GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE
Share Embed Flag
Download ePaper

GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
24.04.2013 Views

327 EPISTOLAE 4124—4125 328 4124. LASICIUS ») BULLINGERO. Vindicat se a crimine heterodoxiae in quod incurrit propter suam cum Castellione amicitiam, cuius quidem probitatem et nunc praedicat, err ores si qui fuerint semper detestatus est. (Ex antographo Arch. Tnrio. Pint. VI. Vol. 168, olim Epp. Olarissime idemque ornatissime vir, amice noster Tom. 25, fol. 259. Bullingerus adscripsit: lo. Lasicii Poloni literae de üastalione ei mea responsio. 13. lui. 1564. — Simler. plurimum carissime et observandissime. Vol. 109.) 4125. RADZIVIL1US CALVINO. Pertmet ad controversiam de trinitate. (Ex antographo Arch. Tnrio. Pint. VI. Vol. 106, olim Epp. n. 971 ss. - Simler. Vol. 110.) Vigilantissimo ecclesiae Tigurinae pastori viro clarissimo D. Henricho Bullingero. S. p. Audio me apud te, doctissime Bullingere, a quodam adversario graviter esse accusatum. Ego vero te per earn quam multos iam annos docuisti aequitatem etiam atque etiam oro, ne me talem esse pûtes qualem tibi persuasit accusator. Sic dilexeram Castalionem ut tarnen eius errores, si qui erant, non dilexerim. Probitas atque singularis illius hominis integrity mihi cara fuit. Quibus virtutibus si quid vitii adiunotum erat, uti fit, plane totum oderam. Quam autem pie de omnibus christianae religionis capitibus sentiam, testis esse poterit, quum totus nostrorum hominum qui istic est coetus, tum vero praecipue mihi amicissimus in Domino frater D. Christophorus Trecius, 2 Non dubitamus te virum sapientem mover! orbis terrarum oontentionibus ac vero potissimum pro tua eximia et exoellenti pietate prosequi gemitibus inenarrabilibus dissidia religionis, turn dissipationes distractionesque Ecclesiarum ac docentium in Ecclesia Dei. Ac eadem ipsa caussa nos impulit ad te hoc tempore scribere, qui in tantis doctrinae et opinionum procellis, iudicium, consilium et opem tuam nobis magnopere, necessariam esse statuimus, ad teque hominem alioquin pientissimum, nobis vero amicissimum, pro fideli et salutari consilio in rebus magni in religione momènti oonfugimus. Nolumus enim te celare, exarsisse non ita pridem graves et cumprimis arduas oontroversias in Regno Poloniae, et in magno Ducatu Lithuania«, ac in ceteris provintiis et ducatibus Serenissimi Regis nostri Sigismundi Augusti, de primario fidei ) quocum crebris nostrae fundamento: Et quidem exarsisse non inter Uteris de statu nostrarum ecclesiarum disserere so- Papistas, sed inter nos, qui Iesu Christo unico leo. Tarnen si accusatori potius incerta pro certis liberatori et assertori salutis nostrae nomina dedi- asserenti quam mihi omnia eiusmodi ficta crimina mus, quique Antichristi catarmata Divina gratia neganti credere malles, hoc quidem tibi summae affluente a nobis reiicimus, hoc est, inter ipsosmet prudentiae viro licet, verum ego haud mediocri Evangelicos, qui hactenus magno consensu sequuti gravabor iniuria. Bene vale, vir doctissime, et me Burnus et sequimur per totam Poloniam et Lithua­ tui studiosum complectere. Genevae 27. Iunii 1564. nian! confessionem et consensum Ecclesiarum vestrarum per Helvetiam et Allobroges. Tuae dignitatis studiosissimus Alii sunt qui in articulo fidei de Trinitate, tametsi Ioannes Lasicius. non rem ipsam, sed nomina ilia usitata Dei, Trinitatis, Dei Essentiae, Dei unius qui se in Pâtre et Filio et Spiritu sancto patefecit, aut in tribus Personis 4124.1) De hoe Polono nihil aliunde rescivimus. Videtur revelavit, Item: Unus Deus Trinitas, Unus Deus Basäeae, Turici et nunc Genevae studiis operant navasse. in Trinitate, Unus Deus trinus, Très Personae in Familiaris fuisse videtur eorum Polonorum qui Castellionis una Essentia, una Essentia in tribus Personis, et memoriam turn epitaphio posito turn liberie eius prospicientes id genus, prorsus tanquam humana inventa reiiciunt, eoluere. 2) nunc scholae Oracoviensis rector. et soli expresso Yerbo Dei in hac parte standum esse statuunt, et symbolis Apostolico et Nicaeno. In Athanasii vero pleraque reiiciunt. Dicunt enim Deum Trinum unum, et unum trinum nihil aliud esse, quam merum Sabellianismum. Quod videlicet verbis tantum concédant illi realem existentiam ac distinction em Patris, Filii et Spiritus Sancti. Re ipsa tarnen confusionem Sabellii inducunt. Ac prodierunt non ita pridem indicia Ecclesiarum Tigurinae et Heidelbergensis de hac ipsa con-

