GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
51 EPI8T0LAE 3972-3974 52<br />
Quum igitur ventum ess<strong>et</strong> ad locum ubi erant domini<br />
nostri <strong>et</strong> compositores, omnesque professores<br />
<strong>et</strong> aliqnot alii: post actas gratias iis quibus debebantur,<br />
dixi me subscripturum, sed praemissa prius<br />
hac protestatione: primum, me nolle, ut hac mea<br />
subscriptione aliquod fiat praeiudicium aliis ecclesiis,<br />
academiis, <strong>et</strong> veritati, deinde nolle ut aliquid derog<strong>et</strong>ur<br />
illi doctrinae, quam hic Argentinae docui per<br />
octennium, <strong>et</strong> quae contin<strong>et</strong>ur in meis praelectionibus,<br />
disputationibus, confessionibus: postremo ut<br />
mihi liceat tarn Augustanam confessionem, Apologiam<br />
<strong>et</strong> articulos concordiae, quam hos praesentes<br />
articulos, interpr<strong>et</strong>ari iuxta regulam verbiDei, doctrinam<br />
Augustini, Lutheri <strong>et</strong> Buceri. Deinde conditionaliter<br />
subscripsi in haec verba: Hanc doctrinae<br />
formulam, ut piam agnosco, ita <strong>et</strong>iam recipio:<br />
Ego Hieron. Zanchius. Postridie condonatis omnibus<br />
iniuriis, datae fuerunt dexterae soci<strong>et</strong>atis <strong>et</strong><br />
cptXadtl(f(aç.<br />
Ita compositum fuit dissidium, ut nihil d<strong>et</strong>ractum<br />
sit de veritate doctrinae. Interim tarnen non<br />
desunt qui improbent factum : sed isti non perpendunt,<br />
quid sit illud: Christus non sibi placuit,<br />
neque cogitant, quanta mala secum adferant dissidia.<br />
Our propter pacem inter tot <strong>et</strong> ministros <strong>et</strong> professores<br />
unius civitatis, non debuissem Augustanae confessioni<br />
<strong>et</strong> eius Apologiae subscribere, eo praesertim<br />
modo quo subscripsi : <strong>et</strong> admissa mea a compositoribus<br />
explicatione, <strong>et</strong> deinde <strong>et</strong>iam protestatione?<br />
Offenduntur illis verbis Apologiae: Corpus Christi adesse<br />
in coena vere <strong>et</strong> substantialiter. At ego explicavi<br />
quo pacto admitti possint: <strong>et</strong> illud dici praesens<br />
esse vere <strong>et</strong> substantialiter participator. *)<br />
Quum sol est supra nostrum hemisphaerium, <strong>et</strong><br />
suum verum <strong>et</strong> substantial corpus nobis visendum,<br />
<strong>et</strong> per corpus calorem atque lucem participandam<br />
communicat, an non dicimus <strong>et</strong> quidem recte: solem<br />
nobis esse praesentem vere <strong>et</strong> substantialiter?<br />
quemadmodum <strong>et</strong> contra, quum progressus ad aliud<br />
hemisphaerium, quia non amplius sese videndum <strong>et</strong><br />
participandum nobis communicat, dicimus abesse :<br />
quum tarnen quoad localem propinquitatem aut<br />
longinquitatem, tarn procul dist<strong>et</strong> a nobis, quum est<br />
supra nostrum, quam quum est supra aliud hemisphaerium?<br />
Quid igitur prohib<strong>et</strong>, quin <strong>et</strong>iam dicamus<br />
corpus Christi adesse vere <strong>et</strong> substantialiter<br />
illis quibus vere <strong>et</strong> substantialiter se communicat?<br />
At, inquiunt, alii non ita intelligunt <strong>et</strong> interpr<strong>et</strong>antur<br />
