Fratres, deterrimura 

sane atque inexorabiic belium excitatum inter lucem et tenebras, inter 

veritatera et errorem, iuter vitium et virtutem, inter Belial et Christura; 

neque ignoratis, quibus nefariis artibus et niolitionibus iniraici honiines et 

sanctissiuiae nostrae Religionis res ubique afdigere ac prostrare, et omnium 

Christianarura virtutura gerraen radicitus evcliere, et effraenatara iraj)iamque 

opinandi vivendique licentiam quaquaversus propagare, et imperitae 

praesertim multitudinis, atque improvidas iuventutis animos mentcsque 

omnigenis, perversis perniciosisque erroribus inticere, corrurapere, et iura 

orania divina et humana subvertere, et si lieri unquara posset, catholicam 

Ecclesiara funditus delere, Sanctamque hanc Petri Cathedram expugnare 

connituntur. Ac nemo non videt quibus quantisque malis et daranis Christi 

ovile Nobis concreditum, ac vel ipsa huraana socicras a tenebraruni potestate, 

non sine ma»no animi Nostri dolore, undique afflictetur et dive.xetur. ItaqueNobis 

Vobisque, Venerabiles Fratres, si umquam alias, nunc certe sumraa 

aniraorum consensione omnique vigiJantia, zelo, contentione, et qua opere, 

qua verbo, qua exemplo strenue est allaborandum, ut opponentes murum pro 

Domo Israel impavide praeliemur praelia Domini. Nos quidem licet intirmitatis 

Nostrae conscii, tamen omnipotentis Dei auxilio suffulti, pro supremi 

Nostri Apostolici muneris ofticio ^pifpier sion mni tacebiraus, et projittr 

Jjierusalein non quiesceraus )"; et continenter aspicientes in auctorera fidei 

et consummatorem lesum, nullis certe curis, nullis consiliis, nullis laboribus 

umquara parceraus, ut possimus suftulcire domum, corroborare templum, et 

Ecclesiae reparare ruinas, oraniuraque saluti prospicere; prorapti ac parati 

Nostrara ipsara pro Christo Jesu Eiusque Sancta Ecclesia quara libentissime 

profundere vitara. 

Atque hoc loco ad omnes Venerabiles Fratres catholici orbis Antistites 

in sollicitudinis Nostrae partem vocatos Nostram orationem convertentes, 

dum illis denuo vehoraenter gratularaur de praeclaris eoruni pro Dei gloria 

et animarum salute laboribus, animos eis denuo addiraus, ut in hoc horribili 

contra divinara nostrani religionera bello ipsi unaniraes uno ore id i))sum 

invicera sentientes, et confortati in Domino et in potentia virtutis Eius, 

sumentes in omnibus scutum inexpugnabile tidei, atque assuraentes gladium 

spiritus, quod est verbum Dei, ]u-ogrediantur, ut adhuc fecerunt, alacrioii in 

dies studio, sua episcopali virtute, constantia, prudentia pro ipsa sanctissima 

religione intrepide decertare, atque iuimicorum hominura conatibus obsistere, 

tcla retundere, imiêtus frangere, et grcgera sibi coramissum ab illorum 

iusidiis et impetu defendere atque ad salutis semitas deducere, Insuper ab 

•) Isai. 62. 1.

54 

ipsis Venerabilibus Fratribus exposciraus, ut numquam intermittant ecclesiasticos 

potissimum viros monere, hortari, excitare, quo orationi instantes, 

spiritu ferventes, ac pie sancteque viventes praebeant in omnibus se ipsos 

exemplum bonorum operum, et Dei gloriae, et animarum salutis zelo incensi, 

atque arctissimo inter se caritatis vinculo obstricti accipiant armaturam 

Dfti, et concordissimis animis, coniunctisque viribus in aciem prodeant, ac 

snb proprii Antistitis ductu dies noctesque sacerdotalem vocem attollant, 

l)ei legem, et Eius Sponsae Ecclesiae praeceptiones christiano populo diligenter 

annuntient. Pergant quoque ipsi Venerabiles Fratres eisdem ecclesiasticis 

viris inculcare, ut christianae plebi insidiantium hominum fallacias 

et fraudes detegant, ac fideles edoceant, miserias omnes et calamitates in 

populos ex peccatis semper redundasse ac redundare, et veram solidamque 

felicitatem in christianae legis custodia consistere, et idcirco nihil intentatum 

relinquant, ut omnes odientes malum, et adhaerentes bono incedant per viam 

mandatorum Dei, utque errantes de errorum tenebris et vitiorum coeno emergant, 

et convertantur ad Dominum 

lam vero, Venerabiles Fratres, Vobiscum communicaraus summam 

certe consolationem qua iuter tantas anûstias aflFecti fuimus, ubi cogno- 

, 

vimus Decreta a carissimo in Christo Filio Nosti'o Francisco Josepho 

Austriae Imperatore, Hungariae Rege Apostolico, et Bohemiae Rege illustri 

edita, quibus pro egregia sua religione Nostris, et Venerabilium Fratrum 

amplissimi sui Imperii Antistitum votis et postulationibus obsequutus, maxima 

cum sui nominis gloria, et ingenti bonorum omnium exultatione optatissimam 

catholicae Ecclesiae libertatem alacri et libentissimo animo cum suis Administris 

in Imperio suo adserere est orsus. Quocirca eidem clarissimo 

Imperatori et Regi de tam insigni re, catholico Principe plane digna, meritas 

tribuimus laudes ac vehementer in Domino gratulamur. Atque bona profecto 

spe nitimur fore ut ipse religiosissimus Princeps pro suo erga Ecclesiam 

studio praeclarum eiusmodi opus prosequi, perticere ic suis in rem 

catholicam meritis cumulum aflferre velit. 

Verum dum hac utebamur consolatione acerbissimus sane accessit 

dolor, quo vehementer angimur et premimur, videntes quoraodo sanctissimae 

nostrae Religionis res in alio catholico Regno nunc affiigantur, et sacra 

Ecclesiae atque huius S. Sedis conculcentur iura. Probe intelligitis, Venerabiles 

Fratres, Nos hic loqui de Subalpino Regno, ubi, quemadmodura 

omnes ex privatis nuntiis, publicisque Litteris iara cognoscunt, lex Ecclesiae 

iuribus ac solemnibus cum hac Apostolica Sede initis conventionibus adversa 

fuit promulgata, et hisce diebus summo animi Nostri moerore praeclarissimus 

Taurinensium Antistes Venerabilis Frater Aloisius Fransoni militari manu 

ab episcopalibus suis sedibus avulsus, et cum magno Taurinensis Urbis ac 

totius illius Regni bonorum luctu in arcem est deductus. Nos itaque, prout 

rerum gravitas, atque officii Nostri ratio in tuendis Ecclesiae iuribus postulabat, 

nuUa interiecta mora per Nostrum Cardinalera a publicis negotiis 

primum de commemorata lege, postmodum vero de iniuria et vi egregio 

Antistiti illata statira apud illua Guberniura reclamavimus. Atque interea 

dum inhaerentem cordi Nostro amaritudinem ea spe solamur, fore ut eiusmodi 

reclamationes optatum assequantur exitum, Nos haud ommittemus alia 

Allocutione dc ecclesiasticis illius Regni negotiis agere, V-osque certiores 

facere, cum id opportunum esse censueriraus. 

Post haec abstincre non possuraus quin pro paterna Nostra solicitudine 

erga illustrera Belgarum gentcm, quae catholicae Religionis studio 

semper enituit, Nostrum exprimamus dolorem, cum inibi rei catholicae pericula 

impendere prospiciamus. Sed futiirum contidimus ut Serenissimus ille 

Rcx, et ii omnes qui in eo Regno summam rerum procurationem gerunt, 

Sro eorum sapientia animadvertcntes, nuantopcrc catholica Ecclesia eiusque 

octrina ad temporalcm quoque populorura tranquillitatera prosperitatemque 

conducat, salutarem eiusdem Ecclesiae vim sartam tectam haberi velint, 

ac Sacros ipsius Ecclesiae Antistites et Ministros eorumque optimam operam 

tegere ac tueri studeant. 

Cum autcm Apostolica illa caritas, qua omnes populos et nationes in 

Christo complectimur, ita, Nos urgcat, ut nihil prorsus aliud tam vchenienter 

optemus, quam ut omnes occurrant in unitatem tidei et aguitionis Filii Dei,

55 

verba Nostra ad illos omnes qui a Nobis dissident, toto cordis aflfectu convertimus, 

eosque obtestamur in Domino, ut depulsa errorum caligine veritatis 

lucem aspiciant, et ad sinum confugiant Sanctae Matris Ecclesiae, 

atque ad hanc Petri Cathedram, in qua Christus eiusdem Jxclesiae suae 

fundamentum posuit. 

Denique, Venerabiles Fratres, ne desistamus unquam, maiore qua 

nossumus contentione, humillimas fervidasque clementissimo bonorum omnium 

largitori Deo adhibere preces, ut per merita Unigeniti Fili Sui Domini nostri 

Jesu Christi, Eiusque Sanctissimae Genitricis Immaculatae Virginis Mariae, 

ac Beatorum Apostolorum Petri et Pauli, omniumque sanctorum Caelitum 

Ecclesiam suam sanctam ab omnibus adversitatibus eripiat, eamque ubique 

gentium, ubique terrarura maioribus ac splendidioribus triumphis exornet et 

augeat, ac Nos uberrimis suae bonitatis donis in dies cumulet, et Principibus 

atgue Nationibus de Nobis optime meritis amplitudinem rependat omni3 

verae iclicitatis, atque universo terrarum Orbi optatissimam pacem largiatur. 

AUocutio 

habita iu consistorio secreto die I. novembris anni MDCCCL ). 


In Consistoriali Oratione, qua Vos alloquuti fuimus XIII. kalendas 

lunii huius anni, haud praetermisimus, Venerabiles Fratres, commemorare 

paucis verbis, ac dolere Vobiscum, quae in carissimi in Christo Filii Nostri 

Sar diniae Regis ditione contra Ecclesiae ius gesta nuper statutaque fuerant, 

atque una signihcavimus consilium Nobis esse, ut super his accuratiorem in 

Consessu Vestro sermonem opportuno alio terapore institueremus. Ea vero 

spe sustentabamur fore, ut iniuriis illic Ecclesiae illatis aliquod interea 

remedium afferretur, quod annuntiare Vobis possemus. Sed quoniara longe 

adraodum abfuit ut res ex sententia succederet, Nostri tandem ofticii esse 

duxiraus, ut ratione in hoc negotio a Nobis adhibita ab ipsis eius rei exordiis 

brevissime repetita, queramur et graviori oratione reclamemus contra 

ea omnia, quae tum in continentibus, tum etiam in transmarinis supradictae 

ditionis regionibus decreta in Ecclesiae iniuriara, aut facta sunt. 

Nostis, Venerabiles Fratres, soleranem Conventionem. quae die 27. Martii 

anni 1841 inter Pontificium et Regium Legatum inita luit, et quam sine 

mora tura Gregorius XVI. recol. mem. Decessor Noster, tum Carolus Albertus 

fel. rec. Sardiniae Rex ratam habuerunt et confirmarunt ; nostis scilicet hanc 

Conventionem eo prorsus spectasse, ut Ecclesiasticae immunitates, quae in 

ditione illa ex sanctione Sacrorum Canonum diuturno multorum saeculorum 

decursu viguerant, quaeque recentiori tempore pactis conventis, et Roraanorum 

Pontificum benignitate, aliqua ex parte relaxatae fuerant, novis adliuc 

ac multo arctioribus limitibus continerentur. Atque hinc non defuere in 

Subalpinis provinciis qui de indulgentia Decessoris nostri ea in re, quasi 

de nimis ampla concessione mirarentur; et Regium quoque Gubernium nounullos 

annos abstinuit ab eiusdem Conventionis legibus in transraarinum 

suura Sardiniae Regnura inducendis. Jam vero idem Gubernium anno 1848 

novam a Nobis Conventionem postulavit, et die 14. Se|)tembris eius anni 

Regius Legatus Legato a Nobis deputato litteras tradidit eiusmodi Conventionis 

formulam proponentes, paucis distinctam articulis, quos prooemium 

Suoddam haud levis sane momenti praecederet. Pervidit facile Legatus 

[oster postulationera ea, qua explicabatur, amplitudine ac verbis acUnitti 

prorsus non posse; immo ncc agi in nostulatione ipsa de mutua aliqua concessione 

paciscenda; quandoquidem niliil in ea proponebatur, in quo Gubernium 

uUam, ne levissimam quidem, obligationem erga Ecclesiam contrahere 

videretur. Itaque Noster idem Legatus novos proposuit articulos Gubernii 

votis raeliori, qua fieri posse censuit, rationc consontaneos, quibus et alios 

adiunxit in id spcctantes, ut Ecclesia omni pene civilis immunitatis usu cari- 

') Iluc rejeriintur Syllabi Fropositiones 43, 44, 45.

56 

tura hanc saltcm iactuvam liberiore in reliquis suae auctoritatis cxercitio 

compensaret. Declaravit tum Regius Legatus, postulaturum se novas a suo 

Gubornio instructiones, ut plene ad proiiosita respondpre posset. ignoramus 

equidem an instructioncs illae Romam umquam advenerint; sed coniicere 

licet Regium Gubernium rcm distiilisse iirojtcr notissimas calamitates, quae 

Italiam peno universam subinde alilixerunt, quaeqne Nos ipsos a totaNostra 

civili ditione disccdere coegorunt Postea, tranqiiillitatis rebus, dura jirope 

Keapolim tempus pracstolaremur, quo in Urbem redire opportunum foret, 

novus illuc ad Nos missus est Extraordinarius Legatus, cui mandatum inter 

alia erat, ut intermissam de Conventione tractationem repeteret. Attamen 

postquam de aliis ncgotiis egisset, revocatum se declaravit a Regio Gubernio, 

ac re necduin inchuata discessit Itaque sperare iicuit, Regiis Miuistris 

opportunius visura fiiisse, ut tractatio illa in terapus magis idoneum, post 

Jsostrum scilicet in Urbem reditum, remitteretur. 

Attamen paucos post menses accepiraus, Regium ipsum Ministerium 

detulisse ad Rcgni Coniitia novam Legeni de Clericorum et Ecclesiarum 

immunitate penitus abolenda, de iudicio etiam super Patronorum nominationibus 

ad Beneficia Ecclesiastica Tribunalibus Laicis attribuendo, nec non de 

aliis nonnuliis, sive eodem, sive posteriori tempore, contra Ecclesiae ius, aut 

upn sine Religionis periculo statuendis. 

Ut primum de huiusmodi Legis propositionibus significatum Nobis 

est, reclamari contra illam iussimus tum a Cardinali Nostro Pro-Secretario 

Status, tum etiam a Nostro Apostolico Nuntio tunc Augustae Taurinorum 

degente. Sed utraque reclamatione cadente in irritura, expostulare paulo 

ôst oportuit contra ipsas, quas memoravimus, novitates ab utroque legibus 

terendis Consilio approbatas, et Regia statim auctoritate sancitas. In quo 

eius rei progressu atque exitu non illud modo dolendum, quod Sanctissima 

Ecclesiae iura, quae ex Canonum sanctionibus in tot saeculorum diuturnitate 

viguerant, facto ipso violata et proculcata fuerint, sed etiam quod plures ex 

Deputatis ac Senatoribus Regni, qui in publica utriusque Consiiii deliberatione 

verba fecerunt, et quorura scntentia vicit, eara sibimetipis seu Laicae 

Potestati auctoritatem asserere non dubitaverint, ut solenincs Conventiones 

super usu illorum eorumdera iurium cum Sede Apostolica initas, sine huius 

consensu, imrao et ea reclamante rescindere, et declarare, ac facere irritas 

valeant')- 

Yidetis qualia et quam gravis momenti haec sint, VenerabilesFratres: 

perspicitis cuiusmodi futura esset sacrarura rerum conditio, si suus Ecclesiae 

iuribus honor non sit, si despiciantur illius Canones, si nulla diuturnae 

possessionis ratio habeatur, si tandem neque sua stet fides pactis inter 

Sanctam hanc Sedem et Civilem Potestatem rite conventis. Nec porro 

ignoratis non solum Religionis, sed etiam civilis ordinis, ac publicae privataeque 

rei oranino interesse, ut Ecclesiasticae eaedera Conventiones sanctae 

atque intemeratae habeantur; quandoquidem earum vi ac iure conterapto 

et labefactato, aliorura quoque publicorum privatorumque pactorum ratio 

concideret. 

Sedi 

Iniuriis per memoratas novas sanctiones Ecclesiae et Sanctae huic 

illatis aliae insuper brevi intervallo additae sunt . cum scilicet Rcgii 

Administri et ludices Laici duos pracsertim sacros Antistitcs Nostros Venerabiles 

Fratres Archiemscopum Turritanura, et Archicpiscopum Taurincnsem 

in ius vocarunt; et iHum quidem dorai suae carceris loco detinucrunt, hunc 

vcro dcduxerunt railitari manu in Castrum Rcgiae Urbis, ac tandem utruraque 

eorum civili pocna multarunt; non aliam quidem ob causani, nisi quod 

pro suo pastorali munere instructioncs ad Parochos dcderant de ratione, 

qua in novae Legis conspectu suac et suarum ovium Dcum timcntium conscientiac 

consulcre valorcnt. Ita igitur id sibi arrogavit Civilis Auctoritas, 

ut dc instructionibus iudicarct, quas Ecclcsiac Pastores ad conscicntiarum 

normam pro suo raunore odidcrant '). 

Postmodura alia his cadcmque gravior accessit iniuria, postguam 

Nobilis quidam Vir, quem inter praccipuos supradictae iniustissimae Legis 

') Hiic ref. prop, 43, ^) /luc ref. prop. 44.

57 

suasores extitisse omnes noverant, quique abnuebat a facto illo suo palam 

improbando, iiidignus Archiepiscoiii Taurinensis auctoritate iudicatus est, 

cui extrema morieutium Sacrainenta administrari possent. Hac scilicet occasione 

et Arehiepiscopus idem militari manu a sua Ecclesia avulsus atque 

in severioris custodiae Castrum detrusus est, et Parochus e Religiosa Famiiia 

Servorum B. ^L V., qui ei pro ofacio paruerat, una cum Religiosis Sodalibus 

suis e Taurincnsi Coenobio per vim e.\pulsi, atque in alia asportati 

sunt: quasi vero ad Laicam Potestatem pertinere posait, ut di diviuorum 

Sacraraintorum administratione et dispositionibus ad ea suscipienda necessariis 

decernat. 

Ncc satis. Ipsa haec de Sacramentorum ministerio causa, et alia 

insuper de novis pro conscientiarum i-egula instructionibus antea iam a 

memorato Archiepiscopo, ex mandato etium Xostro datis, delatae sunt ad 

Taurinense Appeilatiouis Trib mal; a quo statim die 25. mensis Septembris 

decretum est, ut Arohiepiscopus niandaretur e.Ura tines Regiae ditionis, 

atque ut omnia Archiepiscopitus bona sequestro retinerentur. iôdem fere 

tempore, die videlicet 21. ciusdem menSiS, Tribunal Appeilationum Regni 

Sardiniae sirailia decrevit contva Venerahilem Fratrem Archiepiscopum Calaritanum, 

cui crimini datum est, quod generalibus verbis (nullius scilicet 

expresso noinine) deciai-averat Censuras Ecclesiasticas ab iis facto ipso contractas, 

qui Episcopalium Aedium immunitatera violando partera quaradara 

Episcopalis Tabularii intrare per vira ausi fuerant. Horura igitur Decretorura 

vi iidem Antistites a possessione ac procuratione deiecii sunt temporalium 

bonorum redituuraque ad Sacerdotia sua pertinentium, et alter quiaem 

in (Jailias, alter vero in Nostram Iianc Almam Urbem venire coactus. 

Verum alia quoque sunt, ac non levia quidem, quae Subalpinum Gubernium 

contra Ecclesiae iura, vel in Religionis detrimentum, statuit ac 

gessit. Inter quae non possumus non lamentari vehementer de funestissima 

Lege, quaiQ inde a die 4. Uctobris anni 1848 super publica institutione,«et 

publicis privatisque seu maiorum seu minorum disciplinarum scholis editam 

ruisse cognovimus. Totum illarum regimen, Episcopaiibus Seminariis aliqua 

ratione exceptis, attributum ea in Lege habetur Regio Ministro, atque 

auctoritatibus eidem subditis; et ita quidem attributum, ut in articulo 58. 

legis eiusdem statuatur ac declaretur, nullum alii cuicumque auctoritati fore 

ius immiscendi se in discii)Iina scholarum, in regimine studiorum, in graduum 

collatione, in delectu aut ajjprobatione magistrorum 'j. Hinc in Catholica 

illa ditione scholae cuiusque generis, atque adeo cathedrae etiam sacrarum 

disciplinarum, quarum ea in Lege mentio fit, nec non puerorum institutio 

ad eleraenta Christianae Fidei, quam eadera Lex inter minorum iudimagistrorura 

ofticia annumerat, ab Episcoporum auctoritate subtrahuntur. Ac 

ne quis ea de re dubitare valeat, in memorato articulo ipsi etiam directores 

spintus inter eos recensentur, qui a Regio Ministerio sive ab auctoritatibus 

ei subditis, absque ullo alterius cuiuscumque auctoritatis interventu, deligi 

atque approbari possunt. Jgitur sacri Pastores nedum privati iniustissime 

sunt praecipua illa auctoritate, quam a multis retro saeculis in plurima saltem 

studiorura instituta ex Pontiticiis, Regiisoue Constitutionibus, atque ex 

primaevae fandationis lege potiebantur. sed nec iiberum ipsis est in ea 

advigilare, quae in scholarum regimine aoctrinam Fidei. christianos mores, 

aut divini cultus causam attingunt '). 

Equidem sperare iuvat fore, ut saltera in executione iliius Legis 

aliqua Eiiiscopalis Auctoritatis ratio habeatur. Ipsam tamen perniciosos 

fructus iam peperisse dignoscitur ex pestiferis opinionibus, et idacitis irreformabili 

Ecclesiae doctrinae contrariis, quae non in liberioris tantum editionis 

Hbellis pagellisque sparguntur quotidie in vulgus, sed ab aliquo etiam 

in publicis scholis Doctore instillantur in mcntes adolescentium, et publice 

propugnantur. Verba desunt, Vonerabiles Fratres, quibus dolorem explicemus 

longc acerbissimum, quem ex notitia huius rci, haud ita pridem ad 

Nos perlata, concepimus. NuUa quidem interposita mora providimus, ut 

eadem de re accuratius cognosceremus ; et nihil porro a Nobis desiderari 

') Huc re/. prop. 45. ') Hnc rej. prop. 47.

58 

patiemur, quod ad officium pertineat custodiendae Fidei, 

illa fratres, infirmitati Nostrae divinitus attributum. 

et confirmandi in 

Xovissirae, ut scitis, missus a Subalpino Gubernio ad Nos fuerat unus 

ex Primoribus spectatus Vir, ut tractationes instauraret Ecclesiasticis rebus 

cum Sancta hac Sede componendis. IUum tamen haudquaquam admittere 

potuimus ad litteras, Legationis suae testes, consueto sollemni more Nobis 

reddendas. Ipse enim sive cum privatim ad Nos adiit, sive in sermonibus 

cum Cardinaii Nostro Pro-Secretario Status iterum iterumque habitis, de 

supradicta de Immunitatibus Lege ita loquutus est, ut Laicam Potestatem 

in ea contra sanctiones Canonum, et contra initarum cum Sede Apostolica 

Conventionum fidem promulganda suo prorsus iure usam fuisse contenderet '). 

Hinc eorum, quae deinde contigerant, culpam transferebat in Clerum Sacrosque 

Antistites, maxime autem in Venerabilem Fratrem Archiepiscopum Taurinensem, 

ob suam in pastoralibus officiis constantiam in severiori tunc 

custodia retentum. De hoc scilicet praestantissimo Praesule gravius querebatur, 

quasi de homine quietis ac tranquillitatis populi parum studioso; 

atque idcirco id se a Regio Gubernio in praecipuis mandatis habuisse declarabat, 

ut Nos induceret ad eumdem Aiitistitem in aliud extra Regiam ditionem 

munus transferendum. Post haec opus non est ut alia explicemus, quae 

deinceps inter illum et Cardinalem praedictum mutuo sermone incassum 

tentata sunt ad aliquam rerum componendarum viam reperiendam. Interim 

vero tantum abfuit, ut Gubernium a sua agendi ratione cessaret ; quin potius 

illo ipso tempore prodierint, atque ad effectum perductae fuerint supradictae 

Tribunalium saecularium in ecclesiasticis causis novissimae sententiae tum 

contra memoratum Archiepiscopum, tum contra Archiepiscopum Calaritanum. 

Ceterum de supradictis Ecclesiarum Clericorumque immunitatibus 

notum omnibus esse volumus, Nos, qui tractationes alterum ante annum a 

Subalpino Gubernio propositas minime recusavimus, hodie pariter non abhorrere 

a Canonum sanctionibus circa immunitates ipsas pro loco ac tempore 

moderandis. prout scilicet opportunum iu Domino visum fuerit, ac dummodo 

Ecclesia aliis in rebus liberiori suorum iurium exercitio potiatur. Non 

enim defecit in Nobis studium paternae benevolentiae, quo Romanos Pontifices 

Decessores Nostros inclytam Sabaudiae Domum prosequutos fuisse 

compertum est: dolemus insuper calamitates et aerumnas, quibus in eius 

ditione Fratres Filiique Nostri in his rerum adiunctis haud leviter anguntur; 

ideoque et prompti sumus ad opportuna in eorum levamen adhibenda 

remedia; ex constanti nimirum instituto Sanctae huius Romanae Ecclesiae, 

quae veluti amantissima mater fiiiis succurrere in angustia ac tribulatione 

positis, et Apostolica Auctoritate sua ad sanandas contritiones Israel uti 

lugiter consuevit. Hac tamen auctoritate, quae Nobis in aedificationem, non 

in destructionera data est, haudquaquara uti possuraus, ubi non de alio agatur, 

nisi ut quae in Ecclesiae iniuriara, quae in contemptum sacrorum Canonum, 

quae contra solemnes Conventiones, immo et ad ipsara quarumcumque Conventionum 

rationem labefactandam , quae tandera contra Sacerdotes et praecipuos 

ipsos Ecclesiae Praesules pastorali suo raunere circa conscientiarum 

moderationem , Sacramentoruraque administrationem fungentes deliberata, 

decreta, aut facta illic doluimus, natientia, conniventia et concessionibus 

Nostris approhare quodammodo viaeamur ^). 

Absit, Venerabilcs Fratres, ut Auctoritate Nostra in Ecclesiae et 

Catholicae rei detrimentura abuti umquam velimus. Imrao divino praesidio 

nixi omnem industriam atque operam m id constanti anirao collocabimus, ut 

Religionis utilitati prospiciamus, et sanctissiraa Ecclesiae iura sarta tecta 

habearaus. luxta haec igitur attollentes hodie in sollerani hoc Conventu 

Nostram Apostolicam vocera, reclamaraus maiorem in modum contra ea, 

quae superius enaravimus, et contra alia omnia, quae sive in Continente 

sive in Transmarinis regionibus Sumrao Taurincnsi Principi subditis contra 

Ecclesiae ius, aut in Roligionis daranum gesta quoniodolibet aut tentata 

sunt; et ab omnibus, ad quos pertinct, gravissime exposcimus, ut desistant 

a vexandis Ecclesiae Pastoribus sacrorumque Ministris, et illata illic Sacrae 

Rci danma ropararc festincnt. 

') Hui rcf. prop. 30. ') JIuc ref. prop. 32, 43.

59 

tntefea ne internifttamus , Yenerabiles Fratres, Deo Misericordiarum 

Patri humiles orationes et obsecrationes offerre, et invocato etiam piissimo 

interventu Immaculatae Deiparae Virginis, et SS. Apostolorum Petri etPauli, 

ab Eo suppliciter poscere, ut dilectam illam Dominicae Vineae partem dextera 

sua tegat et brachio sancto suo defendat. 

Damnatio et prohibitio 

Operis in sex tomis hispanico idioniate editi') sub titulo: Defensa de 

la autoritad de los Gabiernos y de los Obispos contra las pre- 

tenciones de la Curia Romana, por Francisco de Paula G. Vigil. 

Lima 1848. 

Ad perpetuam rei memoriam. 

Multiplices inter gravissimasque, quibus undique premimur, officii 

Nostri curas, et maxiraas huius temporis calamitates, quae in gliscenti rerum 

omnium novitate animum Nostrum sollicitant anguntque vehementer, illud 

accedit magnopere dolendum, quod Libri perniciosissimi e latebris lansenistarum 

aliorumque huius generis hominum in diem erumpaut, quibus huius 

saeculi filii iu persuasibilibus humanae sapientiae verbis loquuntur perversa, 

ut abducant discipulos post se. Apostolici itaque Nostri Ministerii ratio 

postulat, ut Libros istiusmodi solemniorem in modum ad Catholicae Religionis 

puritatem ac venerandam Ecclesiae disciplinam tuendam conservandamque 

proscribamus et damnemus, ac Dominicum gregem a Pastorum 

Principe lesu Christo humilitati Nostrae commissum ab exitiosa illorum 

lectione et retentione tamquam a venenatis pascuis omni sollicitudine praeservare 

et avertere non praetermittamus. 

lam vero cum in lucem prodiisse acceperimus Librum seu Opus, sex 

tomis constans, hispanico idiomate exaratum, cui titulus: ^^Defensa de la 

autoritad de Los Gobieivos y de los Ubispos contra las prelenciones de la 

Franrisco de Paula G. yiqil. Lima 1848,'^ atque ex 

Cnria Bomana por , 

ipsa Operis inscriptione satis intellexerimus, auctorem esse hominem in hanc 

Apostolicam Sedem malevolo animo aifectum, haud omisimus illud pervolvere, 

ac facili negotio, quamvis non sine maximo cordis Nostri moerore, 

eumdem Librum plures Pistoriensis Synodi errores dogmatica Bulla Auctorem 

I-idei fel. rec. Pii VI. Decessoris Nostri iam confixos renovantem, aliisque 

pravis doctrinis et proppsitionibus iterum iterumque damnatis undique redundantem, 

novimus atque perspeximus. 

Auctor enim, licet Catholicus, ac divino Ministerio, ceu fertur, mancipatus, 

ut indifferentisraum ac rationalismum, quo se infectum prodit, securius, 

ac impune sequatur, denegat, Ecclesiae inesse potestatem dogmatice 

definiendi, Keligionem Ecclesiae Catholicae esse unice vei-am Religionem ^), 

docetque cuique liberum esse eam amplecti ac profiteri Religionem, quam 

rationis lumine quis ductus veram putaverit ') : legem caelibatus impudenter 

aggreditur, et Novatorum more statum coniugalem anteponit statui virginitatis^): 

potestatem, qua Ecclesia donata est a suo Divino Institutore, stabiliendi 

impedimenta Matrimonium diriraentia, a Principibus terrae dinianare 

tuetur, eamque Christi Ecclesiam sibi arrogasse impie affirniat ') : p]cclesiae 

et personarum immunitatem, Dei ordinatione et canonicis sancticnibus constitutam, 

a iure civili ortum habuisse asserit'); ncc illum pudet defendere, 

maiori aestimatione et obsequio prosequendam esse domum Oratoris alicuius 

Nationis, quam teraplum Dei viventis: Gubcrnio laico attribiiit ius dcponendi 

ab exercitio pastoralis ministerii Episcopos, quos Spiritus Sanclus 

posuit regere Ecclesiam Dei ') : suadcre nititur iis, qui clavum tenent publi- 

.carum rerum, ne obediant Roraano Pontifici in iis, quae Episcopatuum et 

•) Huc referuntur Si/llabi Froposilinnes 15, 21, 23, 30, 51, 54, 68, 74. 

') IJuc ref prop. 21. ') Unc ref. prop. 15. 

*) IIuc ref nota ad §. VIII. Sy/l. ») „ „ „ (18. 

*) Huc ref prop. 30. ') „ „ „ 51.

60 

Episcoporum re?piciiint insfitutionem: Reges, aliosqne Principes, qui yer 

Baptisnium facti sunt membra Ecclesiae, subtrahit ab eiusdein Ecclesiae 

iurisdictione non secus ac Reges paganos, quasi Principes Christiani in rebus 

spiritualibus et ecclesiasticis non essent tilii ac subditi Ecclesiae ): imo 

caelestia terrenis, sacra protanis, summa imis monstruose permiscens, docere 

non veretur, te renam potestatem in quaostionibus iurisdictiunis dirimendis 

superiorem esse P]cclesia, quae columna est et tirmamentum veritatis. tandem 

ut alios quamplures omittamus errores, eo audaciae et iminetatis progi"editur, 

ut Romanos r

61 

Damnatio et prohibitio 

Operis'), cui titulus „Jnris Eccle.siaslici Instihiliones Jonnnis Nepomuceni 

Nuyfz , in Hcgio Taurinensi Athenaeo Professoris ," 

Itemque „l?i Jus Ecclesiasticum universum Tractationes, Auctoris 

eiusdem." 

Ad perpetuam rei memoriam. 

Ad Apostolicae Sedis fastigium sola miserentis Dei clementia, nuUo 

suffragio meritorum evecti, atqiie a caelesti Patrefamilias vineae suae custodiendae 

praepositi, omnino otticii Nostri, ac muneris esse ducimus, si qua 

noxia germiua excrevisse noscanms, ea succidere, atque evelicre stirpitus, 

ne in Bominici agii perniciem altius radices agant, ac diifundantur. llt 

sane quum iam inde ao Ecclesiae surgentis exordio, tamquam in igne aurum, 

probari oportuerit electorum lidem, idcirco Apostolus vas electiouis monitos 

lam tum tideles voluit surrexisse quosdam, qui ,.':onveituut tt rorxiurbant 

JLvangetium c/nisfi'),-' quibus falsas doctrinas disseminantibus, Fideique 

depOSitO detrabcntibus, ,,tlia>nsi .Jnge/us evangeliztt , p) aeltrr/tiain quod 

evangtUzatnm tst,' anathema diceretur. Et quamquam infensissimi veritatis 

hostes profligati semper victique ceciderint, numquam tamen destiterunt assurgere, 

acriusque exerere vires, quibus universam, si fieri posset, Ecclesiam 

labefactare niterentur. Hinc prownas manus iniicientes in Sancta. Apostolicae 

huius Sedis praerogativas, et iura invadere, Ecclesiae constitutionem 

Servertere, atque intei^rum Fidei depositum nessumdare ausu impio contenerunt. 

Porro etsi ]S'obis magno solatio sit Cnristi Servatoris promissio, qua 

portas inferi numquam contra Ecclesiam praevalituras edicit, non possumus 

tamen non intimo cruciari animi angore, gi-avissimam animorum perniciem 

considerantes, quam ex effraeni pravos libros edendi licentia, perversaque 

impudentia ac sceleie quidlibet contra divina ac sacra audendi, latius in dies 

manare comperimus. 

Jam vero in hac librorum undique grassantium peste, locum sibi vindicat 

Opus sic inscriptum: ,,Jurii- Lcclt.siaslici Jnsdtutiones Joannis Nepomuceni 

Nuytz, in htgio Taurinensi Atlienaeo Frofessoris :'' itemque: ,,/n 

Jus Ecelesioslicum universum 7'ractationes, Auctoris eiusdem,^- cuius nefarii 

Operis doctrina ex una illius Athenaei Cathedra sic diifusa est, ut selectae 

ex eo acatholicae theses ad disputandum propositae sint prolytis ephebis, 

qui lauream, seu doctoris gradum consequi adspirarent. In his vero libris 

ac thesibus, in speciem adserendi iura Sacerdotii atque Iraperii, ii traduntur 

errores, ut pro salutaris doctrinae praeceptis venenata omnino pocula iuventuti 

porrigantur. Auctor siquidem pravis suis propositionibus, earumque 

commentis, illa omnia. quae a Romanis Pontificibus Praedecessoribus Nostris, 

praesertim Joanne XXII., Benedicto XIV., Pio YL, ac Gregorio XVI., atque 

a tot Conciliorum decretis, praesertim a Lateranensi IV., Florentino ac Tridentino 

damnata iamdiu ac reiccta sunt, quodam fuco novitatis adspersa, 

atque illita auditoribus proponere suis, ac tj^pls edere non erubuit. Quandoquidem 

palam et aperte in editis dicti Auctoris libris asseritur: «Ecclesiam 

vis inferendae potestatem non liabere, neque potestatem ullam temporalem 

directam vel indirectam'). Divisioni Ecclesiae in Orientalem atque 

Occidentalem nimia Romanorum Pontificum arbitria contulisse ') ; praeter 

potestatem Episcopatui inhaerentem, aliam esse attributam temporalem, a 

civili imperio, vel expresse vel tacite concessam, revocandam propterea cum 

libuerit a civili imperio ') : civili potestati. vel ab infideli imperante exercitae, 

competere potestatem indirectam negativam in sacra'): civilem potestatem, 

ab Flcclesiastica si damno afficiatur, sibi consulere per potestatem 

indirectam negativam in sacra; illi compctere nedum ius, quod vocant, exeguatur, 

sed vero etiam appellationem ao abusu; in conflictu legum utrius- 

') ffnc referuvlur St/ffabi Propositiones 24. 25, 34. 35, 36, 38, 41, 42 65 

66, 67, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75. ') .-Vd Gal. I. 

*) Huc ref. prop. 24. ^) Huc ref. prop. 38. 

') ,. ,. „ 25. ») , 41.

62 

que potestatis, ius civile praevalere ') ; nihil vetare alicuius Concilii generalis 

sententia, aut universorum populorum facto, Summum Pontiticatum ab 

Romano Episcopo, atque Urbe ad alium Episcopum, aliamque Civitatem 

transferri ') ; nationalis Concilii definitionem nuilam aliam admittere dispu- 

tationem, et civilem administrationem, rem ad hosce terminos exigere posse') 

doctrinam coniparantium libero Principi Romanum Pontiticem, et agenti in 

universa Ecclesia, doctrinam esse, quae medio aevo praevaluit, effectusquc 

adhuc manere *) : de temporalis regni cum spirituali compatibilitate disputare 

inter se Christianae et Catholicae Ecclesiae filios ).» Pmra quoque de Matrimonio 

falsa asseruntur: «Nulla ratione ferri posse, Christum evexisse 

Matrimonium ad digriitatem Sacramenti ") ; Matrimonii Sacramentum non 

esse nisi quid contractui accessorium, ab eoque sepai-abile, ipsumque Sacraraentum 

in una tantum nuptiali benedictione situm esse ) : iure natui-ae 

Matrimonii vinculum non esse indissolubile ") : Ecclesiam non habere pote- 

statem impedimenta Matrimonium dirimentia inducendi, sed eam civili potestati 

competere, a qua impedimenta existentia tollenda sint'): causas Matrimoniales, 

et Sponsaiia suapte natura ad forum civile pertinere '") ; Ecclesiam 

sequioribus saeculis dirimentia impedimenta inducere coepisse, non iure 

proprio, sed illo iure usam, quod a civili potestate mutuata erat"); Tridentinos 

Canones'), qui anathematis censuram illis inferunt, qui facultatem 

impedimenta dirimentia iuducendi Ecclesiae negare audeant, vel non esse 

doginaticos, vel de hac mutuata potestate intelligendos *').» Quin addit: 

«Tridentinam formam sub infirmitatis poena non obligare ubi lex civilis 

aliam formam praestituat, et velit hac nova forma interveniente Matrimonium 

valere'^): Bonifacium VIII. votum castitatis in Ordinatioue emissum 

nuptias nullas reddere primum asseruisse'^).> Plura denique de potestate 

Episcopali, de poenis haereticorum et schismaticorum , de Romani Pontiticis 

infallibilitate , ae Conciliis, temere atque audacter in hisce libris proposita 

occurrunt, quae persequi singillatim, ac referre in tanta errorum colluvie 

omnino taedeat. 

Quapropter compertum est, Auctorem per huiusraodi doctrinam, ac 

sententias eo intendere, ut Ecclesiae constitutionera, ac regimen pervertat, 

et Catholicam fidem plane destruat; siquidem ne errantes in viam possint 

redire iustitiae, externo iudicio et potestate coercitiva Ecclesiam privat, de 

Matrimonii natura ac vinculo falsa sentit ac docet, et ius statuendi vel 

relaxandi impedimenta dirimentia Ecclesiae denegat, et civili addicit potestati; 

denique sic Ecclesiam eidem civili iraperio subditam esse per summum 

nefas asserit, ut ad potestatem civilem directe, vel indirecte conferat quidguid 

de Ecclesiae regiraine, de personis, rebusque sacris, de iudiciali Ecclesiae 

loro Divina est institutione, vel Ecclesiasticis legibus sancituui, atque adeo 

impium renovat Protestantiura systema, quo fidelium societas in servitutem 

reuigitur civilis iraperii. Quaraquara vero nerao est qui non iutelligat, perniciosura 

huiusmodi, pravuraque systema errores instaurare iaradiu Ecclesiae 

iudicio profiigatos, taraen ne simplices, atque iraperiti decipiantur, admonere 

omnos ae pravae doctrinae insidiis ad Nostrum pertinet Apostolatura ; expcdit 

siquidem «ut ibi damna fidei sarciantur, ubi non potest fides sentire defectum 

"').* Propteroa de unitate atque integritate Catholicae fidei ex Apostolici 

ministerii officio solliciti, ut iideles oranes perversara auctoris doctrinam 

devitent, fidcnKjue a Patribus por hanc Apostolicam Sedem, columnara 

et firraamontum veritatis, acceptam constanter tcneant, raomoratos libros, in 

quibus rocensitae nefariae opiniones continentur ac defonduntur, accurato 

priraura exaraini subieciraus, ac deinde Apostolicae censurae gladio perccllere 

ac damnare decrevimus. 

') /fllC 

:

63 

Itaque acceptis consultationibus in Theologica et sacrorum Canonura 

Facultatibus Magistrorum, acceptisque suffragiis VV. FF. NN. S. R. E. Cardinalium 

Congregatiouis Supremae et Universalis Inquisitionis, motu proprio, 

ex certa scieutia ac matura deliberatione Nostra, deque Apostolicae potestatis 

plenitudine praedictos libros, tamquam continentes propositiones et 

doctrinas respective falsas, temerarias, scandalosas, erroneas, in S. Sedem 

iniuriosas, eiusdem iuribus derogantes, Ecclesiae regimen, et divinam eius 

constitutionem subvertentes, schismaticas, haereticas, Protestantismo eiusque 

Sropagationi faventes, et in haeresim et in systema iamdiu ut haereticum 

amnatum in Luthero, Baio, Marsilio, Patavino, Janduno, Marco Antonio 

De-Dominis, Richerio, Laborde et Pistoriensibus, aliisque ab Ecclesia pariter 

damnatis induceutes, necnon et Canonum Concilii Tridentini eversivas, reprobamus, 

damnamus ac pro reprobatis et damnatis ad omnibus haberi 

volumus et mandamus. 

Praecipimus idcirco, ne quisquam fidelium cuiuscumque conditionis et 

gradus, etiamsi specifica et individua mentione dignus esset, audeat praefatqs 

libros ac theses apud se retinere, aut legere sub poenis suspensionis a divinis 

quoad Clericos, et quoad laicos excommunicationis maioris ipso facto incurrendis, 

quarum absolutionem et relaxatiouem Nobis et Successoribus Nostris 

Romanis Pontificibus reservamus, excepto tantum quoad excommunicationem 

mortis articulo. 

Mandamus qaoque T^qiographis ac Bibliopolis, cunctisque et singulis 

cuiuscumque gi-adus et dignitatis, ut quoties praedicti libri ac theses ad 

eorum manus pervenerint, deferre teneantur Ordinariis sub iisdem respective 

poenis, nempe quoad Clericos suspensionis a divinis, quoad laicos excommunicationis 

maioris superius comminatis. 

Neque tantum memoratos libros ac theses, sed alias, aliosque quoscumque 

sive scriptis, sive typis exaratos libros, vel forte exarandos et imprimenaos, 

in quibus eadem nefaria doctrina renovetur ex integro, aut in parte, 

sub iisdera poenis superius expressis damnamus, reprobamus, atque legi, 

imprimi, retineri omnino prohibemus. 

Hortamur tandem in Domino, et obsecramus, Venerabiles Fratres, 

quos Nobiscum pastoralis zelus et Sacerdotalis constantia coniungit, ut pro 

sibi commisso doceudi ministerio omni soUicitudine vigilantes in custodia 

gregis Cliristi, oves suas a tam venenatis pascuis, hoc est ab horum librorum 

lectione avertere satagant; et quoniam «veritas cum minime defenditur, op- 

Erimitur'),» murum aeneum, et columnam ferream sese constituant pro domo 

>ei contra vaniloquos et seductores, qui divina atque humana iura sus deque 

miscentes neque Caesari quae sunt Caesaris, neque quae Dei sunt, Deo ipsi 

reddentes, Sacerdotium et imperium committunt inter se, atque adeo impetere 

utruraque, atque evertere connituntur. 

Ut autem praesentes Litterae omnibus innotescant nec quisquam illarura 

ignorantiam praetexere et allegare valeat, volumus ac iubemus, ipsas 

ad valvas Basilicae Apostolorum Principis, et Cancellariae Apostolicae, necnon 

Curiae Generalis in Monte Citatorio, et in acie Camjî Florae de Urbe 

per aliquem ex Cursoribus Nostris, ut moris est, publicari, illarumque 

exempla ibi aftixa relinqui; sic vero affixas ac publicatas perinde onmes afficere, 

ad quos spectant, ac si unicuique illorum personaliter notificatae atque 

intimatae fuissent. Praesentium quoque Litterarum transumptis, etiam impressis, 

manu alicuius publici Notarii subscriptis et Sigillo personae in 

Ecclesiastica dignitate constitutae munitis, camdem fidem in iudicio et extra 

haberi voluraus, quae eisdem his haberetur, si torent exhibitae vel ostensae. 

Datum Romae, apud sanctum Petrum, sub Annulo Piscatoris, die 

XXII. Augusti, anni MDCCCLI. Pontificatus Nostri Anno Sexto. i 

') S. Felix III. dist. 83. 

A. Canl. Lambruscbini.

64 

AUocutio 

aabita m consistorio secrcto die V. septembrii; anr.f MDCCCLI'). 


Quibus luctuosissimis pertuibatioiiibus et calamitatibus ob tristissiraas 

rerum couversiones muJtos per annos inciyta Hispana Natio de catbolica 

Ecclesia, et hac S. Sede tot iliustribus, gioriosissimisque tactis optime merita, 

miserandum in modum fuerit exagiiata, quaeque gravissima, et nuuquam 

satis deploranda mala amplissimi iliius Regni Ecciesiis, Episcopatibus, 

Capitulis, Monasteriis, cunctoque Clero, Populoque tideli incubuerint, et quae 

saeva deiude clades Catholicam Keligionem, Sacrorum Antistites, ecclesiasticosque 

viros aftjixerit, divexarit, quaeque adversus sacratiora Ecclesiae 

iura, eiusque bona, libertates, et adversus huius Apostoiicae Sedis dignitatem, 

auctoritatemque ibidem fuerint perpetrata, universo, qua late patet, 

terrarnm orbi, ac Vobis multo magis compertum, exploratumque est, Yenerabiles 

Fratres. Atque optime scitis quanta cura et studio rec. mem. Gregorius 

XVI. Praedecessor Noster expostulationes, querimonias, preces adlii- 

Duerit, nihilque intentatuui reliquerit, ut attlictis illic, ac prostratis rsl gionis 

rebus succurreret, mederetur et consuleret. Neque ignoratis, qua sollicitudine 

Nos, vix dum, licet immerentes, inscrutabili Dei iudicio in eiusdem Decessoris 

Nostri locum suffecti, et in hac sublimi iMucipis Apostolorum Catliedra 

collocati fuimus, praecipuas paterni animi Nostri curas, cogitationesque 

ad clarissimam illam Nationem convertinms, quo ecclesiasticas ibi res, 

quantura fieri posset, ad Sacrorum Canonum normam componere, et inflicta 

Ecclesiae vulnera sanarc possemus. Quamobrem postquam certiores facti 

fuimus, praecipuas quasdam, ac potiores cunditiones, et cautiones a Nobis 

antea praescriptas fuisse admissas, ac in tuto positas, carissimae in Christo 

Filiae Nostrae Manae Elisabeth postulationibus alacri, ac libentissimo animo 

obsecundantes ad Eam, ut probe nostis, misimus Vencrabilem Fratrem Joannem 

Archiepiscopum Thessalonicensem, opportunis facultatibus et instructionibus 

munitura, qui apud ipsam Catholicara Maiestatera Apostolici Delegati, 

ac deinde suo tempore Nostri et huius S. Sedis Nuntii niunus obiret, 

omnemque suam operam ecclesiasticis ibi negotiis tractandis, ordinandis, 

sedulo ac sollicite impenderet. Ac meministis, Venerabiles Fratres, nihii 

Nobis potius, nihil antiquius fuisse, quara illius Regui Ecclesias, legitimo 

pastore a longe iara teraj)ore pene omnes misere viduatas, idoneis Antistitibus 

in primis committere, Nostrasque in id curas, Deo bene iuvante, et ipsius 

carissimae in Christo Filiae Nostrac opera, non levi certe animi Nostri consolatione 

optatum exituni habuisse. 

Jam vero Vobis signilicamus, Nostras soliicitudines pro aliis sacris 

ecclesiasticisque illius Regni rebus componendis susceptas, ob propensam 

praesertim eiusdera carissimae in Christo Filiae Nostrae in Keligionis bonum 

voluntatera haud cecidisse irritas. Siquidem post diuturnam operosamque 

tractationem Conventio inter Nus et Keginam Catholicam est inita, qnam 

delecti ex utraque ])arte Plenipotentiarii subscripserunt, Nomine quidem 

Nostro idcm Venerabilis P'rater Joannes Arcliiepiscopus Thes>;alonicensis, 

Nomine autem Rcginae dilectus Fiiius Nobilis Vir Eques Enunanuel Bertran 

de Lis a publicis Maiestatis Suae negotiis. Quam Conventionem ab eadera 

Regina et a Nobis ipsis, audito consilio VV. FF. NN. S. R. E. Cardinaliura 

Congregationis ncgotiis ecclesiasticis extraordinariis propositae, iam ralam 

habitam, Vobis exliiberi mandavinuis una cun» Apostolicis Nostris Littcris, 

quibus Conventionem ipsam contirmavimus, ut orania clarius et plcnius 

agnoscere possitis. 

niud quidem Nobis vel maxime cordi fuit, ut sanctissimae nostrae 

Religionis incoluinitati, et spiiit.ia!il)us Ecclesiae rebus studiosissime consuleremus, 

Itaque constitufum iK-rspicietis. Catholicam Keligionem cum omnibus 

suis iuribiis, quibus ex divii.a sua institiitione et Sacrorura Canonura 

sanctione potitur, ita unicc in eo Kegno, veluti antea, vigere ac dominari 

• 

'_) litic refevttir Syllabi Propositlo 45.

(>5 

debere, nt omnis alius cultus plane sit amotus et interdictus. Hinc cautum 

quoque est, ut instituendi ac docendi ratio in cunctis tum Universitatibus, 

tum Collegiis, tum Seminariis, tum publicis privutisque scbolis cuni eiusdem 

catbolicae religionis doctrina plane congruat, atque Episcopi aliique Dioecesani 

Antistites, qui ex proprii ministerii ofticio in catbolicae doctrinae 

puritatem tuendam, propagandam, et in cbristianam iuventutis educationem 

procurandam totis viribus incumbere debent, nullo prorsus umquam praepediantur 

impedimento, quominus publicis etiam scholis sedulo advigilare, et 

in illas pastoraiis sui muneris partes iibere exercere possint '). Ac pari 

studiu ecclesiasticae auctoritatis libertatem dignitatemque asserendam curavimus. 

J^tenim non solum statutum est, Sacrorum praesertim Antistites ad 

Episcopalem eorum iurisdictionem exercendam plena libertate pollere, quo 

caholicam fidem et ecciesiasticam disciplinam tueri, et morum honestatem 

in christiano populo tutari, et optimam iuvenum, eorum potissimum qui in 

sortem Domini vocantur, institutionem procurare, et alia omnia prophi ministerii 

munera explere valeant; verum etiam decretum est, onmes Regni 

Magistratus eorum operam praestare debere, quo ab omnibus ecclesiasticae 

auctoritati et dignitati debitus exhibeatur honor, observantia et obedientia. 

Accedit etiam, ut praestantissima Regina, eiusque Gubernium iisdem Episcopis 

valido suo patrocinio et praesidio omnem opem ferre profiteantur, cum 

ab ipsis pro pastorali munere illorum potissimum hominum improbitas est 

cohibenda, et coercenda audacia, qui hdelium mentes pervertere, moresque 

corrumpere nefarie commoliuntur , et a proprio grege detestabilis ac dira 

perversorum librorum pestis atque pernicies est avertenda ac profliganda ^). 

Et quoniam relatum adNos est, ex nova* Dioecesium divisione maiora 

spiritualia bona in illius Regni fideles redundare, iccirco novam huiusmodi 

circumscriptionem Nostra auctoritate, et ipsius Reginae consensu peragendam 

statuimus, atque Apostolicas de hac re suo tempore proferemus Litteras, 

postquam ea omnia fuerint perspecta et statuta , quae ad rem ipsam perficiendam 

sunt necessaria. Cum autem Religiosae Familiae pie institutae, ac 

recte administratae maximo sint Ecclesiae et civili societati usui et ornamento, 

quantum in Nobis fuit haud omisimus eniti, ut illic Regulares Ordines 

conserventur, restituantur, augeantur. Atque in eam profecto spem erigimur 

fore, ut propter avitam eiusdem carissimae in Christo Filiae Nostrae pietatem, 

et eximiam Hispaniae Nationis religionem ipsi Regulares Ordines ibi 

pristina dignitate ac splendore fruantur. Ne quid autem Religionis bono 

quavis ratione officere possit, non solum constitutum est, Leges, Ordmationes 

et Decreta quaecumque Conventioni adversantia de medio sublata omnino 

esse ac penitus abrogata, verum etiam sancitum, ut cetera omnia, quae ad 

ecclesiasticas res et personas pertinent, de quibus in Conventione nulla est 

habita mentio, iuxta canonicam et vigentem Ecclesiae disciplinam exigi et 

administrari plane debeant. 

Nec vero ea praetermisimus , quae ad temporale Ecclesiae bonum 

possunt pertinere. Omni enim studio et contentione vindicandum ac tuendum 

curavimns ius, quo Ecclesia pollet, acquirendi scilicet et possidendi quaecumque 

bona stabilia et frugifera, veluti innumera prope Conciliorum acta 

et sanctririim Patrum sententiae et exempla, et Praedecessorum Nostrorum 

Constitutiones apertissime loquuntur. saiiicntissime docent ac demonstrant '). 

Atquc nnnam ubique gentium, ubique tciiMrum possessiones Dco eiusque 

sanctae Ecclesiae dicatae semper inviolatae fuissent, et honiines debita illas 

reverentia essent prosequuti! Equidem haud cogeremur dcticre plurinia, 

omnibusque notissima mala et dainna in civilem ii^sam societatem derivata 

ex iuiusta prorsus et sacrilega ecclesiasticarum rerum ac bonorum spoliatione 

et direptione, quae ad funestissimos quosque ac pcrniciosissimos Sociailsini 

et i oiininir.iswi errorcs fovendos magna ex parte viam m(mivit *). 

Jam porro in Conventione constabilitum, firmatumque conspicietis Ecclesiae 

ius novas acquirendi possessiones, ac simul sancitum, ut proprietas bonorum 

omiiium, quae vel in praesentia possidet, vcl in posterum acquiret. intcgra 

et inviolabiiis omnino habeatur atque persistat. Hinc constitutum etiam luit, 

') Ihic ref. prop. 45. ') Ifnc ref. prop. 79. 

») „ „ „ 26. ^) Huc rej. §. lY. Stjll. 

5

ut, nuUa interposita mora, Ecclcsiae illa oninia statim restituantur bona, 

quae nijiidum (iivendita fiicre. Venim cum cx gravibus ac tide dignis testimoniis 

aocopt>riinus, ndnnulla ex iisdem bouis nondum alienatis ita in deterius 

esse jUMlapsa, et adininistrationis incommodis obiioxia. ut evidens constet 

Eccleîae utilit;is, si illorum pi-etium in publici aeris alicni reditus numquam 

quavis alia rutione transferen.los convertatur, ciusinodi pernmtationi indulgendum 

esse censuimus, postquam vero bona ipsa fuerint Ecclesiae restituta. 

Omncm quidem dedimus opevam, nt Ejiiscopi, Capitula. Seminaria, 

Paroclii congruis ac stabilibiis potiantur rcditibu>, qui Ecclesiae perpetuo 

addicti, ab ea libere erunt admiuistrandi. £t si vero lii reditus cum antiqua 

Hispani Clcri dote conferri non possint, et ob temporum asperitatem minores. 

quam Nos optavissemns, existant; tamen prv.je noscentes, qua singulari 

religione et pietate idem Hispiiniarum Clerus summopere praestet, plane 

non dubitainus, quin ipse in divina voluntate conquiesccns, et omni virtutum 

genere magis iu dies undique refugens, in vineam Domini naviter scienterque 

excolendam aiacriori usque sollei-tia et studio incuinbat, cum pracsertim 

per ecclesiasticam libertatem in Conventione sancitam iis onmibus expeditus 

sit impedimentis, quae antea libero saci-i miiiisterii exercilio adversabantur, 

atque ita populorum obsequium, amorem et venerationem sibi magis magisque 

conciliet et devinciat. Cetcrum cum plenum ac liberum acquirendi ac 

possiilendi ius fiierit sancitum ac servatura, patet Hispanis Ecclesiis aditus 

ad ainpliores obtinendos reditus, qnibus et maiori divini cultus splendori, et 

dccentiori Cleri sustentationi faciliiis et cominndins consulatur. Atque id 

felicioribus temporibiis ex regia carissimae in Christo Filiae Nostrae munificentia, 

eiusque Gubornii studio, et ex egregia ac perspecta Hispanae Nationis 

religione futuruin Nobis pollicpinur. Ex iis, quae raptim cursimque 

commemoravimus. intelligitis, Venerabiles Fratres, quo studio Nostras omnes 

curas in ecclesiasticis Hispaniae rebus instaurandis posuerimus, ac futurum 

contidimus, ut, divina adspirante gratia, in amplisîino illo Regno catholica 

Ecclesia, eiusque salutaris doctrina quotidie magis latissime dominetur, vigeat 

C: eftiorescat. 

Knnc vcro noscatis vclimus, dilectissimum in Christo Filium Nostrura 

Leopoldum II. Magnum Etruriac Diicem et Lucensium Ducem pro egregia 

sua i)ietate veliementcr oj^tasse, ut vigentes in Etruria leges quodammudo 

ordinari et componi posscnt cum iis omnibus, quae ecclesinsticas leges respiciunt. 

Itaque enixis precibus a Nobis efflagitavit, ut nonnulia interea 

tempori conciliai-e vellcmus, cum eidem religiosissimo Princijn in animo 

fixum dtstinatumque sit, i)lennni cani hac Apostolica Sede in posterum inire 

Convcntionem, qua in regionil)us ei subiectis ecclcsiasticarum rerum regimini 

et rationibus prospere consulatur. Quocirca firma ac ccrta spe freti fore, ut 

idcm dilectissimus in Christo Filius Nostcr ciiismodi Conventioncm iuxta 

Nostra desideria, maiori qua fieri jôtcst celeritate, sit initurus, illius votis 

obsccundantes aliqua capita, a VV. FF. NN. S. R. E. Cardinalibus eiusdem 

Congrcgationis Ncgotiis ccclesiasticis extraordinariis j^ropositae pcrpensa, 

intcrim constituta fiiorc, quae a Nobis et ab ipso Principo rata liabita sunt. 

Qiiibus quidcm capitibus. seu artioulis iuter cctera constitutum cst, ut Episcopi 

omnem habcant libcrtatem in iis omnibus peragciidis, qiiae ad sacrum 

pertinent ministcvium, ac in scripta et opera qiiae de i-cl)us ad rcligionem 

spcctantibus tractant. ccnsurani fcrant, ut propriam cornm cpiscopalcm auctoritatcin 

lil)crc adhibcant ad fidclcs a prava qua' 's lcctione tum religioni. 

tuin moribus perniiiosa arccndos '), ac simul cautnm, ut omnes cum hac B. 

Pctri {!athcdi"a catholicae veritatis et unitatis ccntro lihcro communicarc 

vaVant '), ^t causae omncs spiritnales et ccclosiasticao ad saorae potestatis 

indiciiim unice et omnino spcctarc dobcant ex sacroruin Caiionum praoscripto. 

Non lcvi autoin iiioiinilitatc afTccti fuiinus, prontorc.aquod idom dilectissimus 

in Christo Filius Noslor haud omisit Nobis polliccri ct protiteri, se oninem 

snain ojôm ct oporam cssc collatnrum ad sanctissimam nostram rcligionom 

tutandam, ad divinum cultum tucndum, et ad ])ublicam inoruni honostatom 

fovendam, ac valido suo auxilio pracsto futurum, quo Sacroruin Antistites 

episcopalcm eorum auctoritatcm liberc cy.erccant. Quocircx contidimus, ut, 

') /Juc ref. prop. 79. ') /luc re/. prop. 49.

67 

Deo bene iuvante, earum, quas indulsimns, rerum usus in Ecclesiae utilitatem 

cedat, iis insuper difficultatibus penitus amotis, quae hucusque eiusdem 

Ecclesiae libertati obstiterunt. 

Donique certiores Vos facimus, Nostras iam convertisse curas ad catholicae 

rehgionis res in longinqua rcgione componendas, ac Nos magna 

spe sustentari fore, ut Conventio jiossit iniri, quae iuxta Nostra et vestra 

aesideria Ecclesiac iuribus, rationibus ac prosperitati respondeat. Ac vel 

maxime optaremus, ut huiusraodi exemplum omnes earum dissitarum partium 

regiones, quarum populos praecipuo caritatis affectu in Domino prosequimur, 

imitari ))roperarent , quo penitus averierentur plurima et maxima dumna, 

quibus m nonnuUis praesertim carumdem partium regionibus immaculata 

Christi sponsa cum summo animi Nostri dolore aftiigitur ac divexatur. Atque 

hic haud possumus, quin illis Venerabilibus Fratribus vehementer gratulemur, 

eisque meritas debitasque tribuamus laudes, qui in tristissima licet 

conditione ibi constituti, tamen haud omittunt episcopali eorum zelo, et firmitate 

Ecclesiae causam strenue tueri, eiusque iura impavide defendere, ac 

dilectarum ovium saluti sollicite prospicere. 

Haec erant, Venerabiles Fratres, quaeVobis hodierno die significanda 

existimavimus. Reliquum est, ut nunquam desinamus dies noctesque in humilitate 

cordis Nostri, et in sinceritate fidei, firmitate spei, et cantatis ardore 

assiduas clementissimo miserlcordiarum Patri adhibere preces, ut omnipotenti 

sua dextera, quae mari et ventis imperat, Ecclesiam suam sanctam a tantis, 

quibus iactatur, procellis eripiat, eamque a solis ortu usque ad occasum 

novis ac splendidioribus triumphis exornet et augeat. 

Lettera 

data da sua Santita a S. M. itre 

Vittorio Emmanuele 11 9 settembre 

1852 sul matrimonio civile '). 

La lettera che V. M. Ci ha fatto 

tenere in data 2.5 luglio ultimo in 

seguito d' altra da Noi direttale, ha 

dato motivo di consolazione al Nostro 

cuore, riconoscendo in quella un' 

interpellazione, che un Sovrano cattolico 

dirige al Capo della Chiesa sul 

gravissimo argomento del progetto di 

legge sui matrimonii civili. Questa 

Srova di rispetto verso la nostra SS. 

eligione, che V. M. Ci presenta, ben 

dimostra il retaggio glorioso, che Le 

fu trasmesso dagli augusti suoiAntenati; 

Tamore cioe alla fede da quelli 

professata; ner cui abbiamo lerma 

fiducia, che V. M. sapr^ conservarne 

puro il deposito a beneficio di tutti 

1 suoi sudditi a fronte della malvagitJi, 

dei tempi, che corrono. 

Qucsta lcttera Ci chiama ad eseguire 

i dovcri dell' Apostolico Nostro 

Ministero, dandole una risposta franca 

e decisa: e cio facciamo tanto pu 

volentieri, in quanto che V. M. Ci 

') A questn Lelteia s! r'ferisce la 

Proposizione 73 del Si/labo. 

Litterae 

ad Augnst. Regem Victorem Emannelem 

datae die IX. Septembris aniu 

31DCCCL1I. de matrimonio civili '). 

Litterae quas Maiestas Tua die 

25. Julii huius anni, aliis a Nobis 

ad Te directis respondens, ad Nos 

misit, consolationi animo Nostro fuerunt, 

quandoquidem eas ceu interrofationem 

habuerimus, qua catholicus 

'rinceps ab Ecclosiae Capite sciscitatur, 

quid in gi-avissima causa de 

matrimonii civilis loge proponenda 

agendum sit. Hoc reverentiae erga 

sanctissimam nostram Religionem argumentum, 

a Maiestate 1'ua Nobis 

exhibitum, indicium plane est gloriosae 

illius haereditatis, ab augustis Tuis 

Maioribus ad Te transmissae : anioris 

scilicet erga Fidem quam ipsi profitebantur; 

quocirca hrmitcr confidimus 

fore ut etiam JLiiestas Tua depositum 

illud pro omnium subditorum 

luorum salute inter praesentium temporum 

nequitias purum integi-umque 

conservet. 

Quae quidem Litterae a Nobis nostulant, 

ut libere distmctoque libi 

rcspondontes, Apostolici Nostri Ministcrii 

officium exsequamur. Quod eo 

libontius adgredimur, quo certms 

labi 

') JJuc rtfertur piopositio 73. Syl- 

5»

assicnra, che tcrra qucsta risposta in 

multo conto Senza entrare a discutere 

il contcnuto nei fugli dei JMi- 

nisti-i Bcîi che la M. V. Ci ha inviati, 

nei quali &i itretende di fare 

r apol;igia della legge del 9 aprile, 

insieiue iii j^rogetto tleli'altra sul nuitnnionio 

civile, tacendu derivare quest' 

ultiuia dagi'inipegni contratti nella 

pubblicazK.ne della prinia; senza riniarcarc, 

che qucst' apologia si ta nel 

moniento stosso, in cui pendono le 

trattative iniziite per la conciliazione 

dei diritti della ('hiesa violati da 

quelle leggi; senza qualificare alcuni 

principii, che in detti fogli si esternano 

evidentenicnte contrarii alla sana 

dottrina della Cliiesa; Ci proponiamo 

soltanto di esporre colla brevit£i, che 

conviene ai hmiti di una lettera, la 

dottrina Cattolica su tale argomento. 

Da qucsta dottrina V. M. rilevera 

quanto occorre, afhnche questo affare 

cosi importante sia messo in regola; 

la qual cosa tanto piu siamo convinti 

di poter ottenere, in guanto che i 

suoi Ministri hanno uichiarato di 

non consentire mai a fare una proposizione 

contraria ai precetti clella 

Keligione, qualunque sieno le opinioni 

prevaleuti. 

fi domna di fede essere stato elevato 

il matrimonio da N. S. G. C. 

alla digniti di Sagramento'), ed ^ dottrina 

dclla Chiesa cattolica che il 

Sacramento non e una qualita accidentale 

aggiunta al contratto, ma e 

di esscnza al matrimonio stesso''), cosicche 

r unicine coniugale tra i cristiani 

non c lcgittima, se non nel 

matrimonio Sacramento, fuori del 

quale non vi e che un pretto concubinato^). 

Una leggc civile che, supponendo 

divisibile pei cattohci il Sacramcnto 

dal contratto di matrimonio, 

pretenda di rogolarne la validita, contraddice 

alla dottrina della Chiesa, 

invadc i diritti inalicnabili della medesima, 

o iiraticamente iâritica il concubinato 

al Sacramento dcl matrimonio, 

sanzionando lcgittimo V uno come 

Taltro. 

Ne la dottrina dcUa Chiesa sarcbbe 

posta in salvo, n^ bastantcmentc 

sarebbero garantiti i diritti della 

') Uiic ref. prop. G5. 

*) 

r> 

., r 73. 

Maiestas Tua aftirmat, responsum 

Nostrum magni pretii a Te e»se habcndum. 

ûlumus tanien de iis disserere 

quae in hbellu a Kegiis .Ministris 

couscripto ct a Maiestate Tua îobis 

trautmisso cimtinentur; conantur enim 

apokgiam texere Legis die 9. Aimlis 

couduue, et alterius etiam de matrimonio 

civili, postca ferendae, quam a 

prioi i dcrivare contendunt, asserentes 

se istius publicatione eiiam ad illam 

proponendam constringi. Nolumus 

praetei-ea animadvertere , apologiam 

Uanc eodem t(;mpure tentari, quo tractationes 

iucei)tae pro couciliandis 

Ecclesiae iuribus, per eiusmodi leges 

violatis, adhuc perdurant; neque volumus 

censura afticere quaedam principia 

in isto libello expressa, quae 

sanae Ecclesiae doctrinae evidenter 

adversautur. Hoc unum Nobis propositum 

est: exponere videhcet breviter, 

I 

ne epistolae limites praetergrediamur, 

catholicam doctrinam de isto 

argumento. Ex qua doctrma Maiestas 

Tua profecto percipiet quae necessaria 

sint, ut res adeo gravis ad rectam 

normam componatur. Quod eo vel 

magis assequi posse confidimus, quum 

JMaiestatis Tuae Ministri declaraverint, 

se numquam aliquid esse proposituros, 

quod Religionis praeceptis 

adversetur, quaecumque tandem ab 

opiniouibus 

deantur. 

praevaleutibus exigi vi- 

Est fidei dogma, matrimonium a 

Domino nostro Jesu Christo ad Sacramenti 

dignitatem evectum esse'); 

cstque Ecclesiae catholicae doctrina, 

Sacramentum non esse qualitatem 

quamdam accidentalcm, contractui adiunctam, 

sed matrimonio ipsi essentialiter 

inhaerere -), ita ut unio coniugalis 

inter christianos legitima non 

sit, nisi in sacrameutali matrimonio, 

extra quod nonnisi concubinatus habetur 

'). Lex civilis itaquc, quae Sacramentum 

a contractu matrimonii 

inter catholicos dividi possc supponens, 

huius validitatem stabiliro jiraetendit, 

doctrinae Ecclesiae advorsatur. 

inalienabilia Ecclesia iura invadit, 

et practice concubinatum Sacramento 

lârem facit. dum unum aequc ac 

altorum ceu legitimum sancit. 

Neque ctiam Ecclosiae doctrina 

salva consistcret. ncquc eiusdem Ecclcsiac 

iura satis tuta rcddercntur, si 

') JIhc ref. prop. GO.

Chiesa stessa, ove venisscro adottate 

neila discussione dei Senato le duc 

condiziuni accennate dui Ministri delia 

M. V.: 1." ciue, che la logge tenga 

per validi i matrimonii reguiarmeute 

celebrati al cospetto delia Ciiiesa: 

2." che guando siasi cclcbrato un 

matrimonio, che la Chiesa iion riconosci^ 

per valido, la parte, che piii 

tardi vuole uniformarsi ai suoi preceiti, 

non sia tenuta di ])erseverare 

in una convivenza condannata dalia 

religione. Imperciucche in quanto alla 

prima condizione, o sintendono per 

validi i matrimonii regolarmente ceiebrati 

avanti alla Chiesa, e in questo 

caso la disposizione delia legge e 

superflua, clie anzi sarebbe una vera 

usurpazione del potere legittimo, se 

la legge civile pretendesse di conoscere 

e giudicare, se ii Sacramento 

del matrimouio sia stato regolarmente 

CelebratO "< /acie tcClesiaa; o si vogliono 

intendere per validi avauti la 

medesima quei soli matrimonii eontratti 

rtifo/armenie, cioe sccondo le 

leggi civili, ed anche in questo caso 

si va a violare un diritto, che e di 

esclusiva competeuza della Chiesa. 

Per la seconda condizione poi, 

lasciandosi ad una delle parti la liberti 

di non perseverare in una convivenza 

illecita, stante la nullita dei 

matrimonio, perche nou celebrato 

innanzi la Chiesa, ne in conformita 

alle sue leggi, si lascierebbe sussistere 

come legittima avanti al potere civile 

una unione, che viene dalla legge 

condannata. Ambedue poi le condizioni 

non distruggendo il supposto, 

dal quale parte la legge in tutte le 

sue aisposizioui, di separare cioe il 

Sacramento dal contratto, lasciano 

sussistere la opposizione di sopra 

ncordata tra la legge stessa e la 

dottrina della Chiesa intorno al matrimonio. 

Non vi e pertanto altro mezzo di 

conciliazione che, riteueudo Cesare 

quello che e suo, lasci alla Chiesa 

cio, che ad cssa appartiene. II ])otere 

civile disponga pure degli effetti civili, 

che derivano dalle nozze, ma 

lasci alla Chiesa il reôlarue la validita 

fra i cristiani. La logge civile 

prenda le mosse dalla validita od invalidifii 

del matrimonio, come sara 

dalla Chiesa determinata, e nartendo 

da questo fatto, che 6 fuori uella sua 

sfera il costituirlo, disponga allora 

degli effetti civili. 

69 

I in 

I 

I siae 

I pars, 

deliberationc a Senatu habenda 

duae conditiones a Maiestatis Tuae 

Ministris indicatae reciperentur: 1. 

quod lex matrimonia in facie Eccle- 

rcgnlariter ceiebrata tamquam 

valida liabeat; 2. quod, si matriniunium 

aliquod, cuius validitatem Ecclesia 

non agnoscit, initum fuerit, ea 

quae postca Ecciesiae praeceptis 

sese subiicere velit, aJ pcrseverandum 

iu contubcrnio a Religiono 

damnato non obligetur. 

Etenim quod primam conditionem 

attiuet, aut habeutur ut valida matrimonia 

regulariter celebrata iu facie 

Ecclesiae, et tunc legis civilis dispositio 

superflua ])Iane est, immo vera 

legitimae potestatis usurpatio foret, 

si lex civilis decernere et diiudicare 

praesumeret, utrum matrimonii Sacramentum 

reipsa regulariter in Jocie 

Lcciesiae celebratum sit; aut ea tantummodo 

matrimonia tamquam valida 

iu facie Ecclesiae agnosci voluut, quae 

ref/ultniic-r, hoc est, ad uormam legum 

civilium, contracta luerint, et tunc 

pariter viola'ur ius, quod exclusive 

Ecclesiae competit. 

Quod vero secundam conditionem 

spectat, dum uni parti libertas conceditur 

non perseverandi in illicito 

contubernio, propter nullitatem matrimonii, 

quod neque in facie Ecclesiae, 

neque iuxta Ecclesiae leges celebratum 

fuit, tamen in foro potestatis 

civilis connubium, quod a lege damnatur, 

tamquam legitimum permaneret. 

Utraque autem couditio nullatenus 

tollit suppositura, quo lex ista in 

omnibus suis dispositionibus nititur, 

separationem videlicet Sacramenti a 

contractu; ideoque etiam oppositionem 

iuter praedictam legem et Ecclesiae 

doctrinam de matrimonio tollere 

nequit. 

Quocirca nulla alia conciliationis 

ratio reperitur, nisi quod Caesar, sua 

retiuens, Ecclcsiae ea, quae ipsius 

propria sunt, relinqua^. Potestas civilis 

de effectibus civilibus e matrimonio 

ortis disponat; Ecclesiam vero 

de matrimonii validitate inter christiauos 

dccernere sinat. Lex civilis a 

validitatc vel invaliditate matrimouii, 

prout al) PiCclesia detei-miuata fuerit, 

initium sumat, hancque fucti iustar 

suppoueus (id cnim coustituere, ad 

legcm civilem non ])ertiuct) porro de 

effectibus civilibus disponat.

La lettera poi della M. V. Ci 

cbiama a chiariie altre proposizioni, 

che abbiam rilevate duila medtjsima. 

E primicrameiite V. M. dice d' aver 

saputu da un canale. che Ella deve 

credere ufhciale, che ia pruposta della 

suddetta legge non l'u riguardata da 

Noi come ustile alla Cliitsa. Abbiamo 

voluto su questo proposito parlare, 

prima della sua partenza da 

Koma, col Ministro di V. M. conte 

Bertone, il quale Ci ha assicurato 

sull' onor suo, di avere scritto unicamcnte 

ai Ministri di V. M. , che 

11 Papa non poteva nulla opporre, 

se conservati al Sacramento tutti i 

suoi sacri dirilti e la liberta che gli 

compete, si lossero volute tare delle 

leggi riguardanti solo gli efifetti civili 

del matrimonio. 

V. M. aggiunge, che queste stesse 

_ji, lc quali sono in vigore presso 

certi Stati limitroti al Regno dei Piemonte, 

non hanno imj)edito alla S. 

Sede di riguardarli con occhio di 

benevolenza e di amore. A questo 

risponderemo, che la stessa S. Sede 

non si e mai acquietata sui fatti, che 

si citano, e sempre ha reclamato contro 

queste leggi appena ne conobbe 

r esistenza, conservandosi anche adesso 

ne'Nostri archivii i documenti 

delle fatte rimostranze: ma queste 

proteste non hanno mai impodito ne 

impediscono di amare i cattolici di 

quelle nazioni, che furono costrette a 

sottoporsi all' esigenza di qucste lcggi. 

Dovremo forse non amare i cattoiici 

del Regno di V. M. , quand'anche si 

trovassero nella dura necessita di 

subire questa legge? Mai no! Diiemo 

di piii, dovranno in Noi cessare i 

sentimenti di carita verso la M. V 

ncl caso si trovasse trascmata (che 

Dio nol permetta mai) a sanzionarlaV 

La Nostra canta si raddo)'pierebbe, 

c con zeh) maggiore dirigcrcnmio jiui 

fcrvide preghiere a Dio, supi)licandulo 

a non voler ritrarre la sua mano 

cnnipotente dal capo di V. M. , e a 

volerla soccorn.TC piu che mai coi 

lurci e coUe ispirazioni della sua 

grazia. 

Intanto pcr5 non possiamo a mcno. 

anzi seiitiamo tutto il debito clic Ci 

corre, di j)revcnire ilninle per quanto 

da Noi diiiende, c dicliiariamo a V. 

M. rhc, se la S. Scde lia reciamato 

altra volta contro qucsta lcgge, oggi 

70 

Ceterum e Maiestatis Tuae Litteris 

alias etiam dcprompsimus sententias, 

quibus luccm atfundcro dcbemus. Et 

Ijrnno quitkni Maic;tas Tua alnrmat, 

l'e e fuiitibus, qui publicae auciori- 

tatis hdem mereuntur, accepisse, legis 

praedictae rugatiunem Nubis eiusmudi 

\isam non esse, quae Ecclesiae inimica 

censeatur. Nos igitur hac de re 

cum Maiestatis Tuae Mnustro, Comite 

Bertone, jiriusquam Roma proticisceretur, 

verba lacere voiuimus. Ipse 

vero, honure suo interposito, Nobis 

contirmavit, se Maicstatis Tuae Ministns 

tantummodo scripsisse. Pontiticem 

non habere quae opuonat, si, 

servatis umnibus sacris iuribus Sacramenti 

ct servata libertate eidem de- 

bita, leges fen'i voluerint, quae civiles 

tantum Matnmonii effcctus respicerent. 

Addit Maiestas Tua, easdem leges 

in quibusdamregnis Subalpino hnitlmis 

vigere, neque tamen impedimento 

fuisse, quominus Apostulica 

Sedes iis ipsis benevolentiae et amoris 

signa praeoeret. Ad haec respondebimus, 

Apostolicam Sedera factis quae 

heic indicantur, numquam acquievisse, 

sed semper contra eiusmodi leges, 

quum primum carum existentia innotuit, 

reclamasse; et etiamnum in archiviis 

Nostris liarum protestaticnum 

documenta servantur. Attamen protestatiunes 

istae numquam impetfiverunt 

neque nunc imjiediunt, quuminus 

hdeles catholicos earum nutionura, 

quae illarum legum exacticni sese 

submittere cogebuntur, iâterno amore 

prosequamur. An vero catholici Malestatis 

Tuae regno subditi amandi a 

Nobis non essent, quandu dura neccssitate 

coacti legi isti se subiicere 

deberent? Absit! Ut graviora dicamus, 

num dehcere fursitan deberent 

caritatis sensus, quibus crga Maiestatem 

Tuam ferimur. si univ|uam, quod 

Deus avertat, eo abigeretur, ut eiusmodi 

legem sancirct? Augcretur potius 

caritas Nostra, ct maiori ctiam 

zelo ferventiores ad Dcuin preces diligcroinus 

, enixe suppliciintes , ne 

manum suam omnipotentcm a Maiestate 

Tua rctrahat, sed ut magis magisque 

luinine et inspirationibus gratiae 

suac Eidem succurrat. 

Interim officio Nostrc supersedere 

non possumus, iinmo gravissimo debito 

adstringimur, ut malum, quantum 

Nobis licct, iiraevonicntos, ^laiestati 

Tiiac palam dcclaromus: quodsiApostolica 

Scdes iam alias advcrsus eias-

piu che mai e strctta dal dovcre di 

larlo veiso il riemonte, e nei modi 

i piii solenni, perciie appunto il Ministero 

di V. M. iuvoca gli esempii 

di aitri Stati, dei quali funesti esemiiii 

incombe a Noi il dovere di impedire 

la ri|)roduzione , ed anclie peiche, 

procedendosi allo stabiliraento di una 

tal legge in tempo clie sono aperte 

le trattative per la conciliazione di 

altri afFari, una tal circostanza potrebbe 

forse somministrare 1' occasione 

di far suppore che vi fosse una 

qualche connivenza per parte delia 

S. Sede. Ci sarebbc veramente penoso 

un tal passo, ma come esonerarcene 

avanti a Dio, che Ci aftido il 

regirae della sua Chiesa, e la custodia 

de' suoi diritti? Solo la M. V. potrebbe 

arrecarci questo grande conforto 

col togliercene l'occasione, ed 

una sola sua asserzione in proposito 

corapirebbe la consolazione clie abbiamo 

provato nell' essersi a Noi 

diretta; e quanto piii sollecita sara 

la sua risposta, tanto Ci riuscirh piii 

gradita, come quella che Ci sollevera 

da un pensiero clie assai aftiigge il 

Nostro cuore, ma che saremmo costretti 

di sentire nella sua piena estensione, 

quando uuo stretto dovere di 

coscienza reclamasse da Noi quest'atto 

solenne. 

Ora Ci resta di chiarire 1' equivoco 

in cui h V. M. circa 1' amministrazione 

della diocesi di Torino. E senza 

trattenerla soverchiamente su questo 

punto, Noi le dimandiamo solo di 

avere la pazienza di leggere due 

Nostre lettere a Lei dirette in data 

7 Settembre e 9 Novembre 1849. 11 

suo Ministro in Roma, conte Bertone, 

ora in Torino, potra anche ritorirle 

a questo proposito una Nostra ritiessione 

a lui esternata, e che ora ri])etiamo 

con tutta ingenuita a V. M. 

Insistendo egli sulla nomina dell' 

amministratore della diocesi di Torino, 

faceinmo ad esso osservare che 

il Ministero i)iemontcse, essendosi reso 

responsabile della riprovevole carcerazione 

e dell' esiglio di Mons. Arcivescovo, 

ha ottenuto un tine che 

non conosciamo se fosse nclle sue 

vedute, ha cioe ottentito che il Prelato 

abbia incontratn la sitnpatia e il 

rispetto di una grande parte del cattolicismo 

dnnostratosi in tante maniere, 

per cui siamo stati oggi posti 

neir impossibilita di andarc incontro 

71 

modi lcgem protestata est, nunc multo 

magis munere suo adigitur, ut adversus 

Subalpinum istud Itegniim solemniori 

quo pottirit modo reciainet, 

quandoquidem Maiestaiis Tuae Ministeriumad 

eadem ipsaalioruniKegnorum 

e.\empla provocat, Nobisquu ofticium 

plane incumbit, imj)cdire, quomiuus 

exempla adeo faiiesta repeian- 

tur. Insuper, quum de eiusmodi legis 

rogatione eo ipso tempore agatur, 

quo de aliis negotiis componendis 

tractationes habentur, facile (juis exinde 

ansam arripere posset suspicandi, 

Apostolicam Sedein istis inccpiis quodammodo 

connivere. Cravi utKiue 

dolore aflicerenmr, si ita agere debei-emus; 

sed qua ratioue satisfaceremus 

Deo, qui Ecclesiae suae regimen 

et iurium suorum custodiam Nobis 

commisitV Sola Maiestas Tua est, quae 

doloris causam amovendo grande hoc 

solatium Nobis i>raebere posset; de 

qua re si uno verbo Nobis tidem dare 

velit, gaudium profecto complebit, 

quo atfecti fuimus, quum Maiestas Tua 

iilis Litteris Nos adibat. Et quanto 

citius responsio Tua ad nos perveniet, 

tanto iucundior Nobis erit, quum 

sollicitudinem cordi Nostro satis acerbam 

propulsura sit, qua tamen vehementissime 

aftiigideberemus,si quando 

severissimum conscientiae Nostrae 

imperium solemnem istum actum postularet. 

