GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
337 1564 IUL. * 338<br />
rerum omnium faciem, ex mutuis evangelicorum<br />
inter se dissidiis, <strong>et</strong> papistarum in utrosque insultationibus?<br />
Neque hoc silentio apud praest. tuam pra<strong>et</strong>ereundum<br />
erat, propositam esse a quibusdam piis <strong>et</strong><br />
eruditis viris, tertiam quandam sententiam seu opinionem<br />
de hoc ipso primario fidei nostrae fundamento,<br />
de Deo seu trinitato, ut usitate in ecclesia<br />
loquimur, superiorum duarum opinionum quasi conciliatoriam,<br />
quanquam ea ipsa ab alterius partis<br />
opinione, nempe ab iis, qui papisticam tuentur opinionem,<br />
longissimo a conoiliatione abest: quod hi<br />
secundum scholasticorum sententiam prorsus sabellianizent,<br />
id est, oonfundant, unumque confusum ex<br />
tribus Deum faciant. Imaginantes quasi supra Patrem<br />
unum quondam Deum, quern essentiam vocant,<br />
<strong>et</strong> ab hac ipsa essentia, quum de Deo loquuntur<br />
inoipiunt, id quod secundum sententiam Hilarii in<br />
libro de synodis contra Arrianos erroneum atque<br />
haer<strong>et</strong>icum est. Pra<strong>et</strong>erea, quod filium dicant Deum<br />
esse a se ipso, quod scilic<strong>et</strong> haec propositio trahat<br />
post se aliquot perniciosus errores, nempe quod<br />
filius Dei dominus noster Iesus Christus priv<strong>et</strong>ur<br />
sua vera légitima <strong>et</strong> a<strong>et</strong>erna ex a<strong>et</strong>erno patre genesi.<br />
Si enim, inquiunt, filius Doi a se ipso Deus<br />
est, ergo genitus a patre non est, <strong>et</strong> per consequens<br />
ingenitus est, idem scilic<strong>et</strong>, qui pater. Quo fundamento<br />
amisso, nempe ista genesi seu filiatione, ut<br />
ita dicam, filii, amitti quoque Christum, amitti mediatorem<br />
<strong>et</strong> eius bénéficia, <strong>et</strong> extra verbum evagando<br />
coli fictitia nomina, <strong>et</strong> plura principia in<br />
divinitate induci. Ab hac itaque opinione longissime,<br />
uti dico, abest ilia quae proposita est conciliate.<br />
C<strong>et</strong>erum alterius partis opinio, nempe eorum<br />
evangelicorum, qui trinitatis vocabulum, ut dictum<br />
est, reiiciunt, ad propositam conciliationem perquam<br />
proximo accedit. Congruit enim cum reliquis omnibus<br />
istorum thematibus, propositionibus conclusionibusque,<br />
de unica tantum propositione, quae<br />
ipsa conciliationis nomine proponitur, illis non convenir<br />
Haec autem talis est. Pater, filius <strong>et</strong> Spiritus<br />
sanctus recte dicuntur <strong>et</strong> sunt unus Deus, non<br />
persona, sed indifferenti natura, id est, non numéro<br />
unus, nee individuo, sed similitudine aequalitateque<br />
naturae, quod scilic<strong>et</strong> filius <strong>et</strong> spiritus sanctus<br />
habeant naturam patris, <strong>et</strong> ex patre subsistant<br />
quicquid sunt. Proinde constituunt isti<br />
cértas quasdam propositiones, seu brevia quaedam<br />
axiomata doctrinae docendique caussa. Dicunt<br />
enim istam propositionem, pater, filius <strong>et</strong> spiritus<br />
sanctus sunt unus, falsam esse <strong>et</strong> minime catholicam:<br />
quod scilic<strong>et</strong> ex verbis inordinate prolatis, ut<br />
Hieronymus dicit, haeresis incurratur. Eo enim<br />
loci particula unus confusionem Sabellianam in divinitate<br />
inducit, <strong>et</strong> significat unum individuum identitate<br />
numeri. Quam propositionem propterea ex-<br />
Calvini opera. Vol. XX.<br />
plodunt atque reiiciunt utrique, tanquam erroneam,<br />
