GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

343 EPISTOLA 4125, 344
vinitas non patitur., ita nee humanitas quoque, sed
homo. Sed Deus homo factus ipsissimusque adeo
Dei Alius homo factus, carne pro carnalibus hominibus
natus, passus, et mortuus est, more hominum
per animae a corpore divulsionem separationemque.
„Yerbum enim, quod caro factum est, ut Hilarius
„dicit, licet se passioni subdiderit, non tarnen de-
„mutatum esse passibilitate patiendi. Nam pati
„quidem potuit passione, sed passibilitate passibilis
„esse non potuit, quia passibilitas naturae infirmi
„significatio est, passio autem est eorum quae sunt
„illata perpessio. Itaque quia indemutabilis est
„Deus, quum tarnen verbum caro factum sit, habue-
„runt in ipso passiones materiam sine passibilitatis
„infirmitate. Manet itaque indemutabilis etiam in
„passione natura autori suo non indifferens et im-
„ passibilis essentiae nata substantia." Haec Hilarius.
Exinanivit scilicet semetipsum, formam servi
aeeipiens: quae enim exinanitio maior esse potuit
quam in passione et morte eius? Sed tarnen exinanivit
yolens, oblatns scilicet quia voluit, non
raptus est nolens ad supplicium, sed sponte sua
obediens fuit ad mortem crucis.
In his autem controversiis illud potissimum
Evangelico-papistae urgere et amarulenter exprohrare,
tum insultare erga Antitrinitarios soient,
pluralitatem Deorum, seu alias très Deos istos praedicare.
Quum enim expresse, distincte et resolute
confiteantur, patrem esse Deum, filium Deum, spiritum
quoque sanctum Deum, nee tarnen istam personarum
trinitatem ad unitatem unius Dei coniunctim
reduci patiantur, quod scilicet abhorreant ab
ista phrasi, pater, filius et spiritus sanetus sunt
unus Deus: très Deos istos omnino colère. Ad
quam exprobrationem insultationemque ita altera
pars respondere solita est. Principio ut taceat mulier
in ecclesia, philosophicae scilicet et dialecticae
rationes ibi cessent, ubi scriptura clare loquitur, de
uno Deo patre, de uno Dei filio, de uno spiritu
saneto. Neque enim subieeta est verbi Dei potentia
prineipiis et ratiocinationibus philosophicis : stultitiam
videlicet praedicationis evangèlii sapientia
mundi respuit, hanc autem iterum perdit et respuit
Deus. Quam quidem suam responsionem fuleiunfc
et confirmant aecommodatissimis patrum sententiis.
Chrysostomus clare inquit: „Unus Deus pater, et
„unus dominus noster Iesus Christus. Ita et hie,
„unus et unus non ponit duos. Quia enim adversus
„multorum Deorum diseeptabat errores, ne quis
„duorum numéro Deorum multitudinem putaret in-
„ferri, unus inquit et unus. Vides quanta diligen-
„tia quantaque vigilantia scriptura huiusmodi col-
„locet verba: Unus quippe, et unus, duo sunt: at
„non istud dieimus, etiam si ratio istud suggérât."
Caecam itaque isti dieunt rationem humanam esse
in rebus divinis: standum ergo et acquiescendum
est in verbo, quod nobis unum Deum', et unum
mediatorem proponit.
Deinde respondent cum Hilario, nequaquam se
duos Deos colère, quia non duos patres, neo innascibiles
seu ingenitos duos, quia autoritate innascibilitatis
et innascibilis substantiae Deus unus est.
Deinde quod una substantia non differens patris,
filii et spiritus saneti, haec tarnen non aliunde nisi
a patre: ideo pater solus Deus, quia innascibilitas
sola penes patrem unum sit: filius autem ideirco
Deus, quia ex innascibili substantia natus existât.
Formalia autem verba Hilarii lib. IV. sunt haec :
„Unum esse Deum, ex quo omnia, unam virtutem
„innascibilem, et unam hanc esse sine initio potes-
„tatem, sed non per id, quod Deus unus est, Dei
„filio accidit, negari posse quod Deus est. Moises
„namque, vel potius Deus perMoisen, populo et in
„Aegypto et in deserto idolis et deorum, ut puta-
„bant, religionibus occupato hoc constituit principale
mandatum, ut unum Deum crederet, et vere
„ac merito constituit, Unus est enim Deus, ex quo
„omnia. Sed videamus, an idem Moises, eum quo-
„que per quem omnia sunt, Deum esse confessus
„sit. Non enim patri adimitur, quod Deus unus
„est, quia et filius Deus sit. Est enim Deus ex
„Deo, unus ex uno, ob id, unus Deus, quia ex se
„Deus. Contra vero non minus per id filius Deus,
„quia pater Deus unus sit. Est enim unigenitus
„filius Dei non innascibilis, ut patri adimat quod
„pater Deus unus sit neque aliud ipse quam Deus,
„quia ex Deo natus est." Et lib. III. idem Hilarius:
„Igitur perfecti patris perfectus filius, et in-
„geniti Dei unigenita progenies, qui ab eo, qui habet
„omnia, accepit omnia, Deus a Deo, spiritus a spi-
„ritu, lumen a lumine. Confidenter ait: Pater in
„me, et ego in patre, quia ut spiritus pater, ita et
„filius spiritus: ut Deus pater, ita et filius Deus:
„ut lumen pater, ita et filius lumen. Ex iis ergo
„quae in patre sunt, ea in quibus est filius, id est
„ex toto patre totus filius natus est, non aliunde,
„quia nihil antequam filius. Non ex nihilo quia ex
„Deo filius: non in patre tanquam scilicet aliud in
„alio, continens in contento, ut in fine libri VH.
„idem Hilarius addit. Quia plenitudo deitatis in
„filio neque in aliquibus, quia in omnibus, sed ut
„voluit, qui potuit eo scilicet modo, ut seit qui
„genuit. Quod in patre est, hoc in filio est: quod
„in ingenito, hoc et in unigenito est : alter ab altero,
„et uterque unum, non duo unus: sed alius in alio,
„quia non aliud in utroque: pater in filio, quia ex
„eo filius: filius in patre quia non aliunde quod
„filius : unigenitus in ingenito : quia ab ingenito
„unigenitus: ita in se invicem: quia ut omnia in
„ingenito patre perfecta sunt, ita omnia in unige-
„nito filio perfecta sunt. Haec in patre et filio
„unitas, haec virtus, haec Caritas, haec fides, haec