Superest ut ambiguitatcm dilucidemus, 

in qua Maiestas Tua quoad 

admiuistrationem Dioecesis Taurinensis 

versatur. Ne hanc quaestioneni 

nunc nimium protrahamus, a Maiestate 

Tua solummodo petimus, ut duas 

Nostras Litteras, die 7. Septembris et 

9. Novembris anni 1849 ad Eanidem 

directas, patienter lcgere velit. Maiestatis 

Tuae Minister in hac Urbe, 

ComesBertoni, qui nunc Taurini moratur, 

Eidem etiam exponere poterit, 

quae hac de re ipsi maniiestavimus, 

quaeque ingenue prorsus coram Ma,iestate 

Tua iterum proferimus. Quum 

euim penes Nos insist-M-et, ut Administratorem 

Dioecesis Tauriuensis nominaremus, 

signihcavimus ipsi, Ministerium 

Subalpinum, Kmum Archiepiscopum 

iiuusto plane modo in 

carcerem mittens ct in ex lium pellens, 

aliquid obtinuisse, quod an optatis 

suis respondeat , dubitamus. Evcuit 

eniin , ut hic Sacroium Aiitistes plurimorum 

catholicorum aiuorcm et venerationem, 

multis sane nicdis demonstratam, 

in se convcrterit; ideo-

airammirazioiie dello stesso cattolicisino 

con privare Monsig. Arcivescovo 

dell'amuiiuistrazione dcUa sua 

diocesi. 

Finalmente rispondiarao all' ultima 

osservazione che V. M. Ci esterna 

addebitundo ad una parte del Clero 

piumuntese e pontiticio, di far guerra 

al suo Guverno e di eccitare i sudditi 

alla rivolta contro diLei e contro 

le sue leggi. Una tale asserzione Ci 

sembrcreboe del tutto inverosimile se 

nou ci tosse scritta da V. M., la quale 

assicura di averne in mano i documenti; 

ed in questo caso e fuori di 

dubbio che debbono esser puniti i rei 

nei debiti modi. Ci duole solo di non 

cunoscere questi documenti, per non 

sapere quali sieno i membri del Clero 

che si sarebbero accinti alla pessima 

impresa di eccitare una rivoluzione 

al Piemonte. Questa ignoranza Ci 

pone nella necessita di non poterli 

punire; se mai pero s' intendessero 

per eccitamento alla rivolta gli scritti, 

che per parte del Clero sono comparsi 

per opporsi al progetto di Icgge 

sul matrimonio, diremo che, prescindendo 

dai modi che qualcuno avesse 

potuto adoperare, il Clero ha fatto il 

suo dovere. Noi scrivemmo a V. M. 

che la legge non e cattolica, e se la 

legge non e cattolica, e obbligato il 

Clero di avvertire i fedeli anche a 

fronte del pericolo che incorre. Maesta, 

Noi Lc parliamo anche a nome 

di Gesii Cristo, del quale siamo Vicario, 

quantunque indegni, e nel suo 

santo Nome Le diciamo di non sanzionare 

questa legge che e fertile di 

mille disordini. 

La preghiamo poi di volere ordinare 

clic sia messo un freno alla 

stampa che ribocca continuamente di 

bestemmie e d'immoralita.. I peccati 

che derivano dalla licenza di parlare 

e di scrivere, sono scnza numero. 

Deh! per piet^ che questi peccati non 

si riversino mai sopra chi, avendone 

il potere, non ne impedisse la cagione! 

V. M. si lamenta del Clero, 

ma qucsto Clcro e stato sempre in 

qucsti ultimi anni avvilito. bersagliato, 

calunniato, deriso aa qiiasi 

tutti i fogli che si stamjâno nel Picmonte. 

Non si iiotrobbcioridirc tutte 

le villanie e le rabbiose invettive 

scagliate e che si scagliano contro 

questo Clero. Ed ora pcrche esso si 

acciDge a difcndcre la veritili e la 

72 

que, huic Archiepiscopo suae Dioeceseos 

administrationem adimentes,communem 

catliolici orbis admirationem 

otiendere deberemus, quud plane non 

possumus. 

Respondendum denique est ad ea, 

quae Maiestas Tua uilimo locoNobis 

signihcavit, partem Ckri tam Subaipini 

Kcgni quam Pontihciae Nostrae 

duionis accusans, quod contra Maiestatis 

Tuae Gubernium belium agat, 

subditosque ad rebeilionem contraTe 

Tuasque leges excitet. Quod nuUo 

modo veri simile existimaremus, uisi 

Maiestas Tua ipsa id scripto assereret, 

et documentis, quae in Jiiiusdem manibds 

sint, conhimari diceret. Dubitari 

ergo non debet, reos pro merito 

esse punicndos. Id unum doiemus, 

Nobis praesto non esse illa documentaj 

quibus doceamur , quinam sint isti 

Clerici, qui pessimo facinore rebellionem 

in Subalpino Regno excitare attentant. 

Quos cum nesciamus, punire 

non valemus. Si vero forsitan scripta 

a quibusdam clericis edita, ut propositae 

legi de Matrimonio se opponerent, 

instigationes ad rebellionem nominari 

velint, Nos aperte declarabimus, 

quod Clerus haec scribendo 

(nisi forte unus alterve rectum modum 

excesserit) ofticio suo satisfecit. Nos 

Maiestati Tuae scripsimus, istiusmodi 

legem non esse catholicam; atqui si 

lex non est cathoiica, Cleri ofticium 

est, fideles monere, etiamsi eam ob 

rem periculum subeat. Maiestatem 

Tuam in numine Domini nostri Jesu 

Christi alloquimur, cuius, licet indigni, 

Vicarius sumus; et in Ipsius 

sancto Nomine Te monemus, ne istam 

lcgcm sancias, quae innumerabilium 

malorum fertilis causa est. 

Rogamus etiam Maiestatem Tuam, 

ut scriptis quibuscumque pro lubitu 

nublicandis frenos iniicere iubeas; 

blasphemiis enim et turpissimis rebus 

pleraque scatent. Peccata (juae ex 

cffrenata hac loqucndi et scribendi 

licentia nascuntur, omncm numerum 

superant. Faxit Deus. ut haec peccata 

nunifiuam in eum reuundent qui, cum 

lôtucrit, eorum causam non compescuit! 

Maicstas Tua de ("lcro confiucritur; 

sed Clerus iste his postremis 

ani's fere ab omnibus epliemeridibus, 

in Siibalnino Ilegno editis, 

mal"dictis, opi)robriis, calumniis et 

ludibriiscoutinuo cumulabatur; neque 

repctere licet convicia omnia rabidas(iue 

coiitumchas , quibus idem 

Clerus Texabatui' et etiamnum vexa-

purit^, della fede, dovv^ questo Clero 

lorse iiicontrare la disgrazia della M. 

V.? Nui noii possiamo persuadercene, 

e Ci abbunanniamo volentieri alla 

speranza di vedcre dalla M. V. sostenuti 

i diritti della Chiesa, protetti li 

suoi ministri, e liberato il suo popolo 

dal pericolo di sottostare a certe 

leggi, che seco portano 1'impronta 

dellii decadenza della religione e della 

moralita negli Stati. 

Pieni di questa fiducia alziamo 

al cielo le mani. pregando la Santissima 

Trinit^ a lar discendere la benedizione 

apostolica sopra 1' augusta 

sua Persona e tutta la reale Famiglia. 

Datum Castri Gandulphi, die XIX. 

Septembris MLCCCLII. 

73 

AUocutio 

tur. Quum vero ad veritatem et fidei 

puritatem defondcndam consurgit, num 

toi-te in Maiestatis Tuae ofiênsionera 

idcirco incurrere deberet? Absit ut 

liaec opinemur; libenter potins spem 

concipimus fore ut Maiestas Tua Ecclesiae 

iura sustineat, sacros eius 

ministros protegat, populumque subdi 

um a pericuio eximat se submittendi 

quiousdam legibus, quae religiunis 

morumque ruinam in republica 

portendunt. 

Hac tiducia erecti manus Nostras 

in coelum levamus, Sanctissimam Trinitatem 

precantes , ut Apostolicam 

Benedictionem in AugustissimamTuam 

Personam, universamque Regiam Familiam 

abundanter demittat. 

Datum Castii Gandulphi, die XIX. 

Septembris MDCCCLU. 

hf.blta ift consistorio secreto die XXVII. septembris anni MDCCCLn '). 


Acerbissimum Vobiscum, Venerabiles Fratres, hodie communicamus 

dolorem, quo iamdiu intime premimur ob maxima, et numquam satis lugenda 

damna, quibus plures ab hinc annos Catholica Ecclesia inNeogranatensi 

Repubblica miserandum in modum affligitur, atque vexatur. Quod numquam 

fore putavissemus , cum omnes noscant, quibus praecipuae benevolentiae 

signihcationibus haec Apostolica Sedes iilara Rempublicam fuerit prosequuta, 

et qua alacritate felicis recordationis Gregorius XVI. Praedecessor Noster ad 

rcligionis, et spirituale illius gentis bonum omni studio procurandum, atque 

ad mutuae amicitiae vincula magis inagisque obstringenda, Rempublicam 

ipsam prae aliis omnibus Americae regionibus non moco primum recognoverit, 

sed etiam Apostolicam Nunciaturam ibi constituerit. Atque eo magis 

dolemus, quod adhuc irritae fuere curae omnes tum ab eodem Praedecessore 

Nostro, tum a Nubis ipsis summa contentione apud illud Gubernium adhibitae, 

ut tot catholicae religioni illata amoverentur damna, ac nefariae et 

iniustissimae de medio tollerentur leges ibi a civili potestate cum raaximo 

fidelium detrimento contra divinara Ecclesiae institutionem, eiusque veneranda 

iura et libertatem, contra supremam huius Apostolicae Sedis potestatem, 

contra sacrorum Antistites, et ecclesiasticos viros latae atque sancitae. 

Noverat enim idem Decessor Noster, legem ibi raense Aprili anno 1845 fuisse 

proraulgatam, qua inter alia statuitur, ut, vix dum aliqua apud illa laicae 

potestatis tribunalia accusatio adversus ecclesiasticos viros , ac vel ipsos 

Episcopos fuisset admissa, non solum Sacerdotes Doraini aliique Clerici, sed 

etiam Episcopi, quos Spiritus Sanctus posuit regere Ecclesiam Dei, ab omni 

sui ministerii exercitio se abstinere, ac proprii muneris partes aliis committcre 

debeant'), constitutis quoque carceris, exsilii, et aliis poenis in eos 

omnes, qui id agere noluissent. Quapronter ipse Praedccessor Noster, nuUa 

interposita mora, suas eodera anno aa illius Reii)ublicae Praesidem raisit 

Litteras, quibus legem illam omni certe reprehcnsione dignissimam vehementer 

improbavit, ac simul summopcre expostulavit. ut cadem lex statiin 

abrogaretur, et Ecclesiae iura sarta, tecta habercntur. Nos autera, postquam 

inscrutabili Dei iudicio ad hanc Principis Apostolorura Cathedram evecti, 

') IJiic rcfcnintiiv SfilUthi 1'rofjoxiliones 31, 51. o'i, .55, G7, 73, 74. 78. 

') /Juc rcf. prop. 51.

74 

totius Ecclesiae gubernacula tractanda susceijinius, aftiictis mibi sanctissimae 

nostrae religionis rcbus consuiere vel nia\iuie cui/ieutos, iam inde ab anno 

1847 ad eiusdem Neogranatensis Roipublicae Praesidem scrinsimus Litteras. 

Quibus quidem Litteiis signiticantcs, quantopere de illa i)ominici gregis 

parte solliciti et anxii essemus, et quo singulari paternae Nostrae caritatis 

studio opportuna veilemus adliibere remedia ad sanandas ibi contritiones 

Israel, lamcmtati sumus vehementer deplorandam conditionem, in qua versabatur 

Ecclesia. Keque praetermisimus iisdem Litteris inter alia summopere 

conqueri de binis illis praesertim iam conceptis decretis, quorum altero proponebatur, 

ut, hac Apostulica Sede raiiiime consulta, decimae tollerentur; 

altero autem, ut hommibus iliuc immigrantibus iiceret publicum proprii 

cuiusque cultus exercitium habere '). Atque commemurata improbantes decreta 

etiam atque etiam ettiagitavimus, ut illa nullum umquam obtinerent 

exitum, et Ecclesia suis omnibus iuribus, ac plena frueretur libertate. 

Ea porro spe nitebaraur fore, ut Neogranatense Gubernium has 

Nostras voces, monita, expostulationes, querelas, quae ex amantissirai aeque 

ac aftlictissimi communis omnium tideliain Patris corde erumpebant, pronis 

vellet auribus excipere. Verum incredibili animi Nostri dolore Vobis nunciare 

cogimur, hostiles violentosque in ('liristi Ecclesiara irapetus quotidie 

magis, ac duobus praesertim ab hinc annis, adeo esse factos, ut nova et 

gravissiraa Ecclesiae ipsi per laicam potestatera indesinenter infiicta sint vulnera. 

Etenim, Venerabiles Fratres, non solum iniustissimae illae leges, de 

quibus dolenter loquu i sumus, minime sublatae fuerunt, verum etiam aliae 

ab utroque illius Gubernii Consilio legibus ferendis praeposito sunt conditae, 

quibus sanctissima Ecclesiae et hums Sanctae Sedis iura maiorera in 

modura violantur, oppugnantur et proculcantur. Namque inter alia iam 

inde a mense Maio superioris anni lex prodiit contra Religiosas Familias, 

quae pie institutae, recteque admiuistratae magno christianae et civili reipublicae 

usui et ornamento esse solent. Ea enim lege contirraatur expulsio 

Religiosae Societatis lesu Farailiae, quae illuc prinmra arcessita ac tantopere 

exoptata, de re catholica et civili illic optime merebatur; atque eadem lege 

vetatur, ne uUa in Neogranatensis Reii)ublicae territorio Societas institui 

Fossit, quae nasnvae, ut dicunt, obedieniiae vinculo potissimura obstringatur. 

nsuper eadera lege iis oranibus promittitur auxilium, qui a suscepto religiosae 

vitae instituto deticere, ac solerania vota frangere velint^), ac Venerabili 

Fratri Emmanueli, illius ecclesiasticae provinciae Archiepiscopo vigilantissimo, 

viro sumrais Nostris et huius Apostolicae Sedis praeconiis 

decorando, interdicitur exercere facultatera ei ab hac Apostolica Sede iam 

inde ab anno 1835 tributara, visitandi scilicet Religiosas illius regionis Familias, 

et re>,mlarem restituendi disciplinara. Eodeni subinde mense et anno 

alia sancita lex est, (|ua Ecclesiasticum Foriim de raedio omninq toHitur, ac 

declaratur, causas omnes ad idem forura pertinentes, ac vel ipsas tura Archiepiscopi, 

tum Pjpiscoporum causas sive civiles sive criminales, ante laicalia 

tribunalia ab illius Reipublicae Magistratibus in posterum esse iudicandas '), 

Postmodum, die nemne vigcsima septima eiusdem mensis Maii anno 1851, 

de Parochis nominandis promnlgata lex est, qua Nationalia Consilia mentitum 

falsumque ius designandi Parochos a Praesido illius Reipublicae ad 

quemdam excogitatum Parochialem Conventum, quem tabitdo porroquiai 

appellant, ex cuiusque Paroeciae patribusfamilias praesertim comparatum 

transferunt, ut, cum aliqua Paroecia suo tuerit Parocho orbata, ille Conventiis 

novnm Parochum nominare qucat. Aliquibus insuper eiusdom legis 

articulis prohibentur Sacronun Antistites ullum seu sacrae visitati

id pro eomm arbitrio fuerit statutiiin. Aliae dcindc promulgatae sunt leges, 

quinus et omnibus data est facultas se liberandi ab onere solvendi census, 

qui potissimam ecclesiasticorum redituum j arttm constituunt, soluta dimidia 

Ereti: parte Gubernio, et Archiepiscopalis 8cminarii sanctae Fidoi de Bogota 

onaNationali Cullegio adiudicata, ac suprema in idem Seminarium inspectio 

laicae potestati attributa '). Neque silcntio i^ractereandum, per novam illius 

reipublicae constitutionem postrtmis hisce temporiLius sancitam inter alia 

ius quoque liberae institutionis detendi, et onmimodam omnibus tribui libertatem, 

ut quisque suas cogitationes, ac monstrosa quaeque opinionum portenta 

tj-pis quoque in vulgus edere et privatim publiceque quemlibet cultum 

proliteri valeat ). 

Videtis profecto, Venerabiles Fratres, quam teterrimum ac sacrilegum 

bellum catholicae Ecclesiae a Neogranatensis Pieipublicae Moderatonbus 

sit indictum, et quae quantaeque iniuriae eidem Ecclesiae, eiusque sacris 

iuribus, Pastoribus, Ministris, ac su|)remae Nostrae et Sanctae huius Sedis 

auctoritati fuerint illatae. Cum autem enunciatae leges iam inde ab eodem 

anno 1851 executioni fuerint mandatae, iam tum tacrorum Antistites, et 

ecclesiastici viri, qui cathoiicis sensibus vere animati netariis illis decretis 

merito, atque optimo iure reclamabant et obsistebant, summo cum fidelium 

Sopulorum damno crudeliter vexati, et in gravissima quaeque adducti fuere 

iscrimina. Siquidcm et sacra J

70 

nantes, Uli mandavimus, ut ab incepto statim desisteret, ne Nos, licet inviti, 

in ipsum ea cogeiemur decernere, quae bacrorum Canonum severitas, et 

Apostolici Nostn ministerii ratic postulabant. Interim vero ipse pientissimus 

Archiepiscopus suo munere provide sapionterque fungens continuo Edictum 

edidit, quo iustissime docebat, nullum irritumque esse Edictum ab illo Vicario 

Capitulari adversus Sacrorum Canonum praescripta promuigatuni, ac simul 

omni iure vctabat, ue quis eidem Edicto suas aures ullo modo praebere 

unquam vellet. Tum vero illud Deputatorum Consilium in proprium Pastorem 

magis magisque irruens non dubitavit spectatissimum Archiepiscopum, 

sicut violatarum legum reum, accusaie, et Neogranatcnsis Senatus haud 

veritus est tara iniustam et impiam admittere accusutionem. Atque ex 

infanda illa loge, quam, uti ab initio diximus, rec. mem. Gregorius XVI. 

Praedecessor Noster reprobaverat, denuntiatum est eidem Archiepiscopo, ut 

suam iunsdictionem remitteret, eamque ahi ecclesiastico viro deferret. Hac 

tam iniqua denuntiatione accepta, ille religiosissimusdoctissimusqueAntistes, 

egregius ac strenuus rei catholicae, et Ecclesiae iurium propugnator, paratus 

aspera quaeque propter iustitiam pati, sapientissimum verissimumque dedit 

responsum, quo invicta episcopalis sui animi fortitudine clare aperteque 

declaravit, se nunquam posse eam dimittere potestatem, quara sibi unice a 

Deo, atque ab hac Apostolica Sede collatam esse probe noscebat. Uinc 

Neogranatense Gubernium haud extimuit, maximo cum omnium bonorum 

luctu et indignatione, non solum Archiepiscopalis mensae reditus sequestro 

ponere, verum etiam proprium Archiepiscopum,de illaArchidioecesi summopere 

meritum ac tot sane nominibus illustrem, pellere in exsilium. Qui quidem 

Antistes gravissimo deinde morbo corrcptus, cum e Neogi-anatensis Reipublicae 

territorio protinus decedere haud potuerit, in quamdam villam, quae 

a Bogotensi civitate iter duorum dierum distat, se recipere est coactus. Cum 

autem inter plurimos spectatissimos viros Minister quoque inclytae exterae 

Nationis ibi commorans, tam indigna re commotus, sua ofticia apud illud 

Gubernium interponenda curaverit, visum est Gubernium idera propendere 

ad id dumtaxat permittendum, ut scilicet ipse Archiepiscopus exsularet, 

statim ac iter aggi-edi posset. Neque id satis. Hisce nanique diebus tristissimi 

venerunt nuntii, ex quibus pari animi Nostri amaritudine accepimus, 

Venerabilem Fratrcm Episcopum de Cartagena, ac Dilectum Filium Vicarium 

Capitularem Dioecesis S. Marthae, sirailem de paroeciaruni concursu denuntiationem 

ab illo accepisse Gubernio, eisque ipsissima ingruere discrimina, 

proptereaquod summa cum eorum nominis laude denuntiationem ipsam respuere 

non dubitarunt. Perlatum quoque adNos est, ea ipsa de causa eamoem 

Venerabili Fratri Episcopo Neo-Pampilonensi inipendere procellam, 

cum ipse etiam paratus sit ad sui muneris partes splendide obeundas, et au 

Ecclesiae iura fortiter constanterque tuenda. Atque eiusmodi vexationibus. 

iniuriis, contumeliis subiecti quoque fuere alii illius Reipublicae lectissimi 

ecclesiastici viri, ac vcl ipse Noster et huius S. Scdis Legatus. Etenim semel 

atque iterura in illis Consiliis intcr maxiraa et horrenda cuiusque generis 

contra Christi hic in terris Vicarium, ct hanc Apostolicam Sedem convicia 

propositio iacta fuit dimittendi eumdcm Nostrum Lcg.itum, qui ea, qua par 

erat, prudentia et fortitudine Nostro nomine tot ncfariis et sacrilegis ausis 

reclamare non praeterraisit. Oniittiraus autcm hic comraemorare novas alias 

leges a nonnullis e Deputatorura Consilio propositas, quae irrcformabili Catholicae 

Ecclesiae doctrinap, eiusquc sanctissimis iuribus oranino adversantur. 

Itaouc nihil diciraus de illis concei^tis dccretis, qtiibus nroponebatur, ut 

Ecclesia ncmpe a Statu seiungorctur '), ut Rcgulariura Orainuni, pionmique 

Legatorum bona oneri mutuum dandi omnino subiiccrentur, ut omnes abrogarentur 

leges, quac ad Religiosarura Faniiliarura stattun tutandum, earumque 

iura et ofticia tuenda pertinent '), ut civili auctoritati tnbueretur ius 

erigendi ct circumscribcndi Dioeceses ct Canonicorum Collcgia, ut ecclesia- 

') Huc ref prop 55. — In Litleris Apnstol. ,.Deus humana* talntis" d. d. 

3. Nov. 1855. qnihus Convpntio cuni .\iislrino Imprralore inila forrirmaliir, haec 

Icfrimiis oiporliina: ..Sic a Do» (siinl) niorialia romrosila ct distribula, ut inlcr se 

copularentur saccnloliuiii ct iiiiporiuin nd hiiinani gcneris incohimitalpm." y. £dit. 

') /luc rej. prop. 53.

77 

stica iis conferretur iurisdictio, qui a Gubernio nominati fuissent '). Nihil 

dicimus de alio illo decreto, quo niatriiuouii SSacranienti mysterio, dignitate, 

sanctitate omnino despecta, eiusque institufione et uatura prorsus ignorata 

et eversa, atquc Eccicsiue iu Sacramentum idem potestate penitus spreta, 

propouebatur iuxta iam damnatos liaereticorum errores, atque adversus 

Catholicae Ecclesiae doctrinam, ut matrimonium tamquam civilis tantum 

contractus haberetur, et in variis casibus divortium prupne dictum sanciretur'), 

omncsque matrimoiiiales causae ad laica deferrentur Iribunalia, et ab 

illis iudicarentur ') ; cum nemo ex Catholicis igiioret, aut ignorare possit, 

matrimoniiim esse vere et proprie unum ex septem Evangelicae legis Sacramentis 

a Christo Domino institutum, ac i^ropterea inter hdcies matrimonium 

dari non posse, quin uno eodemque tempure sit Sacramentum, atque iccirco 

quamlibet aliam inter Christianos viri et mulieris, praetcr Sacrameutum, 

coniunctionem, cuiuscumque etiam civilis legis vi factam, nihil aiiud esse nisi 

turpem atque exitialem concubiiiatum ab Ecclesia tantopere damnatum; ac 

proinde a coniugali foedere Sacramentum separari numqiiam posse ^), et omnino 

_ spectare ad Ecclesiae potestatem ca omnia deceniere, quae ad idem 

Matrimonium quovis modo pussunt pertinere. Atque haec omnia omiitimus, 

proptereaquod etianisi hae leges ab aliquibus e Deputatorum Consilio fucre 

propositae, tamen plerique l)eputati ac Senatores, Deo bene iuvante, eas 

leges reiiciendas esse decrevere, et horruerunt tot iam gravibus innictis 

Ecclesiae vulneribus alia nova imponere vulnera. 

In tanta autem acerbitate Nos recreat singularis tum Bogotensis Archiepiscopi, 

tura aliorura illius Reipubiicae Antistitum religio, pietas ac 

sacerdotalis fortitudo et constantia. Ipsi enim prube memores loci, quem 

tenent, dignitatis, qua insigniti sunt, sacramenti, quo in soiemni inauguratione 

se obstrinxerunt, iilustribus Archiepiscopi vestigiis insistentes maxima cum 

eorum laude haud intermiserunt episcopalem tollere vocem contra tot iilatas 

Ecclesiae iniurias, ac promptissimi sunt pro ipsius Ecclesiae defensione ad 

om.nia subeunda pericula. Neque parum Nus quoque reticit egregia Neogranatensium 

populorum virtus, pietas, qui longe maxima ex parte summopere 

dolentes, et indignantes tam iniqua ac tristia contra eorum religionem et 

Antistites facta, nihil antiquius habent, quam publicis luculentisque testimoniis 

ostendere, sibi maxime cordi esse et catholicam protiteri religionem, 

et suos Antistites summa observantia et amore i)rosequi, ac Nobis et huic 

Apostolicae Sedi catholicae veritatis et anitatis centro firmiter adhaerere. 

lam porro, Venerabiles Fratres, vix dum Nobis innotuit, tam prava 

et numquam satis improbanda consiiia in Neogranatensi Kepublica contra 

Ecclesiam, eiusque sacra iura, bona, Pastores, Ministrus suscepta ac perfecta 

fuisse, numquam destitimus per nostrum Cardinalem a publicis Nostris 

Negotiis apud illud Gubernium iteratis expostulationibus reclamare et conqueri 

adversus tot gravissimas eidem Ecclesiae et huic Apostolicae Sedi 

illatas iniurias. Attamen, dulentes et inviti dicimus, nihil Nostrae voces, 

clamores et questus profecerunt, uihil illorum Antistitum querelae valuere, 

qui proprii ministerii munere in exemplum fungentes, Nostrisque paternis 

Litteris confirmati, haud omiserunt opponere murum pro Domo Israel. Itaque 

ut fideles illic degentes sciant, et universus orbis agnoscat quam vehementer 

a Nobis improbentur ea omnia, quae ab illius Keipublicae Modera- 

tate attollentes praedicta omnia decreta, quae ibi a civili potestate tanto 

cum Ecclesiasticae auctoritatis, et huius S. Sedis contemptu, ac tanta cum 

Religionis, et sacrorum Antistitum iactura ac detrimento sancita sunt, improbamus, 

damnamus, et irrita prorsus ac nulla declaramus. Praeterea eos 

omnes, quorum opera et iussu illa edita sunt, gravissime monemus, ut serio 

reputent noenas et censuras, quae adversus sacrarum personarum, et rerura, 

atque ecclesiasticae potestatis et libertatis violatorcs, profanatores, et Ecclesiae 

atque huius Apostolicae Sedis iuriura usurpatores ab Apostolicis Constitutionibus, 

sacrisque Conciliorum canonibus sunt constitutae. 

') Huc ref. prop. 30. ^) IJiic ref. prop. 65—67.

78 

Utinam vero Nostris hisce vocibus, mo.iitis, qnerelis tandem aliquando 

illi ipsi dociles yraeboant aures, quoruni oi.era tot tantisque nialis oppressa 

ingemiscit Ecclesia; utinam huius moestissimae et amantissimae Matris 

aspectu commoti illam salutifera pocnitentia consolari, eiusque gravissima 

vulnera lacrimis abstergere, ac damna statim roiuirare propcrent, atque ita 

haud exspectare et experin relint, quam iratus iadex Deus in illos exurgat, 

qui suam Ecclesiam polluere, violare, et aftiigere audent! Nos autem, Venerabiles 

Fratres, numquam intermittamus dies noctesque clementissimum misericordiarum 

Patrem et Deum tolius consolaticnis assiduis fervidisquc preribus 

orare et obsecrare, ut divina sua gratia omnes errantes ad veritatis, 

iustitiae, et salutis semitas reduccre velit, uc simul omnipotenti sua virtute 

cfficiat, utEcclesia sua sancta tum ibi, tum alibi ncfariis imjiiorum hominum 

consiliis tam vehemonter aftiicta ac divexata ponat luctura, squalorem abiiciat, 

et induat vestes iucunditatis suae, atque a sulis ortu usque ad occasum splendidioribua 

in dies augeatur et exornetur triumphis. 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die IX. decembrig zmil 3JDCCCLIV 'V 

Vcnerabiles Frcatrcs. 

Singulari quadam perfusi laetitia exultamus in Domino, Venerabiles 

Fratres, cum Vos hodierno die lateri Noslro frequentcs adstare videamus, 

quos Nostrum gaudium et coronam iure possumus nuncupare. Vos enim 

pars estis eorum, quibusciim communicamus iabores et curas in pascendo 

Lumilitati Nostrae concredito dt»minico grege universo, in tutandis iuribus 

catholicae religionis, eique novis adiungendis sectatoribus, qui iustitiae et 

veritatis Deum in sinceritate tidci colant, et venerentur. Itaque quod olim 

Christus Dominus dixit Apostoiorum Principi: «Tu aiiquando conversus confirma 

fratres tuos,> id ipsum Nobis, qui in eius locum, licet immerentes, 

divina benignitate suifecti sumus, hac cblata opportunitate praestandura 

videtur, ut Vobis nimirum, Venerabiles Fratres, verba faciamus, non ut Vos 

aut commoneamus ofticii, aut languentes excitemus. quos intlammatos studio 

novimus divini Nominis gloriae propagandae, sed ut tamquam voce ipsa 

Beatissimi Petri, qui vivit vivetque in Successoribus suis, recreati, atque 

erecti novo veluti robore muniamini ad quaerendam comraissarum oviura 

salutem, ad Ecclesiae causam in tanta asperitate temporum animose ac fortiter 

sustinendam. 

Neque vero deliberandura fuit, cuius potissimum adhibcamus patrocinium 

apud caelestem Patrem luminum, ut eo adiuvante alloqui Vos fructuose 

possimus; siquidcm cum ea de causa apud Nos conveneritis, ut 

conspirantibus animis studia, curasque conierrcmas amplificando honori 

augustae Genitricis Dei Mariae, Sanctissimam ipsam Virginem, Sapicntiae 

Sedem ab Ecclcsia nuncujâtam, iteratis precibus obsecravimus. ut impetrare 

Nobis radium velit sapientiae caelestis, qua collustrati ea Vubis loquamur, 

quae vt incolumitati et prosperitati Ecclesiae Dei maximopere sint profutura. 

lamvero ex hac tamquum arce rt;Iigionis intuentibus Nobis errorum 

monstra, quae per catholicum orbem hac difticiilima aetate grassantur, nihil 

opportunius visum est quam illa Vobis indicare, ut ad eadem dcbellanda 

vires exeratis vestras, Venerabiles Fratres, qui custodes praepositi estis, et 

speculatores domui Israel. 

Existere etiam nunc dolendum cst impium incredulorum genus, qui 

omnem, si fieri posset, exterminatum vellent roligionis cultura, eisque adnumerandi 

imprimis sunt clandestinarum societiitum grogalcs, qui nefario 

intor se foedcre coniuncti nullas non adliihcnt artes, ut quibusque violatis 

iuribus rem ot sacram et pnblicam porturbent, ovortant'); in quos profecto 

verba illa cadunt divini Reparatoris- «Vos ex patrc diaoolo estis, et opcra 

') /y«r rejerunlur Si/llabi i'ropo:;il,ones 8, 17, 19. 

') JJuc ref. §. IV. Syll,

79 

patris vestri vultis facere.» IIos si excipiamus, fatendum est pracscntis 

aetatis homincs geiieratira abhori-ere ab incredulorum pravitate, et inclinationem 

quamdam animorum osteudere erga religioncm et tideni. Sive enim 

lacinorum ob atrocitatem, quae superiori praesertim saeculo perpetrata 

incredulis tribuenda sunt, quaeque animus memiuisse retbrmidat, sive ob 

metum seditionum ac tumultuum, qui miscraudnm in modum convellunt, afflictant 

nationes et regna, sive dcnique diviui Spiritus opera, qui spirat ubi 

vult, imminutum essc patet perditorum numerum, qui incredulitate se iactent, 

et glorieutur; contra vero commendaii audimus interdum vitae ac morura 

houestatem, excitatumque praeterea novimus iu animis hominum admirationis 

sensum catholicam erga religionem, quae quidem in omnium incurrit oculo3 

tamquara lux solis. 

Non exiguum hoc est bonum, Venerabiles Fratres, et quidam quasi 

ad veritateci progi-essus; sed tamen multa adhuc sunt, quae averitate ylane 

asssquenda abstenent liomines et remorantur. 

Sunt enimvero plerique, qui rebus publicis tractandis praepositi fautores 

se religiouis, et adsertores dicant, illam laudibus attoilant, humanaeque 

societati quam maxime accommodatam, atque utilem praedicent; nihiiominus 

eius moderari disciplinam volunt, sacros ministros regere, sacrorum 

procurationem attingere, uno verbo civiiis iutra status limites coercere 

nituntur Ec>:lesiam, eique dominari, quae tamen sui iuris est, divinoque consilio 

nullius impeni terminis contmeri debet, sed ad ultimas terras propagari, 

omnesque complecti gentes ac nationes, ut serapiternae illis beatitatis iter 

designet, expediat '). Et, proh dolor! dura haec loquiraur, Venerabiles 

Fratres, in Subalpina ditione proposita lex est, qua regularia et ecclesiastica 

instituta de medio toUuntur, et Ecclesiae iura plane conculcantur, atque, 

si tieri potest, delentur. Sed taraen de re tam gravi hoc ipso iu loco alias 

agemus. Utinam vero qui libertati obsistunt catholicae religionis, agnoscant 

aliquando quantopere publicae rei bono ipsa conducat, quae sua cuique 

civium observanda proponit, et inculcat ofticia ex caelesti, quam accepit, 

doctrina; utinam persuadere sibi tandem velint quod olim Zenoni Imperatori 

scribebat sanctus Felix Praecessor Noster: «iMihil esse utilius Princi- 

*pibus, quam sinere Ecclesiam uti legibus suis; hoc euim illis esse salutare, 

«ut cum de causis Dei agitur, regiam voluntatem Sacerdotibus Christi stu- 

«deant subdere, non praeferre.» 

Sunt praeterea, Venerabiles Fratres, viri quidam eruditione praestantes, 

qui i-eligionem munus esse fatentur longe praestantissimum a Deo hominibus 

datum, humanam nihilominus rationem tanto habent in pretio, 

tantopere extollunt, ut vel ipsi religioni aequiparandam stultissime putent'). 

Hinc ex vana ii^sorum opinione theologicae disciplinae perinde ac philosophicae 

tractandae sunt; cum tamen illae tidei dugmatibus inuitantur, quibus 

nihil tirmius, nihil stabilius, istae vero humana explicentur atque 

illustrentur ratione, qua nihil incertius, utpote quae varia est pro ingeniorum 

varietate, innumerisque fallaciis et praestigiis obnoxia. Ita quidem reiecta 

Ecclesiae auctoritate difticillimis quibusque, reconditisque quaestionibus 

latissiraus patuit carapus, ratioque humana infirmis suis contisa viribus licentius 

excurrens turnissimos iu errores lapsa est, quos hic referre nec vacat 

nec lubet, quippe Vobis probe cognitos atque exploratos, quique in religionis 

et civilis rei detrimentum, illudque maximum redundarunt. Quamobrera 

istis hominibus, qui plus aequo vires efferunt humanae rationis, ostendere 

oportct, planc id esse contrarium verissimao illi sententiae Doctoris gentium: 

«Si ouis putet se aliquid esse, cum niliil sit, ipse se seducit.» Demonstranaum 

illis est quantae sit arrogantiae pervestigare niysteria, quae revelare 

nobis dignatus est clcmcntissimus Deus, eademque assequi, complectique 

audere huinanae mentis irabccilUtate et angustiis, cum longissime ea vires 

excedant nostri intellectus, qui ex Apostoli eiusdem dicto captivandus est 

in obsequium tidei. 

Atquc huiusmodi humanae rationis sectatores, seu cultores potius, 

qui eam sibi certam veluti magistram proponunt, ciusque ductu fausta sibi 

omnia poUiccntur, obliti certe sunt quam grave et acerbura ex culpa ^rirai 

') lliic le/. prop. 19. ') JIuc re/ prop. 8, C.

80 

parentis inflictuin sit vulnus humanae naturae, quirpe quod et obfuFae' tene- 

Drae nicnti, et prona cfiecta ad nialum voluntas. Hinc cekbeirimi ex antiquissima 

aetate phiJosoiihi, quanivis multa praoclare scrijjserint, dcc rinas 

tamen suas gravissimis erroribus conttiminarunt; hinc asîduum iliud tertanien 

quod in nobis experimur, de quo loquitur Apostolus: «Sentio in 

membris meis legcm repugnantem legi mentis meae. > Nunc quando ex 

originis labe in universos Adami pnsteros projiagata extenuatum esse constet 

rationis lumen, et ex pristino iustitiae atque innocentiae statu miserrime 

deciderit humanum genus, ecquis safis esse rationem ducat ad assequendam 

veritatera? Ecquis in tantis periculis, atque in tanta virium intirmitate ne 

labatur et corruat, necessaria sibi ncget ad salutem religionis divinae, et 

gratiae coelestis auxilia? Quae quidem auxilia benignissime iis largitur Deus, 

qui humih prece eadem tiagitent, cum scriptum sit: «Deus superbis resistit, 

humilibus autem dat gratiam.» Idcirco conversus olim ad lîtrem Christus 

Dominus altissima veritatum arcana patefacta haud esse affirmavit prudentibus 

et sapientibus huius saeculi, qui ingenio doctrinaque sua superbiunt, 

et praestare negant obsequium fidei, sed vero humilibus ac simplicibus horainibus, 

qui tidei divinae oraculo nituntur et conquiescunt Salutare hoc 

documentum eorum anirais inculcetis oportet, qui humanae rationis vim 

usque adeo exaggerant, illius ut ope mysteria ipsa scrutari audeant atque 

explicare, quo nihil ineptius, nihil insanius. Revocare illos contendite a 

tanta raentis perversitate, exponentes nimiruni nihil esse praestabilius a providentia 

Dei concessum hominibus, quam lidei divinae auctoritatem, hanc 

nobis esse quasi facem in tenebiis, hanc ducem quam sequamur ad vitara, 

hanc necessariara prorsus esse ad salutera, utpote quod «sine fide impossibile 

est placere Deo, et qui non crediderit, condemnabitur.> 

Errorem alterum nec minus exitiosum aliquas catholici orbis partes 

occupasse non sine moerore novimus, animisque insedisse plerumqufc catholicorura, 

oui bene sperandura de aeterna ilhjrum omuiura salute putant, qui 

in vera Cnristi Ecclesia nequaquara versantur ). Idcirco percontari saepenuraero 

soleiit, quaenara futura post obitum sit eorum sors et conditio, qui 

catholicae fidei minime addicti sunt, vanissimisque adductis rationibus 

responsum praestolantur, quod pravae huic sentcntiae suffragetur. Absit, 

Venerabiies Fratres, ut misericordiae divinae, quae intinita est, terminos 

audearaus apponere; absit ut perscrutari veliraus arcana consilia et iudicia 

Dei, quae sunt abyssus raulta, nec humana queunt cogitatione penctrari. 

Quod vero Apostolici Kostri rauneris est, Episcopalem vestrara et sollicitudinera 

et vigilantiara excitatani volumus, ut, quantura potestis contendere, 

opinionem illara impiam aeque ac funestara ab honiinum raente propulsetis, 

nirairura quavis in religione reperiri posse aeternae salutis viam. Ea qua 

praestatis solertia ac doctrina, demonstretis conimissis curae vestrae populis, 

miserationi ac iustitiae divinae dogmata catholicae tidei neutiquam adversari. 

Tenendum quippe ex fide est, extra Apostolicam Ronianam r.colesiam salvura 

fieri nerainora posse, hanc esse unicara salutis arcam, hanc qui non fuerit 

ingressus, diluvio periturum'); sed tamen pro certo pariter habendum est, qui 

verae religionis ignorantia laboront, si ea sit invincibilis, nulla ipsos obstringi 

huiusce rei culpa ante oculos Doraini. Nunc vero quis tantuin sibi 

arroget, ut huiusraodi ignorantiae designare limites queat iuxta populorum, 

regionum, ingeniorum, aliaruinque reiuin tam niultarum rationera et varietatera? 

Enimvero cum soluti corporeis hisce vinculis videbimus Deum sicuti 

est, intclligemus profccto quara arcto pulchroque nexu raiseratio ac iustitia 

divina coiiulentur; quamdiu vero in terris versamur, mortali hac gravati 

molc quae hebctat aniinani, tirmissime teneamus ex catholica doctrina unum 

Deum esse, unara fidem. unum baptisma; ulterius inquirondo ])rogrcdi nofas 

est. Ceterum prout caritatis ratio postulat, assiduas fundainus preoes, ut 

omnes quaquaversus gentos ad Christum convertantur, communique liominum 

saluti pro viribus insorvi:imus; noquo eniin abbroviata ost manus Doniinij 

gratiacquc caelcstis dona noquaquain illis dofutura sunt, (iiii liac luce rocrean 

sincero animo velint et postuKnt. Iluiusinodi voritatos clotigendae altissime 

sunt fideliura racutibus, nc falsis corrumjii qucant doctrinis co spectantibus, 

'; lluc rtf. prop. 17. *) IIuc ref. prop. 21.

81 

nt religionis foveant iudifferentiam , quam ad exitium aniraarQm serpere 

latius videmus ac roborari. 

Praecipuos contra errores hactenus expositos, quihus niaxime hoc 

tempore oppugnatur Ecclesia, vestram opponite, Venerabiles Fratres, et 

virtutem et constantiam, ad eosque proHigandos, planeque delendos habeatis 

Ecclesiasticos viros necesse est laboris socios et adiutores. Immortaliter 

quidem gaudemus catholicum Clerum nihil praetermittere, nihil molestiarum 

defugere, ut ofticio suo, ac rauneri cumulate satisfaciat; atque adeo non 

asperitate et longitudine itineris, non ullo inconiraodorura metu retardari 

quominus regiones pertingat terrarum marisque tractu disiunctissimas, ut 

efferatas ibi gentes ad humanitatem, et christianae legis disciplinara salubriter 

instituat ; gauderaus pariter, Clerum ipsum in teterrimae luis calamitate, quae 

tot oppida, tot frequentissimas urbes funestavit, adeo alacriter obivisse quaelibet 

caritatis ofticia, ut vitam profundere ad salutem proxiraorura pulchrum 

sibi ac decorum existimaverit. Quo sane argumento magis constabit, catho- 

lica in Ecclesia, quae unice vera est, inextinctum ardere pulcherriraum caritatis 

ignem, quem Christus venit mittere in terram ut accendatur. Vidiraus 

enim religiosas mulieres in adiuvandis aegris cum Clei'o certasse, neque 

raortis adspectu fuisse deterritas, quam pleraeque constantissirae oppetiverunt 

cuius inusitatae fortitudinis exemplo illi ipsi obstupefacti admiratione sunt, 

qui a catholica iide dissentiunt. 

Est hoc Nobis iure laetandum, Venerabiles Fratfes, verumtamen illud 

ad animi Nostri curam grave et acerbum, quibusdam in locis non deesse ex 

Clero aliquos, qui non semet exhibeant in omnibus ministros Christi, et 

dispensatores mysteriorura Dei. Hinc deest christiano populo divini verbi 

pabulum, unde nutriatur ad vitam, hinc infrequens saeramentorum usus, 

quibus tanta vis inest ad Dei gratiam vel conciliandam vel retinendara. 

Monendi hi quidera sunt, Venerabiles Fratres, ac veheraentius excitandi, ut 

sacri ministerii partes recte ac fideliter explendas curent; docendi sunt quam 

gravi se culpa obstringant, qui messis raulta cum sit, Iaboi'are detrectent in 

agro Doraini. Hortandi sunt, ut quanta sit divinae hostiae virtus ad propitiandum 

Deum, et tiagitiorum poenas avertendas, frequenter explicent fidelibus, 

ut iidera salutari Missae sacrificio religiose adesse, uberesque ex illo 

fructus percipere studeant. Sane quidem promptiores alicubi fideles essent 

ad pietatis actus exercendos, si vehementiora haberent a Clero et incitamenta 

et praesidia. Videtis hinc, Venerabiles Fratres, ad comparandos 

idoneos rainistros Christi quanta sit Serainariorum necessitas et opportunitas; 

in quibus moderandis non civilis jjotestatis , sed Episcoporum dumtaxat 

versari debet cura et industria '). CoUectos ibi iuveues in spem religionis 

succrescentes ad pietatem doctriuamque sedulo informetis, ut duplici 

quasi instructi gladio boni olira milites esse queant ad praelianda praelia 

Domini. Tum in theologicis, tum vero in philosophicis etiam disciplinis 

firobatae fidei scriptores eisdera proponatis, ne qua imbuantur opinione cathoicae 

doctrinae minus consentanea. 

Ita, quidem Ecclesiae bono et incremento consultura per Vos erit, 

Venerabiles Fratres. Quo vero susceptae pro Ecclesia curae secundissimos 

habeant exitus, summa extet concordia opus est consensusque animorura, 

longeque dissidia quaelibet prohibeantur, quae solvunt caritatis vinculum, 

Suaeque fovere solet vaferriinus nostri generis iniraicus utpote sibi ad noccnura 

opportunissima. Repetendum memoria est, veteres iilos catholicae fidei 

propugnatores de pertinacissimis haeresibus retulisse victoriara, quum scilicet 

una secum, et cum Apostolica Sede tamquam cum duce suo coniuncti mil'''"^; 

firmo anirao erectoque in certamen descendissent '). 

Haec sunt, quae significanda Vobis duximus, Venerabiles Fratres, in 

hac cura et sollicitudine satis Apostolico ministerio faciendi , quod divina 

clementia et bonitate imposituni est infirraitati Nostrae. Erigiraur priraura, 

ac recrearaur spe caelcstis auxilii, deinde ab explorato vestro religionis ac 

pietatis studio non mediocre Nobis pollicemur in tantis rerum difficultatibus 

adiumentum. Aderit Ecclesiae suae Deus, aderit communibus votis Nostris, 

aderit praesertim si oratrix pro nobis accedat Virgo Sanctissima Dei parens 

') JIuc ref. prop. 46. ') Huc ref. prop. 13. 

:

82 

IVIaria, cuius immunitatem ab originalis iioxae macula Vobis magno cum 

Nostro gaudio adstantibus et plaudentibus divino adiuvante Spiritu pronunciavimus. 

Eximium sanc privilegium, quod Dei Matrem plane decebat, in 

communi nostri generis exitic sospitem atque incolumom evasisse. Atque 

liuius piivilegii amplitudo plurimum quidem valitura est ad eos refellendos, 

qui deteriorein factam csse inficiantur ex primaeva culpa huminum naturam, 

viresque amplificant rationis ad negandnm vel minuendum revelatae religionis 

beneticium. Faxit tandem Vii-go Beatissima, quae interemit ac perdidit 

universas hiereses, ut hic etiam evellatur stirpitus, ac deleatur rationalismi 

crror perniciosissiraus, qui hac miserrima aetate non civilem modo 

societatem, secl vero etiam tantopere affJigit et vcxat Ecclesiam. 

Reliquura nunc est, Venerabiles Fratres, ut quanto animi Nostri solatio 

summa Vos alacritate ex dissitis etiara terris properasse conspeximus ad 

Apostoiicam hanc Sedem, propugnaculum fidci, magistram veritatis, catholicae 

unitatis firmamentum, tanto perinde amoris studio anteaquam sedes repe- 

tatis vestras, omnia Vobis precemur fausta, felicia ac salutaria. Arbiter jlle 

omnium rerum et bonorum auctor Deus det Vobis spiritura sapientiae et 

intellectus, ut prohibeatis ab ovium pernicie ubique latentes insidias, ac 

quidquid ad coramoditatem vestrarum Ecclesiarum vel suscepistis iam, vel 

eritis suscepturi, id praepotenti numine suo bonus propitiusque contirmet; 

permissis autem Vestrae curae fidelibus det illam meutem, ut abstrahere se 

Dunquam velint a pastoris latere, sed vocem ipsius audiant, quoque ipse 

velit, accurrant. Aasit Vobis Virgo Sanctissima ab origine Immaculata; sit 

ipsa Vobis in dubiis rebus fidele consilium, in angustiis levamen, in advcrsis 

auxilium. Ad extremum levantcs manus Kostras in caelum, Vobis gregique 

vestro ex intimo cordis affectu benedicimus. Sit porro Apostolicae huius 

benedictionis munus tamquam pignus certissimum caritatis erga Vos Nostrae, 

sit exploratissimum tamquam omen beatissimae vitae ac sempiternae, quam 

Vobis gregique vestro et optamus et poscimus a Supremo animarum pastore 

Christo lesu, cui cum Patre et Sancto Spiritu sit et honor et laus et gratiavum 

actio pcr omnem aeternitatem. 

AUocutio 

habiia in consistorio sccreto die XXII. ianuarii anno BIDCCCLV ') 

Venerabiles Fratrcs. 

Probe memineritis, Venerabiles Fratres, quanto animi Nostri moerero 

ex hoc ipso loco Vobiscum saepe lamentati fuerimus maxima sane damna, 

quibus i)lures abhinc annos cathohca Ecclesia in Subalpino Regno miserandum 

in modum affligitur, ac divexatur. Nullam certt quidem sollicitudinis, 

studii, et longanimitatis partem praetermisimus , ut pro Apostolici 

Nostri ministerii ofhcio tot malis mederi possenius, summopcre optantcs aliquid 

tandem Vobis nuntiare, quod Nostrum, Vestrumque dolorem aliqua 

saltem ex parte lcniret. Irritae tamen fuere Nostrae omncs sollicitudines, 

nihilque valueruut tum iteratae expostulationcs pcr Nostrum Cardinalem a 

publicis ncgotiis, tum curae per alium Cardinalcm Nostrum Plenipotentiarium 

adhibitae, tum familiares Nostrae Ejîstolae ad carissimum in Christo 

Filium Nostrum Sardiiiiac Regcm Illustrem datae. Namque omncs norunt 

plurima facta, atcjue decrcta, quibus illud Gubornium cum summo bonoruni 

omnium luctu et indignationc, solcmnes cum hac Apostoiica Sede initas Convcntiones 

plano contcmnens, non dubitavit quotidie magis et Sacros Ministros, 

ct Li)iscopos, Rcligiosasquc Familias cxagitare. ct Ecclesiac immunitatom, 

libcrtatcm, eiusnuc vcncranda iiira lacdcro. violarc, ac bona usurpare, 

ct gravissimas eidcm Lcclcsiae ac Suiircmae Nostrac, et huius Sanctac Sedis 

auctontati iniurias inforrc, eamquc planc desiîccro. Nupcr vcro. ut scitis. 

alia in mcdio posita Icx cst vel ipsi naturali, divino, ct sociali iuri omnino 

repugnans, ct numanae societatis Dono vel maxime aaversa, ac peruiciosissi- 

') IIuc vefeitur Syllabi Proposkio 33.

83 

mis funestissimisque Socla/ism! et Comwinisiui erroribus jdane favens, qua 

inter alia proponitur, ut omnes fere Monasticae, Religiosaeque utriusque 

sexus Familiae, et Collegiatae Ecclesiae, ac Beneficia simplicia etiam iuris 

patronatus pcnitus exstinguantur, utque illoi-um bona et reditus civilis potestatis 

administrationi et arbitrio subiiciantur, et vindicentur ). liisui.cr 

eadem proposita lege attribuitur laicae jjotestati auctoritas pracscribondi 

conditiones, quibus reliquae Religiosae Pamiliae quae de medio minime 

fuerint sublatae, subiacere debeant. 

Equidem nobis verba desunt ad explicandam amaritudinem, qua mtime 

conficimur, cum videamus tot vix crediDilia, planeque teterrima fuisse patrata, 

atque in dies patrari contra Ecclesiam, eiusque veneranda iura, contra 

supremam et inviolabilem liuius Sanctae Sedis auctoritatem in illo Kegno, 

ubi quamplurimi egregii existunt catholici, et ubi Rcgum praesertim pietas, 

religio, atque in hanc Beati Petri Cathedram , eiusque Saccessores observantia 

in exemplum olim vigebant, atque tiorebant. Cum autem res eo fuerint 

deductae, ut sutis non sit illata Ecclesiae dauma deplorare, nisi curara onmem 

et operam ad illa tollenda adhibeamus, iccirco muneris Nostri partes impleutes, 

in hoc amplissimo Vestro consessu Nostram iterum vocem apostolica 

libcrtate att(;llimus, ac non solum omnia et singula decreta ab illo CTubernio 

in Religionis, Ecclesiae, et huius Sanctae Sedis iurium, et auctoritatis detrimentum 

iam prolata, verura etiam legera recens pi'opositam reprobamus, et 

damnamus, illaque omnia irrita prorsus ac nulla declaramus. Praeterea tum 

eos omnes, quorum nomine, opera et iussu ipsa decreta iam edita sunt, tum 

illos, qui legi nuper propositae quovis modo favere, vel illam probare, aut 

sancire non formidaverint, gravissime moneraus, ut etiara atque etiara anirao 

menteque reputent poenas, et censurasf quae ab Apostolicis Constitutionibus, 

sacrorumque Couciliorum Canonibus, maxime Tridentini "), adversus rerum 

sacrarum praedatores, et protanatores, ecclesiasticae potestatis, ac libertatis 

violatores, et Ecclesiae, Sanctaeque Sedis iurium usurpatores constitutae 

sunt. Utinam tantorum malorum auctores Nostris hisce vocibus, monitisque 

permoti atque excitati tandem aliquando cessent a tot ausibus contra ecclesiasticam 

immunitatem, et libertatem, ac properent reparare innumera damna 

Ecclesiae illata, atque ita paterno Nostro animo durissima avertatur necessitas 

animadvertendi in ipsos illis armis, quae sacro Nostro ministerio divinitus 

fuere attributa! 

Ut autem catholicus orbis perspiciat curas a Nobis pro Ecclesiae causa 

in Subalpino Regno tuenda susceptas, ac simul cognoscat agendi rationem, 

quae ab illo Gubernio adhibita fuit, peculiarem rerum expositionem typis 

edi, et cuique Vestrum ti-adi iussimus. 

Antequam vero loquendi finera faciamus, haud possumus, quin summis 

meritisque laudibus eiferaraus Venerabiles Fratres eiusdem Subalpini Regni 

Archiepiscopos et Episcopos, qui propriae dignitatis et ofricii memores, 

Nostrisque votis quam cuinulatissime respondentes, nunquam destiterunt 

singulari virtute et constantia qua voce, qua scriptis opponere murum pro 

Domo Israel, ac Dei, eiusque sauctae Ecclesiae causam strenue nropugnare. 

Atque hic gratulamur qunque ex animo tot spectatissimis laicis Viris, qui in 

illo Regno morantes, et catholicis sensibus egregie animati, ac Nobis et huic 

Apostoiicae Sedi firmiter adhaerentes, glorinti sunt sacra Ecclesiae iura tum 

voce, tum scriptis palam publiceque defcndcre. 

Interim a Vobis, Venerabiles Fratres, qui m partem sollicitudinis 

Nostrae vocati estis, exposcimus, ut una Nobiscura, potentissimo Immaculatae 

Virginis Mariae patrocinio sulfulti, assiduas fervidasque preces I)eo 

adhibere nunquam desinatis, ut caelesti sua ope Nostris curis et conatibus 

adcsse, atque omnipotenti sua virtute Ecclesiae suae sanctae causam tucri, 

et errantes ad veritatis et iustitiae semitam reducere velit. 

') Jhic vtf. prop. 53. ') Sess. XXII. cap. 11. 

G»

84 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XXVI. iulii anni i\LDCCCLV '). 


Cum sacpe in hoc Vestro consessu, veluti optime nostis, Venerabiles 

Fratres, non sine maximo animi Nostri dolore aftiictas in Subalpino 

Regno sanctissimae Religionis res lamentati simus, tum praesertim in Allocutione 

die vigesimo secundo Januarii huius anni ad Vos habita, typisque 

edita, denuo conquesti sumus acerbissima sane vulnera , quae plures ab hinc 

annos Subalpinum Gubernium catholicae Ecclesiae, eiusque potestati, iuribus, 

sacrisque Ministris , Episcopis , ac supremae Nostrae et huius Sanctae Sedis 

potestati et dignitati in dies imponere non desinit. Qua quidem Allocutione 

Apostolicam Nostram iterum extollentes vocem reprobavimus, damnavimus, 

et irrita prorsus ac nuUa declaravimus tum omnia et singula decreta ab 

eodem Gubernio in Religionis, Ecclesiae, et huius Sanctae Sedis iurium detrimentum 

edita, tum iniustissimam, funestissimamque legem tuuc in medio 

positam, qua inter alia proponebatur, omnes fere Monasticas ac Religiosas 

utriusque sexus Familias, et Collegiales Ecclesias, ac simplicia Beueficia 

iuris quoque patronatus penitus esse extinguenda, iliorumque reditus et bona 

civilis potestatis administrationi et arbitrio subiicienda. Xeque omisimus 

tantorum malorum auctores, fautoresque eademque Allocutione monere, ut 

etiam atque etiam animo reputarent censuras, poenasque spirituales, quas 

Apostolicae Constitutiones, et Oecumenicorum Conciliorum decreta contra 

iurium, bonorumque F.cclesiae invasores facto ipso incurrendas infligunt. Ea 

porro spe sustentabamur fore, ut ipsi, qui catholico nomine gloriantur, et 

in eo morantur Regno, in quo vel ipsum Statutum decernit, catholicam Religionem 

esse debere solam ipsius Regni religionem, ac simul praescribit, 

omnes proprietates sine ulla exceptiune inviolabiles esse tuendas, tandem 

aliquando iustissimis Venerabilium Fratrum ipsius Regni praestantium Antistitum 

expostulationibus, ac Nostris iteratis reclamationibus, quei*elis, paternisque 

monitis commoti suas mentes, voluntatesque ad saniora consilia 

revocarent, atque a divexanda Ecclesia desisterent. Quam spem ostendebant 

nonnulla potissimum promissa iisdem Episcopis facta, quibus fidem haberi 

posse arbitrabamur. 

At dolentes dicimus, non solum Subalpinum Gubernium nec suorum 

Episcoporum postulationibus, nec Nostris vocibus auditum praebuit, verum 

etiam graviores semper Ecclesiae ac Nostrae et huius Apostolicae Sedis 

auctoritati inferens iniurias, ac plures Nostras protestationes et paterna etiam 

monita plane contemneus, haud reformidavit commemoratam quoque leêm, 

verbi? licet et specie qnadam immutatam , sed re tamen , fine ac spiritu 

prorsus eamdem approbare, sancire, et promulgare. Equidcm gravissimum, 

moiestissimumque Nobis est, Venerabiles Fratres, debere ab ea mansuetudine 

ac lenitate, ([uam a natura ipsa hausimus, expressimus, atciue ab aeterno 

Pastorum Principe didicimus , et quam iccirco constanti voluntate semper 

libentissime exercuimus, dcHectcre, ac severitatis partes, a quibus pnternus 

Noster animus vel maxime abhorret, suscipcre. Attamcn cuni vidcamus. 

omnem curam, sollicitudinem, longanimitatcm et paticntiain pvo rcjiarandis 

illic Ecclcsiac ruinis a Nohis sex ct amplius ab hinc annos adhibitam nihil 

valuisse, nuUamquc aftulgcrc spcm forc, ut tantorum ausuuin auctorcs vclint 

hortationibus docilcs pracbcre aurcs, quandoquidcm ipsi Nostris monitis 

omnino dcsi»cctis non cessant iniurias iniuriis cunnilarc, ct oinnia conari, ut 

in Subalpino Rcgno Ecdesiam , ciusque potcstatcm. iura, libcrtatcm opprimant, 

ac fundifus evertant, cogmiur in iilos ccdcsiastica scvcritatc uti, ne 

officio Nostro dcessCj et Ecclesiac causam dcscrcrc vidcamur. Atque hac 

agcndi ratione, vcluti probc scitis, illustribus inhacrcmus cxcmplis tol Romanorum 

Pontificum Dcccssorum Nostrorum, qui sanctitate ac doctrina insignes 

nnn dubitarunt dcgcncres, contumaccsquc Ecclcsiac filios, ciusque 

iurium pcrtinaccs vioiatorcs ct usurpatorcs iis pocnis plectcrc, quae a Sacris 

Canonibus contra eiusmodi criininum reos sunt constitutac. 

') lluc rtfcrtur Si/l/iiOi /'ropotiitio o3.

85 

Quamobrem in hoc amplissimo Vestro conventu Apostolicam Nostram 

iterum efferiraus vocem, ac tara enunciatam legem, quani alia orania et sineula 

facta et decreta a Subalpino Gubernio in KeJigionis, Ecclesiae, ac 

Nostrae et huius Sauctae Sedis auctoritatis et iurium delrimentum edita, de 

quibus tum in Nostra Allocutione die vigesimo secundo Januarii vertentis 

anni habita, tuni iu hac praesenti dolenter loquuti sumus, denuo reprobamus, 

condemnaraus, ac nulla prorsus et irrita decernimus. Praeterea cuni incredibili 

anirai Nostri moerore cogimur declarare, eos oranes, qui in Subalpino 

Regno praedicta decreta et legem contra Ecclesiae et huius Sanctae Sedis 

iura pro^)onere, probare, sancire non extirauerunt, nec uon illorura mandantes, 

iautores, consultores, adhaerentes, exsecutores maiorcm exconjmiinicationera, 

aliasque censuras et poenas ecclesiasticas a Sacris Canonibus, 

Apostolicis Constitutionibus, et generalium Conciliorura, Tridentini')' praesertira, 

decretis intiictas incurrisse. Etsi vero inevitabili muneris Nostri 

implendi necessitate compulsi Apostolicam adhibeamus severitatera, taraen 

probe nosciraus, atque raerainimus, Illius vicariam hic in terris Nos, licet 

imraeritos, gerere operam qui cum iratus fuerit misericordiae recordatur. 

Quocirca levantes oculos Nostros ad Dominum Deum nostrum, ab Ipso humiliter 

enixeque exposcere non desistiraus, ut degeneres Ecclesiae suae 

sanctae filios cuiusque ordinis, gradus, et conditionis, tura laicos, tura Clericos 

sacro etiam charactere insignitos, quorum errata nunquam satis lugeri 

possunt, caelestis suae gratiae lumine iliustrare, illosque ad sanioreni nientem 

reducere velit, cum nihil cordi Nostro gratius, nihil optabilius, nihil 

iucundius esse possit, quam ut errantes resipiscant, ac redeant ad cor. Neque 

oraittimus in onmi oratione et obsecratione cum gratiarum actione ipsum 

divitem in misericordia Deum exorare, ut uberrimis quibusque divinae suae 

f'atiae donis omnes Venerabiles Fratres Subalpini Regni Archiepiscopos et 

piscopos in tot angustiis ac tribulationibus constitutos adiuvare et consolari 

nunquara desinat, quo ipsi, veluti adhuc tanta cuni sui nominis laude 

egerunt, pergant egregia sua episcopali virtute, constantia, et prudentia Religionis 

et Ecclesiae causam strenue defendere, ac proprii gregis saluti et 

incolumitati studiosissime advigilare. Atque humillinias quoque, fervidasque 

clementissimo raiserationum Doraino sine intermissione offerimus jireces, ut 

caelesti sua ope confortare dignetur non modo fidelem illius Regni Clerum, 

qui maxima ex parte suorum Antistitum exempla sequens proprio munere 

praeclare fungitur, verum etiara tot spectatissimos ipsius Regni laicos viros, 

qui catholicis sensibus egregie animati, ac Nobis, et huic Petri Cathedrae 

cx anirao addicti, eorum operam in Ecclesiae iuribus tuendis irapendere vehementer 

gloriantur. 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XXVI. iulii anni MDCCCLV 


Nerao vestrum ignorat, Venernbiles Fratres, quatuor nondum elapsos 

esse annos, ex quo nullis neque curis. neque consiliis, neque laboribusNobls 

parcendura esse duxiraus, ut ecclesiasticis in Hispania ncgotiis consuleremus. 

Notissima Vobis est Conventio a Nobis cum carissima in Christo 

Filia Nostra Maria Ehsabeth Hisiianiarum Regina Catholica anno millesimo 

octingentesimo quinquagesimo i^rirao inita, ac veluti lex Status eo in Rcgno 

sancita, et solcniniter promulgata. Ncque Vos latet quomodo in eadem Conventione 

inter plurima, quae statuta fnerunt ad catholicne rcligionis rationeg 

tuendas, cautum in primis fuerit, ut ipsa augusta rcligio, quocumque alio 

cultu excluso, pergens esse sola religio hisjKinicae Nationis, cssct ut antea 

in universo Ilispaniarum Rogno conservanda cum omnibus iuribus et ])raerogativis, 

quibus j)Otiri debet iuxta Dei legem et Canonicas Sanctioncs; ut 

institutio in omnibus quibusque publicis, privatisque scholis foret oranino 

') Sess. XXII. cap. 11. ') Ihic i-efertur Syllabi rropositiolT.

£6 

conforrais catholicae doctrinae; ut sacrorum praesertim Antistites in episcopaii 

muneie obeundo, et in iis, quae ad ius et exercitiura ecclesiasticae 

auctoritatis, sacraeque Ordinationis êrtinent, plena illa uterentur libertate, 

quara Sacri Canunes statuunt; ut Lcclesia nativo suo iure libere oranino 

puUeret, acquircndi scilicet legitirao quovi^ titulo novas pussessiones, et inviulabilis 

esset eiusraodi Ecclesuie proprietas in omnibus, quae tunc possidebat, 

vel in posterum acquireret. Hinc ea profecto nitebamur tiducia fore, 

ut Pontiticiae ^sostrae curae et sollicitudines optatum assequereutur exitum, 

et catboiica Ecclesia iuxta Nostra desideiia in Hispania prospere feliciterque 

denuo raagis in dies vigeret, atque florcsceret, cum ]jraesertim oranis 

illa inclyta Xutio catholicani religionera protiteri et huic Petri Cathedrae 

tirmiter adhaerere veheraenter glorietur ') 

Verura cura suraraa animi Nostri admiratione et amaritudine vidimus, 

?uod nunquam fore putavissemus, eo in Regno commeraoratam Nostram 

Jonventionera, ipsa hispaniensi Natione neduni iuvita, sed etiam summopere 

moerente et reclaraante, irapune frangi ac violari, novasque Ecclesiae, eiusque 

iuribus, Episcopis, ac supreraae Nostrae, Sanctaeque huius Sedis potestati 

iniurias interri, quas apud Vos condolere compelliraur, Venerabiles 

Fratres. Etenira latae fuerunt leges, quibus priraus et secundus ipsius Conventionis 

articulus non absque levi religionis detrimento invertitur ), iterague 

praecipitur Ecclesiae bona esse vendenda Accedit etiara ut varia edita 

fuerint decreta, quibus interdicitur Episcopis sacros Ordines conferre, et 

Virgines JJeo sacrae prohibentur in tirociniuni ])roprii reiigiosi instituti alias 

muiieres admittere, et statuitur Cappellanias laicales, ahasque pias institutiones 

in saecularem plane statum esse redigendas. Ubi primum novimus 

tam graves Religioni, Ecciesiae, Kobis et huic Sanctae Seoi parari iniurias, 

Nostro fungentes raunere nulla interijosita mora haud praetermisiraus tum 

per Nostrum Cardinalem Secretarium Status, tura per Nostrura negotiorum 

Gestorom Matriti raorantera contra oranes huiusmodi ausus apud Matritense 

Gubernium vetiementer protestari et reclaraare. Atque eidem Gubernio 

signiticandum quoque duximus, Nostras reclaraationes ad hdcliura notitiam 

esse deducendas, nisi propos ta lex de bonis Ecclesiae alienandis reiiceietur, 

ut tideles i])si ab illis emendis se abstinei-ent. lliud etiara ad Matritensis 

Gubernii memoriara revocavimus, veiuti in Apostolicis Nostins de eadera 

Conventione Litteris clare aperteque edixiraus , quod cum pacta in eadom 

Conventione sancita tam graviter violarentur et iVangerentur, non arajjlius 

locura liaberet indulgentia a Nobis ob ipsius Conventionis rationera adhihita, 

qua declaravimus, nullam a Nobis, ac Roraanis Pontiticibus Successoribus 

Nostris ra

87 

QuaproT)'cr in hoc vcstro conscssu Nostram attnllcnfcs voccm etiam 

atquo etiam de iis omuibus expostulamus, quae in liispauia a laica pottstaie 

pei-peram gosta sunt et geruntur adversus lOcclesiam, citisque libertatem, 

iura, et adversus Nostram, atque huius Sanctae Sedis auctoritatem; 

ac praesertim mniurcm in modum lamentamur, solemncm Nostram Cunvontionem 

vel ipso gentium iure reclamante violatani, et propriam Episcoj orum 

auctoritatem in sacri ministerii exercitio praepeditara, et violcntiam contra 

ipsos Episcopos adhibitam, et Ecclesiae patrimoniura conti-a omnia divina 

et humana iura usurpatum. Insuper connnemoratas leges et decreta auctoritate 

Nostra Apostoiica reprobamus, abrogamus, illaque prorsus iiuita, ac 

Dullius roboris fuisse et fore decLaramus. Sunmia autem qua nossumus contentione 

tantorura ausorum auctores moncmus, hortamur et oosecramus, ut 

serio considerent, Dei manum eos omnes effugere non posse, qui Ecclesiam 

suam sauctam affligere ct vexare non reformidant. 

Nunc Nobis temperare non possumus, quin vel maxime gi-atulcmurj 

et amplissimas meritasque laudes Qeferamus Venerabilibus Fratribus Hispaniae 

Archiepiscopis et Episcopis, qui proprium obeuntes munus, nulloque 

periculo deterriti coniunctis animis, studiis, consiliis cpiscopalcm vocem 

efferre, et Ecclesiac causam strcnue constanterque delendere non omiserunt. 

Praecipuas quoque laudes tribuamus oportet hispaniensi lideli Clero, qui 

propriae vpcationis et ofticii meraor sua omnia studia in id conferre non 

praetermisit. Debito etiam laudum praeconio prosequimur tot egrcgios 

laicos hispanos viros, qui singulari erga sanctissimam Religionem, Eccicsiam, 

et erga Nos atque hanc Sanctam Seuem pietate et obsequio spectati, tum 

voce tum scriptis iusius Ecclesi;ê iura defendere summopere sunt gloriati. 

Atque Apostolicae Nostrae caritatis affectu deplorandam sane miserantes 

conditionem, in qua illustris illa, Nobisque carissima Natio, ehisque Eegina 

in praesentia versantur, enixis precibus Deo Optimo Maximo supplicanms, 

ut ipsam Nationem et Reginam omnipotenti sua virtute tueri, cousolari, et 

a tantis angustiis eripc-re velit. 

lam vero noscatis velimus, Venerabiles Fratres, incredibili Nos angi 

aegritudine ob luctuosissimum sane statum, ad quem redacta est sanctissima 

nostra religio in Ilelvetia, ac praesertim, proh dolor! in quibusdani potioribus 

catholicis earum foedcratarum regionum pagis. Namque ibi et catholicae 

Ecclesiae potestas, atque libertas oppressa, et Episcoporum, sanctaeque 

huius Sedis proculcata auctoritas, et matrimonii ac iurisiurandi sanctiias 

violata et spreta, et Clericorum Seminaria, ac Religiosarum Familiarum 

Coenobia vel penitus extincta, vel civilis potestatis arbitrio omnino subieeta, 

et beneficiorura collatio atque ecclesiastica bona usuipata, et catholicus 

Cierus miserandura in modura exagitatus ac divexatus. Haec sane tristissima, 

ac nunquam satis lugenda, et omnino iraprobanda Vobis hodierno die raptini 

signiticamus, quandoquidem consiliura Nobis est in hoc vestro consessu alium 

super eiusmodi acerbissimo arguraento habere sermonera. 

Interim ne intermittamus unquam, Venerabiles Fratres, assiduis fervidisque 

precibus clementissiraum misericordiaruni Paticra et Deum totius 

consolationis dies noctesque orare et obsccrare, ut Ecclesiam suara sanctara 

tot undequaque calamitatibus pressam, tot undique procellis iactatara in 

potentia brachii sui adiuvet, deiendat, eamque ab omnibus, quibus affligitur, 

adversitatibus eripiat. 

* Allocutio 

habita in consistorio secreto die UI. novembris nanl MDCCCLV. 

Vencrabiles Fratrcs. 

Qnod pro Apostolica Nostra de universo Dominico grege sollicitudino, 

ac paterna erga oraiies fideles populos Iinpcriali ct Rcgiac Austriacac Domui 

subiectos caritate vel ab ij^sis suprcmi Noslri Ponfificatus primordiis orani 

studio curavimus, ct maxime concupivimus, Vencrabiles Fratrcs, ut ncra)ie 

sanctissimae nostrae rcligiuuis rcbus, ac ratiunibus in vastissimo illo impcrio

88 

consulere possemns, id singulari Dei Optimi ilaximi beneficiOj et insigni 

Carissimi in Christo Filii ISostri P>ancisci losephi Austriae Imperatoris et 

Regis Apostolici pietate, Nobis tributum esse vehementer laetamur. Xamque 

idem religiosissimus Princeps, ubi aviti sui impei-ii gubernacula tractanda 

suscepit, iustissimis Nostris ac Praedecessorum Nostrorum votis quam libentissime 

obsecandans, ac probe noscens, ex divina nostra religionc eiusque 

salutifera doctrina veram populorum felicitatem, incolumitatera, tranquillitatemque 

omnino pendere '), nihil sibi antiquius habendum esse duxit, quam 

in amplissimis suis ditionibus Catholicae Ecclesiae libertatem cum maxiraa 

sui nominis gloria, et ingenti bonorum omnium gratulatione asserere ac 

tueri. Nostris deinde curis omni alacritate et filiali prorsus pietate magis 

in dies obsequutus a Nobis enixe efflagitavit, ut cum ipso Conventionem 

inire veliemus, qua et ecclesiastica in suo imperio negotia componere, et 

spirituali illorum populorum utililati Auctoritate Nostra Apostolica maiorem 

in modum prospicere valeremus. Vos ipsi, Veuerabiles Fratres, vel facile 

intelligitis, quanta animi Nostri iucunditate exceperimus has Caesaroae et 

Apostolicae Maiestatis postulationes, omni certe laude dignas, quae Nostris 

ac Deccssorum Nostrorura optatis studiisque plane respondcntes ostendunt 

quo religionis amore idem praestantissimus Princeps eniteat. NuIIa igitur 

interposita mora, curas omnes cogitationesque Nostras ad tam salutare conficiendum 

negotium convertimus, ac Deo bcne iuvante, exoptatam cum eodem 

Carissirao in Christo Filio Nostro Conventionem absolvimus, cui ex utraque 

parte delecti Plenipotentiarii subscripserunt, nomine scilicet Nostro Dilectus 

Filius Noster Michael S. R E. Presbyter Cardinalis Viale Prelii, Noster 

et huius Sanctae Sedis apud ipsam Caesaream et Apostolicam Maiestatera 

Pro-Nuntius, ac nuper a Nobis Bononiensium Archiepiscopus renunciatus; 

noraine vero eiusdem clarissimi Imjêratoris et Regis Venerabilis Frater 

losephus Othmarus Archiepiscopus \indobonensis. Quam quidem Conventionem 

iam a Nobis ipsoque Impcratore et Rege ratam habitara Vobis exhiberi 

iussiraus cum Nostris Apostolicis Litteris, quibus illam rite soleraniterque 

confirmavimus. 

Nunc vero non possumus, quin palam publiceque m hoc amplissimo 

vestro consessu suramam illam Vooiscum communicemus laetitiam, quam 

ex hoc faustissimo eventu percepimus , cnm datum Nobis fuerit ea statuere, 

guae in vastissimo illo iraperio tum ad Catholicae Ecclesiae et huius Sanctae 

Sedis dignitatera, auctoritatem, (loctrinam, ac iura tuenda, tum ad spirituale 

illorum populorum bonura quotidie raagis procurandura fovendumque maxirae 

pertinent. Etenim, Venerabiles Fratres, illud in primis eadera in Conventione 

cautura fuit, ut Religio Catholica Apostolica Roraana in universo 

Austriaco Iraperio, et in singulis, quibus illud constituitur, Ditionibus sarta 

ectaque semper sit servanda cura iis omnibus iuribus et praerogativis, quibus 

ex Dei ordinatione, et canonicis sanctionibus ij^sa frui ac potiri omnino 

debet. Cum autera Romanus Pontifex Christi hic in tcrris Vicarius, et 

beatissimi Apostolorum Principis Successor priraatum tam honoris quam 

iurisdictionis in universam, qua late patet, Ecclesiara divino obtineat iure, 

) //iic ref. prop. 40. — His adde, quae a Ss. D. N. Pio IX.. post quatuor 

nionsium iter Romam reveVso, dic 25. Scpt. 1857 in Allocnlione ,,riim primum" 

pronuiiliantur . .,Ouae cum ita sinL, Venerabiies Fralrcs. laudem Domini loquatur 

os nostrum . Pt anima. spiritus ac iinsiua noslra hcnrdicat nomnn sanclum Eins, 

prnptcrpd qund sinfiulari sim bpnpficin snnctissima Eius fifles ac rolis:in in pnpulnrum 

animis fplicitpr vippl, nnn vprn dpCpcil. qupinadmodum vpIIpuI Dpi linminumque 

hnstps, qiii Siitanap administri amtmlanlps in impictalit)us suis divinam noslrani 

fidcm religionpinquc usquequaque lollprp conantur, npqup prubcscinit impie ac stullp 

asserere, cat/io/hae rtUginni-i teinpii.s afni.tse. Spd illorum dpsidpriiim perihit. 

alque ncfarii multiplicesque enrum cnnatus irrili spmppr priint. Calholica namqup 

relitrio ad hnminum salulpin e caelo in tprram dclapsa , divinis undiquo circummunita 

praesidiis, pt caplpslium divitiarum ditala tlipsauris. milla iinquam ncqup 

temporis diiiturnitate, neque rcrum virissiiudine pnlest laberactari, spd oinnia per 

petuo vincpns cerlamina, ac dp suis hoslibus triiimphans, oinni tpmpnre slabili' 

immota el invicla pprsistPt usquc ad cnnsummationem saeculi. et porlae Infcri a-' 

vcrsus eain praevalere iiunquain poterunt."

89 

tum catholicum hoc dogma in ipsa Conventione luculentissimis fuit verbis 

expressum, ac propterea simul de raedio sublata, ct radicitus evulsa, penitusque 

deleta falsa illa perversa, et funestissima opinio, eidem divino i^riraatui 

eiusque iuribus plane adversa, et ab hac Apostolica Sede semper damnata 

atque proscripta, de habenda scilicet a civili Gubernio venia, vel executione 

eorum, quae res spirituales, et ecclesiastica negotia respiciunt '). Quocirca 

sancitum fuit, ut prorsus libera, et nulli unquam cuiusque generis regiae 

veniae obnoxia esse deboat mutua omnium Austriacae JJitionis sacrorum 

Antistitum, Cleri, et fideliuni populorum cura hac Apostolica Sede communicatio 

in rebus spiritualibus, ecclesiasticisque negotiis. Neque minori certe 

studio consuitum est, ut sacrorum Antistites iu episcopali raunere fungendo 

plenam habeant libertatem, quo in proprii gregis salutem procurandam 

magis in dies incumbere possint. Siquidem inter alia statutum est, ut 

Archiepiscopi et Episcopi omnimoda hbertate possint non solum cura suo 

Clero populoque fideli communicare, verum etiam pastorales epistolas, instructiones, 

et mandata de ecclesiasticis rebus publicare; et clericos ad 

sacrorum Canonum normam ecclesiasticae militiae adscribere, eosque sacris 

ordinibus initiare, et quos indignos existimaverint ab illis arcere; beneficia 

minora erigere; paroecias fundare, ac ordinare; pubHcas preces, supplicationes 

praescribere, et indicere; et Synodos cum provinciales, tum dioecesanas 

cogere; ac pestiferos libros religioni moruraque honestati perniciosos 

censura perstringere, et ab illorura lectione tideles deterrere''). Et quoniam rei 

cum sacrae tura civilis maxirae interest, ut adolescentes pietatem sanaraque doctrinam 

mature addiscant, iccirco cautum est, ut in singulis publicis privatisque 

scholis omnis catholicae iuventutis institutio cum catholicae Ecclesiae doctrina 

plane congruere debeat ^). Quapropter Episcoporum erit ex proprii ofticii raunere 

non solum religiosam iuventutisieducationem in oranibus quiousque instructionis 

locis dirigere, verum etiam studiosissirae advigilare, ut in quavis tradenda 

disciplina nihil unquam doceatur, quod catholicae religioni, raoruraque 

honestati adversetur; adeoque catholicae omnes primordiorum scholae ecclesiastico 

inspectori erunt subiiciendae. Praescriptum quoque est, ut Episcopi ex 

sacrorum Canonum sanctione Clericorura Seminaria omni prorsus libertate regant, 

moderentur, admiulstrent, ac pro eorum prudentia et arbitrio in iisdem 

Seminariis tum Rectores, tum humaniorum litterarum severioruraque disciplinarura 

Professores et Magistros statuant, eligant, atque aluranos adraittant '). 

Nemini vero fas unquam erit absque Episcoporum auctoritate vel theologicas 

disciplinas, vel canonici iuris scientiam, vel catechesim alicubi tradere. 

lara vero oranes ecclesiasticae causae, et illae praesertira quae fidom, 

sacramenta, et sacri ministerii iura respiciunt, atque ad Ecclesiae forum 

unice spectant, ab ecclesiasticis iudicibus erunt cognoscendae •), qui ad sacrorum 

canonum normam et Concilii Tridentini praescripta de matrimonialibus 

etiam causis sententiam ferent, reraissis tantum ad laicos iudices iis rebus, 

quae civiles dumtaxat matrimonii etfectus attingunt '). Atque ab eadem 

ecclesiastica auctoritate iudicium quoque erit proferendura de sponsalium 

existentia, deque effectibus quoad raatrimonium impediendura, iis tamen 

sedulo servatis. auae idem Tridentinum Concilium, et Apostolicae felicis recordationis 

Pii VI. Decessoris Xostri Litterae, quarum initium «Auctorera 

fidei> provide sapienterque constituunt. Sacrorura Antistites suo plcno fruentur 

iure infligendi Clericis reprehensione dignis poenas a canonicis Icgibus 

statutas, vel alias, quas ipsi congruentes existimaverint, neque uUo detineantur 

impediraento, quorainus censuris animadvertere possint in quoscumque 

fideles, qui ecclesiasticas leges et canonicas sanctiones violare et frangere 

non dubitant ). Etsi vero causae de patronatus iure ab ecclesiastico iudice 

erunt cognoscondae, taraen consensimus, ut quando agatur de laicali patronatu, 

saccularia tribunalia possint iudicare quoad eunidem patronatum. Ac 

temporum ratione habita concessimus, ut causas mere civiles clericorum laici 

iudices cognoscant: atciuc indulsimus, ut ad laicum iudicem deferantur causae 

•) Hnc rej. prop. 20, 28, 41, 44, 49. 

*) IJuc rcf. prop. 7!). ') lluc ref. prop. 45, 47 

') 

') 

„ „ „ 44. 

« r « '4. ') „ „ „ 20. 24. 

. r r •'53. 46. ')

90 

circa crimina et delicta a Clericis admissa, quae imperii legibus animadvertuntur, 

ita tamen, ut in bisce criniinalil)us causis Ej)iscopus, nulla interiecta 

mora, de rebus omnibus quam diligentissime certior tiat, iique omaes 

habeantur respectus, quos clericalis cjnditio requirit ). 

Cum autem Dei domus summo i"eIigionis et veuerationis studio ab 

omnibus sit colenda, tum Templorum revereutiae eorumque immunitati, quoad 

fieri potuit, provisiun est ). Ipse vero religiosissimus Imperator et Kex nunquam 

patietur, ut CatholicaEcciesia, eiusque tides, liturgia, et sacra instituta, 

qua verbis, qua scriptis, qua factis ullo modo laedantur, desjnciantur, et 

Episcopi, sacrique ministri impeiliantur, quominus proprium obeant ofticium 

ac munus in tide praesertim morumque ductrina tuenda, atque in ecclesiastica 

discijiiina servanda. Insuper vaiidissimo suo auxilio efnciet, ut e.xecutioni 

demandentur sententiae ab Ei)iscoi)is contra clericos latae; ac vebementer 

sollicitus de honore, qui sacris debetur ministris, non solum nunquam 

sinet aliquid fieri, quod illis dedecori esse possit, verura etiam mandabit. ut 

omnes imperii sui magistratus debitum Archiepiscopis, Episcopis, et Clero 

honorem exhibeant. 

