GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

341 15G4 IÜL. 342
missus, ascendit in coelum, captivum secum duxit
captivitatem, dedit et dat dona hominibus, qui venturus
est iudicare vivos et mortuos, ita quemadmodum
discessit, qui est benedictus Deus in secula,
sed tarnen non idem qui pater, identitate scilicet
numeri, individui aut personae : sod unigenitus filius
Dei, qui et lôyoç in principio apud Deum fuit, et
quidem fuit non apud se ipsum, sed apud Deum,
in sinu patris, ex quo nobis revelavit omnia, ex
quo etiam missus est languores nostros portare,
suscitare mortuos et sanguine suo ecclesiam Deo
patri acquirere etc. Quum his enim et similibus
circumscriptionibns tanquam certissimis notis atque
epithetis, rectissime, iustissime, et necessario Dei
filio, domino nostro Iesu Christo, Dei appellatio
in 8cripturis tribuitur, sed absolute soli tantum patri,
cum particula seu articulo unus. Idque propterea,
ut ambiguitas omnis in scriptura tollatur, ac
potissimum Sabelliana confusio, quae mentes hominum
occupasse magnopere videtur, adeo ut non
intelligant in invocationibus et orationibus suis,
quem Deum invocent, et per quem, aut in nomine
cuius sacrificia laudis oris sui prosternant, suntque
adeo multi, qui quum vel gratias domino Deo agunt
vel orationem dominicam, Pater noster, qui es in
coelis, recitant, ad totam trinitatem, id est, ad confusum
Deum Sabellii mentem dirigant, et multa
sunt eius generis errata atque portenta. Nam dato
uno absurdo, infinita sequi soient, et error errorem
trahere. Ideo hanc distinctionem praedictam diligenti8sime
observandam esse docent, quod scilicet
hae et eius generis descriptiones circumstantiaeque
ostendant, déclarent, coarctent et restringant scripturam,
ad quem referri debeat, et de quo Deo loquantur
prophetae, an scilicet de ingenito patre, an
de genito filio: an de eo qui est Xôyoç ab aeterno,
an de eo apud quem fuit verbum in principio, hoc
est an de mediatore domino nostro Iesu Christo,
an de eo ad quern ipse et inter quae idem ipse
mediator est. Quemadmodum secundum sententiam
omnium doctorum, ac potissimum Hilarii, Christus
semper ab aeterno fuit, et est mediator, etiam creandarum
rerum omnium. Omnia enim per ipsum
facta sunt, et sine ipso factum est nihil, quod factum
est: facta silicet per ipsum omnia, volonte
et tanquam iubente patre, filio vero voluntatem
patris exequente. *)
Pro quinto. Si ad praedictam argumentationem
contra sententiam domini doctoris Lismanini institutam
responderetur, filium Dei esse filium personae
paternae, hoc est, in quantum ipse pater alius
est persona, a filio, eatenus est illi pater et Deus.
Respondent isti itidem relabi doctrinam certam in
verbo Dei fundatam, in multo incertas interpreta-
4) Huar. 1. IV. de trin.
tiones humanas, quas plerumque magni et inextricablies
labyrinth! consequantur, quos se magnoperè
reformidare dicunt, et cavere unico, ne in solas,
nudas relationes aut proprietates, sicut in doctrine
scholastica seu papistica factum est, generatio filii
Dei reincidat, ac potissimum in illam quorundam
usitatam phrasin, Deus in quantum Deus non générât,
sed in quantum persona. Quae phrasis praeter
autoritatem verbi Dei spinöse et periculose introducta
esse videtur a quibusdam in Ecclesiam^
quod scilicet pluralitatem Deorum inducere videatur:
Nempe, quöd alius Deus secundum essentiam
sit, et alius secundum personas: unde manifesta
quaternitas emergit, et vera trias patris, filii et Spiritus
sancti aboletur. Deinde aiunt, filium Dei non
fore consubstantialem patri suo aeterno: si eius generatio
in relatione personarum tantum consistet,
non autem in ipsa, vel secundum ipsam substantiam,
nee erit proprius et naturalis filius Dei, sed cuiusdam
personae tantum, non substantiae paternae:
non etiam habitabit in illo plenitudo divinitatis
corporaliter, sed tantum relative, respective, seu
imaginative, non autem vere: nee erit filius Dei
consubstantialis patri suo, sed compersonalis. Quas
loquendi et dicendi phrases a scriptura sancta exorbitare
dicunt, quae manifeste dicat, proprio filio
Deum non pepercisse.
Ac hoc loco reddere etiam soient rationem, cur
communicationem idiomatum, hoc est, figuratam et
tropicam loquutionem de passo, crucifixo et mortuo
Deo non admittant. Dicunt enim et firmiter credendum
esse existimant, ilium ipsum Xéyov, filium
Dei, hominem factum pro nobis vere, non figurate,
incarnatum esse, sicut dicitur: Quod nascetur ex te,
sanctus vocabitur filius Dei. Sic et centurio testatur,
vere filium Dei fuisse istum. Si enim figurate,
per communicationem idiomatum, Christus pro nobis
passus et mortuus est, anchoram salutis nostrae nobis
evacuari et amitti verae reconciliationis nostrae
fundamentum. Deinde si figurate Christus natus et
mortuus est, alium esse filium Dei ante secula ex
Deo genitum, alium filium hominis in tempore ex
Maria natum. Ita idem ipse genuinus et naturalis
filius Dei, non tropice sed vere factus est obediens
patri usque ad mortem, ut nos vera sua morte,
vere et non tropice a morte liberaret, secundum
quod dicitur: Deus acquisivit sibi ecclesiam sanguine
suo. Item in Apocalypsi filius Dei de se
loquitur: Ego sum primus et novissimus, et vi vus
et fui mortuus, et ecce sum vi vus in secula secülorum.
Proprie itaque et vero filius Dei oarne
mortuus censendus est non tropice, ne existimetur
esse phantasma, et ne alius passus esse, alius vero
invisibilis putaretur. Hoc vero loco inanes logomachia8
praecidendas esse consent, de non passa
divinitate, sed humanitate tantum. Sicut enim di-
22»