id est, scholasticam atque papisticam. Quum vero<br />
dicitur, pater, filius <strong>et</strong> spiritus sanctus sunt sive<br />
est unus Deus, ut particula unus Deus praedic<strong>et</strong>ur<br />
de tribus personis divinitatis, veram <strong>et</strong> catholioam<br />
esse propositionem eonciliatores isti affirmant. Adieota<br />
tamen semper, intellecta <strong>et</strong> subaudita praedicta<br />
interpr<strong>et</strong>atione, unus Deus, non persona, sed<br />
indifferenti natura. Qua propositione admissa <strong>et</strong><br />
amplexa secundum istorum sententiam totam istam<br />
controversiam planam <strong>et</strong> facilem esse, <strong>et</strong> discussam<br />
omnino videri, ut quae iam antea sit patrum scriptis<br />
satis luculenter evidenterque explicata, expensa<br />
<strong>et</strong> conciliata. Pro qua quidem opinione egregius vir,<br />
eruditione <strong>et</strong> pi<strong>et</strong>ate praestans D. Franciscus Lismaninus<br />
Corcyreus, theologiae doctor, quum in sinceriori<br />
religione, turn in scholastica theologia <strong>et</strong><br />
lectione patrum exercitatissimus, comportavit ex<br />
scriptis eorumdem patrum certas sententias, easque<br />
in specialem libellum collectas hinc inde per Poloniam,<br />
partim ad viros doctos, partim ad proceres<br />
misit, ac missum <strong>et</strong>iam eundem libellum audivimus<br />
ad praest. tuam, <strong>et</strong> ad Tigurinos. Quae quidem<br />
opinio tam<strong>et</strong>si proximo, ut dixi, accédât ad opinionem<br />
Antitrinitariorum, tam<strong>et</strong>si <strong>et</strong>iam ea non semel<br />
in synodis polonicis proposita <strong>et</strong> agitata fuerit, in<br />
hanc usque tamen diem recepta non est, <strong>et</strong> adduntur<br />
eius rei certae caussae <strong>et</strong> rationes evidentia non<br />
carentes.<br />
Primum quum dicitur, pater, filius <strong>et</strong> spiritus<br />
sanctus sunt unus Deus, non persona, sed indifferenti<br />
natura, respondent amphibologicam esse propositionem.<br />
Si enim indifferenti natura pater, filius<br />
<strong>et</strong> spiritus sanctus Deus unus est: ergo quemadmodum<br />
pater a se ipso subsistit, <strong>et</strong> a se ipso suum<br />
esse hab<strong>et</strong>, eadem quoque ratione <strong>et</strong> filius <strong>et</strong> spiritus<br />
sanctus ex se subsistunt, <strong>et</strong> a se suum esse<br />
habent. Hoc enim indifferens natura vult, ut ea<br />
communis sit tribus aliunde. Atque eo modo amitti<br />
veram genesin filii, <strong>et</strong> genuinam spiritus sancti<br />
processionem ex patre, divinitatis, uti dictum est,<br />
fonte. Et quod huiusmodi propositio incidat prorsus<br />
in sententiam papisticam de uno Deo in essentia<br />
<strong>et</strong> trino in personis, <strong>et</strong> sic in quaternitatem, <strong>et</strong> ex<br />
consequentia in pluralitatem Deorum ex pluribus<br />
principÜ8, uti supra dictum est.<br />
Deinde, quid opus est, inquiunt, p<strong>et</strong>ere humanam<br />
interpr<strong>et</strong>ationem aut ea niti, ubi scriptum<br />
clarissime <strong>et</strong> distinctissime loquitur de uno Deo<br />
patre illo ex quo omnia: <strong>et</strong> de uno filio Dei, per<br />
quern omnia: <strong>et</strong> de uno spiritu paracl<strong>et</strong>o, in quo<br />
omnia. Quo loci semper isti ad suum illud usitatum<br />
axioma, tanquam ad unum maximum recurrunt,<br />
illudque conciliationi praedictae obiiciunt,<br />
nempe: Quoties unus Deus in scriptum absolute<br />
ponitur, intelligendum semper esse de patre, <strong>et</strong><br />
22
Change language