Inter aias res sancitas huic Apostolicae Sedi fuit integrum inviolaturaque 

suum ius servatum alias eriêndi Dioeceses, novasque illarum peragendi 

circuinscriptiones, cum ipsa ad tidelium utiiitatem id redundare cognoverit, 

atque Caesarea et Apostolica Maiestas in exerccndo privilegio sibi ab 

eadem Sancta Sede concesso, praesentandi scilicet ac nominandi Episcopos, 

in posterum coraprovincialium Antistitum consilio in primis utetur'). Prima 

cuiusque Metropolitanae, Archiepiscopalis, et Episcopalis Ecclesiae Dignitas 

a Nobis et Successoribus Nostris erit conferenda, nisi illa ad privatum laicalem 

patronatum pertineat, nam tunc secunda erit substituenda. Ad ceteras 

vero Dignitates et canonicalcs Praebendas Caesarea Maiestas Sua nominare 

perget, iis tamen exceptis, quae ad liberam Episcojjoruni collationem vel 

patronatum ius legitime acquisitum spectant. Quae quidem canonicalesPraebendae 

iis erunt sacerdotibus tribuendae, qui dotibus ex canonum sanctione 

insigniti, vel in animarum cura exercenda, vel in ecclesiasticis negotiis tractandis, 

vel in sacris disciplinis tradendis fuerint cum laude versati. Constitutum 

etiam fuit, ut in 3Ietropolitanis et Episcojâlibus Ecclesiis, ubi desint, 

canonicus tum Poenitentiarius, tum Theologus, in Collegialibus vero Theologus 

Canonicus ex Concilii Tridentini praescripto quamprimum constituantur, 

atque secundum eiusdem Concilii sanctiones ac Pontiticia Decreta huiusmodi 

munia conferantur. Cum autem ad animarum 3alutem vehement.^r conducat 

dignos atque idoneos Parochos eligi, sancitum est, ut omnes Paroeciae, 

publico indicto concursu, ac Tridentinae Synodi praescriptionibus diligcnter 

servatis deferantur, et ad paroecias ecclesiastici patronatus unum ex tribus, 

guos Episcopus enunciata torma proposuerit, mtroni praesentare teneantur. 

Summopere vero optantes perenne singularis Nostrae benevolentiae testimonium 

cuirissimo Imperatori et Regi exhibere, quam libentissime Ipsi, eiusque 

catbolicis In Austriaco Impeiio Successoribus indultum concessimus nominandi 

ad omnes canonicatus et parochias subiectas patronatus iuri, quod ex 

fundo religionis seu studiorum promanat ea tamen Jege, ut unus ex tribus 

deligatur, quos Episcopus publico habito experimento digniores iudicaverit. 

Neque omissum est prospicere, ut pro rerum ac temporum ratione indigentes 

paroeciae congrua instruantur dote. Cum vero canonica tantum institutio 

ius in ecclesiastica bona tribuat, tum sancitum est ut oinnes, qui ad auaecumque 

seu maiora seu minora boneticia fuerint nominati, bonorum aa illa 

pcrtincntium adininistrationem numpiam suscipere jôssint, nisi postquam 

canonicam institiitionem rite fuorint consoquuti; itomqiie cautum est ut in 

rathedralium Erclesiarum, illaiumqiie bonorum possessiono inounda sedulo 

oa scrvontur, (luae a Canonicis Sancfionibus, ac praesertim a Pontiticali et 

Caeremoniali Romano pracscripta sunt, quovis usu ot consuetudine in contrarium 

omnino siil)latis. 

Quod vero attinet ad Religiosas Familias, quae recte administratao 

maximo christianae et civili rcipublicae usui et ornamento sempcr csse solent. 

') Hui: rej. pvop 31. ') llnc rej . prop. 

') , 50, 5J. 

30

91 

statutum est ut ipsrD ex proprii cuiusque instituti legibus a supremis suis 

Moderatoribus pcncs lianc AiOjtolicani Sedeni niorantibus regantur, salva 

tiimcn semper Lpiscopurum auctoritate iuxta sacrorum Canonum ot Concilii 

Tridentini praescripta; ut ipsi su])remi ^loderatores cum iisdem Religiosis 

Familiis sibi subiectis libcre conimunicare, easque 

possint; utque omnes Rcgulares Ordines absque ullo 

pro potestate viîitare 

iinpeduuento et proprii 

Instiiuti seu Congregationis regulas observare, et candulatos in tyrooinium 

adsciscere, et ad religiosam protessionem admittere queant. Omnes sacrorum 

Antistites libere potejunt in propriis Dioecesibus Religiosos utriusque sexus 

Ordincs seu Congrcgationes constituere, iis servatis. quae Sacri Canones 

sapientissime praescribunt ') 

Neque vero praetei-missum est omni cura et studio asserere ac tueri 

nativum, quo Kcclesia pollet, ius possidendi scilicet quaecumque bona '). 

in eadem Conventione constabiiitum est, ut ipsa Ecclesia legitimo 

quovis titulo novas possessiunes libere acquirere possit; et proirietas bonorum, 

quae in praesentia possidet, vel in posterum acquiset, integra et inviolabilis 

omnino esse debeat. Atque iccirco neque antiquae, neque novae ecclesiasticae 

fandationes absque luiius Apostolicae Sedis venia vel extingui, vel 

simul coniungi unquani poterunt, sartis tamen tectisque facultatibus, quas 

Tridentina Synodus Episcopis bac in re concessas voluit. Ecclesiastica bona 

ab illis erunt administranda, quibus sacri Canones eiusmodi administrationis 

ius tribuunt. Cum autem pientissimus Imperator Ecclesiarum indigentiis 

subsidia ex publico aerario praebeat, ac praebere non desinet, tum eadem 

bona nec vendi, nec notabili onere gravari poterunt sine huius Apostolicae 

Sedis, et Maiestatis Suae consensu, aut illorum (]uibus hoc munus demandandum 

duxerint. Praeterea cum bona ibi existant, quae fundos religionis, 

et studiorum appellant, quaeque ex eorum origine ad Ecclesiae proprietatem 

spectant, iccirco huiusmodi buna ipsius Ecclesiae nomine erunt administranda, 

et E])iscopi in illa inquirent iuxta normam ab hac Sancta Sede cum Maiestate 

Sua praefiniendam. Ac reditus. qui religionis fundum constituunt, in 

divinum cultum, in templorum aediticia, in Seminaria, atque in omnia opera 

ecclesiastici ministerii proju-ia erunt erogandi, donec fundus ipse, coliatis 

inter hanc Apostolicam Sedcm et Imperiale Gubernium consiliis, in ecclesiasticas 

stabiles dotes dispertiatur. Reditus vero fundi studiorum in catholica 

institutione unice erunt coUocandi, atque ex pia fundatorura mente. Ad 

religionis fundum fructus quoque vacantium beneficiorum pertinebunt, atque 

in illis Austriaci Imperii jirovinciis, ubi fundus idem minmie existit, mixta 

Consilia seu Commissiones instituentur, quibus bona erunt administranda, 

quamdiu vaca- 

• Siquideni 

tum cuiusque episcopalis mensae, tum omnium beneticiorum , 

verint, ad forniam ct regulam ab hac Ajsostolica Sede cum Caesarea Maiestate 

Sua praesci-ibendam. Porro cum ob tristissimam temporum conversionem 

in plerisque Austriacae Ditionis locis ecclesiasticae decimae civili lege de 

meaio fuerint sublatae, atoue ob peculiaria rerum adiuncta in universo Imperio 

iliae restitui haud possint, tum Maiestatis Suae postulationibus obsecundantes, 

ac publicam tranquiilitatem, quae religionis vel maxime interest, 

prae oculis habentes concessimus atque statuimus, ut salvo et integro permanente 

iure exigendi dccimas, ubi illud in praesentia existit, m a iis locis 

earumdem decimariun vice, seu compensationis titulo ab Imperiali Gubernio 

adsigncntur dotes in bonis fundisqne stabilibus, seu super Imperii debito 

fundatae, et iis omnibus ac singulis attribuantur, qui potiebantur iure exigendi 

dccimas; atque huiusmodi dotes, veluti Maiestas Sua quoque declaravit, 

prout facrint assiguatae, iuibendae sint titulo omnino oneroso, atque eodem 

prorsus decimarum, quibus succedunt, iure percijuendae ac tenendae. 

Dcnique sancitum fuit, ut alia omnia ad eccl "siasti 'as personas ac res 

pertinentia, de quibus nulia in Conventionis articulis habita fuit mentio, 

sint dirigenda ct aduiinistranda secundum catholicac Ecclcsiae doctrinam. 

eiusque vigcntem disciplinam, ab liac Apostolica Scde apju-obatam ; ac simul 

constitutum, ut logcs. «rdinationes. dccreta quovis modoetforma in Austi-iaco 

Imperio ac singulis, quibus constituitur, diticmibus hactcnus lata, quac initae 

Convcntioni adversantur, de medio plane sublata atquc abrogata habeantur, 

') Uiic ri^f. prop. o2, 53. ') IJuc rcf. prop. 20.

92 

et Conventio ipsa in omnibus Austriaci Impprii ditionibus veluti lex Status 

vigeat atque servetur. 

Praecipua haec sunt novissimae huius Conventionis capita, quae heic 

Vobis breviter recensuimus, Venerabiles Fratres, ut summas msimul agamus 

gratias Patri misericordiarum , et Deo totius consolationis , qui dedit Carissimo 

in Christo Filio Nostro Francisco Josepho Austriae Imperatori et Regi 

Apostolico cor sapiens atque intelligens. Eidem Omnipotenti Domino per 

merita Sanctissimae Matris Suae Mariae ab omni originalis peccati labe praeservatae, 

omniumque beatorum Caelitum, (]uorum sub una solemnitatis laelitia 

mox celebravimus festivitatem , humiliter supplicemus, ut ab Ecclesiae 

iinibus errores omnes calamitatesque depellat; atque ut maiora ubique servienti 

sibi populo christiano tribuat propitius incrementa gratiarum. 

Epistola Encyclica. 

Dilectis Filiis Nostris S. R. E. Cardinalibus, ac Venerabilibus Frati-ibus 

Archiepiscopis et Episcopis universae Imperialis ao Kegiae 

Austriacae Ditiouis '). 

Pius PP. IX. 

Dilecti Filii Nostri, et Yeneral)il''s Fratres, Solutom et Apo.stolicam Benedictionem. 

Singulari quidem animi Nostri gaudio cognoscimus. Vos, Dilecti Filii 

Kostri, ac Venerabiles Fratres, Nostris, et carissimi in Christo Filii Nostri 

Francisci Josephi Austriae Imperatoris, et Regis Apostolici desideriis, cuique 

Vestrum uno tere eodemque tempore signiticatis , quam libentissime obsequentes, 

pro egregia vestra religione, et pastorali sollicitudine statuisse convenire 

in istam Imperialem et Regiam Vindobonensem civitatem , quo ibi 

inter Vos colloqui, et consilia conferre possetis, ut rite ea omnia perticiantur, 

quae a Nobis cnm eodem carissimo iu Christo Filio Nostro sancita 

sunt in Conventione, quani idem clarissimus et religiosissimus Princeps cum 

summa Nostra consolatione, et immortali sui nominis gloria ob Ecclesiae 

iura vindicata, bonis omnibus prae laetitia gestientibus, ineundam Nobiscum 

curavit. Itaque dum Vobis, Dilecti Filii Nostri, et Venerabiles Fratres, vel 

maxime gratulamur, quod in hoc habendo conventu insigne ac perspectum 

vcstrum pro Ecclcsia studium impense ostenditis, Nobis teniperare non possumus, 

quin Vos hac occasione peramanter alloquamur et intimos Vobis 

animi Nostri sensus aperiamus, ex quibus maiorem in modum intelligetis, 

quanta Vos, et omnes amplissimi istius Imperii lideles populos curae vcstrae 

commissos bcnevolentia prosequamur. Atque in primis quod attinet commemoratae 

Conventionis exsecutionem, cum optime noscatis, multos in illa 

esse articulos, qui a Vobis praecipue sunt exscquendi, tum vehementer optamus, 

ut quoad modum in eorumdem articulorum exsecutione unam eamdeuique 

certam viam atque rationem habcre velitis, ea tamen circumspictione 

scdulo prudenterque adhibita, quam varia divcrsarum latissimi Austriaci 

Imperii Provinciarum adiuncta postulare poterunt. Si auae autem de alicuius 

articuli sensu dubitatio, vel difticultas oriatur, quocl non fore arbitranmr, 

gratissimum Nobis erit, illam a Vobis ad Nos deferri, ut, coUatis intcr 

Nos et Cacsaream Apostolicam Maiestatem consiliis, veluti in triccsimouuinto 

eiusdem Convontionis articulo cautum est, opportunas dcclarationes 

uare possimus. 

Jam vero ardentissima illa caritas, qua universum Dominicum gregem 

Nobis ab ipso Christo Domino divinitus conimissum compliH^timur, et gravissimum 

Apostolici Nostri ministerii munus, quo omnium notionuni. et 

populorum saluton» totis viribus i>rocurare dobomus, urgent Nos, DilootiFilii 

Nostri, ac Venorabilos Fratres, ut cximiam vostram piotatom, virtutom. et 

cpi^^cojjalom vigilaiitiam maiore, qua possnnnis, contcntume otiam atqno etiam 

cxcitenius, ut alacriori usque zelo pergatis onnics episcopalis vostri muneris 

partes diligentissime implere, ac nullis neque curis, ncque consiliis, ncque 

'_) Huc rejcruntur Syllabi Propositlones 4, 16.

93 

laboribus unquara parcere, quibus sanctissimne fidei nostrae depositum in 

vestris Dioecesibus integrum inviolatumnuc custodiatis, et vestri grcgis incolumitati 

consulentes, illum ab omnibus uefendatis inimicorum hominum Iraudibus 

et insidiis. Namque probe noscitis nefarias, multiplicesque artes ac 

molitiones, et monstrosa omnis generis opinionum portenta, quious callidissimi 

perversorum dogmatum architecti imi^rovidos praesertim et imperitos a 

veritatis et iustitiae tramite avertere, atque in errorem exitiumque inducere 

connituntur. Neque ignoratis, Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, 

inter plurima, et nunquam satis lugenda mala, quae ecclesiasticam et civilem 

societatem vel maxime perturbant, atque divexant, duo potissinium nunc 

eniinore, quae aliorum oranium quaedara veluti origo non immerito videantur. 

Vobis enira apprirae nota sunt innumera, et funestissima sane damna. 

quae in christianara, et civilem rempublicara ex putidissimo indi(}'ercniismi 

errore redundant. Hinc enira orania erga Deura, in quo vivimus, movemur, 

et sumus, ofticia penitus neglecta, hinc sanctissima religio plane posthabita, 

hinc omnis iiu"is, iustitiae, virtutisque fundamenta concussa, ac propemodum 

eversa. A qua turpissima sane iudifftreiuismi forma haud adraodura distat 

illud de religionura iudifferentin systema e tene"bris eruptum, quo homines a 

veritate alienati, veraeque confessionis adversarii, suaeque salutis immemores, 

et inter se pugnantia docentes, et nunquam stabilitara sententiam habentes, 

nullum inter diversas fidei professiones discrimen admittunt, et pacem 

passim cura oranibus raiscent, oranibusque aeternae vitae portura ex qualibet 

religione patere contendunt '). Nihil euira interest illis, licet diversa tractantibus, 

dura ad unius veritatis expugnationeni conspirent ^). Videtis profecto, 

Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, qua vigilantia Vobis sit 

excubandura, ne tara dirae contagia pestis vestras oves raisere inficiant, ac 

perdant. Itaque ne desinatis populos Vobis traditos ab hisce perniciosissimis 

erroribus sedulo defendere, eosque catholicae veritatis doctrina magis in dies 

accurrate imbuere, et illos docere, quod sicut unus est Deus Pater, unus 

Christus eius, unus Spiritus Sanctus, ita una est divinitus revelata veritas, 

una divina fides humanae salutis initium, omnisque iustificationis fundaraentum, 

qua iustus vivit, et sine qua impossibile est placere Deo, et ad filiorum 

eius consortiura pervenire'); et una est vera, sancta, catholica, Apostolica, 

Roraana Ecclesia, et Cathedra una super Petrum Domini voce fundata ^), 

extra quam nec vera fides, nec aeterna invenitur salus, cura habere non 

possit Deura Patrera, qui Ecclesiara non habet raatrera, et falso confidat, se 

esse in Ecclesia, qui Petri Cathedram deserat, super quara fundata est Ecclesia 

^). NuIIura vero maius potest esse delictum, et nulla macula deformior, 

quara adversus Christura stetisse, quam Ecclesiam divino Eius Sanguine 

partam et acquisitara dissipasse, quara evangelicae dilectionis oblitura contra 

unaniraem et concordem Dei populura hostilis discordiae furore pugnasse *). 

Cum autem ratio divini cultus ex hisce duobus constet, piis dograatibus, 

et actionibus bonis, neque doctrina sine operibus bonis accepta sit Deo, 

neque opera rcripiat Deus a religiosis dogmatibus seiuncta, neque in solo 

opere virtutum, aut in soia observantia raandatorum, sed etiam in tramite 

fidei angusta et ardua sit via, quae ducit ad vitam ), tum ne intermittatis 

fideles vestros populos continenter raonere et excitare, ut non solura in catholicae 

religionis i^rofessione raagis in dies stabiles et immoti persistant. 

verum etiara per bona opera certam suam vocationcm et electionem facere 

satagant. Dum autem in vestri gregis salutem procurandam incumbitis, ne 

oraittatis, in orani bonitate, patientia et doctrina raiseros errantos ad unicura 

Christi ovile, atque ad catholicam unitatem revocarc, illis praesertim Augustini 

verbis: Venite, fratres, si vultis, ut inseraraini in vite: dolor est, cura 

vos videauius nraecisos ita iacere; numerate sacerdotes vel ab ipsa Petri 

Sedc, et in ordine illo patrum quis cui successit videte ; ipsa est petra, quam 

') Uuc ri-f. prop. 16. ') Tpitull. (lc pracscript. cap. 41. 

') A(l HoiTi. cap. 1; Ad Hebr. cap. 11; Trid. Scss. VI. cap. 8. 

') S. CyprJan. Epist. 43. *) S. Cvprian. de unital. Ercl. 

94 

non vincunt superbae inferorum portae '). Quicumque extra hanc domum 

agnum comederit, profanus est; si quis in arca ISue non fuerit, peribit 

regnante diluvio ). 

Verum non rainori sane pcrnicie altcr nunc grassatur morbus, cui ab 

elatione, et quodam vehiti rationis fastu, raiionn.i.snii nomcn est inditum. 

Xon improbat certe Ecclesia ^) eorum btudium, qui veritalem scire voiuerunt, 

quia l)eus homiiiis naturam veri adi)nscendi cupientissiuiam fecit; neque improbat 

rectae sanacque rationis studia, quibus animus exculitur, natura investigatur, 

et abditissima quaeriue eiusdem arcana in apertam proferuntur 

lucem. Siquidem novit, ac pruoe tenet pientissinia mater, inter collata caelitus 

munera ') illud esse praecUuum, quod i-atione continetur et quo ca 

omnia, quae sensibus obno.xia sunt, praetergressi , insignem quamdam Dei 

imaginem in nobis ipsis praeferimus. Novit quaerendum esse dunec invenias, 

et credendum quod credidisti, dum hoc insuper credas aliud non esse credendum, 

ideoque nec requirendum, cum id inveneris, et credideris quod a 

Christo institutum est, qui non aliud tibi mandat inquirendum, quam quod 

instituit ). Ecquid igitur est, quod ijisa non p.ititur, non sinit, et quod pro 

iniuncto sibi ofticio tuendi depositi oninino reprehendit, ac damnatV Illorum 

nimirum morem vehementer repreliendit, ac semper damnavit et damnat 

Ecclesia, qui ratione abutentes, eam Dei ipsius luquentis auctoritati impie 

et stulte opponere ac praefen-e non erubescunt, neque reformidant; ct dum 

insolenter se extollunt, propria superbia, suoque tumore caecati veritatis 

lumen amittunt, fidem, de qua scriptum est: qui non crediderit condemnabitur 

''), superbissime aspernantur, sibique praendentes ) diftitentur ipsi Deo 

de se credendum esse, et iis, quae cognitioni nostrae de se tribuit, obsequendum 

'). Hi sunt, quibus constantissime opponit, aequum csse *"), ut de 

cognitione Dei ipsi Deo credamus, cuius scilicet totum est, quod de eo credimus, 

quia utique ab honiine Deus, uti oportet, cognosci non potuit, nisi 

salutarem sui cognitionem ipse tribuisset. Hi sunt, quos ad mentis sanitatem 

hisce verbis revocare contendit: Quid magis contra rationem, quam ratione 

rationem conari transcendereV et quid magis contra tidem, quam credere 

nolle quidquid non possis ratione attingere '")? Atque his inculcare non desinit, 

hdem non rationi, sed auctoritati inniti "); nec enim decebat. ut cum 

Deus ad hominem Joqueretur, argumentis assereret suas voces, tamquam fides 

ei non haberetur, sed, ut oportuit, est loquutus, quasi rerum omnium maximus 

iudex, cuius non est argumentari, sed pronuntiare "). His apertissime 

denuntiat, unam hominis spem, unamque salutem positam esse in christiana 

fide, quae ver.tatem docens, ac divina sua luce humanae ignorantiae tcnebras 

discutiens per caritatem operatur, et in cutholica J^cclesia, quae verum retinens 

cultum est stabile ipsius fidei domicilium, et Dei templum, extra 

quod, citra invincibilis ignorantiae excusationeu), quisquis fucrit, est a spe 

vitae et salutis ' alicnus ). Et hos gravissime monet, ac docet, quod humanae 

artis peritia. si quando tractandis saciis eloquiis adhibetur, non debet ius 

magisteni sibi arroganter arripere, scd veluti ancilla Dominae quodam famulatus 

obsequio subservire, ne si praecedit oberrct, et dum exteriorum verborum 

sequitur consenuentias, intimae virtutis lumcn amittat, et rectura 

veritatis traniitem peruat 

' 

'). Ncquc existimari iccirco debet. nullum in Ecclesia 

Christi profectum haberi religionis ' 

). Habctur nanique, idemque maximus, 

dummodo tamcn vcre protcctus sit fidci, non ]K'i-mutatio. Crescat 

iKitur oportet, et multum vehementcrque proficiat tam singulorum, quam 

omnium, unius honiinis, quam totius Ecclesiae aetatum, ac saeculorum gra- 

') In psalm. conlr. part. Dnnnt. 

') S. Hioronym. Epi>;(. 14. al. 57. ad Damas. 

') Laclant. divin. instiiiit. lil). 3. cnp. 1. 

^) riiMncns \1px. Stromal. lib. 1. cap. 3.; lih. 2. cap. 2.; ot Grcpor. Thaumaturg. 

(irat. panogyr cnp. 7. 13. ') Tcrinli. dc pmoscript. cap. 9. 

"-) Marc. XVI. IG. ') S. Hilar. de Trinit. iih. 4. 

*) lliir rcf prnp 4. ") Cassian. do Incaniat. lih. 4. cap. 2. 

*") S. Bornard. opisl. mo. ") S. Bcrnard. dc Considoral. lih. 5. cap. 3. 

") Laclanl. divin. Instilut. lib. 6. cap. t. '^) Huc ref. prvp. 17. 

' 

) S. rcirus Damian. npiisc 30. cap. 5. '*) 

,. r 5.

95 

dibus intelligentia, scientia, sapientia, qua uiteliigatur illustrius quod antea 

credebatur obscurius, qua postcritas intellectum gratuletur, quod vetustas 

non intellectum venerabatur, qua pretiosae divini dogmatis gemmae exsculpantur, 

fidelitcr coaptontur. adorncntur sapientcr, et S[)leiidore, gratia, venustate 

ditescant, in eodem tamen geiiere, in eodem sciiicet dogmate, eodem 

sensu, eadenKjue sententia, ut cum dicantur nove, non dicantur nova). 

Neminem Vestrum mirari arbitramur, Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles 

Fratres, si pro Nostro tidei primatu et principatu '^) de luctuosissimis 

hisce, ac rei cum sacrae, tum publicae perniciosissimis erroribus denuo loquuti 

simus, eximiamque vestram episcopalem vigilantiam ad illos profiigandos 

excitare censuerimus. Cum cnim inimicus homo non cessst sunerseminare 

zizania in medio tritici, tum Nos qui, divina disponente Proviaentia, 

dominico agro excolendo praesumus, atque uti servi tideles et prudentes 

super Domini familiam constituti sumus 0, ab iis partibus explendis desistere 

non debemus, quae ab Apostolico Nostro munere separari non possunt. 

Nunc vero a singulari vestra pietate et prudentia exposcimus, ut in 

hoc cougressu ea potissimum inter vos consilia provide sapienterque inire 

studeatis, quae in amplissimi istius Imperii regionibus ad raaiorem Dei gloriam 

promovendam, ac sempiternam hominura salutem procurandam conducere 

existimaveritis. Etsi enim vehementer in Domino laetamur, cum noscamus 

multos existere tum ecclesiasticos, tum laicos homines, qui christianae 

fidei et caritatis spiritu egregie animati bonum Christi diffundunt odorem, 

tamen non mediocri aflicimur dolore, cum liaud ignoremus, in aliquibus locis 

nonnullos ex Clero suae dignitatis et officii oblitos minime ambulare pro ea 

vocatione, qna vocati sunt, et christianura populum sanctissimis divinae 

nostrae religionis praeceptionibus parum instructum, gravibusque obnoxium 

periculis, a pietatis operibus et Sacramentorum frequentia infeiiciter abstinere, 

atque a morum honestate, christianaeque vitae disciplina deflectere, et 

ad interitum ruere. Persuasissimum Nobis est, Vos pro spectata vestra episcopali 

sollicitudine omnes curas, cogitationesque esse collaturos, ut commemorata 

danma omnino eliminentur. Et quoniam optime scitis, Dilecti Filii 

Nostri, ac Venerabiles Fratres, quantam ad ecclesiastici Ordinis disciplinam 

instaurandam, populorum mores corrigendos, eorumque damna avertenda vim 

habeant Provincialia Concilia a canonicis sanctionibus sapientissime praescripta, 

et a sanctis Antistibus maximo semper Ecclesiae bono frequentata, 

idcirco vel maxime optamus, ut Provinciales Synodos ad Sacrorum Canonum 

normam rite concelebretis, pro communibus cuiusque ecclesiasticae istius 

Imperii Provinciae malis opportuna ac salutaria adhibeatis remedia. Cum 

autem multa et gravia in hisce Provincialibus Synodis a Vobis sint agenda, 

Nostris in votis est, ut pro vestra sapientia in isto Vindobonensi conventu 

concordissirais anirais ea inter Vos suscipiatis consilia, quibus unaniraes esse 

possitis tura circa potiores praesertira res, quae in Provincialibus Synodis 

erunt tractandae ac statuendae, tura cir?a illa, quae uno eodemque studio a 

Vobis erunt praestanda, ut in omnibus istius Imperii Provinciis divina nostra 

religio, eiusque salutaris doctrina raagis in dies vigeat, floreat, dominetur, et 

fideles populi, declinantes a malo et facientes bonum, anibulent ut filii lucis 

in omni bonitate, iustitia, ac veritate. 

Et cum nihil sit, quod alios magis ad virtutem, pietatem, ac Dei 

cultum assidue instruat, quani eorura vita, et exemplura, qui se divino ,ninisterio 

dedicarunt, ne praetermittatis omni industria inter Vos ea statuere, 

quibus Cleri disciplinam, ubi prolapsa est, instauretis, et accuratam illius 

institutioncra, ubi opus fuei-it, proraovcatis. Quocirca, Dilecti Filii Nostri, ac 

Venerabiles Fratres, collatis inter Vos consiliis coniunctisîue studiis, diligentissirae 

prospicitc, ut ecclesiastici viri propriae dignitatis et ofhcii seraper 

raemores ab iis omnibus declincnt quae Clericis vetita, quaeqne eos nequaquam 

decent, ac virtutum oranium ornatu praefulgentes exeraplum sint hde- 

Iium in verbo, in conservatione, in caritate, in fide, in castitate; ut diurnas 

canonicas horas, qua decet, attentione ac pietatis affectu recitent, ac sancta 

*) Vinc. Lirin. Cominoniior. 

') S. Aniliros. dc incarnat. cap. 4. n. 32.; Cassian. de Incarnat. lib. 3. cap. 12. 

') S. Ambros. de fide ad Gratian. Imperat. lib. 5. in proJog.

96 

oratione se exerceant, et rerum caelestiura nioditationi instent, decoreni 

domus Dei diligant, sacras functiones et caeremonias iuxta Pontiiicale et 

Rituale Romanum peragaut, et proprii ministcrii munia naviter, scienter, ac 

sancte obeant, et sacrarum praesertim disciplinarum studia nunquam intermittant, 

et sempiternae hominum saluti quaerendae assiduam navent operam. 

Ac pari cura consulite, ut omnes cuiusque Metropolitani, Catliedralis et Collegialis 

Templi Canonici, aliique Beneticiarii choro addicti, morum gravitate, 

vitae integritate, ac pietatis studio undique praefulgere studeant tamquam 

lucernae ardentes positae super candelab'um in templo Domini, et omnes 

suscepti muneris partes diligenter expleant, residendi legem servent, divini 

cultus splendorem curent, atque alacres in excubiis Domini divinas laudes 

studiose, rite, pie, religiose, non vero mente vaga, non vagis oculis, non 

indecoro corporis statu concelebrent, memoria semper repetentes, quod ipsi 

ad chorum accedunt, non modo ut sanctissimum Deo cultum, venerationemque 

tribuant, verum etiam ut a Deo ipso et sibi et aliis omne bonimi deprecentur. 

Sed quam vehementer ad ecclesiasticum spiritum tuendum et fovendum, 

atque ad salutarem constantiam retinendam conferant spiritualia Exercitia, 

innumeris iccirco per Romanos Pontitices Praedecessores Nostros 

ditata Indulgentiis , quisque Vestrum optirae noscit. Ea proinde cunctis 

ecclesiasticis vestris viris etiam atque etiam commendare et inculcare ne 

desinatis, quo ipsi certo dierum spatio in opportunum aliquem locum saepe 

secedant, ubi quavis humanarum i-erum cura abiecta, omnia sua facta, dicta, 

cogitata coram Deo quam diligentissime reputantes, et annos aeternos assidua 

meditatione habentes in mente, ac maxima beneficia sibi a Deo coUata 

recolentes, studeant contractas de mundano pulvere sordes abluere, et resuscitare 

gratiam, quae ipsis data est per impositionem nianuum, et exspoliantes 

veterem hominem cum actibus suis novum induant, qui creatus est in 

iustitia et sanctitate. 

Quoniam vero Sacerdotum labia custodire debent scientiam, qua et 

respondere possint iis, qui legem requirunt de ore ijpsorum, et contradicentes 

revincere, iccirco, Dilecti Filii Nostri, ac Yenerabiles Fratres, in rectam, 

accuratamque Cleri institutionem omnes vestras curas convertatis oportet. 

Summa igitur contentione omnia conamini, ut in vestris praecipue Seminariis 

optima ac plane catholica vigeat studiorum ratio, qua adolescentes 

Clerici vel a prima pueritia per probatissiraos magistros ad pietatem, omneraque 

virtutem, et ecciesiasticum spiritum mature hngantur, ac latinae linguae 

cognitione, et humanioribus littcris, philosophicisque disciplinis ab omni 

prorsus cuiusque erroris periculo alienis sedulo imbuantur. Atque in primis 

omnem adhibete vigilantiam, ut cura dogniaticam, tum moralem Theologiam 

ex divinis libris, sanctorumque Patruni traditione, et infallibili Ecclosiae 

auctoritate haustam ac depromptam, ac simul solidam divinarum litterarum. 

sacrorum Canonum, ecclesiasticacque historiae, rerumque liturgicarum scientiam 

congruo necessarii tomporis spatio diiigentissime addiscant. Ac Yobis 

summopere cavendum in librorum dolcctu, no in tanta grassantium errorum 

colluvie a sanac doctrinae semita ecclesiastici adolescentos temere abducantur; 

cum praosortim haud ignorolis, viros eruditos a Xobis in religionc 

dissidentes, et ab Ecclesia praocisos, in vulgus odore tam divinos libros, 

quawi Sanctorum Patrum opora, concinna illa (luidom ologantia, scd saepe, 

fiuod maxime est dolondum, vitiata, ac praepostoris comniontariis a veritate 

(ietorta. Nominom Vostrum latot quantopero Ecclosiae hisce praesortim 

tomporibus intorsit, idonoos haboro ministros qui vitae sanctitate, et salutaris 

doctrinae laudo praostantcs, ac potontos in opore et sormone, valoant Dei, 

eiusque sanctae Ecclosiae causam stronuo tuori. ot aoditicare Domino domum 

tidelem. Nihil itaquc intentatum ost rolinquonduni, ut iunioros Clerici vel 

a teneris annis sancto ac docte oducontur, (luandoquidom nonnisi ex ipsis 

rite institutis utilos P^cclosiae ministri tiori possunt. Quo voro facilius pro 

eximia vestra religione, ac pastorali soUioitudine accuratam Clori institutionem, 

ex qua Ecclosiao bunuiii ac populorum salus tautoiioro pendet, 

quotidic magis j^romovore valoatis, ne vos jiigoat cxhortari, rogare egregios 

vestrarum Dioecosium ecclesiasticos, laicosque viros divitiis pollentes, et in 

rem catholicam praeclare animatos, ut vestrum sectantes exomplum aliquam

97 

pecuniae vim perlibenter tribuere velint, quo nova etiam Seminaria erigere, 

et congrua dote instruere possitis, in quibus adolescentuli Clerici vel ab 

ineunte aetate rite instituantur. 

Nec minori studio, Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, ea 

omnia consilia suscipienda curate, quibus vestrarum Dioecesium iuventus 

cuiusque conditionis et sexus magis in dies catholico plane modo educetur. 

Quapropter episcopalis vestrae vigilantiae nervos intendite, ut iuventus ante 

omnia spiritu timoris Dei mature imbuta, ac pietatis lacte enutrita nedura 

fidei elementis, sed pleniori sanctissimae nostrae religionis cognitione scdulo 

e.vcolatur, atque ad virtutem, morumque honestatem, christianaeque vitae 

rationem conformetur, et ab omnibus perversionis, et corruptionis illecebris, 

et scopulis arceatur. Pari autem sollicitudine ne desinatis unquam tideles 

populos Vobis commissos opportunis quibusque modis ad religionem et pietatem 

etiam atque etiam excitare. Itaque ea omnia peragite, quibus ipsi 

tideles populi magis in dies salutari catholicae veritatis ac doctrinae pabulo 

enutriti Deum ex toto corde diligant, eiusque mandata apprime servent, 

Sanctuarium eius frequenter, ac religiose adeant, Sabbata eius sanctiticent, 

ac saepe, qua par est, veneratione et pietate tura divini Sacriticii celebrationi 

intersint, tum ad sanctissima Poenitentiae, et Eucharistiae Sacramenta accedant 

, et singulari devotione Sanctissimam Dei Genitricem Immaculatam 

Virginem Mariam prosequantur , et colant, ac mutuam inter se continuam 

caritatem habentes, et precibus instantes ambulent digne Deo per omnia 

placentes, et in omui opere bono fructiiicantes. Cum autera sacrae Missiones 

idoneis operariis peractae summopere conducant ad fidei, religionisque spiritum 

in populis excitandura, eosque ad virtutis ac salutis semitam revocandos, 

vehementer optamus, ut illas identidem in vestris Dioecesibus 

agendas curetis. Ac meritas summasque laudes iis omnibus deferimus, qui 

e vestro ordine in suas Dioeceses tam salutare sacrarum Missionura opus 

iam invexere, ex quo divina adspirante gratia uberes fructus perceptos 

fuisse gaudemus. 

Haec potissimum in isto vestro conventu prae oculis habeatis oportet, 

Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, ut communibus malis communibus 

studiis provide mederi possitis. Etenim ad praecipua cuiusque vestrae 

Dioecesis damua reparanda, eiusque prosperitatem promovendara, nihil frequenti 

eiusdem Dioeceseos lustratione, et Dioecesanae Synodi celebratione 

validius esse probe intelligitis. Quae duo quantopere a Concilio praesertim 

Tridentino sint praescripta et inculcata, neminem Vestrura fugit. Quamobrem 

pro spectata vestra in gregem Vobis comraissum sollicitudine et cantate, 

nihil antiquius habere velitis, quam ex canonicis sanctionibus vestras Dioeceses 

irapensissimo studio invisere, et ea omnia accurate perficere, quae ad 

ipsam visitationera fructuose peragendara oranino pertinent. Quo in raunere 

oDeundo Vobis summopere cordi sit, summa cura, ac paternis praesertim 

monitis, et frugiferis concionibus, aliisque opportunissimis modis eiTores, 

corruptelas, et vitia, si quae irrepserint. radicitus evellere, omnibus salutis 

documenta praebere, cleri disciplinam sartam tectamque tueri, et fideles 

spiritualibus praesertim quibusque subsidiis iuvare, munire, et omnes Christo 

lucrifacere. Nec dissirailem diligentiara impendite in Dioecesanis Synodis 

iuxta sacrorum Canonum normam celebrandis, ea praecipue statuentes , quae 

ad maius cniusque vestrae Dioecesis bonum spectare pro vestra prudentia 

duxeritis. Ne vero in Sacerdotibus, qui doctrinae et lectioni attendere 

debent, quique obstricti sunt officio docendi populum ea, nuae scire omnibus 

necessariura est ad salutera . 

ministrandi Sacranienta ') , sacrarura disci- 

et 

Tjlinarum studium unquam restinguatur, aut languescat industria, optatissimura 

Nobis est, 

regionibus, 

ut a Vobis, ubi fieri possit, in omnibus vestrarum Dioecesiuni 

instituantur opportunis regulis congressus de morum praesertim 

Theologia, ac do sacrisRitibus, ad quos singuli i)otissimum Presbyteri teneantur 

accedere, et afferre scripto consignatam iiropositae a Vobis quaestionis 

explicationem, et aliquo temporis spatio a Vobis praefiniendo inter se disserere 

de morali Theologia, deque sacrorum Rituum disciplina, post^juam ali(iuis 

ex ipsis Presbyteris sermonem de sacerdotalibus praecipue officiis habuerit 

*) Concil. Trid. Sess. XXIII. cap. 14. de Rorormat.

98 

Cum autem in vestro grege procurando operam prae ceteris, raanum, 

auxiliumque Vobis pracstent Parocni, quos in sollicituainis partem adscitos, 

et in arte omnium maxima obeunda adiutores habetis, eorum zelum omni 

studio intiammare ne intermittatis, Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles 

Fratres, ut proprio munere ea, qua par est, diligentia, ac religione fungan- 

tur. Illis iccirco inculcate, ut nunquam cessent cliristianam plebem sibi 

traditam sedulo pascere divini verbi praeconio, ac Sacramentorum et multiformis 

gratiae Dei dispensatione, et rudes homines, ac maxime puerulos 

christianae fidei mysteriis, nostraeque Religionis documentis amanter, patienterque 

erudire, et errantes ad salutis iter adducere; ut summopere studeant 

odia, simultates, iuimicitias, discordias, scandala tollere, et confortare pusillanimes, 

et visitare iniirmos, eosque orani praesertira spirituali ope iuvare, 

et raiseros affiictos, atque aerumnosos consolari, omnesque exhortari in 

doctrina sana, et monere, ut religiosissime reddant quae sunt Dei Deo, et 

quae sunt Caesaris Caesari, docentes quod omnes non soluni propter iram. 

sed etiam propter conscientiam Principibus et potestatibus subditi esse et 

obedire debent in iis omnibus, quae Dei, et Ecclesiae legibus minirae 

adversantur. 

Pergite vero, ut facitis, cum suraraa vestri nominis laude, Dilecti 

Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, accuratara vestrarum Dioecesium relationem 

statutis temporibus ad Nostram Concilii Congregationera mittere, ac 

Nos de rebus ad ipsas Dioeceses pertinentibus diligenter certiores facere, 

ut maiori cura vestrae, tum earumdera Dioecesium utilitati providere possimus. 

Nobis autem innotuit, in quibusdam germanici territorii Dioecesibus alifluas 

circa parochiarura potissiraura collationem invaluisse consuetudines. et ftonnullos 

ex Vobis optare, ut huiusmodi consuetudines serventur. Nos quidera 

propensi sumus aa adhibendam indulgentiam, postquam tamen easdera consuetudines 

ab unoquoque Vestrura speciatim, ac perdihgenter expositas debito 

exaraine perpenderimus, ut eas intra illos permittaraus limites, quos necessitas, 

et praecipua locorum adiuncta suadere poterunt, cum jjro Apostolici 

Nostri rainisterii raunere curare oranino debeamus, ut Canonicae praescriptiones 

generatira sedulo observentur. 

Antequara finera huic Nostrae Epistolae faciaraus, gua Vos oranes 

Austriaci Imperii Sacrorum Antistites alloqui suraraopere gaudferaus, Nostrum 

ad Vos sermonem praesertim convertimus, Venerabiles Fratres Archiepiscopi 

et Episcopi, qui in eodem nobilissimo Imperio morantes, ac Nobiscum m 

vera tide et catholica unitate coniuncti, et nuic Petri Cathedrae adhaerentes, 

Orienlalis Ecclesiae ritus et laudabiles consuetudines ab hac Sancta Sede 

probatas, seu permissas colitis. Compertura, exploratumque Vobis est quo 

in pretio haec Apostolica Sedes vestros semiêr habuerit ritus. quorura observantiam 

tantopere inculcavit, quemadmodum luculenter testantur tot 

Romanorura Pontiticum Decessorum Nostrorum Decreta et Constitutiones, 

inter quas comniemorare satis est Litteras Denedicti XIV. Praedecessoris 

pariter Nostri, die 2(i. lunii anno 1755 editas, quarum initium «Allatae,» 

et Nostras die 6. lanuarii anno 1848 oranibus Orientalibus missas, quae 

incipiunt «In suprema Petri Apostoli Sede.» Itaque Vos etiam summopere 

excitamus, ut pro eximia vestra religione et emscopali soUicitudine ministerium 

vestrum implentes, atque ante oculos haoentes ea omnia, de quibus 

loquuti sumus, vestram oumem curam, industriara et vigilantiam continenter 

impendatis, ut vester Clerus virtutibus omnibus ornatus, et optimis disoipliiiis 

potissimum sacris accurate excultus, in sempiteruam tidelium salutem 

quaercndiim intcntissinio studio incumbat, ut tideles populi instent viam, 

quae ducit ad vitam, ut (luotidie magis sancta augeatur et amplitii-otur 

catholicoc Religionis unio, ut sacramenta administrentur, ac divina celfbrcntur 

ofticia iuxta vcstram discipiinam, iis tamen liturjjicis libris adhibitis, 

(jui ab Iiac Sancta Sede probati fuerunt. Et cum niliil Nobis optatius. quam 

vestris et vestrorura tideliura indigentiis quam libcntissimc occmrore, nc 

omittatis ad Nos confugere, Nobisîue exponere vestrarum Dioecesium res, 

et ilhirum relationem ad Nostram Congregationem Fidei propagandae praepositam 

quarto (luoque anno mittere. 

I)oni(|U(', nilec.ti Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, Vos obtestamur, 

ut intentissimo studio connitamini magis in dies couservare, fovere, ct augere

99 

pacein et concordiam inter universum istarum omnium Dioecesium Clerum 

tum latini, tum graeci-catliolici ritus, ut omnes, qui militant in castris 

Domini, mutuo frateruae caritatis affoctu se invicem honore praevenientes, 

Dei gloriae, et animarum saluti unanimiter ac studiosissime inserviant. 

Habetis quae pro impensissima Nostra erga Vos, et tideies istius 

vastissimi Imperii populos caritate Vobis, Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles 

Fratres, nunc potissimum signiticanda censuimus, ac pro certo habemus, 

Vos pro egregia vestra virtute. religione, pietate, ac perspecta in Nos, et 

hanc Petri Cathedram iide et observantia hisce paternis Nostris desideriis, 

monitisque quam libentissime, et cumulatissime esse obsequuturos. Ac plane 

non dubitamus, (luin vos omnes, Dilecti Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, 

Pastorem Principem Christum lesum coutinenter intuentes, qui se humilem 

et mitem corde est professus, quique dedit animam suam pro ovibus suis 

relinquens nobis exemplum, ut sequamur vestigia Eius, coutendatis totis 

viribus Illius exempla sectari, documenta obsequi, et gregi, curae vestrae 

commisso, assidue advigilare, in omnibus laburare, ministerium vestrum 

implere, et quaerere non quae vestra sunt, sed quae Christi lesu, neque 

iam ut dominantes in Cleris, sed uti Pastores, immo Patres amantissimi, 

et facti forma gregis ex animo nihil tam molestum, tam impeditum, tam 

arduum unquam fore putetis, quod in omni patientia, mansuetudine, lenitate, 

prudentia ferendum, expediendum ac providendum pro vestrarum ovium 

salute non curetis. Nos interim in humilitate cordis Nostri haud omittimus 

assiduas fervidasque clementissimo luminum et misericordiarum Patri Deo 

totius consolationis adhibere preces, ut uberrima quaeque suae Bonitatis 

dona super Vos propitius semper effundat, quae in dilectas quoque oves 

Vobis concreditas copiose descendant. Cuius divini praesidii auspicem et 

propensissimae aeque ac studiosissimae Nostrae in Vos voluntatis testem 

Apostolicara Benedictionem ex imo corde depromptam Vobis singulis, Dilecti 

Filii Nostri, ac Venerabiles Fratres, cunctisque istarum Ecclesiarum Clericis, 

Laicisque tidelibus peramanter impertimur. 

Datum Romae apud Sanctum Petrum, die XVII, Martii, anno 

MDCCCLVI. Pontificatus Nostri Anno Decimo. 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XV. decembris anni MDCCCLVI *). 


Nunquam fore putavissemus , Venerabiles Fratres, ut magno cum 

animi Nostri dolore aftiictas ac prostratas etiam in Mexicana republica 

catholicae Ecclesiae res lamentari, ac deplorare compelleremur. Illud enim 

Gubernium, postquam iam inde ab anno millesimo octingentesimo quinquagesimo 

tertio significaverat, suis in votis esse Conventionem inire cum hac 

Apostolica Sede, idipsum insequente anno per suum Ministrum dilectum 

Filium Emmanuelem Larrainzar hac in Urbe morantem ac debita potestate 

munitum enixe efflagitavit. Nos itaque spirituali illorum fidelium bono 

consulere, et ecclesiastica illius Reipublicae negotia componere vel maxirae 

optantes, huiusmodi postulationi perlibenter obsecundavimus, et opportunas 

cum eodera Mexicano Ministro tractationes suscipiendas esse constituimus. 

Quae qiiidem tractationes inchoatae fuerunt, sed absolvi et ad optatum 

exitum perduci minime potuere, proptereaquod congruae retardabantur 

explicationes, quas a suo Gubernio comracmoratus PlenipotentiariusMinister 

Romae degens postulabat, qui deinde in Mcxicum fuit revocatus ob notissimam 

rerum conversionem, et Gubernii immutationem , cui Mexicaua Respublica 

raisere fuit obnoxia. 

Ubi autcm novum extitit Gubernium, statim acerrimum Ecclesiae, 

eiusque sacris rebus, iuribus, rainistris bellura indixit. Postquani enini 

Clerum in popularibus electionibus utroque suffragio privavit, legem die 

') IIuc refertnitur Syllabi Propositlones 26, 28, 29. 31, 46, 50, 52, 79. 

7*

» 

100 

vigesimo tertio mensis Novembris superiore anno condidit, qua ecclesiasticuni 

forum de medio sustulit, quod iu universa Mexicana Kepublica sempei 

viguerat '). Etsi vero Venerabilis Frater Lazarus Archiepiscopus Mexicanus 

tum suo, tum omnium iliius Reipublicae Sacrorum Antistitum et Cleri 

uonîne contra hanc lcêm protestari haud omiserit, tamen irrita fuit eiusmodi 

reclamatio, ct Gubernium minime extimuit declarare, se nunquam sua 

acta supremae huius Apostolicae Sedis auctoritati esse subiecturum. Atque 

idem Gubernium molestissime ferens indignationem , quam fidelis praesertiro 

Angelopolitanus populus ostenderat ob eamdem legem, duo edidit decreta 

quorum altero omnia Angelopolitanae Ecclesiae bona civilis auctoritatis 

potestati et arbitrio subiecit, adiudicavit, altero normam praescripsit , qua 

bona ipsa essent administranda. Cum autem Venerabilis Frater Pelagius 

Episcopus Angelopolitanus suo munere egregie fungens contra tam iuiusta 

aeque ac sacrilega decreta episcopalem extulerit vocem, tum Gubernium 

eumdem Antistitem vexare, insectari, eumque militari manu comprehendere 

et in exilium pellere minime reformidavit. Ac nihil valuere expostulatione? 

Venerabilis Fratris Aloisii Archiepiscopi Damasceni, Nostri ibi Delegati 

Apostolici, et Venerabilium Fratrum tum Petri Episcopi Guadalaxarensis. 

tum Petri Episcopi S. Aloisii Potosiensis, qui omni studio apud idem Gubernium 

agere non destiterunt, ut illa abrogarentur decreta. Mexicanum enim 

Gubernium his quoque iustissimis reclamationibus plane despectis, ulterius 

progrediens, et bona omnia, quae Ecclesia in tota illa Republica possidet. 

sibi ausu prorsus temerario et sacrilego vindicare cupiens, aliud die vigesimoquinto 

lunii huius anni edidit decretum, illudque aie vigesimo octavo eiusdem 

mensis vulgavit, quo Ecclesiam suis omnibus in eadem Republica bonis 

ac proprietatibus omnino spoliare non exhorruit ^) Contra ta,m iniustum 

decretum suam vocem attollere haud omiserunt Venerabiles Fratres Lazarus 

Archiepiscopus Mexicanus, Clemens Episcopus Mecoacanus, et Petrus Episcopus 

Guadalaxarensis, qui suis expostulationibus eidem obsistentes decreto, 

Ecclesiae causam strenue propugnarunt. Mexicanum vero Gubernium huiusmodi 

Sacrorum Antistitum reclamationes non solum contempsit, reiecit, 

verum etiam decrevit, Episcopum Guadalaxarensem exilio esse mulctandum, 

et legem promulgatam celeriter, ac severe exsequendam. Et quo facilius ac 

citius sacrilega haec bonorum Ecclesiae spoliatio conticeretur, haud extimuit 

varias stipulari alienationes, et ecclesiasticis Coetibus permittere, ut fundos 

distraherent, quin adhaererent normae ab ipso Gubernio praescriptae, dummodo 

tamen solveretur quod sibi Gubernium arrogat ob titulum translati 

dominii, et aliae servarentur conditiones in eadem lege statutae. 

Atque hic, Venerabiles Fratres, illud vel maxime dolendum, quod 

nonnulli ex Religiosis Familiis reperti sint viri, qui propriae vocationis, 

ofticii, et instituti prorsus obliti, ac regularem discipliuam perosi non erubuere 

cum maximo iidelium scandalo, et bonorum omnium luctu Apostolicae 

Visitationi a Nobis in ipsos Regulares constitutae, et Venerabili Fratri 

Episcopo Mecoacano commissae impudenter resisterc, adversari, et nefariis 

Ecclesiae hostium consiliis favere, ct commeraoratam legem amplecti, ac 

proprii Coenobii fundos divendere, gravissimis quibusque canonicis sanctionibus 

et poenis omnino despectis et contemptis. Ac pari dolorc dicere 

cogimur, aliquos etiam e Clero saeculari fuisse viros, qui suae dignitatis, 

muneris, sacrorumque Canonum immemores, ct Ecclesiae causam deserere, et 

eadem iniustissima lege uti, etGubernii voluntati obsequi haud veriti sunt. 

Sed Mcxicanum Gubernmm, ecclesiasticis bonis dircptis, alia fecit 

decrcta, quoruni uno legem de quadam Religiosa Familia in Mexicum revocanda 

abolevit, altero vero declaravit, se omnem opem et operam praeberc 

iis omnibus utriusrjue sexus Rcgularium Ordinuni Sodalibus, qui a suscepta 

rcligiosa vita desciscerc, daustra desercrc, seque a dobita propriis Moderatoribus 

obodicntia cximerc vellcnt '). Noquc id satis. Namque Nationalis 

ille Convcntus Deputatorum Consilio intcr plurima contra sanctissimam 

nostram religionem, ciusque sacros Ministros, Pastores et Christi hic in 

terris Vicarium maledicta et convicia, novam proposuit Constitutionem mulMs 

') Uuc ref. prop. 31. ') Huc ref. prop. 26. 

) « !i ^ 53.

m 

conflatam articulis, quorum plures divinae ipsi religioni, eiusque salutari 

doctrinae, sanctissimisque institutis et iuribus plane adversantur. Hac enim 

nova proposita Constitutione, praeter alia, et omne ecclesiastici fori privilegium 

totlitur, et statuitur, neminem ullo prorsus emolumento perfrui jjosse, 

quod grave sit societati; et cuique intcrdicitur, ut aliqua se obligatione obstvingat 

seu contractus, seu promissicnis, seu religiosi voti causa; et ad 

popuTorum mores animosque facilius corrumpendos, ac detestabilem, teterrimamque 

ind[tfertniisini pestem propagandam, ac sanctissimam nostram religionem 

convellendam admittitur liberum cuiusque cultus exercitium, et 

omnibus quaslibet opiniones cogitationesque palam publiceque manifestandi 

plena tribuitur potestas '). Et quoniam Angelopolitanus praecipue Clerus, 

eiusque Vicarius Generalis illum Deputatorum Congressum impensissime 

rogarunt et obsecrarunt, ut saltem articulus de libertate cuiusque reiigionis 

exercendae numquam sanciretur, iccirco plures spectatissimi, tum ecclesiastici, 

tum laici Angelopolitani viri, idemque Vicarius Generalis, senectute iicet 

confectus, pul*i sunt in exilium, et alii etiam egregii Mexicanae civitatis 

sacerdotes comprehensi et in oppidum Verae Crucis exportati, ut in extcras 

traducerentur regiones. Ne autem ad fideles illos populos suorum Antistitum 

voces et salutaria monita perveniant , qui pro pastoralis muneris ofticio in 

tanta contra Ecclesiam violentia. tantaque insectatione silere non possunt, 

Mexicanum Gubernium omnibus illarum regionum Gubernatoribus severissime 

praecepit, ut assidue speculentur, et omni adhibita ratione impediant, quominus 

ullo modo Pastorales Episcoporum Litterae vel vulgentur, vel circumferantur, 

vel in sacris aedibus legantur '')• Ac simul gravissimas in ecclesiasticos 

potissimum viros constituit poenas, qui huic iniusto non obsequentes 

*) Hiic rej. prop. 79. — His adde , quae leguntur in Encycl. ..Exsultavit" 

d. d. 21. Nov. 1851, qua publicae orationes indicuntnr et indulgentiae in forma 

Jubilaei conceduntur: „Nemo enim Vestrum ignorat, Venerabiles Fratres, quibus 

subdolis artibus, quibus monstrosis opinionum porlentis. et neCariis cuiusque generis 

machinationibus, Del et humani generis hostes omnium mentes pervortpre, 

moresque corrumpere connituntur, ut reiigioncm. si fieri umquam posset, usquequaque 

tollere, et civilis societatis vincula revellero, eamque funditus evertore 

valeant. Hinc porro deploranda muUorum mentibus oflhsa caligo; acerrimum contra 

calholicam rem universam. atque hanc .\poslolicam Sedem bellum; teterrimum 

contra virtulem, honesf.atemque odium; perditissima vitia mentito virtutis nomine 

cohonestata; eflTrenata opinandi, vivcndi, et quidlibet audendi licentia; impotens 

cuiusque imperii, potestatis, atque auctoritatis intolerantia; sacrarum rerum, ac 

sanctissimarum legum, optimarumque institutionum ludibrium. contemptus; miseranda 

improvidae praesertim iuventutis corruptio; pestirera pravorum librorum et 

undique volantium ac peccare docentium libellorum, ephemeridum. ac pagellarum 

colluvies; mortiferum indiff'ertnti.smi, et incredulitatis virus; impiarum conspirationum 

motus. et iura cum humana. tum divina spreta, atque irrisa. Meque Vos 

lalet, Venerabilps Fratres, quae exinde anxietas, quae dubitatio, quae haesitatio, 

ac formido omnium praesertim bene sentientium animos sollicitet, et angat, cum 

gravissima quaeque mala privatis, publicisque rationibus sint pertimescenda, ubi 

homines a veritatis, iustitiae, et religionis norma misere dp.^ciscentes, ac pravis 

indomilisque sorvicntes cupiditatibus omne nefas animo moliuntur." — Eadeni 

repetuntur in Encyclica ,,.\postolicae .\ostrae'" d. d. L.ûg. 1854. qua itcrum publicae 

preces. praesertim ob dogma de Immaculato Virginis Conceplu definipiidum, 

praescribuntur, indulgentiaeque in forma Jubilaei imporliuntur: ,..\tque illud vel 

maxime dolendum. quod inter tot numquam satis lugenda damna et mala fiiii 

tenebrarum . qui sunt prudpntiorcs filiis lucis in generatione sua, magis in dies 

diabolicis quibusque fraudibus, artibus, ac molitionibus connitantur acerrimum 

contra catholicam Ecclesiam, eiusquesaluiarem doclrinam bcllum gprere, legitimae 

cuiusque potestatis auctoritatem convpllere et labefactarc, omnium animos nientesque 

depravare, corrumpere, mortiferum indifferentismi atqiic incvcdulitatis virus 

usquequaque propagare, iiira omnia divina et humana permiscere, dissensiones. 

discordias, atque impiarum rcbellionum motus excilare, foverc, prava qiiaeque 

fiagitia et crudplissima facinora admittpre, nihilque intentatum rclinqiiere, iit, si 

fieri uinquam posset, sanciissima nosira religio de niedio toliatur, ct ipsa hnmana 

.societas funditus evertatur." Nota edit. *) Huc rcf. prop. 2S.

102 

mandato, erunt etiam a loco, ubi morantur, expellendi et alio asportandi, 

vel in JMexicanam civitatem deducendi. Ad haec Gubernium idem jam penitus 

extinxit Religiosani Familiam Ordinis S. Francisci in eadem Mexicana 

civitate sitam, eiusque roditus ad pia legata pertinentes nationali aerario 

attribiiit, Coenobii aediticium magna ex parte destruxit, et nonnullos eiusdem 

Familiae religiosos Sodales in carcerem coniecit. Atque ipsius Gubernii 

iussu Venerabilis Frater Clemens Episcopus Mecoacanus comprehensus, et 

a sua Dioecesi crudeliter divulsus in ipsam Mexicanam civitatem interim 

fuit relegatus. Utinam ne alii egregii Sacrorum Antistites, et ecclesiastici, 

laicique viri eadeni exagitentur procella! 

Ex quibus luctuosissimis sane factis, quae dolenter commemoravimus, 

plane perspicitis, Venerabiles Fratres, quomodo a Mexicano Gubernio sanctissima 

nostra religio fuerit perculsa et aftlicta, et quantae ab ipso catholicae 

Ecclesiae, eiusque sacris iuribus, Ministris, Pastoribus, ac supremae Nostrae, 

et huius Sanctae Sedis auctoritati iniuriae fuerint inlatae. Absit vero, ut 

Kos in tanta sacrarum rerum perturbatione, et Ecclesiae, eiusque potestatis, 

ac libertatis oppressione Apostolici îostri rainisterii mnnus obire unquam 

praetermittamus. Quapropter, ut fideles ibi degentes sciant, et universus 

Catholicus Orbis cognoscat, a nobis vehementer improbari ea omnia, quae 

a Mexicanae Reipublicae Moderatoribus contra catholicam Religionem, 

Ecclesiam, eiusque sacros Ministros, Pastores, leges, iura, proprietates, et 

contra huius Sanctae Sedis auctoritatem gesta sunt, Pontificiam Nostram in 

hoc amplissimo vestro consessu apostolica libertate vocem attollimus, et 

praedicta omnia decrcta ac cetera, quae ibi a civili potestate cum tanto 

ecclesiasticae auctoritatis, et huius Apostolicae Scdis contemptu, ac tanta 

Religionis et Sacrorum Antistitum et ecclesiasticorum praesertim hominum 

iactura ac detrimento sancita sunt, damnamus, reprobamus et irrita prorsus, 

ac nuUa declaramus. Insuper eos omnes, quorum opera, consilio, iussu illa 

patrata sunt, gravissime monemus, ut serio reputent poenas et censuras, 

quae adversus sacrarum personarum et rerum, atque ecciesiasticae libertatis 

et potestatis violatores, Wofanatores , et huius Sanctae Sedis iurium usurpatores 

ab Apostolicis Constitutionibus, sacrisque Conciliorum Canonibus 

sunt constitutae. 

Nunc autem haud possumus, quin ex animo gratulemur, et maximas 

meritasque laudes tribuamus Venerabilibus Fratribus illius Reipublicae 

Sacrorum Antistitibus, qui proprii episcopalis muneris optime memores singulari 

firmitate, et constantia Ecclesiae causam impavide propugnarunt , et 

invicto animo dura quaeque et aspera pro ipsius Ecclesiae defensione perpeti 

sunt gloriati. Debito quoijue laudum praeconio illos omnes tum ecclesiasticos, 

tum laicos viros prosequimur, qui catholicis sensibus vere auimati, 

et illustria suorum Antistitum exempla sectantes, in idipsum suos etiam 

labores pro viribus conterre haud omiserunt, gravissima omnia subeuntes 

pericula et discrimina. Atque etiam summopere collaudamus fidelem Mexicanae 

Reipublicae populum, qui ex parte longe maxima vehementer dolcns, 

et indignans tam tristia et iniqua contra suam religionem, suosque Pastores 

facta, nihil antiqiiius habet, quam et catholicam profitcri fidem, et suos 

Episcopos omni amore et obsequio prosequi, ac Nobis, et huic Petri Cathedrae 

tirmiter constanterque adhaerere. Quocirca in eam spem erigimur fore, 

ut dives in misericordia l)eus super illam vineam suam propitiatus respiciat, 

et eam ab omnibus, quibus tantopere affiigitur. malis eripiat. 

lam vero non minori moerore conficimur, Venerabiles Fratres, ob 

gravissima sane damna, quibus Ecclesia in plcrisquo meridionalis etiam 

Americae regionibus, Ilispaniarum Re^no olim subicctis, a civili potestate 

miserandum in modum preiiiitur ac divexatur. In illis enim rcgictnibus 

laica potestas, inter alia, sibi temere arrogat ius praesentandi Episcopos, 

et ab illis exigit ut ineant Dioecesium procurationcm, antequam ipsi canonicam 

ab hac Sancta Sede institutiontm, et Apostolicas Litteras accipiant '). 

Atfjue in iisdem regionibus prohibentur Ejiiscopi libere damnare acatholica 

scripta, nec fas est eis sine Gubernii vcnia vel ipsas Apostolicas Litteras 

promulgare ')• Insuper coarctatur Ecclesiae libertas in acquirendis propnc- 

') JIuc ref. prop. 50. ') liiic ref. prop. 28.

103 

tatibus, et impeditur exsecutio gratiarum huius Apostolicae Sedis '), et stu- 

(iioruui uiethodus in Clericorum Seminariis adhibenda civili auctoritati subiicitur 

^) et ab ipsa laica potestate ecclesiasticae decimae vel penitus sublatae, 

vel publico aerario acliudicatae fuere, et iniuncta est Episcopis, ecclesiasticisque 

viris obligatio iurandi plures res Ecclesiae iuribus adversas, 

quae in civili Constitutione continontur. In una autcm ex ipsis regionibus 

non solum haec omnia contra Ecclesiae potestatem et iura geruntur, verum 

etiam civile Gubernium novam de P^piscopis eligcndis normam praescripsit, 

qua disciplina ab Ecclesia statuta labefactatur ; et legem sancivit, qua ecclesiastici 

fori privilegium, deciraae, et parochorum emolumeuta de medio sublata 

sunt. Praeterea in hac eadem regione et nativum Ecclesiae ius omnino 

oppugnatur , acquirendi scilicet proprietates ') , et non omnia admittuntur 

matrimonialia impedimenta ab Ecclesia statuta'); et nuUae prorsus declarantur 

gratiae a Romano Pontitice concessae, nisi per Gubeniium fuerint imploratae 

*) ; et proprio arbitrio immutata est aetas ab Ecclesia praescripta 

pro religiosa tam mulierum, quam virorum professione, et omnes Religiosae 

Familiae neminem sine Gubernii permissu ad solemnia vota nuncupanda 

admittere possunt '')• Atque in aliis eiudem Americae meridionalis regionibus 

laica potestas eo temeritatis devenit, ut etiam res vel maxime sacras et 

spirituales, quae ab Episcoporura voluntate unice pendent, suae auctoritati 

subiicere audeat. 

Quae sane orania, incredibili animi Nostri aegritudine a Nobis breviter 

cursimque enunciata, quam veheraenter improbare ac detestari debeamus, 

probe intelligitis , Venerabiles Fratres, cum civilis potestas nefariis hisce 

molitionibus divinara Ecclesiae institutionem, eiusque sanctissimam doctrinam, 

ac venerandam auctoritatem, disciplinam, oraniaque ipsius Ecclesiae iura, ac 

supremam huius Apostolicae Sedis dignitatem, potestatemque impetere, conveilere, 

et conculcare connitatur. In tanta vero acerbitate mirifice Nos recreat, 

et consolatur eximia Venerabilium Fratrum earumdem raeridionalis Araericae 

regionura Sacrorum Antistitum virtus, religio, pietas, qui divino auxilio freti, 

ac proprii muneris partes implentes cum immortali sui nominis et ordinis 

lauae non desistunt hisce saecularis potestatis conatibus fortiter obsistere, 

et qua voce, qua scriptis Ecclcsiae libertatera, ac iura tam iniuste occupata 

tueri, repetere, et confidenter protiteri, paratissimi ad omnia subeunda 

pericula. 

At vero minime ignoratis, Venerabiles Fratres, quam vehementer 

anxii et solliciti simus de tristissima conditione, ad quam sanctissiraa nostra 

religio redacta est in Helvetia, ac profecto raemineritis, Nos in Consistoriali 

oratione, die vigesirao sexto raensis Julii superiore anno habita, 

raptim perstrinxisse innuraera fere darana ibi a laica potestate Ecclesiae, 

eiusque sacrae auctoritati, iuribus, rebus, Episcopis, et rainistris allata. 

Equidera Nobis in animo est. cura id opportunura existiraabimus, peculiarem 

de hoc raolestissirao sane argumento haDere serraonem, cum praesertim in 

illis regionibus multiplices, et omnino detestandi contra Ecclesiam ausus 

magis in dies invaluerint et excreverint. Interim vero, etiamsi non levi 

animi Nostri solatio et consolatione noscamus, fidelera illarum regionum. 

Clerum ex parte longe maxima inter pluriraas difficultates sui ministerii 

munia sedulo obire, et pro viribus praeliari bella Domini, tanien Nobis 

temperare non possumus quin sumraopere dolearaus, improbemus, damnenius 

perversam paucorum ecclesiasticorum hominura agendi rationeni, qui nefariis 

laicae potestatis conatibus favere, et in Ticinensi praesertim pago maximum 

bonis oranibus Catholicis scandalum aiferre, ac Dei indignationem in se concitare 

non horrent. Ea porro spe sustentamur fore, ut illarum regionum 

Moderatores tandem aliquando velint saniora inire consilia, et cognoscere, 

veram populorum felicitatem prosperitatemque sine divina nostra Religione, 

eiusque salutari doctrina, ac debito erga veneranda Ecclosiae iura obsequio 

et reverentia non poss^ consistere. In quam spem eo magis inducimur quod 

')

104 

audiTimus, Episcopum ab exilio quamprimum revocatum iri. Faxit Deus, ut 

huiusmodi Nostrae spes minime smt fallaces! 

Nos certe Deo auxiliante nunquam officio Nostro deerimus, et nunquam 

desinemus omnes perferre labores, omnes suscipere curas, omnia adhibere 

studia, ut Ecclesiae causam Nobis divinitus commissam pro Apostolici 

Nostri muneris debito viriliter tueamur ac propugnemus. Interea vero una 

Vobiscum, Venerabiles Fratres, levantes cor et oculos Nostros in montem 

excelsum et sanctum, unde omne Nobis auxilium affuturum contidimus, nunquam 

intermittamus dies noctesque assiduis precibus gemitibusque misericordiarum 

Patrem et Deum totius consolationis orare et obsecrare, ut 

omnipotenti sua virtute Ecclesiam suam sanctam a tantis, quibus tum in 

illis regionibus afflictatur, calamitatibus defendat, eripiat, ac simul dignetur 

caelesti sua gratia ipsius Ecclesiae inimicovum animos, mentesque iilustrare, 

expugnare. eosque de impietatis et perditionis via ad iustitiae ao salutis 

semitas reducere. 

* Litterae 

Venerablli Fratri Heniico Episcopo Wratislaviensi die XXX. martii 

anni MDCCCLVII. 


Venerabllis Frater, Saluteni et Apostolicam Benedictionem. 

Novum eximiae Tuae erga Nos, et hanc Apostolicam Sedem observantiae 

testimonium, et egregiae Tuae episcopalis vigilantiae documentum 

perlibeuter animadvertimus in Litteris, quas, Venerabilis Frater, die 10. huius 

mensis ad Nos dedisti. Signiticas enim, quod ubi primum per publicas 

ephemerides novisti decretum a Nobis sancitum, et a Nostra Indicis Congregatione 

die 8 proximi mensis lanuarii editum, quo prohibita fuere opera 

a Dilecto Fiiio Presbytero Antonio Gunther germanico idiomate scripta, 

typisque in lucem emissa, statim intellexeris, eiusdem Auctoris doctrinara 

esse proscriptam, eamque neque in philosopliicis, neque in theologicis disciplinis 

tradendis admitti posse, atque appronari. Hinc nulla interposita mora 

a Dilecto Filio Canonico loanne Baptista Baltzer Giintheri assecla, atque 

in ista Universitate Theologiae Dogmaticae Professore exegisti declarationem, 

qua clare aperteque suam mentem de lato in Guntherianani doctrinam decreto 

patefaceret. Quocirca idem Canonicus suam Tibi tradidit Epistolam die 

5. huius mensis Nobis scriptam, atque a Te cum Tuis Litteris ad Nos missam, 

qua declarat, se commeniorato Decreto in causa Giintheri iam publicato ex 

aebita obedientia simpliciter esse subiectum, ac non posse supremae Nostrae 

auctoritati non obedire. Non mediocrem voluptatem ex hac Cononici Baltzer 

declaratione percepimus, quae catholico Sacerdote plane digna singularem 

illam auxit consolationem, qua affecti fuimus, cum obsequentissimas ipsius 

Antonii Giinther Litteras Nobis die 10. elapsi mensis Februarii scnptas 

legimus, quibus is amplissiniis verbis, ct summa cum sui nominis laude semel 

iterumque professus est, nihi! sibi potius esse, quam supremae Nostrae, et 

huius Apostolicae Sedis auctoritati semper obtemperare, et idcirco se humillime 

subiicere commcmorato decreto de suis operibus promulgato. 

Quae quidem dum non leve Nobis afferunt solatium, spemque faciunt 

fore, ut alii etiam eiusdem doctrinae sectatores christianam utriiisque commemorati 

Doctoris obedientiam, debitamque magistcrio Nostro sulîectionom 

imitcntur, dumque Nobis occasionem pracbcnt Tibi impense gratulandi, 

Venerabilis Fratcr, quod, uti decebat, Tunm muniis expleveris, non possunius, 

quin pro Apostolici Nostri ministerii ofticio apertissime cdicamus, sumuiam 

Tibi adhibcndam csse vigilantiam, ne ciuitcnta Giintherianis libris doctrina 

diutius ullo modo tradatur, aut compntbctur. 

Et re sanc vera, quod non sine paterni animi Nostri dolore significamus, 

nequc pauca, ncque Icvia in coniuH.Mnoratis libris reperiuntur, quae 

tum verbis, tum rebus a catholica vcritate non minimum (tisccdunt. Quo 

quidcm numero ea ])racsertim censcntur, quac auctor tuetur ct aftirmat de

105 

augustissima Trinitate. de Sacramento Dominicae Incarnationis, de rerum 

creatione, de habitu philosophiae , ac theologiae, scientiae, ac ndei. Neque 

enim satis intellexit philosophiae esse in iis, quae ad religionem pertinent, 

non dominari, sed ancillari, non praescribere quid credendum sit, sed rationabili 

obsequio ampiecti. neque altitudinem scrutari mysteriorum Dei, sed 

illam pie, humiliterque revereri '). Immo neque satis intellexit quantopere 

deferendum sit venerandae Sanctissimorum Patrum auctoritati, et quo studio 

cavendum, nc profanae novitatis amorc tuta illorum vestigia deserantur, et 

gi*avissimi ditfundantur errorcs -)• 

Habes, Venerabilis Frater, quid Tibi de hoc argumento in praesentia 

respondendum esse existimavimus, ac pro certo habemus, Te ob egregiam 

Tuam religionem hisce Nostris monitis studiosissime esse obsequuturum. 

Denique caelestium omnium raunerum auspicem, et praecipuae Nostrae 

in Te benevolentiae testem Apostolicam Benedictionem ex imo corde profectam 

Tibi ipsi, Venerabilis Frater, et gregi Tuae curae coramisso peramanter 

impertimur. 

Datum Romae apud Sanctum Petrum die 30. Martii anno 1857. 

Pontificatus JNostri .\nno Undecimo. 


Epistola 

ad eminentissimnm Archiepiscopum Coloniensem de Giintherianismi 

damnatione ^' 

Bilecto Filio Nosfro Joanni, TituU S. LaurentU in Viminali, Presbtj- 

iero S. R. E. Cardinali De Geissel, Archieîscopo Coloniensi. 


Dilecte Fili Noster, SaUuem et Ardstoiicam Beneflictionem. 

Eximiam Tuam Nobisque plane cognitam pastoralem in catholica doctrina 

tuenda curam et soliicitudinem non mediocri certe animi Nostri 

iucunditate undique elucere pcrspeximus in Litteris, quas, Dilecti Fili Noster. 

die 16. proximi mensis Aprilis ad Nos dedisti supcr Decreto Pontiticia Nostra 

auctoritate sancito , atque a Nostra Indicis Congregatione die 8. mensis Januarii 

liuius anni edito, quo opera Dilecti Filii Presbyteri Antonii Giinther 

proscripta fuerunt. Nos quidem pro Apostolici Nostri miniiterii oftioio nullis 

unquam parcentes curis, nuUisque laboribiis, ut iidei depositum, Nobis divinitus 

concreditum, integrum mviolatumque custodiatur, ubi primum a pluribus 

Venerabilibus Fratribus spectatissimis Germaniae Sacrorum Antistitiims 

accepimus, non pauca Guntheri libris contineri, quae ipsi in sincerae fidei, 

et catholicae veritatis perniciem ccdere aibitrabantur, nulla interposita mora 

eidem Congregationi commisimus, ut ex more opera eiusdem Giintheri accurate 

diligenteniue excuteret, perpenderet, examinaret, ac deinde omnia ad 

Nos referret. Cum igitur ipsa Congregatio Nostris mandatis obsequuta, suoque 

munere functa omnem in hoc gravissimo sane, maximique momenti negotio 

cui-am et operam scite riteque collocaverit, nullumque praetermiserit 

studium in GuntJieriana doctrina accuratissimo examine noscenda ac ponderanda, 

animadvertit, plura in Giintheri libris reperiri omnino improbanda 

ac damnnuda, utpote quae catholicae Ecdesiae doctrinae maxime adversarentur. 

Ilinc rebus omnibus a Nobis etiam pci-]ionsis, oadem Congregatio 

Decrotum illud suprema Nostra auctoritate probatum, 'fibique uotissimum 

edidit, quo Giintheriana opera ]»rohibentur et interdicuntur. 

Quod quidcm Decretum Nostra auctoritale sancitum, Nostroque iussu 

vulgatum sufticere plane debobat, ut quaestio omnis penitus dirompta censeretur, 

et omnes, qui catholico gloriantur noniine, clare ;ipertc(|ue intelligerent, 

sibi esse oninino obtemperandum, et sinceram haberi non posse 

') Huc ref prop. 8, 9. ') IIuc ref. prop. 13. 

3) /Juc refertur Nola ad §. II. SyllaOi.

lOf) 

doctrinam Giinthcrianis libris contentam, ac nemini deinceps fas esse doctrinam 

iis libris traditam tueri, ac propugnare, et illos libros sine dcbita facultate 

legere, ac retiiiere. A quo quidem obedientiae, debitique obsequii 

ofticio nemo imnmnis ]n-opterea videri censerifjue poterat, quod in eodem 

Decreto vel nullae nominatim propositiones notarentur, vel nulla certa^ stataque 

adhiberetur censura. Ipsura enim per se valebat Decretum, ne qui sibi 

integrura putarent ab iis, quae Nos coraprobavimus, utcumque discedere. 

Sed vehcmenter errant, qui generalis eiusmodi prohibitionis causara 

inde profectam esse arbitrantur, quod ipsa Congrogatio nullas singillatim 

Giintherianorum operum sententias, nullasque praecise opiniones censura 

dignas deprchenderit. Etcnim uon sine dolore apprime nosciraus, in iisdem 

operibus erroneum, ac perniciosissiraum , et ab hac Apostolica Sede saepe 

• daranatum rationalismi systema ampliter dominari ; itemque noscimus, in iisdem 

libris ea inter alia non pauca legi, quae a catholica fide, sinceraque 

explicatione de Unitate divinae substantiae in Tribus distinctis. sempiternisque 

Personis non minimum aberrant. In compertis pariter haDemus, neque 

meliora, neque accuratiora esse, quae traduutur de Sacramento Verbi Incarnati, 

deque unitate divinae Verbi personae in duabus naturis, divina et 

humana. Isoscimus, iisdem libris laedi catholicam sententiam ac doctrinam 

de homine, qui corpore et anima ita absolvatur, ut aninia eaque rationalis 

sit vera per se, atque immediata corporis forma. Neque ignoranms, ea iisdem 

libris doceri et statui, quae catholicae doctiunae de suprcraa Dei libertate a 

quavis nccessitate soluta in rebus procreandis plane adversantur Atque 

illud etiam vel maxime improbandura ac daranandura, quod Giintherianis 

libris humanae rationi et philosophiae, quae in religionis rebus non dominari, 

sed ancillari omnino debent, magisterii lus temere attribuatur ac propterea 

omnia perturbentur, quae firmissima manere debent tum de distinctione inter 

scientiam et tidem, tum de perenni fidei immutabilitate, quae una semperj 

atque eadem est, dum philosophia, huraanaeque disciplinae neque semper sibi 

constant, neque sunt a multiplici errorum varietate imraunes ')• Accedit, nec 

ea sanctos Patres reverentia haberi, quam Conciliorum Canones praescribunt, 

quamque splendidissinia Ecclesiae lumina omnino promerentur; nec ab 

iis in catholicas Scholas dicteriis abstineri, quae rccolendae memoriaePius VI. 

Decessor Noster solemniter damnavit ). Neque silentio praeteribimus, in Giintherianis 

libris vel maxime violari sanam loqucndi lormam, ac si licerct 

verborum Apostoli Paulli oblivisci ') , aut horum quac gravissime monuit 

Augustinus «Nobis ad certam regulam loqui fas est, ue verborum liccntia 

«etiam de rebus, quae his significantur, impiam gignat opinionem ').> 

Ex quibus omnibus profecto vides, Dilecte Fili Noster, qua cura et 

studio cum Tibi, tum Venerabilibus Fratribus Episcopis Tuis Sutfraganeis 

sit advigilandum, ut ab istis Dioeccsibus Gunthcriana opera amoveantur, et 

qua singulari sollicitudine excubandum, ne doctrina eisdcm operibus contenta 

et iam proscripta ullo unquam modo sive in philosophicis, sivo in theologicis 

disciplinis a quovis in posterum tradatur, aut comprobetur. 

Jam vero dum Giintheri opera dumnanda csse censuimus, ac censemus, 

haud possumus, quin tibi signihcemus, ipsum Dilectum Filium Presbytcrum 

Antonium Giinther non modiocri Nos anecisse consolatione, quandoquidem 

obsequentissimis suis Litteris die 10. mensis Februarii ad Nos scriptis cum 

summa sui nominis laude amplissimis verbis semel iterumaue professus cst, 

uihil sibi potius, quam suprcmae Nostrae, et huius Apostolicae Sedis auctoritati 

senii)cr obtcmpcrare , et idcirco se humillime subiicere commcmorato 

Decreto de suis ojx-ribus i^romulgato. Hoc autcm cgregium sane Gilntheri 

cxcmplum pari animi Nostri gaudio imitati sunt plures Dilccti Filii Doctores 

Theologiae, Philosoijhiac, llistoriae ecclesiasticae, et Canonici Juris in variis 

(iermaniae Lyceis, ac ))riinarii Giintherianac doctrinae asseclac, qui suis ad 

Nos datis Littcris contcstati sunt, se conmicmorato Dccreto huraiUimc subiicerc, 

nihilque sibi magis cordi essc, quam Pontificiae Nostrae, et huius 

Sanctae Scdis auctoritati animo obcdire. Dum vero hac re summopere laetamur, 

in cam porro spem erigimur fore, ut alii omnes Gtlntherianae doctrinae 

') Huc rcf. prnp. 8, 9. ') Htir vef. prop. 13. 

») II. ad Timntti. 13. ") De Civit. Dci lib. 10. c.-ip. 23.

107 

sectatores christianam tum ipsius auctoris, tum horum animi docilitatem , et 

obedientiam , debitamque magisterio Nostro subiectionem Deo bene iuvante 

aeraulari velint, atque ita ipsius auctoris cornnam augeant, et Nostram expleant 

cumulentque laetitiam. Habes, Dilecte Fili Noster, quae Tibi de hoc 

argumento rescribenda esse existimavinms, atque hac etiani occasione libentissime 

utimur, ut iterum ostendamus et confirmemus praccipuam, qua Tc in 

Doniino complectimur, benevolentiam. Cuius quoque certissimum pignus esse 

vohimus Apostolicam Benedictionem, quam toto cordis aiYectu Tibi ipsi, Dilecte 

Fili Nostei-, et giêgi Tuae vigilantiae commisso peramanter impertimur. 

Datum Bononiae, die XV. Junii, anno MDCCCLVIL, Pontificatus Nostri 

Anno Undecimo. 

* Epistola Encyclica. 

Venerabilibus Fratribus Patriarchis, Primatibus, Archiepiscopis, Episcopis, 

aliisque locorum Ordinariis, gratiam et communiouem cum 

Apostolica Sede liabentibns. 


Venerabiles Fratres, Salutcm et .\postolicam Benedictionem. 

Qui nuper per Italiam erupit contra legitimos Principes seditionis 

motus, in regionibus etiam Pontiticiae ditioni finitimis, nonnullas ex Provinciis 

Nostris quaedam veluti incendii flamma pervasit ; quae quidem et funesto 

illo permotae exemplo, et externis actae incitamentis a paterno Nostro regimine 

sese subduxerunt, et vero etiam paucis adnitentibus id quaerunt, ut 

italico illi subiiciantur Gubernio, quod per annos hosce postremos Ecclesiae, 

ac legitimis illius iuribus, sacrisque administris se gessit adversum. Dum Nos 

rebellionis huiusmodi actus et reprobamus, et dolemus, quibus quaedam tantum 

populi pars turbatis in iisdem provinciis iniuste adeo resuondet paternis 

studiis, curisque Nostris, ac dum necessarium esse palara eaicimus Sanctae 

huic Sedi civilem principatum, ut in bonum religioliis sacram potestatem 

sine ullo impedimento exercere possit '), quem quidem civilem Principatum 

extorquere eidem connituntur vaferrimi hostes Ecclesiae Christi, Vobis in 

tanto rerum turbine praesentes damus litteras, Venerabiles Fratres, ut aliquod 

dolori Nostro solatium quaeramus. Atque hac occasione Vos etiam 

hortamur , ut pro explorata pietate vestra, pro eximio erga Apostolicam Se- 

dem, eiusque libertatem studio id praestandum curetis, quod olim Aaroni 

supremo Hebraeorum Pontifici praescripsisse legimus Moysem -) : ,,7'ol/e thuribulum, 

et hausto igne de altari initte incensiim desuper, pergens cito ad populum, 

nt roqes pro eis ; iam eniin egressa est ira a Domino, et plaqa desaevit.'^ 

Itemque Vos hortamur, ut preces fundatis queniadmodum sancti illi fratres, 

Moyses nimirum, atque Aaron, qui 

num 

,.proiii .- in Jaciem dixemnt J-ortissime 

Deus spiritiiujn unlversoe cariiis , 

nHcjtiibiis peccantibus contra omnes 

ira tua desaeviet^)'?-'- Ad hoc scilicet, Vcncrabiles Fratres, praescntes Vobis 

mittimus litteras, ex quibus non parum solatii percipimus, quippe confidimus, 

desideriis Vos, curisque Nostris cumulate responsuros. Ceterum palam 

hoc profitemur, indutos Nos virtutc ex alto, quam infirniitati Nostrae immittet 

fidelium precibus exoratus Deus, quidvis discriminis, quidvis acerbitatis 

antea perpessuros quam Apostolicum ulla ex parte deseramus officium, ac 

quidquam admittamus contra iuramenti sanctitatem, quo Nos obstrinximus, 

cum licet immerentes supremam hanc Apostolorum Principis Sedem, arcem, 

et propugnaculum Catholicae fidei, Deo sic volente, conscendimus. In pastorali 

vestro tuendo munere omnia laeta, ac felicia, Venerabiles Fratres, Vobis 

adprecantes, caelestis auspicem beatitatis Apostolicam bencdictionem, Vobis, 

gregique vcstro peramanter impertimur. 

