GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

2i EPISTOLAB 3953—3956 24
(Ex Tom. Vni. Opp. Zanohi P. H. p. 137.)
Et brevitati meae et tarditati simul ignosces,
optime frater: Verum sat cito si sat bene, et satis
prolixa erit responsio, si dilucida. Quod sententiae,
quae malo et captioso artiûoio ad obscurandam
Teritatis lucem composita est, hactenus subscribere
non ausus es, cordate fecisti: praecise tarnen ut
recuses, non consulo. De praedestinatione nihil
palam impium protulerunt arbitri: tantum ut liberali
assentatione placarent Marbachium, tenebras
clarae luci obduxerunt. De coena vero ita pronunciarunt
ut docendi libertas tibi sit erepta: nisi velis
quotidianis calumniis te sponte obiicere. Nunc ergo
exceptiones interponere necesse erit: quae te molestia
libèrent. Si admissae fuerint, quoad fieri poterit
dandam operant censeo ut tua moderatione ecclesiam
tuam conserves: cuius dissipationem moliuntur:
idque ut facere contendas, etiam atque etiam
rogo. Vale, integerrime frater. Dominus tibi adsit,
te gubernet sanetosque tuos labores benedicat.
Genevae 13. Martii 1563. 2 )
3954.
CALVINUS ZANCO.
De formula consensus Argentoratensis cui Zancus
subscripsit. Iam subscriptione facta in ea ingenue
persistendum esse et nihil ultra sibi extorquendum
concedi debere docet.
(Ex Torno Vni. Opp. Zanohi P. II. p. 137.)
Eximiae pietatis et doctrinae viro D. Hieronymo
Zanco scholae Argentoratensis doctori theologo fratri
et amico mihi colendo.
Strassb. K. Ordn. 1598, p. 62; I. Pappus, Widerlegung des unwarh.
und falschen Berichts wider die Strassb. KO. v. 1598.
Strssb. 1611. p. 71. Consensui omnes subscripserunt, etiam
Sturmius et Zancus, solo Holbraeo excepta qui m. Augusta
dimissus fuit. Calvini consilium ecclesiae Gallicanae non
profuit, cuius aedes d. 19. Augusti clausae fuerunt. (& Andreas
am Alten FischmarJet und Guttenbergsplatz. Cf. JBoehrich
III. 109 seqq. Schmidt in Studien 1859. p. 659.)
2) De natàli huius epistolae non omnino certi sumus
(vide Zanchii epp. m. lunio et lulio scriptas). Verum in impresso
errorem latere nobis manifestum est quum Calvinus
a. d. III. Id. Mart, nondum consensus Argentoratensis tenorem
tarn accurate rescire potuerit qui demum quinque diebus
postea rêvera factus et subscriptus fuit. Adde quod in Opp.
Zanchi hanc sequitur altera ad ipsum Zancum d. d. 13. Maii
eiusdem arguments. Bac de causa earn potius ad hunc mensem
referimus.
S. Quum audirem Sulcerum et Iacobum Andream
vocatos esse qui vestras controversias suo
arbitrio componerent, de uno capite mediocrem
spem concepi quod scirem de arcana Dei praedestinatione
utrumque recte sentire, interea flexibile
esse utriusque ingenium ad captandum favorem.
In doctrina vero s. coenae semper infelicem exitum
mihi proposui. Sulcerus enim, ut morem gerat Lutheranis,
médius videri appétit. Ab altero vero
quid speres qui totus mancipatus est Brentio et se
venditat. Sic ergo accidit.') Nam praedestinationem,
quam labefactare non audebant, flexiloquis
ambagious implicitam vobis instar thesauri absconditi
reliquerunt. In coena autem Augustana confessio
in manu Marbachii quasi laqueus erit quo
vos (si diis placet) quoties libuerit constringat.
Yerum de re transacta frustra conqueror. Neo
vero, me autore, ex subscriptione ambigua 2 ) tergiversandi
ansam captabis, quia minime ingenuum
esset levi cavillo elabi et quod malam astutiam saperet.
Unum restât ut prima quaque occasione
apud senatum testeris, sincero pacis studio te fuisse
adductum ut subscriberes, sed disertis exceptionibus
additis, ne tibi in posterum fraudi esset tua facilitas:
idem vero nunc iterum profiteri ne quis tibi
obiiciat vafre dissimulasse quod libère aperiendum
erat. Nihil ad earn actionem opportunius quam
si Holbrachum nostrum aggressi fuerint adversarii.
Si auditi fueritis et vestra protestatio admissa,
vicistis. Sin minus cavete. Yale, eximie vir et
mihi ex animo colende frater. Dominus tibi semper
adsit, te gubernet ac tueatur. Genevae 13 Maii
1563. 3 ;
3955.
STURMIUS PRAEFECTIS MILITARD3US.
Impatienter Stipendium sïbi debitum flagitantes
promissis fideiussoribus et exemplo aliorum ducum
proposito placare studet. ')
3954.1) Cf. Andreae consensum s. concordiam Arg. 1563
editam. Quod scriptum Calvinus quum hanc scriberet iam
accepisse videtur.
2) Hic dubium moveri potest utrum de iam data subscriptione
(cf. Ep. Zanchi d. d. 18. April) an de danda loquatur.
3) De natalibus epistolae vide quae adnotavimus ad
praecedentem. Zanchus quidern m. Maio Argentorato obérât
quod Calvinus ignorabat. Cf. N. 3990, not. 7.
3955. 1) Multum et diligenter Sturmius de pecunia ducibus
Gallis partis evangelicae procuranda satagebat. Genevae sae-