GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
447 EPISTOLAB 4179 bis—4182 443 Dominus te suo praesidio tueatur, Bpiritu gubernet omnique benedictione locupletet. Genevae 13. Oalend. April. 1556. T ) 4180. SLEIDANU8 OALVINO. Infantius Argentorati. Crispinus de negotio pridem promisso facet. (Ex autographo Cod. Goth. 405, fol. 13.) D. Ioanni Oalvino viro praestantissimo. Genevae. Sal. Postquam ad te scripsi venit ad me D. Infantius et abduxit ad prandium. Sub eins finem supervenit Crispinus. Post deambulavimus versus curiam. Ibi tandem discessum est et Crispmus ne verbum quidem ad me de negotio, non magis quam si nulla fuisset unquam facta mentio. Miror tantam dissimulationem et exspecto quomodo velit excusare quod mihi negavit se quidquam in eo agere. Iterum vale, vir integerrime. Datum post literas. 1 ) 418L LANGLOIS CALVINO. Io. SI. A pontifiais exagitatus, ut liberius suas partes agere valeat, uxorem Genevam mittit. (Ex autographo Cod. Genev. 113, fol. 126.) Monsieur Monsieur despeville. Gaudemus valde, fidelissime pastor, redditam tibi quae ad tempus ablata erat sanitatem. Nihil enim inter tot turbines, quibus agitamur quotidie, nos magis afnigebat quam quum referebatur te gravi quodam morbo oppressum deoumbere et aoerrime torqueri. Nunc autem Deo gratias agimus qui nostri misertus te sanum nobis restituât. De statu nostro quum fusioribus verbis ad te soribere vollem, ooourrit dilectus frater despair, 1 ) qui hao iter faoiens quaecunque audivit et vidit tibi se narraturum pollioitus est. Interim non te latet quanta vafritie nos aggredi conantur adversarii. Nullum sane non movent lapidem ut evertant funditus quod Dominus hic iam aedificavit, et quum non possint vel audeant in affines et cognates animadvertere, tuno furiose propter munus nobis iniunctum in nos sua iaoula vibrant assidue, et me et uxorem quaerentes. Proinde, ne ad versus ipsorum tarn furentes conatus viderer quadam uti temeritate, amicorum fretus conßilio, ut expeditius meas agere partes valeam, ipsam bine disoedere optimum duxi, quae libenter consentiens isthuc se conferre decrevit. Hanc tuae oaritati commendo. Vale, pastor fidelissime. Dominus con8ervet te et sui Spiritus dona augeat indies in te féliciter. Amen. Preoor meo nomine salutari omnes Domini mei Christi ministri. * v Tuus obsequentissimus Iacobus Anglus. 4181 bis. CALVINUS NYDBRUOKIO. De methodo scribendae historiae ecclesiasticae interrogatus ') sententiam suam, quippe qui ad earn rem animum nunquam applicuerit, interponere non audet, interim nonnulla tradit quae sibi e re futura videntur. (Antographon exstat in Cod. Vindobonensi 9737k, fol. 174: recentius exemplar in Cod. 10,364, foL 12. Debemus hano qnoque vins humanissitnis qnos landavimns ad N. 4179 bis.) S. Proximo autumno Francofurtum profioiscens, quia locus ille propter nundinas ad scribendum videbatur commodior, mecum tuleram scripturn illud in quo methodum scribendae historiae 7) Bespondit Nydbruckius N. 2419. 4180. 1) Patet hoc non esse nisi postscriptum ad epistolam 4181. 1) Jean de Pleurs dit d'Espoir ex Andegavis Genevam quandam deperditam. lam si attente perùgeris postscriptum rediit vere a. 1556 ut videtur (N. 2604, not. 5). Eodem tem Hotomani ad suam a. d. IV. Non. Maias 1556 datum (N. pore Calvinum fébris vetcàbat LN. 2454 seq.). Haec fortassis 2447) habebis et Infantium Argentorati et Sleidanum apud ad definiendos epistolae natales facient. eum pransum. Crispini negotium, quod dicit, videtur versio 4181 bis. 1) Cf. N. 2419 übt vidisti Nydbruckium cum Flacio gaUica ceîeberrimi operis Sleidani fuisse. de Centuriis Magdeburgieis egisse.
