GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

329 1564 IUL. 330
troversia, ex quibus scriptis avide isti quaedam arripuerunt,
et pro firmitate caussae suae amplexi
sunt. In eo videlicet dum dicunt: Si de rebus
ipsis conveniret, non multa esset contentio inter
partes de verbis, nempe de Verbo Trinitatis, Essentdae,
Personae, Communieationis Idiomatum, proprietatis,
relationis, et id genus. Quas omnes loquutiones
isti quodammodo reiicere et fastidire videntur,
quod scilicet non reperiantur in Scripturis. Quod
vero de rebus ipsis conveniat, firmissimis ex soriptura
adductis testimoniis comprobare et evincere
satagunt, tenere se et amplccti verum fidei fundamentum.
Dicunt enim extra Patrem, Filium et
Spiritum Sanctum non esse somniandam aliquam
Divinitatis Essentiam communem tribus : sed Filium
Dei generatione, Spiritum vero Sanctum processione
accepisse illud totum quicquid sunt a Patre, ac primum
quidem accepisse eos ipsam Naturam, Essentiam,
seu in ipsa Divinitate subsistentiam, ac adeo ipsum
esse suum : deinde parem per omnia potentiam, gloriam,
maiestatem, par imperium , unamque et eandem
voluntatem: Aeternum Filium ex aeterno Patre
ante omnia secula ex substantia Patris, non autem
per ipsam eius voluntatem tantum genitum, Deum
verum de Deo vero, lumen de lumine, Deum plenum
de Deo pleno, perfectum de perfecto, coessentialem,
cosempiternum, coinfinitum et coimmensum,
per quem et secula condita sunt, nulla in parte
Patre minorem, sicut altera pars eos calumniari
consuevit, sed per omnia parem et aequalem Patri.
In ea tarnen quasi eminentia Patris appareat, quod
ille sit ingenitus, et a se ipso, ac ex se ipso Deus.
Filius vero ex substantia seu Essentia, Natura ac
Divinitate Patris genitus: Et quod Filius sit missus,
non Pater. Filius incarnatus, non Pater.
Arripuerunt et illud ex libello Oensurae Ecclesiarum,
quod ex Graecis scriptoribus affertur, Patrem
esse Principium Filii et Spiritus Sancti. Non
quidem intelligunt principium temporis, sed generationi8
in Filio, et processionis in Spiritu Sancto.
Ac inde inferre et concludere conantur, quod Deo
Patri propterea in Scripturis Unius Dei praerogativa
seu praeeminentia ac appellatio tribuatur ratione
paterni nominis, tanquam autori, qui Filii et
Spiritus Sancti sit principium atque caussa. Et
quod Filius et Spiritus Sanctus ex Patre, tanquam
Divinitatis scaturigine, acceperunt naturâm seu subsistentiam
suam ac adeo illud quicquid sunt, non
Pater ab illis. Et propterea ilium a se ipso Deum,
Filium verum Deum de Deo et Spiritum Sanctum,
Spiritum Dei, hoc est, Patris, dicendum esse existimant.
Quanquam et Spiritum Christi dicendum
esse non negent, ut puta in quo inhabitat plenitudo
Divinitatis corporaliter, et quod aeque Filius
mittat Spiritum paracletum, sicut et Pater. Et sic
Divinitatem eandem in omnibus tribus, quae tarnen
non Essentia aliqua extranea communis tribus sit,
sed quod Pater principium et scaturigo sit Deitatis,
ex qua Filius generatione et Spiritus Sanctus processione
tanquam ex communicatione paterna suum
esse accipiant. Sicut Filius inquit, omnia mihi
tradita sunt a Patre meo. Et quod a Patre Bit omnis
paternitas in coelo et in terra.
Allata praeterea non ita pridem est ad nos
Epistola Praestantiae tuae, in qua ilia verba scripta
exstant : „Precatio vulgo trita, Sancta Trinitas unus
»Deus miserere nostri, mihi non placet, ac omnino
„barbariem sapit." Id quod etiam isti avide arripuerunt,
et ad firmitatem caussae suae sumere et
usurpare soient. Deinde et illud paulo inferius,
quod in reprehensionem delirii Stancariani eadem
P. T. ibidem dicit: „Unus Deus et Unus Mediator,
id est Trinitas. Item, ut cognoscant te unum
„Deum, id est, Trinitatem. Crédite in Deum, id
„est, in Trinitatem. Quicquid petieritis a Patre,
„id est, a Trinitate, non modo tanquam insipidum,
„sed prophanum quoque repudiamus." Quae verba
ex epistola P. T. isti avide quoque, ut dicimus,
arripuerunt. Ac velim nobis credat P. T. hoc genus
dogmatis alte radices egisse in Polonia: praecipua
enim Nobilitas et praecipui Ministri istam magno
spiritu tuentur opinionem. Nos tarnen hactenus
nostros ministros in officio continuimus. Eorum
tarnen impulsu haec ad te scribimus, qui se non
semel nobis declararunt, nihil se ista caussa videre,
quod a Prophetica et Apostolica sententia, turn
et a vetusta puritate, et a principiis solidae Theologiae
exorbitet.
Alii porro ex nostris evangelicis sunt, qui usitata
ilia vocabula per omnia retinenda esse existimant,
trinitatis, essentiae, personae, Deus trinus in
personis et unus in essentia, et id genus. Nee existimet
P. T. levem esse hanc inter partes contentionem.
Nam et hanc sententiam maximi quique
in Polonia viri mordicus tuendam sibi suscipiunt,
alteram vero tanquam profanam et haereticam non
modo reiiciunt, sed et inspectione cognitioneque earn
non dignantur. Quin illis quodammodo religio est
intelligere cognoscereque causam hanc Abhorrent
itaque a ministerio istorum, quin et a mutua consuetudine
et commercio alterius partis, et geritur reB
magna contentione et animorum acerbitate, gliscunt
simultates et odia, et res omnino ad seditionem
spectare videtur. Exultant et insultant utrique
parti papistae. Regia etiam Maiestas ab illis incenditur,
nee desunt ministri pseudotrinitariorum (sic
enim eos vocant) qui frigidam suffiindunt, et exacuunt
animos istorum. Id quod novissime accidit
in publico omnium ordinum conventu, ubi quidam
minister, quum multa de vocabulis trinitatis, essentiae,
personae, Dei trini unius et unius trini, disseruisset
et docuisset vocabulum trinitatis ex voca-