Datum Romae apud Sanctum Petrum die 18. Junii Anno 1859. Pontificatus 

Nostri Anno Decimoquarto. 

') /luc ref. Nota ad §. IX. Syll. 

») Num. Cap. XVI. ') Num. Cap. XVI.

108 

* AUocutio 

habita in consistorio secreto die XX. iiinii anni MDCCCLIX. 


Ad gravissimum, quo cum bonis omnibus propter bellum inter catholicas 

nationes excitatum premimur, dolorem maximus accessit moeror ob 

luctuosam rerum conversionem ac perturbationem , quae iu nonnuUis Pontificiae 

Nostrae ditionis Provinciis nefaria impiorum liominum opera ac sacrilego 

prorsus ausu nuper evenit. Probe intelligitis, Venerabiles JYatres, Nos 

dolenter loqui de scelesta sane perduellium contra sacrum legitimumquc 

Nostrum, et huius Sanctae Sedis civiiem principatum coniuratione et rebellione, 

quam vaferrirai homines in eisdem Nostris provinciis commorantes 

tum clandestinis pravisque coetibus, tum turpissimis consiliis cuni tinitimarum 

regionum hominious initis, tum fraudolentis calumniosisque editis libellis. 

tum exteris armis comparatis et invectis, tum perversis quibusque aliis fraudibus 

et artibus moliri, fovere, et efficere minime reformidarunt. Nec possumus 

non vehementer dolere, infestam huiusmodi coniurationem primum 

erupisse in civitate Nostra Bononiensi, quae paternae Nostrae benevolentiae 

ac liberalitatis ornata beneficiis duos fere ab hinc annos, cum ibi diversati 

sumus, suam erga Nos et hanc Apostolicam Sedem venerationem ostendere, 

ac testari haud omiserat. Bononiae enim die duodecima huius mensis, postquam 

Austriacae inopinato discesserunt copiae , nulla interposita raora coniurati 

horaines audacia insignes, oranibus divinis, huraanisque proculcatis 

iuribus, laxatisque improbitatis habenis, haud exhorruerunt tumultuari, atque 

urbanam cohortem, aliosque armare, cogere, educere, atque Cardinalis Nostri 

Legati aedes adire, ibique ablatis Pontificiis Insignibus eorum loco rebellionis 

vexillum attollere et collocare cum sumraa honestiorum civium indignatione 

ac fremitu, qui tantum facinus improbare, ac Nobis et Pontificio Nostro 

Gubernio plaudere haud extiraescebant. Hinc ab ipsis perduellibus eidem 

Cardinali Nostro Legato profectio fuit denunciata, qui pro sui muneris 

ofticio tot scelestis ausibus obsistere, ac Nostram, et huius Sanctae Sedis 

dignitatem et iura asserere ac tueri minime praetermittebat. Atque eo 

sceleris et impudentiae rebelles devenerunt, ut minirae veriti sint gubernium 

imrautare, et Sardiniae Kegis Dictaturam petere, et ob hanc causam suos 

nd eumdem Regem deputatos mittere. Cum igitur Noster Legatus haud 

posset tantas irapedire improbitates, easque diutius ferre et intucri, solemnem 

tum voce tum scripto edidit protestationem contra omnia quae a factiosis 

hominibus adversus Nostra et huius Sanctae Sedis iura fuerunt patrata, ac 

Bononia decedere coactus Ferrariam se contulit. 

Quae Bononiae tam nefarie peracta sunt, eadem similibus criminosis 

raodis Kavennae, Pcrusiae, et alibi fittgitiosi homines communi bonorum 

omnium luctu agere minirae dubitarunt, haud timentes posse suos irapetus 

a Pontificiis Nostris copiis reprirai ac refringi, cura illae numero paucae 

eorum furori et andaciae resistere rainimc nosscnt. Quocirca in eisdem 

civitatibus a perduellibus omnium divinarum, humanarumque legura conculcata 

auctoritas, et sui^rema civilis Nôstra atciuc huius Sanctae Sedis oppugnata 

potestas, et dcfectionis erecta vexilla, et lcgitinmm Pontiticium gubernium 

de medio sublatum, ct Sardiniae Regis Dictatura pctita, et Nostri Dclegati 

publica craissa protostatione ad profectionera vel irapulsi, vel coacti, et alia 

raulta rebellionis admissa facinora. 

Ncnio vero ignorat quo isti civilis Apostolicae Sedis principatus osores 

semper potissirauni spcctcnt, et quid ipsi velint, quid cupiant, quid oxoptent. 

Omnes quidcm norunt eingulari Divinae Providentiae consilio factum esse, 

ut in tanta tem|ioraIiura Principum multitudino et varietato Roraana quoque 

Ecclcsia tomporalom dominatiunrm ncmini j^rorsus obiioxiam haborct, quo 

Romanus Pontifex Sumnnis totius Kcclcsiao Pastor, nulli uiii|U;un Piincipi 

subicctiis, suprcmam univcrsi Dominici grogis pascondi. rcgondiîue potestatem 

auctoritatemquo ab ipso Christo Domino ncceptain per univeisum qua 

latc patct orltom plonissima libortate cxorcoro, ac simul facilius divinam 

religionem magis in dics propagare, ct variis fidelium indigentiis occurrere,

109 

et opportuna flagitantibus auxilia ferre, et alia omnia bona peragere posset, 

quae pro re ac tempore ad maiorem totius christianae reipublicae utilitatem 

Sertinere ipse cognosceret. Iniestissimi igitur Romanae Ecclesiae temporalis 

ominii hostes civilem eiusdem Ecclesiae, Romanique Pontitigijs principatum 

caelesti quadam rerum dispensatione, et vetusta per tot iam continentia 

saecula possessione, ac iustissimo quovis alio optimo(iue iure comparatum, 

et communi omnium populorum et Principum vel acatholicorum consensione 

uti sacrum inviolatumque Beati Petri patrimonium semper habitum ac defensum 

invadere, labefactare, ac destruere connituntur, ut, Romana Ecclesia 

suo spoliata patrimonio, Apostolicae Sedis, Romanique Pontificis dignitatem, 

maiestatemque deprimant, pessumdent, et liberius sanctissimae religioni 

maxima quaeque damna, ac teterrimum bellum inferant, ipsamque religionem, 

si tieri unquam posset, funditus evertant. Huc sane semper spectarunt ac 

spectant nequissima illorum hominum consilia, niolitiones et fraudes, qui 

temporalera Romanae Ecclesiae dominationem convellere exoptant, veluti 

diutui'na ac tristissima experientia omnibus clare aperteque deraonstrat '). 

Quamobrem cum Nos Apostolici Nostn muneris ofticio, solemnique 

iuraraento adstricti debeamus religionis incolumitati summa vigilantia prospicere. 

ac iura et possessiones Romanae Ecclesiae omnino integras inviolatasque 

tueri, et huius Sanctae Sedis libertatem, quae cum universae 

Ecclesiae utilitate est plane coniuncta, asserere et vindicare, ac proinde 

ipsius Principatum defendere, quo ad liberara rci sacrae in toto terrarum 

orbe procurationem exercendam Divina Providentia Romanos Pontifices 

donavit, illuraque integrura et inviolatum Nostris Successoribus transmittere, 

idcirco non possumus non vehementer damnare, detestari impios nefariosque 

perduelliura subditorura ausus, conatus, illisque fortiter obsistere. 

Itaque ' postquara per reclamationem Nostri Cardinalis Secretarii 

Status missara ad omnes Oratores, Ministros et negotiorum Gestores exterarum 

Nationura apud Nos et hanc S. Sedera, nefarios huiusmodi rebellium 

ausus reprobavimus ac detestati sumus, nunc in amplissimo hoc Vestro 

Consessu, Venerabiles Fratres, Nostrara attollentes vocem raaiori qua possuraus 

anirai Nostri contentione protestamur contra ea orania, quae perduelles 

in commemoratis locis agei-e ausi sunt, et supremaNostra auctoritate 

daranaraus, reprobaraus, rescindimus, abolemus omnes et singulos actus tum 

Bononiae^ tum Ravennae, tum Perusiae, tum alibi ab ipsis perduellibus 

contra sacrum legitimumque Nostrura, et huius S. Sedis Principatum quovis 

raodo factos et appellatos, et eosdem actus irritos oranino, illegitiraos, et 

sacrilegos esse declararaus, atque decernimus. Insuper in oranium meraoriara 

revocamus maiorcm excomraunicationem, aliasque ecclesiasticas poenas et 

censuras a sacris Canonibus, Apostolicis Constitutionibus et Generalium Conciliorum, 

Tridentini praesertim ') decretis inflictas, et ulla absque.declaratione 

incurrendas ab iis omnibus qui quovis modo temporalera Roraani Pontificis 

potestatem impetere audeantt in quas proinde eos oranes misere incidisse 

declaramus qui Bononiae, Ravennae, Perusiae, et alibi civilem Nostram, et 

huius Sanctae Sedis potestatem, et iurisdictionem, ac Beati Petri patrimouium 

opera, consilio, assensu, et aiia quacuraque ratione violare, perturbare, et 

usurpare ausi sunt. 

Dum vero officii Nostri ratione ccmpulsi haec non sine levi animi 

No.stri dolore declarare, et edicere cogimur, miserrimam tot filiorum caecitatem 

illacrimantes a cleraentissirao raisericordiarura Patre humiliter enixeque 

exposcere non desistimus, ut omnipotenti sua virtute efficiat, ut quamprimum 

optatissimus illucescat dies, quo et ipsos filios resipiscentes, atque 

ad officiura reductos iterura paterno sinu cura gaudio excipere, et perturbatione 

sublata ordinera tranqiiillitatcraque in tota Pontificia Nostra ditione 

restitutam videre possimus. Hac autem in Deo fiducia suffulti ea quoque 

spe sustentamur fore, ut Europac Principes, uti antea, ita hoc etiam tcmpore 

suam oranera operara in temporali Nostro, sanctaeque huius Sedis principatu 

tucndo, et integre servando consociatis studiis consiliisque impenaant, cuni 

eorum cuiusque vel maxirae intersit, Roraanum Pontificem plenissima frui 

libertate, quo Catholicorum conscientiae in eorumdcm Principum ditionibus 

') Huc ref. %. IX. Syll. ') Sess. 22. cap. 11. de Reform.

110 

commorantium tranquillitati rite consultum sit. Quae quidem spes augetur, 

proptereaquod Gallicae copiae in Italia degentes, iuxta ea quae carissimus 

in Christo Filius Noster Gallorum Imperator declaravit, non modo nihil 

contra tempoualem Nostram et huins S. Sedis dominationem agent, immo 

vero eamdem tuebuntur atque servabunt. 

* AUocutio 

habita in consistorio secreto die XXVI. septerabris anni MDCCCLIX. 


Maximo animi Nostri dolore in AUocutione ad Vos die vicesimo 

proximi mensis Junii habita, Venerabiles Fratres, lamentati sumus ea oumia. 

quae ab Imius Apostolicae Sedis hostibus tum Bononiae, tum Ravennae, 

tum alibi contra civilem legitimumque Nostrum, et eiusdem Sedis principatura 

patrata sunt. Insuper eadem Allocutione illos omnes in ecclesiasticas 

censuras et poenas a sacris Canonibus intlictas incidisse declaravimus, et 

omnes eorum actus nullos et irritos esse decrevimus. 

Ea porro spe sustentabamur fore, ut rebelles isti filii Nostris hisce 

vocibus excitati ac permoti ad ofticium redire vellent, cum omnes praesertim 

noscant quanta mansuetudine ac lenitate, vel ab ipso Supremi Nostri Pontificatus 

initio semper usi simus, et quanta alacritate studioque inter gravissimas 

temporum difficultates nunquam intermiserimus curas omnes cogitationesque 

ad temporariam quoque Nostrorum populorum utilitatem tranquillitatemque 

promovendam convertere. Sed Nostra haec spes prorsus 

evanuit. Etenim ipsi externis potissimum consiliis, instigationibus, et omnibus 

cuiusque generis auxiliis freti, atque iccirco audcntiores facti nihil inausum, 

nihilque intentatum reliquerunt, ut omnes Aemiliae provincias Pontificiae 

Nostrae ditioni subiectas perturbarent , easque a civili Nostro, et huius 

Sanctae Sedis principatu distraherent. Hinc in iisdem provinciis rebellionis 

ac defectionis erecto vexillo, et Pontificio sublato Gubernio, primum Subalpini 

Regni Dictatores constituti fuerunt, qui postea Commissarii extraordinarii 

dicti, ac deinde Gubernatores generales appellati. quique Supremi 

Nostri Principatus iura sibi temere arrogantes a puolicis obeundis muneribus 

illos amoverunt, quos ob spectatam erga legitimum Principem fidem cum 

pravis eorum consiliis minime ronsentire suspicabantur. Non dubitarunt 

autem huiusmodi homines in ecclesiasticam quoque invadere potestatem, cum 

novas de Nosocomiis, Orphanotrophiis, aliisque Piis Legatis, Locis et Institutis 

leges ediderint. Neque timuerunt aliquos ecclesiasticos viros vexare, 

eosque vel expellere, vel etiam in curcerem coniicere. Apertissimo vero in 

hanc Apostolicam Sedera odio perciti minime reformidarunt die sexta huius 

mensis convcntum Bononiae agere ab ipsis nationalem Aemiliae populorum 

appellatum, atque in illo promulgare decrctnm falsis criminationibus et praetextis 

refertam, quo populorum unanimitatem mendacitcr asserentes, contra 

Romanae Ecclesiae iura dcclararunt, se nolle amplius Pontificio civili Gubernio 

subesse. Atque insequenti die dcclararunt item, veluti in more uunc 

est, se velle Sardiniae Ilegis ditioni ct imperio adhaerere. 

Hos inter lamentabiles ausus non desinunt huius factionis moderatores 

omnem eorum artem in (ôrrumuondis populorura moribus impendcre per 

libros praescrtim atqne ophemeriaes tum Bononiae, tum alibi editiis, quious 

fovetur quidlibet audondi licentia et Christi hic in terris Vicarius iniuriis 

laceratur, ac religionis pietatisquc exercitationes ludibno habentur, precesque 

ad Immaculatara Sanctissimanique Dci Genitricera Virginem Mariam 

colendam, eiusque potentissinium patrociniuni imi)lorandum adhibitae irridentur'). 

In scenicis vero spectaculis jûblica morum honcstas, pudor virtusque 

offenditur, et jtcrsonae Deo sacrae coramuni onmiura contcmptioni et 

irrisioni exponuntur. 

*) Huc ref. prop. 79

111 

Haec autem ab illis aguntur, qui se catbolicos esse, et supremjm 

Romani Pontificis spiritualem potestatem auctoritatemque colere, ac venerari 

aftirmant'). Omnes profecto vident, quam fallax sit huiusmodi declaratio: 

ipsi namque talia agentes cum illis omnibus conspirant, qui teterrimum 

adversus Romanum Pontificem et catbolicam Ecclesiam bellum gfirunt, (|uique 

omnia conantur, ut, si tieri unquam posset, divina nostra religio , eiusque 

salutaris doctrina ex omnium animis evellatur et exstirpetur. 

Quamobrem Vos praesertim, Venerabiles Fratres, qui Nostrorum 

laborum et molestiarum estis participes, vel facile intelligitis quo in moerore 

verseraur, et quo una cum Vobis Donisque omnibus luctu et indignatione 

afticiamur. 

In tanta autem acerbitate hoc solatio utimur, quod Aemiliae provinciarum 

populi ex parte longe maxiraa dolentes huiusmodi molitiones, atque 

ab illis summopere abhorrentes, suam erga legitimum Principem tidem servent, 

ac civili Nostrae, et huius Sanctae Sedis dorainationi constanter adhaereant; 

et quod universus earumdem provinciarum Clerus summis certe 

laudibus dignus nibil antiquius habuit, quam in hoc rerum motu et perturbatione 

sui olticii partes sedulo explere, ac luculenter ostendere qu^ singulari 

fide et observantia Nos et hanc Apostolicam Sedem prosequatur, asperrima 

quaeque contemnens ac despiciens pericula. 

Jam vero cum Nos gravissimi ofticii Nostri ratione, solemnique iuramento 

adstricti debeamus sanctissimae nostrae Religionis causam impavide 

propugnare, et iura possessionesque Romanae Ecclesiae ab omni violatione 

fortiter tueri, civilemque Nostrum, et huius Apostolicae Sedis principatum 

constanter defendere, illumque Nostris Successoribus, veluti Beati Petri 

patrimonium, integrum transmittere, haud possumus, quin iterum Apostolicam 

Nostrara attollamus vocem, ut universus praesertim catholicus orois, atque 

in prirais omnes Venerabiles Fratres Sacrorum Antistites, a quibus inter 

maxiraas angustias tot eximia et illustria immobilis eorum erga Nos et hanc 

Sanctam Sedem, ac Beati Petri patrimonium fidei, amoris studiique testimonia 

cum summa animi Nostri consolatione accepimus, cognoscant quam 

vehementer a Nobis iraprobentur quae eiusmodi homines in Aemiliae provinciis 

Pontificiae Nostrae ditionis patrare ausi sunt. Itaque in hoc amplissimo 

vestro consessu tum commeraoratos, tum alios omnes quoscumque 

rebellium actus contra ecclesiasticam potestatem et immunitatcm, et contra 

supremam Nostram, huiusque Sanctae Sedis civilem dominationera, principatum, 

potestatem, iurisdictionemque, quovis nomine actus ipsi appellentur, 

omnino reprobamus, illosque plane irritos et nullos esse decernimus. 

Nemo autem ignorat, eos omnes, qui in praedictis provinciis suam 

operam, consilium, assensum raemoratis actibus praestiterunt, vel alia quavis 

ratione illis faverunt, incidisse in ecclesiasticas censuras et poenas, quas in 

praedicta Nostra Allocutione commemoravimus. 

Ceterum, Venerabiles Fratres, adeamus cum fiducia ad thronum 

gratiae, ut divini auxilii ope solatium et fortitudinem in rebus tara adversis 

assequamur; nec desistamus, divitem in misericordia Deum assiduis fervidisque 

prccibus hurailiter enixeque orare et obsecrare, ut oninipotenti sua virtute 

omnes aberrantes, quorum forsitan aliqui raisere decepti nesciunt quid 

faciunt, ad raeliora consilia, atque ad iustitiae, religionis, salutisque semitas 

reducat. 

') UuL lej. §. IX. Syllahi.

112 

*Epistola Encyclica. 

Venerabilibus Fratribns Patriarchis, Primatibus, Archicpiscopis , Episcopis, 

aliisque locorum Ordinariis, gratiam et coramunionem cum 

Apostolica Sede habentibus. 


Venerabiles Fratres, Salutem et Aposlolicam Benediclionem, 

NuUis certe verbis explicare possumus, Venerabiles Fratres, quanto 

solatio, quantacque laetitiae Nobis fuerit intcr maximas Nostras amaritudines 

sinûlaris ac mira vestra, et Melium, qui Vobis commissi sunt, erga Nos 

ct lianc Apostolicam Sedem fides, pietas et observantia, atque egregius sane 

in eiusdcm Sedis iuribus tuendis, et iustitiae causa defendenda cunsensus, 

alacritas, studiura et constantia. Etenim ubi primum ex Nostris Encyciicis 

Litteris die 18. Junii superiori anno ad Vos datis, ac deinde ex binis Nostris 

Consistorialibus Allocutionibus cum suramo animi vestri dolore cognovistis 

gi-avissima damna, quibus sacrae civilesque res in Italia aftiigebantur, atque 

intellexistis nefarios rebellionis motus et ausus contra legitimos eiusdem 

Italiae Principes, ac sacrura legitimuraque Nostrum et liuius S. Sedis principatura, 

Vos, Nostris votis curisque statim obsecundantos, nulla interiecta 

mora, publicas in vestris Dioecesibus preces orani studio indicere properastis. 

Hinc non solura obsequcntissimis aeque ac amantissimis vestris Litteris ad 

Nos datis, verum etiam tum pastoralibus Epistolis, tum aliis religiosis doctisque 

scriptis in vulgus editis, episcopalem vestram vocem cum insigni vestri 

ordinis ac nominis laude attollentes, ac sanctissimae nostrae relig;ionis iustitiaeque 

causam strenue propugnantes , veheraenter detestati estis sacrilega 

ausa contra civilem Roraanae Ecclesiae principatum admissa. Atque ipsum 

principatum constanter tuentes, protiteri et docere gloriati estis, eumdem 

singulari Divinae illius omnia regentis ac moderantis Providentiae consilio 

datum fuisse Romano Pontifici, ut ipse nulli civili potestati unquam subiectus 

supremum Apostolici raiuisterii munus, sibi ab ipso Christo Domino 

divinitus commissum, plenissima libertate, ac sine ullo impedimento in universum 

orbeni exerceat '). Atque Nobis carissimi catholicae Ecclesiae tilii 

vestris imbuti doctrinis, vestroque eximio exemplo excitati' eosdem sensus 

Nobis testari suraraopere certarunt et certant. Namque ex omnibus totius 

catholici orbls regionibus innumerabiles paene accepiraus tum ecclesiasticorum 

tum laicorum hominum cuiusque dignitatis. ordinis. gradus et conditionis 

Litteras, etiam a centenis catholicorum millibus suoscriptas, quibus ipsi 

hlialcra suam erga Nos, et hanc Petri Cathedram devotioncm ac venerationem 

luculenter contirmant, et rebellionem, aususque in nonnullis Nostris 

Provinciis admissos vehementer detestantes, Beati Petri patrimonium omnino 

integrum inviolatumque servandum, atque ab omni iniuria defondendura 

esse contcndunt; ex quibus insuper non pauci id ipsuni, vulgatis apposite 

scriptis, docte sapienterque asseruerc. Quae praeclarae vcstrae ac tidelium 

signiticationes, omni certe laude ac pracdicatione decorandae, et aureis notis 

in catholicae Ecclesiae fastis inscribendae ita Nos comraoverunt, ut non 

potuerimus non laete exclamare: ^^Heuedictus Deus el tater Domini Nostri 

Je.tu Christi, /'uter mi.sericordiarum et Deun totiuft coutofationis , qui consolatur 

Nos in omiii Iribulatione no.ttra.^' Nillil cnini Nobis intcr gravissimas, 

quibus premimur, angustias gratius, niliil iucundius niliilque optatius 

esse poterat quam intueri quo concordissimo afque admirabili studio Vos 

omnes, Venerabiles Fratrcs, ad hniusS. Scdis iura tutanda animati ct incensi 

cstis, et qua cgrfgia voluntate Hdclcs curae vestrae traditi in idipsuni conspirant. 

Ac pcr Vos ipsi vel facilc cogitatione asse(|ui iiotestis, quam vehcmfiiter 

patcrna Nustra in Vos. atque in ipsos catholicos benevolentia merito 

atque optinio iurc in dies augcatur. 

Dura vcro tiim niirilicum vcstrum. et tidclium erga Nos et hanc Sanctara 

Sedem studium et amor Nostrum icnibat dolorcm, nova aliunde tristitiae 

accessit causa. Itaque has Vobis scribimus Lilteras, ut in tanti moraenti 

*) f/uc ref. §, IX. 'Syll.

113 

re animi Nostri sensus Vobis in primis denuo notissimi sint. Nnper, quemadni(i(liun 

plurcs ex Vobis iam novevint, per Parisienses ephemeridas, gu.bus 

titulu^ «.Moniteur,» vulgata fuit Gallorum Impcratoris Ejjifetola, qua ôstris 

respondit Litteris, quibus Imperialem Maiestatem Suam omni studio rogavimns, 

ut validissimo suo patrocinio in Parisiensi Congressu integram et 

inviolabilem temporalem Xostram et huius Sanctae Sedis_ ditionem tiicri, 

illamque a nefaria rebellione vindicarc vclleL. Ilao su.i ji]pistola srmmus 

Imperator, commemorans quoddani suum consiliura paulo ante Nobis propositum 

de rebellibus Pontiticiae Nostrae ditionis provinciis, Nobis snadet, 

ut earumdem provinciarum possessioni renuntiare velimus. cum ci videatur 

hoc tantum modo praesenti rei-um perturbationi posse mederi. 

Quisque vestrum, VenerabilesFratres, optime intelligit, Nos gravissimi 

officii Nostri memores haud potuisse silere, cum huiusmodi epistolam accepimus. 

Hinc, nuUa interposita mora, eidem Im.peratori rescribere properavimus, 

Apostolica anirai Nostri libertate clare aperteque declarantes, nuUo 

plane raodo Nos posse eius annuere consilio, proptereaquod in-nipciabiles 

prnescjtiat d'ff'icuUales ralione habila iSlosUae el huins Sanctae Sedis Dlgnitatis, 

Xo\trique sacri characttris, atque eiu^detn Sedis iurium, quae nnn ad 

alicuius reqalis familtae successionem, sed ad omnes catholicos pertinenl: ac 

Simul professi SUmuS, non posse per Nos cedi quod nostrum non est, ac plane 

aSobis mteUiyi, victoriam, quae êmiliae perdueUibus contedi vellet, stiinulo 

futuram indifjenis, exterisque aliarum provinciarum pertiirbntoribus ad eadem 

potranda , cuni cernerent prosperam fortunnm quae rebeU.bus contingeret. 

Atque inter alia eidem Imperatori manifestavimus, non posse Nos rommemoratas 

/'ontiJiciaeNostrae ditionis inAemUia provincias abdicare, quiii solemnia, 

qiiibtis obstricti sumus , iuramenta violemus, quin querelas motusque in reliqtiis 

Nostris provinciis excitcmus^ quin catholicis omnibus iniuriam injeramus, 

quin deniqiie injirmemus iura non soliim Italiae lîincipum, qui suis dominiis 

iniuste spoliati Jiteruttt , verum etiam onniiurn totius christiani orbis frincipum, 

qiii indiffercnter ridere neqiiirent perniciosissima qtiaedam induci principia. 

Neque praetermisimus animadvertere, Maiestattm i>uom haucl ignorare, 

per quos homines, quibnsque pecuniis, oc praesidiis recentes rebellionis auxus 

Bononiae , Havennae et in aliis civitatibus excitati ac peracti fuerint , dum 

longe maxima populorum pars motibus iUis, quos minime opinabatur, veluti 

attonita tnaneret , et ad iUos sequendos se nnUo modo propensam ostendit. 

Et quoniam Serenishimus Imperator illas Provincias aNobis abdicmdas esse 

censebat ob rebellionis motus ibi identidem e.xcitatos, opportune respondimus, 

huiusmcdi argumentum, utpote nimis probans. nihil valere: qiiandoquidem 

non dissimiles motiis tnm in Europae regionibus, tum alibi persaepe 

evenernnt; et nemo non vidct legitimum exinde capi non posse argumcntum 

ad civiles ditiones imminuendas." Atqne haud omisimus eidem Imperatori 

expcmere, diversam plane fuisse a postremis suis Litteris primam suam Epistolam 

ante Italicum bellum ad Nos dotam, qnae Nobis consola*ionera, non 

aiflicuonera attulit. Cum autem ex quibusdam imperialis ejiistolae per commemoratas 

eiih'.'merides editne verbis timendum Nobis esse censuerirans. ne 

pracdictae Nostrae in Aemiha provinciae iam essent considerandae veluti a 

Pontitiria Nostra ditione distroctae, iccirco Maiestatcna Suam Ecclosiae nomine 

rogavimus, ut etiam proprii ipsius Maiestatis Suae boni utilitatisquc 

intuitu etticeret, ut huinsmodi Noster timor plune evanesceret. Ac paterna 

illa caritate, qua sempiternae onmium saluti prospicere debemus, in Ipsius 

menvem rev(V.avimus, ab omnibus districtam aliquando rationeni ante Tribunal 

Chrlsti esse reddend.im, et severissimum indicitmi subeunfluni, ac propterea 

cuitpie enixe curandum, ut mistricordiae potius quara iustiiiae etfectus 

experiatur. 

ILiec praescrtim inter alia snmmo Gallorum Impcratori rcspondimus. 

fniae Vohis. Venerabilcs Fratrcs, signilicanda essc omnino existimavimus.^ ut 

Vos in priir.is, et nniversus catholicus ()rl'is magis magisque agnoscat, Nos. 

Deo auxiliante, iiro gravissimi ofti-.ii Nostri debito omnia impavide cnnnri. 

nihilque intcntatum rfdinoucre, ut religionis ac institiae causam fortitcr 

proi)ugnem:iS, et civilem Komanae Ecclcsiae priticipatum, eius(iue temporalcs 

posscssioncs ac iura, quac ad univcrstim cathcdicum orbem ])ertinent, int(\c:ra. 

et inviolata constanter tuearaur et servemus , uec non iustae aliorura Prin- 

8

114 

cipura caiisae prospiciamus. Ac divino lllius auxilio freti qui dixit: /« mundo 

pressurcnn habebilis, std tonfidile^ ego vici mundutn '). et benli tfiii persecutionem 

paiiuntur propter iw.tiiiom'' ), parati sumus illustiia Pracdecessorum 

Nostrorum vestigia persequi, exempla aemulari, et aspei-a quaeque et acerha 

perpeti, ac vel ipsam animam ponere, antequam Dei, Ecciesiae ac iustitiae 

causam ullo modu deseramus. Sed vel lacile coniicere potestis, Vcnerabiles 

Fratres, quam acerbo conficiamur dolore videntes, quo teterrimo sane bello 

sanctissima nostra religio maximo cum animarum detrimento vexetur, quibusque 

maximis turbinibus Ecclesia et liaec Sancta Sedes iactentur. Atque 

etiam facile intolligitis quam vehementer aiiuiimur probe noscentes, quantum 

sit animarum discrimen in illis perturbatis Xostris provinciis, ubi pestiferis 

praesertim sciiiiiis in vulgus editis pietas, religio. fides. morumque honestas 

in dies miserrime labcfactatur. Vos igitur, Venerabiles Fratres. qui in sollicitudinis 

Nostrae partem vocati estis, quique tanta tide, constantia ac virtute 

ad Religiouis, Ecelesiae et huius Apostolicae Sedis causam propugnandam 

exarsistis, pergite maiore animo studioijue eamdem causam dcfendere; ac 

fideles curae vostrae concreditos quotidie maeis infiammate, ut sub vestro 

ductu omnem eorum operam, studia, consilia in catholicae Ecclesiae et huius 

Sanctae Sedis defensione, atque in tuendo civili eiusdem Sedis principatu, 

Beatique Petri patrimonio, cuius tutela ad omnes catholicos pertinet, impendere 

nunquam desinant. Atque illud praesertim a Vobis etiam atque etiam 

exposcimus, Venerabiles Fratres, ut una Nolîscum fervidissimas Deo Optimo 

Mnximo })reces sine intermissione cum lidelibus curae vestrae commissis adhibere 

velitis. ut imperet ventis et mari, ac praesentissimo suo auxilio adsit 

Nobis, adsit Ecclesiae suae. atque exsurgat et iudicet causam suam, utque 

caelesti sua gi-atia omnes Ecclesiae et huius Apostolicae Sedis hostes propitius 

illustrare, eosque omnipotenti sua virtute ad veritatis, iustitiae, salutisque 

semitas reducere dignetur. Et quo facilius Deus exoratus inclinet aurem 

suara ad Nostras, vestras, omniuraque fideliuni preces, petamus in primis, 

Venerabiles Fratres, suifragia Imraaculatae Sanctissimaeque Dei Genitricis 

Virginis Mariae, quae araantissima nostrum oninium est mater et spes fidissiraa, 

ac praesens Ecclesiae tutela et coluraen, et cuius patrocinio nihil apud 

Deura validius. Iraploremus quoque suffragia tura Beatissirai Apostolorura 

Principis, quera Christus Dominus Ecclesiae suae petram constituit, adversus 

quam portae inferi pracvalere nunquara poterunt. tum coapostoli eius Pauli. 

oraniunique Sanctorura Coelitura, qui cura Christo regnant in coelis. Nihil 

dubitaraus, Venerabiles Fratres, quin pro oximia vestra religione ac sacerdotali 

zelo, quo summopere praestatis, ôstris hisce votis postulationibusque 

studiosissirae obsequi velitis. Atque interim fiagrantissimae Nostrae in Vos 

caritatis pignus Apostolicam Benedictionem ex intimo corde profectam, et 

cum omnis verae felicitatis voto coniunctam Vobis ipsis. Vencrabiies Fratres, 

cunctisqueClcricis, Laicisque fidelibus cuiusque vestrum vigilantiae commissis 

peranianter impertimur. 

Datum Romae apud Sanctum Petrura die 19. Januarii anno 1860. Pontificatus 

Nostri Anno Deciraoquarto. 

Litterae Apostolicae 

quibns maioris t-xcfnnmunioationis ])oena infl).K:itnr invasovibns ct nsarpatcribuij 

aliquot provinciarum pontiliciae ditiouis ''). 

Pius PP. lY. 

Ail pcrpetuarn roi nioinoriam. 

Cnra C:itholica Ecclesia a Christo Doniino fundata et instifuta, ad 

sempitcrnam hominum salutem curandani , perfectae societatis fnnam vi 

divinae suae institutionis obtinucrit, ea ])roindo Iibcr*ate i)oIIere deii^t ut in 

sacro suo ministerio obeundo nulli civili potestati subiaceat. Et quoniam ad 

') Joann. XVI. .33. •") Maiili. V. 10. 

M //'"' rejeruntur St/f/abi Proposillones 63, 76.

115 

libere, ut par erat, agendum iis indigebat praesidiis quae temporum conditioni 

ac necessitati congruerent, idcirco singulari prorsus divinae providentiae 

consilio factum est, ut cum Romanum corruit imperium et in plura fuit regna 

divisum, Romanus Pontifex, quem Christus totius Ecclesiae suae caput centrumque 

constituit, civilem assequeretur principatum. Quo sane a l)co ipso 

sapientissime consultum est. ut in tanta temporalium Principum multitudine 

ac varietate Sunnnus Pontiiex illa frueretur politica libertate, quae tanto- 

Sere necessaria est ad spiritualem suara potestatem, auctoritatem et iurisictionem 

toto orbe absque ullo impedimento exercendam '). Atque ita plane 

decebat, ne catholico orbi uUa oriretur occasio dubitandi, impulsu fortasse 

civilium potestatum, vel partium studio duci quandoque posse in universali 

procuratione gerenda Sedem illam, ad quam proptev potiorem principaliialem 

necesse esl omiicm Ecclesiam conveiiire. 

Facile autem intelligitur, quemadmodum eiusmodi Romanae Ecclesiae 

Principatus, licet suapte natura temporalem rem sapiat, spiritualem tamen 

induat indolem vi sacrae, quam habet, destinationis, et arctissimi illius vinculi, 

quo cum maximis Rei Christianae rationibus coniungitur ). Quod tamen 

nil impedit quominus ea omnia, quae ad temporalem quoque populorum felicitatem 

conducunt, pertici queant, quemadmodum gesti a Romanis Pontificibus 

per tot saecula civilis regiminis historia luculentissime testatur. 

Cum porro ad Ecclesiae bonum et utilitatem respiciat Principatus de 

quo loquimur, mirum non est quod Ecclesiae ipsius hostes persaepe illum 

convellere et labefactare multiplici insidiarum et conatuum genere contenderint: 

in quo tamen nefaria illorum molimina, DeoEccIesiam suam iugiter 

adiuvante, in irritum serius ocyus ceciderunt. Jam vero novit universus orbis, 

quomodo luctuosis hisce temporibus infestissimi Catholicae Ecclesiae et huius 

Apostolicae Sedis OSOres, abommabies JacCi in sludiis suis , ac /oquentes in 

Iii/pocrisi mendacium, hanc ipsam Sedem, proculcatis divinis humanisque 

iuribus, civili, quo potitur, Principatu spoliare nequiter adnitantur, idque 

assequi studeant non manifesta quidem, uti alias, aggressione, armorumque 

vi, sed falsis aeque ac perniciosis principiis callide inductis, ac popularibus 

motibus malitiose excitatis. Neque enim erubescunt nefandam populis suadere 

rebellionem contra legitimos principes '), quae ab Apostolo clare aperteque 

damnatur ita docente: Unmis anima polestatibus subUmioribus iiibdita 

sit. Non est enim potestas 7iisi a Deo: quae autem sunt, a Deo ordinatae 

sunt. Itaque qui resistit potestati, Dei ordinalioni resistit. Cûi autem resi- 

Stunt, ipsi sibi damnationem acquirunt ''). Dum vero pCSSimi istiusmodi VCteratores 

temporalem Ecclesiae dominationem aggrediuntur, eiusque venerandam 

auctoritatem despiciunt, eo impudentiae deveniunt, ut suam in Ecclesiam 

ipsam reverentiam et obsequium palam iactare non desinant. Atque 

illud vel maxime dolendum, quod tam prava agendi ratione sese poUuerit 

non nemo etiam ex iis, qui, uti Catholicae Ecclesiae filii, in ipsius tutelam 

atque praesidium impendere debent auctoritatem , qua in subiectos sibi populos 

potiuntur. 

In subdolis ac pervcrsis, quas lamentamur, machinationibuspraecipuam 

habet partern Subalpinum Gubernium, a quo pridem omnes norunt quanta 

et quam deploranda eo in Regno damna ac detrimenta Ecclesiae eiusque 

iuribus, sacrisque Ministris fuerint inlata, de quibus in Consistoriali potissimum 

Allocutione, die XXII. Januarii MDCCCLV. habita''), vehementer doluimus. 

Post despectas hactenus Nostras ea de re iustissimas reclamationes, 

Gubernium ipsum eo temcritatis modo progressum est, ut ab irroganda universali 

Ecclesiae iniuria minime abstinuerit, civilem impetens Principatum, 

quo Deus hanc B. Petri Sedem instructam voluit ad apostolici ministerii 

libertatem, uti animadvertimus, tuendam atque servandam. Primum sane ex 

manitestis aggressionis indiciis prodiit quum in Parisiensi Conventu, anuo 

1856 acto, ex parte eiusdem Subaliiini Gubernii inter hostiles nonnullas expositiones 

speciosa quaedam ratio proposita fuit ad civile Romani Pontificis 

dominium infirmandum , et ad Ipsius Sanctaeque huius Sedis auctoritateiii 

') Uuc ref. \ota ad §. IX. Sy/l. 

^) /luc ref. prop. 27. ') /7uc ref. prop G3. 

•*) S. Paul. Ep. ad Koni. c. XIII. V. 1. et seq. *) Snpra, pag. 82. 

8^'

116 

imminuendam. Ubi vero superiore anno Italicum exarsit bellum inter Austnae 

Imperatorem, et foederatos invicem Iniperatorem Galiiarum ac Sardiniae 

Regem, uiliil fraudis, nihil sceleris praetermissum e?t, ut Pontificiae 

Nostrae Ditionis populi ad nefariam defectionem modis omnibus impellerentur. 

Hinc instigatores missi, pecunia largiter effusa, anna suppeditata, incitamenta 

pravis scriptis et ei^hcmeridis admota, et omne fraudum genus adliibitum vel 

ab illis, qui eiusdem Gubernii legatione Romae fungentes, nulla habita gentium 

iuris, honcstatisque ratione, proprio munere perperam abutebantur ad 

tenebricosas molitiones in Pontiticii Nostri Gubernii perniciem «gendas. 

Oborta deinde in nonnuUis Ditionis Nostrae Provinciis, quae dudum 

occulte comparata fuerat, seditione, illico per fautores Reîa Dictatura proclamata 

est, statimque a Subalpino Gubernio Commissarii adlecti, qui, alio 

etiam nomine postea appellati, provincias illas regendas sumerent. Dum haec 

agerentur, Nos gravissiuii ofticii Nostri memores non praetermisimus binis 

Nostris AUocutionibus die XX. Junii et XXVI. Septembris superiore anno 

habitis) de violato civili huiusce S. Sedis principatu altissime conqueri. simulque 

violatores serio monere de censuris ac poenis per canonicas sanctiones 

intiictis, in quas ipsi proinde misere inciderant. Existimandum porro erat, 

patratae violationis auctores per iteratas Nostras monitiones ac querelas ab 

iniquo proposito destituros, praesertim cum universi Catholici Orbis Sacrorum 

Antistites, et fideles cuiusque ordinis, dignitatis et conditionis eorum 

curae commissi, suas Nostris expostulationibus adiungentes unanimi alacritate 

Nobiscum huius Apostolicae Sedis, et universalis Kcclesiae iustitiaeque causam 

propugnandam susceperint, cum optime intelligerent, quantopere civilis, 

de quo agitur, principatus ad liberam supremi Pontiticatus iurisdictionem 

intersit. Veruni (horrescentes dicimus!) Subalpinum Gubernium nou solum 

Nostra monita, querehis, et ecclesiasticas poenas contempsit, sed etiam in 

sua persistens improbitate, populari suffragio, pecuniis, minis, terrore, aliisque 

callidis artibus contra omne ius extorto, minime dubitavit commemoratas 

Nostras provincias invadere, occupare, et in suam potestatem dominationemque 

redigere. Verba quidem desunt ad tantum improbandum facinus, in 

quo plura et maxima liabentur facinora. Grave namque admittitur sacrilegiuin. 

quo una simul aliena iura contra naturalem divinamque legem usurpantur, 

omnis iustitiae ratio subvertitur. et cuiusque civilis Principatus ac 

totius humanae Societatis fundamenta penitus evertuntur. 

Cum igitur ex una parte non sine maximo animi Nostri dolore intelligamus, 

irritas futuras novas expostulationes apud eos qui, ve!ut nspides 

surdue ohtuvanies aures siias. nihil hucusquc monitis ac questibus Nostris 

commoti sunt; ex altera vero parte intime sentiamus quid a Nobis in tanta 

rerum iniquitate omnino postulet Ecclesiae huiusque Apostolicae Sedis ac 

totius Catholici Orbis causa, improborum hominum opera tam vehementer 

oppugnata, idcirco cavendum Nobis est ne diutius cunctando gravissimi ofticii 

Nostri muneri deesse videanmr. Eo nempe adducta res est. ut illustribus 

Praedecessorum Nostrorum vestigiis inhaerentes suprema illa auctoritate 

utamur, qua cum solvere, tum etiam ligare Nobis nivinitus datum est; ut 

nimirum debita in sontes adhibeatur severitas, eaque salutari ceteris 

exemplo sit. 

Itaque post Divini Spiritus lumen privatis publicisque precibus imploratum, 

post adhibitum selcctae VV. FF. NN. S. R. E. Cardinalium Congregationis 

consilium, Auctoritate Omnijiotentis Dei et SS. Apostolorum Petri 

et Pauli ac Nostra denuo doclaranius. eos omnes, qui nefariam in praediotis 

Pontiticiae Nostrae Ditionis Provinciis rebellionem et earum usurpationem. 

occupationem, invasionem, et alia huiusmodi, de quibus in momoratis Nostris 

.Allocutionibus die XX, Junii et XXVI. Septombris superioris anni eonquesti 

sumus, vel eorum aliqua porpctrarunt, itemquo ipsorum niandantos, fautores. 

adiutores, consilinrios, adnaorontcs, vcl ahos quoscumquo ])rao(lictarum roruni 

cxequutionom quolibot praotextu ct quovis niodo procurantes, vol per so 

ipsos exequontes. Maiorem Excommunioationem, aliasque consuras ac jmenas 

ecclcsiasticas a SS. Cauonibus, Apostolicis Constitutionibus, et Generaliuni 

Conciliorum, Tridcntini praesertim '), Decretis inflictas incurrisse; et si opus 

•) Supra. poq 108. 110. ') Scss. XXII. cap. 11. de Keronn.

117 

est, de novo excommunicamus, et anatliematizamus, itcm declarantes, ipsos 

omnium et quorunicunique privilegiorum, gratiarum, et indultorum sioi a 

Nobis, seu Romanis Pontiticibus PraedecessoribusNostris, quomodolibet concessorum 

amissionis poenos eo ipso pariter incurrisse; nec a censuris huiusmodi 

a quoquam, nisi a Nobis, seu Koniano Pontitice pro tempore existente 

(praeterquam in mortis articulo, et tunc cum reinciclentia in easdem censuras 

80 ipso quo convaluerint) absolvi ac liberari posse; ac insuper inhabiles 

et incapaces esse qui absoiutionis beneticium consequantur, donec omnia 

quomodolibet attentata publice retractaverint, revocaverint, cassaverint et 

aboleverint, ac omnia in pristinum statum plenarie et cum etiectu redintegraverint, 

vel alias debitam et condignam Ecclesiae, ac Nobis, et huic Sanctae 

Sedi satislactionem in praemissis praestiterint. Idcirco illos onmes, 

etiam specialissima mentione dignos, nec non illorum successores in otticiis 

a retractatione, revocatione, cassatione et abolitione omnium ut supra attentatorum 

per se ipsos facienda, vel alias debita et condigna Ecclesiae, ac 

Nobis, et dictae S. Sedi satisfactione realiter et cum etfectu in eisdem praemissis 

exhibenda, praesentiura Litterarum, seu alio quocunKiue praetextu, 

rainime liberos et exemptos, sed semper ad haec obligatos fore et esse, ut 

absolutionis beneticium obtinere valeant, earumdem tenore praesentium decerniraus 

et pariter declaramus. 

Dum autem hanc muneris Nostri partem, tristi Nos nrgenê necessitate, 

moerentes implemus, minime obliviscimur, Nosmetipsos Illius hic in 

terris vicariam operam agere, qui non vult vioriein peaaioj-is, ned ni con- 

verlatur cl vhuit , quique in muudum venit quaererc , et salrtim facere qiiod 

perierat. Quaproptcr in humiiitate cordis Nostri ferventissimis precibus Ipsius 

misericordiam sine intermissione imploramus et exposcimus, ut eos omnes, 

in quos ecclesiasticarum poenarum severitatem adhibere coacti sumus, divinae 

suae gratiae lumine propitius illustret, atque omnipotenti sua virtute de perditionis 

via ad salutis tramitem reducat. 

Decernentes. praesentes Litteras, et in cis contenta quaecumque, etiam 

ex eo quod praefati, et alii quicumque in praemissis interesse habentes, seu 

habere quomodolibet praetendentes, cuiusvis status, gradus, ordinis, praceminentiae, 

et dignitatis existant, seu alias speoitica et individua mentione 

et expressione digni, illis non consenserint, seu ad ea vocati, citati et auditi, 

causaeque, propter quas praesentes emanaverint, sufticienter adductae, verificatae, 

et iustiticatae non fuerint, aut ex alia qualibet cau^â, colore, praetextu, 

et capite, nullo unquam tempore de subreptionis vel obreptionis, aut 

nullitatis vitio, aut intentionis Nostrae, vel interesse habentium consensus, 

ac alio quocumque defectu notari, impugnari, infringi, retractari, in controversiam 

vocari, aut ad terminos iuris reduci, seu adversus illas aperitionis 

oris, restitutionis in integrum, aliudve quodcumque iuris, facti, vel gratiae 

remedium intcntari vel impetrari , aut impetrato , seu etiam motu , scientia, 

et potestatis plenitudine paribus concesso, et emanato, quempiam in iudicio, 

vel extra illud uti, seu iuvari ullo modo posse; sedipsas praesentes Litteras 

semper firmas, validas, et efficaces existere et fore, suosque plenarios et integros 

effectus sortiri, et obtinere, ac ab illis, ad quos spectat, et jiro tempore 

quandocumque spectabit, inviolabiliter et inconcusse observari : sicque 

et non aliter in ]»raemissis iêr quoscumque iudices ordinarios et delegatos, 

etiam causarum Palatii Apostolici Auditores, et S. R. E. Cardinales, etiam 

de Latere Lcgatos, et Sedis praedictae Nuncios, aliosve quoslibet quacumque 

praeeminentia et potestate fungentes, et functuros, sublata eis et eorum cuilibet 

quavis aliter iudicandi et interpretandi facultate et auctoritate, iudicari 

et definiri debere; ac in-itum et inane, si secus super his a quoquam quavis 

auctoritate scienter vel ignoranter contigerit attentari. 

Non obstantibus i^raemissis, et quatenus oi)us sit, Nostra et Cancellariae 

Apostolicac regula de iure quaesito non tollendo, aliisque Constitutionibus 

et Ordinationibus Apostolicis. nec non quibusvis etiam iuramcnto. 

confirmatione Apostolica, vel quavis firmitate alia roboratis statutis, et consuetudinibus, 

ac usibus, et stylis etiam immcmorabilibus, nrivilegiis quoque. 

indultis, et Litteris Apostolicis, praedictis, aliisque nuibuslibct Personi-^. 

etiam quacumque ecclesiastica vel mundana dignitate tnlgcntibus, et alias 

quomouolibet qualificatis, et specialem expressionem requirentibus sub quibus-

118 

cumque verborura tcnoribus et formis, ac cum quibusvis etiam derogatoriarum 

derogatoriis, aliisque efficacioribus, efficacissimis, et insolitis clausulis, 

irritantibusque, et aliis Decretis, etiam motu, scientia, et potestatis plenitudine 

similibus, et consistorialiter, et alias quomodolibet in contrarium praemissorum 

concessis, editis, factis ac pluries iteratis et quantiscumque vicibus 

approbatis, confirmatis, et innovatis. Quibus omnibus et singulis, etiamsi 

pro illorum sufficienti derogatione de illis eorumque totis tenoribus specialis, 

specifica, expressa, et individua, ac de verbo ad verbum, non autem per 

clausulas generales idem importantes, mentio, seu quaevis alia expressio 

habenda, aut aliqua alia exquisita forma ad hoc servanda foret, tenores 

huinsmodi, ac si ae verbo ad verbum, nil peniius omisso, et forma in illis 

tradita observata, exprimerentur et insererentur, praesentibus pro plene et 

sufficienter expressis et insertis habentes, illis alias in suo robore permansuris, 

ad praemissorum eflfectum hac vice dumtaxat specialiter et expresse 

derogamus, et derogatum esse volumus, ceterisque contrariis quibuscumque 

non obstantibus. 

Cum autem eaedem praesentes Litterae ubique, ac praesertim in locis, 

in quibus maxime opus esset, nequeant tute publicari, uti notorie constat, 

volumus illas, seu earum exempla ad valvas Ecclesiae Lateranensis, et Basilicae 

Principis Apostolorum, nec non Cancellariae Apostolicae, Curiaeque 

Generalis in Monte Citatorio, et in Acie Campi Florae de Urbe, ut moris 

est, affigi et publicari, sicque publicatas et affixas omnes et singulos, quos 

illae concernunt, perinde arctare, ac si unicuique eorum nominatim et persoualiter 

intimatae fuissent. 

Volumus autem ut earumdem Litterarum Transumptis, seu Exeraplis, 

etiara irapressis, manu alicuius Notarii Publici subscriptis, et sigillo alicuius 

Personae in dignitate ecclesiastica constitutae munitis, eadem prorsus fides 

ubique locorum et gentium tam in iudicio, quam extra illud ubique adhibeatur, 

quae adhiberetur ipsis praesentibus , ac si forent exhibitae vel ostensae. 

Datum Romae apud S. Petrum, sub Annulo Piscatoris, die XXVL 

Martii anno MDCCCLX. Pontificatus Nostri Anno Decirao Quarto. 

Loco Sigilli. 


Anno a Nativitate Doniini MDCCCLX. Indict. III. die vero 29. Martii Pontificatus 

Ssnii in Chrislo Patris et Domini nostri Domini Pii divina providcntia Papae 

Noni anno XIV. praespntes Litterae Aposloiicae affixae et puhlicatae fncrunt ad valvas 

Basiiicarum Lateranensis et Vaticanae, Cancellariae Apostolicac, ac Magnae Curiae 

Innocentianae atque in Acie Campi Florae per me Aloisium Serafini Apost. Curs. 

Litterae 

Philippus Ossani Magist. Curs. 

Venerabili Fratri Henrico Episcopo Wratislpviensl die XXX. aprilis 

anni 31DCCCLX '). 


Vencrabilis Fraler, Salutem Pt Apostolicam Benpdirtionpm. 

Dolore liaud mcdiocri littcris, quas nupcr ad Nos dedisti, pcrcepimus 

dissidia Catholicorum pcr Antonii Gunthcri piiilosoj)hi;un enata, jiostcaquam 

Sedcs Apostolica de huius scrij)toris opcribus ct doctrina iudicassct, nonduni 

esse ponitus exstincta; proptercaciuoa cum alibi tum in ista Wratishxvicnsi 

Acndcmia ctiam intcr sacrae doctrinac magistros reiêriantur. (jui nonnulla 

saltcni Giinthcriana dogmata rctincre atquo dcfondcre multis vidoantur. 

Qnornm unus. dilcctus scilicet Pîlius Joanncs H. Baltzcr Wratislavionsis Ecclesiac 

Canonicus, cum libollum, in quo de honiinis natura dissoritur, Tibi, 

Vencrabilis Fratcr, tradidissct, prccibus oius obsccundans, libollum eundcin 

•) Huc re/eitiir Nola ad §. II. Syllabi. — C/. siipra, pag. 104, 105.

119 

ad Nos transmisisti , rogans, ut Nostro iudicio, quid de doctrina in eo contenta 

sentiondum sit, detiniretur. Ac Nos quidem Tuum, Venerabilis Frater, 

studium catholicae doctrinae tuendae maguopere laudantes, atque pro muneris 

Nostri ofticio nihil niagis curae habentes qnamjidei depasi/um ubique 

terrarum intactum custodire, intcrque Christitidcles seware umtaiem spivitus 

in viuculo pocis , Baltzeri scriptum nonnullis huius ahnae Urbis Theologis 

discutiendum tradidiuuis. Quorum fida rclatione conipertum Nobis est, in eo 

doctrinam eandem, (luae in Giintheri libris traditur et ante horum proscriptionem 

a Baltzero quoque propugiiabatur, retineri, nihilque aliud agi, nisi 

ut haec doctrina demonstretur et Verbo Dei scripto ac tradito conformis, 

ncc ulla ratione contraria esse iis, quae SS. Concilia, nominatim Concilium 

Oecumenicum VIII. etViennense sub Clemente V. statuerunt, aut ipsi Nos 

litteris ad dilectum Filium Nostrum Cardinalem Presbyterum De Geissel 

Archiepiscopum Coloniensem, die 15. Juni 1857 datis, iudicavimus, diceutes 

hominem corpore et anima ita abtiolvi , ut anima eaque rationalis sit vera 

per se atqtte immediata torporis forma. At vero Nos non modo his verbls 

catholicam de homine doctrinam declaravimus , sed etiam hanc ipsam catholicum 

doctri/iam doctrina Giintheri laedi pronuntiavimus. Ad quod si Baltzer 

animum advertisset, intellexisset sane, doctrinam de homine, quam in suo 

scripto profitetur, tamquam ecclesiasticis dogmatibus consentaneam defendere 

idem esse atque Nosmet incusare, quod in Giintheriana doctrina iudicanda 

erraverimus. 

Notatum praeterea est, Baltzerum in illo suo libello cum omnem controversiam 

ad hoc revocasset, sitne corpori vitae principium proprium, ab 

anima rationali re ipsa discretum, eo temeritatis progressum esse, ut oppositam 

sententiam et appellaret haereticam, et pro tali habendam esse multis 

verbis argueret. Quod quidem non possumus non vehementer improbare, 

considerantes hanc sententiam, quae unum in homine ponit vitae principium, 

animam scilicet rationalem, a quo corpus quoque et motum et vitam omnem 

et sensum accipiat, in Dei Ecclesia esse communissimam atque Doctoribus 

plerisque, et probatissimis quidem maxirae, cum Ecclesiae dogmate ita videri 

coniunctam, ut huius sit legitima solaque vera interpretatio . nec proinde 

sine errore in fide possit negari. 

Quae cum Tibi, Venerabilis Frater, ex certa scientia et motu proprio 

rescribimus, ardenter cupimus, imo fidenter speramus fore, ut dilectus Filius 

Joannes Baltzer et ceteri, qui huic aliisve Gtintheri opinionibus a Nobis reprobatis 

quocunque modo adhaeserint, iam se erga hanc Ecclesiam, quam 

Christus Dominus reliquarum omnium Matrem et Magistram esse voluit, dociles 

et morigeros exhibeant, quemadmodum et Baltzer ipse et alii dudum 

laudabiliter sunt polliciti. Te vero, Venerabilis Frater, hortamur, ut Apostoli 

exemplo in capiivilatem rediqens omnem intellectum in obser/tiium (.hrisli, 

hanc plenam submissionem ab iis praesertim, qui alios docent, auctoritate 

Tua postules, liccntiam autem eorum, qui forte audire detrectant, potestate, 

quam dedit Tibi Deus, coerceas. 

Superest, ut Tibi, Venerabilis Frater, ac gregi universo tuis curis 

:ommisso Apostolicam Benedictionera toto cordis affectu impertiamur. 

Datum Romae apud Sanctum Petrum, die XXX. Aprilis anno IMDCCCLX, 

Pontificatus Nostri Anno Decimoquarto. 

* Allocutio 

iiabita in consistorio secreto die XIII. iulii anni MDCCCLX 


Omnibus notum plancque perspectum est, Venerabiles Fratrcs, accrbissimum 

bellum contra cathoHcam Ecclcsiam calamitosis hisce temporibus 

a tenebrarum filiis excitatum. Simiidem ipsi diabolica prorsus malitia animati 

« dicentes malum bonum, et bonum malum, ac ponentes tenebras lucem

et lucem tenebras ')* pravis quibusque molitionibus eamdem Ecclesiam, 

eiusque salutarem docfvinam, si tieri unquam posset, funditus evertere, omnesque 

cliristianae tidei virtutisque, et ipiîus natnralis legis, iustitiae, honestatis, 

probitatisque sensus exstiuguere, et radicitus exstirpare conantur. Nemo 

autem ignorat quam infelix et omnino luctuosus nunc sit in Italia sanctissiinae 

nostrae religionis status nefaria eorumdem hominura conspiratione 

et opera, qui ambulantes secundum desidcria sua in irapietatibus et alienati 

a via Dei, religionera ipsara, sacraque orania oppugnare ac prosternere contendunt. 

Itaque incredibili animi Nostri dolore deplorare cogimur nova 

et seraper gravissiraa vulnera, quae ab iniustis legitiniae potestatis in Italia 

usurpatoribus Apostolicae Nostrae auctoritati, catholicae Ecclesiae, eiusque 

sacris ministris, rebus ac iuribus quotidie illata sunt et inferuntur. In 

variis enim Italiae regionibus Subalpinae ditioni iniuste subiectis publicae 

institiitae sunt scholae, in quibus cum maximo animarum detriraento erronea 

quaevis, falsa ac depravata doctrma catholicae Ecclesiae omnino adversa 

palam publiceque traditur, et ipsa oppugnatur Ecclesia '). Omnes autem 

norunt innumera fere opuscula, ephemendes et scripta tura in Italia, tum 

alibi ex satanae ofticinis ad exitiura et perniciem eraissa, ac turpissimis, 

abominandisque imaginibus edita, quibus implacabiles isti religionis hostes, 

ac peritissirai scelerura et frauduin artiHces sacrosancta ipsius religionis 

mysteria, praecepta, ac veneranda Ecclesiae instituta, eiusque leges ac censuras 

contemnere, irridere, omniuraque animos corrumpere, et a cultu catholico 

aveliere, ac dissolutam vivendi licentiam, et abnormera usquequaque 

impietatcm fovere, inducere, ac sacros Ministros, et Christi hic in terris 

Yicariuin oranibus iniunis, calumniis, conviciisque proscindere, et legitimae 

cuiusque potestatis imperium labefactare, ac tum Ecclesiae, tum civilis socie- 

tatis excidium procurare adnituntur *). 

Atque hi lucis et veritatis osores minime dubitant violentas, sacrilegasque 

eorum manus sacris Ecclesiae Ministris et patrimonio iniicere. 

Postquam enira Subal[iinura Gubernium Parmensis et Placentini Ducatus 

dominium usurpavit, die decimanoua proximi mensis Aprilis Monachos 

Ordinis S. Benedicti in Parmensi S. Joannis Evangelistae Coenobio commorantes 

inique expulit, omniaque illorum bona sibi vindicavif*). Decreto 

autem die decima praeteriti mensis Maii edito Clericorum Placentiae Semi; 

narium claudendum praescripsit, ut Placentinura ulcisceretur Episcopura', 

qui merito se ab.=«tinuit a sacris peragendis caeremoniis. quae a civili praecipicbantur 

potestate. Ac deinde idera vigijantissimus Episcopus fuit coraprehensus, 

atque a sua Dioecesi abreptus, et Augustam Taurinorum deductus, 

ac tum carcere, tum pecunia damnatus; quas poenas etiam subiere ipsius 

Episcopi Vicarius (Tencralis, et nonnulli Placentini Canonici Atque eadera 

de causa tum in usurpatis Nostris Aemiliae provinciis, tum in aliis locis 

iniustae Subalpinae dominationi potissimum subditis jdures egregii Venerabiles 

Fratres Episcopi, et fecclesiastici Viri, ac Religiosaruin Famili.irum 

alumni per sumniam ininriain vehementer vexati. ac durissimae inquisitioni 

obnoxii , quorura non pauci etiani deprehensi, et vel in exiliiira exacti, vel 

in vincula coniecti. Ilmc Pro-Vicarius Bononicnsis de sui Cardinalis Archiepiscopi 

eo ipso terapore, quo animam agebat, latere divulsus, et m carcerem 

missus, ac deinde tum pecunia, tum carcere multatus. Ubi vero clarissimus 

ille Archiepiscojuis ex hac vita migravit, Archiepiscopatus Bononicnsis bona 

eiusdem Gnbcrnii administrationi statim subiecta fuerunt. Hinc ab ipso 

Gubernio Venerabilis Frater pientissimus Faventiae P^.piscopus primum militari 

custodia in suis aedibus septus. pro])te.c.-quod gravi contlictatus morbo 

in carcerem contrudi miniine potuerit, ac postea carcere et pecunia dninnatus. 

Hinc spcctatissirai vestri Collcgac Dilecti Filii Nostri S. R. E. Cardinales 

Archiepiscopus Pisanus militari manu comprehensus , a suo grcge 

avulsus, et Augustam Taurinorum traductus, et Forocorneliensis Antistes 

suis in acdibus militari custodia detentus, ac Ferrariensium Archiepiscopus 

variis modis exagitatus. 

*) Isai. V. 20. ") Huc ref. prop. 45. 47. 48. 

*) //itc ref. prop. 79. ') „ _ ^ 53.

121 

Nota vero sunt gravissima damna, quae in Sicilia pcrditorum hominum 

opera, legitimi Principis regno perturbato, religio, eiusque rainistri nuper 

perpessi sunt. Etenim inter alia duo Religiosi Ordines de re cliristiana 

optime meriti fuere sublati, eorumque alunmi exulare coacti. Ac vel maxime 

dolendum, Vencrabiles Fratrcs, quod ibi nonnuUi ex Clero reperti fuerint, 

qui ncscientes Dominum, neque ofticium Sacerdotum ad populum, minime 

erubuerunt cum summo bonorum omnium scandalo et fremitu suam operam 

Ecclesiae et omnis iustitiae inimicis praestare, illisque favcre. In usurpatis 

autem Nostris provinciis plures Dioeceses cum maxinio tidelium discrimine 

sunt suis orbatae pastoribus, cum lii, ob adiectas ab illcgitima potestate 

conditiones. illas attingere minimc possint. Atque id inter alia manitestissime 

ostendit quo potissimum ii homines sjicctent, qui nequissimis et sacrilegis 

ausibus civilem Romani Pontiticis, et huius Apostolicae Sedis principatum 

usurjiare ac diruere exoptant, ut scilicet civili eiusdem Pontihcis et Sedis 

potestate et maiestate aepressa et eversa, catholicam Ecclesiam facilius 

oppugnare queant. Omittimus vero tot alia id genus ausa recensere, quibus 

Ecclesiam, sacrosque Ministros isti homines tantopere affligant, divexant, 

dum per^!da sane nequitia omnium libertatem dolosis fraudulentisque modis 

ubique praedicare et extollere nou cessant'). 

Quae quidem omnia gravia facinora cum summa bonorum omnium 

indignatione ac luctu peracta, quantam Ecclesiae, quantam Nobis, et Apostolicae 

Nostrae auctoritati, et huic Sanctae Sedi, Vestroque Ordiui, et Episcopali 

dignitati, universoque Clero iniuriam, violentiam, et contumeliam 

afferant, optime intelligitis, Venerabiles Fratres. 

In tanta vero acerbitate non levi afticimur gaudio, cum videamus 

qua insigni sane fide, patientia et constantia commemorati tum Dilecti Filii 

Nostri S. R. E. Cardinales, tum Venerabiles Fratres Sacrorum Antistites 

summa cura eorum nominis laude omnes aerumnas, calaraitatesque sine uUa 

iusta causa sibi illatas tolerare, et Ecclesiae iustitiaeque causam strenue 

defendere glorientur, et cum simul noscamus qua firmitate, paucis exceptis, 

Italiae Clerus omni commendatione dignus , suae vocationis et ofticii memor 

illustribus suorum Antistitum vestigiis insistat, omnesque perferat molestias, 

vexationes, suoque muiiere egregie fungatur. 

Dum autem intimo moerore conticimur, Apostolici Nostri muneris 

probe meinores nunquam desistemus divino auxilio suffulti Ecclesiae causam 

Nobis ab ipso Christo Domino divinitus commissam oumi studio, totisque 

viribus impavide propugnare. Quamobrem in hoc amplissimo Vestro consessu, 

et coram universo catholico orbe Nostram attollentes vocem tam 

tristia, et nunquam satis deploranda facta omnino reprobamus, damnamus, 

ac maiore, qua possunius, animi Nostri contentione ecclesiasticam immunitatem 

violatam, Cardinalitiam et Episcopalem Dignitatem despectam, ecclesiasticum 

ordinem afHictum, et omnia Ecclesiae, atque huius Apostolicae 

Sedis iura proculcata etiam atque etiam reclamamus, et reclamare nunquam 

desinemus. 

Verum in hac tanta temporum rerumque convcrsione, in hac tanta 

Ecclesiae oppugnatione, omniunique divinorum, humanorumque iurium conculcatione. 

et Sdcei-dotii contemiitu non concidamus animo, Venerabiles 

Fratres. Caelum cnim et terra transibuiit, verba autem promissionesque 

Domini non ]iraeteribunt, ac, veluti apprime nostis, florentissima imperia, 

regna, urbes et regiones dissipari, deleri et corruere possunt, sed Ecclesia 

aChristo Domino fundata. et omnipotenti Eius viriute continenter sustentata 

et illustrata nullo unquam modo convelli et labelactari potest, persecutionibus 

non vincitur, non immiiiuitur, sed augetur. novisque sempcr ac splendidioribus 

exornatur triumpliis. «Hoc enimEccU>iae proi^rium est, ut tunc 

vincat cum laeditur, tunc intelligatur cum arguitur, tunc obtineat cum 

deseritur ^).* 

Ne intcrniittamus autein in omni fide, spe, et humilitatc cordis dios 

nocosque ardcntiori usque studio miscricoi-diarum Dcum orare et obsecrare, 

ut pcr merita Unigeniti Filii Sui Domini nostri Jesu Christi velit omnium 

prae\aricantium propitius miscrcri, cos(iue caelesti sua graiia pcrfundere, 

') Huc ref. §§. IX. et X. Syll. ') S. Hilar. de Tnnlt. lib. VII. C. IV.

122 

illustrare, atque ad se convertcre, reducere; utque, omnibus profligatis erroribus, 

omnibusque amotis iniquitatibus, divina sua religio, eiusijue salutaris 

doctrina, quae ad temporalem quoque regnorimi populorumque felicitatem et 

tranquillitatem tantopere conducit, quotidie magis ubique terrarum vigeat, 

fioreat ac dominetur. 

Atque bic sermonem Xostrum ad omnes Venerabiles Fratres totius 

catholici orbis Sacrorum Antistites intimo cordis affectu convertentes, ipsis, 

et fidelibus eorum curae traditis iterum vel maxime gratulamur de eximia 

eorum erga Nos, et banc Petri Cathedram fide, amore et observantia, ac 

simul gratissimi animi Nostri sensus iisdem Venerabilibus Fratribus et lidelibus 

palam imbliceque profitemur ob mira sane studia, quibus Nostras 

angustias moais omnibus sublevare non desinunt. Nihil vero dubitamus, 

quin iidem Venerabiles Fratres pro egregia, qua maxime praestant, religione, 

pietate ac sacerdotali zelo pergant maiore usque alacritate et opera una 

cum fidelibus sibi commissis Ecclesiae et huius Apostolicae Sedis causam 

constanter defcndere, ac ferventissimis suis, suorumque fidelium precibus 

adire cum fiducia una Nobiscum ad Thronum gratiae, ac potentissimura Immaculatae 

Sanctissimaeque Dei Genitricis Virginis Mariae patrocinium implorare, 

ut, tam magna tamque turbulenta tempestate depulsa, et Catholica 

Ecclesia optatissimam assequatur pacem, ac sua ubique libertate fruatur, et 

omnes a veritatis ac iustitiae via aberrantes redeant ad cor, et convertantur 

ad Deum, ac declinantes a malo, et facientes bonum incedant per semitas 

Domini. 

AUocutio 

habita in consistorio secreto die XXVIII. septembris anni MDCCCLX '). 


Novos et ante hunc diem inauditos ausus a Subalpino Gubernio contra 

Nos, hanc Apostolicam Sedem, et Catholicam Ecclesiam admissos denuo cum 

incredibili animi Nostri dolore vel moerore potius deplorare ac detestari 

cogimur, Venerabiles Fratres. Ipsum, uti nostis, Gubernium victoria abutens, 

quam bellicosae magnaeque nationis opibus adiutum ex funestissimo bello 

reportavit, suum per Italiam regnum contra omnia divina et humana iura 

extendcns, populis ad rebellionem excitatis, legitimisque Principibus ex propria 

dominatione per sumniam iniustitiamexpulsis, aliquot Pontiticiae Nostrae 

in Aemilia ditionis provincias iniustissimo ac prorsus sacrilego ausu invasit 

et usurpavit, Dum autem universus Catholicus Orbis iustissimis gravissimisque 

Nostris respondens querelis contra hanc impiam usurpationem vehementer 

clamare non desinit, idem Gubernium alias huius Sanctae Sedis provincias 

in Piceno, Umbria, et Patriraonio sitas sibi vindicare constituit. At cum 

videret, earum provinciarum populos omni perfrui tranquillitate, eosque 

Nobis ndeliter adhaerere, nec posse pecuniis targiter profusis, aliisque improbis 

adhibitis dolis, a legitimo Nostro et huius Sanctae Sedis civiii imperio 

alienari ac divelli. iccirco in ipsas provincias immisit tum perditorum hominum 

mannm. qui turbas seditionemque ibi cxcitarent, tum ingentem suuin 

exercitum, qui easdem provincias hostili impetu armorumque vi subiiceret. 

Optime nostis, Venerabiles Fratres, impudentes litteras a Subalpino 

Gubernio ad suum tuendum latrocinium Nostro Cardinali a publicis negotiis 

scriptas, quibus haud erubuit nuntiare, se suis copiis in mandatis dedisse, 

nt commemoratas Nostras provincias occuparent, nisi dimitterentur exteri 

homines adscripti parvo Nostro exercitui, qui ceteroquin ad Pontiticiae 

ditionis, eiusque populorum tranquillitatem sorvandam fuerat instructus. 

Nec ignoratis, a Subaliînis copiis easdem provincias ipso fere tempore fuisse 

occupatas, quo illae litterae accipiebantur. P^quidem nemo non potest 

magnopere commoveri, et summa aftici indignatione rcputans mendaces 

criminationes, varias(|ue calumnias et contumelias, quibus idem Gubcrnium 

haud j)udet huiusmodi suam hostilcm impiamque contra civilem Romanae 

') Huc referuntnr Si/l/abi Propositiones 62, 70.

123 

Ecclesiae principatum aggressionem tegere, Nostrumque Gubernium impetere. 

Ecquis enira non summopere miretur audiens, Nostrum reju-ehendi Gubernium, 

propterea quod Nostro exercitui liomines fuerint adscripti, cum omncs noscant 

nulli legitimo Gubernio denegari unquam posse ius cooptandi in suas copias 

exteros hominesV Quod quidem ius potiori quadam ratione ad Nostrum 

et huius Sanctae Sedis Gubernium pertinet, cum Romanus Pontifex, veluti 

communis omnium catholicorum pater, non possit non libentissime eos omnes 

catholicos excipere, qui religionis studio imûlsi velint in Pontiticiis copiis 

militare et ad Ecclesiae detensionem concurrere. Atque hic animadvertendum 

existimamus, huiusmodi catholicorum exterorum concursum fuisse praesertim 

excitatum illorum improbitate, qui civilem huius Sanctae Sedis 

principatum aggressi sunt. Nemo enim ignorat qua indignatione, et quo 

luctu universus catholicus orbis fuerit conmiotus ubi novit tam impiam, 

tamque iniustam civili huius Apostolicae Sedis dominio aggressionem fuisse 

illatam. Ex quo porro factum est, ut quamplurimi ex variis christiani orbis 

regionibus tideles sua sponte et summa alacritate ad Pontiticiam Nostram 

ditionem convolaverint, suumque nomen Nostrae militiae dederint, quo Nostra, 

huius Sanctac Sedis, et Ecclesiae iura strenue defenderent. Singulari autem 

malignitate Subalpinum Gubernium Nostris militibus mercenarii notam per 

sumraam calumniam inurere minirae veretur, cum non pauci ex indigenis 

exterisque Nostris militibus nobili genere nati, et illustrium familiarum 

nomine conspicui, ac religionis amore unice excitati, sine ullo eraolumento 

in Nostris copiis militare voluerint. Neque latet Subalpinum Gubernium, 

qua fide et integritate Noster exercitus praestet, cum eidem Gubernio perspectum 

sit, irritas fuisse omnes dolosas artes adhibitas ut Nostri milites 

corrumperentur. Nihil vero est cur immoremur in refellenda feritatis accusatione 

Nostris copiis improbe illata, cura nuUum plane argumentum obtrectatores 

valeant adducere, quin potius huiusraddi crirainatio in ipsos iure 

converti possit, queraadmodura vulgatae Subalpini exercitus Ducum truculentae 

proclamationes manifestissime ostendunt. 

Hic autem animadvertere praestat, Nostro Gubernio minime suspicandum 

fuisse de huiusraodi hostili invasione, cum ipsi asseveratum esset 

Subalpinas copias prope territorium Nostrum accessisse non quidem inyadendi 

animo, immo vero ut inde perturbatorum turraas arcerent. _ Hinc 

summus Nostrarum copiarura Dux ue cogitare quidem poterat, sibi cum 

Subalpino exercitu esse pugnandum. Yeruni ubi, rebus praeter omnem exspectationem 

perperam imrautatis, agnovit hostilera irruptionem ab illo 

exercitu factam, qui sane pugnantiura numero arraoruraque vi maxime praevalebat, 

providum suscepit consilium se Anconam, utpote arce munitam, 

recipiendi, ne Nostri milites tam facili mortis periculo exponerentur. Cum 

autem ingi*uentibus hostium copiis in itinere interciperetur, manus conserere 

coactus est, ut sibi militibusque suis viara aperiret. 

Ceterum dum meritas debitascme laudes tribuimus commemorato 

Nostrarum copiarum Duci, ac illarum auctoribus, et militibus, qui inspectata 

hostili irruptione lacessiti pro Dei, Ecclesiae, huius Apostolicae Seais, ac 

iustitiae causa fortiter, viiibus licet longe imparibus, dimicarunt; yix lacrymas 

contineri possumus noscentes quot strenui railites , ac lectissirai praesertim 

iuvenes in hac iniusta et crudeli invasione occubuerint, qui religioso sane 

nobilique animo ad civilem Komanae Ecclesiae princiiâtura tucnaum advolarunt. 

Nos insuper summopere commovet luctus, qui in illorum farailias 

rednndat. Utinara eisdera familiis fletum Nostris verbis abstergere possemus 

Contidimus vero non levi ipsis solatio et consolationi futuram honoriticentissimam 

mentioncm, quam de extinctis suis libcris et propinquis raerito 

facimus ob splendidum sane eximiae eorum erga Nos et hanc Sanctam Sedem 

tidei, pietatis et araoris exeniplura, quod christiano orbi cum immortali 

eorum norainis laude exhibuerunt. Atque m eam profecto spem erigimur 

forc, ut ii omncs, qui gloriosam pro Ecclesiae causa mortem obierunt. illam 

sempiternam asscquantur paceni et beatitatera, quam a Deo Optimo Maxirao 

apprecati suraus, et apprecari nunquani omittcinus. Quo loco debitis quo- 

(|ue laudibus proscquimur dilcctos Filios Pracsides provinciarum, praesertim 

Urbino-Pisaurensis , et Spoletanae, qui in hac tristissima temporum vicissitudine 

suo munere sedulo constanterque perfuncti sunt. 

!

124 

Jara vero. Venerabiles Fratres, quis ferre unquam poterit insignem 

impudentiam et nypocrisim, qua nequissimi invasores in suis programmatibus 

asserere non dubitant, se Nostras aliasque Italiae adire provincias, ut ibi 

moralis ordinis principia restituant? Atque id ab eis temere aftirmatur, 

qui acerrimum Catholicae Ecclesiae, eiusque Ministris, ac rebus iamdiu 

bellum inferentcs, et ecclesiasticas leges, censurasque plane despicientes ausi 

simt spectatissimos tum S. R. £. Cardinales, tum Episcopos, tum probatissimos 

utriusque Cleri Viroj in vincula coniicere, Keligiosas Familias e 

propriis Coenobiis expellere, Ecclesiae bona diripere, et civilem huius Sanctae 

Sedis principatum vastare. Scilicet moralis ordinis principia ab iis restituentur, 

qui publicas cuiusque falsae doctrinae scholas, et meretricias etiam 

domos constituunt, quique abominandis scriptis et scenicis spectaculis pudorcm, 

pudicitiam, honestatem, viriutem offendere, eliminare, et sacrosancta 

divinae nostrae religionis mysteria, sacramenta, praecepta, et instituta, sacrosque 

ministros, ritus, caeremonias irridere, contemnere, omnemque iustitiae 

i'ationem de medio tollcre, ac tum religionis tura civilis societatis fundamenta 

labefactare et evertere connituntur ') 

In hac igitur tam iniusta, tam hostili et horrenda civilis Nostri et 

huius Sanctae Sedis principatus aggressione et occupatione, a Subalpino 

Rege, eiusque Gubernio contra omnes iustitiae leges et universale gentium 

ius peracta, Nostri ofticii probe memores in hoc amplissimo Vestro consessu, 

et coram universo Catholico Orbe Nostram vocem denuo vehementer attollimus, 

ac omnes nefarios sacrilegosque eiusdem Regis et Gubernii ausus reprobamus, 

penitusque damnamus , omnesque actus plane nullos et irritos declaramus, 

decernimus, ac civilis, quo Romana pollet Ecclesia, principatus 

integritatem, eiusque iura, quae ao omnes catholicos pertinent, etiam atque 

etiara reclamamus, et reclamare nunquam desistemus. 

Verum dissimulare non possumus, Venerabiles Fratres, summa Nos 

opprimi amaritudine, cimi in tam scelesta et nunquam satis exsecranda 

aggressione alieni auxilii opem, variis exortis difticultatibus, adhuc desidereraus. 

Equidem notissimae Vobis sunt iteratjje declarationes Nobis factae 

ab uno ex potentissimis Europae Principibus. Attamen dum illarum iamdiu 

expectamus effectura, non possumus non vehementer angi ac perturbari, cura 

inspiciamus nefandae usurpationis auctores fautoresque audacter insolenter- 

Que in nefario suo proposito persistere ac progredi, tamquam certo conii- 

Qcntes neminem sibi reapse adversari. 

Haec autem perversitas eo pervenit, ut hostilibus Subalpini exercitus 

copiis ad moenia fere huius almae Nostrae urbis immissis, quaecumque fuerit 

implicata communicatio, publicae privataeque rationes in discrimen adductae, 

commeatus intercepti, et, quod gravissimum est, Sumnms totius Ecclesiae 

Pontifex in molestara redactus diuicultatem Ecelcsiae ipsius negotiis, prout 

res postulat, consulendi, proptereaquod maxirae coarctetur via cura variis 

orbis partibus coramunicandi. Quamobrera in tantis Nostris angustiis, tantoque 

rerura discrimine, vel facile intelligitis, Venerabiles P'ratres, Nos tristi 

necessitate eo iam ferme impelli, ut vel inviti cogitare debeamus de opportuno 

suscipiendo consilio ad Nostram digmtatera tucndara. 

Interira abstinere non possumus, quin praeter alia deploremus fnnestura 

ac perniciosum principium, quod vocant de ndn Ititcvcuin. a quibusdam 

Gubcrniis haud ita pridem, ceteris tolcrantibus, proclamatum, et adhibitum 

ctiam cum de iniusta alicuius Gubcrnii contra a!iud aggressione 

agatur^: ita ut quaedam vclnti impunitas ac licentia impctcndi ac diripicndi 

ancna iura, proprietates, ac ditioncs ipsas contra divinas humanasque leges 

sanciri vidcatnr; queraadmodura luctuosa hac tcmpestate cerniraus evcnire. 

Et miiandum profecto, quod uni Suhalpino Gubcrnio impunc liccat eiusniodi 

principium dcspiccre ac violare, cum vidcamus ipsum hostilibus suis copiis, 

univcrsa Kuropa insj)cctante, in alicnas ditioncs irrumpcrc, Icgitimosquc cx 

illis Prinripcs cxturbnre: cx quo i)crniciosa consc(|uitur absurnitas, alienum 

ncmpe interventum dumtaxat admitti ad rebellionc^ suscitandam atque 

fovendam. 

') Huc ref. prp/>. 80. ') /fuc ref prop. 62. 

!

125 

Hinc autem opportuna Nobis orltur occasio excitandi omnes Europae 

Principes, ut pro spectata ipsorura consilii gravitate et sapientia serio perpendant 

quae quantaque mala in detestabili, quem lamentamur, eventu cumulentur 

Agitur enim de immani violatione, quae contra universaie gentiura 

ius nequiter est patrata, quaeque nisi omnino coerceatur, nuUa deinceps 

legitimi cuiusque iuris tirmitas ac securitas poterit consistere. Agitur de 

rebellionis principio '), cui Subalpinum Gubernium turpiter inservit, et ex 

quo pronum est inteliigere, quantum cuicumque Gubernio discrimen in dies 

comparetur, et quanta in universam civilem societatem redundet pernicies, 

cum ita fatali Vommunismn aditus aperiatur. Agitur de violatis solemnibus 

Conventionibus, quae uti aliorum in Europa Principatuum, ita etiam civilis 

Pontificiac ditionis integritatem sartam tectamque servari omnino postulant. 

Agitur de violenta direptione illius Principatus, qui singulari divinae prqvidentiae 

consilio Romano Pontitici datus est ad Apostolicum suum Ministerium 

in universam Ecclesiam plenissima libertate exercendum. Quae profecto 

libertas sumraae omnibus Principibus curae esse debet, ut Pontifex 

ipse nullius civilis potestatis impulsui subiaceat, atque ita spirituali pariter 

catholicorum in eorumdem Principum dominiis degentium tranquillitati 

cautum sit '). 

Itaque omnibus Supremis Principibus persuasum esse debet, Nostram 

cum Ipsorum causa plane esse coniunctam, eosque suum Nobis auxilium 

afferentes Nostrorum aeque ac suorum iurium incolumitati esse prospecturos. 

Maxima proinde cum tiducia ipsos hortamur et obsecramus, ut opem Nobis, 

pro sua quisque conditione et opportunitatc, velint impendere. Non dubitamus 

autem, quin catholici praesertim Principes ac Populi omnem eoruni 

curam et operam studiosissime conferant, ut pro coranunii eorum ofticiq 

universi Dominici gregis Patrem et Pastorem, parricidialibus degeneris hlii 

armis oppugnatum, modis omnibus adiuvare, tueri et defendere properent 

atque festiuent. 

Cum autem apprime sciatis, Venerabiles Fratres, omnem spem nostram 

in Deo esse coUocandam, qui adiutor et refugium est nostrum in tribulationibus 

nostris, quique vulnerat et medetur, percutit et sanat, mortiticat et 

viviiicat, deducit ad inferos et reducit; iccirco in omni lide et humilitate 

cordis nostri assiduas ferventissimasque ad Ipsum, adhibito in primis efficacissimo 

Immaculatae Sanctissimaeque Deiparae Virginis Mariae patrocinio, 

ac suffragio Beatorum Petri et Pauli, preces effundere non intermittanms, 

ut faciens potentiam in l-rachio suo inimicorum suorum superbiam elidat, 

et expugnet impugnantts nos, omnesque Ecclesiae suae sanctae liostes humiliet 

et conterat; atque omnipotenti suae gratiae virtute efficial, ut omnium praevaricantium 

corda resipiscant, deque optatissima illorum conversione sancta 

mater Ecclesia quam primum laetetur. 