449 SUPPLEMENTUM. • 450 ecclesiasticae delicasti. 2 ) Quod vero nullae tibi a me literae venerunt, clarissime vir et mihi ex animo colende, non tantum lit meis occupationibus, quibus illic fui assidue et absque ulla relaxatione districts, imputes rogo: sed alia excusatione utor quod, quum mihi nunciatum esset te procul abesse ab Austria diemque reditus esse incertum, obrepsit mihi nescio quae segnities, quae me ad discessum usque tenuit. Negabis hanc fuisse legitimam cessandi causam, neque ego contra disputo : tantum ingenue retuli quid me tunc ab officio impedierit. Nunc ubi alterum exemplar mihi oblatum est, dolui fuisse laborem tibi duplicatum, ac praesertim quum mihi integrum non sit voto tuo morem gerere. Oupis hac de re copiose tibi ac diligenter meum consilium exponi. Ego vero, quia res est apprime ardua et difficilis, neque ad earn ingenium meum sic applicui ut idoneus mihi videar iudex, seutentiam meam, ne temeritatis damner, interponere non audeo. Nonnihil forte in sermone familiari proferrem. Sed quia neque res mihi probe meditata est et longam exercitationem flagitat, a scriptione supersedere malo quam onus suscipere cuius solo aspectu terreor. Adde quod forma ilia, quae abs te missa est, a peritis artificibus se compositam fuisse ostendit: quam si limando polire tentavero, timendum est ne deteram. Ne tarnen existimes nimis praecise omnia me tibi negare, methodum summopere placere non dissimulo, paucis tantum exceptis. Atque utinam eo quem dëscribis ordine iam composita esset historia, quam et fides commendaret et ornaret dexteritas. Quanquam autem incredibilis erit labor, sporn tarnen aliquam incomparabilis huius thesauri nobis fieri vehementer gaudeo. Oaeterum in aliis tibi libenter subscribens, an singulas annorum centurias in certos libros distribui expédiât nescio. Accidet enim ut decern anni uberiorem quam integrum saeculum texendae historiae materiam suppeditent. Quare praefixa lege ad annorum numerum adstringi, usus docebit, nisi fallor, non esse consentaneum neque utile. Atque haec libertas praestantissimis historiis s ) placuit, ut oblatae rerum copiae potius quam annis libros aptarent. Atque etiam hoc videris animadvertisse, dum correctionem addis spatiis certa ratione sumptis. Sed tarnen admonitio haec mea non supervacua, opinor, neque intempestiva erit. Distinctio quam proponis 2) dolibasti? delineasti? —Methodus iüa quam Galtino proposuerat fortassis excerpta fuit ex libello: De ecclesiastics historia quae Magdeburgi contexitur narratio, contra Menium et scholasticornm Wittebergensinm epistolas a gnbernatoribns et operariis eins historiae édita. Witt. 1558. 