GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

339 EPISTOLA 4125 340
quod haeo eadem particula, unus Deus, absolute posita
non de alio praedicetur, id est, neque de filio,
neque de spiritu sancto, nisi semper de patre.
Quod scilicet ille solus verus sit Deus, ex quo omnia,
una innata, ingenita seu innascibilis virtus, et
una sine initio potestas, ut Hilarius ait. Non negant
tarnen, quin facillime et diserte confitentur,
particulam Deus praedicari quoque de filio et de
spiritu sancto, non tarnen absolute, sed cum certa
piroumscriptione, de qua paulo infra. Âc manifeste
docent, minime spoliari filium Dei divinitate, dum
spli patri unius veri Dei praerogativa, ut dictum
est, tribuitur. Nee etiam per particulam unius Dei
derogari quiequam aut detrahi filio Dei, ne et ipse
quoque sit Deus, quod pater Deus unus est. Est
enim filius de patre, Deus verus de Deo vero, ex
3£)eo in Deum genitus. Quod vero soli tantum
patri unius veri Dei appellatio attribuatur, id fieri
xar' iÇo/yv, propter certas rationes. Primum, quia
autoritas verbi Dei hoc urgeat et doceat spiritus
sanctus per totam scripturam, quum distinctissime
de patre et de filio loquitur. Deinde quod pater
sit omnium Deus, principium, radix, scaturigo et
fons divinitatis filio et spiritui sancto. Deus
ergo non modo conditarum rerum, sed inpfimis
Deus filii sui, domini nostri Iesu Christi, ex
cuius substantia, natura, essentia seu divinitate,
filius ante omnia secula genitus est et generatione
accepit a patre subsistentiam suam, ac adeo
ipsum esse suum, et hoc qnicquid est ipse. Pater
itaque principium filii, unde et caput Christi dicitur,
quam vis et Christus principium rerum omnium,
sed non patris, at illius vera imago, quamvis
nulla ex parte dissimilis, sed omnino indifferenter
aequalis. In quantum tarnen filius est, de patre
accepit ut sit, quum ille de filio id non accepit: id
etiam filius debens patri quod est, et quod eidem
patri aequalis et par est. Pater autem nulli debet
quicquid est. Ideo ratione originis seu principii,
ne plura principia in divinitate inducantur, et ex
consequentia plures Dii, soli patri tribuitur appellatio
unius veri Dei, quod ipse solus ingenitus sit,
principii ac originis expers, et propatora non habens,
sed ipse sit a se ipso et ex so ipso Deus, et propterea
omnium Deus, et soli patri competat haec
particula omnium Deus, quod et Christi Deus. Ex
Deo scilicet in Deum natus, sed tarnen non omnium
Deus, qui non sit Deus patris. Et verus quidem
Deus de Deo vero, unus ab uno, plenus de pleno,
perfectus de perfecto, essentia de essentia, vita de
vita, lumen de lumine: coaeternus ergo, consubstantialis,
coinfinitus, eiusdem maiestatis, gloriae,
potentiae, regni, imperii atque dominationis cum
patre, quod scilicet in illo plenitudo divinitatis habitet
corporaliter, et quod illi omnia tradita sunt
a patre, et quidem tradita, non ut servo a domino
modo largitionis, sed ut filio a patre, nomine et
modo generationis illius aeternae, ineffabilis, quae
nulli sit cognita nisi soli patri. His rationibus adduci
se dicunt, cur soli patri praerogativam unius
Dei attribuant, per hoc tarnen nihil dérogent aut
detrahant filio Dei, ne et ipse quoque sit verus
Deus, sed tarnen illi praedictae particulae, omnium
Deus, et unus Deus, absolute non competunt, nisi
soli patri.
Tertio loco ad sententiam domini doctoris Lismanini,
quod earn scilicet non audeant admittere
aut amplecti, ita argumentantur. Si pater, filius
et spiritus sanctus est sive sunt (haec enim aequipollent)
unus Deus, quaeritur cuius Dei erit filius
Dei, dominus noster Iesus Christus. Si enim respondetur,
quod eiusdem unius Dei, illative consequitur,
filium quoque sibi esse patrem. Id quod
absurdum esse aiunt, et quod haec praedicatio partim
Sabellianam confusionem, partim plura principia in
divinitate induceret, et plerosque alios tetros errores.
Quarto. Si pater, filius et spiritus sanctus unus
Deus est: consequentiam videri velle, quod idem
sit incarnatus, idem pro genere humano passus et
mortuus: amitti ergo mediatoretn, et confusionem
trinomiam Sabellii induci. Proinde ut tarn absurda
et impia evitentur, servandam esse regulam in
verbo Dei propositam, quod distinctissime scriptura
de patre et filio Dei loquatur: servandumque discrimen
darum, apertum et manifestum inter Deum
ingenitum, Deum invisibilem, quem nemo unquam
vidit, Deum habitantem lucem inaccessam, Deum
omnium, a se ipso et ex se ipso Deum, expertem
omnis originis, id est, Deum, ex quo omnia, non
habentem propatora, Deum mittentem, item Deum
donantem, Deum iubentem. Haec enim proprie soli
patri competere dicunt, et quod scriptura distincte
de hoc Deo patre loquatur, et distincte de filio
Dei, de eo scilicet Deo, qui ante omnia secula
genitus est, per quem et secula condita sunt, qui
in specie angeli colloquutus est cum patribus, cum
Âbrahamo, luctatus est cum Iacobo, qui descendit
in Sodomam, et pluit sulfur et ignem de coelo
super ipsam, dominus a domino, Iehovah a Iehovah,
qui alloquutus est Moisen in rubo, qui in specie
columnarum ignis per noctem et umbrae per diem
protexit et deduxit populum Israel ex Aegypto,
qui legem tulit et in monte colloquutus est cum
Moïse, qui ex radice Iessae egrediundus erat, quem
Iesaias admirabilem consiliarium, heroem fortem,
patrem aeternitatis, prineipem pacis nominat. Et
quod hie princeps, postquam venit plenitudo temporis
incarnatus ex spiritu sancto in utero Mariae
virginis natus, et egressus est dux populi sui ex
Bethléem, deinde morti destinatus, crucifixus et
carne mortuus, sepultus, resurrexit, et postquam
exequutus esset patris voluntatem, tanquam ab eo