AUocutio 

habita in consistorio secreto die XVII. decembris anni MDCCCLX '). 


Multis gravibusque vel ab ipso sui exordio iactata procellis Ecclesia 

miserrima hac nostra aetate tot tantisque hostium aggressionibus petita est, 

ut conceptum iarapridem ab ipsis odium omnisquo furoris niaturitas in Nostri 

Pontificatus tempus erupisse vidcatur. Neoue vero persequamur singula 

necesse est, Vcnerabiles Fratres, quae haua ita longo annorum intervallo 

acerba et gravia contigerunt, quorum raemoria Nostrum aeque Vestrumque 

animum non levi moerore perfundat. lUud vero dissiraulare non possumus, 

pro arcano Dei iudicio, nullura adhuc fuisse impositum tara niultis calamitatibus 

modum: novas quippe dolemus ingrucrc tum ex fautoribus perversao 

doctrinae, quae a funestissimae Reforraationis principiis orta publici veluti 

') Huc ref. prop. 63. ') Huc ref. riota ad §. IX. 

') Huc referuntur Syllabi Propositiones 19, 37, 43, 73.

U6 

iuris robur alicubi obtinuit ; tum ex impiorum hominum pravitate , qui Catholicae 

Ecclesiae se tilios praedicant, ai^peUandi vero sunt tilii tenebrarum; 

tum dcnique ex ethnicorum furore, qui per Orientis regiones in caedem 

exitium

127 

Patrem : «Non pro eis rogo tantum , sed pro eis etiam , qui credituri sunt 

«per verbum eorura in me, ut omnes unum sint, sicut tu, Pater, in me es 

•êt ego in te.» Atqui huius unitatis vis et ratio omnino pustulat, ut tamquam 

membra cum capite, sic universi per orbem tideles cum Romano Pontitice, 

qui Christi in terris Vicarius est, coniungantur et coaiescaut. Quamobrem 

ad Praedecessorem Nostrum sanctae memoriae Damasum scribebat 

Ecclesiae doctor Hieronymus: «Beatitudini tuae, hoc est Petri Cathedrae, 

«conmmnione consocior, supra iHam Petram aediticatam Ecclesiam scio, qui- 

*cumque e.\tra hanc donmm agnum comederit, prolaims est.» Quantam vero 

memorati libelli auctor infert iniuriam periliustri Galliarum genti, utpote 

quam Catholicae unitatis retinentissimam schismaticis putat erroribus posse 

implicari! Quanta illius temeritas est, quod ab obsequio ac fide erga Apostoiicam 

Sedem abstrahendum fore confidat Clerurn illum et spectatissimos 

Eraesertim Antistites, qui Praedecessores inter suos Irenaeum recenseant 

lUgdunensis Ecclesiae Pastorem, praeclara ista scribentem : «Ad Romanam 

«Ecclesiam propter potiorem principalitatem necesse est omnem convenire 

«Ecclesiam, hoc est eos, qui sunt undique fideles:» qui nullo fracti metu, 

nullo retardati periculo, tum voce tum scriptis Nostra Sanctaeque Sedis iura 

vindicare certaverint, Nobisque exhibere nunquam intermiserint certissima 

devotionis argumenta! Quorum Nos, aliorumque per orbem Antistitum dum 

meritis ornamus praeconiis pastoralem curam, vigilantiam. tirmitatem, ipsos 

licet sponte sua incensos erectosque ad Catholicae fidei defensionem, hortari 

tamen atque excitare pro hac temporum iniquitate non praetermittimus, ut 

quo validiores quotidie hostiles impetus tiant. eo firmiori animo sustinendos 

ac frangendos curent, atque adeo commissos suae curae fideles de fallaciis 

insidiisque admonere non desinant, quibus avellere ipsos a Matris Ecclesiae 

gremio vaferrimi homines connitantur. 

Jam vero ex daranando illo libello, quaenam tandem sint auctoris et 

ceterorum oranium consilia, qui civilem Sanctae Sedi principatum extorquere 

conantur, detracta veluti larva manifeste deprehendimus. Scilicet nihil aliud 

intendunt ac moliuntur, quam ut Sanctissimae Religionis fundamenta subvertant. 

Id sane per provincias a civili Nostra dominatione iniuste subreptas, 

id per reliquas Italiae regiones perlidissimis quibusque artibus stuaiose 

curari et videmus et ingemiscimus. Huc spectant disseminatae quaquaversus 

perversae sacrorum librorum interpretatiunes ad fidem corrumpendam, 

diffusa ad contaminandos luventutis mores tm"pissimorum libellorum colluvies, 

invecta quocumque effraenis vivendi hcentia, despecta, proculcata Ecclesiae 

potestas, sacra immunitas violata, subducta ab auctoritate et vigilantia 

Episcoporum publica iuventutis institutio. omnisque doctrinae morumque 

disciplina, pi-aepositi docendo homines de religione prave sentientes, evulgatum 

in Umbria decretum de cunctis ferme religiosis familiis e claustro exturbandis, 

de extinguendis CoUegiatis Capituiis, delendisque simplicibus 

cuiusvis generis Beneticiis, piisque Sodalitiis eorumque bonis per summam 

iniuriam occupandis ') ; huc spectant coniecti in vincula ecclesiastici viri, ipsique 

sacri Antistites, quos inter Venerabilis Frater Archiepiscopus Urbinas, 

nuper septus armis in custodiam traditus, et Cardinalitia etiam dignitate 

lulgens Venerabilis Frater Firmanus Antistes per vim abreptus a Sede sua, 

alioque relegatus, et ab omni commissi gregis curatione pronibitus, ac plures 

etiam Antistites et Sacerdotes e Regno Neapolitano vel in carcerem missi, 

vel ad fugam coacti; huc spectant (nec sine acerbissimo doloris sensu memoramus) 

patefacta per nonnullas Italiae civitates protestantibus templa, et 

publicae etiam scholae institutae, ubi in perniciem Catholicae Religionis 

quaelibet impune tradatur doctrinae perversitas; denique promulgatum in 

Umbria dccretum, quo matrimonium, nuncupatum ab Apostolo magnum Sacramentum, 

peculiaribus civilibus disciplinis illigatur, ac ferme subtrahitur 

ab Ecclesiae potestate, eo fortasse consilio ut postea civilibus dumtaxat subdatur 

legibus, eaque ratione, nuod Deus avertat, legalis invehatur concubinatus 

cum extremo animarum netrimento ^). Atque liic, uti Apostolici Nostri 

muneris ratio postulat, quidquid contra Ecclesiae iura et patrimonium, 

contra religiosas personas earumque bona actum hucusque est, vel peragatur 

') Hnc ref. prop. 47, 53, 79. ') Nnc ref. prop. 73.

128 

in posterura, damnamus, reprobamus, ac nullius vis et roboris, ac prorsus 

irritum palam edicimus. 

Quanta vero ubique sit rerum omnium tum publicarum tum privatarum 

perturbatio, quantus in Europa motus, quantis dissidiis fiagret Italia, 

ecquis non videat ac Nobiscnm non maxime doleat? Tam multa tamque 

gravia rei sacrae et civili infiicta vulnera considerantes exclamare cogimur 

cum Propheta: «Infecta est terra ab habitatoribus suis, quia transgressi sunt 

«leges, mutaverunt ius, dissipaverunt foedus sempiternum.» 

Haec autem malorum conweries ab iis maxime rcpetenda, qui, ut suam 

per Italiae fines ditionem extendant. humana quacque iura ac divina audacter 

pervertunt, qui publicae se felicitatis auctores iactant ac praedicant, 

quocumque tamen pervaserint, ibidem saevissimae veluti tempestates impressa 

relinquunt furoris, excidiique vestigia. Utinam aliquando redeant insipiente.s 

ad cor, nimirum intelligant, Reiigione sublata, nuUum humanae societati 

superesse praesidium tum ad stabilitatem tum ad quietem! Utinam sibi aliquando 

persuadeant. unani esse Catholicam Religionem veritatis magistram, 

virtutum omnium altricem, in qua civitatum, regnorum incolumitas, salusque 

nitatur! Meminerint aliquando, Apostolicam hanc Sedem nedura adversatam 

nunquam fuisse verae ac solidae popalorum felicitati '), quin etiam 

quovis tempore de universo hominum gencie\uisse egregie promeritam; per 

illam namque traductae ad humanitatem barbai-ae gentes, veraeque religionis 

praeceptis institutae, sedati bellorum tumultus, provectae modis omnibus 

Donae artes ac disciplinae, calamitosis aegi'isque recreandis publica caritatis 

excitata domicilia, asserta, promulgata et principibus et populis vel ia 

maximis perturbationibus iustitiae atque honestatis principia. Haec atque 

alia quamplura per Apostolicam Sedem in bonum humanae societatis provide 

sapienterque peracta, multis eximiisque testata monumentis, ad omnis 

praedicationem temporis celebrabit historia. 

Sed iam paternum animum Nostrum ad se revocat plurimis afflicta 

malis per Orientem Ecclesia, quae tamen cruentis martyrum palmis 

nobilitari ornarique non desinit. Loquimur nempe, Venerabiles Fratres, de 

regno Choreae, de Sinensium Imperio, regnisque finitimis, ubi neque atrocissimis 

cruciatibus, nec dirissimo quovis mortis genere debilitata aut victa 

est Christianorum in fide constantia; loquimur de Cochinchinae ac Tonchini 

regionibus, in quibus ad extinctionem prorsus christiani nominis acerbissime 

recruduit ethnicorum immanitas. Quid enim memorabimus collegia, coenobia, 

temnla, publicas privatasque aedes vel solo eversas, vel flammis absumptas? 

Quia Christifideles referemus cuiusque aetatis, conditionis, ordinis partim 

saevissime exagitatos, nudatosque rebus omnibus, hac illac errantes \itam 

trahere coactos quovis supplicio acerbiorem , partim in carcerem detrusos, 

omnique tormentorum gonere excruciatos, qui tamen in ferendis pro Christo 

suppliciis ac morte obeunda veterum Ecclesiae Martyrum fortifcudinem retulerunt? 

Neque minus Nos tangit ac movet miserrima Christianorum per 

Syriam conditio, qui, licet a crudelissimae caedis perpessione quievennt, 

assiduo turbMutnr metu, ne compressus tantisper militaribus Europae copiis 

infidelium im])elus in rapinas iterum caedesque furentius erumpat. Illorum 

Nos relevandis infortuniis, sin minus paternis desideriis parem, aliquam 

tamen pro angustis Nostris rebus pecuniae partem transmittendam curavimns, 

quam offerre Nobis nunquam intermisit pia Catliolicarum gcntium liboralitas. 

Quarum etiam non sine laude commemoratum volumus egregium 

caiitatis exemplum in reci-eandis subsidiorum largitate afflictis per Syriam 

fidelihus. atque adeo maximoitcrc laetamur, nunquam languescerc in Ecclesia 

virtutem illam. quam divinus Reparator praecipuum esse signum voluit 

Christianae Keligionis. 

Ilic. qyiom hactenus exposuimus, sacrarum rerum et publicarum status, 

dcplorandiis (|ui(li'm ac luctuosus, Nos vehemcnter angit at^pie jierturbat, et 

gravi etiam moerore complct, Venf^rabilcs f^ratros; Vosque in partem vocatos 

procurationis Nostrae, in iârtciu etiam doloris venire non dubitamus. 

Sed lamen non concidamus aniino, atqiie iteratis quotidie precibus lovemus 

oculos nostros in montem, uude in tautis rcrum asperitatibus opportunum 

«) Huc re/. prop. 40, 80.

129 

exspectemus auxilium. Aderit Ecclesiae suae Deus, aderit numilitati Nostrae, 

Eiusque Nos virtute roboratos ab officio et constantia Apostolici "Ministerii 

nullus plane periculi metus, nuUa deterrebit adversitas Jnnocens Christianorum 

sanguis, quo perfusa Orientalis terra est, in odorem suavif atis ascendat 

ad Dominum, illoque salutari velut sacriticio placatus gravissimas, quibus 

premimur, quaeque impendent, calaraitates propitius avertat; atque accedente 

Sanctissimae Genitricis Dei ab origine Immaculatae patrocinio, et beai issimis 

Apostolis Petro et Paulo suflragantibus , concedat Ecclesiae suae de acerbissimis 

inimicis referre victoriam. Exsurgat aliquando in iudicium Deus, 

hostesque sui nominis religionis excidium anhelantcs, multa et nefaria in 

Ecclesiam molientes, in fortitudine brachii sui disperdat et conterat, vel, 

quod potius et optamus et poscimus, divinae gratiae lumine collustratos in 

viam iustitiae et veritatis dives in misericordia clementissLme traducat 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XVIII, martii anni MDCCCLXI *). 

Venerabiles Fratres 

Jamdudum cernimus, Venerabiles Fratres, quo misero sane conflictu 

ob invicem pugnantia inter veritatem et errorem, inter virtutem et vitium, 

inter lucem et tenebras principia, hac miserrima nostra praesertim aetate 

civilis exagitetur societas. Xamque alii ex una parte tuentur quaedam modernae, 

uti appellant, civilitatis placita, alii ex altera iustitiae sanctissimaeque 

nostrae Keligionis iura propugnant. Ac primi postulant, ut Romanus 

Pontifex cum trogressu , cum Jîbaralismo^ uti vocant, ac recenti civilitate 

se reconciliet et componat '^). Alteri vero merito efflagitant, ut immobilia et 

inconcussa aeternae iustitiae principia integra et inviolata custodiantur, et 

saluberrima divinae nostrae Keligionis vis omnino servetur, quae et Dei 

gloriam ampliiicat, et opportuna tot malis, quibus humanum genus affligitm*, 

aifert remedia, quaeque est unica, veraque norma, qua tilii hominum in hac 

mortali vita omni virtute instituti ad beatae aeternitatis portiun perducuntui*. 

Sed hodiernae civilitatis patroni huiusmodi haud acquiescunt, quandoquidem 

sese veros et sinceros Religionis amicos afiirmant. Ac Nos fidem eis 

adhibere vellemus, nisi tristissima sane facta, quae ante omnium oculos 

quotidie versantur, contrarium prorsus ostenderent. Et quidem una est vera 

ac sancta super terrani religio, ab ipso Chinsto Domino fundata et instituta, 

quae virtutura omnium foecunda parens et altrix, ac vitiorum expultrix, et 

animorum liberatrix, veraeque felicitatis index, appellatur Catholica, Apostolica, 

Romana. Quid autem sentiendum de iis, qui extra hanc salutis arcam 

vivimt, iam alias declaravimus in Consistoriali Nostra Allocutione diei 9. 

Decembris anni millesimi octingentesimi quinquagesimi quarti *), atque hic 

eamdem doctrinam confirmamus. Jam vero ab iis, qui pro Religionis bono 

Nos ad hodiernae civilitati dexteram porrigendam invitant, quaeriraus utruni 

facta talia sint, quae Christi hic in terris Vicarium ab Ipso ad caelestis 

suae doctrinae puritatem tuendam, atque ad agnos ovesque cadera doctrina 

pascendas et confirmandas divinitus constitutum possint inducere, ut sine 

gravissimo conscientiae piaculo, et maximo omnium scandalo se cum hodierna 

civilitate consociet, cuius opera tot nunquam satis deplcranda eveniunt 

mala, tot tetcrrimae opiniones, errorcs et principia promulgantur. quae catholicae 

Religioni eiusque doctrinae omnino adversantur. 

Atquc inter haec facta nemo ignorat quomodo vel ipsae solemnes conventiones 

inter hanc Apostolicam Scdcm et Regios Principes rite initae 

penitus destruantur, veluti nuper Neapoli accidit. Qua qiiidem dc re in hoc 

amplissimo vestro consessu etiam atque etiam querimur, v enerabiles Fratres, 

>) Huc referuntur Si/llabi Propositiones 37, 61, 76, 80 

') Huc ref. prop. 80, coll. 40. 

') Supra, pag. 78, 80. /Juc ref, prop 16, 17 

9

130 

et summopere reclamamus eo prorsus modo, quo contra similes ausus ct 

vlolationes alias protestati sumus. 

llaec autem moderna civilitas dum cnique acatholico cultui favet, 

ipsosque infideles a publicis muneribus obeundis minime proliibct, et catholicas 

scholas illorum liliis recludit, irascitur adversus Religiosas Familias, 

adversus Instituta catholicis scholis moderandis fandata, adversiis quamplurimos 

cuiusque givadus ecclesiasticos Viros, amplissiraa etiam dignitate insignitos, 

quorum non pauci vitam in exilio incerto aut in vinculis misere 

agunt, et advorsus etiam spcctatos laicos viros, qui Nobis et huic Sanctae 

Sedi addicti Religionis iustitiaeque causam alacriter defendunt. Haec civilitas 

dum acatholicis institutis ac personis subsidia largitur. catholicam Ecclesiam 

iustissimis suis possessionibus spoliat, et omnia adhibet consilia ac 

studia ad salutarem ipsius Ecclesiae efticaciam imminuendam. Insuper dum 

omnem tribuit libertatem quibusque verbis et scriptis, quae Ecclesiam, 

omnesque ipsi ex corde devotos aversantur, ac dum licentiam animat, alit 

et fovet, eodem tempore se omnino cautam moderatamque exhibet in repre- 

Londenda violenta et immiti inttrdum agendi ratione contra eos adhibita, 

qui optima vulgant scripta; et oranem in puniendo exercet severitatem, si 

ab his moderationis fines vel leviter praeteriri arbitretur. 

Huiusmodi igitur civilitati posset ne unquam Romanus Pontifex amicam 

protendere dexteram, et cum ea foedus concordianKjue ex animo inire? 

Vera rebus vocabula restituantur, et haec Sancta Sedes sibi scmper constabit. 

Siquidem ipsa verae civilitaiis continenter fuit patrona et altrix; atque historiae 

monumenta eloquentissime testantur ac probant, omnibus aetatibus ab 

eadem Sancta Sede in disiunctissimas quasque et barbaras terrarum orbis 

regiones vcram rectamque fuisse invectam morum humanitatem, disciplinam, 

sapientiam. At cum civilitatis nomine velit intelligi systema apposite comparatum 

ad debilitandam ac fortasse etiam delendam Curisti Ecclesiam, nunquam 

certe quidem haec Sancta Sedes et Romanus Pontifex poterunt cura 

huiusmodi civilitate convenire. Huae enim, uti sapientissime clamat Apostolus, 

parlicipatio itistitiae cum iniquitate, aut quae socictas luci ad tenebras? 

Qûae futem cnncentio Christi od Belial? ') 

Qua igitur probitate perturbatores , et seditionis patroni suam vocem 

attollunt ad exaggerandos conatus frustra ab ipsis aduibitos, ut se cum 

Romano Pontifice componant? Hic enim, qui suam omncm vim haurit ex 

aeternae iustitiae principiis, quonam pacto posset illa unquam deserere, ut 

sanctissima debilitctur fides, atque adeo Italia in discrimcn adducatur amittendi 

maximum suum splendorem et gloriam, qua undeviginti ab hinc saeculis 

refulget ob centrum et sedem, qua praestat, catholicae veritatis? 

Xeque obiici potest, hanc Apostolicam Sedem in rebus civilis principatus 

clausas habuisse aures illorum postulationibus, qui liberiorem administrationem 

exoptare significarunt. Ut vetera omittamus exempla, de hac 

nostra infelici aetate loquemur. Ubi enim Italia a legitimis suis Principibus 

liberiores institutiones obtinuit, Nos paternum animum gerentes filiorum 

partem Pontificiae Nostrae ditionis in civilem administrationom cooptavimus. 

et opportunas dedimus conccssiones, propriis tamen prudentiae modis ordinatas, 

ne munus paterno animo concessum per maloruni liominTmi operam 

veneno inficeretur. At vero quid inde factum ost? Effraena liccntia innocua 

Nostra largitate potita est, et Aulae, quo publici Ministri ac Deputati convencrant, 

limina sangiunc resiiersa, et im])ia manus iu enm sacrilogc conversa 

qui bcncficium concosserat. Quod si rocontissimis hisce temporibus 

consilia circa civilem procurationem Nobis data fuorunt, hand ignoratis. 

Vencrabilcs Fratres, illa a Nobis admissa fiiisse, co tamen excepto ac reiecto. 

quod non ad civilcm administrationcm rospiciobat, scd eo spcctabat, ut spoliationis 

parti iam patratae assenfiromur. Nihil voro cst cur de consiliis 

bcne acccptis, dcque Nostris sincoris ad illa exsoquonda promissis loquamur. 

cum usurpationum modcratoros alta voce profitcrentur, se non quidom roformationcs, 

scd absolutam rcbcllionom, omnemquo a legitimo Princijie seiunctioncm 

omnino velle '). Atque ipsi erant gravissimi facinoris auctores et 

') Epst. n. nd Corinth. Vf. 14, 15 

') Jluc rcf. prap. 7tt, et nota ad §. I\

131 

antesignani, qui suis clamoribus omnia replebant, non vero populus, ut de 

illis murito dici possit, quod Venerabilis Beda de Pharisaeis et Scribis Christi 

inimicis aiebat'): ôn /lacc aiigui dt turba, sed Jharisaei calumniabautur 

et HcriOoe, siciti EvanrjtHstae testantur. 

Sed Romani Pontificatus oppugnatio non solum eo spectat, ut haec 

Sancta Sedes et Romanus Pontiiex legitimo suo civili principatu omnino 

privetur, sed eo etiaui tendit, ut infirmetur, et, si tieri unquam posset, plane 

tollatur salutaris catbolicae religionis virtus: ac proptcrea impetitDei ipsius 

opus, redemptionis fructum, et sanctissimam illam tidem, quae pretiosissima 

est haereditas in nos derivata ex incâbiii sacriticio, quod in Golgotha consummatum 

est. Atque ita se i-em habere satis superque demonstraut tum 

commemorata iam tacta, tum ea quue in dies evenire videmus. Quot enim 

in Italia Dioeceses ob illata impedimenta suis Episcopis orbatae, plaudentibus 

modernae civilitatis patronis, qui tot christianos populos sine pastoribus 

derelinquunt, et illorum Donis potiuntur, ut ea in pravos etiam usus convertant! 

Quot sacrorum Antistites in exilio versantur! Quot (cum incredibili 

animi Nostri dolore dicimus) apostatae, qui non Dei, sed Satanae nomine 

loquentes, ac impunitate ipsis a fatali regiminis systemate concessa tidentes, 

et conscientias exagitant, et intirmos ad praevaricandum impellunt, et misere 

lapsos in turpissimis quibusque doctrinis oblirmant, et Cliristi vestem lacerare 

contendunt, cum minime reformident Nationales, uti dicunt, Ecclesias, 

aliasque id genus impietates proponere ac suadere ') ! Postquam vero ita 

religioni insuitaverint , quam per hypocrisim invitant ut cum hodierna civilitate 

conveniat, non dubiiant pari cum hypacrisi Xos excitare ut cum Italia 

reconciliemur. Scilicet cum omni fere civili Nostro princijiatu spoliati gravissima 

Pontiticis et Principis onera sustineamus piis Catholicae Ecclesiae 

filiorum largitionibus quotidie amantissime ad Nos missis, cumque gratis invidiae 

et odii signum facti simus eorum ipsorum opera, qui conciliationem a 

Nobis postulant; id vellent praeterea, ut palam declararemus, usurpatas 

Pontificiae Nostrae ditionis Provincias in liberam usurpatorum proprietatem 

cedere. Qua sane audaci et hactenus inaudita postulatione quaererent, ut ab 

hac Apostolica Sede, quae seraper fuit et erit vcritatis iustitiaeque propugnaculum, 

sanciretur, rem iniuste violenterque direptam posse tranquille 

nonesteque possideri ab iniquo aggressore; utque ita falsum constitueretur 

principium, fortunatam nempe facti iniustitiam nullum iuris sanctitati detrimentum 

aiierre '•). Quae postulatio iis etiam repugnat solemnibus verbis, 

qui in magno et illustri Senatu') nuperrimis hisce diebus declaratum est' 

Jiomanuin fontijicem esse /iepraesenlalorcin praecipuae vis tnoralis in Immana 

socieiate. Ex quo illud consequitur, eum nullo modo posse vandalicae 

spoliationi consentire, c[uin fundamentum violet illius moralis disciplinae, 

cuius ipse veluti prima forma et imago dignoscitur. 

Jam vero quicumque vel errore dcceptus vel timore perculsus praebere 

velit consilia iniustis perturbatorum civilis societatis votis consentanea, 

necesse est ut hisce potissimum temporibus sibi omnino ]iersuadeat, illos 

nunquam contentos fore, nisi viderint omne auctoritatis principium, omne 

religionis frenum, omnemque iuris iustitiaeque regulam de medio tolli. Atque 

huiusmodi subversores in civilis societatis calamitatera illud iam tum voce 

tum scriptis assequuti sunt, ut humanas mentes perverterint, mnralem sensum 

debilitaverint, et iniustitiae horrorem eripuerint; atque omnia conantur 

ut cunciis persuadeant, ius ab honestis gentibus invocatum nihil aliud esse, 

nisi iniustam voluntatem quae debeat omnino contemni'). Hou! vere /uxt ct 

dejluxit lerra^ et injirmata est ; dc/liixit orbis, injirmatn est altititdo populi 

terrae. Et terra in/ecln est ab /labilatorlbiis siiis: quia transgressi sunt 

leyes, mntaverunt ius. dissipaverunt fnedus sf-mpiternum *) 

Verum in tanta tenebrarum obscuritate, qua Deus inscrutabili suo 

iudicio gentes sinit offundi, Nos omnem Nostram spem fiduciamque plane 

collocamus in inso clementissimo miscricordiarum Patrc et Deo totius consolationis, 

qui Nos consolatur in omni tribulatione Nostra. Ipse namque est, 

") Li}). I. C. 48. in C. XI. Lucae. ^) Huc ref. pmp. 37. 

') Httc ref prop Gl. ^) Galliro vldciicet. Nota ed. 

») huc ref. §. VIL SijUabi. ') Isai. XIV. 4, 5. 

9*

132 

qui Vobis, Venerabiles Fratres, concordiae et unanimitatis mter Vos spiritum 

ingerit, et quotidie magis ingeret, ut Nobiscum arctissime aeque ac 

couc^rdissime coniuncti parati sitis una Nobiscum sortem illam subire, quae 

arcauo divinae suae providentiae consilio cuique nostrum reservata sit. Ipse 

est, qui caritatis vinculo inter se, et cum hoc catholicae veritatis et unitatis 

centro coniungit Sacrorum christiani orbis Antistites, qui fideles sibi commissos 

evangelicae veritatis doctrina instituunt, eisque iter in tanta caligine 

tuto sequendura monstrant, nuntiantes virtute prudentiae populis sanctissima 

verba. Ipse super omnes catholicas gentes eifundit spiritum precum, et acatbolicis 

aequitatii sen um inspirat, ut rectum de hodiernis eventibus ferant 

iudicium. Haec autem tam mira in universo catholico orbe precum consensio, 

tamque unanimes erga Nos amoris signiticationes , tot sane variisque 

modis expressae (quod in anteactis aetatibus haud facile queat inveniri) manifestissime 

ostendunt, quemadmodum hominibus rccte animatis opus omnino 

sit tendere ad hanc Beatissimi Principis Apostolorum Cathedram, lucem terrarum 

orbis, quae magistra veritatis et nuntia salutis semper docuit, et usque 

ad consummationem saeculi iramutabiles aeternae iustitiae leges docere 

nunquam desinet. Tantum vero abest, ut Italiae populi ab hisce luculentissimis 

filialis erga Apostolicam hanc Sedem araoris et observantiae testimoniis 

abstinuerint, ut immo quamplura centena ipsorum raillia Nos araantissimis 

litteris adiveriut, nou eo quidera consilio ut conclamatam a veteratoribus 

reconciliationem peterent, sed ut Nostras molestias, poenas, angores summopere 

dolerent, suumque erga Nos affectura oraniraode confirraarent, et nefariam, 

sacrilegaraque civilis Nostri, eiusdemque Sedis principatus spoliationem 

etiam atque etiam detestarentur 

Cura porro ita se res habeant, antequam loquendi finem faciamus, 

coram Deo et hominibus clare apertequc declaramus, nullam prorsus adesse 

causam quare cum quopiam Nos reconciliari debearaus. Quoniam vero, licet 

imraerentes, Illius hic in terris vice fungimur, qui pro transgi'essoribus rogavit, 

veniamque petiit, probe sentimus a Nobis parcendura iis qui Nos 

oderunt, ac pro ipsis oranduni, ut divinae gratiae auxilio resipiscant, atque 

ita illius, qui Christi hic in terris vicariara gerit operani , benedictionem 

proraereantur. Libenter utique pro illis oraraus, iisque, statira ac resipuerint, 

ignoscere ac benedicere parati sumus. Interim taraen non possuraus 

inertes haerere, veluti qui nullara de hunianis calaraitatibus curara capiunt; 

non possuraus non vehementer comraoveri et angi, ac uti Nostra non reputare 

raaxiraa danina et raala iis nequiter illata, qui persecutionem patiuntur 

propter iustitiara. Quocirca duni intinio moerore conficimur, Deunuiue obsecraraus, 

gravissinmra suprenii Nostri Apostolatus raunus irapleraus loquendi, 

docondi et daranandi quaecunique Deus Eiusque Ecclesia docet et damnat, 

ut ita cursum Nostrum consumraeraus, et ministerinm verbi, quod accepimus 

a Domino Jesu, testificari Evangelium gratiae Dei. 

Itaque si iniusta a Nobis petantur, praestare non possumus si vero 

postuletur venia, illam ultro libcnterque, uti nuper declaravimus, impertiemur. 

Ut autem huiusce veniae verbum eo proferaums raodo, qui Pontiticiae 

Nostrae dignitatis sanctitatem oraniuo decet, flectimus ante Doum genua, et 

triumpliale nostrae redemptionis am])lectcntes vcxillum, Christum Jesura humillirae 

deprecamur, ut Nos eadcra sua ropleat caritato, ut eo prorsus modo 

ignoscamus quo Ipso suis pepercit iuimicis, antequam sanctissimum suum 

spirituni in aeterni Patris Sui traderet nianus. At(iuo ab Ijjso irai)ensissirae 

exi)osciraus, ut queniadniodura post veniani ab Eo tributam, inter densas 

tenebras, quibus universa terra fuit obducta, iniraicorum suoruni mentcs 

illustravit, (pii horrendi faciuoris poenitentes revcrtebaiUur percutientes 

pectora sua, ita in hac tanta nostrae actatis caligiiio velit ex inexhaustis 

infinitxic suae misericordiae thesauris caclestis ac triumphatricis suae gratiac 

efTiindere dona, (|iiibus onnios errantes ad unicum suum ovile rcdeant. Quaecunu|ue 

aiitcm futura sint invcstigabilia divinae suao provideiitiae consilia, 

ipsum Christura Jcsura Ecclesiae suae noraine rogamus, ut Vicarii sui causam, 

quae Ec('Iesiae smie causa est, iudicet, camque coutra liostium suorum 

conatus defeudat, ac gloriosa victoria exornet et augeat. Ipsuin ilom exoranius, 

ut perturbatae societati ordinem traiu|uillitatemquc restituat, et optatissimani 

paccra tribuat ad iustitiae triuinphum, quem ab Eo unice cxspe-

133 

ctamus. In tanta enim trepidatione Europae, totiusque terrarum orbis, et 

eorum, qui arduo funguntur niunere moderandi populorum sortes, Deus 

unus est, qui Nobiscum et pro Nobis pugnare possit. Judica iws, Deus, et 

discerne causam iiostram de geiite nori sancta : da pacem, Domine, in diebus 

nostris, quia non est alius qui puynet pro nobis, iiisi tu, Deus noster. 

Allocutio 

habita in consistorio secreto die XXX. septembris anni MDCCCLXI ')• 


Meminit unusquisque vestrum, Venerabiles Fratres, quanto animi 

Nostri dolore in hoc aniplissirao vestro consessu saepissime lamentati simus 

gravissima ct nunquara satis deploranda damna, catnolicae Ecclesiae, huic 

Apostolicae Scdi, Nobisque cum maximo ipsius civilis societatis detrimento 

illata a Subalpino Gubernio, atque a funestissimae rebellionis auctoribus et 

fautoribus in miseris praesertim Italiae regionibus, quas idem Gubernium 

iniuste aeque ac violenter usurpavit. Nunc vero inter alia innumera et 

semper graviora vulnera sanctissiraae nostrae religioni ab ipso Gubcrnio, et 

nefariae conspirationis hominibus indesinenter infiicta, dolere cogimur, Dilectum 

Filium Nostrum clarissimum vestrum Collegam, ac vigilantissimum 

Neapolitanae Ecclesiae Archiepiscopura, pietate ac virtute conspicuum, 

quem hic praesentem intuemini, militari manu fuisse comprehensum, et a 

proprio grege cum ingenti bonorum oniniura luctu avulsura. Oranes autem 

norunt, quomodo eiusdem Gubernii et rebellionis satellites, omni dolo et 

fallacia pleni, atque aborainabiles facti in viis suis, veterum haereticorum 

molitiones et furores renovantes, et contra sacra omnia debacchantes, Dei 

Ecclesiam, si heri unquam posset, funditus evertere, et catholicara religionem, 

eiusque salutarem doctrinara ex oraniura aniniis radicitus exstirpare, et pravas 

quasque cupiditates excitare et inflaramare connitantur-). Hinc, omnibus 

divinis humanisque proculcatis iuribus, et ecclesiasticis censuris omnino 

spretis, Sacrorum Antistites audacius in dies a propriis Dioecesibus expulsi, 

atque etiam in carcerem missi, et quamplurimi tideles populi suis orbati 

pastoribus, et utriusque Cleri viri miserandura in modum divexati, omnibusque 

iniuriis exagitati, et Religiosae Familiae exstinctae, earumque Sodales 

6 suis Coenobiis eiecti, ad rerum omnium inopiam redacti, et Virgines Deo 

sacrae panera emendicare coactae, et religiosissiraa Dei Terapla spoliata, 

poiluta, et in latronura speluncas conversa, et sacra bona direpta, et ecclesiastica 

potestas, ac iurisdictio violata, usurpata, et Ecclesiae leges despectae 

et conculcatae^). Hinc publicae depravatarum doctrinarura scholae constitutae, 

et pestiferi libelli et ephemerides e tenebris emissae, ac late per orania loca 

immanibus huius scelestae coniurationis sumptibus dissipatae. Quibus perniciosissimis 

et aborainandis scriptis sanctissima tides, religio, pietas, honestas, 

pudicitia, pudor, omnisque virtus oppugnantur, ac vera et inconcussa 

aeternae naturalisque legis, ac publici privatique iuris principia, praecepta 

evertuntur, et legitiraa cuiusque libertas, proprietas irapctitur, ac domesticae 

cuiusquc familiae et civilis societatis fundamenta labetactantur, oniniuraque 

bonorura fama falsis criminationibus, maxiraisque laceratur conviciis, et 

eifraenis vivendi, et quidlibet audendi licentia, omniuraque vitiorum et errorum 

impunitas maiorem in modum fovetur, propagatur, ac promovetur "*). 

Nemo vero non videt quam luctuosa omnium calaraitatum, scelerum, 

et exitiorum series ex hoc tanto irapiac rebcllionis incendio in miscram 

praesertim Italiam redundaverit. Etenim, ut Pro)ihetae verbis utamur: 

,. AJcdedictum, et mendaciitm , et /lomicidinm , et /iirtum , et adiilteriiun inundaverunt 

, et sanguis sanguinem tetigit ').' Horret quidcm rcfllgitque 

dolore animus, et commemorare reformidat, plura in Neapolitano Kcgno 

") f/uc refertur Sgllabi Propositio 20. 

') Huc ref. prop. 58. ^) Iluc ref. prop. 53. 

") ., „ „ 79. 

s) Osoas IV. i.

134 

oppida incensa et solo aequata, et innumerabiles prope, intcgerriraosque 

Sacerdotes, religiososquc viros, et cuiusque aetati?;, sexus et conditionis cives, 

ac vel ipsos aegrotantes indignissimis contumel.is affectos, et, indicta etiam 

causa, aut in carcercm detrubos, aut crudelissime necatos. Ecqu.s non acerblssimo 

coiiticiatur mjerore v;dens, a furentibus rebcllionis homin.bus, nuliam 

sacris Ministris, nulJam Episcopali et Curdinalitiae dignitati, nullam Nobis, 

et huic Aposlolicae Sedi, nuliam sacris templis ct rebus, nullam iustitiae, 

nuUam humauitati reverentiam haberi, sed omnia excidiis et vastationibus 

compleriV Ilaec autem ab iis patrantur, qui miuime erubescunt summa impudcutia 

asserere, se veile Ecclesiae libertatem dare, et moralem sensum 

ttaliae restituere. Neque illos pudet a Romano Poutitice postulare, ut iniustis 

eorum desideiiis annuere velit, ne maiora in Ecclesiara damna redundent'). 

Atque illud quoque vel maxime dolendum, Venerabiles Fratres, quod 

nonnulli ex utroque Clero in Italia viri, ecclesiastica etiam dignitate ornati, 

tam tunesto aberrationis et rebeilionis spiritu misere abrepti, ac propriae 

vocationis et ofricii omnino obliti, a veritatis tramite declinaverint, et pravis 

impiorum hominum consiliis faventes cum incredibili bonorum omniura luctu 

facti sint lapis otfcnsionis et petra scandali. 

Ad haec autem, quae deploramus, mala illud etiam permolestum accedit, 

quod huud ita pridera in Mexicana ditione eiusdem generis homines, 

siraili contra catholicam Ecclesiam odio incensi, non extimuerunt iniquissimas 

leges eiusdem Ecclesiae potestati, iuribus, doctrinae plane adversas 

promulgare, ecclesiastica bona praedari, sacras aedes spoliare, in ecclesiasticos 

religiososque viros saevire, virgincs Deo devotas divexare, Episcopos 

variis oppressos iniuriis a suis grigibus distrahere, et in exilium pellere, 

qui fere omnes in hanc almara Urbem Nostram venerunt, et non levi Nobis 

solatio fuere propter egregias virtutes, quibus tantopcre praestant. 

Neque id satis; nam in alia Americae parte, scilicet in Neogranatensi 

ditione, recentissimis hisce diebus rerum civilium perturbatores suprema 

auctoritate potiti infandura protulere decretum, quo ecclesiastica potestas 

suam auctoritatera exercere prohibetur absque civilis gubernii venia et assensu^); 

et inclytae Societatis Jesu Sodales, de re christiana ct civili optime 

meritos, extuibarunt, atque insuper Nostrura Sanctaeque huius Sedis JDelegatum 

a ditionis tinibus triduo abire coegeruut. 

Eniravero in hac tanta taraque tristi oraniura divinarum humanaruraque 

rerura perturbatione vel facile mtelligitis, Venerabiles Fratres, quanta 

aftlictemur araaritudine. In maximis vero curis et angustiis, quas, sine peculiari 

L)ei auxilio, ferre nullo modo possumus, summae certe consolationi 

Nobis cst eximia Venerabilium ^'ratrum tum Italiae, tum universi catholici 

orbis Sacrorum Antistitum reiigio, virtus ac fortitudo. Namque iidem Venerabiles 

Fratres arctissimo fidei, caritatis et observantiae vinculo Nobis et 

huic Petri Cathedrae mirifice obstricti, nullisque perigulis deterriti, cum 

immortali sui nominis et ordinis laude proprium ministeriuni implentes, non 

desinunt, tum voce, tum sapientissimis scriutis, Dei Eiusque sanctae Ecclesiae, 

ct huius Apostolicae Sedis causara, iura, aoctrinam, ct iustitiac atque humanitatis 

rationcs impavide defendere, propriique gregis incolumitati diligenter 

consulere, ac falsas et erroncas inimicorura honiinum doctrinas refellerej 

et impiis illorum conatibus viriliter constanterquc ob«istcre. Ncc minon 

quidcm iucunditatp -oerfundimur, cum videamus quot splendidis sane modis 

ecclosiastici tura cuiusque Italicae regionis, tum totius christiani orbis viri, 

et fidelcs populi, illustria suorum Antistitum vcstigia sectantes singularem 

suum crga Nos et hanc Apostolicam Scdem araorera, venerationemque, et 

egregium in sanctissima nostra religione protitenda ac tutanda studium 

mngis in dies ostendere ac declarare glorientur. Cura autem iidem Vencrabiles 

Fratres, eorumque Clerus ct tidclcs jôpuli sunimopcre dolcant, Nos 

ferc omni civili Nostro, et huius Sanctae Sedis principatu siôliatos in angu- 

stis rebus versari. iccirco nihil sibi gratius, nihil gloriosius, nihil reliijiosius 

esse cxistiraant, qnam ut jîis ac spontaiieis suis largitionibus gravissimas 

Nostras, ct huius Sanctae Sedis omni studio amantissime sublevcnt angustias. 

') IJuc ref, prop. 80. ') Huc ref. prop. 20.

135 

Quocirca dum in hurailitate coi-dis Nostri maximas Dco totius consolationis 

agimus gratias, qui tara inîgni Episcoporura ct populorura tidelium jiietate 

ac larguate acerbissinias Nostras molcstias et aeri.mnas ieii ic, solari ac 

sustentare dignatur, gratissimi animi Nostri sensus cisdera Kiiisco] is iiopulis- 

Que tideiibus iterum palara publiceque tcstari et connrnuire lattamur, (juanaoquidem 

eorum dimitaxat ope auxiiioque maximis et in dies crcsccniibus 

Nostris et huius Sanctae Sedis indigcntiis occurrere possuraus. 

Atque hic, Vcnerabiles Fratres, silentio praetcrire non pcssumus assiduas 

impensi amoris, tirmissimae tidelitatis, devotissimi cbsequii, et rauniticae 

liberalitatis signihcationes, quibus Komanus hic populus ostendfre et probare 

studet ac gcstit, nihil sibi potius esse quam ut Nobis et huic Apos:olicae 

Sedi, ac legitimo Nostro eiusdcmque Sedis civili impcrio constantissime 

adhaereat, omnesque nefarios perturbatr.rum et insidiantium li( minum 

rnotus conatusque repellat, et ex anirao adversetur ac detestetur. Vcs ipsi, 

Venerabiles Fratres, locupletissimi testes estis, quibus sinceris, publicis ac 

locupletissimis declaraticnibus idem Komanus ropulus Nobis carissinms 

huiusmodi egregios avitae suae tidei seusus, ampiissimis laudibus omnino 

dignos, protiteri et in medium proferre non intermittat. 

Jam vero cum divinum prcmissum habeamus, Christum Dominum 

usque ad consummationem saeculi cum Ecclesia sua futurum, et inferi liortas 

contra eam numquam esse praevalituras, certi sunius, divinis suis prcmissis 

non defuturum Deum, qui faciens mirabilia ostendet aliquando, tantam 

tempestatem uon ad Ecclesiae navem demei-gendam. sed ad eam altius attollenciam 

fuisse excitatam. Interim non de?istamus, Vencrabiles Fratres, 

potentissimum Immacuiatae sanctissimacque Dei Genitricis Virginis JMariae 

patrocinium enixe et assidue impiorare, ac ferventissimis precibus dies 

noctesque ipsum clementissimum Deum, cuius natura bonitas, cuius voluntas 

potentia, cuius opus misericordia est, orare et obtestari, ut vciit cito abbreviare 

dies tentationis, christianae civilique reipublicae tam vehementer 

affiictae auxiliariam suam porrigere dexterara, utque divinae suae gratiae 

et misericordiae divitias super omnes propitius etiundens, omncs Ecclesiae 

et huius Sanctae Sedis hostes convertat, et ad iustitiae semitas redu:'at, 

atque omnipotenti sua virtute efticiat, ut, omnibus depulsis erroribus, omnibusque 

de medio sublatis impietatibus, sanctiss'ma suareligio, qua temporaiis 

quo(ûe popuiorum felicitas et tranquillitas vjI maximc contiuctur, ubique 

terrarum magis in dies vigeat, floreat ac dominetur. 

AUocutio 

habita in consistorio secreto die IX. iunii anni iUDCCCLXII '). 

Adstantibm etlam Patriarchis, Frimatibns, Archiepiscopis. Episcop's, sofemnis 

saiiclorum Martyrum injaponn et Michaelis De Saitclis caiionizalionis 

causa Boiiiae coiigregalis. 


Kiaxima quidem laetitia affecti fuimus, Vencrabiles Fratres, ciim 

Sanctorum honores et cultum, Deo bene iuvante, septem et viginti invictissimis 

divinae nostrae religionis heroibus liesterno die decernere potueriraus, 

Vobis lateri Nostro adstantibus, qui cgregia pietate ac virtute praediti, et 

in soUicitudinis Nostrae partera vocati in hac tanta temporum asperitate 

strenue dimicantes pro Domo Israel sunimo Nobis solatio et consolationi 

estis. Utinam vero dum huiusmodi perfundiraur gaudio, nulla moeroris 

luctusquc causa Nos aliunde ccjutristaret. Non i)ossunms enim nou vchementer 

dolere etangi, cum videaraus tristissima, et nuuquam satis dei)loranda 

mala ac damna, quibus cum perraagno aniraaruin detrimento catliolica nunc 

Ecclesia, et ipsa civilis societas miserandum in raodum preniitur ac divcxatur. 

') Huc re/erunttir Sf/l/aOi rroposilioncs 1, 2, 3, 4, 5, 6. 7, 15 19 "'7 30 

44, 49, 56, 57, 58, 59, 60. 7G.

136 

Optime enim noscitis, Venerabiles Fratres, teterrimnm sane bellum contra 

rem catholicam universam ab iis hominibus conflatum, qui inimici Crucis 

Christi sanam nou sustinentes doctrinam, ac nefaria inter se societate coniuncti 

quaecumque ignorant, blasphemant, ac pravis cuiusque generis artibus 

sanctissimae uostrae religionis, et humanae societatis fundamenta labefactare, 

immo, si tieri unquam posset, penitus evertere, omniumque aniraos mentesque 

perniciosissimis quibusque erroribus imbuere, corrumpere, et a catholica 

religione avellere moliuntur. Nimirum callidissirai isti fraudura artifices, et 

fabricatores mendacii non cessant monstrosa quaeque veterum errorum portenta 

iam sapientissimis scriptis toties profligata ac depulsa, gravissimoque 

Ecclesiae iudicio damnata, e tenebris excitare, eaque novis, variis ac faflacissimis 

formis verbisque expressa exaggerare, et raodis omnibus usquequique 

disseminare. Hac funestissima ac diabolica prorsus arte rerum omniuai 

scientiam contaminant, deturpant, raortiferum ad animarum perniciem viris 

diffundunt, effraenatam vivendi licentiam, et pravas quasque cupiditatc-s 

fovent, religiosum ac socialem ordinem invertunt, et omnera iustitiae, veritatis, 

iuris, honestatis ac religionis ideam extinguere conantur, et sanctissima 

Christi dogmata, doctrinam irrident, contemnunt, oppugnant. Horret quidem, 

refugitque aniraus, ac reforraidat, vel leviter attingere praecipuos tantum 

pestiferosque errores, quibus huiusmodi homiues miserrimis hisce temporibus 

divina et humana cuncta permiscent. 

Nenio Vestrum ignorat, Venerabiles Fratres, ab nuiusraodi hominibus 

plane destrui necessariam illam cohaerentiam, quae Dei voluntate intercedit 

mter utrumque ordinem, qui tura in natura, tura supra naturam est; iteraque 

ab ipsis oranino immutari, subverti, deleri propriara, verara, germanamque 

divinae revelationis indolem, auctoritatem, Ecclesiaeque constitutionem et 

potestatem. Atque eo opinandi temeritate progrediuutur, ut omnem veritatem, 

omneraque legera, potestatera et ius divinae originis audacissime denegare 

non metuant. Siquidem haud erubescunt asserere, philosophicarum 

rerum, morumque scientiam, itemque civiles leges posse ac debere a divina 

revelatione , et Ecclesiae auctoritate declinare ') ; et Ecclesiam non esse 

verara perfectamque societatera plane liberam, nec pollere suis propriis et 

constantibus iuribus sibi a divino suo Fundatore collatis, sed civilis potestatis 

esse definire, quae sint Ecclesiae iura et limites, intra quos eadem 

iura exercere queaf). Hinc perverse comminiscuntur, civilem potestatem 

posse se immiscere rebus, quae ad religionem, raores, et regimeu spirituale 

pertinent*), atque etiam impedire, quorainus Sacrorura Antistites et tideles 

populi cura Romano Pontefice, supremo totius Ecclesiae Pastore divinitus 

constituto, libere ac rautuo comrauniccnt ^), ut plane dissolvatur necessaria 

et arctissima illa coniunctio, quae inter raenibra mystici corporis Christi, et 

adspectabile suum Caput ex divina ipsius Christi Domiui institutione esse 

omnino debet. Nihil vero timent omni fallacia ac dolo in vulgus proferre, 

sacros Ecclesiae ministros, Romanumque Pontificera ab orani rerum temporalium 

iure ac dominio esse omnino excludcndos '). 

Summa praetcrea impudentia asserero non dubitant, divinam revelationcm 

non solum nihil prodesse, verum otiara nocere hominis uerfectioni ''); 

ipsaraque divinam revelationem esse impcrfectam, ct iccirco sumectam continuo 

et indcjmiio progressui, qui Imraanac rationis progressioni respondeat'). 

Nec verentur proinde iactare, proi^hetias et miracula in sacris 

Litteris exposita et narrata esse poetarum coramonta, et sacrosancta divinae 

fidei nostrae mysteria philosophicarura investigationuni summam, ac divinis 

utriusque Testaracnti libris niythica contineri invonta, et ipsum Dominum 

nostrum Josum Christum, horribile dictu! mythicam osse fictumom"). Quare 

hi turljulontissimi perversorum dogmatum cultores blaterant, morum loges 

divina hand ogore sanctione, et minirae opus osse, ut humanae loges ad 

naturae ius conformcntur, aut obligandi vim a Deo accipiant ")> ac propterea 

*) Huc ref prop. 57. ') fJnc ref. prop. 19. 

») ^ r, „ 44. '^ r " "" ^^- 

} ''• l). 

-r ri r< 

) "n yi ^ 

/ v V r "• J r^ Yf n ' 

») « « « 56. 

'

137 

asserunt, niillam divhiam existere legem '), Insuper inficiari audent omnem 

Dei in honiiues inundumque actionem^), ac temere attirmant, liumanam 

rationem, nullo prorsus Dei respectu habito, unicum esse veri et falsi, boni 

et mali arbitrum, eamdem humanam rationem sibi ipsi esse legem, ac naturalibus 

suis viribus ad honiinmn ac populorum bonum curandun sufiicere^). 

Cum autem omnes religionis veritates ex nativa humanae ralionis vi perverse 

derivare audeant'), tum cuique homini quoddam veluti primarium ius 

tribuunt, ex quo possit libere de rcligione cogitare et loqui, eumque Deo 

honorem et cultum exhibere, quem pro suo libito meliorem existimat '). 

At vero eo impietatis et impudentiae deveniunt, ut caelum petere, ac 

Deum jpsum de medio tollere conentur. Insigni enim improbitate ac pari 

stultitia haud timent asserere, nullum supremum sapientissimumque Numen 

divinum existere ab hac rerum universitate distinctum, ac Deum idem esse 

ac rerum naturam, et iccirco immutationibus obnoxium, Deumque reapse 

tieri in homiue et mundo, atque omnia Deum esse, et ipsissimani Dei habere 

substantiam, ac unam eamdemque rem esse Deum cum mundo, ac proinde 

spiritum* cum materia, necessitatem cum libertate, verum cum falso, bonum 

cum malo, et iustum cum iniusto ''). Quo certe nihil dementius, nihil magis 

impium, nihil contra ipsam rationem magis repugnans fingi et excogitari 

unquam potest. De auctoritate autem et lure ita temere effutiunt, ut impudenter 

dicant, auctoritatem nihil aliud esse, nisi numeri, et materialium 

virium summam'), ac ius in materiali facto consistere, et omnia humana 

facta iuris vim habere'). 

Jam porro commenta commentis, deliramenta deliramentis cumulantes, 

et omnem legitimam auctoritatem, atque omnia legitima iura, obligationes, 

officia conculcantes, nihil dubitant in veri legitimique iuris locum substituere 

falsa ac mentita virium iura, ac morum ordinem rerum materialium ordini 

subiicere. Neque alias vires agnoscunt, nisi iUas, quae in materia positae 

sunt, et omnem morum disciplinam bonestatemque coUocant in cumulandis 

et augendis quovis modo divitiis, et in pravis quibusque voluptatibus explendis 

^). Atque hisce nefariis abominandisque principiis reprobum carnis 

spiritui rebellis sensum tuentur, fovent, extollunt, illique naturales dotes ac 

iura tribuunt, quae per catholicam doctrinam conculcari dicunt'"), omnino 

despicientes monitum Apostoli clamantis: «Si secundum carnem vixeritis, 

moriemini, si autem spiritu facta carnis mortificaveritis, vivetis ^')-'* Omnia 

praeterea legitimae cuiusque proprietatis iura invadere, destruere contendunt, 

ac perperam animo et cogitatione confingunt et imaginantur ius quoddam 

nuliis cticumscviptutn limiiibns, quo reipublicae S*-atum poUere existimant, 

quem omnium im-ium originem et fontem esse temere aroitrantur ''^). 

Dum vero hos praecipuos infelicissimae nostrae aetatis errores dolenter 

ac raptim perstringimus, recensere omittimus, Yenerabiles Fratres, tot alias 

fere mnumerabiles falsitates et fraudes Vobis apprime notas ac perspectas, 

quibus Dei hominumque hostes rem tum sacram tum publicam perturbare 

et convellere connituntur. Ac silentio praetermittimus multiplices gravissimasque 

iniurias, calumnias, convicia, quibus sacros Ecclesiae ministros, et 

hanc Apoctolicam Sedem dilacerare et insectari non desinunt. Nihil loquimur 

de iniqua sane hypocrisi, qua funestissimae in Italia praesertim perturbatlonis 

ac rebellionis duces et satellites dictitant, se velle, Ecclesiam sua 

gaudere libertate, dum sacrilego prorsus ausu omnia ipsius Ecclesiae iura 

et leges quotidie magis proculcant, eiusque bona diripiunt, et Sacrorura Antistites, 

ecclesiasticosque viros, suo munere praeclare fungentes, quoquo 

modo divexant, et in carcerem detrudunt, et Religiosorum Ordinum alumnos. 

ac virgines Deo sacras e suis coenobiis violenter exturbant, suisque propriis 

bonis spoliant, nihilque intentatum rclinquunt, ut ipsam Ecclesiam in tur- 

') Huc vef. §. VII. Syllabi. ^) IIuc vef. prop. 2. 

5) JJuc ref, prop. 3. 4) ^^ J ^^ 4. 

) >? »» 5> '"• ) )» yt >» !• 

^) » „ „ 60. ») „ „ , 59. 

^) „ „ ., 58. ") „ „ „ 6. 40. 

") Ad Rom. VIII. 13. ") „ , „ 39.

138 

pissimam redigant servitutem, et opprimant ')• Ac dum singularem certe 

ex optatissimu Vestra praesentia voluptatem pcrcipimus, Vos iisi videtis, 

quam iibertatem nunc nabeant Venerabiles Fratrcs Sacrurum in Italia Antistites, 

qui strenueconstanterque praeliantes praolia Doniini minime potuerunt 

cura summo animi Nostri dolure, adversantiura opera, ad Nos venire, et 

inter Vos versari, atque liuic adesse conventui, quod summopcre optavissentj 

queraadmoduui inlelici^j Italiae Arcliie}dscopi et Episcoja suis Litteris summi 

erga Nos et banc Sanctam Scdem amoris et obscqnii plenissimis significarimt. 

Nerainem etiam exSacrorum in Lusifania Antistitibus hic adesse cernitis, ac 

non parum dolcmas, inspecta difficultatum natura, quae obstiterunt, quominus 

ipsi romanum iter aggi'edi posscnt. 

Recensere autem omittimus tot alia sane tristia et horrenda, quae 

ab hisce perversarum doctrinarum cultoribus cum incredibili Nostro ac 

Vestro, et omnium bonorum luctu patrantur. Niiiil itcm dicimus de impia 

conspiratione, et pravis cuiusque generis molitionibus ac fallaciis, quibus 

civilem huius Apostolicae Sedis ])rincipatura omnino evertcre ac destruere 

volunt. Juvat potius hac de re coramt-morare miram prorsus consensionem, 

qua Vos ipsi una cum aliis Venerabilibus Fratribus universi catholici orbis 

Sacrorum Antistitibus numquara intcrmisistis et eijistolis ad Nos datis, et 

pastoralibus litteris ad tideles scriptis hiiiusraodi faliacias detegere, refutarej 

ac siraul doccre, hunc civilera Sanctae Scdis principatura Roniano Pontitici 

fuisse singulari divinae providentiae consilio datura, illuraque necessarium 

esse, ut idem Romanus Puntifex nulli unquam Principi aut civili potestati 

subiectus supremam universi Dominici gi'egis pascendi rcgendique potestatem 

auctoiitatemuue ab ipso Ciiristo Domino divinitus acceptam per universam 

Ecclesiam plenissima libertate exercere, ac maiori eiusdera Ecclesiae et 

fidelium bono, utilitati et indigentiis consulere possit -). 

Quae hactenus lamentati suraus, Venerabiles Fratres, luctuosum plane 

exhibeut spectaculum. Quis enira nou videt tot pravorum dogmatum iniquitate, 

ac tot nequissimis delir.iraentis et machinationibus magis in dies christianum 

populum misere corrurapi, et ad exitiuni impelli, et catholicam 

Ecclesiam, eiusque salutarem doctrinam ac veneranda iura et leges, sacrosque 

ministros oppugnari, et iccirco omnia vitia et scelera invalescere ac 

propagari, et ipsara civilem societatem exagitari? 

Nos itaque Apostolici Nostri ministcrii probe memores, ac de spirituali 

omnium populorum bono et salutc Nobis divinitus commissa vel maxime 

solliciti, cum «aliter,» ut sanctissimiDecessoris Nostri Leonis verbis utamur, 

«Nobis commissos regere non possimus, nisi hos, qui sunt perditores et sunt 

perditi, zelo lidei Dorainicae i»ersequaraur, et a sanis raentibus ne pestis 

naec latius divulgetur, severitate, qua possumus, abscindanms ').* i" hoc 

amplissimo vestro consessu Apostolicam Nostrara attollentes vocem omnes 

corameraoratos praesertini errores non solum catholicae hdei ac doctrinae, 

divinis ecclesiasticisque legibus, verum ctiara ipsi sempiternae ac naturali legi 

et iustitiae, rectaeque rationi omuino repugnantes et summopcre adversos 

rcprobamus, proscribimus atque damnamus. 

Vos autem, Venerabiles Fratres, qui estis sal terrae, et Dominici gregis 

Custodes ac Pastores, etiam atque ctiam cxcitamus et obtestamur, ut 

pro eximia Vestra religione et episcopali zelo pergatis, veluti adhuc cura 

sumina Vestri Ordinis laude fecistis, omni oura, scdulitate et studio fidelcs 

Vobis traditos ab liisce venenatis pascuis arccre. etquavoce, qua opportunis 

scriptis tot perversarum oi)inionura monstra refellere et protligare. Optime 

enim scitis ae sumnia re agi, cum agatur dc sanctissiraae tidei nostrae, ac de 

catholicae Ecclesiae, eiusque doctrinae causa, de populorum salute, ct humanae 

societatis bono ac tranquillitato. Ita(|ue, quantum iu Vobis est, ne 

desinatis unquam a fidelibus avcrtere tam dirae i^cstis contagia, id est ab 

eorum oculis maiiibusque pcrniciosos libros et cphcraerides criiierc, insosque 

fidcles sanctissimis augnstac nostrae religionis pracceptionibus assiauo imbuere 

ct crudire, ac nuniere et cxhortari, ut ab hisce iniquitatis magistris, 

taraquam a facie colubri, eflfugiant. Pergite Vestras omnes curas cogitatio- 

') Hw: ref. prop 80. ') //"c ref. nntn od %. IX. Syllabi. 

») S. Leo Episl. VII. ad Episc. per Ilal. c. 2. Edit. Balier.

IH!) 

nesque in id potissimum coiiferre, ut Clerus sanctc scienteraue instituatur, 

omnibusque virtutibus fulgeat, ut utriusque sexus iuventus aa morum honestatem, 

ijietatem, omneiuque virtutom scdulo formetur, ut salutaris sit studiorura 

rutio. Ac diligcutissime advigilute et ]n'os))icite, ne in humaniores 

litteras, severioresque discipiinas tradendas aliqnid unquam irrepat quod 

tidei, religioni, bonisque moribus adveisetur. Virilitcr agite, Venerabiles 

Fratres, et ne animo unquam concidatis in hac tanta temporum perturbatione 

et iniquitate, sed divino auxiao omnino freti, ac suuuntcs m vnniibus 

SCiiCiini iiitu/jui/iiciOila otqiiiliilis rl /idei iiqite iisînutntcs q adium spliitus, 

quod tsc verhum Dei, ne intermittatis omni m catholicae Ecclesiac, et huius 

Apostolicne Sedis 

impetus frangere. 

hostium conatibus obsistere. eorumque tela retundere et 

Interim vero dies noctesque, sublatis ad caelum oculis, non desistamus, 

Venerabiles Fratres, clementissiinum misericordiarum Patrem, et Deum totius 

consolationis, qui de tenebris facit lucem splendescere, quique potens est de 

lapidibus suscitare tilios Abrahae, in humilitate cordis nostri terventissimis 

precibus indesinenter orare et obseciare, ut per merita Unigeuiti Filii Sui 

Domini nosiri Jesu Cliristi velit christianae et civili reipublicae auxiliariam 

porrigere dexteram, omnesque disperdere errores et impietates, ac divinae 

suae gratiae lumine omnium errantium mentes illustrare, illosque ad se convertere 

et rcvocare, quo Ecclesia sua sancta optatissimam asscquatur pacem, 

et ubique terrarum maiora in dics incremcnta suscijuat, ac prospere vigeat 

et eftiorescat. Ut autem quae petjmus et quaeiimus facilius consequi possimus, 

ne cessemus adhibere rimuni deprecatricem i apud Deum Immaculatam 

Sanctissimamque Deiparam Yirginera Mariara, quae misericordissima, et 

omnium nostrum amantissima mater cunctas semper interemit haereses, et 

cuius nullum apudDeura praesentius patrocinium Petamus quoque suffragia 

tum sancti eiusdem Virginis Spcmsi Joseplii, tum sanctorum Apostolorum 

Petri et Pauli, omniumque Caelitum, et illorum praesertim, quos nuper 

Sanctorum fastis adsciiptos colinms et veneramur. 

Antequam vero dicendi linem faciamus , Nobis temperare non possu- 

mus, quin iterum testenmr et contirmemus , summa 

Nos uti consolatione, 

dum iucundissimo Vestrum omnium consncctu fruimur, Venerabiles Fratres, 

qui tanta tide, pietate et observanlia Nobis et hiiic Petri Cathedrae firmiter 

obstricti, ac ministerium Vestrum iraplentes maiorem Dei gloriam, et animarum 

salutem omni studio procurare gloriamini, quique concordissimis 

animis, atque adrairabili sane cura et araore una cum aliis Venerabilibus 

Fratribus totius caiholici orbis Episcopis et tidelibus Vestrae et illorum 

curae comm:ssis gravissimas Nostras angustias et acerbi!ates modis omnibus 

lenire et sublevare non desinitis. Qaocirca hac etiam occasione amantissimi 

aeque ac gratissimi animi Nostri sensus erga Vos, et alios omnes Venerabiles 

Fratres, et ipsos fidelcs amplissimis verois palam publiceque profitemur. 

A Vobls autem exposcimus, ut cum ad Vesti-as redieritis Dioeceses, velitis 

eisdem fidelibus Vestrae vigilantiae concreditis hos animi Nostri sensus 

Nostro nom.ne nuntiare, illosque certiores facere de paierna Nostra in illos 

caritate, deque Apostolica Benedictione, quam ex intimo corde profectam, 

et cum omnis verae felicitatis voto coniunctam Vobis ipsis, Venerabiles 

Fratres, et eisdem fidelibus impertire vehementer laetamur. 

Litterae 

Venerabili Fratri G^regorio Archiepiscopo Monacensl et Frisingcnsi dle 

XI. decembi'is anni .MDCCCLXII '). 


Venprabilis Frater, Salutem ct Aiiostol:cam Benedictionem. 

Gravissimas inter acerbitates, quibus undique prcmimur in hac tanta 

temporum peiturbatione et iniquitate, vehemcntcr dolemus, cum noscamus, 

') Huc re/eruntur Syllabi rropositwues 9, 10, 11

140 

in variis Germaniae regionibus reperiri nonnuUos catholicos etiam viros, 

qui Sacram Theologiam ac Philosojjhiam tradentes minime dubitant, quamdam 

inauditam adhuc in Ecclesia docendi scribendique libertatem inducere, 

novasque et omnino improbandas opiniones palam publiceque protiteri et 

in vulgus disseminare. Ilinc non levi moerore aiiecti fuimus, Venerabilis 

Frater, ubi tristissimus ad Nos venit nuntius, Presbyterum Jacobum Frohschammer 

in ista Monacensi Academia Philosophiae Uoctorem huiusmodi 

docendi scribendique licentiam prae ceteris adliibere, eumque suis operibus 

in iucem editis perniciosissimos tueri errores. iSulla igitur interposita mora, 

iNostrae Congregationi libris notandis i^raepositae mandavimus, ut praecipua 

volumina, quae eiusdem Presbyteri Frolischammer nomine circumferuntur, 

cum maxima diligentia sedulo perpenderet, et omnia ad Nos referret. Quae 

volumina germanice scripta titulum habcnt; «Introductio in philosophiam:» 

*De libertate scientiae,* «Athenaeum;» quorum primum anno 1858, alterum 

anno 1861, tertium vero vertente hoc anno 1862 istis Monacensibus typis in 

lucem ect editum. 

Itaque eadem Congregatio Nostris mandatis diligenter obsequens 

summo studio accuratissimum examen instituit, omnibusque semel iterumque 

serio ac mature ex more discussis et perpensis iudicavit , Auctorem in pluribus 

non recte sentire, eiusque doctrinani a veritate catholica aberrare. 

Atque id ex duplici praesertim parte : et primo quidem propterea quod 

Auctor tales humanae rationi tribuat vires, quae rationi ipsi minime competunt; 

secundo vero, quod eam omnia opinandi, et quidquia semper audendi 

libertatem eidem rationi concedat, ut ipsius Ecclesiae iura, ofhcium, et auctoritas 

de medio omnino tollantur, 

Namque Auctor in primis edocet, philosophiam, si recta eius habeatur 

notio, posse non solum percipere et intelligere ea christiana dogmata, quae 

naturafis ratio cum fide habet communia (tamquam commune scilicet perceptionis 

obiectum), verum etiam ea quae chi-istianam religionem, fidemque 

maxime et proprie efficiunt, ipsumque scilicet supernaturalem hominis finem, 

et ea omnia, quae ad ipsum spectant, atque sacratissimum Dominicae Incarnationis 

mysterium ad humanae rationis et philosophiae proviuciam pertinere, 

rationemque, dato hoc obiccto, suis propriis principiis scienter ad 

ea posse pervenire '). Etsi vero aliquam intcr haec et illa, dogmata distinctionem 

Auctor inducat. et haec ultima minori iure rationi adtribuat, tamen 

clare aperteque docet, etiam haec contineri inter illa, quae veram propriamque 

scientiae seu philosophiae materiam constituunt. Quocirca ex eiusdem 

Auctoris sententia concludi omnino possit ac debeat, rationem in abditissimis 

etiam Divinae Sapientiae ac Bonitatis, immo etiam et liberae eius voluntatis 

mysteriis, licet posito revelationis obiecto, nosse ex seipsa, non iam ex 

divinae auctoritatis principio, sed ex naturalibus suis principiis et vii'ibus 

ad scientiam seu certitudinem pervenire. 

Quae Auctoris doctrina quam falsa sit et erronea, nemo est qui christianae 

doctrinae rudimentis vel levitcr imbutus, non illico videat, planeque 

sentiat. Namque si isti philosophiae eultorcs vera ac sola rationis et philosophicae 

disciplinae tuerentur principia ct iura, debitis certe laudibus essent 

Erosequendi. Siouidem vcra ac sana i^hilosoplua nobilissimum suum locum 

abct, cum eiusdem philosophiae sit, veritatem diligenter inquircre, humanamque 

rationcm, licct prinii honiinis culjâ obtonebratam, nullo tamen 

modo extinctam. recte ac sedulo excolcre, illustrare, ciusque cognitionis ob- 

iectum, ac permultas vcritatcs percipere, bene intelligere, promoverCj earumaue 

i)lurimas, uti Dei existcntiam, naturam, attributa, quae etiam fides creenda 

proponit, per argumenta cx suis principiis petita demonstrare, vindicare, 

dcfendcre, atque lioc modo viam munirc ad haec dogmata fide rcctius 

tenenda, et ad illa ctiam reconditiora dogmata, quae sola fide percipi iirimum 

i)Ossunt, ut illa aliquo modo a ratione intelligantur. Haoc (]uiaem 

agere, atque in his vcrsari debet sovera ot ])ulclicrrima verae j)liilosophiae 

scientia ). Ad (|uac praestanda si viri docti in Germaniae Accndemiis enitantur 

pro singulari inclytae illius Nationis ad severiorcs gravioresqiic disciplinas 

cxcolcndas j)ropcnsionc, eorum studium a Nobis comprooatur et 

') Huc rej. prop. 9. ') Supra, pag, 20.

141 

commendatur, cum in sacrarum rerum utilitatcra profectumque convertant, 

quae illi acl suos usus invencrint. 

At vero in hoc gravissimo sane negotio tolerare nunquam possumus, 

ut omnia temere ijermisceantur , atque ratio illas etiam res, quae ad tidem 

pertinent, occupet atque perturbet, cum certissimi, omnibusque notissimi 

sint iines, ultra quos ratio nunquam suo iure est progressa, vel progredi 

potest. Atque ad huiusmodi dogmata ea omnia maxime et apertissime sjjectant, 

quae supernaturalem hommis elevationein, ac supernaturale eius cum 

Deo commercium respiciunt, atque ad hunc finem revelata noscuntur. Et 

sane cum haec dogmata sint supra naturam, iccirco naturali ratione, ac 

naturalibus principiis attingi non possunt. Nunquam siquidem ratio suis 

naturalibus 

potest idonea. 

principiis ad huiusmodi dogmata scienter tractanda effici 

Quod si haec isti temere asseverare audeant, sciant, se certe non a 

quorumiibet Doctorum opinione, sed a communi et nunquam immutata 

Ecclesiae doctrina recedere. Ex divinis enim Litteris, et sanctorum Patrum 

traditione constat, Dei quidem existentiam, multasque alias veritates, ab iis 

etiam, qui fidem nondum susceperunt, naturali rationis lumine cognosci, sed 

illa reconditiora dogmata Deum solum manifestasse, dum notum facere voluit 

mysteriurn quod ab^conditum , fuit a saeculis et generotiojiibus ^) et ilu 

^ 

quidem , ut postquam multifariain muUisque modis olim locutus esset patribus 

in prophetis novissime nobis locutus est in Filio per quem fecit el 

, , 

saecula ^) Deum enim nemo vidit unquam. Uniqenitus Filius, 

qui est in sinu Patris , ipse enarravit'^). Quapropter Apostolus, qui gcntes 

Deum per ea, quae facta sunt, cognovisse testatur, disserens de gratia et 

veritate, quae per Jesum Christum jacta est "^), loquimur^ inquit, Dei sapientiam 

in mysterio quae abscondita est quam nemo principum huius 

, 

saeculi cognovit Nobis autem revelavit Deus per Spiritum ISuum, . . .. 

Spiritus enim omnia scrutatur , etiam profunda Dei. Cluis enim hominum 

scit quae sunt hominis , nisi spiritus hominis, qui in ipso est? Jta et quae 

Dei sunt, nemo cognovit, 7iisi Spiritus Dei^), 

Hisce aliisque fere innumeris divinis eloquiis inhaerentes Ss. Patres 

in Ecclesiae doctrina tradenda continenter distinguere curarunt rerum 

divinarum notionem, quae naturalis intelligentiae vi omnibus est communis, 

ab illarum rerum notitia, quae per Spiritum Sanctum tide suscipitur; et 

constanter docuerunt, per hanc ea nobis in Christo revelari mysteria, quae 

non solum humanam philosophiam, verum etiam Angelicam naturalem intelligentiam 

transcendunt, quaeque etiamsi divina reveUtione innotuerint, 

et ipsa fide fuerint suscepta, tamen sacro adhuc ipsius tidei velo tecta et 

obscura caligine obvoluta permanent, quamdiu in hac mortali vita peregrinamur 

a Domino *). 

Ex his omnibus patet, alienam omnino es>e a catholicae Ecclesiae 

doctrina sententiam, qua idem Frohschammer asserere non dubitat, omnia 

indiscriminatim christianae Pieligionis dogmata esse obiectum naturalis 

scientiae, seu philosophiae, et humanam rationem historice tantum excultam, 

modo haec dogmata ipsi rationi tamquam obiectum proposita fuerint, possc 

ex suis naturalibus viribus et prnicipio ad veram de omnibus etiam reconditioribus 

dogmatibus scientiam pervenire '). 

Nunc vero in memoratis eiusdem Auctoris scriptis alia dominatur sententia, 

quac catholicae Ecclesiae doctrinae, ac sensui plane adversatur. 

Etenim eam philosophiae tribuit libcrtatcm, quae non scientiae libcrtas, sed 

omnino rcprobanda et intoleranda ]iliilosophiae liccntia sit appellanda. 

Quadam enim distinctionc inter iihilosophum et philosophiam lacta, tribuit 

philosopho ius et officium se submittenui auctoritati, quam veram ipse pro- 

') Col. I. 26. ') Hebr. II. 12. ') Joan. I. 18. 

*) Joan. I. 17. *) I. Cor. H. 7. 8. 10, 11. 

') S. Joann. Clirys. Honiil. 7. (9) in I. Cor. ; s. .\nibros. dc Fide ad Grat. I. 

10.; s. Lpo do iNativ. Doinini, Soriii. 9.; s. Cyrill. Alcxandr. contra iNcst. lib. 3. 

initio, in Joann. I. 9.; s. Joann. Damasc. dp Fide, orat. II. 1. 2. in I. Cor. c. 2.; 

s. Hicron. in Gal. III. 2. ') lluc ref. prop. 9.

142 , 

baverit, sed utruraque philosophiae ita denegat, ut nulla doctrinae rcvelatae 

ratione habita, asserat, ipsam numquam debere, ac posse auctoritati se submittere 

'). Quod esset toierandum et forte admittendum, si haec dicerentur 

de iure tantum, quod habet philosophia suis iinncipiis, seu methodo, ac suis 

conclusionibus uti, sicut et aliae scientiae, ac si eius libertas consisteret in 

hoc suo iure utondo, ita ut nihil in se admitterct, quod non fuerit ab ipsa 

suis conditionibus acquisitum, aut fuerit ipsi alienum. Scd haec iusta phiiosophiae 

libertas suos limites noscere et expcriri debet. Kunquam enim non 

solum philosopho, verum etiam philosophiae licebit, aut aliquid contrarium 

dicere iis quae divina revelatio, et Ecciesia docet, aut aliquid ex eisdcm in 

dubium vocare, proptereaouod non intelligit, aut iudicium non susciperc, 

quod Ecclesiae auctoritas ae aliqua philosophiae conclusione, quae hucusque 

libera erat, proferre constituit. 

Accedit etiam, ut idem Auctor philosophiae libertateni, seu potius 

eflfraenatara licentiara tam acriter, tam temere propugnet, ut minime vercatur 

asserere, Ecclesiara non solum non debere in philosophiam unquam animadvertere, 

verura etiam debere ipsius philosophiae tolerare errores, eique rolinquere 

ut ipsa se corrigat ^), ex quo evenit, ut philosophi hanc philosophiae 

libertatera necessario participcnt, atque ita etiam ipsi ab omni lege solvantur. 

Ecquis non videt quam vehementer sit reiieicnda, reprobanda, et omnino 

darananda huiusmodi Frohschammer sententia atque doctrina? Etenim Ecclesia 

ex divina sua institutione et divinae tidei depositum integrum inviolatumque 

diligentissime custodire, et aniraarum saluti summo studio debet 

continenter advigilare, ac summa cura ea omnia amovere et eliminare, quae 

vel lidei adversari, vel animarum salutem quovis modo in discrimen adducere 

possunt. Quocirca Ecclesia ex potestate sibi a divino Auctore commissa non 

solum ius, sed officium praesertira habet non tolerandi, sed proscribendi ac 

damnandi omnes errores, si ita fidei integritas, et animarura salus postulaverint; 

et omni philosopho, qui Ecclesiae filius esse velit, ac etiara philosophiae 

officium incumbit. nihii unquara dicere contra ea, quae Ecclesia docet, 

et ea retractare, de quibus eos Ecclesia nionuerit. Sententiara autera, quae 

contrarium edocet, omnino erroneam et ipsi tidei Ecclesiae, eiusque auctoi'itati 

vel maxirae iniuriosam esse edicimus et declaramus. 

Quibus omnibus accurate perpensis, de eorumdem W. FF. NN. S. R. 

E. Cardinalium Congregationis libris notandis praepositae consilio, ac motu 

proprio et certa scientia, matura deliberatione Nostra, deque Apostolicae 

Nostrae potestatis plenitudine praedict(js libros Presbyteri Frohscliammer 

tamquara continentes propositioncs , et doctrinas resiiective falsas, erroneas, 

Ecclesiae, eiusque auctoritati ac iuribus iniuriosas reprobamus, damnamus, 

ac px'o reprobatis et damnatis ab onmibus habcri volumus, atque eidem 

Congregationi mandamus, ut eosdera libros in Indicem prohibitorum librorum 

reterat. 

Dura vcro hacc Tibi significamus, Venerabilis Frater, non possumus 

non expriraore magnum animi Nostri dolorcm, cum videamus hunc tilium, 

eorumdera librorum auctorcm, qui cctcroquin de Ecclesia benemcreri potuissct, 

infelici quodam cordis inipetu miscre abrcptum in vias abire, quae ad 

salutera non ducunt, ac magis magisque a recto tramitc aberpRre. Cum enim 

alius eius liber de animarum origine prius fuissot damnatus, non solum se 

minime submisit, verum etiam non extimuit, eumdcm crrorcm in his etiara 

libris denuo docere, et Nostrara Indicis ('ongrcgationcni contumeliis oumulare, 

ac mulfa alia contra Ecclisiae agendi rationem temerc mcndacitcrque 

pronuntiare ^). Quae omnia talia sunt, ut iis merito, atque optimo iuro indignari 

potuissemus. Sed nolumns adhiic iiatornae Nostrac caritatis viscera 

erpa illum deponere, et iccirco Te, Voncrabilis Frater, cxcitnmus, ut velis 

eidem manitVstare cor Nostrum iiatornum, et acorbissimum dolortm, cuius 

ipse est causa, ac simul ipsum salubori-imis monitis hortari et monore, «t 

Nostram, quae communis est omnium Patris, voccni audiat , ac ri'iipiscat, 

quf-madmodum catholicae Ecclcsiac hliimi decet, et ita nos omncs laefitia 

afficiat, ac tandem ipse feliciter experiatur quam iucundum sit, non vana 

") IJuc ref. prop. ]0, coll. 57. ') ihtc rcf. prop. 11. 

') „ „ „ 12.

143 

quadam et perniciosa libertate gaudere, scd Domino adbaercre, cuius iugum 

suave est, et onus leve, cuius eloquia casta, igne examinata, cuius iudicia 

vera iustificata in semetipsa, et cuius universae viae misericordia et veritas. 

Denique hac etiam occasione libentissime utimur, ut itcrum testemur 

et contirmemus praecipuam Nostram in Te benevolentiam. Cuius quoque 

pignus esse volumus Apostolicam Bencdictionem, quam intimo cordis aflfectu 

Tibi ipsi, Venerabilis Irater et gregi tuae curae commisso peramanter impertimus. 

Datum Romae apud S. Petrum, die XI. Decembris anno MDCCCLXII. 

Pontificatus Nostri Anno Decimoseptimo. 


d Cardinales , Archiepiscopos , et Episcopos Italiae ') 


Dilecti Filii Nostri ac Venerabil.^s Fratres, Salutem etApostolicam Benediclionem. 

Quanto conliciamur moerore ob saevissimum sacrilegumque bellum in 

omnibus fere terrarum orbis regionibus catholicae Ecclesiae hisce asperrimis 

temporibus allatum , ac praesertim in infelici Italia ante Nostros oculos a 

Subalpino Gubernio plures abhinc annos indictum, et magis iu dies excita.tum, 

quisque Vestrum vel facile cogitatione assequi potest, Dilecti Filii 

Nostri ac Venerabiles Fratres. Verum inter gi-avissimas Nostras angustias, 

dum Vos intuemur, maximo afficimur solatio et consolatione. Siquidem Vos, 

quamvis omnibus iniustissimis violcntisque modis miserandum in modum 

vexati, et a proprio grege avulsi, in exiliura eiecti, atque etiam in carcerem 

detrusi, tamen virtute ex alto induti uunquam intermisistis qua voce, qua 

salutaribus scriptis, Dei eiusque Ecclesiae, et Apostolicae huius Sedis causam, 

iura, doctrinam strenue tueri, vestrique gregis incolumitati consulere. 

Itaque Vobis ex animo gratulamur, quod vehemente^' laetamini pro nomine 

Jesu contumeliam pati, ac meritis Vos laudibus etferimus utentes Sanctissimi 

Nostri Decessoris Leonis verbis: «Licet iaboribus dilectionis vestrae, quos 

«pro observantia catholicae fidei suscepistis, toto corde compatiar, et ea 

«quae Vobis , . illata sunt, non aliter accipiam , quam si ipse pertulerim, 

«intelligo tamen magis esse gaudii, quam moeroris, quod, confortante Vos 

«Domino Jesu Christo , in evangelica apostolicaque doctrina insuperabiles 

«perstitistis. . . . Et cum Vos inimici iidei christianae ab Ecclesiarum vestra- 

«rum sede divellerent, maluistis peregrinationis iniuriam pati quam ulla 

«impietatis ipsorum contagione violari ).» 

Atque utinam Vobis tantarum Ecclesiae calamitatum finem nuntiare 

possemus! Sed nunquam satis lugenda morum corruptela undique ingravescens, 

et irreligiosis, nefandis, obscoenisque scriptis, ac scenicis speotaculis, 

et meretriciis domibus fere ubique constitutis, ac aliis pravis artibus prumota, 

et monstrosa omnium errorum portenta quaquaversus dissemiuata, et 

abominanda vitiorum omniumque scelerum mcrescens colluvies, et mortiferum 

incrediditatis ac ind(f'tieniiswi virus longe lateque diffusum, et ecclcsiasticae 

potestatis, ac sacrarum rerum, legumque contemptio, despicientia, 

et iniusta ac violenta bonorum Ecclcsiae depopulatio, et accrrima ac continua 

contra sacros Ministros, ac Religinsarum Familiarum alumnos, virginesque 

Deo devotas insectatio, ac diabolicum prorsus adversus Christum, 

eiusque Ecclesiam, doctrinam, et hanc Apostolicam Sedom odium, et innumera 

fore alia, quae ab infensissimis rei cathulicae hostibus patrantur, et 

auotidie lamcntari cogimur , videntur optatissimum _ iilud _ protrahere ac 

(lifferre tempus, quo plenum sanctissimae nostrae religionis, iustitiae, ac ve- 

ritatis triumphnm videre possimus. Qui qiiidcm triumjihus deesse non poterit. 

etiamsi Nobis datum non sit noscere tempus eidera triumpho ab omnipotenti 

') Huc re/eruntitr Syl/nbi Propositiones {7, 58. et §. IV. SyHabi. 

') S. Lco Epist. 154. ad Episcopos .\epyptios, edit. Bailcr.

U4 

Deo destinatum, qtii oirinia admirabili divina sua providentia regit ac modcratur, 

et ad nostrain dirigit utilitatem. 