4. Caeterum Nostri consilia post festum venerunt quum iam medio a. 1557 primae très Centwriae absolutae fuerint. Cf. Preger Flacius H. 419 sqq. 3) lege: historiois. Calvini opera. Vol. XX. et8i probabilis est, vereor tamen ne eadem iterando fastidium ac molestiam pariât lectoribus. Nam de ecclesiae propagatione, de génère doctrinae et erroribus disserere non poteris quin personas sjmul admisceas. De conciliis etiam quae reiicis in secundam classem tacere absurdum erit. Iam ne odiosa sit repetitio videndum. Haec vero tolerabilis forte esset cavendi ratio si autor historiae, quisquis erit, illam capitum distinctionem, quae scite et prudenter abs te observata est, oculis suis subiectam habeat, eo tamen artificio temperet historiae filum, ne res inter se natura connexas et quasi simul fluentes distrahendo se implicet nimia Servitute, ac taedio lectoros onerans tenebras pro luce obiiciat. Nam et pro tua prudentia optime nosti quam melius interdum ex occulto vel in speciem neglecto quam anxie captato artificio eluceat perspicuitas. Oaeterum quia concinna est series ilia abs te digesta, ut scriptoria consilium ac ratio pateat, capita ilia velim initio proponi quasi scopum qui semper lectorum oculos in se vertat. Neque vero ut mihi in his subscribas contendo: quia sufficit aliqua ex parte me tibi fuisse obsequutum. Vale, ornatissime vir et mihi plurimum honorande benedictionum locupletet. 4 ) Q-enevae idibus Februarii 1557. Ioannes Calvinus tuus. 4182. LE SÉNAT DE GENÈVE AUX MAGISTRATS DE LAUSANNE. Becommandation de l'affaire de Calvin contre Daguet. ') (Lettres de la Seigneurie. Copie.) Aux nobles sages et honorez frères les seigneurs Bourguemaistre et Conseil de Losanne noz bons voysins et amys. > Nobles sages et honorez frères Apres noz affectueuses amiables recommandations Ayans estez requys par spectable Jehan Calvin, nostre treschier et bienayme ministre de la parolle de Dieu, de vous escripre en sa faveur affin quil puisse obtenir 4) Patet hic librario humani aliquid accidisse. Excidit versus integer quo tamen facile carebis. 4182.1) Beg. du Conseil au 23. Mars 1557. cf. N. 2593. 29
- Page 185 and 186: 345 1564 IÜL. 346 „spes, haeo Ve
- Page 187 and 188: 349 1564 IUL. 350 affectum, veramqu
- Page 189 and 190: 4127. IONVILLABÜS BULLINGERO. De e
- Page 191: SUPPLEMENTUM THESAURI EPISTOLICI CA
- Page 194 and 195: 363 EPISTOLAE 4131—4134 364 413t
- Page 196 and 197: 367 BPISTOLAB 4134—4137 368 et de
- Page 198 and 199: 371 EPISTOLAE 4138-4141 372 4138. C
- Page 200 and 201: 375 BPISTOLAE 4141—4144 376 dicun
- Page 202 and 203: 379 EPISTOLAE 4144—4146 380 opera
- Page 204 and 205: 383 EPISTOLAE 4147—4149 384 4147
- Page 206 and 207: 387 EPISTOLAB 4149—4152 388 istic
- Page 208 and 209: 391 EPISTOLAE 4152—4154 392 A Mon
- Page 210 and 211: 395 EPISTOLAE 4154—4155 bis 396 Q
- Page 212 and 213: 399 EPISTOLAE 4155 bis—4158 400 f
- Page 214 and 215: 403 EPI8TOLAE 4158-4161 404 rursus
- Page 216 and 217: 407 , BPI8TOLAE 4162—4164 408 416
- Page 218 and 219: 411 EPISTOLA 4164 412 edioto rursus
- Page 220 and 221: 415 EPISTOLAE 4165—4168 416 4165.
- Page 222 and 223: 419 ut ilium pedibus iam calcare au
- Page 224 and 225: 423 EPISTOLAE 4169-4171 424 ce qui
- Page 226 and 227: 427 EPISTOLAE 4171—4174 428 faict
- Page 228 and 229: 431 EPISTOLA nostra opera necessari
- Page 230 and 231: 435 EPISTOLAE 4178—4179 436 4178.