ut tu. Neque ego subscripsi, aliorum interpr<strong>et</strong>ationibus,<br />
sed tantum verbis Augustanae confessionis,<br />
idque iuxta ilium sensum quern ego pium<br />
esse agnosco, <strong>et</strong> interpr<strong>et</strong>atio mea fuit admissa.<br />
Aliter certe Calvinus iudicat, cuius iudicium longe<br />
4) Hic evidenter error in textu. Sensum assequi poteris<br />
ex loco simili in ep. ad Garnerium N. 3978.<br />
pluris facio quam multorum aliorum, quia vere<br />
spiritum Dei hab<strong>et</strong>, <strong>et</strong> magis spectat ecclesiarum<br />
aedificationem, quam gloriosam in nostris phrasibus,<br />
dictionibus <strong>et</strong> syllabis pertinaciam. Is ad pastorem<br />
nostrum scribit, sibi non probari, ut simplicité!* recu8<strong>et</strong><br />
subscribere, <strong>et</strong> consulit ut subscribat, modo<br />
addàntur <strong>et</strong> admittantur exceptiones: <strong>et</strong> ad me<br />
scribit, ut tester magistratui, me serio pacis studio<br />
adductum subscripsisse: sed cum illis exceptionibus,<br />
<strong>et</strong> me idem <strong>et</strong>iam nunc profiteri <strong>et</strong> confirmare.<br />
Si spes ulla fuiss<strong>et</strong> vel imp<strong>et</strong>randae disputationis, in<br />
qua palam triumphass<strong>et</strong> Veritas: vel audiendae<br />
definitivae, ut vocant, sententiae de tota controversia:<br />
vel tollendi aliqua alia mediocri ratione dissidii,<br />
ego nunquam subscripsissem. Sed quum nihil<br />
horum possemus sperare, quid obsecro agendum<br />
nobis erat? Credo te, quae tua est pi<strong>et</strong>as atque<br />
prudentia, non aliter quam nos fecimus facturum<br />
fuisse. Quod si fallor, ignosce huic meo de tua<br />
pi<strong>et</strong>ate iudicio : ignosce <strong>et</strong>iam rogo non iam amplius<br />
brevitati, sed nimiae meae prolixitati, <strong>et</strong> vale, meque<br />
in numéro amicorum tuorum conserva. Iubeo<br />
vero salvere meos quatuor compatres, generosos.<br />
D. Wrotum, Koocum, Henr. KnoUutn <strong>et</strong> deH<strong>et</strong>onem:<br />
<strong>et</strong> cupio ut cum illis communices <strong>et</strong> aliis doctis<br />
hanc nostram compositionem : <strong>et</strong> quid de ea <strong>et</strong> tu<br />
<strong>et</strong> illi sentiant, ad me candide scribas. Dominus<br />
Iesus suo vos spiritu semper regat ac protegat. s )<br />
3973.<br />
SAMPAULINÜS CALVINO.<br />
Vix ex miseriis belli Dei gratia ereptae iam in<br />
aliud malorum mare inciderunt ecclesiae.<br />
(Ex autographo Cod. Genev. 109, fol. 217.)<br />
Ornatissimo <strong>et</strong> doctissimo viro D. Passellio.<br />
S. Quo in statu sint res nostrae <strong>et</strong> quid firmi<br />
certique hoc tempore sperare possimus, ex fratre<br />
qui ad te has perferendas suscepit plane intelliges.<br />
Ego vero quotidie atque adeo in horas verissimum<br />
esse comperio quod turn ex verbo Dei tum ex doctissimis<br />
tuis explanationibus didici, praecones scilic<strong>et</strong><br />
<strong>et</strong> studiosos evangelii semper accinctos <strong>et</strong> veluti<br />
sublato in altum altero pede paratos esse debere ad<br />
sequendum quo Deus vocaverit. Ca<strong>et</strong>erum vix coepimus<br />
ex miseriis postremi belli eluctari <strong>et</strong> adversus<br />
5) Be die <strong>et</strong> mense [nütil certi habemus, de anno vero<br />
non est quod dubites.
Change language