Etsi vero caelestis Pater Ecclesiam suam sanctam in hac miserrima 

et mortali peregrinatione militantem, variis aerumnis et calamitatibus atfiigi 

et vexari permittit, tamen cum ipsa a Cliristo Domino supra immobilem et 

firmissimam petram sit fundata, non solum nulla vi nulloque impetu convelli 

et labefa''tari unquam potest, verum etiam ipsis «persecutionibus non 

«minuitur, sed augetur, et semper dominicus ager segete ditiori vestiturj 

«dum grana, quae singula cadunt, multiplicata nascuntur ').» Quod, Dilecti 

Filii Nostri et Venerabiles Fratres, luctuosissimis etiam hisce temporibus 

singulari Dci beneficio evenire conspicimus. Nam quamvis immaculata Christi 

sponsa impiorum hominum opera in praesentia venementer affiictetur, tamen 

de suis hostibus agit triumphum. Enimvero ipsa suos triumphat hostes, et 

miritice splendescit tum singulari vestra, et aliorum Venerabilium Fratrum 

totius catliolici orbis Sacrorum Antistitum erga Nos et hanc Petri Cathedram 

fide, amore, observantia et eximia constantia in catholica unitate tuenda, 

tum tot pientissimis religionis, et Christianae caritatis operibus, quae, Deo 

auxiliante, magis in dies multiplicantur in catholico orbe, tum sanctissimae 

fidei lumine, quo magis in dies tot illustrantur regiones, tum egregio Catholicorum 

erga ipsam Ecclesiam, ac Nos, et hanc Sanctam Sedem amore et 

studio, tum insigni et immortali martyrii gloria. Nostis enim auomodo^ in 

Tunkini, et Cochinchinae praesertim regionibus Episcopi, Saceraotes, laicique 

viri, ac vel ipsae imbelles mulieres, ac teneri adolescentuli et adolescentulae 

veterum martyrum exempla aeraulantes animo invicto, heroica 

virtute crudelissimos quosque cruciatus despicere, et exultantes pro Christo 

vitam profundere vehementer laetantur. Quae sane omnia non levi Nobis, 

Vobisque consolationi esse debent inter maximas, quibus premimur, acer- 

bitates. 

Verum cum Apostolici Nostri ministerii officium omnino postulet, ut 

Ecclesiae causam, Nobis ab ipso Christo Domino commissam, omni cura 

studioque defendamus, illosque omnes reprobemus, qui Ecclesiam ipsam, 

eiusque sacra iura, ministros et hanc Apostolicam Sedem oppugnare et conculcare 

non dubitant, iccirco hisce Nostris Litteris denuo ea omnia et singula 

confirmamus, declaramus, ac damnamus, quae in pluribus consistorialibus 

Allocutionibus, aliisque Nostris Litteris cum ingenti animi Nostri 

molestia lamentari, declarare, atque damnare coacti fuimus '). 

Atque hic, Dilecti Filii Nostri et Venerabiles Fratres, iterum commemorare 

ct reprehendere oportet giâvissimum errorem, in quo nonnulli catholici 

misere versantur, qui liomines in erroribus viventes, et a vera fide atque 

a catholica imitate alienos ad aeternam vitam pervenire posse opinantur '). 

Quod quidem catholicae doctrinae vel maxime adversatur. Notum Nobis 

Vobisque est, eos, qui invincibili circa sanctissimam nostram relitrionem 

ignorantia laborant, quique naturalem legem, eiusque nraecepta in omnium 

cordibus a Deo insculpta sedulo servantes, ac Deo oheaire parati, honestam 

rectamque vitam agunt, posse, divinae lucis et gratiae operante virtute, 

aeternam consequi vitam, cum Deus, qui omnium mentcs, animos, cogitationes, 

habitusque plane intuetur, scrutatur et noscit, pro sunima sua bonitate 

et clementia minime patiatur quempiam aeternis puniri suppliciis. qui 

voluntariae cuipae reatum non habeat. Sed notissinium quoque est catholicum 

dogma, neminem seilicet extra catholicam Ecclesiam posse salvari, et 

contnmaces adversus eiusdem Ecclesiac auctoritatem, detinitiones, et ab ipsins 

Ecclesiae unitate, atque a Petri Successore Homano Pontitice, cui vint-ailustodia 

a Halvaiore est cnmmissa *), pcrtinacitcr divisos , actcrntani non 

') S. Leo Sprm. 82. in natal. Apost. Polri ot Pauli. 

') .\llocut. 20. Jiinii IM.i!) (paq. lOS); 20 Soptpnib. 18.59 (/?. 110); f3. Julii 

1800 {p. 119); 28. Spptpnil). 1800 (p. 122); 17. Drcomt). 1800 (;>. 125): 18. Mnrlii 

1801 (p. 129); .30. Spptoml). 1801 (p. 133); 9. Jiinii 1802 (/'. 135); Episl. Kncvcl. 

18. Jnnii 1859 0'- 107); 19. Jannarii 1800 (/>. 112); Apost. Lilt. 20. Martii 1860 

(/>. 114). *) //*/' ref. prnp. 17.; rf. sitpra, poff, 80. 

*) Concii. Occum. Clialcedonen. in Reiat. ad Lconcni Papain.

145 

posse obtinere salutetn. Clarissima enim sunt Christi Domini verba: «Si 

«Ecclesiam non audierit, sit tibi sicut ethuicus, et publicanus '). Qui vos 

«audit, me audit, et qui vos spernit, me spernit, qui autem me speniit, 

«spernit eum, qui misit me'). Qui non crediderit, condemnabitur). Qui non 

«credit, iam iudicatus est^). Qui non est mecum, contra me est, qui non 

«colligit mecum, dispergit ').» Hinc Apostoius Paulus buiusraodi bomines 

dicit subversos , ct propric iudicio coiidemnatos ''); et Apostolorum Princeps 

illos appellat «magistros mendaces, qui introducunt sectas perditionis, Do- 

«minum negant, superducentes sibi celerem perditionem •).» 

Absit vero, ut catbolicae Ecclesiae filii ullo unquam modo inimici sint 

iis, qui eisdem fidei cantatisque vinculis nobiscum minime sunt coniuncti; 

quin immo illos sive pauperes, sive aegrotantes, sive aliis quibusque aerumnis 

aftiictos omnibus christianae caritatis officiis prosequi, adiuvare semper 

studeant, et in primis ab errorum tenebris, in quibus misere iacent, eripere, 

atque ad catholicara veritatera, et ad araantissimara Matrem Ecclesiam reducere 

contendant, quae maternas suas manus ad illos amanter tendere, eosque 

ad suum sinum revocare nunquam desinit, ut in fide, spe et caritate 

fundati ac stabiles, et in omni opere bono fructificantes, aeternam assequantur 

salutem. 

Nunc autera, Dilecti Filii Nostri ac Venerabiles Fratres, silentio praeterire 

non possumus alium pemiciosissimum errorera et malum, quo hac 

nostra infelicissima aetate hominum mentes aniraique misere abripiuntur, ac 

perturbantur. Loquimur nem||e de effraenato ac daranoso illo proprio araore 

et studio, quo non pauci boraines, nuUa plane proximi sui ratione habita, 

proprias utilitates et comraoda unice spectant et quaerunt; loquimur de insatiabili 

illa dominandi et acquirendi cupiditate, qua, honestatis iustitiaeque 

regulis omnino posthabitis, divitias quovis modo cupidissime congerere, et 

cumulare non desinunt, ac terrenis tantura rebus assidue intenti, et Dei, 

religionis, animaeque suae irantemores suam omnem felicitatera in coraparandis 

divitiis et pecuniae thesauris perperara collocant*). Merainerint nuiusmodi 

homines, ac serio raeditentur gravissiraa illa Christi Domini verba: 

«Quid prodest homini si mundura universura lucretur, aniraae vero suae 

«detriraentum patiatur')?» et animo sedulo reputent quae Apostolus Paulus 

docet: «Qui volunt divites fieri, incidunt in tentationera et in laqueum 

«diaboli, et desideria multa inutilia, et nociva, quae mergunt horaines in 

«interitum et perditionem. Radix enim oranium malorura est cupiditas, quam 

«quidara appetentes, erraverunt a fide, et inseruerunt se doloribus raultis'").» 

Equidera horaines iuxta propriara ac diversara cuiusque conditionera 

fiuis laboribus necessaria vitae praesidia sibi comparare debent, seu in litteris 

ac scientiis excolendis, seu in artibus tum ingenuis, tum vulgaribus exercendis, 

seu in publicis privatisque muneribus obeundis, seu in rerum commercio 

habendo; sed oranino oportet, ut omnia cum honestate, iustitia, integritate 

et caritate agant, et Deum prae oculis semper habeant, eiusque 

mandata ac praecepta diligentissime observent. 

Jam vero dissimulare non possumus, acerbissirao Nos angi dolore, cura 

in Italia nonnulli ex utroque Clero reperiantur viri, qui adeo sanctae suae 

vocationis sunt oblitij ut rainime erubescant exitialibus etiam scriptis falsas 

disserainare doctrinas, ac populorum animos contra Nos et hanc Apostolicam 

Sedem excitare, ac civilem Nostrura et ipsius Sedis principatura oppugnare, 

et nequissimis catholicae Ecclesiae, eiusdemque Sedis hostibus omni opera 

studioque impudenter favere. Qui ecclesiastici viri a suis Antistitibus, et a 

Nobis, atque ab hac Sancta Sede descisccntes, et Subalpini Gubernii, eiusque 

Magistratuum favore et auxilio treti, eo temeritatis devenerunt, ut, 

ecdesiasticis censuris et poenis plane spretis, rainime extirauerint, quasdara 

omnino improbandas Societates Clerico-Uberati, Di tnntuo soccorso.^ Eman- 

') Matth. XVni. 17. ') Luc. X. 10. 

') Marc. XVf. 16. ") Joann. III. 18. 

•) Luc. XL 23. *) Ad Tit. III. 11. 

') II. Petr. 11. 1. «) Huc rej. prop. 58. 

^) Matth. XVI. 26. '°) Epist. I. ad Timoth. VL 9, 10. 

10

146 

cipairice del Clero italiano vulgo appellatas '), aliasque eodem pravo spiritu 

animatas constituere, et quamvis a propriis Antistitibus merito interdicti a 

sacro ministerio obeundo, tamen minime pavent illud, veluti intrusi, in pluribus 

Templis perperam et illicite exercere. Quapropter et commemoratas 

detestandas Societates, et improbam eorumdem ecclesiasticorum hominum 

agendi rationem reprobamus, uamnamus. Atque eodem tempore hos infelices 

ecclesiasticos viros etiam atque etiam monemus, hortamur, ut resipiscant, et 

redeant ad cor, propriaeque saluti consulant, serio considerantes, quod 

«nullum ab aliis magis praeiudiciura , quam a Sacerdotibus tolerat Deus, 

«quando eos, quos ad aliorum correctionem posuit, dare de se exempla pravitatis 

cernit''),» ac diligenter meditantes, districtam ante tribunaf Christi 

rationem aliquando esse reddendam. Faxit Deus, ut hi miseri ecclesiastici 

homines paternis Nostris monitis obtemperantes velint Nobis eam adhibere 

consolationem, quam Nobis aiferunt illi utriusque Cleri viri, qui misere decepti, 

et in errorem inducti ad Nos in singulos dies confugiunt poenitentes, 

ac supplici prece errati veniam et a censui'is ecclesiasticis absolutionem humiliter 

enixeque implorantes. 

Optime autem noscitis, Dilecti Filii Nostri ac Venerabiles Fratres, 

impia omnis generis scripta e tenebris emissa, ac dolis, mendaciis, calumniis 

et olasphemiis plena, et scholas acatholicis magistris traditas, et templa 

acatholico cultui destinata, ac multiplices alias diabolicas sane insidias, artes, 

conatus, quibus Dei hominumque hostes in misera Italia catholicam Ecclesiam, 

si fieri unquam posset, funditus everteije, ac populos, et improvidam 

praesertim iuventutem quotidie magis depravafe. corrumpere, et ex omniiim 

animis sanctissimam nostram tidem religionemque radicitus extirpare connituntur 

'). Itaque nihil dubitamus, quin Yos, Dilecti Filii Nostri ac Venerabiles 

Fratres, confortati in gratia Domini nostri Jesu Christi, pro egregio 

vestro episcopali zelo pergatis, ut adhuc cum maxima vestri nominis laude 

fecistis, concordissimis animis et ingeminatis studiis constanter opponere 

murum pro Domo Israel, et certare bonum certamen fidei, et ab aaversariorum 

insidiis fideles curae vestrae commissos defendere, illosque assidue 

monere et exhortari, ut sanctissimam fidem, sine qua impossibile est placere 

Deo, et quam a Christo Domino per Apostolos tenet ac docet catholica Ecclesia, 

constantissime teneant, ac stabiles et immoti permaneant in divina 

nostra religione, quae una est vera, aeternamque parat salutem, ac civilem 

etiam societatem vel maxirae sospitat atque fortunat *). Quapropter ne desinatis, 

per parochos praesertim, aliosque ecclesiasticos viros vitae integritate, 

morum gravitate, ac sana solidaque doctrina spectatos, tum divini verbi 

praedicatione, tum catechesi populos curae vestrae traditos veneranda augustae 

nostrae religionis mysteria, doctrinam, praecepta, disciplinam continenter 

et accurate docere. Etenim apprime scitis, ingentem malorum partem ex 

divinarmn rerum. quae ad salutem necessariae sunt, inscitia plerumque oriri, 

ac propterea prone intelligitis, oranem curam industriamque esse adhibendam, 

ut liuiusmodi malum a populis depellatur. 

Antequam vero huic Nostrae Epistolae finem faciamus, Nobis temperare 

non possumus, (juin meritas Italiae Clero laudcs tribuamus, qui ex 

parte longe maxima >«obis et huic Petri Cathcdrae, ac suis Antistitibus ex 

animo adhaerens, a recta via minime declinavit, scd illustria suorum Antistitum 

exempla sequens, et asperrima quacque patientissimc perferens munere 

suo cgi-egio perfungitur. Ea profecto spe nitimur fore, ut Clerus idem, divina 

auxiliante gratia, digne ambnlans vocationc, qua vocatus cst, splendidiora 

suae pietatis ac virtutis spccimina cxhibere semper contendat. 

Debito quooue laudum praoconio prosequimur tot virgines Deo sacras, 

quae a propriis Alonasteriis violenter exturbatae, ac suis reaitibus spoliaiae, 

et ad mendicitatom rcdactao, liaud tameii frcgerunt fidem, quan» Sponso de- 

(lerunt, sod omni ronstantia tristissimam suam conditionem toler.infes non 

cessant diurnis nocturnisque precibus levare manus suas in Sancta, Dcum 

') Sociptates clerico-libcrales, inutui auxilii, cmancipatrices cleri italici. Hm 

rej. %. IV. Sift/abi. 

^) S. Grotfor. M. Homil. 17. in Evangel. 

') Huc re/. prop. 47. 79. *) Ilnc rej. prop. 16. 21. 40.

147 

pro omnium et suonim etiam persecutorum salute obsecrantes, et misericordiam 

a Domino patienter expectantes. 

Meritis etiam laudibus Italiae populos ornare gaudemus, qui catholicis 

seusibus egregie animati tot impias contra Ecclesiam molitiones detestantur, 

et filiali ôs, et hanc Sanctam Sedem, ac suos Antistites pietate, observantia 

et obedientia prosequi vehementer gloriantur, quique gravissimis licet 

difticultatibus ac periculis praepediti, singularis sui ergaXos amoris, studiique 

signiticationes modis omnibus quotidie exhibere, et maximas Nostras, 

et Anostolicae huius Sedis angustias tum collatitia pecunia, tum aliis largitionibus 

sublevare non desistunt. 

In tantis autem acerbitatibus, tantaque coutra Ecclesiam excitata 

tempestate, ne despondeamus unquam animum. Dilectii Filii Nostri ac Venerabiles 

Fratres, cum «consilium nostrum, et fortitudo sit Christus, ac sine 

*quo nihil possumus, per ipsum cuncta possimus, qui confirmans praedica- 

*tores Evangelii, et Sacramentorum ministros, ecce ego, inquit, vobiscum 

«sum omnibus diebus usque ad consummationera saeculi ');» et cum certo 

sciamus, i:iferi portas nunquam esse praevalituras adversus Ecclesiam, quae 

semper stetit, stabitgue immota, custode et vindice Christo Jesu Domino 

nostro, qui eam aedincavit, et qui fuit heri^ el hodie. ipse et in saecula^). 

Ne desinamus autem, Dilecti Filii Nostri ac Venerabiles Fratres, ardentiore 

usque studio in humilitate cordis nostri orationes et postulationes 

Deo per Jesum Christum dies noctesque offerre, ut, hac turbulentissima tempestate 

depulsa, Ecclesia sua sancta a tantis calamitatibus respiret, et ubique 

terrarum optatissima pace ac libertate fruatur, et uovos ac splendidiores de 

suis inimicis agat triumphos, utque omnes errantes divinae suae gratiae 

lumine perfusi ab erroris via ad veritatis iustitiaeque iter revertantur, ac 

dignum poenitentiae tructum facientes pei^DCtuum sancti sui nominis amorem 

et timorem habeant. Ut autem dives in misericordia Deus ferventissimis 

nostris precibus facilius annuat, invocemus potentissimum Immaculatae Sanctissimaeque 

Dei Genitricis Virginis Mariae patrocinium, ac suffragia petamus 

Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli, omniumque Beatorum Coelitum, 

ut validis suis apud Deum deprecationibus implorent omnibus misericordiam 

et gratiam in auxilio opportuno, et omnes calamitates et pericula, quibus 

Ecclesia ubique, ac potissimum in Italia, affligitur, potenter avertant. 

Denique certissimum singularis Xostrae in Vos benevolentiae pignus 

Apostolicam Benedictionera ex intimo corde profectam Vobis ipsis, Dilecti 

Filii Nostri ac Venerabiles Fratres, et gregi curae vestrae commisso peramanter 

impertimus. 

Datum Romae apud S. Petrum, die X Augusti anno MDCCCLXIII. 

Pontificatus Nostri Anno Decimoctavo 


ad Archiepiscopum et Episcopos Xeogranatensis reipnblicae '). 

Venerabilibus Fratribus Antonio Archiepiscopo S. Fidei De Bogota, 

et Episcopis etus Suffraganeis in Neogranatensi Republica. 


Venerabiles Fratres, Salulem ct .Apostolicam Benediclionem 

Incredibili afflictamur dolore, et una Vobiscum ingemiscimus^ Vencrabiles 

Fratres. cum noscamus quibus nefariis, dirisque modis a Neogranatensis 

Reimiblicae Gubernio catholica impetitur, perturbatur, ac dilaceratur 

Ecclesia. Equidem verbis satis exprimere haud possumus multiplices. sacrilegosque 

ausus, quibus Gubernium idem gravissimas Nobis, et huic Aposto- 

') S. Leo Epist. Ifi?. ad Riislic. Narbon. Episcop. , 

') S. Paul. EpisK ad Hebr. XIII. 8. 

') Huc refertur ISyUabi Propositio 26. 

10*

148 

licae Sedi iniurias afferens, sanctissimam nostram religionem, eiusque veneranda 

iura, doctrinam, cultum, sacrosque Ministros conculcare ac destruere 

contendit. Namque idem Gubernium duos praesertim ab hinc annos infandas 

edidit leges et decreta, quae catholicae Ecclesiae, eiusque doctnnae, auctoritati, 

iuribusque vel maxime adversantur. Hisce enim iniquissinii-! legibus 

ac decretis inter alia, sacri ministri prohibiti sunt ecciesiasticum ministerium 

exercere sine civilis potestatis venia ') , et omnia Ecclesiae bona usurpata, 

divendita, ac propterea parochiae, et Religiosae utriusque sexus Familiae 

et Clerus, ac Valetudinaria , Domusque Ketugii, piaeque Sodalitates, Beneticia, 

et Capellaniae etiam iuris patronatus suis reditibus spoliatae. Atque 

per easdem iniustissimas leges, et decreta legitimum Ecclesiae acquirendi, 

ac possidendi ius omnino oppugnatum ), et cuiusque acatholici cultus libertas 

sancita'), et omnes utriusque sexus Religiosae Familiae in Neogranatensi 

territorio morantesde medio sublatae, carumque existontia p3ane interdicta '), 

et vetita etiara omnium Litterarum , et cuiusque Apostolicae huiu^ Sedis 

Rescripti promulgatio ^), et exilii poena ecclesiasticis viris, laicis vero multae 

et carceris indicta, si huic ordinationi obedire recusaverint. lusuper eisdem 

detestandis legibus ac decretis statuitur, ut utriusque Cleri viri exilii poena 

afhciantur, qui legi circa bonorum Ecclesiae spoliationem obtemperare detrectaverint, 

utque omnes ecclesiastici homines sacri ministerii munia obire 

minime queant^), nisi primum iuraverint, se Neogi-anatensis Reipublicae Constitutioni, 

cunctisque illius legibus Ecclesiae tantopere adversis iam editis, 

et in posterum edendis obsequi; ac simul exilii poena iis omnibus infligitur, 

qui huiusmodi impium, illicitumque iusiurandum praestare minime voluerint. 

Haec et alia multa omnino iniusta et impia, quae singillatim commemorare 

taedet, contra Ecclesiam a Neogranatensis Reipublicae Gubernio, proculcatis 

omnibus divinis humanisque iuribus, sunt constituta. 

Cum autem vos, Venerabiles Fratres, pro egregia vestra religione et 

virtute haud omiseritis tum voce, tum scriptis constanter obsistere tot iniquis 

sacrilegisque eiusdem Gubernii ausibus et decretis, atque Ecclesiae 

causam et iura impavide propugnare, tum eiusdem Gubernii furor in Vos, 

omnesque ecclesiasticos viros Vobis addictos, ac proprii officii et vocationis 

memores, et in omnia, quae ad Ecclesiam pertinent. saevire non destitit. 

Quapropter Vos fere omnes miserandum in modum afnicti, ac militari manu 

comprehensi, a vestro grege violenter distracti, in vincula coniecti, in exilium 

pulsi, et in pestiferi aeris regiones amandati, et ecclesiastici viri, ac Religiosarum 

Familiarum alum.ni pravis Gubernii ordinationibus merito obstantes 

vel in carcerem detrusi, vel exilio multati mortem occubuere, vel in silvis 

vitam agere coacti sunt. Cum vcro omnes virgines Deo devotae ab ipso 

Gubernio furenter, crudeliterque a propriis Monasteriis expulsae, et ad 

rerum omnium inopiara redactae, fuerint a piis tidelibus, tristissima illarum 

conditione veheraenter commotis. humaniter in proprias domos receptae et 

admissae, id aegerrime ferens GuDernium minitatur, velle illas ex eoruradem 

fidelium domibus expellere ac disperdcre. Hinc sacra Templa et Cocnobia 

nudata, spoliata, polluta, et iu railitarium stationum usum comrautata, eorumque 

sacra suppellex, et ornaraenta direpta. hinc sacrorura cultus sublatus, 

et christianus populus legitimis suis pastoribus orbatus, omnibusque divinae 

nostrae religionis praesidiis misere destitutus, cum summa Nostra, Vestraque 

aegritucline in maximo aeternae salutis discrimine versatur. Ecqui^^ 

catholicis, humanisque scnsibus animatus non vchcmcntcr ingemiscet, cum 

videat a Ncogi-anatensi Gubernio tam gravi, tam()ue crudoli persecutionc 

catholicani Ecclcsiam, ciusque doctrinam, auctoritatem, sacrasque personas 

oppugnari, ac tantas ab ipso suproraae Nostrar, et Apostolicac huius Sedis 

auctoritati iniurias et contnmelias inferri? 

Atquc illud vel maxime dolcndura, Venerabiles Fratros. quod nonnulli 

ecclesiastici homincs existere potucrint, qui pravis ipsius Gubcniii leîbus 

et consiliis obsequi, favere, et comLmemoratum illicitum obedientiae lura- 

') //uc rej . pfop. 20. ') Huc ref. prop. 26. 

•) „ .. „ 78. 79. ') „ „ .. 53. 

') « r r 28. 41. ') « - 41. 44. 51.

149 

mentum praestare non dubitarunt cum maximo Nostro, vestroque moerore, 

et bonorum omnium admiratione ac luctu. 

In hac igitur tanta rei catholicae clade, tantaque animarum pernicie 

Apostolici Nostri ofticii probe memores, ac de omnium Ecclesiarum bono 

vel maxime solliciti, et Nobis, uti olim Prophetae, indictum existimantes: 

«Clama, ne cesses, quasi tuba exalta vocem tuam, et annuncia populo meo 

scelera eorum, et domui Jacob peccata eorum '),* hisce LitterisApostolicam 

Nostram attollentes vocem, omnja gravissima damna et iniurias a Neogianatensi 

Gubernio Ecclesiae, eiusque sacris personis ac rebus, et huic Sanctae 

Sedi iliatas inccssanter querimur, et gravissime exprobramus. Atque omnia 

et singula, quae sive in his, sive in aliis rebus ad Ecclesiam, ciusque ius 

spectantibus ab eodem Neogi-anatensi Gubernio, et ab inferioribus quibusque 

illius Magistratibus decreta, gesta, seu quomodolibet attentata sunt, auctoritate 

Nostra Apostolica reprobamus , damnamus , et leges ac decreta ipsa 

cum omnibus inde sequutis eadem Nostra auctoritate abrogamus, et irrita 

prorsus, ac nullius roboris tuisse et fore, declaramus. Ipsos autem illorum 

auctores etiam atque etiam in Domino obtestamur, ut tandem aliquando 

suos oculos aperiant super gravissima vuinera Ecclesiae imposita , ac simul 

recordentur, serioque considerent censuras et poenas, quas Apostolicae Constitutiones, 

et Generalium Conciliorum Decreta contra Ecclesiae iurium invasores 

facto ipso incurrendas infligunt, et iccirco animae suae misereantur, 

prae ocnlis habentes: «Quoniam durissimum iis, qui praesuut, fietiudicium')-* 

Atque etiam omni studio illos ecclesiasticos viros, qui Gubernio faventes a 

proprio officio misere declinarunt, monemus, et exhortamur, ut sanctam 

suam vocationem auimo reputantes in iustitiae, veritatisque viam redire 

properent, et illorum ecclesiasticorum hominum exempla aemulentur, qui 

etiamsi infeliciter lapsi praescriptum a Gubernio obedientiae iuramentum 

praestiterunt, tamen cum ingcnti Nostro, ac suorum Antistitum gaudio idem 

lusiurandum retractare, ac damnare gloriati sunt. 

Interim vero amplissimas meritasque Vobis tribuimus laudes, Venerabiles 

Fratres, qui laborantes sicut boni milites Christi Jesu, ac strenue in 

agone certantes singulari constantia et fortitudine, quoad per Vos fieri potuit, 

seu voce, seu litteris Ecclesiae causam, eiusque doctrinam, iura, libertatem 

defendere, vestrique gregis saluti accurate consulere, eumque contra impias 

inimicorum hominum molitiones, et circurastantia Religionis pericula praemunire 

haud omiseritis, gi-avissimas omnes iniurias, molestias, et asperrinia 

quaeque episcopali robore tolerantes. Itaque dubitare non possumus, quin 

pari studio et contentione, quantum in Vobis est, pergatis ut adhuc cum 

maxima vestri nominis laude fecistis, divinae uostrae religionis causam propugnare, 

et tidelium saluti prospicere. 

Debitas quoque laucles deferiraus fideli Neogranatensis Reipublicae, 

Clero, qui suae vocationis servantissiraus. et Nobis, atque huic Petri Cathedrae, 

suisque Antistitibus addictus propter Ecclesiam, veritatem et iustitiam 

tam vehementer exagitatus, imraanera omnis generis iusectationem patientissime 

est perpessus et patitur. 

Non possumus quin admiremur et laudemus tot virgines Deo sacras, 

quae etiamsi a suis monasteriis violenter expulsae, et ad tristem egestatem 

redactae, tamen caelesti Sponso firmiter adhaerentes, ac raiserrimam, in 

qua versantur, conditionem christiana virtute perferentes, non cessant dies 

noctesque effundere corda sua coram Deo, Euraque humiliter enixeque 

pro omniura, ac suorum etiam persecutorum salute exorare. Coilaudamus 

item catholicura Neogranatensis Reipublicae populum, qui ex parte longe 

maxima in veteri suo erga catholicara Ecelesiara, ac Nos, et hanc Apostolicam 

Sedcm, et erga suos Antistites amore, fide, reverentia et obedientia 

perseverat. 

Ne cessemus autem, Venerabiles Fratres, adirc cum fiducia ad thronum 

gratiae, et humillimis ac ferventissimis precibus misericordiarum Patrem 

ac Deum totius consolationis sine intermissionc orare et obsecrare, ut exsurgat 

et iudicet causam suam, et Ecclesiam suam sanctam a tantis, quibns 

istic et ubique fere orbis premitur, calamitatibus eripiat, eam/nic opportuno 

>) Isaiae LVIIF. 1. ») Sap. VI. 6.

150 

auxilio soletur, et optatissimara diu in tot, tantisque adversis serenitatcm, 

et pacem clementissime largiatur, omniumque misereatur secundum magnam 

misericordiam suam, atque omnipotenti sua virtute efficiat, ut omnes populi, 

gentes, nationes Ipsum, et Unijênitum Filium suum Dominum nostrum Jesum 

Cliristum una cum Sancto Spiritu agnoscant, adorent, timeant, ac ex toto 

corde, anima ac mente diligant, et omnia divina mandata ac praecepta religiose 

observantes, ut filii lucis ambulent in omni bonitate, iustitia et veritate. 

Demum omnium caelestium munerum auspicem, et certissimum praecipuae 

Nostrae in Vos benevolentiae pignus Apostolicam Benedictionem ex 

imo corde depromptam Vobis ipsis, \enerabiles Fratres, et gregi vestrae 

vigilantiae concredito peramanter impertimus. 

Datum Romae apud Sanctum Petruni, die XVII. Septembris anno 

MDCCCLXIII. Pontificatus Nostri Anno Decimoctavo. 

Litterae 

Venerabili Fratri Gregorio Archiepiscopo Monacensi et Frisingensi die 

XXI. decembris anni MDCCCLXIU ')• 


Venerabilis Frater, Salutein et Apostolicam Benedictionem. 

. Tuas libenter accepimus Litteras, die 7. proxime elapsi mensis Octobris 

datas, ut Nos certiores faceres de Conventu in ista Monacensi civitate 

proximo mense Septembri a nonnuliis Germaniae Theologis, doctisque catholicis 

viris habito de variis argumentiSj quae ad theologicas praesertim ac 

philosophicas tradendas disciplinas pertinent. Ex Litteris Tibi Nostro iussu 

scriptis a Venerabili Fratre Matthaeo Archiepiscopo Neocaesariensi, Nostro 

et Apostolicae huius Sedis apud istam Regiam Aulam Nuntio, vel facile 

noscere potuisti, Venerabilis Frater, quibus Nos sensibus affecti fuerimus, 

ubi primum de hoc proposito Conventu nuntium accepimus, et postquam 

agnovimus quomodo commemorati Theologi et viri ad huiusmodi Conventum 

invitati et congregati fuere. Nihil certe dubitare volebamus de laudabili 

fine, quo huius Conventus auctores, fautoresque permoti fuere, ut scilicet 

omnes Catholici viri doctrina praestantes, collatis consiliis, coniunctisque 

viribus, germanam catholicae JEcclesiae scientiam promoverent, eamque a 

nefariis, ac perniciosissimis tot adversariorum opinionibus, conatibiisque 

vindicarent ac defenderent. Sed in hac sublimi Principis Apostolorum Cathedra, 

licet immerentes, collocati asperrimis hisce temporibus, quibus 

.Sacrorum Antistitum auctoritas, si unquam alias, ad unitatem et integritatem 

catholicae doctrinae custodiendam, vel maxime est necessaria, et ab omnibus 

sarta tecta servari debet, non potuimus non vehementer mirari videntes 

memorati Conventus invitationem privato nomine factam et promulgatam, 

quin ullo modo interccdcret irapulsus, auctoritas et missio ecclesiasticae 

potestatis, ad quam proprio, ac nativo iure unice pertinet advigilare ac 

dirigere theologicarura praesertim rerum doctrinam. Quae sane res, ut 

optirae noscis, oranino nova, ac prorsus inusitata in Ecclesia cst. Atque 

iccirco voluiraus, Te, Venerabilis Frater, noscere hanc Nostrara fuisse sententiara, 

ut cum a Te, tum ab aliis Venerabilibus Fratribus Sacrorum in 

Gerraania Antistitibus probe iudicari posset de scopo per Conventus prograraraa 

enuntiato, si nerape talis esset, ut veram Ecclcsiae utilitatera afferrct. 

Eodera autera terapore certi eramus, Te, Vencrabilis Frater, pro pastorali 

Tua sollicitudine ac zelo orania consilia et studia esse adhibiturum, ne in 

eodera Conventu tura catholicae fidei ac doctrinae integritas, tura obedifutia, 

quam omnes cuiusque classis et conditionis catholici homines Ecclesiae 

auctoritati ac magisterio praestare oranino debcnt, vel miniraum dotrimentura 

caperent. Ac dissiraulare non possuraus, non levibus Nos angustiis affcctos 

fuisse, quandoquidem verebamur, ne huiusraodi Conveutu siue ecclesiastica 

auctoritate congregato exemplum praeberetur sensira usurpandi aliquid ex 

') Huc referuntnr Syllabi rropositiones 9, 10, 12, 13, 14, 22. 88.

151 

iure ecclesiastici regiminis et authentici magisterii, quod divina institutione 

proprium est Romano Pontifici, et Episcopis in unione et consensione cum 

ipso S. Petri Succcssore; atque ita, ecciesiastico ordine perturbato, aliquando 

unitas, obedientia fidei apud aliquos labefactarctur ')• Atque etiam timebamus, 

ne in ipso Conventu quaedam enunciarentur, ac tenerentur opiniones 

et placita, quae in vulgus praesertim emissa et catholicae doctrinae puritatera, 

et debitam subiectionem in periculum ac discriraen vocarent. 

Summo enim animi Nostri dolore recordabamur, Venerabilis Frater, 

hanc Apostolicam Sedem pro gravissimi sui rauneris ofticio debuisse, ultimis 

hisce temporibus, censura notare, ac prohibere nonnullorum Germaniae 

scriptorum opera, qui cum nescirent decedere ab aJiquo principio, seu 

metnodo falsae scientiae, aut hodiernae fallacis philosophiae, praeter voluntatem, 

uti confidimus, inducti fuere ad proferendas ac docendas doctrinas 

dissentientes a vero nonnuUorum sanctissimae fidei nostrae dogmatum sensu 

et interpretatione, quique errores ab Ecclesia iam damnatos e tenebris excitarunt, 

et propriam divinae revelationis et fidei indolem et naturam in alienum 

omnino sensum explicaverunt '). Noscebamus etiam, Venerabilis Frater, 

nonnuUos ex catholicis, qui severioris disciplinis excolendis operam navant, 

humani ingenii viribus nimium fidentes errorum periculis haud fuisse absterritos 

, ne in asseranda fallaci , et minime sincera scientiae libertate abripereutur 

ultra limites, quos praetergredi non sinit obedientia debita erga 

magisterium Ecclesiae ad totius revelatae veritatis integritatem servandam 

divinitus institutum '). -Ex quo evenit, ut huiusmodi catholici misere decepti 

et iis saepe consentiant, Qui contra huius Apostolicae Sedis, ac Nostrarum 

Congregationum decreta declamant ac blaterant, ea liberum scientiae progressum 

impedire ^), et periculo se exponant sacra illa frangendi obedientiae 

vincula, quibus ex Dei voluntate eidem Apostolicae huic obstringuntur 

Sedi, quae a Deo ipso veritatis magistra, et vindex tuit constituta ). 

Neque ignorabamus, in Germania etiam falsam invaluisse opinionem 

adversus veterem scholam, et adversus doctrinara summorura illorum Doctorum, 

(juos propter admirabilera eorura sapientiara, et vitae sanctitatera universalis 

veneratur Ecclesia. Qua falsa opinione ipsius Ecclesiae auctoritas 

in discrimen vocatur, quandoquidem ipsa Ecclesia non solum per tot continentia 

saecula permisit, ut ex eorumdem Doctorum raethodo, et ex principiis 

communi omnium catholicarum scholarum consensu sancitis theologica 

excoleretur scientia, verum etiam saepissime suramis laudibus theologicam 

c-orum doctrinara extulit, illamque veluti fortissimum tidei propugnaculum 

et formidanda contra suos inimicos arma vehementer commerdavit "). Haec 

sane omnia pro gravissimi suprerai Nostri Apostolici rainisterii munere, ac 

pro singulari illo amore, quo oraiie> Germaniae catholicos carissiraara Dorainici 

gregis partem prosequimur, Nostrum soilicitabant et angebant aniraura 

tot aliis pressum angustiis, ubi, accepto memorati Conventus nuntio, res 

supra expositas Tibi signiticandas curavimus. Postquam vero per brevissimum 

nuntium ad Nos relatum fuit, Te, Venerabilis Frater, huiusce Conventus 

auctorum precibus annueiitem tribuisse veniam celebrandi eumdem 

Conventum, ic sacrum solemni ritu Deiegisse, et consultationes in eodem 

Conventu iuxta catholicae Ecclesiae aoctrinam habitas fuisse, et postquam 

ipsius Conventus viri per eumdem nuntium Apostolicam Nostram imploraverunt 

Benedictionera , nulla interposita mora , piis illorum votis obsecundavimus. 

Summa vero anxietate Tuas exspectabamus Litteras, ut a Te, Venerabilis 

Frater, accuratissime noscere posseraus ea omnia, quae ad eumdem 

Conventum quovis modo posscnt pertinere. Nunc autera cum a Te acceperimus, 

quae scire vel maxime cupicbamus, ea spe nitimur fore, ut huiusmodi 

uegotium, (luemadraodum asscris, Deo auxiliante, in maiorera catholicae 

in Germania Ecclcsiae utilitatem cedat. Erjuidem cum omnes eiusdera Conventus 

viri, veluti scribis, asseruerint, scientiarum progressum, et felicem 

exitum in devitandis ac refutandis miserrimae nostrae aetatis erroribus 

") IIuc ref. prop. 33. *) Huc ref. prop. 14. 

') Supra, pag. 139. ") „ „ „ 12. 

'') /JucrefÛ. Syll.etprop.33. ') „ „ „ 13.

152 

omnino pendere ab intiraa erga veritates revelatas adhaesione, quas catholica 

docet Ecclesia, ipsi noverunt ac professi sunt illam veritatem, quam veri 

catholici scientiis excolendis et evolvendis dediti seraper tenuere, ac tradiderunt. 

Atque hac veritate innixi potuerunt ipsi sapientcs, ac veri catholici 

viri scientias easdem tuto excolere, expianare, easque utiles certasque reddere. 

Quod quidem obtineri non potest, si humanae rationis luraen tinibus 

circumscriptum eas quoque veritates investigando, quas propriis viribus et 

facultatibus assequi potest, non veneretur maxime, ut par est, infallibile 

et increatum Divini intellectus lumen, quod in christiana revelatioHe undique 

miritice elucet. Quamvis enim naturales illae disci])linae suis propriis 

ratione cognitis principiis nitantur, catholici tamen earum cultores divinam 

revelationem veluti rectricera stellam prae oculis habeant oportet, qua praelucente 

sibi a syrtibus et erroribus caveant, ubi in suis investigationibus, et 

commentationibus animadvertant, posse se illis adduci, ut saepissime accidit, 

ad ea proferenda, quae plus minusve adversentur infallibili rerum veritati, 

quae a Deo revelatae fuere. Hinc dubitare nolumus, quin ipsius Conventus 

viri commemoratam veritatem noscentes ac protitentes, uno eodemque terapore 

plane reiicere ac reprobare voluerint recentera illara ac praeposteram 

philosophandi rationem, quae etiamsi divinam revelationem veluti historicum 

lactura admittat, taraen ineffabiles veritates ab ipsa divina revelatione propositas 

huraanae rationis investigationibus supponit, perinde ac si illae veritates 

rationi subiectae essent, vel ratio suis viribus et principiis posset 

conscqui intelligentiara et scientiara omnium supenjirura sanctissimae fidei 

nostrae veritatum, et raysteriorura, quae ita supra huraanara rationem sunt, 

ut haec nunquam eftici possit idonea ad illa suis viribus, et ex naturalibus 

suis principiis intelligenda, aut demonstranda '). 

Eiusdem vero Conventus viros debitis prosequimur laudibus. proptereaquod 

reiicientes, uti existiraaraus, falsam inter philosophum et philosopniam 

distinctionem, de qua in aliis Nostris Littei is ad Te scriptis loquuti sumus '), 

noverunt, et asseruerunt, omnes catholicos in doctis suis commentationibus 

debere ex conscientia dograaticis infallibilis catholicae Ecclesiae obedire 

decretis. Dura vero debitas illis deferimus laudes, quod professi sint veritatem, 

quae ex catholicae fidei obligatione necessario oritur, persuadere 

Nobis voluraus, noluisse obligationera, qua catholici magistri, ac scriptores 

oranino adstringuntur , coarctare in iis tantum, quae ab infallibili Ecclesiae 

iudicio, veluti fidei dogmata ab omnibus credenda proponuntur M. Atque 

etiam Nobis persuademus, ipsos noluisse declarare, perfectara illara erga 

revelatas veritates adhaesionem, quara agnoverunt necessariam oranino esse 

ad verum scientiarum progressura assequendum, et ad errores confutandos, 

obtineri posse , si durataxat dogmatibus , ab Ecclesia expresse definitis, fides 

et obsequium adhibeatur. 

Namque etiamsi ageretur de illa subiectione, quae Jidei divinae actu 

est praestanda, limitanda taraen non esset ad ea, quae expressis oecuraenicorura 

Conciliorum aut Rom|norum Pontificum, huiusque Sedis decretis 

definita sunt, sed ad ea quoque extendenda, quae ordinario totius 

Ecclesiae per orbem dispersae magisterio taraquara divinitus revelata traduntur, 

iaeoque universali et constanti consensu a catholicis Theologis ad 

fidem pertinere retinentur. Sed cura agatur de illa subiectione, qua eaconscieiiiia 

n oranes catholici obstringuntur, qui in conteniplatrices scientias 

incumbunt, ut novas suis scriptis Ecclesiae afferant utilitates, iccirco 

ciusdcm Conventus viri rccognoscere debent, sapientibus catholicis haud satis 

esse, ut praefata Ecclesiae dogmata recipiant ac venerentur, verum etiam 

opus esse, ut se subiiciant tum decisionibus, quac ad doctrinam pertinentes 

a Pontificiis Congregationibus proferuntur, tum iis doctrinae caoitibus, quae 

communi ct constanti Catholicorum consensu retincntur, ut theologicae veritatcs 

ct conclusiones ita certae, ut oi)inioncs eisdem doctrinae capitibus adversae, 

quamquara haereticae dici nequeant, taraen aliam theologicam mereantur 

censuram. 

*) Huc ref. prop. 9. 

"") Supra, pag. 139. 141, 142. /luc rej. prop. 10 

^) Hnc ref. prnp. 22.

153 

Itaque haud existimamus viros, qui commemorato Monacens! interfuere 

Conventui, uUo modo potuisse, aut voluisse obstare doctrinae nuper 

expositae, guae ex verae theologiae principiis in Ecclesia retinetur; quin 

imrao ea fiaucia sustentamur fore, ut ipsi in severioribus excolendis disciplinis 

vclint ad enunciatae doctrinae normam se diligenter conformare. 

Quae Nostra fidiicia praesertim nititur iis Litteris, quas per Te, Venerabilis 

i rater, Nobis miserunt. Siquidem eisdem Litteris cum summa animi Nostri 

consolatione ipsi profitentur, sibi in cogendo Conventu mentem nunquam 

fuisse vel minimam sibi arrogare auctoritatem , quae ad Ecclesiam omnino 

pertinet, ac simul testantur, noluisse eumdem dimittere Conventum, quin 

primum declararent summam observantiam, obedientiam, ac filialem pietatem, 

qua Nos et hanc Petri cathedram catholicae unitatis centrum prosequuntur. 

Cum igitur hisce sensibus supremam Nostram, et Apostolicae huius Sedis 

potestatem, auctoritatemque ipsi recognoscant , ac simul intelligant gravissimum 

officium Nobis ab ipso Christo Domino commissum regendi, ac moderandi 

universam suam Ecclesiam, ac pascendi omnem suum gregem salutaris 

doctrinae pascuis, et continenter advigilandi, ne sanctissima fides, eiusque 

doctrina ullum unouam detrimentum patiatur, dubitare non possumus. 

quin ipsi severioribus aisciplinis excolendis, tradendis, sanaeque doctrinae 

tuendae operam navantes uno, eodemque tempore agnoscant, se debere et 

religiose exsequi regulas ab Ecclesia semper servatas, et obedire omnibus 

decretis, quae circa doctrinam aSuprema Nostra Pontificia auctoritate eduntur. 

Haec autem omnia Tibi communicavimus, ac summopere optamus, ut 

ea iis omnibus significes viris, qui in memorato Conventu fuere, dum si 

opportunum esse censuerimus, haud omitteraus alia Tibi, et Venerabilibus 

Fratribus Gerraaniae Sacrorum Antistitibus hac super re significare, postquam 

Tuam, et eorumdem Antistitum sententiam intellexerimus de huiusmodi Conventuum 

opportunitate. 

Demura pastoralem Tuam sollicitudinem, ac vigilantiara iterum vehementer 

excitamus, ut una cura aliis Venerabilibus Fratribus Sacrorura in 

Germania Antistitibus curas omnes, cogitationesque in tuendam et progagandara 

sanam doctrinam assidue conferas. Neque oraittas omnibus inculcare, 

ut profanas oranes novitates diligenter devitent, neque ab illis se decipi 

unquara patiantur, qui falsam scientiae libertatem, eiiisque non solura verum 

profectum, sed etiam errores tamquara progressus irapudenter iactant ')• 

Atque pari studio et contentione ne desinas omnes hortari, ut maxiraa cura 

et mdustria in verara christianam et catholicara sapientiam incumbant, atque, 

uti par est, in summo pretio habeant veros solidosque scientiae progressus, 

?tui sanctissima ac divina fide duce, et magistra, in catholicis scholis habiti 

uerunt, utque theologicas praesertim disciplinas excolant secundura principia, 

et constantes doctrinas, quibus unanimiter innixi sapientissirai Doctores 

iramortalera sibi norainis laudem, et maxiraam Ecclesiae, et scientiae utilitatem, 

ac splendorem pepererunt ^). Hoc sane modo catholici viri in scientiis 

excolendis poterunt, Deo auxiliaute, raagis in dies, quantura homini fas est, 

noscere, evolvere, et explanare veritatura thesaurum, quas in naturae et 

gratiae operibus Deus posuit, ut homo postquam illas rationis et fidei lumine 

noverit, suamque vitam ad eas sedulo conformaverit , possit in aeternae 

gloriae claritate sumraara veritatera, Deura scilicet, sine ullo velaraine intueri, 

Eoque felicissirae in acternum perfrui et gaudere. 

Hanc autem occasionem libentissimo anirao amplectimur, ut denuo 

testemur et confirraeraus praecipuara Nostrara in Te caritatera, cuius quoque 

pignus esse volumus Apostolicam Benedictionem, quara cflFuso cordis aflfectu 

TiDi ipsi, Venerabilis Frater , et gi-egi Tuae curae coraraisso peramanter 

impertimus. 

Datum Romae apud S. Petrum, die XXLDecembris anno MDCCCLXHL 

Pontificatus Nostri Anno Deciraoctavo. 

') Httc ref. prop. 5. ') I/iic rej prop. 13.

154 

Litterae 

Venerabili Fratri Hermanno Archiepiscopo Friburgensi in Brisgovia 

die XIV. iulii anni JMDCCCLXIV ). 

• Pius PP. IX. 

Venerabilis Frator, Saliitem et Apostolicam Benedictionem. 

Quum non sine maxima animi Nostri aegritudine ex pluribus nnnciis 

accepimus, in niagno isto Badensi Ducatu de novo popularium scholarum 

regimine parari ordinationes, quae variis modis christianam iuventutis institutionem, 

et educationem in magnum adducunt discrimen, proptereaquod 

illas a salutari catholicae Ecclesiae magisterio ac vigilantia quotidie magis 

amovent, nihil dubitavimus, quin Tu, Venerabilis Frater, pro eximio Tuo in 

animarum salute curanda studio, ac pro perspecta Tua in Ecclesiae libertate, 

eiuscjue iuribus tuendis constantia fortiter iis omnibus obsisteres, quae vel 

minimum animarum saluti damnum atferre, vel quovis modo episcopalis Tui 

ministerii liberam auctoritatem coarctare possent. Quod autem pro certo 

habebamus, id luculenter confirmarunt Tuae Litterae super hoc tanti momenti 

ncgotio ad Nos datae, et commentarius eisdem adiectus. Ac vehementer 

laetamur, cum videamus, Te, Venerabilis Frater, licet aetate gravem, 

pro Ecclesia strenue pugnare eadem illa fortitudine, qua in episcopalis Tui 

ministerii decursu summopcre praestitisti, ac Nostras, et huius Sanctae Sedis 

laudes merito, optimoque iure Tibi coraparasti. Equidem inter maximas, 

quibus affligimur, acerbitates, summa utimur consolatione, noscentes quomodo 

aives in misericordia Deus Sacrorum Antistites eo maiore divinae suae gratiae 

auxilio roboret ad Christi Jesu gregem tuendum, quo graviora in ipsum 

gregem luctuosissimis hisce temporious damna inimicorum hominum opera 

irruunt et invadunt. 

Nemo certe ignorare potest, tristissimam ac deplorandam conditionem, 

in (juam hodierna societas magis in dies prolabitur, aerivare ex tot funestissimis 

machinationibus, guae adhibentur, ut a publicis Institutionibus, ac 

domesticis familiis quotiuie magis sanctissima Christi fides, religio, eiusque 

salutaris doctrina amoveatur, et saluberrima eius vis coangustetur , ac praepediatur. 

Quae perniciosissimae machinationes ex tot pravis doctrinis necessario 

origincm habent, quas hac miserrima nostra aetate cum maximo christianae 

civilisque reipublicae damno undique maiorem in modum invalescere, 

et caput altius extollere vehementcr dolemus. Et sanc cum veritates a Deo 

revelatae impudenter denegentur, vel humanae rationis examini subiiciantur, 

evenit, ut illa naturalium rerum planc tollatur subiectio, quae supernaturali 

ordini omnino debetur^), utque homines ab acterno suo fine arccantur, corumque 

cogitationes actionesque ad materialium, fugaciumque'huius mundi rerum 

limites redigantur '). Et quoniam Ecclesia, quae columna et firmamentum 

veritatis, a Divino suo Auctore fuit constituta,, ut omnes homines divinam 

edoceat fidem, eiusque depositum sibi traditum intogrum inviolatumque 

custodiat, ac homines, eorumque consortia et actioncs ad morum honestatem. 

vitaequc integritatem iuxta revelatae doctrinae normam dirigat et fingat. 

iccirco pravarum doctrinarum fautores et propagatores omnia conantur, ut 

ccclesiasticam potcstatem sua erga humanam societatem auctoritate spolient. 

Quamobrem nihil intentatum, nihilque inexpertum relinquuntj ut omnem 

Ecclesiae potestatom, eiusque salutarem vim, quam ipsa Ecclesia ex divina 

sua institutione semper exorcuit, et in humanae societatis Instituta exercere 

debet, vel magis in dies coarctent, vol ab eisdom Institutis arccant, et ipsa 

Instituta plono civilis, politioaeque auctoritatis arbitrio subiiciant ad imperantium 

placita, ot ad voIul)iliuni aotatis oi>inionum rationom '). 

Nihil vcro mirum si huiusniodi funostissimi sane conatus in publicam 

iuventutis institutionom educationonu|ue in primis comparenfur, nihilque 

dubitandum, (luin humana socictas gravissimis roploatur ot voxotur damnis, 

') Huc referuntur Syllabi Propositiones 47, 48. 

') Huc ref. prop. 3, 4. 8, 14. ') Huc ref. prop. 58. 

'):,«« 47,57.

155 

ubi a publica et privata iuventutis institutione , qua rei cum sacrae, tum 

publicae felicitas tantopere continetur, fuerit moaeratrix Ecclesiae auctoritas, 

eiusque salutifera vis amota. Hoc enim modo humana societas vero illo 

christiano spiritu sensim privatur, qui unus potest et publici ordinis, tranquiliitatisque 

fundamenta stabiliter servare, ac verum utiiemque civilitatis 

progressum efticere ac moderari, et ea omnia hominibus praebere subsidia, 

quae ad ultimum suum post raortalis huiusce vitae statutum finem assequendum, 

scilicet ad aeternam salutem obtinendam sunt necessaria '). Et sane 

institutio, quae non solum rerum dumtaxat naturalium scientiam, ac terrenae 

socialis vitae tines spectat, verum etiam a veritatibus a Deo revelatis decedit, 

in erroris mendaciique spiritum prolabatur oportet, et educatio, quae 

sine christianae doctrinae, morumque disciplinae auxilio teneras adolescentium 

mentes, eorumque cerea in vitium flecti corda inforraat, non potest 

non parere progeniem, quae pravis cupiditatibus propriisque rationibus tantum 

permota et impulsa maximas tum privatis familiis, tum reipublicae 

affert calamitates '). 

At vero cum huiusmodi perniciosissima docendi ratio seiuncta a catholica 

fide et ab Ecclesiae potestate maximo sit hominibus et societati damno, 

dum agitur de litteris severioribusque disciplinis tradendis, ac de educatione 

curanda in scholis publicisque Institutis, quae honestioribus societatis classibus 

sunt destinata, ecquis non videt, multo graviora mala et damna ex hac 

methodo derivare, si eadem in populares inducatur scholas ? Etenim in hisce 

potissimum scholis omnes cuiusque e populo classis pueri vel a teneris annis 

sanctissimae nostrae Religionis mysteriis, ac praeceptionibus sedulo sunt 

erudiendi, et ad pietatem, morumque honestatem, et ad religionem, civilemque 

vivendi rationem accurate formandi. Atque in eisdera scholis religiosa 

praesertim doctrina ita primarium in institutione et educatione locum habere, 

ac dominari debet, ut aliarum rerum cognitiones, quibus iuventus ibi imbuitur, 

veluti adventiciae appareant. Quapropter iuventus maximis exponitur periculis, 

nisi eius in memoratis schoiis institutio arctissimo cum religiosa doctrina 

vinculo consocietur. Cum igitur populares scholae ad populum religiose 

formandum, eiusque pietatem et christianam morum disciplinam fovendam 

sint praesertim statutae, iccirco omnerfl Ecclesiae curam, sollicitudinem 

et vigilantiam prae ceteris educationis Institutis sibi merito atque optimo 

iure semper vindicarunt. Ac propterea consilia conatusque arcendi a popularibus 

scholis Ecclesiae potestatem, proficiscuntur ex animo eidem Ecclesiae 

sumraopere adverso, atque ex studio extinguendi in populis divinum sanctissimae 

fidei nostrae lumen. Quocirca Ecclesia, quae easdem fundavit scholas, 

summa cura studioque eas semper est prosequuta, illasque veluti potiorem 

ecclesiasticae suae auctoritatis ac regiminis partera consideravit, et quaecumque 

earum ab Ecclesia seiunctio maximum eidem Ecclesiae, ipsisque scholis 

affert detrimentura. li autem omnes, qui perperam contendunt, Ecclesiam 

debere salutarem suam moderatricem vim erga populares scholas deponere, 

aut intermittere, iidem nihil aliud profecto vellent, quam ut Ecclesia contra 

divini sui Auctoris mandata ageret, et gravissirao officio curandi oraniuni 

hominum salutem, sibi divinitus coramisso, deesset. Certe quidem ubi in 

quibusque locis regionibusque perniciosissimum huiusmodi vel susciperetur, 

vel ad exitum perduceretur consiliuni expellendi a scholis Ecclesiae auctoritatem^), 

et iuventus raisere exponeretur damno circa fidem, tunc Ecclesia non 

solum deberet intentissirao studio omnia conari, nullisque curis unauam 

parcere, ut eadem iuventus necessariam christianam institutionem ut euucationem 

habeat, verum etiam cogeretur omnes fideles monere, eisque declarare, 

eiusraodi scholas catholicae Ecclesiae adversas haud posse in conscientia 

frequentari, 

Tibi autem, Venerabilis Frater, summopcre gratulamur, quod catholicae 

Ecclesiae doctrinae quoad iuventutis institutioncm educationemque 

firmiter inhaerens, Tuo commentario oranibus ojînionibus ordinationibusque 

sapienter et constanter obstitisti, quae ab isto Magno Badarura Ducatu propositae 

fuere circa populariura scholarum reformationem, quaeque maximam 

•0 Hnc ref. prop. 5, 6, 40. *) Huc ref. prop. 48. 

'')•'' 45

156 

christianae edficationi periiiciem afferunt, et veneranda Ecclesiae in tanto 

negotio iura omnino aestruunt. Ac persuasissimum Nobis est, Te nihil 

uniciuam inexpertum esse relicturum, ut eiusdem Ecclesiae iura impavide 

defendas, utoue ab adolescentium inrtitutione et educatione diligentissime 

removeas quiaquid fidei firmitatem vel leviter turbare, labefactare, aut religiosam 

eorumdem conscientiam corrumpere, morumqne honestatem contaminare 

possit, quae unice a fide nostra sanctissima producitur, alitur et 

augetui'. Summo vero afficimur consolatione, cum istius Tuae Dioecesis 

Clerus, suae vocationis et officii probe memor, una Tecum suam omnem in 

Ecclesiae, eiusque catholici popuJi iuribus tutandis operam impendat. Nec 

minori gaudio perfundimur, protereaqund iste fidelis populus optime sentiens 

de catholica suae prolis educatione, nihil antiquius habeat, quam ut eadem 

proles omnino instituatur in scholis, quae a catholica dirigantur Ecclesia. 

Jam vero levantes oculos Nostros ad Dominum Deum nostrum, ab 

Ipso humiliter enixeque exposcimus, ut in abundatia divinae suae gratiae 

Tibi, Venerabilis Frater, et isti Clero populoque fidcli semper propitius adesse 

velit, quo omnes caelesti ope roborati pro Ecclesiae suae sanctae causa 

sub Tuo ductu strenue dimicare pergant. Atque supemi huius praesidii 

auspicem, et peculiaris, qua Te in Domino complectimur, benevolentiae 

pignus Apostolicam Benedictionem ex intimo corde profectam Tibi ipsi, 

Venerabilis Frater, cunctisque Clericis laicisque fidelibus Tuae vigilantiae 

concreditis peramanter impertimus. 

Datum Romae apud S. Petrum, die XIV. Julii anno MDCCCLXIV, 

Pontificatus Nostri Anno Decimonono. 

* Epistola Encyclica. 

Venerabilibns Fratribus Archiepiscopis et Episcopis, aliisqne locortun 

Ordinariis in Poloniae Regno et Russici Imperii regionibus morantibus, 

gratiam et commuuione|n cum Apostolica Sede habentibas. 

Pius PP IV. 

Venerabiies Frntres. Salulem et Apostolicam Benedictionem. 

Ubi Urbaniano in Collegio christianae fidei propagandae huins almae 

Nostrae Urbis die 24. proximi mensis Aprilis, invicto Christi martyri S. Fideli 

a Sigmaringa sacro, vehementer lamentati sumus, Venerabiles Fratres, 

miseram et nunquam satis deplorandam Poloniae Regni conditionem, et raale 

consultum motum ibi contra Fotentissimum Principem excitatum , significavimus 

etiam, Nos iu publicis ephemeridibus legisse severissima sane consilia 

a Russico Gubcmio suscepta non solum ad eumdem motum comprimendum, 

verum etiam ad catholicam religionem eodem in Regno sensim extirpandam. 

Atque eodcm tempore manifestavimus , oportere huiusmodi tristissimos nuncios 

indubitato modo ac maiore auctoritate comprobari, quandoquidem publicis 

ephemeridibns plena fides adhiberi semper nequit. Nunc vero ex pluribus 

variisque fide dignis testimoniis ad Nos perlatis cum incredibili animi Nostri 

dolore agnovimus, Vencrabiles Fratres, vcrissimas esse acorbitates, quibus 

a Russico Gubemio catholica Ecclesia, eiusque ministri et cultores magis 

in dies divcxantur ac laccrantur. Etenim certo scivimus, idem Gubernium 

iamdiu catholicae Ecclesiae summopero infonsum, omncsque ad funostissimum 

schisma pertrahore exoptans, oxcitatac perturhationis practoxtu sanctissimam 

nostram religionem, omncsque catholicos quibusque modis acritor insoctari. 

Hinc, Conventione cum Nobis ct hac S. Sode inita nunquam plcnao oxocutioni 

mandata, ac publicis pactis de catholica rcligione in Poloniae Rogno 

tuenda planc despcctis, plurimisque cditis legibus ct decretis roi catholicae 

maxime adversis, Gubernium iciom nun(|uain intcrmisit catholica scripta 

intcrdicere, et libros, ophcnioridcsquc catholicao doctrinac omnino ropugnantes, 

et in Christi hic in terris Vicarium, et Apostolicam hanc Scdom summopere 

iniuriosas* atque ad Polonum pracsertim populum depravandum ac-

157__ 

commodatas disseminare '), et communicationem cum Nobis, et hac Apostolica 

Sede praepedire -) , et iuramentum divinis legibus contrarium praescribere, 

et populum contra catholicos sacerdotes excitare, et prohibere, ne 

praedicari ac doceri queat discrimen, quod inter catliolicam veritatem et 

schisma intercedit, et gravissimis constitutis poenis impedire, quominus aliquis 

ex infelici schismate emergere et ad catholicae Ecclesiae sinum redire 

possit. Hinc Religiosi viri ex suis Coenobiis deturbati, eorumque monasteria 

militaribus stationibus destinata, et catholici Episcopi a sua Dioecesi abrepti 

et exiho multati, et innuraeri iere catholici graeci ritus subdolis guibusque 

machinationibus iamdiu in schisma violenter tracti, et impediti ad redeundum 

in catholicae Ecclesiae gremium, veluti exoptarent, ac innumerabiles 

etiam latmi ritus catholici per mixta praesertim matrimonia cathoiicae Ecclesiae 

erepti, et pueri catbolicis parentibus orbati, sub tutelae praetexto, 

in longinquas regiones amandati, a catholico cultu avulsi, et in schismatis 

discrimen adducti. Hinc innumeri cuiusque generis, aetatis, sexus et conditionis 

catholici summopere aftiicti, et in remotissimas terras transducti, et 

catholicorum templa direpta, polluta, ac in cultum acatholicum, vel in militares 

stationes conversa, et cathohci sacerdotes miserandum in raodura 

vexati, suisque bonis spoliati, ad tristem paupertatem redacti, ac vel in exilium 

pulsi, vel in carcerem detrusi vel etiam necati, proptereaquod in acie 

vulneratis, morientibusque sacri ministerii opem, auxiiiumque ferre haud omiserunt. 

Accedit etiam, ut cum Presbyteri, tum laici in exilium missi omni 

sanctissimae nostrae religionis solatio, praesidioque carere debeant, utque 

Lithuaniae catholicis optio data fuerit vel cxsules abeundi in disiunctissimas 

regiones, vel deficiendi a catholica religione. Haec et alia sane lugenda a 

Russico Gubernio contra catholicam Ecclesiara indesinenter patrantur. Equidem 

Nos immenso nioerore confecti lacrymas continere non possumus, cum 

videamus, Vos, Venerabiles Fratres, ac dilectos filios fideles catliolicos 

omnibus illis gravissimis insectationibus obnoxios, quibus commemoratum 

Guberniura catholicani fidem et religionem tum in Poloniae Regno, tum in 

aliis praecertim illius Imperii regionibus ad ultimum discrimen adducere 

conatur. 

At etiam in hoc acerrimo bello a Russico Gubernio catholicae Ecclesiae, 

eiusque sacris iuribus, ministris, rebusque illato, alium novum prorsus 

in Ecclesiae fastis, et ante hunc diem inauditum ausura lamentari et exprobrare 

cogiraur, Venerabiles Fratres. Siquidem Gubernium idem non solum 

Venerabilem Fratrem Sigismundum, egregium, omnique laude dignura Varsaviensem 

Archiepiscopum, a suo grege divulsura iu longii.quas regiones 

amandavit , verum etiam non dubitavit decernere , eumaem VeneraDilem 

Fratrem episcopali in Varsaviensem Dioecesira auctoritate et iurisdictione 

esse privatura, et nerainera e sua Dioecesi cum ipso posse comraunicare, et 

in eius locum sufficere, veluti Dioecesis administratorem , Dilectum Filium 

Paulura Rzewuski eius Vioariura Generalem, et Episcopum Prusensem in 

partibus infidelium iam a Nobis electum ac Suffraganeum eiusdem Varsaviensis 

Antistitis designatum. Verba quidem desunt, Venerabiles Fratres, ad 

huiusmodi factura reprobandum ac detestandum. Ecquis enim non vehementissime 

mirabitur, cura sciat eo devenisse Russicum Gubernium, ut perperam 

autumet et audeat, Episcopos, quos Spiritus Sanctus posuit regere 

Ecclesiam Dei, sacra eorura auctoritate ipsis a Deo tradita, et nullo prorsus 

modc laicae potostati unquam obnoxia privare, eosque a propriae Dioecesis 

regiraine et rrdcuratione amovere^)? Dum autem liaec reprobaraus et damnamus, 

eodem .tempore clare aperteque declaramus^ nenimem raemoratae 

ordinationi posse obedire, omnesque Varsaviensis Dioeceseos tideles debere 

eidem Venerabili Fratri Sigismundo sedulo obterapcrare, qui verus, legitimusque 

est Varsaviensis Antistes. 

Nihil vero dubitaraus, auin idem Dilectus Filius Paulus Rzewuski sui 

officii probe memor huiusmoai Russici Gubernii mandato minime obsequens 

pergat Vicarii Generalis munere iungi sibi comraisso a Venerabili Fratre 

') lluc ref. prop. 79. *) /Jiic ref. prop. 49. 

) 9 r. i^ 51.

158 

Sigismundo Archiepiscopo Varsaviensi suo legitimo Antistite, 

bus diligentissime obedire. 

eique in omni- 

Jam vero, Venerabiles Fratres, dum caelum ac terram testes invocando, 

de omnibus, quae in Poloniae Regno, aliisque Russici Imperii regionibus 

contra cathoiicam Ecclesiam, eiusque sacrorum Antistites, ministros, 

iura, patrimonium, ac dilectos ipsius Ecclesiae filios gesta sunt et geruntnr, 

vehementer expostulamus, et etiam atque etiam querimur persecutionem, 

quam Russicum Gubernium contra Ecclesiam gerere non desinit, absit, ut 

ullo modo probare velimus male consultos motus in Polonia misere excitatos. 

Onines enim norunt quanto studio catholica Ecclesia semper inculcaverit ac 

docuerit, omnem animam subditam esse potestatibus subiimioribus, omnes- 

civili auctoritati subiectos esse, debitamquei obedientiam praestare omnino 

aue 

ebere in iis omnibus, quae Dei, eiusque Ecclesiae legibus non adversantur 

'). Equidem summopere dolendum, huiuscemodi motus Russico Gubemio 

ansam dedisse ad catholicam quotidie magis divexandam et. opprimendam 

Ecclesiam. 

Dum autem eiusmodi christianae, civilique reipublicae funestissimos 

motus reprobamus ac damnamus, haud possumus, quin omnibus summis populorum 

Principibus vehementer inculcemus, ut quantum in ipsis est, omnia 

conentur, ne in eos gravissima illa cadant divinae Sapientiae ad regesverba: 

«Quoniam data est a Domino potestas vobis, et virtus ab Altissimo, qui 

interrogabit opera vestra, et cogitationes scrutabitur; quoniam cum essetis 

ministri regni illius, non recte iudicastis, nec custodistis legem iustitiae, 

neque secundum voluntatem Dei ambulastis; horrende et cito apparebit 

vobis, quoniam iudicium durissimum his, qui praesunt, fiet; exiguo enim 

coneeditur misericordia potentes autem potenter tormenta patientur').» 

, 

Atque etiam omnes summos Priucipes maiore, qua possumus, animi Nostri 

contentione hortamur et rogamus, ut aliquando intelligere, animadvertere 

ac noscere velint, quod populi, cum a sanctissima nostra religione, eiusque 

salutari doctriua, atquo a debita 

obedientia, 3t a libera cum hac S. 

erga Deum, eiusque Ecclesiam, et leges 

Sede communicatione amoti fuerint, tum 

perniciosissimis quibusque erroribus , vitiisque depravantur ') ; et iccirco 

evenit, ut iidem populi timore et pietate erga Deum sublata, suavique religionis 

iugo exuto, et plane abiecta obedientia, quae Deo, eiusque Ecclesiae 

et legibus omnino debetur, in eftrenatam vivendi, agendique licentiam misere 

prolabantur, et ambulantes secundum sua desideria in impietatibus dominationem 

spernant, maiestatem blasphement, et contra Principes insurgant, 

eisque obedire recusent. 

In summa vero animi Nostri moestitia ob tantam malorum congeriem, 

quae Vos, Venerabiles Fratres, et fideles cmae vestrae commissos premit, 

non parum certe Nos reficit et consolatur egregia vestra in Ecclesia tuenda, 

tantisque m laboribus, aerumnisque propter catholicam fidem perferendis 

virtus et constantia. Et quoniam uptime nostis, beatus esse, qui persecutionem 

patiuntur propter iustitiam, ac pulcherrimum et gloriosissmium esse 

pro nomine Jesu contumeliam pati, euinquo salvum fieri, qui perseveravit 

usque in finem, iccirco nihil duhitamus, quin Vos, Venerabiles Fratres, confortati 

in Domino, et in potentia virtutis eius pergatis animo invicto pro 

Dei, eiusque sanctae Ecclesiae defensione, animarumque salute fortiter dimicare, 

memoria repetentes, «quod non sunt condignae passiones huius temporis 

*ad futuram gloriam, quae revelabitur in nobis ').» Atque iccirco has Vobis 

scribimus Litteras, quibus Episcopalem vestram in tantis tohM-andis angustiis 

fortitudinem, et in grege vestrae curae concredito vigilantr.im magis magisque 

in Domino excitamus, ut nullis curis, nullis consiliis, nullisque laboribus 

parcere unquam velitis, quo fideles Vobis commissi abstinentes se ab omni 

specie mali, nullisque deterriti periculis, in catholicae fidei et religionis ]n'ofessione 

quotidie magis stabiles et immoti permaneant, et nunquam ab eiusdem 

fidei, religionisque hostibus se decipi, et in errorcm induci patiantur. 

Ac ipsos fideles Vobis concreditos, Nobisque carissimos omni paterui animi 

') Iluc ref. prop 63. ') Sap. VI. 4—7. 

») „ „ „ 40. *) Rom. V//1. 18.

159 

Nostri affectu et studio monemus, exhortamur, et obtestamur, ut catholicam 

fidem, religionem ac doctrinara, quam singulari Dei beneficio acceperunt, 

constantissime profitentes, et cetera omnia posteriora existimantes per semitas 

mandatorum Dei sedulo ambulent, iisque omnibus insteht operibus, quae 

caritatem vel in Deum vel in proximum praeseferunt , quaeque catholicae 

Ecclesiae filios omnino decent. 

Persuasissimum autem Vobis sit, Nos in humilitate cordis Nostri ferventissimas 

diu noctuque sine intermissione clementissimo misericordiarum 

Patri, et Deo totius consolationis offerre preces, ut Vos induat virtute ex 

alto, ac divina sua dextera protegat, custodiat, defendat, et cxsurgens iudicet 

causam suam, et Ecclesiam suam sanctam a tantis, quibus istic divexatur, 

calamitatibus eripiat, et inimicorum suorum superbiam elidat, eorumque 

contumaciam omnipotenti sua virtute prosternat, et uberrima quaeque suae 

Bonitatis dona super Vos et fideles Voois traditos propitius semper effundat. 

Atque horum auspicem, et certissimum peculiaris, qua Vos in Domino com- 

Slectimur, benevolentiae pignus Apostolicam Benedictionem ex intimo corde 

epromptam Vobis ipsis, Venerabiles Fratres, cunctisque Clericis Laicisque 

fidelibus vestrae vigilantiae concreditis peramanter impertimus. 

Datum ex Arce Gandulphi die 30. Julii anno 1864 Pontificatus Nostri 

Anno Decimonono. 


Litterae 

Venerabili Fratri Joanni Thomae Episcopo Montis Regalis die 

XXIX. septembris anni 31DCCCLX1V '). 


Venerabilis Frater, Saluteni et Apostolicam Benedictionem. 

Singularis Nobisque iamdiu notissimus Tuus erga Nos amor, et pietas 

efficit, ut vehementer gratuleris de bona valetudine, qua inter maximas 

acerbitates, Deo auxiliante, fruimur, veluti significas amantissimis Tuis Litteris 

die 17. huius mensis datis, quae Nobis gratae admodum fuere. Perlibenter 

autem accepimus duo opuscula a Te conscripta, t^^pisque edita, quorum 

uno, Venerabilis Frater, oppugnas iniustissimam legem istic adversus religiosas 

praesertim Familias propositam *) , altero vero iniquissimam pariter 

legem istic quoque propositam de Clericis militiae adscribendis*), quae infandae 

sane leges omnibus divinis, ecclesiasticis , humanisque iurious vel 

maxime adversae onmino sunt reprobandae ac damnandae. 

Vehementer autem gaudemus, Te, Venerabilis Frater, pro egregia Tua 

religione ac sacerdotali zelo tum commemoratis opusculis, tum aliis scriptis 

in lucem editis, sanctissimae nostrae religionis causam et doctrinam sine 

intermissione strenue defendere, et nefariis inimicorum hominum consiliis 

conatibusque constanter obsistere. Etenim si unquam alias, in hac potissimum 

tanta impiorum hominuin contra catholiaim Ecclesiam conspiratione 

Episcopi, veluti optime noscis, omni studio et contentione debent fortiter 

praeliari praelia Domini, eiusque Sanctae Ecclesiae causam impavide propugnare. 

Jani vero ex eisdem Tuis Litteris non mediocri certe voluptate novimus, 

Tibi magnae consolationi fuisse ultimum Prosynodalcm Conventum a 

Te habitum, in qucm convenere Canonici istius cathedralis Tui Templi, et 

universus istius civitatis clerus, ac centum decem istius dioeceseos parochi. 

Namque eodem in Conventu omnia religiosissime peracta fuere, omnesque 

luculentissimis verbis professi sunt, nihil sibi gratius, nihil potius esse posse, 

quam sanctissimam Nostram fidem et catholicae Ecclesiae doctrinam aefen- 

'^) Huc refertiir Syllabi Froponltio 32. 

') lliic ref. prop. 53. ') Huc ref. prop. 32.

160 

dere, et immobili fide et observantia Nobis et huic Petri Cathedrae firmiter 

adhaerere. Quod quidem non leve Nobis solatium laetitiaraque attulit. Equidem 

ex huiusmodi Congressibus summa, Deo auxiliante, in Clerum, et in 

christianara plebera bona redundant, et iccirco omni laude sunt dignissimi 

sacrorum Antistites, qui Conventus ipsos hisce praesertim asperrimis temporibus 

provide sapienterque habere curant. Perge, VenerabUis Frater, ut 

adhuc fecisti, omnes Tuas curas cogitationesque in Tui gregis salutem procurandam, 

in Dei eiusque sanctae Ecclesiae causam tuendam, atque in pravas 

impiorum hominura insidias detegendas, errores profl gandos, conatusque repriraendos 

conferre. Tibi autem persuade, peculiarem esse, quaTe inDomino 

prosequimur, benevolentiam. 

Cuius quogue certissimum pignus accipe Apostolicam Benedictionem, 

Juam efi"uso cordis afi"ectu Tibi ipsi, Venerabilis Frater, cunctisque Clericis 

,aicisque fidelibus Tuae vigilantiae commissis peramanter impertimus. » 

Datum Romae apud S. Petrum, die XXIX. Septemb. anno MDCCCLXIV. 

Pontificatus Nostri Anno Decimonouo.

^ppeiiclix:* 


ad omnes Patriarchas, Primates, Archiepiscopos, et Episcopos, data die 

XV. aueusti MBCCCXXXU. 

Gregorius PP. XVL 


Mirari vos arbitramur, quod ab imposita Nostrae humilitati Ecclesiae 

universae procuratione nondum Litteras ad vos dederimus, prout et consuetudo 

vel a primis temporibus invecta, et benevolentia in vos Nostra postulasset. 

Erat id quidera Nobis maxime in votis. ut dilataremus illico super 

vos cor Nostrum, atque in communicatione spiritus ea vos adloqueremur 

voce, qua contirmare Fratres in persona Beati Petri iussi fuimus '). Verum 

nostis, quanam malorum aerumnarumque procella primis Pontificatus 

Srobe 

lostri momentis in eam subito altitudinem maris acti fuerimus, in qua, nisi 

dextera Dei fecisset virtutem, ex teterrima impiorum conspiratione Nos congemuissetis 

demersos. Refugit animus tristissima tot discriminum recensione 

susceptum inde moerorem refricare; Patrique potius omnis consolationis 

benedicimus, qui, disiectis perduellibus, praesenti Nos eripuit periculo, atque, 

turbulentissima sedata tempestate, dedit a metu respirare. Proposuimus 

illico vobiscum communicare consilia ad sanandas contritiones Israel; sed 

ingens curarum moles, quibus in cnncilianda publici ordinis restitutione 

obruti fuimus, moram tunc Nostrae huic obiecit voluntati. 

Nova interim accessit causa silentii ob factiosorum insolentiam, qui 

signa perduellionis iterum attollere conati sunt. Nos quidem tantam hominum 

pervicaciam , quorum effrenatus furor impunitate diuturna , impensaeque 

Nostrae benignitatis indulgentia non deliniri, sed ali potius conspiciebatur, 

debuimus tandem, ingenti licet cum moerore, ex collata Nobis divinitus auctoritate 

virga composcere '); ex quo, prout iam probe coniicere potestis, 

operosior in dies instantia nostra quotidiana facta est. 

Ast cum, quod ipsum iisdem ex causis distuleramus, iam possessionem 

Pontificatus in liateranensi Basilica ex more institutoque maiorum adiverimus, 

omni demum abiecta cunctatione, ad vos properamus, Venerabiles 

Fratres, testemque Nostrae erga vos voluntatis epistoiam damus laetissimo 

hoc die, quo de Virginis Sanctissimae in Coelum Assumptae triumpho sollemnia 

festa peragimus, ut quam Patronam ac Sospitain inter maximas 

qaasque calamitatos pcrsensimus, Ipsa et scribentibus ad vos Nobis adstet 

pro^)itia, mentemque Nostram coelesti affiatu suo in ea inducat consilia, quae 

Chnstiano Gregi futnra sint quam maxime salutaria. 

Moerentes quidem, animoque tristitia confecto venimus ad vos, quos 

pro vestro in Religionem studio, ex tanta, in qua ipsa versatur, temporum 

acerbitate maxime anxios novimus. Vere enim dixerimus, horam nunc esse 

potestatis tenebrarum ad cribrandos, sicut triticum, lilios electionis '). Vere 

luxil , et dffluxit lerra .... iu/ecta ab liabitatoribus suis , qiiia traiisyrenii 

aunt leges, mutaverunt ius, dissipaverunt foedus sempiternujn '). 

') Lnc. XXII. 32. *) [. Corinth. IV. 21. 

') Luc. XXII. 53. ") Isaiae XXIV. 5. 

11

162 

Loqnimiiv, Venerabiles Fratrcs, quae vestris ipsi oculis conspicitis, 

quae coijiniuiubas idL-irco lacryniis ingoniisrinius. Alaciis cxultat iniprobitas, 

scientia nnpucicns, dissoluta licciilia. Despicitur sanctitus sacrorum, et quae 

Kiagiiam vim, magnamque neccssitatem possidet, divini cultus maiestas ab 

honiinibus nequam imiirobatur, polluitur, habctur ludibrio. Sana hinc pervcrntur 

doctnna, erroresque oinnis gcneris disseminantur audactcr. Kon 

leges sacrorum, non iura, non institutu, non sanctiores quaelibet disciplinae 

tuiae sunt ab audacia loqucntium iniqua. Vexatur aceri-ime Romana haec 

Kv stra Buatissinii Petri Sedes, in qua posuit Christus Kcclesiae tirmamentum; 

et vincula unitatis in dies mngis labcfactaniur, abrumj)untur. Divina 

Ecclesiae auctoritas oppngnatur, ipsiusque iuribus cunvuisis, substernitur 

ipsa terrenis rationibus, ac per summam iniuriam odio populorum subiicitur, 

in turpem rcdacta servitutem. Debita Episcopis obedientia infringitur, eorumque 

iura conculcantur. Personant horrendum hi modum Academiae ac Gymnasia 

novis opinionum monstris, qnibus non occulte amplius et cuniculis 

petiiur Catholica lides, sed hoirilicum ac nefarium ei bellum aperte iam et 

propalam infcrtur. Instiiutis enim exemploque Praeceptoi-um, corruptis adolescentiiun 

animis, ingeus Ileli;jionis clades, morumque perversitas teterrima 

pcicrebuit. ihuc iiorro frenoReligionis sanctissiniae }iroiecto, per quara 

unani Kegna consistunt, dominatusque vis ac robur tirmatur, conspicimus 

ordinis publici exitium, labem piincipatus, omnisque legitimae potestatis 

couversioncm invalescere. Quae quidem tanta calamitatum congeries ex illarum 

in priuiis consjiiratione Societatum est re; etenda, in quas quidquid in 

haercsibus, et in sceieratissimis quibusque sectis sacrilegura, fiagitiosum, ac 

blasphemum est, quasi in sentinam quamdam, cum omnium sordium concretioue 

contiuxit '). 

Haec, Venerabiles Fratres, et alia complura, et fortassis etiam graviora, 

quae in praesens percenscre lonûm esset, ac vos probe nostis, in 

dolore esse Nos iubent, acerbo sane ac diuturno, quos in Cathedra Principis 

Apostolorum Ci.ustitutos zclus unlversae Domus Dei comedat prae caeteris, 

opus est. Verum cum eo Nos loci positos esse agnoscamus, quo deplorare 

dumtaxat innumera haec mala non sufticiat, nisi et ea convellere pro viribus 

connitanmr; ad opem tidei vestrae confugiinus, vestramque pro Catholici 

Gregis salute soliicitudinem advocamus, Venerabiles Fratres, quorum spectata 

virtus ac religio et singuLiris prudentia et sedula adsiduitas animos 

Kobis addit, atque in tanâ rerum asperitate aftlictos consolatione sustentat 

periucunda. Nostrarum quippe est partium, vocem tollere, omniaque conari, 

ne apcr de silva dcmoliatur vincam. neve lupi mactent gregem: Nostrum 

') Huc ref. §. IV. SyUabi. — His adde. qnac lepimus in Ep. Encycl. b. m. 

Pii vill d. d. 24. Maii 1829: ..Vcslranim est partinm. Vencrabiles Kralres. adversus 

occuUas ilhis hominum (iictiosorum socicialos curas convprtcre, qui in Deum, et 

Princii:es inlcnsi toti in co sunt. ulEcclPsiiie liibein. Regnis pprnicicin. orbi universo 

peniirbationcm imporlcnt. viamqiip ad Mairiiia sternant. Irapno vprae lidei confracto. 

Qui quidem cum lcnpbricosissimi arcnni religionp improbilalem siionmi coPluiim. 

suscpplnque in ipsis consilia cplire adnitantur. gravpin bac i|isa p\ caussa earum 

turpitudmnm suspxioiiem inipccnint, quae deincops pro tPiiiporum asporilate, vpliiti 

e piileo abyssi. in siimmain roi sacrac, ct publxao iactiiram eruperunt Hic 

porro de alia e\ occiillis liisce sociclalibus iiaud ita pridom ronstitula scriberp ad 

Vos singiilatim dccrpvimiis. qnao ad adolpscpnliiim aniinos rnrrumppndos coaliiit. 

qui in (jymnasiis. nc Lycois insiiluunlnr. Pravos, Pt qui discipiilos in viasBaal dp- 

diicant pcr dortrinas, quac socundum Dpum non siint. magistros .idscisci. praocipiia 

ipsorum ac vploratoria ciiratio pst , cum probp noscant. p\ dortorum prapcppiis 

mpnips, morosqiip audiloriim pdingi. Quo fit. ut po iam talium adoloscpiilium licontiam 

1 crvasisso ingomiscamiis, nt rPlipionis mptii proipcto. ainola disciplina inoriim. 

dnctr.nap piirioris sanctitatp nppiipnata. iiiribiis sacrae. ct civilis pntpstalis conculcalis. 

niillius eos ncqiip flapitii. npqiio prroris, npqiip ausus pndoai. npud quos. verp 

ditcro possuimis cum Loone Alagiio (^Sorm. V. dc Jpiiin. X. mpiisis. r. 4.), lex e.v.' 

tncticln, iuui, diabolus lelif/io, sacrijiciutii tinpiluil». HaPC Vos maia ab VPStris 

dinccpsibiis proppjlite, Frnlros, el, qiia valolis. auctoritatp Pt frratia. contcndite. ni 

viri non littoranim sciontia dumtaxat, spd vilap Ptiam, ac pieiaiis commendntiono 

spcclali rccLac iuvcnum instilutioni practiciantur." — (f. prop. 45—48.

163 

est, oves in ea dnmtaxat pabula compellere, quae salutaria iisdem sint, nec 

vel tenui suspicione perniciosa, Absit, Carissimi, absit, ut, quando tanta 

premant mala, tanta impendeant discrimina, suo desint niuneri pastorcs, et 

perculsi metu dimittant oves, vel, abiecta cura gregis, otio torpeant ac desidia. 

Agamus idcirco in unitate spiritus communem Nostram, seu verius Dei 

causam, et contra communes bostes pro totius populi salute una omnium 

sit vigilantia, una contentio. 