- Page 232 and 233: 439 EPISTOLA 4179 440 ten die Sach
- Page 234 and 235: 443 EPISTOIiAE 4179—4179 bis 444
- Page 238 and 239: 451 EPISTOLAE 4182—4185 452 tant
- Page 240 and 241: 455 EPI8T0LAE 4185—4188 456. Petr
- Page 242 and 243: 459 EPISTOI Quid agat D. Martins 3
- Page 244 and 245: 463 EPISTOLAE 4191—4194 464 Illus
- Page 246 and 247: 467 EPISTOLAI les nos a Bordeaux qu
- Page 248 and 249: 471 ment on ne me congnoit pas bien
- Page 250 and 251: 475 EPISTOLA] 4200. THELLIGNY A CAL
- Page 252 and 253: 479 EPISTOLAE 4203—4205 480 4203/
- Page 254 and 255: 483 EPI8T0LAE 4205-4209 484 amplexu
- Page 256 and 257: 487 EPISTOLAE 4209—4212 488 sine
- Page 258 and 259: 491 BPISTOLAE 4212—4212 bis 492 B
- Page 260 and 261: 495 EPISTOLA 4212 bis 496 da Consis
- Page 262 and 263: 499 EPISTOLAE 4212 bis—4214 500 s
- Page 264 and 265: • SERIES SECUNDA Epistolarum quar
- Page 266 and 267: 507 EPISTOLAE 4215—4216 508 qui n
- Page 268 and 269: 511 EPISTOLAE 4216-4220 512 S. Quod
- Page 270 and 271: 515 EPISTOLAE 4221-4223 516 4221. O
- Page 272 and 273: 519 EPISTOLAE 4223—4227 520 Ce pe
- Page 274 and 275: 523 EPISTOLAE 4227—4229 524 vous
- Page 276 and 277: 527 EPISTOLAE 4229—4232 528 uno v
- Page 278 and 279: 53 L EPISTOLAE 4232—4234 532 tus
- Page 280 and 281: 4235. ANGLUS CALVINO. Bogat ut mini
- Page 282 and 283: 539 EPISTOLAE 4239—4242 540 vitam
- Page 284 and 285: 543 EPI8T0LAE 4242—4245 544 limpu
449 SUPPLEMENTUM. • 450<br />
ecclesiasticae delicasti. 2 ) Quod vero nullae tibi a<br />
me literae venerunt, clarissime vir <strong>et</strong> mihi ex animo<br />
colende, non tantum lit meis occupationibus, quibus<br />
illic fui assidue <strong>et</strong> absque ulla relaxatione districts,<br />
imputes rogo: sed alia excusatione utor quod,<br />
quum mihi nunciatum ess<strong>et</strong> te procul abesse ab<br />
Austria diemque reditus esse incertum, obrepsit<br />
mihi nescio quae segnities, quae me ad discessum<br />
usque tenuit. Negabis hanc fuisse legitimam cessandi<br />
causam, neque ego contra disputo : tantum<br />
ingenue r<strong>et</strong>uli quid me tunc ab officio impedierit.<br />
Nunc ubi alterum exemplar mihi oblatum est, dolui<br />
fuisse laborem tibi duplicatum, ac praesertim quum<br />
mihi integrum non sit voto tuo morem gerere.<br />
Oupis hac de re copiose tibi ac diligenter meum<br />
consilium exponi. Ego vero, quia res est apprime<br />
ardua <strong>et</strong> difficilis, neque ad earn ingenium meum<br />
sic applicui ut idoneus mihi videar iudex, seutentiam<br />
meam, ne temeritatis damner, interponere non<br />
audeo. Nonnihil forte in sermone familiari proferrem.<br />
Sed quia neque res mihi probe meditata est<br />
<strong>et</strong> longam exercitationem flagitat, a scriptione supersedere<br />
malo quam onus suscipere cuius solo aspectu<br />
terreor. Adde quod forma ilia, quae abs te missa<br />
est, a peritis artificibus se compositam fuisse ostendit:<br />
quam si limando polire tentavero, timendum<br />
est ne d<strong>et</strong>eram. Ne tarnen existimes nimis praecise<br />
omnia me tibi negare, m<strong>et</strong>hodum summopere placere<br />
non dissimulo, paucis tantum exceptis. Atque<br />
utinam eo quem dëscribis ordine iam composita<br />
ess<strong>et</strong> historia, quam <strong>et</strong> fides commendar<strong>et</strong> <strong>et</strong> ornar<strong>et</strong><br />
dexteritas. Quanquam autem incredibilis erit<br />
labor, sporn tarnen aliquam incomparabilis huius<br />
thesauri nobis fieri vehementer gaudeo. Oa<strong>et</strong>erum<br />
in aliis tibi libenter subscribens, an singulas annorum<br />
centurias in certos libros distribui expédiât<br />
nescio. Accid<strong>et</strong> enim ut decern anni uberiorem<br />
