GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

75 EPISTOLA 3986 76
plicat, proprie regnare dicitur in eius persona. Unde
sequitur, ipsum quodammodo esse ubique, quia loco
includi non potest qui omnes coeli et terrae partes
fovet ac tuetur, omniaque sursum et deorsum suo
imperio moderatur ac tempérât. Dum nunc Christum
nomino totam unigeniti filii personam complector,
ut est in carne manifestatus. Ipse, inquam,
Deus et homo ubique est imperio virtuteque incomprehensibili
et infinita gloria: sicuti Claris effectis
eius praesentiam experiuntur fidèles. Neque vero
abs re praedicat Paulus (Eph. 3, 17) eum in nobis
habitare. Verum quod de immensitate virtutis dicitur,
quae in donis spiritualibus, invicto auxilio
totaque nostra salute apparet, ad essentiam carnis
torquere minime consentaneum est. Utinam saltern
multis, qui parum considerate nobis succensent, in
mentem veniret dictum in scholis papalibus tritum
ac célèbre: Christus ubique totus est, sed non totum!
(Lib. 3 Sentent, dist. 22) Répudient licet,
quia barbaries Petri Lombardi non arridet teneris
ac delicatis eorum auribus: quod tarnen scite dictum
est, a quocunque manaverit, libenter amplector.
Sed miror unde istae lautitiae, quum Westphalo
eiusque similibus arrideat Berengarii palinodia,
Christi corpus dentibus atteri et in ventreni deglutiri,
cur distinctio sobria fastidio sit, Christum
mediatorem esse ubique integrum, sed non carnis
respectu quae finibus suis continetur, quum infinita
sit eius potentia et operatio in terra non minus
quam in coelo sentiatur. Duae sunt usitatae voces,
unio et unitas : quarum prior ad naturas duas refertur,
altera soli personae convenit. Unitatetn carnis
et deitatis asserere eos quoque, nisi fallor, puderet
qui tarnen in hanc absurditatem imprudenter se
coniiciunt: quia nisi différât suaque proprietate
distinguatur caro ab essentia divina, confusa permixtione
in unum coalescent. Quod cavillando facete
interrogant, qua in plaga coeli empyrei sedeat
Christus, fruantur sane bellis istis speculationibus.
Ego quum ex spiritu sancto didicerim eum esse
supra omnes coelos (Eph. 4, 10), ex communi
scripturae usu coelum nomino quidquid extra mundum
est: ideoque mihi sufficit, dum quaerendus est
Christus, tollendas esse sursum mentes, ne si in
terra subsidant crassis superstitionibus implicentur.
Haec est totius controversiae summa quam
nimis pertinaciter exagitant praecipui adversae partis
duces. Nisi forte alterum caput addere libeat,
quod contendunt impios non minus fieri participes
carnis et sanguinis Christi quam optimos Dei cultores.
Ac nos quidem fatemur peraeque utrisque
offerri, et qualecunque sit hominum discrimen,
Deum tarnen semper manere similem sui : ideoque
eorum qui se perperam ingeruht vitio nihil decedere
ex sacramenti natura. Indignis ergo quum
det Christus corpus suum, tantum de receptione
superest disceptatio. Nos vero Christi capaoes negamus
esse quos diabolus mancipatos tenet et in
quibus sedem habet. Neque tarnen interea reiicimus
loquendi formam: Sacramento tenus ab, Ulis
Christum recipi, modo ne praeposteri interprètes
Augustini verba dépravent, quibus sacramental»
esus est substantias perceptio absque gratia: quod
insipidum commentum Augustino inoognitum fuit.
Ratio quam adducunt, ut infirma est, nullo negotio
refellitur. Christum venisse obiiciunt, non modo
electis in salutem, sed reprobis in iudicium. Nempe
8icut evangelium odor est mortis in mortem pereuntibus
(2 Cor. 2, 16) non receptum sed reieotum.
Quis enim fando unquam audivit mortiferam esse
Christi perceptionem ? Quod si incredulis damnationis
materia est Christus, quia ab ipsis respuitur,
non video qui conveniat, eius carnem recipiendo
damnationem sibi accersere. Excipiunt, esse nihilominus
obseratos ne admittant eius gratiam» Verum
ut sibi fidem adstruant, inprimis commentum istud
probare necesse est, eos qui sunt a Christo alienissimi
comedere eius carnem quasi exanimem et
omni sua virtute orbatam et vacuam.
Fideliter et absque fuco exposui cur tarn hostiliter
hodie nobiscum decertent qui se iactant esse
Lwtheri discipulos. Qua eadem de causa Philippum
Mélanchthonem virum ob incomparabilem rerum optimarum
scientiam, summam pietatem aliasque virtutes
aetatum omnium memoria dignum, quem sibi
magi8trum esse antehac professi sunt, nunc diris et
exsecrationibus mortuum devovent. Ac mirum est,
ut sibi favorem acquirant, tam superbe Augustanae
confessionis patrocinium obtendere, cuius autor ipse
maxime idoneus et fidus debuit esse interpres,
Turbulentos rabulas intelligo, apud quos neque hirmanita8
neque pudor ullus viget. Nam qui excellunt
in illa parte aliquanto modestius sibi tempérant.
Et tarnen iure conqueri mihi licet quosdam
illiberaliter agere, dum nomen meum, quod germanica
lingua impetiverant, in latino libro expungunt.
3 ) Hoc quidem surdo maledicere est.
Verum illis omissis ad tumultuosos clamatores
redeo, qui fere similessunt phreneticis Zelotis, quorum
apud Iosepham fit mentio, 4 ) quorum intempérie
accensum fuit funestum bellum quo consumpta
fuit Iudaea. Nullum atrocius reperiunt maledictum,
quo tuam Celsitudinem incessant, illustrissime
Princeps, quam nomen Calvinismi. Unde vero tanta
odii in me acerbitas, non obscura est coniectura.
Nam quum victoriae eompendium in eo positum
esse duxerint, si oppresso et sepulto causae statu
perstringerent simpücium oculos, nihil mirum si
urantur, discussas esse ignorantiae nebulas in qui-
3) Mudü ad Eberum. Cf. N. 3956. 3968.
4) In margine legiiur: de bello Iudaico 1. 14 et 5 (sie).