Id porro apprime praestabitis , si , quod vestri muneris ratio postulat, 

attendatis vobis, et doctrinae, illud assidue revolventes animo, univeisalem 

Ecclesiam quacumque novitate pulsari '), atque ex S. Agathonis Pontiiicis 

monitU ') nihil de iis, quae sunt regulariter dejinita ^ rninui debere. nihil 

mutari, nihil adiici , sed ea et verbis, et sensibus ilUbata esse cw-lodienda. 

Immota inde consistet firmitas unitatis, auae hac B. Petri Cathedra suo veluti 

fundamento continetur, ut unde in Lcclesias omnes venerandae communionis 

iura dimanant, ibi universis et murus sit, et securitas , et portus 

expers fluctuum, et bonorum thesaurus innumerabilium '). Ad COrum itaqUC 

retundendam audaciam, qui vel iura Sanctae huius Sedis infringere conantur, 

vel dirimere Ecclesiarium cum ipsa coniunctionem , qua una eaedem 

nituntur et vigent, maximum fidei in eam ac venerationis sincerae studiura 

inculcate, inclamantes CUm S. Cypriano ^), fal.so conjidere se esse in Ecclesia, 

qui Catliedrani Jêtri deserat, super quam jundata est Ecclesia. 

In hoc ideo elaborandum vobis est, adsidueque vigilandum, ut fidei 

depositum custodiatur in tanta hominum impiorum conspiratione , quara ad 

illud diripiendum perdendumque factam lamentamur. Meminerint omnes, iudicium 

de sana doctrina, qua populi imbuendi sunt, atque Ecclesiae universae 

regimen et administrationem penes Romanum Pontificera esse, cui pleua pascendi, 

regendi . et gubernandi universa/em ilcclesiam potestas a Christo 

Domino tradita fuit , uti Patres Florcntini Concilii diserte declararunt ''). 

Est autera singulorum Episcoporum Cathedrae Petri fidelissime adhaerere, 

depositum sancte religioseque custodire, et pascere, qui in eis est, gregem 

Dei. Presbyteri vero subiecti sint, oportet, Episcopis, quos uti animae parentes 

suscipiendos ab ipsis esse, monet Hieronymus '"): nec unquam obliviscantur, 

se vetustis etiam canonibus vetari, quidpiam in suscepto ministerio 

agere, ac docendi et concionandi munus sibi sumere sine sententia Episcopi, 

cuius fidei populus est creditus , et a quo pro animabus ratio exigelur ''). 

Certum denique finnuraque sit, eos omnes, qui adversus praestitutum hunc 

ordinem aliquid moliantur, statum Ecclesiae, quantura in ipsis est, perturbare"). 

Nefas porro esset, atque ab eo venerationis studio prorsus alienura, 

qua Ecclesiae leges sunt excipiendae, sancitam ab ipsa disciplinam, qua et 

sacrorum procuratio, et morum norma, et iurium Ecclesiae, Ministrorumque 

eius ratio continetur, vesana opinandi libidine improbari, vel ut certis iuris 

naturae principiis infestam notari"), vel mancara dici atque imperfectam'"), 

civilique auctoritati subiectam "). 

Cum autera, ut Tridentinorum Patrum verbis utamur, constet, Eccle- 

a Spiritu 

siam eiuditam fuisse a Chrislo Jesu , eiusque ^postolis , 

Sancto illi omnem veritatem in dies .mggerente edoceri^"^), 

otque 

absurdum plane 

est, ac maxime in eam iniuriosum , restaurationem ac regenerationem quamdara 

obtrudi, quasi necessariam, ut eius incoluraitati et incremento consula- 

tur, perinde ac si censeri ipsa possit vel defectui, vel obscurationi, vel aliis 

huiusceraodi incoramodis obnoxia "); quo quidem molimine eo spectunt nova- 

') S. Coelest. PP. Ep. 21. ad Episc. Galliar. 

') S. Apatho PP. Ep. ad Inip. apud Labb. Tom. 11 pa?. 235. Ed. Hlansi. 

') S. Innocent. PP. Ep. 11. apud Coustant. 

*) S. Cyprian. de unitate EccIps. — Uuc ref. prop. .36. 37. 

») Conc. Flor. Sess. 25. In definit. apud Labb. Tom. 18. col. 528. Ed renet. 

') S. Hieron. Ep. 2. ad Nepot. a 1. 24. 

') Ex Can. .-Vp. 38. apud Labb. Tom. 1. pag. 38. Ed. Mansi. 

") Huc ref. prop. 34. ^) IJuc ref. prop. 6, 40. 

'") „ ., „ 5. ") „ „ „ 20. 

'^) Conc. Trid. Sess. 13. dec. de Eucharist. in prooeni.

164 

tores, Ut recentis hvwaitne institutlonis iaciantiir fiinclamenta. illudque ipsuiu 

eveniat, quocl detcstatur Cypriaims, ut, quae divina res est, hiunana fmt 

Ecclesia^). Perpendant vero, quiconsilia id genus machinantur, uni Roraano 

Pontifici ex S. Leonis testimonio tanontnn di.spensatinnejn esse cveditain, 

ipsiusque dumtaxat esse, non vero privati horainis, de paternurum requlis 

sanctionum quidjîam decernere, atque ita, queraadmodum scribit S. Gela- 

Sius ^), decretii Canonum librare, decessorumijue praecepta metiri , ut quae 

necessitas temporum restaurandis Ecclesiis relaxanda deposcit, adhibita consideratione 

dilifjenti, temperentur. 

Hic autem vestram volumus excitatam pro Religione constantiam adversus 

toedissimam in Clericalem coelibatum coniurationem , quam nostis 

effervescere in dies latius, connitentibus cum perditissimis nostri aevi philosophis 

nonnullis etiam ex ipso ecclesiastico ordine, qui personae obliti, 

raunerisque sui, ac blanditiis abrepti voluptatum, eo licentiae proruperunt, 

ut publicas etiam atque iteratas aliquibus in locis ausi sint adhibere Principious 

postulationes ad disciplinam illara sanctissimam perfringendam. Sed 

piget de turpissimis hisce conatibus longo vos sermone distinere, vestraeque 

potius religioni lidentes coramittimus, ut legem maxirai momenti, in quam 

lascivientiura tela undique sunt intenta, sartam tectam custodiri, vindicari, 

defendi, ex sacrorum canonum praescripto, omni ope contendatis^). 

Honorabile deinde Christianorura connubium , quod Sacratnentum 

maqnum nuncupavit Paulus in christo et Ecclesia ^), communes nostras curas 

efflagitat, ne quid adversus ipsius sanctitatem, ac de indissolubili eiusdem 

vinculo minus recte sentiatur, vel tentetur induci. Irapense id iara commendarat 

suis ad vos litteris felicis recordationisPraedecessor Noster Pius VHI.; 

adhuc tamen infesta eidem molimina succrescunt. Docendi itaque sunt sedulo 

populi, matrimoniura serael rite initum dirimi amplius non posse, nexisque 

connubio Deuni indidisse perpetuara vitae societatem, nodumoue necessitudinis, 

qui exsolvi, nisi raorte, non possit. Meraores, sacris illua rebus adnumerari, 

et Ecclesiae proinde subiici, praestitutas de ipso eiusdem Ecclesiae 

leges habeant ob ocuios, iisque pareant sanctc, accnrateque, ex quarum exequutione 

omnino pendet eiusdem connubii vis, robur, ac iusta consociatio. 

Caveant, ne quod sacrorum canonum placitis, Conciliorumque decretis officiat, 

ulla ratione admittant, probe gnari, exitus infelices illa habitura esse coniugia, 

quae vel adversus Ecclesiae disciplinam, vel non propitiato prius Deo, 

vel solo aestu libidinis iungantur, quin de sacramento, ac de mysteriis, quae 

illo significantur, ulla teneat sponsos cogitatio ^). 

') S. Cyprian. Ep. 52. Edit. Baluz. — IJuc ref. prop. 80. 

2) S. Gelasius PP. in Ep. ad Episcop. Lucaniae. — IIuc ref. prop. 34. 

') Huc ref. nota ad §. VIH. Sylt. 

') Eph. V. 32. Hebr. xill. 4. 

*) lluc ref. §. YIII. Still. — Non minorl solicitudine monet h. ni. PiusVIII. 

in Ep. Enrycl. d d. 24. >faii 1829: ...\t pro temporum, qiiae nacli sunius, ratione 

id insupcr (|Uiuii niaximo vcstro de aniniiirum saiiUe sUidio commcndaudum duri- 

miis. ul nimiriim do uiatriiuoiiii sanctitate .sollicili oam orjra ipsiiin grogi vostro 

iniiciatis rolipiouom. iil niliil plano. qiiod magiii liiiiiis SacraimMiti dignitnti dotra- 

IkU. nihil qiiod immaciilaUim llioriim dodocoat, iiihil dcmum quod do pcrpetiio con- 

iiiibii viiiciilo duhiiim inloral. patrari iinqiiam rontiiiirat: id porro (iot iiuico, si noii 

hiimani tanlum ox logo, sod ex Diviiia rogi ipsiiin doboro, ac non torrouis, sod 

sacris robus ipsiim acccnsondiiin osso. idooijiio Erclosiao omuino subiici, riiristianiis 

populiis arciirato odocoatiir. Qiiao onim marilalis roniiinctio aiitoa non alio sporlabat, 

quani ut stirpom ox so gignorot. in aoviimqiic pntCorrot. oa nunc a Chrisio 

Domino Siicramcnti dignilato aiirta, et roelostibiis ditala niunoribiis, gralia pcrlirionto 

natiiriim, ooii laiii prorroaro ox se .soboloni uniidot. (|unm odiiraro illam Doo, 

ot divinao roligioiii. atquo ita vori .\uminis riiliorcs propnirnro adnitilur. roustat 

onim. matrimonii hnr roniiincliitno. riiiiisDcus aiirtor osl, porpoliiam, nr siimmam 

Christi Domiui riim Ecrlivsin coniiinctionom signillrari, ot arrtissiniilm hanr viri 

iixori.sqiio sitriotatom .Siicrnmeuliim csso, id ost snrriim signiim immortnlis amoris 

Christi orpn siiani Sponsniii. Iln orgo populos instriii, opiis os(. oi qiino Errlosiao 

ropiilis ("(tncili(triimqiio dcrrotis saurila, qiiaoqiio damnala sunl , oxplirari iisdcm. 

ut quae ad vim Sarramonii perlinont, ea perricianl, noc qiiae Errlosia dolestata est,

165 

Alteram nunc persequimur causam malorum uberrimam, quibus afflictari 

in praesens comploramus Ecclcsiam, ivdifferenihnnutn scilicet, seu 

pravam illam opinionem, quae improborum fraude ex omni partc pcrcrebuit, 

qualibet tidei professione aeternam posse animaesalutem comparari, si mores 

ad recti honestique norniam exigantur '). At facili sane negotio in re per- 

audeant ipsi atlonlare; idque fjua eslis pietate, doctrina, ac diligentia prapditi, ut 

praestetis, ab Vestra religione quantinn possumus vehementissime exposcimus." 

') Huc ref. prop. in, 17. — Juvat addere quae docet b. m. LeoXII. in Ep. 

Encyclica d. d. 3. Maii 1824: ,..\t: quorsum haec? Secta quaedam. Vobis certe non 

ignota. Philrsnpliiae nomen immerilo sibi usurpans. inordinatas omnium propeniodum 

errorum phalanges e cineribus excitavit. Haec siquidem blandam pietaiis et liberalitatis 

speciem praoseferens Tollerantismtnn (sic enim aiunt) seu Itidifferentismum 

profitetur, atque extollit non modo in rebus civilibus, de quo non esl .\obis sermo. 

verum etiam in Religionis neffotio, docpns. amplam unicuiqiie libertatem aDeo factam 

esse. ut quae cuique spcta iuxta suum privatum iudicium. vel opinio arriserit, 

eam quisque sine salutis periculo amplecti, vel adoptare valeat. Contra quam delirantium 

hominum impieiaiem sic nos monet .\postoius Paulus (Roni. XVI.): «;Rogo 

aulem vos, Fraires. ut observetis eos. qui dissensiones et oITendicnla praeter docirinam, 

quam didicistis, faciunt, et declinate ab illis. Huiuscemodi enim Christo 

Domino Nostro non serviunt, sed suo veniri. et per dulces sermones. et benedictiones 

seducunt corda innocentium.» Equidem, non novus hic error. sed novo et 

audaciori modo nosiris hisce temporibus adversus Catholicae Fidei tirmitatem, et 

integrilatem debacchatur. Refert namque ex Rhodone Eusebius (Lib. V. Hist. Eccl.), 

insaniam hanc iani prolalam fuisse ab .Appelle quodam secundi saeculi haeretico 

asserente. «non esse onmino examinandam fidem, sed unumquemque in eo, quod 

semel imbibisset, perstare oportere. Ouippe eos, qui in Crucifixo speni suam collocassent, 

servandos esse aflirmabat (.^ppclli-s). dummodo in bonis operibus dcprehenderentur.» 

Retorius quoque, teste Augusiino (de Haeres. n. 72), omnes haereticos 

recte ambulare. et vera dicere elTutiebat. C{uod iia est abstudum, subdit S. Pater, 

ut mihi incredibile videaiur. Porro Indifferentismus iste adeo percrebuisse et grassare 

dignoscitur, ut non solum sectas omnes. quae extra Catholicam Ecclesiam 

sunt, et relevationem tanquam basim et fundamentum oretenus admittunt, sed illas 

eliam socielates quae. spreta Divina revelatione, purum Deismum , imo purum 

Naturalismum profitentur, illas quoque omnes recte ambidare impudenter con- 

tendat. Res absurda certe. idque iure ac merito, Indifferentismus Retorii S. .\ugustino 

visus est, et tamen quibusdam liniilibus conlinebatur. At quae Tolleranlia ad 

Deismum etiam, et Naturalismum extenditur. quae antiquis quoque haereticis improbata 

fuit. probari ne unquam poterit ab homine ratione utente? .\ttamen (heu 

tempora ! hpu mendax philosophia!) abhtiiusmodi pseudo-philosophis probatur, defenditur. 

commendatur. — Sane non dcliierunt plures egregii Scriptores, qui veram 

philosophiam professi monstrum hoc data opora conterere invictis argumentis ag- 

gressi sunt. Sed rps est adeo per se evidens, impossibile esse, Deum summe veracem, 

ipsam immo sunimam veritatem. optimiun, ac sapientissimum Provisorem, 

bonorumque Remuneratorem sectas onmi's lalsa dogmata, et saepe inter se pugnantia, 

ac contradictoria dictantes approbafe, easque profitentibus aeterna praemia 

largiri, ut supervacaneum sit de his plura contexere. Habemus enim Jirmiorem 

prop/ieticum .sermonem , vobisque scribentes sapientiam /of/uimur inter perjeclos 

; sapietitiam vero non /luiiis saecidi, scd Dei sapientiam in mt/sterio, qua 

nempe edocemur. ac divina fide tenemus unum Dominlim, unam Jidem, ittium 

baptisma , nec aliud notneti sub cae/o datiitn esse /lomitiibus, /traeter not/ien 

Jesu C/iristi Nazareni , in f/iw oporteat tios sa/ros Jieri ; quare e( profifpmur, 

extra Ecc/esiatn non esse sa/utem. — Verum: O/i altitiido divitiariitn sapien- 

tiae, et scientiae Dei ! V/i iticotnjtre/iensibi/ia iiic/icia eiiis/ Deus, qui perdit 

sapientiam snpipntum (I. Cor. I.), Ecclesiap suae ininucos supernaturalpm revplalionem 

speriientps tradidissp videtiu" iii rpprohum sonsum (Rom. I. 2S). pi in mysierium 

illud iniquitatis. quod scripliim prat in frontp procacis ropminap. de qiia 

Joannes (.\poc. I. 5). Enimvero qiiap maior iniquitas, qnam siipprhos piusmodi non 

solum a vera Rpligione dpscivissp, spd eliain omnigpno cavillaiioniim gpnore, verbis, 

Pt scriptis plenis omni dolo, vello incaiitos irrciire? Exiirgat Dpiis. et hanr lo- 

quendi, scribendi, scriptaque vulgandi elfrenpm licpnliam rohibpat. pprffa' . 

Pt ud

m 

spicna, planeque evidenti, errorem exitiosissimum a populis vestrae cnrae 

unuin tt.ê litum. unom 

concreditis propelletis. Admonente enim Apostolo ), 

tidein. unum huptisma, extinicscant qui e religione qualibet patere ad por-, 

, 

tum beatitudinis aditum comminiscuntur, reputentque animo ex ipsius Servatoris 

testimonio e^*i? ve contia C/nistum quiii I um ( Jiri^to iion sunt ^) 

, 

seque infeliciter dispergere, quia cum ipso non coUigunt; ideoque absque 

dubio acternum esse /Jcrituros, nisi t

ingenti librorum multitndinc, libellisque, et scriptis molc qnidcm cxignis, 

maiitia tamen penaagnis, e quibus nialedictioneiu egvessnni iiiacryniamur 

super faciem terrae. hunt tamcn, proh dolor! qui co iuipudentiac abriinantur, 

ut asserant pugnaciter. hanc erroruui cnlhiviem indc prorunipentcni satis 

cumulatc compensari ex libro aliquo, qui in h;ic tanta pravitatum tempestate 

ad Religionem ac veritatem propugnandaui udatur'j. Nefas profecto est, 

omnique iure improbatuui. ratrari dati ojjera inalum certum ac raaius, quia 

spes sit, inde boni al quid habitum iri. Numnuid venena libere spargi, ac 

publice vendi, comportarique, inio et obbibi dcoere, sanus quis dixcrit, quod 

remedii quidpiam habeatur, quo qui utuutur, eripi eos e.x interitu identidem 

contingat? 

Verum longe alia fuit Eeclesiae disciplina in exscindenda malorum 

librorum peste vel ab Apostolorum aetate, quos legimns grandem librorum 

vim publice combussisse '^). Satis sit, leges in Cim ilio Lateianensi V. in 

eam rem datas pcrlegere, et Constitutionem, quae deinceps a Leone X. fel. 

rec. Praedecessore INostro fuit edita, ne id (juod ud jidti auqniQinum, ac 

bonarutn artiuin propaqationtni salubriter at iiivtntuin, in coiitrariinn convertatur, 

uc Cbristi Jidelimn saluti dirtrhneiituin pariat '). Id quidcm Ct 

Tridentinis Patribus maximae curae fuit, qui remedium tanto huic malo adhibuere, 

edito saluberrimo decreto de Indice librorum, quibus impura dnctrina 

contineretur, conticiendo ^). fuf/iiaiiduin niiiii et''ain l)om'no 

temporali. Hacc quidcm sibi ob oculos proposucrat Mauritius Martyr invi- 

») Huc ref prop. 11, 12. ') Ac(. .Aposf. XFX. 

*) Act. Conc. LatPran. V. sp.fs. 10. ubi rcrertur Const. Lconis X. Lppenda csC 

anterior ConstiUitio Alexandri VI. Inter multiptices., in qua multa ad rein. 

*) Conc. Trid. Sess. 18. et 25. 

') Lit. Clementis Xill. Christtanae. 25. Nov. 1760. 

168 

ctus, Lcgionis Thebanae Primicerius, quando, uti S. Eucherius refert, haec 

responcUt Imperatori ') : MUUes sumus, Imperator, tui, sed tamcn servi, 

quod liOere conjitemur, Dei .... Et nunc non nos haec ultima vitae necessitas 

in rehelUonem coer/it : tenemus ecce armcc, et non resistimus, quia mori, 

quam occidere satius volnmus. Quae quidem veterum Christianorum in Principes 

fides eo etiam illustrior effulget, si perpendatur cum TertuUiano *), 

tunc temporis Christianis non dtjui.sse vim numerorum , et copiarum, si hostes 

exerlos agere voluissent. Hesterni sumus , inquit ipse, et vestra omnia 

implevimus, Vrbes, Insulas, 

Tribus, Decurias, Palatiuyn, 

Castella , Municipia, ConcUiabula , Castra ipsa, 

Senatum. Forum .... Cui bello non idonei, non 

prompti fuissemus, etiatn impares copiis, qui tam libenter trucidamur, si non 

apud istam disciplinam mac/is occidi liceret quarn occidere? . ... Si tanta 

, 

vis hominum in aliquem Orbis reinoti sinum abrupissemus a vobis , suffudisset 

utique pudore Dominationem vestram tot qualiumcumque amissio 

civium, immo et ipsa deslitutione punisset. Frocul dubio expavissetis ad 

solitudinem vestram:.,.. quaesissetis quibus imperaretis : plures hostes, 

, 

quam cives vobis remansissent : nunc autem pauciores hostes habttis prae 

muilitndine Christianorum. 

Praeclara haec immobilis subiectionis in Principes exempla, quae ex 

sanctissiniis Christianae Religionis praeceptis necessario proficiscebantur, detestandam 

illorum insolentiam, et improbitatem condemnant, qui proiecta, 

effrenataque procacis libertatis cupiditate aestuantes, toti in eo sunt, ut iura 

quaeque Principatuum lahefactent, atque convellant, servitutem sub libertatis 

specie populis illaturi. Huc sane scelestissima deliramenta, consiliaque 

conspirarunt Waldensium, Beguardorum, Wicletistarum , alioi'umque huiusmodi 

filiorum Belial, qui humani generis sordes, ac dedecora fuere, merito 

idcirco ab Apostolica hac Sede toties anathemate confixi. Nec alia profecto 

ex causa omnes vires intendunt veteratores isti, nisi ut cum I.uthero ovantes 

gratulan sibi possintj liberos se tsse ab omnibus : quod ut facilius celeriusque 

assequantur, flagitiosora quaelibet audacissime aggrediimtur. 

Neque laetiora et Religioni, et Principatui ominari possemus ex eomm 

votis, (lui Ecclesiam a Regno separari, mutuamque Imperii cum Sacerdotio 

concoraiam abrumpi discuniunt '). Constat quippe, pertimesci ab impudentissimae 

libertatis araatoriDus concordiam illam, quae semper rei et sacrae 

et civili fausta extitit ac salutaris. 

At ad ceteras accrbissimas causas, quibus soliciti sumus, et in communi 

discrimine dolore quodam angimur praecipuo, accessere consociationes 

quaedam, statique coetus, quibus, quasi agmine facto cum cuiuscumque 

etiam falsae religionis ac cultus sectatoribus, simulata quidem in religionem 

pietate. vere tamen novitatis, seditionumque ubique promovendarum cupidine, 

libertas omnis gencris praedicatur, perturbationes in sacram et civilem 

rem excitantur, sanctior quaelibet auctoritas discerpitur ^). 

Haec perdolenti sane animo, fidentes tamen in Eo, ciui imperat ventis 

et facit tranquillitatem, scribimus ad vos, Venerabiles Pratrcs, ut induti 

scutum fidei contendatis praeliari strenue praelia Domini. Ad vos potissimum 

pertinet, stare pro muro contra omnem altitudinem extollentem se 

adversus scientiara Dei. Exerite gladium spiritus, riuod cst verbum Dei, 

habeantque a vobis panom, qui esuriunt iustitiam. Aasciti, ut sitis cultores 

navi in vinea Domini, id unuin agite, in hoc simul laborate, ut radix quaelibct 

amaritudinis cx agro vobis commisso evellatur, omnique enccato scmine 

vitiorum convalcscat ibi scges laeta virtutum. p]os in primis affoctu patcrno 

coraploxi, qui ad sacras praesertim discipliuas, et ad pliilosopliicas quaostioncs 

aniinum appulerc, hortatores, auctoresque iisdem sitis, ne solius ingenii 

sui viribus freti imprudenter a veritatis soniita in viara abeant impiorum. 

Meniinerint, Deum OSSe snpienliae ducem. emendatomtni/ue sopieiitiiim '')^ 

ac ticri non posse, ut sinc Dco Deura discamus, qui pcr vcrbuni docet ho- 

') S. Euclicr. nimd Kuinart. Act. SS. MM. de SS. Maurit. et Soc. n. 4. 

') Tpnull. in Apolnpoi. Ciip. 37. 

supr. paq. 2. 

•'') //i/c re/. prop. 55. (J. 

*) IIiic ref. §. IV. Syllabi. Cf. pag. 1G2. ') Sap. VII. 15.

169 

mines scire Deum '). Superbi, seu potius insipientis hominis est, fidei 

mysteria, quae exsuperant omnem sensum, humanis examinare ponderibus, 

nostraeque mentis rationi contidere, quae naturae humanae conditione debilis 

est, et infirma^). 

Ceterum communibus hisce votis pro rei et sacrae, et publicae incolumitate 

Carissimi in Christo Filii Nostri Viri Principes sua faveant ope, et 

auctoritate, quam sibi coUatam considcrent non solum ad mundi regimen, 

sed maxime ad Ecclesiae praesidium. Animadvertant sedulo, pro illorum 

imperio et quiete geri, quidquid pro Ecclesiae salute laboratur; imo pluris 

sibi suadeant fidei causam esse debere , quam Regni , magnumque sibi esse 

perpendant, dicimus cum S. Leone Pontifice, t>i ipsorum diademaii de mami 

Domini etiam Jidci addalur corona. Positi quasi parentCS, Ct tutores popUlorum, 

veram, constantcm, opulentam iis quietem parient. et tranquillitatem, 

si in eam potissimum curam incumbant, ut incolumis sit Rcligio et pietas in 

Beum, qui habet SCriptum in femore: Bex Regmn, et Dominus dotninantium. 

Sed ut omnia liaec prospere ac feliciter eveniant, levemus oculos 

manusque ad Sanctissimam Virginem Mariam, quae sola universas haereses 

interemit, Nostraque maxima fiducia, imo tota ratio est spei Nostrae'). Suo 

Ipsa patrocinio in tanta Dominici gregis necessitate studiis , consiliis , actionibusque 

Nostris exitus secundissimos imploret. Id et ab Apostolorum Principe 

Petro, et ab eius Coapostolo Paulo humili prece efflagitemus, ut stetis 

omnes pro muro, ne fundamentum aliud ponatur praeter id, quod positum 

est. Hae iucunda spe freti, confidimus, Auctorem consummatoremque fidei 

Jesum Christum consolaturum tandem esse nos omnes in tribulationibus, 

3uae invenerunt Nos nimis, coelestisque auxilii auspicem Apostolicam Beneictionem, 

vobis, Venerabiles Fratres, et ovibus vestrae curae traditis peramanter 

impertimur. 

Datum Romae apud S. Mariam Maiorem XVIII. Kalendas Septembris 

die sollemni Assumptionis eiusdem B. V. Mariae Anno Dominicae - Incarna- 

- 

tionis MDCCCXXXII. Pontificatus Nostri Anno II. — 


ad omnes Patriarchas, Primates, Archiepiscopos , et Episcopos, data die 

XXV. iuiiii MDCCCXXXIV. 

Gregorius PP. XVI. 

Venerabiles Fratres, Saiutem, et Apostolicam Benedictionem. 

Singulari Nos affecerant gaudio illustria fidei, obedientiae, ac religionis 

testimonia, quae de exceptis ubique alacriter Encyclicis Nostris litteris datis 

die 15. Augusti anni 1832 perferebantur, quibus sanam, et quam sequi unice 

fas sit, doctrinam de propositis ibidcm capitibus pro Nostri officii munere 

Catholjco Gregi universo denunciavimus. Nostrum hoc gaudium auxerunt 

editae in eam rem declarationes a nonnullis ex iis, qui consilia illa, opinionumque 

commenta, de quibus querebamur, probaverant, et eorum fautores, 

defensoresque incaute se gesserant. Agnoscebanuis quidcni, nonduni sublatum 

malum illud, ciuod adversus rem et sacram et civilem adluic contiari, impudentissimi 

libelli in vulgus dispersi, et tcnebricosae (|uaedam machinationes 

manifesto portendebant, quas idcirco, missis mense Octobri ad Vencrabilom 

Fratrem Ejîscopum Rhedonensem litteris, graviter improbavinuis. At anxiis 

Nobis, maximequc ea de re sollicitis pergratum sane, ac iucundum extitit, 

illum ipsum, a quo pi-aecipue id nobis moeroris infercbatur, missa ad Nos 

declarationc die 11. Decembris anni superioris, diserte confinnasse, sc doctrinam 

Nostris Encyclicis litteris traditam unive ii nhsulutt scciui, nihilquc 

ab illa alienum aut scripturum sc esse, aut probaturum. Dilatavinuis illico 

viscera paternae caritatis ad Filium, quem Nostris monitis pcrmotum lucu- 

') S. Ironaciis Lib. 14. Cap. 10. ') llnc ref prop. 8, 9. 

') Ex S. Bcniardo Snrni. de Nat. B. M. V. §. 7.

170 

lentiora in dies documenta daturum fore confidere debueramus, quibus certius 

constarct, Nostro ipsura i .viicio et voce et re paruisse. 

Verum, quod vix credibile videbatur, quem tantae benignitatis affectu 

exceperamus, immcmor ipse Ngstrae indulgentiae cito e proposito defecit, 

bonaque illa spes, quae dt praecepiionis nn.siraejimtu Nos tenuerat, in irritum 

cessit, ubi primum, celato quidem nomine, sed publicis patefacto monumentis, 

nuper traditum ab eodem typis, atque ubique pervulgatura novimus 

libellum Gallico idiomate, mole quidem exiguum, pravitate tamen ingentem, 

CUi titulus y^laioles d'uu Crot/ant.'" 

Horruimus sane, VV. FF., vel ex primo oculorum obtutu, Auctorisque 

caecitatera miserati intelleximus, quonam scientia prorumpat, quae non secundum 

Deum sit, sed secundum mundi elementa. Enimvero contra fidem sua 

illa declaratione solemuiter datam, captiosissimis ipse ut plurimum verborum, 

fictionumque involucris oppugnandam, evertendamque suscepit catholicam 

doctrinam, quam memoratis Nostris littcris, tura de debita erga Potestates 

subiectione, tum de arcenda a populis exitiosa Indijjertntismi contagione, 

deque frenis iniic"endis evaganti opinionum, sermonumque licentiae, 

tum demum de damnanda omnimoda conscientiae libertate, teterrimaque 

societatum, vel ex cuiuscumque falsae religionis cultoribus, in sacrae et 

Sublicae rei perniciem conflatarum conspiratione , pro auctoritate humilitati 

fostrae tradita definiviraus. 

Kefugit sane animus ea perlegere, quibus ibidera Auctor vinculum 

quodlibet hdelitatis subiectionisque erga Principes disrurapere conatur '), 

face undequaque perduellionis immissa, qua publici ordinis clades, Magistratuum 

contemptus, legura infractio grassetur, omniaque et sacrae et civilis 

potestatis elementa convellantur. Hinc novo et iniquo commento potestatem 

Principum, veluti divinae legi infestara, imo opus percaii. i-t Satanue potestaieni 

in calumniae portentura traducit, Praesidibusque Sacrorum easdem, 

ac Imperantibus turpitudinis notas inurit ob criminum molitionumque foedus, 

quo eos somniat inter se adversus Populorum iura coniunctos. Neque tanto 

hoc ausu contentus oranigenam insuper opinionura, sermouum, conscientiaeque 

libertatem obtrudit ), militibusque ad eam « tf/rannidt., ut ait, liberandam 

dimicaturis fausta omnia ac felicia comprecatur, coetus, ac consociationes 

furiali aestu ex universo qua patet Orbe advocat, et in tam nefaria 

consilia urgens atque instans conipellit, ut eo etiara ex capite monita praescriptaque 

Nostra proculcata ab ii)SO sentiamus. 

Piget cuncta hic recensere, quae pessimo hoc impietatis et audaciae 

foetu ad divina huraanaque omnia perturbanda congeruntur. Sed illud praesertira 

indignationem excitat, religionique plane intolerandum est, divinas 

praescriptiones tantis erroribus adserendis ab Auctore afferri, et incautis 

venditari, eumque ad populos lege obedientiae solvendos, perinde ac si a 

Deo missus et inspiratus esset, postquam in sacratissimo Trinitatis Augustae 

nomine praefatus est, Sacras Scripturas ubique obtendere, ipsarumque verba, 

quae verba Dei sunt, ad prava huiuscemodi deliramenta inculcanda callide 

audacterque detorquere, quo fidentius, uti inquiebat S. Bernardus, pro luce 

tenebras o(}'undat, tt pro nie/le, vd potiuA in vitllt vtnenuni propinet, novuni 

cudens populis evangelium, aliudque ponens fundanientum praeter id , quod 

positum est. 

Verum tantam hanc sanae doctrinae illatam pemiciem silentio dissimulare 

ab Eo vetamur, qui speculatores Nos posuit in Israel, ut de errore 

illos moncamus, quos Auctor et Consummator fidei Jesus Nostrae curae 

concredidit. 

Quare auditis nonnullis ex Venerabilibus Fratribus Nostris S. R. E. 

Cardinalibus, motu proprio, ot ex certa scientia, deque Apostolicae potestatis 

plenitudine mcnioratuni librum, cui titulus y,raiolts dun ('rot/ant.^- quo per 

impium Verbi I)ei abusum poiiuli corrumpuntur ad onniis ordinis publici 

vincula dissolvcnda, ad utraiiKiuo auctoritatom labofactandam. ad soditiones 

in imperiis, tumultus, rcbcllioncscpie oxcitandas, fovendas, roborandas, librum 

ideo propositiones respective falsas. calumniosas, temerarias, inducentes in 

') //uc ref. prop 63. *) /luc ref. prop. 79.

171 

anarchiam, contrarias Verbo Dci, impias, scandalosas , efl"on6as, lam ab Ecclesia 

praesertim in Waldensibus, Wicletitis, Hussitis, aliisque id generis 

haereticis danniatas continentem, reprobamus, damnamus, ac pro rcprobato 

et damnato in perpetuum haberi volumus, atque decernimus. 

Vestrum nunc erit, Venerabiles Fratres, Noslris hisce mandatis, quae 

rei et sacrae et civilis salus et incolumitas necessario efflagitat, omni contentione 

obsecundare, ne scriptum istiusmodi e latebris ad exitium emissum 

eo tiat perniciosius, quo magis vesanae novitatis libidini velificatur, et late 

ut cancer serpit in populis. Muneris vestri sit, urgere sanam de tanto hoc 

negotio doctriiiam, vafritiemque novatorum patefacere, acriusque pro Christiani 

Gregis custodia vigilare, ut studium religionis, pietas actionum, pax 

publica floreant, et augeantur feliciter. Id sane a vestra fide, et ab impcnsa 

vestra pro comm ni bono instantia tidenter opperimur, ut Eo iuvante, qui 

Pater est luminum, gratulemur, (dicimus cum S. Cj^priano) Juisse inu/lcctujn 

eiTortm, et rttunum, tt ideo prostrotiini. qaia ar/uitum, atque detectum. 

Ceterum lugendum valde est, quonam prolabantur humanae rationis 

deliramenta, ubi quis novis rebus studeat, atque contra Apostoli monitum 

nitatur ^>/«5 saptre, qucrm ofjorte«t snpere, sibique nimium praefidens veritatem 

quaerendam autumet extra Calholicam Ecclesiam, in qua absque vel 

levissimo erroris coeno ipsa invenitur, quaeque idcirco columno ac jnmamentum 

vtritat s appellatur et est '). Probe autem intelligitis, Venerabiles 

Fratres, Nos hic loqui etiam de fallaci illo haud ita pridem invecto Philosophiae 

systemate plane improbando, quo ex proiecta et effrenata novitatum 

cupiditate veritas, ubi certo consistit, non quaeritur, sanctisque et Apostolicis 

traditionibus posthabitis, doctrinae aliae inanes, futiles, incertaeque, nec ab 

Ecclesia probatae adsciscuntur, quibus veritatem ipsam fulciri, ac sustineri 

vanissimi homines perperam arbitrantur '^). 

Dum vero pro delata divinitus Nobis sanae doctrinae cognoscendae, 

decernendae, custodiendaeque cura ac sollicitudine haec scribimus, peracerbum 

ex Filii errore vulnus cordi Nostro inflictum ingemiscimus, neque in 

summo, quo inde conficimur, moerore spes uUa est consolationis, nisi idem 

in vias revocetur iustitiae. Levemus idcirco simul oculos et manus ad Eum, 

qui sopieiitiar dux tst et emendctor sapieiUium, Ipsumque multa prece 

rogemus, ut dato illi corde docili et animo magno, quo vocem audiat Patris 

amantissimi et moerentissimi, laeta ab ipso Ecclesiae, laeta Ordini vestro, 

laeta Sanctae huic Sedi, laeta Humilitati Nostrae properentur. Nos certe 

faustum ac felicem illum ducemus diem, quo filium hunc in se reversum 

paterno sinu complecti Nobis contingat, cuius exemplo magna in spe sumus, 

fore ut resipiscant ceteri, qui eo auctore in ei-rorem induci potuerunt, adeo 

ut una apud omnes sit pro publicae et sacrae rei incolumitate consensio 

doctrinarum, una consiliorum ratio, una actionum studiorumque concordia. 

Quod tantum bonum ut supplicibus votis Nobiscum a Domino exoretis, abs 

vestra pastorali solicitudine requirimus et expectamus. In id autem operis 

divinum praesidium adprecantes, auspicem ipsius Apostolicam Benedictionem 

Vobis, Gi*egibusque Vestris peramanter impertimur. 

Datum Romae apud S. Petrum VII. kal. Julias anno MDCCCXXXIV, 

Pontificatus Nostri Anno IV. 

•) /Juc ref. prop. 16, 21. 

*) Uuc ref. §. II. ISyllabi. 

Gregorius PP. XVI.

172 

Damnatio et proliibitio 

Operum Georgii Ilermes in tribus Torais Germanica lingua editorum, 

sub titulis latine redditis : I. Introductin in TheoloyiamChristiano- 

Catholicam . . . Pars Prima . . . Monasterii 1819. II. Introductio 

in Theolofjiam Christiano-Catholicam . . . Pars altera . . . Monasterii 

1829. III. Dofjmatica Christiano-Catholica . . . Pars Prima 

. . . Monatterii 1834. 

Gregorius PP. XVI. 

Ad perpeLuani rei memoriam. 

Dum acerbissimas ingemiscimus Catliolicae Religionis calamitates et 

iacturas, cx teterrimo, diuturnoquc bello, quo nefarii homines, apertique 

Ecclesiae hostes, coacto undique agmine, totis viribus, totisijue artibus, tum 

armis, tum calumniis, tum contumeliis et maledictis, tum seditiosis denique, 

sacrilegisque libellis, eam, si lieri posset, prorsus exanimare ac destruere 

adnituntur: dumque immancm eorura illacrymantes exsecramur barbariem, 

qui propterea in Kegularium Claustra, Religiososque Viros diabolica furentes 

insania, ad eos penitus rapinis, incendiis, caedibusque perdendos, Divina 

omnia et humana violare non desinunt; ad augendas, quibus diu noctuque 

ob id premimur angustias. illud etiam calamitosissimum , ac summopere deplorandum 

accedit, quod inter eos, qui pro Religione editis operibus certant, 

nonnulli simulate se intrudere audeant, qui sirailiter pro eadem videri volunt 

et ostentant se dimicare, ut retenta religionis specie, veritate autem despccta, 

facilius possint per philosoplilam , seu per vanas eoruni philosophicas 

commentationes , et inanem fa/laciam, incautos seducere, atque pervertere, 

hinc et populos decipere, fidentiusque inimicis palam saevientibus adiutrices 

porrigere manus '). 

Quapropter ut Nobis impiae, et insidiosae quorumdam horum Scriptorum 

molitiones innotuerunt, non distulimus pcr Nostras Encyclicas, aliasque 

Apostolicas Litteras, callida eorum et prava denunciare consilia, erroresque 

damnare, simul et exitiales patefacere fraudes, quibus divinam Ecclesiae 

constitutionem et ecclesiasticam disciplinam, imrao et totum ipsum 

publicum ordinem funditus evertcre vaferrime contendunt. Et quidem tristissimo 

facto comprobatum est, eos, deposito tandem simulationis velo, 

perduellionis vexillum contra quamcumque a Deo constitutam potcstatem alte 

lam extulisse. 

Verum non haec sola subest gravissima lugendi causa. Praeter enim 

eos, qui, oranium Catliolicorum scandalo, se perduellibus devoverunt, ad 

amaritudinum Nostrarura cumulum, in thcologicum ctiam stadium prodire 

vidcmUS, qui novitatis CUpidine Ct aCStU sempei discenles ct nunquam ad 

scientiam veritatis pervenientes, magistri existunt crroris, quia vcritatis disci- 

puli non fuerunt. Peregrinis quippe, improbandisque doctrinis sacra ipsi 

miiciunt studia, et publicum ctiam, si quod tenent in Scholis ot Acaderaiis, 

docendi raagistcrium profanare non dubitant, ipsuraiiue, quod tueri se iactant, 

sacratissiniura adultorare dignoscuntur fidei deposituni. At(iuc intcr 

huiusraodi erroris magistros, ex constanti, et fcre connnuni per Gornianiam 

faraa adnumeratur Georgius Ilcrmes, utpote qui audacter a rcgio, quem 

universa Traditio et Ss. Patres in exponendis ac vindicandis tidoi veritatibus 

stravere, traraite dcficctons, quin et suporbe contonmons ct danmans, toncbrosara 

ad errorcm omnigonura viara moliatur in Dubio ])ositivo taraquam 

basi oninis thc()h)gicae iiKjuisitionis, et in principio, quod statuit, rationoni 

principora nonnani, ac unicuin modium esso, (juo horao assequi possit supernaturalium 

veritatuni cognitionora ). Quae cuni ox i^luriuni Germaniae Tlieologorum, 

sacrorumquo Ecclosiao Pastoruni donunciationibus, rodaraationibus 

et exi)ostuIationibus ad Nostras pcvvonornnt aures, ne crodito Nobis Apostolatus 

ofticio, ac sacrosancti fidci dopositi custoiiiendi muucri dc^sseraus, 

') IIuc ref. $. II. Syllabi. ») IIuc ref prop. 4, 8.

173 

statim curavimus, ut Hermesii opera ad Sanctam Sedera mitterentur examinanda; 

quod et factum est. Sunt autem sequentia (Germanice edita): 

I. Einleitung in die Cbristkatholische Theologie, von Georg Hermes, 

Professor der Dogmatischen Theologie an der Universitilt zu Munster. Erster 

Theil. Philosophische Einleitung. Munster in der Coppenrath'schen JJuchund 

Kunsthandlung. 1819. — H. Einleitung in die Christkatholische Theologie, 

von Georg Hernies, Doctor der Theologie und Philosophie, Professor 

der Theologie an der RheinischenFriedrich-Wilhelms-Universitiit Bonn, und 

Domkapitular der Metropolitankirche zu Koln. Zweiter Theil. Positive Einleitung. 

Erste Abtheihnig. Munster in der CoOTenrath"schen Buch- und Kunsthandlung. 

1829. — HI. Christkatholische Dogmatik, von Georg Hermes, 

Doctor der Theologie und Philosophie, Professor der Theologie an der Ilheinischen 

Friedrich-Wilhehns-Universitat Bonn, und Domkapitular derMetropolitankirche 

zu Kohi, nach dessen Tode hetausgegeben von Dr. J. H. 

Achterfeldt, ordentl. Professor der Theologie an der Universitiit und Inspector 

des Katholisch-Theologischeu Convictoriums zu Bonn. Erster Theil. Mtinster, 

in der Coppenrath'schen Buch- und Kunsthandlung. 1834. 

Videlicet Latine: 

L Introductio in Theologiam Christiano-Catholicam , auctore Georgio 

Hermes, Theologiae Dogmaticae in Academia Monasteriensi Professore. Pars 

Prima, introductionem philosophicam continens. Monasterii, ex Biblio- atque 

Iconopolio Coppenrath. 1819. — II. Introductio in Theologiam Christiano- 

Catholicam, auctore Georgio Hermes, Theologiae et Philosopniae Doctore, in 

Rhenana Friderico-Wilhelmiana Academia Bonnensi Theologiae Professore, 

et Capitulari Cathedrali Ecclesiae Metropolitanae Coloniensis. Pars altera, 

introductionem positivam continens. Monasterii, ex Biblio- atque Iconopolio 

Coppcnrath. 1829. — III. Dogmatica Christiano-Catholica, auctore Georgio 

Hermes, Theologiae et Philosojjhiae Doctore, in Rhenana Friderico-Wilhelmiana 

Academia Bonnensi Theologiae Professore, et Capitulari Cathedrali 

Ecclesiae Metropolitanae Coloniensis , post eius mortem edita a Dr. J. H. 

Achterfeldt, in Academia Theologiae Professore Ordin., ac Catholici Convictorii 

Theologici Bonnensis Inspectore. Pars Prima '). Monasterii, ex Biblioatque 

Iconopolio Coppenrath. 1834. 

Hos igitur libros tradi iussimus Theologis Germanicae linguae peritissimis 

omni ex parte diligentissime perscrutandos , qui praecipua ex eisdem 

') His adde Decrelura S. Congregationis Indicis d. d. 7. Jan. 1836: „ApostoHcis 

litteris datis die 26. Septembris anno siipcriori a sanclissimo D. N. Gregorio divina 

providentia PP. XVI. praeter primam et secnndam partem Introdnctionis in Theologiam 

Chrisiiano-Catholicam a Georglo Hermcs conscriptae, aliud ipsius Hcrmesii 

opus, cui titulus ^^Dogmaiica Christiano-Catho/ica'-'- damnatum fuit. Uni- 

versum hoc opus Dogmaticae Christiano - Catholicae ^ quod 

ad eam usque diem 

pcr Doctorem J. H. .\chtprfpldt post Hermcsii obitum pervulgatum iuerat, examinandum 

diligentissime, adscitis etiani Theoiogis Gennanicae linguae peritissimis, apprime 

curavcrat oadem Sanctifas sua, ant('(|uam in Congrogatione Eminentissimorum 

S. R. E. Cardinalium in tota K(^piii)Iica Christiana Goneralium Inquisitorum coram 

Se habita damnandum illud df^cprncret, prout mpmnratis Aposloiicis litteris Ecclesiae 

universae dcnunciatum pst. Cum vpro in pxscrihpndo tituio iilius oppris Dogmaticae 

Christiano-Catholicae una cimi Prima parte rpcpusitae non fuerint Secunda 

et Tertia. eodem titulo, iisdem typis, et eodem aimo oditae, licet et ipsae in examen 

deductae tiiissent, uti facto constat e\ doctrinanmi in iisdcm traditarum mentione, 

quae in Apostolicis litteris facta pprlpgitur: idcirco idcm Sanctissimus Dominus 

nosier ad dubium quodlibet prapcidpndum de damnatiiiue integri operis eo 

tempore editi. alque ea, qua par est. iudicii maturitate ritc expensi, mandavit, hoc 

dccreto spcciatim declarari, edici, et denunciari, memoratis Ajioslolicis litteris diei 

26. SpptPinbris anno 18-35 damnatnm ac rpprobatnm fnissp, atqne in Indicpm librorum 

prohibitornm esse referendum intpgrum opns, cuius titnlus Gprmauice: Chrixthathotische 

Dogmatih ron Georg /Jermes etc. (nt snpra). Item iisdem titulo, 

typis, et anno: Ziveiter Theil. Item iisdem titulo, typis, et anno : Dritter Thtil. 

Jt^rste rlhtheiliing. — LatiUP auteui: Dogmatica Christiano CatlioUca., avctore 

Geurgio Ilcrmes tlc. {ut siipra). ItPUl iisdciM tilulo, typis. Ct anno : I'ars sectmrla. 

Item iisdem (itulo, typis, et anno: lârs tertia, ISectio privia. — Hoc porro de-

174 

notanda loca excerperent, longo etiam, si opus fuisset, orationistractu, prout 

sensuum, verborumque contextus exigere videretur, eaque in latinum versa 

accuratis notarent animadversionibus: quae omnia sedulo, et consideratissime 

graestiterunt , atque cum iam vulgata fama inveniuntur omnino concordes. 

'raeterea eadem excerpta loca una cum censoriis memoratorum Theologorum 

notationibus tradita sunt aliis etiam S. Theologiae magistris ad Catholicam 

trutinam iterum revocanda; et omnes unanimi consensione convenerunt, illis 

in locis contineri doctrinas absonas a Catholicarum veritatura principiis, 

plura reperiri perperam disputata, plura ex ambiguo dicta, plura tiexiloqua 

et obscura ad implicandam et vitiandam Catholicorum Dogmatum intelligentiam 

arte et apte concinnata, et ut plurimum ex Acathohcorum commentis, 

erroribusque congesta. Tandem rem totam ex integro dlscutiendara et examinandam 

deferri voluimus ad Venerabiles Fratres Nostros S. R. E. Cardinales 

in tota Republica Christiana Inquisitores Generales. Hi autem omni studio, 

prout rei gravitas postulabat, cuncta et singula expîndentes, post maturam 

discussionem in Congregatione coram Nobis habita, diiudicarunt, evanescere 

auctorem in cogitationibus suis, pluraque in dictis operibus contexere absurda, 

et a doctrina Catholicae Ecclesiae aliena; praesertim vero circa naturam 

tidei, et credendorum regulara: circa Sacram Scripturam, Traditionem, 

Revelationem , et Ecclesiae Magisterium: circa raotiva credibilitatis: circa 

arguraenta, queis existentia Dei adstrui, conhrraarique consuevit: circa ipsius 

Dei essentiara, sanctitatera, iustitiam, libertatem, eiusque finem in operibus, 

quae a Theologis vocantur od txira: nec non circa gi'atiae necessitatem, 

eiusdem ac donorum distributionem, retributionem praemiorum, et poenarum 

infiictionem: circa protoparentum statum, peccatum originale, ac horainis 

lapsi vires; eosderaque libros, taraquam continentes doctrinas, et propositiones 

respective falsas, temerarias, captiosas, in scepticismum et indifferentisraura 

inducentes, erroneas, scandalosas, in Catholicas Scholas iniuriosas, 

fidei divinae eversivas, haeresim sapientes, ac alias ab Ecclesia damnatas, 

prohibendos et damnandos esse censuerunt. 

Nos itaque, auditis praefatorum Cardinalium suffragiis, et omnibus 

plene perpensis, de eorum consilio, ac etiam Motu proprio, et ex certa scientia, 

ac matura deliberatione Nostris, deqne Apostolicae potestatis plenitudine, 

praedictos libros ubicumque, et quocumque idioraate, seu quavis editione, aut 

versione hucusque irapressos, aut in posterura, quod absit, iraprimendos, 

tenore praesentium daranamus, et rcprobamus, ac in Indicem librorum prohibitorum 

referri mandaraus; hortantes, et obtestantes in Doraino Venerabiles 

Fratres Patriarchas, Archiepiscopos, et Episcopos, aliosque Locorura Ordinarios, 

ut raemores districti, ac durisnhni ludicii. qucd eis a Pastorum Principe 

fiet de instructione, regimine, et custodia Gregis ipsis commissi, nedum 

memoratos libros a scholis repellere, verum etiara proprias oves ab huiusmodi 

venenatis pascuis omni cura et solicitudine avertere satagant. 

Ut autem caedem praesentes Litterae omnibus facilius innotescant, nec 

quisquam illarum ignorantiam allegare possit, volumus, ct dccernimus, illas 

ad valvas Basilicac Principis Apostolorura, ac Cancellariae Apostolicae, ncc 

non Curiae Generalis in Monte Citatorio, ac in Acic Camiii Florae de Urbe 

per aliquem ex Cursoribus Nostris, ut moris est, publicari, illarumque exerapla 

ibidera affixa rclinqui. 

Datura Romae apud S. IMariam Maiorcm sub Annulo Piscatoris die 

XXVI. Septerabris Anno MDCCCXXXV. PontiHcatus Nostri Anno V. 

E. Cai'd. de Gregorio. 

Die, Mense, et Anno, qiiibiis siipra, siiprariicta Damnatio et Prohibitio afHxa 

et piiblicata fiiit ad valvas Rasiiirap Principis .\poslolonim, H rancpliariae Apostolicao, 

ncc non Ciiriac Gpncralis in Montp Citalorio. pt in .\cip Cainpi Florap. ac 

in aiiis locis solitis et consuclis Urbis per nip Aloisiiini Pitorri Aposiolicuni Cursoreni. 

Jospph Cliprubini Magisior Cursorum. 

crplum idpm Sanclissinnis Dominus noslpr in Acta Sacrap Conprcgalionis Indicis 

refcrri, Pt lypis pdi. ac nt moris pst promiilgari ius.sit. Romap dip 7. Januarii 1836. 

— J. Card. Ji;s;inianiis Prapfpctus. — Fr. Thomns Antoninus Degola Ord. Praed. 

Sacr. Congr. Indicis Sccretarius."

175 

Litterae 

Venerabili Fratri Joanni Aichiepiscopo Coloniensi die XXV. Julii 

MDCCCXLVII. 


Venerabilis Frater, SaliUem et Aposlolicam Beneaictionem. 

Summa quidem animiNostri admiratione nuper accepimus, Venerabilis 

Frater, noiinullos in istis regionibus Hermesianae doctrinae sectatores eo 

impudentiae devenisse, ut Nostra Encyclica Epistola, die 9. Novembris superiori 

anno ad omnes Venerabiles Fratres Episcopos data '), indigne abutentes, 

atque illius verba ad humanam rationem divinamque revelationem pertinentia 

temere invertentes^), ac praepostero et absurdo sensu interpretantes, 

audeant asserere Hermesii doctrinam a Nobis contirmari et coli, et minime 

erubescant monstrosum hoc eorum commentum in vulgus prodere et scriptis 

quoque mandare, quo facilius improvidos atque imperitos in fraudem inducerc 

possint. Quamobrem de tidelium salute vel maxime soUiciti, atque Hermesianorum 

fallacias, conatus reprimere optantes, nulla interposita mora 

has ad Te Litteras damus, quibus, Venerabilis Frater, non solum singula 

quaeque acta a rec. mem. Gregorio XVL Praedecessore Nostro contra Hermesii 

libros provide sapienterque habita, ac praesertim illius Apostolicas 

Litteras die 26. Septembris 1835 sub annulo Piscatoris datas, quarum initium 

«Dum acerbissimas,» et declaratorium Decretum eius iussu die 7. Januarii 

183G a Congregatione Indicis editum, omni ex parte contirmamus, verum etiam 

eiusdem Hermesii opera in illis enunciata, ubicumque et quovis idiomate, seu 

qualibet editioue, versione denuo Auctoritate Nostra Apostolica reprobamus 

atque damnamus. Tuum autem erit, hanc Nostram Epistolam evulgare, quo 

omnes eorumdem Hermesianorum fraudem cognoscant ac devitent. 

Atque hic, Venerabilis Frater, pro Supremi Nostri Apostolatus ofticio 

spectatam Tuam religionem et pastoralem vigilantiam etiam atque etiam iu 

Domino excitamus, ut maxima cura, industria, contentione nunquam intermittas 

diligentissime prospicere, ut severiorum praesertim disciplinarura 

Professores sanam et incorruptam doctrinam, nedum ab Hermesii fallaciis, 

verura etiam ab omni prorsus cuiusque pravae opinionis et sententiae periculo 

alienam edoceant. atque intentissimo studio hodiernos potissirauni errores 

refellant, quos e falsae philosophiae principiis deduilos in theologicam quoque 

scientiam tradendam alicubi induci summopere timemus. Caeterum clementissiraum 

lurainura et raisericordiai-ura Patrera assiduis, fervidisque pre- 

. cibus 

in humilitate cordis Nostri obsecrare non intermittiraus, ut eos, qui 

ignorant et errant, coelesti sua gratia illustrare, inflamraare, atque ad aemulationem 

recipiendae salutis revocare dignetur. 

Jam vero pro certo habentes Te, Venerabilis Frater, Nostrae sollicitudini 

quam curaulatissirae esse responsurum , hac occasione perlibenter 

utimur, ut praecipuara, qua Te prosequiraur, benevolentiam itcrum testemur 

et confirmemus. Cuius quoque pignus esse volumus Apostolicam Benedictionem, 

quam ex imo corde profectam, et cura omnis verae prosperitatis voto 

coniunctara Tibi ipsi, Venerabilis Frater, et oranibus, quibus praees, Clericis 

Laicisque Fidelibus peraraanter irapertiraur. 

Datura Romae apud S. IMariam Maiorem, die 25. Julii anno 1847. 

Pontificatus Nostri anno secundo. 

') aupray pag 19, 20. ') Huc ref. §. II. Syllabi.

176_ 

Sanctissimo Domino Nostro 

Pio IX. Pontiflci Maximo 

Sacrorum Antistiles sarris snlemniis sanctorum Novensilium Martymm XXVI 

Japoniae et Michaelis de Sanctis Komae adstantes die Festo Pentecostes 

anni MDCCCLXII. 

, 

Beatissime Pater. 

Ex quo Apostoli Jesu Cliristi sacro Pentecostes die Petro Ecclesiae 

Capiti in oratione adhacrentes, Spiritum Sanctum acccperunt, et divino eius 

impulsu acti, cunctarum fere nationum viris in Uibe sancta congi-cgatis, 

unicuicjue sua lingua potentiam Dei mirabilem annuntiarunt, numquam, ut 

credimus, ad hanc usque diem tot eorumdem haeredes, iisdem recurrentibus 

solemniis, venerandum Petri Successorem orantem circumsteterunt , decernentem 

audierunt, regentem roborarunt. Quemadmodum vero Apostolis media 

inter nascentis Ecclesiae pericula nil iucundius accidere potuit, quam divino 

Spiritu recens aftiato assistere primo Christi in terris Vicario ; ita nec nobis 

praesentes inter Ecclesiae sanctae angustias antiquius sanctiusve aliud esse 

potuit, quam quidquid inest venerationis pietatisque erga Sanctitatem Tuam 

pectoribus nostris, ad pedes Beatitudinis Tuae deponere, simul et unanimiter 

declarare, quanta prosequamur admiratione praeclaras, quibus Supremus 

Pontifex noster eminet virtutes, quantoque animo iis quae Petrus alter docuit, 

vel quae tam tirmiter stata rataque esse voluit, adhaereamus. 

Corda nostra novus infiammat ardor, vividior tidei lux mentem illuminat, 

sanctior animam corripit amor. Linguas nostras flammis illius sacri 

ignis vibrantes sentimus, quae Mariae, cui assidebant Apostoli, mitissimum 

cor ardentiori pro hominum salute desiderio incendebant, ipsos vero Apostolos 

ad magnalia Dei praedicanda impellebant. 

Plurimas igitur agentes Beatitudini Tuae gratias, quod nos ad Pontificium 

solium difticillimis hisce temporibus accurrere, Te affiictum solari, 

nostrosque Tibi, cleri item ac populi nostrae curae commissorum animi 

sensus aperire permiseris, Tibi uno orc unaque mente acclamamus, omnia 

fausta, cuncta bona adprecantes. Vive diu, Sancte Pater, valeque ad Catholicam 

regcndam Ecclesiara. Perge, ut facis, eam Tuo robore tueri, Tua prudentia 

dirigere, Tuis exornare virtutibus. Praei nobis, ut bonus Pastor, 

exemplo, oves et agnos coelesti pabulo pasce, aquis sapientiae coelestis 

refice. Nam Tu sanae doctrinae nobis Magister, Tu unitatis centrum, Tu 

populis lumen indeficiens a divina Sapicntia praeparatum. Tu Petra es, et 

ipsius Ecclesiae fundamentum, contra quod inferorum portae numquam praevalebunt 

'). Te loquente, Petrum audimus; Te decernente, Christo obtomperamus. 

Te miramur inter tantas molestias, totque procellas fronte serena et 

imperturbato animo sacri muncris partibus fungentem, invictum et erectum. 

Dum tamen iustissima in his gloriandi nobis suppetunt argumonta, 

non possumus quin simul oculos ad tristia convertamus. Llndoquaquo onim 

menti nostrae se sistunt immania oorum facinora, qui pulchorrimam Italiae 

terram, cuius Tu, Beatissime Pater, columen es et docus, misore vastarunt, 

ipsumque Tuum ac Sanctae Sodis principatum, ox quo praoclara quao(|ue in 

civilem societatom veluti ex suo fonte dimanarunt, labofactaro, ac funditus 

evertere connituntur. Nam ne(|uo perennia saeculorum iura, nc(iuo diuturna 

regiminis pacitica possessio, ne(jue tandom foodora totius lûropao auctoritate 

sancita et contirmata imiiodiro iôtiierunt, qu(miinus omnia sus da]ue 

vertercntur, si^retis legibus onuiibus, quibus hactonussuffultastabant imporia. 

Sed ut ad nostra ])ropius accodamus , Te, Boatissinio Pator, iis ]irovinciis, 

quarum ope ct dignitati Sanctae Sodis, ot totius Kcclosiae adniinistrationi 

aequissimc providobatur, nofario usuri>atorum hominum scohTO, 

qui non hal)ont iii\i rc/anien inaliiit(f Hheiiiititii. spoiiatum cornimus. t^)uorum 

iniquao violontiao cum Sanctitas Tua invictissimo aninu) obstiterit, plurimas 

ei gratias, Catholicorum omnium nomino, ccnsemus repcndendas ^). 

'3 Huc ref. jtrop, 34. ') llnc rcf, prop. 75.

177 

Civilem enim Sanctae Sedis principatum ceu quiddam necessarium ac 

providente Deo manifeste institutum agnoscimus; nec declarare dubitamus, 

in praesenti rerum humanarum statu ipsum Iiunc principatum civilem pro 

bono ac libero Ecclesiae animarumve regimine omnino requiri '). Oportcbat 

sane totius Ecclesiae Caput Romanum Pontiticem nulli Principi esse subiectum, 

imo nullius hospitem; sed in proprio dominio ac regno sedcntem 

suimet iuris esse, et in nobili, tranquilla, et alma libertate Catholicara Fideni 

tueri, ac propugnare, totamve regere ac gubernare Christianam Kempublicam^j. 

Quis autem inticiari possit in hoc rerum humanarum, opinionum, institutionumque 

conflictu necessarium esse ut servetur extrema in Europa 

medius, tres inter veteris mundi continentes, quidam veluti sacer locus, et 

Sedes augustissima, unde populis principibusque vicissim oriatur vox quaedam 

raagna potensque, vox nerape iustitiae et veritatis, nulli favens prae 

caeteris, nullius obsequens arbitrio, quara nec terrendo corapescere, nec ullis 

artibus quisquara possit circumvenire? 

Qui porro vel hac vice fieri potuisset, ut Ecclesiae Antistites securi 

huc ex toto Orbe accurrerent, cum Sanctitate Tua de rebus gravissimis 

acturi, si ex tot et tam diversis regionibus gentibusque confluentes principem 

aliquem irivenissent his oris dorainantem, qui vel principes ipsorum in suspicione 

haberet, vel illis, suspectus ipse, adversaretur? Sua sunt etenim et 

christiano, et civi ofticia: naud quidem repugnantia inter se, sed diversatamen 

: quae adirapleri ab Episcopis quomodo possent, nisi perstaret Romae 

civilis principatus, qualis est Pontificum, iuris alieni oranino iramunis, et 

centrum quodararaodo universalis concordiae , nihil ambitionis humanae 

spirans, nihil pro terrena dominatione moliens? 

Ad liberum ergo Pontificem Regem venimus liberi, Ecclesiae rebus 

utpote Pastores, et patriae utpote cives bene et aeque consulentes, neque 

Pastorum, neque civiura officia posthabentes. 

Quae cum ita sint, quisnam principatum illum tara veterem, tanta 

auctoritate, et tanta necessitatis vi conditum, audeat irapugnare? Cui, si vel 

ius illud huraanura, in quo posita est principum securitas populorumque 

libertas, attendatur, quaenam alia potestas possit comparari? Quae tam 

venerabilis et sancta? Quae sive pristinis sive recentioribus saeculis monarchia 

vel respublica iuribus tara augustis, tam antiquis, tam inviolabilibus 

possit gloriari? Quae orania si serael et in hac Sancta Sede despecta atque 

proculcata fuerint, quisnara vel princeps de regno, vel respublica de territorio 

possint esse securi? Ergo, Sanctissime Pater, pro religione quidem, 

sed et pro iustitia, iuribusque, quae sunt inter gentes rerum humanarum 

fundamenta, contendis atque decertas. 

Sed de hac tam gravi causa vix nos decet araplius verba proferre, qui 

Te de ipsa non tam disserentem quam docentem saepe saepius audivimus. 

Vox etenim Tua, quasi tuba sacerdotalis, toti orbi clangens proclamavit, 

quod «singulari prorsus divinae Providentiae consilio factura sit, utRomanus 

Pontifex, quem Christus totius Ecclesiae suae Caput Centrumque constituit, 

civilem assequeretur principatum *) ;» ab omnibus igitur nobis esse pro certissimo 

tenendum, non fortuito hoc regimen temporale Sanctae Sedi accessisse, 

sed ex speciali divina dispositione illi esse tributum, longave annorum 

serie, unanimi omnium regnorum et imperiorum consensu, ac paene miraculo 

corrobaratum et conservatum. 

Alto pariter et solemni eloquio declarasti, «Te civilem Roraanae 

Ecclesiae principatum eiusque temporales possessiones ac iura, quae ad universum 

Catholicum orbcm pertinent, intcgra et inviolata constanter tueri et 

servare velle; immo Sanctae Sedis Principatus Beatiquc Petri patrimonii 

tutelam ad oranes Catholicos pertincre; Teque paratum csse aniniam potius 

ponere quam hanc Dei, Ecclesiae ac iustitiae causam ullo modo dcserere ^),> 

Quibus praeclaris verbis nos acclaraantes ac plaudentes responderaus, nos 

•) Huc ref. prop. 76. ') /luc ref. nota ad §. IX. SiiH. 

') LiUprae Aposlol. 26. Martii 1860 (^paq. 114); Allorntio 20. Jiinii 1859 

108); Encycl. 19. Jan. 1860 (/?. 112); Allocutio 17. Dec. 1860 (jt. 125). 

*«) Epist. Encycl. 19. Jan. 1860 (/>. 112). 

12

178 

TGcum et ad carcerem et ad mortem ire paratosi esse, xcque humiliter rogamus, 

ut iu hac constantia, ac hrmissimo proposito maneas immobilis, 

Aiigelis et hominibus invicti animi et summae virtutis spectaculum factus. 

Id etiam a Te postulat Christi Ecclesia, pro cuius feliciori regimine Romanis 

Pontificibus civilis principatus providentissime fuit attributus, quaeque 

adeo sensit eiusdem tutelam ad ipsam pertinere, ut, Sede olim Apostolica 

vacante, gravissimis in angustiis, temporalcs Romanae Ecclesiae possessiones 

omnes Constantiensis Concilii Patres, uti ex publicis patet documentis, in 

unum adminislrarent; id postulant Christi lideles per omnes terrarum orbis 

regiones dispersi, qui libere ad Te venire, libereque conscientiae suae consulere 

gestiunt; id denique ipsa civilis deposcit societas, quae ex Tui regiminis 

subversione sua ipsa nutare sentit fundamenta. 

Sed quid plura? Tu tandem aliquando scelestos homines et bonorum 

ecclesiasticorum direptores iusto iudicio damnans, omnia quae patraverant, 

«irrita et nulla> proclamasti ); actus omnes ab iis intentatos «illegitimos 

omnino et sacrilegos» esse decrevisti "); ipsosque talium facinorum reos 

poenis et censuris ecclesiasticis obnoxios iure ac merito declarasti '). 

Hos tam graves Tui oris sermones, tamve praeclara gesta nostrum 

est reverenter excipere, iisque plenum assensum renovare. Sicuti enim corpus 

capiti, cui iungitur membrorum compagine unaque vita, in omnibus condolet, 

ita nos Tecum consentire necesse est. Tibi in omni Tua hac acerbissima 

afHictione sic coniungimur, ut quae Tibi pati contingat, eadem et nos, amoris 

consensu, patiamur. Deum interea supplices invocamus, ut tam iniquae 

rerum perturbationi finem ponat, Ecclesiamque Filii sui sponsam, tam misere 

exspoliatam ac oppressam, pristino decori ac libertati restituat. 

Sed mirum nobis non est, tam acriter et infense Sedis Apostolicae 

iura impeti et impugnari. Jam enim a pluribus annis eo devenit nonnullorum 

hominum insania, ut iion amplius singulas Ecclesiae doctrinas reiicere, 

vel in dubium revocare conentur; sed totam penitus veritatem christianam, 

christianamque rempublicam funditus evertere sibi proponant. Hinc impiissima 

tentamina vauae scientiae, falsaeque eruditionis contra Sacrarum Litterarum 

doctrinas, ipsarumque inspirationem ); hmc malesana sollicitudo, 

iuventutem Ecclesiae matris tutelae subtractam quibusvis saeculi erroribus, 

vel seclusa saepius omni religiosa institutione, imbuendi'); hinc novae eaeque 

perniciosissimae de sociali, politico aeque ac religioso rerum ordine 

theoriae, quae impune quaquaversus sparguntur '') ; hinc multis familiare, in 

his praesertim oris, Ecclesiae auctoritatem spernere, iura sibi vindicare, 

praecepta proculcare, ministros vilipendere, cilltum dcridere. ipsos de Religione 

errores, imo ecclesiasticos quoque viros in perditionis viam misere 

abeuntes laudare ac m honore habere''). Venerabiles Antistites acDei Sacerdotcs 

exauctorantur, exulare coguntur, aut in carceres detruduntur: quinimo 

ante tribunalia civilia, pro constantia in sacro ministerio obeundo, contumeliosc 

pertrahuntur. Gemunt Christi sponsae suis expulsae tcctis, incdia 

fere consumptae, vel cito consumendae; viri religiosi ad saeculum inviti 

remeare coguntur; sacro Ecclesiae patrimonio violentae manus iniiciuntur'); 

pessimorum librorum, ephemeridum et imaginum colluvic. tidei, moribus. 

veritati, ipsi verecundiae continuum asperrinmmque belluiu infertur '). 

Sed qui talia moliuntur, optime norunt m Sancta Sede, velut in aroe 

inexpugnabili, robur ac vires omnis ventatis ac iustitiae inesse, quibus retundantur 

hostium imnetus; ibi esse speculam, ex qua vigiles Summi Custodis 

oculi paratas iusidias a longe conspiciunt, suis annuntiandas commilitonibus. 

llinc odiiim implacabile, hinc insanabilis livor, hinc continuum 

scelestissiniorum lu niinuin studium, ut Sunctani R( manam Ecdosiam eiusque 

Sedcm deprimant, ac si tieri umquam posset, prorsus exscindant. 

') .Mloculio 2(>. Scpt. 1859 {pnrj. 110). 

') AllnciUin 2i>. .Iiinii 1859 (/>«

179 

Quis, Beatissime Pater, talia conspiciens, vel etiam recensita andiens 

sibi temperet a lacryrais? Justo igitur dolore correpti oculos ac manus ad 

coelos levamus, Divinum illum Spiritum toto mentis affectu implorantcs, ut 

qui hac die olim nascentem Ecclesiam sub Petri regimine sanctificavit et 

roboravit, eam nunc, Te Pastore, Te Duce, tutetur. ampliet, ac gloriticet. 

Testis sit votorum quae nuncupamus, Maria per Te Immaculatae titulo hoc 

ipso in loco solemniter aucta; testes hi sacri cineres quos veneramur Sanctorum 

Romanae Ecclesiae Patronorum Petri et Pauli; testes venerandae 

exuviae tot Pontificum, Martyrum ac Confessorum , quae hanc ipsam, quam 

premimus terram, sanctam reddunt; testes tandem praecipue nobis adstent 

Sancti isti, qui Coelitum ordini hac ipsa die supremo Tuo iudicio adscripti, 

hodie Ecclesiae tutelam novo titulo sunt suscepturi, primasque Omnipotenti 

Deo preces pro Tua quoque incolumitate suis de altaribus oblaturi. 

Adstantibus igitur istis omnibus, nos Episcopi, ne illud impietas vel 

ignorare simulet, vel audeat denegare, errores quos Tu damnasti, 

damnamus; doctrinas novas et peregrinas, quae in damnum 

Ecclesiae Jesu Christi passim propalantur, detestamur et reiiciraus; 

sacrilegia, rapinas, immunitatis ecclesiasticae violationes, 

aliaque nefanda in Ecclesiam, Petrique Sedem commissa 

reprobamus etcondemnamus. 

Hanc vero protestationem quam publicis Ecclesiae tabulis adscribi 

, 

petimus, Fratrum etiam nostrorum qui absunt nomine, tuto proferimus ; sive 

eorum qui, tot inter angustias, vi detenti domi hodie silent ac plorant, sive 

qui gravibus negotiis aut adversa valetudine impediti, nobiscum hodie adesse 

nequiverunt. Jungimus insuper nobis fidelem nostrum Clerum ac populum, 

qui eodem ac nos in Te amore, eadera pia reverentia animati, suum in Te 

studium, qua precibus sine intermissione fusis, qua opibus in obulo S. Petri 

mira, ut plurimum, largitate oblatis luculentissime comprobarunt, probe 

scientes sacrificiis suis id quoque curari, ut dum necessitatibus Supremi Pastoris 

consulitur, simul et eiusdem libertati servandae prospiciatur. 

Utinam ad communem hanc totius Orbis christiani, irao omnis socialis 

ordinis causam in tuto locandam imiversi populi conspirarent 

Utinam intelligerent, erudirenturque Reges et 

sam Pontificis omnium principum regnoruraque esse 

saeculi potestates, cau- 

causara, et quo tendant 

nefarii adversariorura eius conatus, ac tandem novissima providerent I 

Utinam resipiscerent infelices illi aliquot ecclesiastici et religiosi viri, 

qui vocationis suae immemores dobitam Ecclesiae Praesulibus obedientiam 

aenegantes, atque ipsum quoque Ecclesiae magisterium temere usurpantes, in 

viam perditionis abierunt! 

Hoc a Domino, Tecura flentes, Beatissime Pater, enixe atque ex corde 

exoraraus, dum ad Tuos sacros pedes provoluti , a Te robur coeleste expetimus, 

quod Apostolica ac paterna benedictio Tua valet irapertire. Sit haec 

copiosa et ex intimis penetralibus Cordis Tui largiter effinens, ut non tantum 

no3, sed absentes quonue dilectissimos Fratres, itemque Fidelcs nobis 

commissos irriget ac permndat. Sit talis quae nostros et totius Orbis dolores 

leniat et demulceat, infirmitatem sublevet, operam ac laborem foecundet, 

feliciora demura Ecclesiae Sanctae Dei tempora acceleret. 

Romae hac die VIII. mensis Junii anno Domini MDCCCLXII. 

SubscribPbant 265 Patres Cardinales (ex his tamen ii dumlaxat. qui etiam 

Locoruni Ordinarii crant), Patriarchae, PriinatPs, Archiepiscnpi Pt Episcopi, quotquot 

Romae convenerant, tam latini, quam graeci, orientaliunique rituum. 

! 

12»

180 

Sanctissimi Patris Responsum 

ad hanc Episcoporum Protestationem. 

Scnsus quos hactenus Nobis exposuistis, Yenerabiles Fratres et Dilecti 

Filii, sunimam Nobis attulerunt laetitiara; sunt enim amoris vestri 

pignus erga Sanctam hanc Sedem, multoque etiam magis testimonium praeckaissimum 

illius vinculi caritatis. quo Ecclesiae Catnolicae Pastores non 

solura inter se, verum etiam cum nac Veritatis Cathedra arctissime coniunguntur; 

ex quo manifesto apparet, Deum auctorcm pacis et caritatis nobiscum 

stare. Et si Deus pro nobis, quis contra nos? Ipsi ergo Deo laus, 

honor et gloria; Vobis vero pax, salus et gaudium* pax cordibus vestris; 

salus Christi fidelibus curae vestrae commissis; gaudium vero Vobis et illis, 

ut una cum Sanctis exsultetis cantantes canticum novum in domo Domini, 

in saecula saeculoriim. 


Venerabiiibus Fratribus Gregorio Archiepiscopo Monacensi et Frisingensi, 

i\lichaeli Archiepistopo Bambergensi, et Episcopis eorum 

siiUraffaneis. 


Venerabiles Frotres, Salutem et Apostolicani Benedictionem. 

Maximae quidem consolationi Nobis fuerunt inter gravissimas, quibus 

affligimur, curas et angustias, Vestrae gratiosissimae literae, quas XIII. Calendas 

huius mensis ad Nos dedistis, venerabilcs Fratres, in congressu a 

Vobis Bambergae habito, ut, collatis inter Vos consiliis, ea statueritis, quae 

hisce praesertim asporrirais temporibus ad catholicae Ecclesiae causam, doctrinam, 

iura tuenda, et ad istorum lidelium salutem procurandam quotidie 

magis conducere possint. In eisdem enim literis undique enitet egregia et 

explorata Vestra erga Nos et hanc Petri Cathedram fides, amor et observantia, 

ac mirum sane studium, quo incensi estis ad omnia peragenda, ut 

fideles Vestrae potissimum vigilantiae commissi summa ac debita reverentia 

et obedientia Nos, et earadem Petri Catliedram prosequantur, quae Catholicae 

unitatis est centrum, omniumque Ecclesiarum non modo caput, sed 

mater, et magistra, quaeque erroris tenebras undique dispellit, et oranium 

fluctuantium tutissimus est portus. 

Itaque hac eximia Vestra episcopali virtute et sollicitudine vehementer 

gaudenms, Vobisque maiorem in modura gratulamux, Venerabiles Fratres, 

quod Vestro facto, Vestrisque pastoralibus ad istos fideles cuiusque Vcstrum 

curae concreditos datis literis haud omiseritis debitis, meritisque laudibus 

efferre arctissimam illara, et adrairabilera onmium totius Catholici orbis Sacrorura 

Antistitum coniunctionem, quae luctuosissimis hisce tomporibus cum 

Christi hic in terris Vicario, et hac Apostolica Sedo singulari Doi beneficio 

tantopere vigct, ac tot splendidissimis factis raaa;is in dies refulget. Ac vel 

maxime laetamur de conventu, quem Bambergae liabuistis, in quo Vos onines, 

Venerabilcs Fratres, concordissimis animis pro gravissimi Episcnjialis Vestri 

xMinistcrii officio ea suscepistis consilia, quae hiscc potissiinura tcniporibus 

raagis opportuna esse cxistimastis ad Ecdesiae causam tuhiiulara, eiusoue 

rationes cin-andas, atque ad nefarios ininiicorum horainura roprimendos 

conatus , qui unanimi constantique Episcoporum studio , ac vigilantia sunt 

profligandi. 

Et sanc, si unquam alias, hac praecipue nostra tristissiraa aetato 

Episcoporum cst, veluti apprime intelligitis, contra sanctissiniao nostrao religionis 

hostcs strenuissime pugnarc. Quocirca sacroruni Antistitcs divino 

auxilio freti debent intontissirao studio Eiuscopalcni suaiu attdUcre vocem, 

et oranibus jiracdicare cvangelium, ac sapicntibus ot insipicntibus aetornas 

divinac fidoi nostrae veritatcs, et augustao rcligionis dogmata. doctrinani, 

praeceptiones nuntiare, tradcrc, explicare ct inculcaro. Ac pari (•ontontioiio

181 

iidem sacroruni Aiitistites teiientur exponere et ostendere tura siimmis Principibus 

tum Guberniis funestissima, et numquam satis deploranda mala, et 

damna, quae in populos et in ipsos Principes redundant ex liodierno religionis 

contemptu et iucredulitatis spiritu, qui sub fallaci socialis progressus 

specie e tenebris emissus cum maximo Christianae, civilisque reipublicae detriraento 

ubique magis in dies invalescit, ac dominatur, et hominum mentes 

animosque miserandura in modura pervertit et corrurapit. 

Atque iccirco gratissimum Nobis fuit agnoscere, Vos, Vîerabiles Fratres, 

isti Carissirao in Clnisto Filio Nostro Bavariae Regi Illustri vestras 

pro sanctissimae nostrae religiouis, eiusque iurium defensione misisse literas, 

et ea spe nitimur fore ut idera Serenissiraus Princeps pro anirai sui pietate, 

iustitia, aequitate, iustissirais Vestris desideriis, postulationibusque perlibenter 

obsecundare studeat. 

Neque vero ignoratis , Venerabiles Fratres, esse pi-aeterea aliud, quod 

sacri Pastores oranibus studiis, et contentionibus agere debent Siquidera 

oportet, ipsos surama constantia et fortitudine defendere catholicae Ecclesiae 

libertatem, quam ei suo sanguine peperit Unigenitus Dei Filius ipsius Ecclesiae 

Sponsus, ac viriliter propugnare omnia veneranda ipsius Ecclesiae 

iura ei divinitus tributa. Opus quoque est, ut Episcopi nunquara cessent 

qua voce, qua scriptis ad oranium raemoriam revocare, Ecclesiam ipsam 

semper fuisse et esse salutari sua doctrina et vi, ac sapientissirais suis legibus 

et institutis, non solum virtutum omniura matrera et magistram, oraniumque 

vitiorum expultricera, verura etiara verae omnium gentium humanitatis, 

honestatis, civilitatis, libertatis, progressus, prosperitatis, tranquillitatisque 

conditricem ac moderatricem , et ipsam solam posse firmiter constabilire 

et servare publicum humanae societatis ordinera, qui impietate et 

rebellione hisce diebus ubique tam vehementer perturbatur '). 

Debitas autem, raeritasque landes Vobis tribuiraus, Venerabiles Fratres, 

quod vestris literis ad istud Gubernium scriptis de popularium scholarum 

bono et regunine maxirae solliciti catholicae Ecclesiae hac super re 

doctrinara, auctoritatera et iura orani rationura genere scite ac strenue progugnastis 

eo sensu, quo Nos in Nostra Epistola ad Venerabilera Fratrem 

[erraannum Archiepiscopum Friburgensem in Brisgovia die 14. Julii huius 

anni missa *) coacti fuimus eiusdem Ecclesiae iura in tanti moraenti negotio 

sarta tecta tueri, et vindicare contra Ecclesiae hostium conatus et raolitiones, 

qui in Magno Badensi Ducatu eo iam pervenerunt, ut leges proponerentur, 

quae christianam scholarum indolem plane destruant ac delent^). 

Etsi vero in pretio habearaus causas, quibus, Venerabiles Fratres, 

Ecclesiae iura quoad populares tantum scholas nuuc propugnanda curastis, 

taraen haud possuraus, quin hac occasione egregiam vestrara Episcopalem 

sollicitudinem etiam atque etiara exciteraus, ut sedulam strenuamque operara 

detis, quo eadera Ecclesiae iura recognoscantur quoque, ac serventur circa 

superiores literarum, severiorumque disciplinarum scholas. Etenim pro vestra 

sapientia optime nostis, ex eisdem scholis ab Ecclesiae doctrina, auctoritate, 

et vigilantia amotis^) graviora oriri darana et mala, quandoquidera erroribus, 

falsisque doctrinis ii praesertim honestioris classis homines inficiuntur, qui 

ad puDlica gubernii munera obeunda destinantur, quique ad communera civilis 

societatis spiritura forraandura tantopere valere solent. 

Atque hic, Venerabiles Fratres, a Vobis exposciraus, ut prae oculis 

habere velitis quae Nos isti Venerabili Fratri Gregorio Archiepiscopo Monacensi 

et Frismgensi per Nostram Epistolam die 21. Doccmbris anno superiore 

significavimus de philosophicis ac theologicis disciplinis tradendis -), 

ac Vos impensissirae hortamur, ut vestras omnes curas, cogitationesque in 

accuratara Cleri institutioncra, educationemque quotidie magis proraovcndam 

indesinenter conferatis, nihilque intcntatura rclinquatis, ut vester Clerus 

plenara illara, solidamque habeat institutioncm, quac ex puris, intaminatisque 

fontibus hausta, et corarauni catholicae Ecclesiae docendi ratione innixa 

*) Huc ref. pvop. 40. ') Supra, parf. 154. 

') „ „ „ 47. 4) /lur ref. prop. 45. 

^) Supra, pag. 150.

182 

illa omnia remoTeat pericula, quibus nova hodierna docendi systemata Buper 

scientiae libertatem, vel potius liceutiam fundata, ac tantopere iactata, sunt 

necessario obnoxia ')• 

Quamobrem vel maxime optamus, Yenerabiles Fratres, ut memoria 

repetere, et exsequi velitis ea omnia, quae iam alias vel omnibus, vel singulis 

vestri Episcopalis Ordinis signincavimus , vehementerque commendavimus, 

quoad Clericorum Seminaria ex providentissimis Concilii Tridentini 

praescriptis erigenda et moderanda. 

Persuasissimum autera Nobis est, Vos, Venerabiles Fratres, nro spectata 

vestra religione, ot episcopali zelo naviter esse defensuros alia Lcclesiae 

iura, quae nondum in Bavaria plene suut recognita, et pro quibus Bavariae 

sacrorum Antistites in Frisingensi praecipue conventu suas protestationes 

emittcre haud omiserunt. Ac proptcrca summopere probamus consilium a 

Vobis susceptum habendi quotannis inter Vos congressus. Id vero nullo modo 

impedire debet, quominus, Venerabiles Fratres, omnia conemini, ut quam 

primum, veluti Nostris in votis est, Provinciales Synodos ex Sacrorum Canonum 

praescripto concelcbrare possitis, quemadmodum alii in Germania 

Sacrorum Antistites in suis ecclesiasticis provinciis cum summo animi Nostri 

gaudio, et suorum fidelium utilitate egerunt. Nihil certe Nobis gratius erit, 

quam in hac re omnem Vobis opem, auxiliumque ferre. 

