GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

347 EPISTOLA 4125 348
„et mysterium assumpti corporis manifestaret, per
„continentiam dictorum ad id venions ait: Quia
„pater maior me est. Et confestim ut absoluta
„dicti ratio subesset, et agricolae et vitis et palmi-
„tum subieoit exemplum, assumptionem per id cor-
„poreae humilitatis ostendens, et bine causam eundi
„ad patrem, et dilectionis laetitiam qüum ad patrem
„iret docens esse oportere, quia pater maior se es-
„set, a quo scilicet esset gloriam resumpturus, apud
„quem et in quo esset glorificandus, non novello
„honore, sed pristino, neque alieno, sed quem apud
„eum habuit. Si itaque non in ipso glorificandus
„est, id est, ut sit in gloria Dei patris, contumeliam
„adscribe naturae: si vero quod ab eo glorifioatur
„auctoritas est, patrem maiorem in glorificandi auc-
„toritate cognosce. Quid dispensationem ad impie-
„tatem rapis? Quid sacramentum nostrae salutis
„invadis in mortem? glorificaturus pater filium,
„maior est: glorificatus in patre filius minor non
„est. Aut quomodo minor est, qui in gloria Dei
„patris est? Aut numquid pater maior non est?
»Maior itaque pater, dum pater est. Sed filius, dum
„filius est, minor non est. Nativitas filii patrem
„constituit maiorem. Minorem vero filium esse na-
„tivitatis natura non patitur. Maior pater est, dum
„gloriam assumpto homini rogatur ut reddat. Filius
„minor non est, dum gloriam resumit apud patrem.
„Atque ita et sacramentum nativitatis, et dispen-
„8atio corporationis impletur. Nam et pater, dum
„et pater est, et glorificat nunc filium hominis,
„maior est, et pater et filius unum sunt, dum ex
„patre natus filius, post assumptionem terreni corporis,
glorificatur in, patre. Non habet itaque nati-
„vitas naturae ignobilitatem, quia in forma Dei est,
„qui ex Deo nascitur. Et quum differre significa-
„tione ipsa existimetur innascibilitas a nativitate,
„nativitas tarnen non est extra innascibilitatis natu-
„ram: quia non sumpsit aliunde, quod subsistit.
„Nam etsi non consequuta sit, ut coinnascibilis
„effecta sit, accepit tarnen ex innascibili Deo esse,
„quod Deus est. Fides igitur nostra, etsi initium
„nativitatis non apprehendens, unigenitum Deum
„semper profiteatur, quia natura non ferat, ut coe-
„pisse eum aliquando confiteatur, cuius nativitas
„omne initii tempus excédât: sed quern semper esse
„et ante tempora confitetur: natum tarnen in tern-
„porali infinitate non ambigit, eum tarnen ex ini-
„ciabili8 intelligence nativitate confessa."
Haec sunt, clarissime et ornatissime vir, amice
nobis pluritnum carissime, quae demeritis etcontroversiis
caussae praesentis ad te referenda esse putavimus.
Oramus autem, obsecramus, et obtestamur
te, per Dei aeterni et immortalis sempiternam et
nunquam intermorituram, aeterni quoque eius filii
Emanuelis nostri Iesu Christi gloriam, perque fidem
tuam, quam pro ratione ministerii tui omnibus
Christi fidelibus, fidèle consilium tuum implorantibus,
debere te intelligis, ut quid illi de tota hac
controversia videatur, quidque expresso verbo Dei,
et fontibus Israelis congruentissimum existimet, censurant
suam nobis per literas sive privatas, sive, si
videtur, per epistolam publicam adscribat. Consulat
autem, per viscera misericordiae Dei te oramus primum
ipsi pietati, et verae gloriae Dei, deinde tranquil
litati ecclesiarum et reip. nostrae, idque tempestive
atque mature, ut pullulantia odia restingui,
et impendentia civilia mala, domino Deo per Organum
praest. tuae ad earn rem vires suppeditante,
praeverti, praeveniri, praecaverique possint. Erit
hoc perpetuum et immortale, quum erga ecclesiam
Dei, turn erga hunc pusillum in ecclesiis renatis
Christi gregem, nee non in has regiones nostras
septentrionales perpetuum et immortale beneficium,nullo
unquam aevo obliterandum. Consules enim
una et eadem opera, et immortali gloriae Dei, et
conscientiis piorum, qui hanc dissectionem ecclesiarum
gementibus pectoribus prosequuntur. Consules
et tranquillitati totius reip., extingues gliscens malum,
et magno metu remp. nostram liberabis, comparabisque
tibi in istis regionibus satis alioquin iam
claram immortalitate dignissimam memoriam, si ea
nobis explicaveris, ex verbi Dei amussi, quae ad
tranquillitatem cum Deo et pia conscientia, et proximo
in civili vitae societate ad amorem, caritatem,
et mutuam benevolentiam inter partes conciliandum,
ac ad ipsam adeo pacem in Israel inducendam colendamque
in vera pietate faciant.
Neque dicat, rogamus, praest. tua, edidisse Tigurinam,
edidisse et Heidelburgensem ecclesiam de
hoc dogmate suam censuram. Ediderunt enim illi
pro eximia sua eruditione atque pietate, sed tarnen
ita ediderunt, secundum quod ab altera tantum
parte, hoc est, ab ipsis Trinitariis edocti fuerant:
qui si fidelius de hac re commonefacti fuissent, ea
haud dubie in medium attulissent, quae explicationi
conciliationique tantae controversiae subserviunt
magis. Quanquam nos pro iudicii nostri tenuitate,
non sumimus nobis de tantis viris judicium. Ulis
potius haec adscribimus, qui non sincere ad eos
de meritis caussae praesentis ex Polonia scripserunt.
Quod restât, oramus aeternum Emanuelem
Christum Iesum, sedentem ad dextram Dei patris,
et pari potentia, gloria et maiestate, in unitate Spiritus
sancti cum patre regnantem, ut te nobis et
ecclesiae suae conservet in longam et multam aetatem
perquam fiorentem. Mittimus autem hanc epistolam
ad te, per illustrem dominum Nicolaum Ohristophorum
Madzivil, filiolum nostrum, qui nunc in
studiis literarum Argentorati versatur, et vera pietatis
ac virtutis semina imbibit. Discit etiam linguas
et artes, qui etiam suo tempore ad te veniet,
et sua praesentia nostrum erga te Studium, nostrum