quam integrum saeculum texendae historiae materiam<br />
suppeditent. Quare praefixa lege ad annorum<br />
numerum adstringi, usus docebit, nisi fallor, non<br />
esse consentaneum neque utile. Atque haec libertas<br />
praestantissimis historiis s ) placuit, ut oblatae<br />
rerum copiae potius quam annis libros aptarent.<br />
Atque <strong>et</strong>iam hoc videris animadvertisse, dum correctionem<br />
addis spatiis certa ratione sumptis. Sed<br />
tarnen admonitio haec mea non supervacua, opinor,<br />
neque intempestiva erit. Distinctio quam proponis<br />
2) dolibasti? delineasti? —M<strong>et</strong>hodus iüa quam Galtino<br />
proposuerat fortassis excerpta fuit ex libello: De ecclesiastics<br />
historia quae Magdeburgi contexitur narratio, contra Menium<br />
<strong>et</strong> scholasticornm Wittebergensinm epistolas a gnbernatoribns<br />
<strong>et</strong> operariis eins historiae édita. Witt. 1558. 4. Ca<strong>et</strong>erum<br />
Nostri consilia post festum venerunt quum iam medio a. 1557<br />
primae très Centwriae absolutae fuerint. Cf. Preger Flacius<br />
H. 419 sqq.<br />
3) lege: historiois.<br />
Calvini opera. Vol. XX.<br />
<strong>et</strong>8i probabilis est, vereor tamen ne eadem iterando<br />
fastidium ac molestiam pariât lectoribus. Nam de<br />
ecclesiae propagatione, de génère doctrinae <strong>et</strong> erroribus<br />
disserere non poteris quin personas sjmul admisceas.<br />
De conciliis <strong>et</strong>iam quae reiicis in secundam<br />
classem tacere absurdum erit. Iam ne odiosa<br />
sit rep<strong>et</strong>itio videndum. Haec vero tolerabilis forte<br />
ess<strong>et</strong> cavendi ratio si autor historiae, quisquis erit,<br />
illam capitum distinctionem, quae scite <strong>et</strong> prudenter<br />
abs te observata est, oculis suis subiectam habeat,<br />
eo tamen artificio temper<strong>et</strong> historiae filum, ne res<br />
inter se natura connexas <strong>et</strong> quasi simul fluentes<br />
distrahendo se implic<strong>et</strong> nimia Servitute, ac taedio<br />
lectoros onerans tenebras pro luce obiiciat. Nam <strong>et</strong><br />
pro tua prudentia optime nosti quam melius interdum<br />
ex occulto vel in speciem neglecto quam anxie<br />
captato artificio eluceat perspicuitas. Oa<strong>et</strong>erum quia<br />
concinna est series ilia abs te digesta, ut scriptoria<br />
consilium ac ratio pateat, capita ilia velim initio<br />
proponi quasi scopum qui semper lectorum oculos<br />
in se vertat. Neque vero ut mihi in his subscribas<br />
contendo: quia sufficit aliqua ex parte me tibi fuisse<br />
obsequutum. Vale, ornatissime vir <strong>et</strong> mihi plurimum<br />
honorande benedictionum<br />
locupl<strong>et</strong><strong>et</strong>. 4 ) Q-enevae idibus Februarii 1557.<br />
Ioannes Calvinus tuus.<br />
4182.<br />
LE SÉNAT DE <strong>GE</strong>NÈVE AUX MAGISTRATS<br />
DE LAUSANNE.<br />
Becommandation de l'affaire de Calvin contre<br />
Dagu<strong>et</strong>. ')<br />
(L<strong>et</strong>tres de la Seigneurie. Copie.)<br />
Aux nobles sages <strong>et</strong> honorez frères les seigneurs<br />
Bourguemaistre <strong>et</strong> Conseil de Losanne noz bons<br />
voysins <strong>et</strong> amys. ><br />
Nobles sages <strong>et</strong> honorez frères Apres noz affectueuses<br />
amiables recommandations Ayans estez requys<br />
par spectable Jehan Calvin, nostre treschier<br />
<strong>et</strong> bienayme ministre de la parolle de Dieu, de<br />
vous escripre en sa faveur affin quil puisse obtenir<br />
4) Pat<strong>et</strong> hic librario humani aliquid accidisse. Excidit<br />
versus integer quo tamen facile carebis.<br />
4182.1) Beg. du Conseil au 23. Mars 1557. cf. N. 2593.<br />
29