Denique pro ccrto habeatis velimus, peculiarem esse, qua Vos prosequimur, 

benevolentiam. Cuius quoque certissimum pignus accipite Apostolicam 

Benedictionem , quam ex intimo corde profectam Vobis ipsis, Venerabiles 

Fratres, cunctisque Clericis, Laicisque fidelibus cuiusque vestrum curae 

commissis peramanter impertimus. 

Datum ex Arce Gandulphi die 18. Augusti Anno 1864. Pontificatus 

Nostri Anno Decimo nono. 



Venerabilibus Fratribus Gregorio Archiepiscopo Monacensi et Frisingensi, 

Michaeli Archiepiscopo Bambergensi, et Episcopis eorum Suffraganeis 

in Bavaria. 


Vencrabiles Fratres, Salutein et Apostolicam Benedictfonem. 

Summa quidem aegritudine affecti fuimus, ubi primum novimus, Venerabiles 

Fratres, istud regium Bavaricum Ministerium non solum vira adhibuisse 

ad claudendas theologicas scholas a Venerabili Fratre Nicolao 

Lpiscopo Spirensi in ])roprio Clericoruni Seminario iure institutas, verum 

etiam eodcm terapore denegassc Bavariae Sacrorum Antistitibus ius erigendi 

ac sub eorum iurisdictione habendi proprias scholas, et etiam illas, in quibus 

theologicae disciplinae traduntur '). Verum huiusmodi animi Nostri moerorem 

summopere lenierunt Vcstrae Litterae mense Decembri superioris anni 

ad Nos datae. Ex eisdcm enim maxima certe laetitia cognoviraus, Vos, Venerabiles 

Fratres, concordissimis animis istura Bavariae Regem adiisse '), 

ei(iue orani rationum pondcre ac dcbita obscrvantia exposuisse unanimem 

Vestram conscnsionem in iis, quae idem Spircnsis Antistes egit ad tuendum 

ius vel in ipsa Convontione inter hanc Apostolicam Sedem et Bavariae Regem 

Illustrcm iam inde ab anno 1817 inita sancitum quoad Cleri institutionera 

educatiuncmquo, ct appcllassc etiani Acta a Bavaricis Sacrorum Antistitibus 

tum incnsc Ocfobri anni 18r)0 tum mcnsc Maio anni 1853 habita. Atque eisdcm 

Vcstris Litfcris cfflagitasfis, ut pcncs Bavaricum Gubernium instare 

vclimus, quo commcmorata Conventio pcrfectae cxsecutioni mandctur, ac 

plane recognoscatur ct servetur proprium innatumque Ecclesiae et Episco- 

') II uc rff. §. ir. StiHnbl. ') Hitc ref. prop. 33. 45, 46. 

') Mensc bcccinbri 18U4.

183 

porum ius, ex cuius vi Clericorum Seminaria liberae eorumdcm Episcoporum 

auctoritati ac iurisdictioni subiecta esse omnino debent. Postulastis quoque, 

ut Yobis signiticare veilemus, quae agciidi ratio a Vobis sit habenda, ut, 

quantura in Vobis est, tueri possitis sacra illa iura, sine quibus minime 

valetis exercere episcopalem Vestram missionem et Ecclesiae leges sccundum 

divinum mandatum. 

Equidem baud possumus, quin maximas meritasque laudes Vobis tribuamus, 

Venerabiies Fratres, ac simul ex animo vehementer gratulemur, 

quod in tanti momenti negotio Ecciesiae iura tutari ac Xos consulere gloriati 

estis. Nos itaoue post accuratum huius gravissimae sane rei exanien 

haud omisimus apud istud Regium Gubernium expostulare , ut ccrtum propriumque 

Ecclesiae et Episcoporum ius integrum inviolatumque servetur, ac 

plane excludatur arbitraria interpretatio ab eodem Gubernio attributa Articulo 

quinto ') commemoratae Conventionis, ut eiusdem Articuli dispositiones 

coangustentur, et inteiligantur de illis dumtaxat Seminariis, quae clericalia 

appeiiantur, quaeque statuta sunt ad ecclesiasticos viros unius tantum anni 

spatio excolendos aliquibus disciplinis pro sacro ministerio actu obeundo, 

postquam ipsi theologicarum rerum studia absolverint in superioribus scholis, 

quae in publicis Regni Institutis exsistunt. 

Et sane negari non potest, quin magisterium laedatur et auctoritas a 

Christo Domino Ecclesiae eiusque Episcopis tributa, eamdera Ecclesiam et 

Sacrorum Antistites pleno et omnino libero iure pollere educandi instituendique 

Clerura ad canonicarum sanctionum normara, per quera et salutaris 

Evangelii doctrina est servanda et propaganda, et sacrum ministerium ad 

animarum salutem exercendum. Atque huiusmodi ius Episcoporum obligationibus 

respondens ita ad ipsos natura pertinet, eorumque ofticiis inhaeret, 

ut nullo modo dcrivari possit a qualibet civilis auctoritatis concessione ), vel 

a quacumque Conventione cum Ecclesia inita ab eadem civili auctoritate. 

Etsi enim huiusmodi Conventiones possint interdum esse necessariae et opportunae 

ad eiusdem iuris exercitium pro rerum temporumque adiunctis 

tuendum ac facilius reddendum, taraen nequeunt unquani ius idera ita toUerc 

aut circurascribere, ut Episcopi illius exercitio priventur in iis, quae ad 

eius naturam pertinent, quaeque Episcopis ab universalibus Ecclesiae legibus 

et comrauni canonico iure iniunguntur. Et quidera haec Apostolica Sedes in 

Conventione cuni Bavariae Rege ineunda non poterat non tueri huiusraodi 

nativum Episcoporum ofticii propriuni ius quoad Cleri institutioncni. Atque 

eadem Sedes cuni in illa Conventione tractanda sempei senserit ac dcclaraverit, 

Clericorum in Bavaria Seminaria ad Concilii Tridentini norraam ') 

omnino esse erigenda et constituenda, tura nuUo racdo adniittere unquam 

potest quinti eiusdem Conventionis Articuli interpretationcm, qua Bavariae 

Episcopi vel privarentur proprii ofticii iure, quod ad episcopale ministerium 

natura pertinet et alienari non potest, atque vigens ante quamlibet Conventionem 

plane liberum est; vel eiusdem iuris exercitium iia circumscriberetur, 

ut iideni Episcopi impedirentur, quominus proprias in suis Seminariis 

habere possent scholas, ctiam de sacris theologicisque discijilinis. 

Itaque, Venerabiles Fratres, haec Apostolica Sedes dum apud istud 

Regium Guberniura debitas fecit expostulationes, haud praeterraisit cidem 

) Cuius verba sunt: „Sua siiipulis diopcosibus Seminaria Episcnpalia conser* 

venlur, ot (lotatione conprua in honis fundisque stal)ilibns provideantur; in iis 

autem dinecpsibus, in quibus desunt, sine niora cuni eadoni paritfr dotalioiie in 

bonis fundisque stabilibus fuiidenlur. — In Spininariis autem atlujiltentur atque ad 

normani sacri Concilii iridontini enoruiabuntur alqno inslituenlur adolescentes. quos 

Archiepiscopi et Episcopi pro necossitate vol utilitato dioocosiuni in iis rocipiondns 

iudicavorint. Horuin Somiuariorum ordinatio, docirina. ijubornalio et aduiinislratio 

Archiopiscoporiim et Episcoporum auctorilati plono lihorofiiio iure subiociae orunt 

iuxla fonnas canonicas. — Koctoros quoque ci profo.-soros Sominarioriim ab Archiepiscopis 

oi Episcopis nominaiiuiuiir, ct qiiotiosciimque noc.ossarium aut utilo nb 

ipsis iudicabitur, romovcbuniur. — Cum Episcopis inciimbat fidoi ac moruni doclrinae 

invigilare, in huius ollicii exercitio etiain circa scbolas publicas nullo niodo 

irapedientur." 

') Huc ref. prop. 21. *) Scss. XXIII. cap. 18. de Reform

_m 

Gubernio clare aperteque declararc, Venerabilem Fratrem Spircnsimn Episcopum 

plenum uabuisse ius iu ipsa Couvenlione statutum, erigeudi in suo 

Seminario theologicas scbolas et ab ipso Gubernio postulandi, ut nullo prorsus 

modo eiusdem iuris exercitium praepediretur. Nec eidem Episcopo haec 

Sancta Sedes permittere poterat, ut contentus esse vellet theologicis scholis, 

quas Gubernium in Spirensis Civitatis Lyceo erigere proposuerat. Etenim 

eadem Sedes haud potest recognoscere , per hanc scholarum erectionem a 

Gubcrnio impleri omnes obligationes, quibus se in Conventione obstrinxit, 

aut eiusmodi scholas, quae ab eodem Gubernio diriguntur ac pendent, posse 

in illarum scholarum locum suftici, quae ex Ecclesiae legibus ac propria 

Cleri iustitutionis educationisque natura et indole debent cum Seminariis 

esse coniunctae, et una cum illis Episcoporum vigilantiae, auctoritati et 

iurisdictioni subicctare. 

Vos autem haud ignoratis , Venerabiles Fratrcs , hanc Apostolicam 

Sedem, quemadraodum felicis recordationis Pius VII. Praedecessor Noster 

clare declaravit Principibus, in quorum territoriis fuit constituta Ecclesiastica 

Superioris Rheni Provincia, nunquam probasse nec approbare posse 

veluti consentanea Concilii Tridentini praescriptis illa sic dicta Clericalia 

Seminaria, quae in Germania usu erant, quaeaue in eadem Germania viguerunt 

in rerum temporumque adiunctis plane (liversis ab illis, in quibus Ecclesiae 

ac singulae Dioeceses nuuc versantur. Quocirca haec Sancta Sedes 

nunquam destitit instare, ut vera ac perfecta Seminaria ad Concilii Tridentini 

normam erigerentur, ac tum Nostri Decessores tum Nos ipsi nunquam 

omisimus Bavariae Episcopos vehementer hortari, ut curas omnes cogitationesque 

conferrent, quo propriae Dioeceses iis frui possent bonis, quae sapientissimi 

Tridentinae Synodi Patres prae oculis habuere praescribentes , ut 

Clericorum Seminaria constituerentur, ad modum et formam ab ipsis tam 

provide, tamque sapienter praescriptam. 

Ex hisce omnibus, quae Vobis significamus , Venerabiles Fratres, vel 

facile intelligitis, quae norma, quaeque agendi ratio a Vobis habenda sit, ut 

plane liberum tutemini exercitium iuris, quod ex Vestri ej)iscopaIis ofticii vi 

et ex communi Ecclesiae iure ad Vos pertinet, et quod in ipsa Conventione 

fuit sancitum. Dum vero nihil dubitamus, quin \os, Venerabiles Fratres, 

pro eximia Vestra sapientia et episcopali soUicitudine cum hisce sententiis 

ac principiis expositis unanimes convenire et ea una cum hac Apostolica 

Sede strenue propugnare velitis, maiore, quo possumus, studio Vos etiam 

atque etiam denuo hortamur et excitamus, ut opportuna omnia suscipiatis 

consilia tum ad obtinendum quod Bavariae Antistites per commentarium 

mensis Octobris anno 1850 petendum') existimarunt, tum ad proprias in 

Vestris Seminariis scholas erigendas. Etenim apprime nostis, quantis damnis 

quantisque iêriculis obnoxii sint, qui ecclesiasticae militiae nomen dare cupientcs 

studiorum curriculum agunt in Institutis, quae plus minusque ab 

Episcoporum vigilantia et auctoritate eximuntur ^). Atque etiam optime 

agnoscitis, quam vehementer Ecclesiac intersit, hisce praesertim luctuosissimis 

temporibus, ut Clcri institutio cum pia ac vera ecclesiastica eiusdem 

Cleri educatione intime coniungatur. Namquc omnino oportet, et Clerum 

sacrarum praccipue disciplinarum scientia ex intaminatis catholicae doctrinae 

fontibus hausta accuratissime irabui, et uno eodemque temnore ad pietatem 

et omnes virtutes, quae ecclesiasticos viros plane decent, seuulo formari, quo 

])ropriis Episcopis in vinea Domini excolcnda auxiliariam utilemque operam 

navarc, et christiano pojûlo virtutum omnium exempla praebcre, ac in animartira 

salutera procurandam incumbere, et netarios adversariorura errores 

refellere, conatusque rei)rimcrc valeant. 

Interira vero ad amovendas diflicultates, quae possent obsistere tum 

exercitio ej)iscopalis Vcstri iuris, de quo loquuti sunms, tum plenae executioni 

quinti Conventionis Articuli, scitotc, Nos haud omisisse, Kegium istud 

cxcitare Gubcrnium, ut iuxta XVII. eiusdem Convcntiouis Articulura ') velit 

') A Rrô pt (;u!)ornio. ') Cf. prop, 45—48. 

') In fiuo linpc siaiuuntur: ..Cctcrn quae ad res pt pprsonas ccclesiaslicas spp- 

ctnnt. quorn-n nnlla in his orliculis pxprpssa racln psl nipnlio, diripcninr nmnin Pt 

ndininibirabunlur inxta doctrinani Ecclcsinc, ciusquc vigcntcni ci niiprobatani disci-

185 

Nobiscum conferre consilia et res amice componere. Nobis autemcurae erit.- 

Vos de omnibus certiores facere. Ne desinatis mutuam inter Vos animorum 

et consiliorum concordiam quotidie magis fovere, ac secundum ea, quae hisce 

Litteris Vobis manifestavimus , Vestram omnem operam intentissimo studio 

indesinenter impendere in tanti momenti negotio , ut catholica Ecclesia 

maiora in Bavaria incrementa suscipiat, ac magis in dies prospere feliciterque 

vigeat et efflorescat. 

JDemum caelestium omnium munerum auspicem ac praecipuae Nostrae 

in Vos benevolentiae pignus Apostolicam Benedictionem intimo cordis aifectu 

Vobis ipsis, Venerabiles Fratres, cunctisque Clericis Laicisque fidelibus vigilantiae 

Vestrae commissis peramanter impertimus. 

Datum Romae apud Sanctum Petrum die 23. Martii anno 1865. Pontificatus 

Nostri Anno Decimonono. 


Ex AUocutione 

habita in consistorio secreto die XXVII. martii anni MDCCCLXV. 

quae incipit „Omnlum Ecclesiarum cura ')." 


.... Quamquam acerbissimum Nobis attulerint moerorem tristissimae 

sane res, quae in ^NIexicano Imperio recens evenerunt praeter omnem opinionem, 

exspectationemque Nostram , et filialis observantiae significationes 

Nobis a Carissimo in Christo Filio Nostro Maximiliano Mexici Imperatore 

variis temporibus exhibitas, tamen de eisdem rebus in praesentia sermonem 

habere minime existimamus. Ea enim spe sustentamur lore, ut idem Imperator 

proprii officii, bonique memor, ac serio considerans, catholicam religionem, 

eiusque salutarem doctrinam Imperiorum felicitati, stabilitatique, et 

temporariae quoque populorum prosperitati , ac tranquilUtati maxime conducere 

^), velit a via misere inita pedem referre, et iustissimis Nostris desideriis, 

ac postulationibus obsequi, et illius catholicae nationis votis, ac 

reclamationibus satisfacere, et in suo Imperio gravissimas Ecclesiae reparare 

ruinas, eiusque veneranda iura, libertatem, Sacrosque Antistites, Ministros, 

et Instituta tueri, ac siugularem cum Episcopis praesertim concordiam servare, 

quemadmodum religio, ac iustitia omnino postulat, et catholicum Principem 

plane decet. 

At nullo modo temperare Nobis possumus, quin hac etiam occasione 

in amplissimo vestro consessu meritas summasque laudes tribuamus Venerabilibus 

Fratribus catholici orbis Sacrorum Antistitibus , qui in tanta contra 

divinam nostram religionem coniuratione, tantaque multorum hominum depravatione, 

luculentissimam Nobis solatii, gaudii, et consolationis causam 

quotidie magis suppeditant inter gravissimas, quibus affligimur, acerbitates. 

Siquidem iidem Venerabiles Fratres Nobis, et huic Petri Cathedrae omnium 

Ecclesiarum matri et magistrae miro sane amore et obsecjuio ex animo obstricti, 

nullisque deterriti periculis, aerumnis, et omni humano respectu 

posthabito, planeque neglectis iniustis decretis a civili auctoritate contra 

Ecclesiam editis, catholicam veritatem, et unitatem, ac supremam Nostram, 

et Ecclesiae, atque huius Apostolicae Sedis potestatem, auctoritatem , libertatemque, 

et iura qua voce, qua scriptis animo invicto tutari, ac vindicare 

plinam. Si vpro in posterum supervenerit dinTiciiltas, Sanctitas Sua et Regia Maiestas 

secum conferre ct rem amice componere sibi rosprvant.'' 

') Pontifpx primo novum Graeco-Mplchitis Patriarcham praoficit, antecessoris, 

quem ob insignia nierita laudat, abdicatione post iteratas eius poslulationes accppta; 

deinde Maximiliani il. Bavariae Kcpis, anno 1864 vita functi, laudes dicit, 

solemnesque pro eodem exequias in Pontificio Sacello celebrandas enuncial; tum 

vero ad ea, quae supra, verba facienda progredilur. 

') Huc vtf. prop. 40.

186 

summopere gloriantur, ac simul recentissimis etiam suis Litteris tumadNos, 

tum ad tideles eorum curae commissos datis laetantur palam publiceque ea 

omnia reiicere ac daranare, quae a Nobis damnantur, neque omittunt sacerdotali 

robore obsistere nefariis inimicorum hominura consiliis, conatibusque, 

ac tideles sibi traditos sana doctrina imbuere, et ad salutis semitas perducere. 

Quo iustissiraarum laudura praeconio in prirais dignissimi sunt Venerabiles 

Fratres Italiae Sacrorum Antisiites. Etenim ipsi, quamvis gravioribus 

adversantium iniuriis, et insectationibus obnoxii, omnibusque modis exagitati, 

tamen ministeriura suura strenue implentes nunquam destiterunt, nec 

desinunt singulari animorum consensione episcopalem attollere vocem, ac 

vehementer reclamare, et protestari contra singulas reprobandas, iniustissimasque 

leges a Subalpino Gubernio adversus Ecclesiam, eiusque sacra Instituta, 

Ministros, ac iura latas, et adversus innumeros fere ac prorsus 

sacrilegos ausus ab codem Gubernio admissos. Atque iidem Italiae Episcopi 

adrairaoili sane virtute et constantia pro Christo, eiusque Ecclesia lortiter 

dimicantes, ac de proprii gregis salute soUiciti exilium etiam, et carcerem, 

et aspera quaeque tolerare non pavent, illustria Apostolorum vestigia sectantes, 

qui ibant gaudentes a conspectu concilii, quoniara digni habiti sunt 

Sro 

noraine Jesu contumeliam pati '). Quapropter dum gravissiraos eoruraem 

Venerabiliura Fratrura angores ex corde aoiemus, eoruraque passiones 

Nostras proprias arbitraraur, Nostrasque lacrymas cum eorum lacrymis commiscemus, 

numilliraas amantissirao misericordiarum Patri, ac Deo totius 

consolationis agimus gratias, quod videamus singulari divinae suae gratiae 

auxilio catholicos Episcopos Nobis, et huic Sanctae Sedi addictissiraos, et 

fidei spiritu vehementer vigere, et pro Ecclesiae suae sanctae defensionc 

viriliter pugnare. 

Vos interim, Venerabiles Fratres, in tanta temporum asperitate, in 

tanto animarura discriraine, pergite pro egregia vestra religione ferventissimas 

una Nobiscum Deo sine intermissione adhibere preces, ut hanc Apostolicam 

Sedem tot iniuriis divexatara, Ecclesiam tot vulneribus laceram, et 

christianam, civilemque rempublicara tot calamitatibus afflictam, omnipotenti 

sua virtute adiuvet et consoletur, utque divinae suae gratiae, et misericordiae 

divitias super omnes propitius effundens, efticiat, ut omnes populi. 

gentes, nationes Ipsum, et quem raisit, Unigenitura Filium Suum Dorainuni 

Nostrura Jesura Christum agnoscant, diligant, vereantur, collaudent, et omnia 

mandata Eius diligenter servantes eam instent viam, quae ducit ad vitam. 

') Act. Apostol. V. 41.

mDICES SYNOPTICL 

Errores in Epistola Encyclica ^^Quanta cura'^ 

d. d. 8. Dec. 1864 prosciipti, 

ad paragraphos Syllabi redacti. 

Ad §. V. Errores de Ecclesia eiusque iuribua. 

I. Ecclesiastica potestas non est iure divino distincta et independens 

a potestate civili; neque eiusmodi distiuctio et independentia ser- 

vari potest, quin ab Ecclesia invadantur et usurpentur essentialia 

iura potestatis civilis. 

Cf. prop. 19, 20, 39, 41, 42 SijUabi. pog. 4. 

II. Ecclesiae leges non obligant in conscientia, nisi cum promulgantur 

a civili potestate. 

Cf. prop. 20, 28, 39, 41, 42 Syllabi. ibid. 

III. Acta et decreta Romanorum Pontificura ad Religionem et Ecclesiam 

spectantia indigent sanctione et approbatione , vel minimum 

assensu potestatis civilis. 

Cf. prop. eaedem et 44 Syllabi. ibid. 

rV". Constitutiones Apostolicae, quibus damnantur clandestinae societa- 

tes, sive in eis exigatur, sive non exigatur iuramentum de secreto 

servando, earuraque asseclae et fautores anatheraate mulctantur, 

nullam habent vim in illis orbis regionibus, ubi eiusmodi aggrega- 

tiones tolerantur a civili gubernio. 

Cf. prop. 20, 24 et §. IV. Syllabi. ibid. 

V. Illis Apostolicae Sedis iudiciis et decretis, quorum obiectnm ad 

bonura generale Ecclesiae, eiusdem iura ac disclplinam spectare 

declaratur, dummodo fidei morumque dogmata non attingat, potest 

assensus et obedientia detrectari absque peccato, et absque ulla 

catholicae professionis iactura. 

Cf. prop. 22, 11, 12 Syllabi. ibid, 

VI. Ecclesia nihil debet decernere, quod obstringere possit fidelium 

conscientiam in ordine ad usum rerura teraporalium. 

Cf. prop. 24 Syllabi. ibid. 

VII. Ecclesiae ius non competit, violatores legum suarum poenis tem- 

poralibus coercendi. 

Cf. prop. 24 Syllabi. ibid. 

VIII. Excomraunicatio a Concilio Tridentino et lloraanis Pontificibus 

lata in eos, qui iura, possessionesque Ecclesiae invadunt et usurpant, 

nititur confusione ordinis spiritualis, ordinisque civilis ac politici, 

ad raundanura dumtaxat bonum consequendum. 

Cf. prop. 24, 20, 27 et §. IX. Syltabi. Ibid. 

IX. Religiosae faniiliae nullam habcnt legitimam existendi rationem. 

Cf. prop. 53, 19, 80, 40 Syllabi. pag. S.

n 

Ad §. VI.. Errores de Bocietate civili tum in se, tum in suis ad 

Ecclesiam relationibus spectata. 

X. Societas dompstica seu familia totam suae existentiae rationem a 

iure dumtaxat civili mutuatur ; proindeque ex lege tantum civili 

dimanant ac pendent iura omnia parentum in filios, cumprimis 

vero ius institutionis, educationisque curandae. 

Cf. prop. 39, 45, 47, 48 Syllnbi. pag. 3. 

XI. Auferenda est civibus et Ecclesiae facultas, qua eleemosynas chri- 

stianae caritatis causa palam erogare valeant; quum haec facultas 

optimae publicae oeconomiae principiis obsistat. 

C/. prop. 39, 40, 53 Syllnbi. ibid. 

XII. De medio tollenda est lex, qua certis aliquibus diebus opera ser- 

vih"a propter Dei cultum prohibentur, quum eiusmodi lex pariter 

optimae publicae oeconomiae principiis obsistat. 

C/. prop. 39, 40, 42, 55, 5fi, 19, 20 Syllahi. ibid, 

XIII. Clerus, utpote vero, utilique scientiae et civilitatis progressui ini- 

micus, ab omni iuventutis instituendae, educandaeque cura et officio 

est amovendus. 

Cf. prop. 45, 47, 48 et § X. Syllabi. pag. 4. 

XrV. Conforme est sacrae theologiae, iurisque publici principiis, bonorum 

proprietatem, quae ab ecclesiis, a familiis religiosis, aliisque 

locis piis possidentur, civili gubernio asserere et vindicare. 

Cf. prop. ,53, 26, 27 Syllabi. ibid. 

Ad §. VII. Errores de Ethica naturali et christiana. 

XV. Voluntas populi, publica, quam dicunt, opinione vel alia ratione 

manifestata, constituit supremam legem, ab omni divino humano- 

que iure solutam. 

C/. prop. 5B, 57, 50, GO Syllnbi. pag. 3. 

XVI. In ordine politico facta consumraata, eo ipso quod consumraata 

sunt, vim iuris habent. 

C/. prop. .59, 61, 58 Syltabi. ibid. 

Ad §. X. Errores qui ad Liberalismum hodiem\im referuntur. 

XVII. Optima societatis publicae ratio, civilisque progressus omnino 

requirunt , ut humana societas constituatur et guhernetur nullo 

habito ad religionem respectu, ac si ea non existeret, vel saltem 

nullo facto veram inter falsasque religiones discrimine. 

C/. prnp. 77, 78, 15, 40, .55 Syllabi. pag. 2. 

XVIII. Optima est conditio societatis, in qua imperio non agnoscitur 

ofilcium coercendi sancitis poenis violatores catholicae religionis, 

nisi quateiuis pax publica postulet. 

C/. prop. 77, 79, .55 ISyllnhi. ibid. 

XIX. Libertas conscientiae et cultuum est proprium cuiuscumque hominis 

ius, quod lege proclamari et asseri debet in omni recte constituta 

Rocietate. 

C/. prnp. 77, 78, 79, 15, Ifi, 40, .55 Syllnhi. ibid. 

XX. Jus civihus inest ad omnimodam libertatem , nulla vel ecclesia- 

Rtira vel civili auctoritate coarctandam, quo suos conceptus quos- 

cumque, sivo voce, sive typis, sive alia ratione palam publicequo 

manifi'stare ac declarare valeant. 

Cf. prop. 79, 10, 11, 18, 67, C3, f.4 Syllnbi. Ibid.

Index et Summarmm Actorum 

iuxta paginarum seriem disposita. 

Epistola Encyclica Quaiitacura, 

Ad omnes catholicos Antistites, 8. Dec. 1864 «... 1 

Romanorum Pontificum officium pascendi agnos et oves , damnandique 

funestos errores, perniciososque pravorum hominum conatus. Novissimorum 

errorum indoles. Viginti eiusmodi errores damnantur. Pestiferorum librorum 

contagium. Scelerata Cliristi divinitatem negantium procacitas. Episcopi admonentur, 

ut fideles ab erroribus defendant, salutaresque veritates edoceant. 

Communium precum necessitas; indulgentia plenaria in forma Jubilaei conceditur. 

Epistola Em. Cardinalis Jacobi Antonelli, a negotiis publicis Sanctitatis 

Suae, ad catholicos Antistites . . . . .8 

Syllabus praecipuorum errorum transmittitur ; eiusdem conflciendi ratio. 

Syllabus complectens praecipuos nostrae aetatis errores, qui notantur 

in Allocutionibus consistorialibus, in Encyclicis, aliisque Apostolicis 

Litteris Ss. D. N. Pii Papae IX 9 

§. I. Pantheismus, Naturalismus et Rationalismus 

absolutus . , 9 

§. II. Rationalismus nioderatus . . 10 

§. III. Indifferentismus, Latitudinarismus 

10 

§. IV. Socialismus. Communismus, Societates 

clandestinae, Societates 

biblicae, Societates clerico-libe- 

rales 11 

§. V. Errores de Ecclesia eiusque iuribus 

, 11, I 

§. VI. Errores de societate civili tum 

in sp, tum in suis ad Ecclesiam 

^^^ 

relationibus spectata . . 12. II 

§. VII. Errores de Ethica naturali et 

christiana . . . . 14. II 

§. VIII. Errores de matriraonio christiano 

15 

§. IX. Errores de civili Roraani Pontificis 

principatu . . . .16 

§. X. Errores qui ad Liberalisraum hodiernum 

referuntur 16, II 

Acta Ss. D. N. Pii PP. IX. 

ex qiiibus excerptus est Syllabus. 

Epist. Encyclica Qui pluribus, ad omnes Patriarchas, Primates, 

Archiepiscopos et Episcopos, 9. Nov, 1846 . . , .19 

Pius IX. se Summi Pontificatus possessionem suscepisse nunciat. Religionis 

hostes describit. Concordia inter fidem et rationem ; Ecclesiae et Pontificis 

Romani auctoritas stabilitur; rationalismus, rlandestinae sectae, societates 

biblicae, indiflrercntismus, communismus. conatus contra clcricorum caelibatum, 

elTrenata liberlas damnantur. OfTicia episcoporum, parochorum. sacerdotum. 

animarum praesertim curam exercentium; recta cleri institutio in 

Seminariis, exercitia spiritualia sacerdotum commendantur. Salutaria monita 

praebentur. 

Allocutio Qtiisque vesirum, 4. Oct. 1847 „ . . . .20 

Patriarchatus Hierosolymitanus latini ritus restiluitur. Reprobantur, qul 

Pontificis nomine abutenles debitam erga principcs subiectionem denegare 

audent.

IV 

Allocutio Ubi primnm. 17. Dec. 1847 28 

Gravissima Ecclesiae damna in Hispanla; plures episcopi constituuntur. 

— Calamitatum cattiolicae religionis in Rnssia et Polonia sublevandarum 

spes affulgpt. — Reprobatur Scriptum a quodam viro ecclesiastica dignitate 

insignito elucubratum . quo Apost. Sedis iura coarctare intcnditur. — Damnatur 

indifferentismus religiosus; extra Ecclesiam nulla salus. — Maxima 

catholicae rei detrimenta in Helvetia. — Sacrarum externarum Missionum 

eventus. — Subsidia Hibernorum genti praeslita. 

AUocutio Quihus (juantisque. habita Caietae 20. April. 1849 . 31 

Turbae in Pontificia Ditione et in universa Italia excitatae describuntur. 

Exponitur series eveniuum, qui Pontificem Roma discedere coegerunt. Civilis 

principatus pro Sedis .Apostolicae libertate necessarius adstruitur. Sacrilegia. 

scclera et pestilerae doctrinae seditiosorum hominum damnantur. 

Catholicarum nationum auxilia postulantur. Calumniae adversus Pontificem 

reiiciunlur; clandestiuae sectae denuo damnantur. Monita ad episcopoa et 

principes. 

• In NoU ex AJlocutione h. d. 29. April. 1818 praroruin libeUoram pernicies ol) ocalos 

ponitur. pag. 34. 

Epist. Encyclica Nosfis et Nobiscum. ad Archiepiscopos et Episcopos 

Italiae 8. Dec. 1849 42 

Bellum contra catholicam Religionem in Italia. Quanta Religioni catho- 

licae Italia debeat. Perversi conatus traduccndi Italiae populos ad Protestantium 

placita; Socialismi et Communismi insidiae. Sedula populorum 

instructio. Sacramentorum usus, spiritualia exercitia, sacrae Missiones, zelus 

adversus scandala et pravos libros, inlima cum .Vpost. Sede connexio commendantur. 

Obedientia legitimae auctoritati exhibenda. Falsae doctrinae de 

hominum libertate et aequalitate damnanlur. Episcoporum officia quoad 

clericorum instructionem et educationem in Seminariis, quoad religiosas fa- 

milias, quoad scholas publicas et privatas. Quae principes debeant Ecciesiae. 

Insigne Religionis catholicae praeconium. 

AUocutio Si semper antea. 20. Maii 1850 . . . , ,51 

Pontifex Romam redux catholicis principibus et populis de Apost. Sede 

bene meritis gratias agit. AfllictusReligionis catholicae et rei publicae sta- 

lus. Episcoporum officia. — Ecclesiae libcrlas ah Austriae Imperalore restituta. 

— Ecclesia inSubalpino Rcgno graviter affiigitur. — Ecclcsiae pericula 

in Belgio. — Invitantur populi dissidentcs, ut ad sinum s. matris Ecclesiae 

redeant. 

AUocutio In consistoriali. 1. Nov. 1850 . . - - .55 

Gesta statutaqup conira Ecclesiae ius in Sardinia; Conventio a. 1841 inita 

et imniunilas ecclfsiastica infracta; plures Episcopi ct Rcligiosi viri violati. 

eiecti et in exilium pulsi; scholae onincs ab Episcopnrum auctoritatc subtraclac; 

laicae Polcstati sumnium quoddam et aI)soliitum ius vindicatum. 

Promplus Pontificis animns ad acquam traclationcm incundam ; Gubcrnii in 

iniuriis inferendis pcrlinacia. 

Daninatio et prohibitio Operis in sex tomis hispanico idiomate editi 

sub tituio (latine roddito'): „Dpfcnsio auctoritatis Guberniorura 

et Episcoporum contra praetentiones Curiae Ronianae, auctore 

Franc. Vigil. Lima 1848." — Litt. Apostol. Multiplices inter. 

10. Junii 1851 59 

Gravissimi crrores contra Ecclesiam, eiusque poleslatem ct immunilatem, 

Romannrum Pnntificum auctoritatem, malrimonii sanclitatcm et caclihalus 

Icgcm damnantnr. Auclor civilcm potcslatcm in Ecclcsia dominari conlendit. 

Damnatio et prohibitio Operis cui titulus: „Juris ecclesiastici insti- 

tutiones J. N. Nuytz ;** itemque ^ln Jus eceles. uuiversum tra-

ctationes" auctoris eiusdem. — Litt. Apostol Ad Apostolicae. 

22. Aug. J851 61 

Auclor Ecclesiani in servitutem civilis imperii redigit; innumeros prope 

errores Ecclesiae infestos docet. 

Allocutio Quibus luctuosissimis. 5. Sept. 1851 . . . .64 

Ecclesiae in Hispania calamitates. Tractationes habitae. Conventio innita; 

praecipua eiusdeni capita. — Similis Conventio cum Magno Duce Hetruriae; 

praecipui articuii commemorantur. — Tractationes de Conventione cum alio 

Gubernio „in longinqua regione" (in America meridionali) ineunda. 

Lettera a S. M. il Re Vittorio Emmanuele 9. Sept. 1852. Cum 

versione latina . . . . . . . . .67 

Ecclesiae doctrina de matrimonio ; reiicitur malrimonium civile. De exilio 

Archiepiscopi Taurinensis. De querelis contra Clerum, seditionis accusatum. 

Effyenata loquendi et scribendi licentia coercenda. 

Allocutio Acerbissimum. 27. Sept. 1852 . . . . .73 

Gravissima damna Ecclpsiae in Neo-Granatensi Republica illata recensentur. 

Nefandae doctrinae, quibus Ecclesiae persecutores utuntur. Matrimonii 

Sacramentum defenditur. 

In Nota ex Litt. Apost. Deus humanae talutis d. 3. Nov. 1855, quibu.s Conventio cura 

Aosti-iae Imperatore confirn-.atur , ratio inter Imperium et Saccrdotium brevissima 

quadam sententia circumscribitur. pag. 7G. 

Allocutio Singulari quadam. 9. Dec. 1854, adstantibus etiam Pa- 

triarchis, Priraatibus, Archiepiscopis , Episcopis Immaculatae B. 

M. V. Conceptionis definiendae causa Romae congregatis . 78 

Diri errores hoc tempore grassantes. Increduli et clandestinae sectae. Res 

sacrae a civili poteslate usurpatae, novissime iterum in Sardinia. Rationalismus 

refellitur et damnatur; item indifferentismus reIigiosii.s. Quid sentiendum 

sit de acatholicorum salute, docetur. Cleri et religiosarum mulierum 

in nuperrimae luis calamitate caritas. Quam perniciosa sit sacrorum 

ministrorum negligentia. Seminariorum opportunitas et necessitas; ciericalis 

instructionis ratio. Concordia episcoporum inter se et cum .\postolica Sede. 

Allocutio Probe memineritis. 22. Jan, 1855 . . . .82 

Damna iterum Ecclesiae illata in Subalpino Regno; ecclesiastica bona 

civili poteslati vindlcata; religiosae familiae spoliatae aut gubernii arbitrio 

subiectae. 

Allocutio Cum saepe. 26. Julii 1855 . . . . . .84 

Afflictas in Subalpino Regno Religionis res denuo lamentatur Pontifex; 

excommunicationem maiorem. aliasque ecclesiasticas censuras incurrisse declarat 

iniquarum leguni (de quibus in superiori AUocutione serrao) auctores 

et cooperantes. 

AUocutio Nemo vestrum. 26. Julii 1855 85 

Conventio cum Apost. Sede ab Hispaniae Gubernio violata; Conventionis 

summa capita denuo indicantur; quomodo infracta. Reclamationes irritae. 

Leges et decreta Ecclesiae inimica danmanlur. — Luctuosissimus staius 

Religionis in Helvelia. 

* Allocutio Quod pro Apostolica. 3. Nov. 1855 . 

r . .87 

Conventio cum .\uslriae Imperatorc sancita; praccipui eiusdem articuli 

cnarrantur; consenianea Ecclesiae doctrina exponitur. 

• In Nota ex AUociitione Cum priwum. h. d. 25. Scpt. 1857 a Pontiflce post 4 men- 

Eium iter Urbem reverso, impiorum desiderium perire ostenditur, qui «««erunt, „CatboUcac 

Religionis tempua abiisBe." pag. 88.

VI 

Epist. Encyclioa Singulari quidem. ad Cardiuales, Archiepiscopos 

et Episcopos universae Ditionis Austriacae, 17. Martii 1856 . 92 

De exequutione Conventionis cum Austriae Imperatore initac. Quo Episcopi 

adlaborare debeant. ut funestissima christianac rei damna sanent. Indifferentismi 

et rationalismi systemata profligantur. Provinciales Synodi celebrandae; 

quae in iisdem statuenda. Spiritualia clericornm exercitia. Adolescentes 

clerici in Seminariis educentnr; institutionis ratio. Cbristiana iuventutis 

utriusque sexus educatio ; sedula popuii instructio ; sacrae Missiones 

comniendantur. Visitatio dioecesium et Synodi dioecesanae; sacerdoium 

congrossus instituendi. Parocborum officia. Relationcs de dioecesium statu 

ad S. Concilii Congreg. miitendae. — Peculiari modo Orientalium rituum Antistites 

alloquitur Pontifex. 

AUocutio JSunquam fore. 15. Dec. 1856 . . .

Gallorum Imperatoris cpistola quaedam ad Pontif. vulgata, qua suadet, ut 

Pontifex rebellium provinciarum possessioni renunciet. Responsum Pontiflcis; 

eiusdemque constantia in civili Rom. Ecclesiae principatu tuendo. 

Litterae Apostolicae Cum catholica. quibus maioris excomraunica- 

vn 

tionis poena infligitur invasoribus et usurpatoribus aliquot provinciarum 

Pontificiae ditionis, 26. Martii 1860 . . 114 

Doctrina de civili S. Sedis principatu, eiusdemque indoles declaratur. Quo 

impiae aggressiones contra eumdem tendant. Subalpini Gubernii fraudes et 

atrocia facinora. Irritae Pontiflces reclamationes. Solemniter pronuntiatur, 

rebellionis et usurpationis auctores omnesque eorum cooperatores maiori 

excommunicationi obnoxios esse, eademque excommunicatio poenaeque cum 

ea coniunctae infliguntur. 

Epistola Dolore haud mediocri. ad Episcopum Wratislaviensem, 

30. April. 1860 

118 

Libellus canonici J. B. Baltzer, quo de hominis natura disseritur, Giintherianam 

renovans doctrinam, reprobatur, eoque catholicam doctrinam laedi 

declaratur. 

* Allocutio Omnibus notum. IS.Julii 1860 . , . . 119 

Nova et gravissima vulnera Ecclesiae in Italia inflicta. Scholae pestiferae, 

scripta, imagines, doctrinae perniciosissimae. Persecutiones violentae contra 

Antistites et clericos, in Sicilia praesertim et in usurpatis Pontificiae Ditionis 

provinciis. Impia facinora damnantur. 

Allocutio Noves et ante. 26. Sept. 1860 .... 122 

Novae usurpationes quarumdum provinciarum Pontificiae Ditionis a Subalpino 

Gubernio perpetratae; eiusdem Gubernii perfidiae. Pontificius exer- 

honorificentissima men- 

citus laudatur; pugna penes oppidum Castelfidardo ; 

tio eorum, qui in hac pugna occubuerunt. Impudentissima Subalpini Gubernii 

hypocrisis. Nefaria eius facinora damnantur. Pericula ipsi Urbi imminentia. 

Promissiones ab uno ex potentissimis Europae principibus factae, effectu 

carentes. Principium de non-interventu proclamatum; improbatur. Europae 

principes excitantur, Pontificis cum ipsorum causa coniuncta ostenditur. 

Omnia iura publica proculcata, communismo aditus patefactus. 

Allocutio Multis gravihusque. 17. Dec. 1860 . . . 125 

Inimicum studium contra Conventiones cum Apost. Sede. Eiusmodi Conventio 

a Badensi Gubernio abrogata; perversa doctrina de relatione Ecclesiam 

inter et civilem potestatem, Ecclesiae libertas asseritur. — Damnatur 

Jibellus Parisiis editus et commendatus, quo nationalium ecclesiarum schisma 

docetur Ecclesiae unitas vindicatur. — Continuae insidiae et persecutiones 

contra Ecclesiam in Italia describuntur, damnantur. EccIesiaeetSedis 

Apostolicae praeconium. — Martyria in Orientis Ecclesia; fidelium constantia 

laudatur. — Caedes christianorum in Syria ; catholicarum gentiura 

liberalitas. 

AUocutio Jamdudum cernimus. 18, Martii 1861 . . . 129 

Ostenditur Pontificem non posse se reconciliare et componere cum moderno 

,.progressu", „liberalismo" ac recenti „civilitate." Quo eiusmodi 

liberalismus spectet. — Mira catholicarum gentium erga Apost. Sedem afl"e- 

ctio, precumque consensio. Apostrophe ad Christum Dominum, ut Vicarii 

Suj causam iudicet. 

AUocutio Meminit unusquisque. 30. Sept. 1861 . . . 133 

Quantis modis Ecclesia in Neapolitano Regno a Subalpino Gubernio divexetur; 

cxcidiis ct vastationibus omnia complentur. — Iinpia decreta et acta 

contra Ecclesiam in Mexicana et in Neogranatensi Republica. — Laudatur 

Antisiitum, Cleri, populorum, Romani praesertim populi pietas erga Pontificem. 

Spontaneae fidelium largitiones ad S. Sedis anguslias sublevandas 

praedicantur. 

13 

pag.

VIII 

Allocutio Mnxima qmdem. adstantibas etiani Patriarchis, 

p»g. 

Pnmatibus, 

Archiepiscopis, Episcopis, solemiiis Ss. Martyrum in Japoniae 

et Michaelis de Sanctis canonizationis causa Romae cougregatis, 

d. 9. Junii 1862 135 

Teterrimum bellum contra Ecclesiam connatum describitur. Praecipui 

prrores. quibns nefarii homines his temporibus divina et humana cuncta permiscent. 

breviter exponuntur. damnantur. Hypocrisis hominum Religionem 

in Italia runestantmm ostenditur. Ecclesiae pcricula in Lusitania. Cathoiici 

orbis conscnsio in doctrina de civili S. Sedis principatu. Monita ad .\ntistites; 

commendatur zeius in arcendis erroribus, in cleri institutione. inscholis 

ab impietale praescrvandis. Eximia Antistitum et fidelium laus; amantissimus 

et gratissimus Pontificis animus propalatur. 

Epistola Grovissimns inter. ad Archiepiscopum Monacensera et Frisingeusem, 

ll.Dec. 1862 ...... 139 

Libri quidam Jacobi Frohschammer prohibentur. Duo praecipua errorum 

capita: nimia rationis seu philosophiae iactantia, et nimia eiusdem libertas. 

Verae philosophiae vires. supernaturalium veritatum excellentia, iusta philosophiae 

libertas exponuntur. 

Epistola Encyclica Quunto conficiamur. adltaliae Antistites, 10, Aug. 

1863 143 

Infinitae recensentur calamitates, quibus Ecclesia in Italia atteritur; indicantur 

tamen laeti etiam eventus in universo catholico orbe, inter quos 

martyrii gloria in Ecclesia per Orientem. — Perniciosi quidam errores perstringuntur: 

indifTerentismus religiosus. et insatiabilis dominandi ac acquirendi 

cupiditas. — Sorietates clerico-liberales damnantur. — .\ntistitum 

zelus excitatur contra multiplices insidias, quibus Religio impetitur. Merita 

eorum, cleri et fldelium laus. 

Epistola Encyclica Incredibili. adAntistitesNeogranatenses, IT.Sept. 

1863 147 

Dira persecutio a Gubernio Ecclesiae illata; infandae leges, decreta et 

facta enumerantur. exprobrantur. damnantur. Clerici quidam Gubernio faventes 

aut obsequentes gravissime admonentur. Merita .\utistitum , cleri et 

fidelium laus. 

Epistola Tuas libenter. ad Archiepiscopum Monacensem et Frisingensem, 

21. Dec. 1863 150 

Doctorum vironim catholicorum Couventus Monachfi habitus. Pontificis 

hac de re sollicitudines; earum causae exponuntur; solatium e\ acceptis 

litteris. Enucleatius ostenditur. qui sit habitus rationis ad fidpm. qua obli- 

gatione adslringantur catholici magislri et scriptores erga Ecclosiam et .\post. 

Sedem. sive quum agatur de subiectione fidei divinae aclu praeslanda. sive 

de suliipctione ex consrientia exhibenda. Episcoporum aucloritas quoad 

eiusmadi Conventus servanda. 

Epistola Qunm nnn sine. ad Archiepiscopum Friburgensem in Bris- 

govia, 14. Julii 1864 . ir.4 

Impii ponnn conatus. qui Religionpm el Ecclesiam e .scholis ppllere satagunl 

; riinp.sLissiiiia damna pxiudo orla. qnod Rpligio Pt Ecclpsia a spvprioribus 

disripliiiis (radPiidisct a srholis siipprioribiis pxclusap fiierint: qiinpnam 

graviora iiiiniiiipaut. si eapdpiii p popiilnribiis srholis piirianiiir. Kcrb-siap 

muniis in pdiiranda Pt pnidipuda iuvpiitute. Oiiap rirra popiilarium sriiolanim 

„rprormalionpni" a Badpiisi Giibprnio tPiitaia siint. rhrisliaunp pdura- 

tioni pprniciem alTprunt. Antistitis, cleri ct popiili constautia iaudatur el 

confirmatur.

IX 

Pag- 

* Epist. Encycl. Ubi Urbaniano. ad Antistites in Poloniae Regno et 

Russico Iniperio, 30. Julii 1864 ..... 156 

Miserrima Poloniae conditio; Gubernii Russici in catholica Religione vexanda 

et exstirpanda ferocia. Infensissimi eiiisdem aclus enarrantur. Schisma 

a Giibernio violenter propagatum. Rebeiliuni niotiis reprobantur, sed 

principibus etiam inculcatur, quae Deo et Ecclesiae debeant. .\ntistites 

confortantur. 

Epistola Singularis Nobisque. ad Episcopum Montisregalensem, 

29. Sept. 1864 159 

Damnantur duae a Subalpino Gubernio propositae leges, una adversus 

Religiosas Familias, altera de clericis militiae adscribendis. Conventus prosynodalis 

ab Episcopo habitus laudatur et commendatur. 

Appendix. 

Epistola Encycl. Mirari. Gregorii XVI. ad omnes catholicos Antistites, 

15. Aug. 1832 . . . . . . 161 

Cur Pontifex has primas Litteras dare tamdiu distulerit. MultiplicesEcclesiae 

calamitates. Societates clandestinae. Ecclesiae unitas; Romanae 

Eccl. auctoritas. Novatorum studia, turbae contra cleric. coeiibatum et matrimonii 

sanctitatem. IndiflTerentismus religiosus, libertas conscientiae et 

artis librarioe. Obedientia principibus debita. Ecclesia a Regno non separanda. 

Consociationes „liberales.'- Episcoporum officia. Rationi non niniium 

tribuendum. Exhortatio ad Principes. 

* In Notis verba exhibentui' Leonis XII. ex Ep. Encycl. Vbi priinum, d. 3. Maii 1824 

contra tollerantismum seu indiffei-entismuni ; nec non verba Pii VIII. ex Ep. Encycl. 

Traditi humilitati. d. 24. Maii 1829 contra eumdem indifferentisraum , societates secretas 

et violatores sanctitatis matrimonii. pag. 162—166. 

Epistola Encycl. Singulari JSos. Gregorii XVL ad omnes catholicos 

Antistites, 25 Junii 1834 169 

Quo fructu prior Ep. Encycl. excepta sit. Liber ,.Pdroles d'un Croyant" 

damnatur. Episcoporum officium. Rationalismi fallacia. 

Litt. Apostol. Dum acerbissimas. Gregorii XVI. 26. Sept. 1835. 

Damnatio et prohibitio Operum Georgii Hermes . . 172 

Ecclesiae calamitates. Inanis philosophiae commenta; temere in theologiam 

invecta; damnantur. Episcoporum officium. 

* In Nota refertur Decretum S. Congregationis Indicis d. d. 7. .Tan. 1836, quo universiim 

opus (tribus partibus constans) Dogmaticae Christiano- Catholicae ab Hermesio con- 

Ecriptae reprobatum esse declaratur. pag. 173. 

Epistola Summa quidem. Pii IX, ad Archiepiscopum Coloniensem, 

25. Julii 1847 . 175 

.\liqni Hermesii asseclae abutuntur Epi.st. Encycl. d. 9. Nov. 1S40; Hermesii 

doctrina denuo damnatur; a scholis catholicis slrenue arcenda. 

Protestatio Ex quo Apostoli. Episcoporum, Solemniis Sanctorum 

Novensilium Martyrum XXVI Japoniae et Michaehs de Sanctis 

Romae adstantiuni, die festo Pentecostes (8. Junii) 1862 . 176 

Petri et Apost. Sedis gloria. Ecclesiae calamitatos. in Italia praesertim. 

.\postolicae Sedis lihcrtas et idcirco teniporalis PrlMcipaliis necessilas asseritur; 

Pontifici illum vindicanti solemniter arclamatur. Ininiicorum S. Sedis 

cousilia. Errores a Pontificc damnatos pariter damnant episcopi. 

Responsum Sanctissimi Patris ad hanc episcoporum protestationem 180 

13*

X 

Epistola Encycl. Maximae quidem. 

pag 

Pii IX. ad Archiepiscopos etEpiscopos 

Bavariae, 18. Aug. 1864 180 

Catholicae unitatis necessitas. Evangelica doctrina, Ecclesiae libertas defendenda. 

Catholicae Religionis encomium. Episcoporum officia quoad 

scholas populares et superiores, quoad Cleri institutionem in scholis et 

seminariis. Synodi provinciales commendantur. 

Epistola Encyclica Summa quidem aegritudine. Pii IX. ad Archiepiscopos 

et Episcopos Bavariae, 23, Martii 1865 . . 182 

Contra Gubernii asserta et pesta innatum episcoporum ius vindicatur erigendi 

clericorum Seminaria et scholas in iisdem, praesertim theologicas, 

ad normam Concilii Tridentini. Idem ius etiam Conventione cum Apost. 

Sede iamdudura sancitum fuit. Quid episcopis agendum sit. 

Ex Allocutione Omnium ecclesiarum cura. Pii IX. 27.Martii 1865 185 

Ecclesiae detrimenta in Mexicano Imperio. Eximia episcoporum, Italiae 

praesertim, laus, quod in Epistola Encyclica d. d. 8. Dpc. 1864 pubiicanda 

et vindicanda, omni humano respectu posthabito, singularem constantiam 

ostenderint. Iniustis Subalpini Gubernii actis et decretis episcopi unanimes 

obsistunt. Continuae preces commendantur.

Index chronologicus Actorum. 

XI 

1846. 

1847. 

1847. 

1849. 

1849. 

1850. 

1850. 

1851. 

1851. 

1851. 

1852. 

1852. 

1854. 

1855. 

1855. 

1855. 

1855. 

1856. 

1856. 

1857. 

1857. 

..... 

9. Nov. Epistola Encycl. Qiii pluribus . . . .19 

4. Oct. .\llocutio Ciuisgue vestrum . . . .26 

17. Dec. .Allocutio f'^bi primum 28 

20. April. Aliocutio Quibus quantisque . . .31 

8. Dec. Epist, Encycl. Nostis et nobiscum . . ! 42 

20. Mai. Allocutio Si semper antea . . . .51 

1. Nov. Allocutio /n consistoriali . . . .55 

10. Jun. Litt. Apost. Multiplices inter . . . .59 

22. Aug. Litt. Apost. ^d apostolicae . 

. . . §1 

5. Sepl. Allocutio Quibus luctuosissimis . . .64 

9. Sept. Litt. ad Reg. Sard. La lettera che . . \ 67 

27. Sept. Allocutio ^cerhissimum fôbiscum . 

, . 7S 

9. Dec. Allocutio Singulari quadam . . , ,78 

22. Jan. Allocutio Probe memineritis . . . .82 

26. Jul. Allocutio Cum saepe in hoc .... 84 

26. Jul. AUocutio Nemo vestvum ignorat . .85 

3. Nov. Allocuiio (^.uod pro apostoUca . . \ .87 

17. Mart. Epist. Encycl. Singulari quidem . . . .92 

15. Dec. Allocutio Numquam fore ' 

. . .99 

30. Mart, Epist. ad Ep. Wratisl. Novum eximiae . . . 104 

15. Jun. Ep. ad Archiep. Colon. Eximiam tuam ' 

1859. 

1859. 

1859. 

1860. 

1860. 

1860. 

1860. 

1860. 

1860. 

1861. 

1861. 

1862. 

*. 

. 

105 

18. Jun, Epist. Encycl. Qwi nuper per Italiam . . . 107 

20. Jun. Allocutio Ad gravissimum .... 108 

26. Sept. Allocutio Maximo animi . . . . 110 

19. Jan. Epist. Encycl. Nullis certe oerbis . . . 112 

26. Mart. Litt. Apost. Cum catholica ecclesia . . .114 

30. April. Epist. ad Ep. Wratisl. Dolore haud mediocri \ .118 

13. Jul. Allocutio Omnlbus notum .... 119 

28. Sept. Allocutio Novos et ante . . \ \ . 122 

17. Dec. AllocutiO Multis gravibusque . . . 125 

18. Mart. Allocutio Jamdudum cernimus . , . . 129 

30. Sept. Allocutio Meminit unusquisque . , . 133 

9. Jun. Allocutio Maxima quidem . . , .135 

1862. 

1863. 

11. 

10. 

Dec. 

,\ug. 

Ep. ad .\rchiep. Mon. Fris. Gvavissimas irtter 

Epist. Encycl. Quanto conjiciamur . 

. 

. 

139 

143 

1863. 

1863. 

1864. 

1864. 

17. Sept. 

21. Dec. 

14. Jul. 

30. Jul. 

Epist. Encycl. Incredibili ajflicLamur . 

Ep. ad Archiep. Mon. Fris. Tuas libenter 

Ep. ad Archiep. Friburg. Quum non sine 

Epist. Encycl. Ubi Urbaniano 

, 

. 

. 

. 

. 147 

. 150 

. 154 

.156 

1864. 29. Sept. Epist. ad Ep. Montisregal. Singularis Nobisque . 159 

1864. 8. Dec. Epist. Encycl. Quanta cura 1. cum Epistola Cardinalis 

J. Antonelli 8. et Syllabo 9. 


1832. 15. .\ug. Epist. Encycl. Gregorii XVI. Mirari vos , . 161 

1834. 25. Jun. Ep. Encycl. Gregorii XVL Singulari Nos , 

. ifig 

1835. 26. Sept. Litt. Apost. Gregorii XVI. Dum acerbissimas . 172 

1847. 25. Jul. Epist. PiilX. ad Archiep. Colon, Summa quidem animi 175 

1862. 8. Jun. Solemnis Episcoporuni Romae adstantiuni Proiestatio coram 

Ss. D. P i IX. P. M. Ex quo Apostoli . .176 

Responsum Sanctissimi Patris ad hanc protestationem 180 

1864. 18. Aug. Ep. Encycl. Pii IX. Maximae quidem . .180 

1865. 23. Mart. Ep. Encycl. Pii IX. Summa quidem aegritudine \ 182 

1865, 27. Mart. Allocutio Pii IX. Omnium ecclesiarum cura . 185

Index alphabeticus Actorum. 

Acerbissimum. Allocutio 27. Sept. 1852 

^d apostolkae. Li(t. Apost. 22. Aup. 1851 \ 

.4d gravissimum. Alloculio 20. Jun. l^^Sg 

Cum catholica. Litt. Apo.st. 26. Mart. 1860 

Cum saepe in hoc. Allocutio 26. Jul. 1855 

nolore haud medlocri. Epist. ad Ep. Wratisl. 30 \pri 

Eximiam tuam. Ep. ad Archipp. Colon. 15. Jun 1857 

Oraiysimas ititer. Ep. ad Archiep. Mon Ffis. n. Dec 

/amdudum cernimus. Allocutio 18. Mart. 1861 

/n consisloriali. Allocutio 1. .\ov. 1850 

/ncredibili aXftictamur. Epist. Encvcl. 17. Sept 1863 

L.a lettera che. Epist. ad Reg-. Safdin. 9. Sept 1852 

Maxima quidem. Allocutio 9. Jun. 1862 

Maximo animi. Allocutio 26. Sept. 1859 

Memiiiit unusquisque. Allocutio 30. Sept. 1861 

Multiplices inter. Litt. Apostol. 22. Augr. 1851 

Multis f/ravibu.u/ue. Alloculio 17. Dpc. 1860 

Nemo vestrum ignorat. Allocutio 26. Jul. 1855 

Aostis et nobiscum. Epist. Encvcl. 8. Dec. 1849 

jVovos et ante. Allociitio 28. Sept. 1860 

ISlovum eximiae. Epist. ad Ep. Wratisl. 30. Mart 1857 

îullis certe verbis. Epist. Encycl. 19. Jan. 1860 

Numquaju fore. Allocutio 15. Dec. 1856 

Omnibus notum. Allocutio 13. Jul. 1860 

Probc memineritis. Allocutio 22. Jan. 1855 

Quanla cura. Epist. Encycl. 8. Dec. 1864 

Quanto conficiamur. Epist. Encycl. 10. Aup. 1863 

Quibus luctuosissimis. Allocutio 5. Sept. 1851 

Quibus quantisque. Allociitio 20. April. 1849 

({ui nuper per /taliam. Epist. Encycl. 18. Jun. 1859 

Qui pluribus. Epist. Encycl. 9. Nov. 1846 

({uisque vestrum. Alloculio 4. Oct. 1847 

Quod pro apostolica. Allocutio 3. i\ov. 1855 

Quum non sine. Ep. ad Archiep. Friljurp. 14. Jul 1864 

Sinc/ulari quadam. Allocutio 9. Dec. 1854 

Singulari quidcm. Epist. Encycl. 17. Mart. 1856 

Siur/ularis Nobi.tque. Epist. ad Ep. .Montisrep. 29 Sept. 

.Si semper antea. Allocutio 20. Mai 1850 

Tuas libenter. Ep. ad Archi^p. Mon. Fris. 21. Dec 1863 

IJbi primum. Allociitio 17. Dec. 1847 

Vbi Urbaniano. Episf. Encycl. 30. Jul. 1864 


1860 

1862 

Dum acerbissimas. Litt. Apost. Greporii XVf. 26. Sepl. 1835 

/:x quo yjposioli. Protestatio snlfinnis episcoporum Romae adstantium 

coram l'io I.X. 8. Jiin. 1862 . 

.'ifaximae quidein. Ep. Encyrl. I'ii I.X. 18. Aup. 1864 

Mirari ros. Ep. Eucycl. Greporii XVI. 15. Aup. 1832 

Omnium ecclesiarum lura. AIIoriKio Pii IX. 27. Mart. 1865 

Siiif/ulari Nos. Ep. Encycl. r.reporii XVI. 25. Jiin. 1.S34 

Summa quidem aef/rititdine. Ep. Encycl. Pii IX. 23. Marl. 1865 

Summa quidem animi. Ep. Pii IX. ad Archiep. Colon. 25. Jul. 1847 

864 

73 

61 

108 

114 

84 

118 

105 

139 

129 

55 

147 

67 

135 

110 

133 

59 

125 

85 

42 

122 

104 

112 

99 

119 

82 

1 

143 

64 

31 

107 

19 

26 

87 

154 

78 

92 

159 

51 

150 

28 

156 

172 

176 

180 

161 

185 

169 

182 

175

Index Actorum 

ex quibus in Notis nonnulla decerpuntur. 

XIII 

1824. 

1829. 

1848. 

Series chronologica. 

Mai. Ep. Encycl. Ubl prlmum. Art. de tollerantismo et indifferentisnio 

religioso . . . . .165 

24. Mai. Ep. Encycl. Traditi humilitati. Art. Societates secretae 162 

Art. De Mairimonii sanctitate .... 164 

Art. De indifferentisino religioso .... 166 

29. April. Allocutio. Art. de libellis perversis . . ,34 

1851. 

1854. 

1855. 

1857. 

21. Nov. 

1. Aiig. 

3. Nov. 

25. Sept. 

Ep. Encycl. Exsidtavit. .\rt. de indifferentismo . . 101 

Ep Encycl. ^postolicae Nostrae. Art. de indifferentismo 101 

Lilt. Apost. Deus humanae salutis. Art. de Utriusque 

potesiatis concordia • .... 

....... 

76 

Allocutio. Cum primum. Art. de cath. Eccleslae perennitate 

88 

Series alphabetica. 

^postolicae Nostrae. Ep. Encycl. 1. Aiig. 1854 

Cum primum. Allocutio 25. Sept. 1857 

Deus humanae salutis. Litl. Apostol. 3. Nov. 1855 

Exsultavit. Ep. Encycl. 21. Nov. 1851 

Traditi humiUtati. Ep. Encycl. 24. Mai. 1829 

Vbi primum. Ep. Encycl. 3. Mai. 1824 

Index Auctorum, 

quorum scriptaprohibentur. 

. 101 

88 

76 

, 101 

162, 164, 166 

. 165 

Auctor non nominatus, adversus Sedis Apost. iura scribens . . 29 

Baltzer Jo. Bapt., errores Guntlieri sectatur . . . 104, 118 

Cayla, nationalium eccle.siarum schisma a.sserit . . . .126 

Frohschammer Jac, errores de habiiu rationem inter et fldem 139, 151, 181 

Gunlher Ant., errores in philosophico-theolog. systemate 104, 105, 118, 151 

Hermes Georg., errores in philo.sophico-theologico .sy.^temate 172, 175 

Lamenais Franc, liber .,Paroles d'un croyant ', errores politico-religiosi . 169 

5 

Vigil Franc, pcrversac docirinae de ecclesia et civili potestate . . 59 

Nuytz Jo. Nep., perversae doctrinae de ecclesia et civili potestate . 61 

Renan et Socii Chrisium Dominum impie blasphcmantes ...

XIV 

Index Regnorum seu Terrarum 

de quibus in Actis serrao fit, ut Ecclesiae conditio in iisdem exponatur. 

.4mericae meridionalh Respublicae , de Conventione Iractatur 67, Eccl. misere 

vexatur 102. 

Asiae Orientalis Begna^ martyria 128, 144. 

.Justria, Conventio cum Ap. Sede, Ecci. libertas 54, 76, 87; episcoporum congrcssus 

92. 

Baden, Conventio abrogata 126; Eccl. p popularibus scholis eiecta 154. 

Bavaria, plura Ecclosiae iura neplecta 181; Episcopis Theologiae in Seminariis 

docendae libertas npgatur 182. 

Behjium, Eccl. pericula 54. 

Cochinchlna, martyria 128, 144. 

Corea, martyria 128. 

Helvetia, cath. rei detrimenta 30, 87 103. 

Hetruria, Conventio inita 66; vide Italia. 

Hibernia, catholicorum subsidia 29. 

Hierosolymitanus Patriarchaius lat. ritus restiluitur 26. 

Hispania, Ecclesiae damna 28. Conventio inila 64, violata 85. 

Italia universa, seditiones et sacrilegia 31. 42. 51; acerbissimum adversus Eccl. 

bcllum 107, 119, 127, 129, 133, 137, 143, 159, 176, 186; qunntum debeat 

Apost. Sedi 42. 

Lusitania, Eccl. pericuia 138. 

Mexicana Bespublica, quae contra Eccl. attentata sint 99, 134; Ecclesiae detrimento 

in Mexicano Imperio 185. 

Neapolitanum Begnum, Eccl. calamitates 121, 127. 133; vide Italia. 

Neogranatensis Bespublica, Eccl. nefario modo vexata 73. 134, 147. 

Orientalis Asiae Begna, vide Asia. 

Palaestina, Patriarchatus Hierosolymit. lat. rit. restit. 26, 

roionia, spps melioris conditionis 29; dirissima porspcutio contra Ecd. 156. 

rontificia Ditio , seditiopf^s et sarrilegia 31, 42. 51, 107. 108, 161; u.«urpalio a 

Subalpino Gubernio attentala 110, 112; Excomraunicatio contra rebelles et 

usurpatores 114; nova facinora el usurpationes 120. 122. 127, 129, 176, 186. 

Russia, .«jtps melioris conditionis 29, dirissiina persecutio conlra Eccl. 156. 

Sardiniae Begnum, Eccl. gravissime afflicta 54, 55, 71, 79, 82, 84; Vide Italia. 

Sicilia vide .Npapnlitanuni Rpgnuri. 

Sinarxim Imperiuin, martyria 128. 

Subalpinum Begniim, vide Sardiniae Regnum , 

Regnum. 

Syria, chrislianorum cacdps 128. 

Ticinensis 1'agus in Helvelia. Ecclesia vexatiu" 103. 

Tonchineme Begnum, martyria 128, 144. 

Ilalia. Pontificia Ditio, Neapolit.

Index rerum praecipuarum, 

qnae in his Apostollcae Sedis Actis aperto serraone tractantur. 

XV 

llota. Non indicantur heic errores et doctrinae vel facta cum eisdem connexa, aut veritates illis 

oppositae, quippe quae omnia in Syllabo (pag. 9— 16, et I, II) ordine satis obvio disposita. 

reperiuntur, et etiam in Indicibus Auctorum et Regnorum breviter attinguntur. Sunt 

tamen praeter ea alia quoque obaervatu digna, quae in sequentibus indicata invenies. 

Apostolicae Sedis muniis. auctoritas, necessitas unitatis cum cadem 1, 21, 29, 42, 

46, 59, 61, 78, 81, 126, 130, 153, 163, 176 seqq. 180. 

— — catliolicorum erga Hibernos 29, Syros 128. 

Castelfidardense praelium 123. 

Caritas Cleri, religiosarumque mulierum in luis calamitate 81. 

— — — litterae obsequii testes ad Pontificem 112. 

Catholicorum largitiones Pontifici oblatae 41, 131, 134, 139, 147, 179. 

Cleri institutio, Seminariorum necessitas 24. 48, 81, 96, 139, 168, 172, 175, 181, 

182 sqq. vide Caritas. Sacerdotes, Congressus. 

Concilia Provincilia commendantur 95, 182. 

Congressus episcoporum laudantur 92, 180, 182. ; 

— — iuges clericorum ad scienliam et pietatem fovendarn 97. ' 

Conventus doctorum virorum Monachii a. 1863 habitus 150, 181. 

— — prosynodales laudantur 159. I 

Ecclesiae catholicae insignia praeconia 47, 50, 128, 129, 144, 181. 

Educatio vide Scholae. 

Episcoporum officia 5, 23, 40, 44, 53, 81, 92, 95, 98, 138, 146, 165, 168, 174, 175, 

180 sq., 183 sq. ; vide Congressus. 

— — — — laicorum 45. 

Exercitia spiritualia clericorum 25, 96. 

Exercitus Pontificius, eo abutuntur rebelles 36, novus exercitus laudatur 122, pugna 

cum invasoribus 123. 

Gallorum Imperatoris Epistola ad Pontificem, quo suadet, ut Pontifex rebelliuni 

provinciarum possessioni renuntiet 113; irritae promissiones 124. 

Instituta, vide Scholae. 

Jubilaeum h. c. indulgentia in forma iubilaei pro anno 1865 conceditur 6. 

Largitiones, vide Catholicorum larg. 

Mariae V. Beatissimae, Immaculata Conceptio deflnitur 78, 82, 101. 

Missionum externarum pro fide propaganda felices eventus 30. 

— — pro excitanda fldelium religione 45, 97. 

Ordines religiosi, eorum utilitas et recta institutio 3, 48, 65, 90. 

Orientalium Ritus, Ap. Sedis curae 98. 

Parochorum offlcia 24, 44, 49, 81, 98, 146. 

Pius IX., iter per Italiam 88; Roma fugit 31 sq. 51; Urbem redit 51 sq. 

Preces publicae indicuntur 6, 107, 112. 

Principum catholicorum officia 26, 38, 41, 49, 125, 158, 169, 179, 181; auxilia R. 

Pontifici praestita 38, 51 sq.; detrectata 124. 

Romani Pontifices, vide Apost. Sedes. 

Sacerdotum, animarum praesertim curam exercentium, officia 24, 81. 95, 97. 

Scholae, et educationis Instituta, Ecclesiae auctoritas servanda 49, 97, 120, 139, 

154, 181; quoad scholas praesertim populares 155, 181. 

Seminaria, vide Cieri instilutio. 

Synodus Dioecesanae commendantur 97; vide Conventus prosynodales. 

Visitatio canonica Dioecesium 97.

XVI 

Index paginarum, 

ubi errores in Syllabo descripti 

notantur et refelluntur. 

Numeri latini propositionim in Syllabo descriptarum sericm , arabici vero pagina» iBdieant. 

I. 137. 

II. 137. 

§. I. Pantheismus, Naturalismus, et Rationalismus absolutus. — 178. 

III. 137. 154. 

IV. 20, 94, 137, 154, 172. 

V. 20, 94, 136, 153, 155. 163. 

VI. 20, 136, 137, 155, 163. 

VII. 20, 136. 

§. II. Rationalismus moderatus. — 171, 172, 175, 182. 

VIII. 79, 105. 106, 154, 169, 172. 

IX. 79, 105, 106, 140, 141, 152, 169. 

X. 142, 152. 

XI. 142,167, 

XII. 142, 151, 167. 

XIII. 81, 105, 106, 151, 153. 

XIV. 151, 154. 

i\ota. 104, 105, 118. 

§. in. Indifferentismus, Latitudinarismus. — 30, 151. 

XV. 59, 137, 166. 1 

XVI. 22, 30, 44, 93, 129, 146, 165, 171. | 

XVII. 44, 80, 94, 129, 144, 165. 

XVIII. 43. 

§. IV. Socialismus, Communismus, Societates clandestinae, Societates biblicae, 

Societates clerico-liberales. 22, 34, 40, 43, 45, 46, 65, 78, 146, 162, 168, 178. 

§. V. Errores de Ecclesia eiusque iuribus. — 178 

XIX. 79,126,136. 

XX. 89, 134, 148, 163. 

XXI. 44. 59, 80, 146, 171, 183. 

XXII. 152. 

XXIII. 60. 

XXIV. 61,89. 

XXV. 61. 

XXVI. 65, 74, 91, 100, 103, 148, 178. 

XXVII. 35,115,136. 

XXVIII. 89, 101, 102, 148. 

XXIX. 103. 

XXX. 58, 59, 90. 

XXXI. 74, 90, 100. 

XXXII. 58, 159. 

XXXIII. 49, 89. 151, 182. 

XXXIV. 62, 126, 163, 164, 176. 

XXXV. 62. 

XXXVI. 62,163. 

XXXVII. 126, 131, 163 

XXXVIII. 61. 

§. VI. Errores de societate civili tum in se, tum in suis ad Ecclesiam 

relationibus spectata. — 178. 

XXXIX. 137. 

XL. 20, 37, 38, 42, 88, 128, 129, 137, 146, 

155, 158, 163, 181, 185 

XU. 61, 89, 148. 

XLII. 00, 62. 

XLill. 56,58, 126. 

XLIV. 49. 56, 89, 136, 148. 

XLV. 49, 57, 65, 89, 120, 155, 162, 178. 

181, 182, 184. 

XLVI. 49. 75. 81, 89, 103, 162, 178, 182, 

184. 

XLVII. 49, 57, 89, 120, 127, 146, 154, 

162, 178, 181, 184. 

XLVIIL 120, 155, 162, 178, 184. 

IL. 66, 89, 136, 148, 157. 

L. n. 90. 102. 

LI. 59. 73. 86. 90, 157. 

LIL 91, 103. 

LIII. 74, 76. 83. 84. 86. 91, 100, 120, 127, 

133, 148,159,178. 

LIV. 60. 

LV. 76, 168. 

§. VII. Errores de ethica naturali ct christiana. — 131, 187, 178. 

LVI. 136. 

LVn. 136. 142. 154. 

LVill. 133, 137, 145, 154 

LIX. 137. 

LX. 137. 

LXL 131. 

LXIL 124. 

LXIIL 23. 28, 46, 115, 125, 127, 158, 167, 

170. 

LXIV. 39.

LXV. 62. 68, n. 

LXYI. 62. 68. n. 

Lxvn. 62. n. 

LXVIII. 59, 62, 103. 

LXIX. 62. 

LXX. 62. 

§. VIII. Errores de matrimonio christiano. — 164. 

LXXI. 62. 

LXXII. 62. 

LXXIII. 68, n. 

LXXIV. 62. n. 89. 

Nota. 22,5:). 164. 

§. IX. Errores de civili Romaui Pontificis principatu. 

Nota. LXXV. 62, 176. 

LXXVL 36, 37, 126, 130, 177. 

I 

| 121, 125, 130, 138, 177. 

XVII 

35, 37, 52, 107, 109, 111, 112, 115, 

§. X. Errores qui ad Liberalismum hodieruum referuntur. — 121. 

LXXVIL 86. 166. 

LXXVIIL 74. 148, 166. 

1 

I 

110, 120, 127. 133, 

166. 170. 178. 

146, 148, 157, 

LXXIX. 23, 34, 39, 45, 65, 66, 75, 89, 101. LXXX. 35. 36, 38, 124, 128, 129, 134, 

I 138, 164.

CONSPECTUS LIBRL 

Epistola Encyclica ^vanta ctira. d. 8. Dec. 1864 ad onines catholicos Antistites, 

cum epist. Cardinalis J. Antonelli et Syllabo praecipuorum aetatis nostrae 

errorum. Pag. 1—18, coll. I, II, III. 

Acta Ss. D. N. Pii IX. ex quibus excerptus estSyllabus. Pag. 19—160, coll.III—IX. 

Appendix documentorum. Pag. 161—186, coll. IX, X. 

Indices Synoptici. Pag. I—XVII. 

fy^ 

Errores in Epist. Encycl. Quanta cura. d. d. 8. Dec. 1864 proscripti, ad 

paragraphos Syllabi redacti. Pag. I, II. 

Index et Summarium Actorum, etiam Appendicis. Pag. III—X. 

Index chronologicus Actorum. Pag. XI. 

Index alphabeticus Actorum. Pag. XII. 

Index Actorum, ex quibus in Notis nonnulla decerpuntur. Pag. XIII. 

Index Auctorum, quorum scripta prohibentur. Pag. XIII. 

Index Regnorum seu Terrarum, de quibus in Actis sermo fit, ut Ecclesiae 

conditio in iisdem exponatur. Pag. XIV. 

Index Rerum praecipuarum, quae in his Apostolicae Sedis Actis aperto sermone 

tractantur. Pag. XV. 

Index paginarum, ubi errores in Syllabo descriptl notantur ct refelluntur. 

Pag. XVI, XVII. 

Ratisbonae die 13. Maii 1865. 

3 

ImprimatuT. 

I. Micli. Reger, 

Ylcarius in Spiritualibus Generails.

Hor^C DiUrD3,6 Breviarii Romani etc. Cum additamentis novissimis 

in 18". Cum Approbatione Ordinarii. 

Roth- und Schwarz. Deutliche Schrift. fl. kr. — Thlr. ngr. 

.\usgabe I Velin-Papier 1 21 27 

„ II „ „ mit Einem 

Stp^'-''-*-- * "" ' - 

Zur Befjuen 

benolhigten I 

Missah 

tamenti; 

.\usgabe I») 

„ 

n») 

gei 

u 

Eii 

KeUef 

dessg 

in brs 

An Proprle^ 

Cliile 

Cohi 

Eiiglniid 

Irlitnil 

Liiiiii 

Mea ifo 

Nach d( 

druckt und 

und .\dditan 

haft verhess 

neuere und| 

einge.sclialte 

dieser Zusaf 

zug der vo 

Liinder unc! 

das kieinei 

hier sorglii 

mil dcm d 

tensatz alii 

den Praefat 

Privatgebra 

auf Keisen 

Oflicin 

in Cce 

Roth- und 

Dassel be 

und VifT! 

Officiu 

Cum 

I 

PLEASE DO NOT REMOVE 

CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET 

Rotli- iind Srliwarzdnick in 12". 15 kr. 

Dnsseibe in 4°. Rolh- und Srliwarz 15 kr. 

Dasselbe in 4". Rotli- und Schwarz 

UNiVERSITY OF TORONTO LIBRARY 

riir die 4 Theile des Breviers 30 kr. 

Rouge et noir. Grands caracteres. Frs. 

No. 1. Papier velin 4,00 

„ 2. „ „ avec une belle 

"'">*" '"o Rur acier 4,50 

aires aux difTerents 

tio cum

PreceS ante et pOSt RliSSaill dicendae pro opportunitate Sacerdo 

tis. Cum Approbatione Ordinarii. 

Roth- iind Schwarzrtruck in V. IS kr. — 5 ngr. 

Dassplbe colorirl 1 n. 12 kr. — 21 ngr. 

Diese ..Preces'-. sowie das .,orricium Hobdomadae 

Sanctae" sind aiis dcm Qiiartbrevicr extra 

abgedruckt. 

Ascensione mentis inDeum (de) per sca- 

!as rorum creatarum; aiict. Card. Bellarminn. 

18". 30 kr. — 10 ngr. — 1,60 

Biblia Sacra. Noviim Testamentum Vulgatae 

editionis juxta cxemplnr Vaticanuin. 

Ciini apiirob. Ord. 8\ 30 kr. — 

10 ngr. — 1.60 

Bibliographia dogmatica compciulii dognialircs 

usni iicrneccssaria ; rollecta et 

cdita a F. W. Go 1 dvvitzcr. 

12 

8". 

ngr. 

36 kr. 

— 1.80 

Commentarius litcralis in Genesin; auct. 

Fr dc Paula Schrank. P. Ord,- S. Bcncd., 

Th. et Ph. Dr. 8". 2 11. — 1 Thlr. 

10 ngr. — 8,00 

Compendium dogmatum christiano-catholicorum 

svstcmalicnm : cdidit F. \V. Goldwitzer. 

'8'. 1 n. 12kr.— 21ngr. nct.3,00 

Confessarius pro jetate juvenili; auct. 

G. M. Wittmann, Episcop. 12'. 15 kr. 

5 ngr. — 0.75 

— L e m e m c. T r o i s i e m e cdition en 1 a t i n 

ct cn allemand, avcc ie portrait de 

l'autcur. Rcvisee et cnricl»ic d'annotations. 

12". 30 kr. — 10 ngr. — 1,50 

j 

Divini amoris scintillulae , scu jircculae 

I adniodiiin piao, quibus anima lidciis in 

vilac sanclitatc ct Dci amore plnrimum 

crcsccrc connrmarique potuit ctc. Ex ope- 

ribiis piissimi Ludovici Blosii, Laeti- 

ensisabbati.s. 18°. 45 kr. — 15 ngr.— 1.80 

Examen ad usiiiii cleri in gratiain praccipuc 

sarprdotum sacra cxercitia obcunlium. Con- 

cinnavit J. Deharbe, S. 

paulo anctior. 12". 24 kr. 

J. Editio altcra, 

ZVjngr. — 1.40 

Gemitn columbae (dc) . sivc dc bono Lacrymanim; 

aucl. card. Bcllarmino, 18". 

48 kr. — 15 ngr. — 2,00 

Hymnus S. Casimiri ad bcataiu .Mariam 

scm|icr virgiiMMii deiparam ninitiplici lingua 

niinc priiiio iin[)rcs.sus ct quidcm latina 

archclypi vcrsionibus llalica. hispan 

i r a. ga 1 1 i r a . p o I o n i a r a . b u n g a r i r a. 

gracca ct gcr man ica. Cum ho ro logio 

cci m linguis im- 

mariano q iia ( 

pressa. addilis 

unrd 

melodiis pro liyinno et 

horolog. 

i.'U,ter. 

mar. . rurantc Dort. 

8". 2A kr. — 77» 

D. Metten- 

ngr. — 1,25 

Jdea r^Jblica Kcclesiae Dei ; delineavit 

Fr. (nXcrthiir. Dr. Tli. (i vnl. 8'. 

3 II. - 2 Thlr. ~ 10.00 

Chaque voi". sCpar^mnit 1 fl. — 20 ngr. 2,00 

Imago Virtutun.\ Rol». Card. Bcllarmini. 

S •).. a Marrrllo Cervino cjiis .\cpo(c ad- 

'^^'al» 

- 

et Gregoito XV. Ponl. Opt. Max. 

IH». 15 ItH, — 5 ngr. — 0.75 

Rouge et noir in 4". 80 cent. 

Le mem€, colorie net 3 Frs. 

Ces Orai.sonx aliisi que POfJice de la 

Setnaiiie Sainle in 4° iont exlraits du 

Bicriaire in 4°. - 

Imitatione Christi (de) librl quatuor, nmltiplici 

lingua nunc primo impre.ssi ct quidcm 

latina arcbetypi interprcialionibns italica, 

hispanica. galiica, germanira, 

anglira, graeca. Cum notis et 

variis lcctionibus curante J. B. Weigl, 

canon. ct officiali. Cum icone chalybi incisa. 

8». 4n. — 2Thl.20ngr. — 10,00 

Le raC'me. Papier vclin. 5 n. — 3 Thlr. 

10 ngr. — 14.00 

Maki-i2ii, Taki-cdd ini. h i s t o r 1 a C o p t o r n m 

Chrisiianorum in .\cgypto. Arabice 

edita ct in linguam latinam translaia ab 

Dr. Hcnr. Jos. Wetzcr. 8°. 3 H. — 

2 Thlr. — 8.00 

Meditationes, Soliloquia ct itfannale D i v. 

.\ur. .\ugustini, cpiscoi». Collationc 

manu srriptorum cxemplariiim emendaia 

ct annotatis passim sacrac srripturae allegationibus 

aucta. Cum vita et efTigii S. 

auloris. 18". 48 kr. — 15 ngr. — 1.40 

Meditationes dc praccipuls fidci mysteriis 

ab usum Clericorum accommodaiae, et 

accurata matcriae distributione pcr modum 

concionis ad pracdicandiim Dci vcrbum pcrutiles; 

auct. J. Mirli. Kroust, S. J. 5 

vol. Vitam auctoris adumbravit ct pracCatus 

cst J. Bapt. Weigl. 12". 5 fi. —3 Thlr. 

10 ngr. — 10,80 

Psalmornm libcr; auct. de Barth. J. N. 

Kcg. Bav. consiliario eccles. et dccanus. 

\pprouve par Mgr. l'Evcque de Ratisbonne. 

8". 18 kr. — 6 ngr. — 1.00 

Testamentum novum, graece et latine. 

Tcxtniu gracrnm rccognovit et vulgatam 

latinam Cleaienlis VIII jussu editam addidit 

Fr. H. Rcitbmayr. SS. Theol. doct. ct 

prof. 8". 2n. (ikr. — IThlr. lOngr. — 6,00 

Theologia naturalis, .seu libf^r creaturarum 

RaimiiiHli de Sabundc, ad optimarum 

cdilionuin lidcm dcnuo rccognitus. 12°. 3 n. 

2 Thlr. — 8,00 

Theologicae institntiones D. Mariani CI. 

*obmaycr; in compendium rcdarlae ab 

.\. Sahnnmi. tbcnl. dort. Editio II. 2 vol. 

8- 2H. 42 kr. — 1 

Thlr. 18 ngr. — 8.00 

Tl iaurus precum ac Medilationuin atque 

varionim Instructionum Excrritationunuine 

Spiritualium. Ex probatis anrtoribus col- 

lcrdis. (ipera P. P. Socic(a(is Jesu. In 

usum omnis cnnditionis hoininimi. Novam 

ct aiicliorem cdi(inucm. 2 vol. 18". 

1 a. 12 kr. 21 ngr. — 3,60 

Vita Div. .\ur. Augustiiii. Epis. hippnnen- 

sis, aiir(. inrcrto. Ex aiiliqiio codi''t' cdidit 

M. Sin(/cl. Cuin cHigic S. Augiislini. 

18". 12 kr. - 4 ngr. — 0,75

Sanctissimi dn pii pp. IX. Epistola Encyclica data die VIII ... - Libri nostri

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?