329 1564 IUL. 330 troversia, ex quibus scriptis avide isti quaedam arripuerunt, et pro firmitate caussae suae amplexi sunt. In eo videlicet dum dicunt: Si de rebus ipsis conveniret, non multa esset contentio inter partes de verbis, nempe de Verbo Trinitatis, Essentdae, Personae, Communieationis Idiomatum, proprietatis, relationis, et id genus. Quas omnes loquutiones isti quodammodo reiicere et fastidire videntur, quod scilicet non reperiantur in Scripturis. Quod vero de rebus ipsis conveniat, firmissimis ex soriptura adductis testimoniis comprobare et evincere satagunt, tenere se et amplccti verum fidei fundamentum. Dicunt enim extra Patrem, Filium et Spiritum Sanctum non esse somniandam aliquam Divinitatis Essentiam communem tribus : sed Filium Dei generatione, Spiritum vero Sanctum processione accepisse illud totum quicquid sunt a Patre, ac primum quidem accepisse eos ipsam Naturam, Essentiam, seu in ipsa Divinitate subsistentiam, ac adeo ipsum esse suum : deinde parem per omnia potentiam, gloriam, maiestatem, par imperium , unamque et eandem voluntatem: Aeternum Filium ex aeterno Patre ante omnia secula ex substantia Patris, non autem per ipsam eius voluntatem tantum genitum, Deum verum de Deo vero, lumen de lumine, Deum plenum de Deo pleno, perfectum de perfecto, coessentialem, cosempiternum, coinfinitum et coimmensum, per quem et secula condita sunt, nulla in parte Patre minorem, sicut altera pars eos calumniari consuevit, sed per omnia parem et aequalem Patri. In ea tarnen quasi eminentia Patris appareat, quod ille sit ingenitus, et a se ipso, ac ex se ipso Deus. Filius vero ex substantia seu Essentia, Natura ac Divinitate Patris genitus: Et quod Filius sit missus, non Pater. Filius incarnatus, non Pater. Arripuerunt et illud ex libello Oensurae Ecclesiarum, quod ex Graecis scriptoribus affertur, Patrem esse Principium Filii et Spiritus Sancti. Non quidem intelligunt principium temporis, sed generationi8 in Filio, et processionis in Spiritu Sancto. Ac inde inferre et concludere conantur, quod Deo Patri propterea in Scripturis Unius Dei praerogativa seu praeeminentia ac appellatio tribuatur ratione paterni nominis, tanquam autori, qui Filii et Spiritus Sancti sit principium atque caussa. Et quod Filius et Spiritus Sanctus ex Patre, tanquam Divinitatis scaturigine, acceperunt naturâm seu subsistentiam suam ac adeo illud quicquid sunt, non Pater ab illis. Et propterea ilium a se ipso Deum, Filium verum Deum de Deo et Spiritum Sanctum, Spiritum Dei, hoc est, Patris, dicendum esse existimant. Quanquam et Spiritum Christi dicendum esse non negent, ut puta in quo inhabitat plenitudo Divinitatis corporaliter, et quod aeque Filius mittat Spiritum paracletum, sicut et Pater. Et sic Divinitatem eandem in omnibus tribus, quae tarnen non Essentia aliqua extranea communis tribus sit, sed quod Pater principium et scaturigo sit Deitatis, ex qua Filius generatione et Spiritus Sanctus processione tanquam ex communicatione paterna suum esse accipiant. Sicut Filius inquit, omnia mihi tradita sunt a Patre meo. Et quod a Patre Bit omnis paternitas in coelo et in terra. Allata praeterea non ita pridem est ad nos Epistola Praestantiae tuae, in qua ilia verba scripta exstant : „Precatio vulgo trita, Sancta Trinitas unus »Deus miserere nostri, mihi non placet, ac omnino „barbariem sapit." Id quod etiam isti avide arripuerunt, et ad firmitatem caussae suae sumere et usurpare soient. Deinde et illud paulo inferius, quod in reprehensionem delirii Stancariani eadem P. T. ibidem dicit: „Unus Deus et Unus Mediator, id est Trinitas. Item, ut cognoscant te unum „Deum, id est, Trinitatem. Crédite in Deum, id „est, in Trinitatem. Quicquid petieritis a Patre, „id est, a Trinitate, non modo tanquam insipidum, „sed prophanum quoque repudiamus." Quae verba ex epistola P. T. isti avide quoque, ut dicimus, arripuerunt. Ac velim nobis credat P. T. hoc genus dogmatis alte radices egisse in Polonia: praecipua enim Nobilitas et praecipui Ministri istam magno spiritu tuentur opinionem. Nos tarnen hactenus nostros ministros in officio continuimus. Eorum tarnen impulsu haec ad te scribimus, qui se non semel nobis declararunt, nihil se ista caussa videre, quod a Prophetica et Apostolica sententia, turn et a vetusta puritate, et a principiis solidae Theologiae exorbitet. Alii porro ex nostris evangelicis sunt, qui usitata ilia vocabula per omnia retinenda esse existimant, trinitatis, essentiae, personae, Deus trinus in personis et unus in essentia, et id genus. Nee existimet P. T. levem esse hanc inter partes contentionem. Nam et hanc sententiam maximi quique in Polonia viri mordicus tuendam sibi suscipiunt, alteram vero tanquam profanam et haereticam non modo reiiciunt, sed et inspectione cognitioneque earn non dignantur. Quin illis quodammodo religio est intelligere cognoscereque causam hanc Abhorrent itaque a ministerio istorum, quin et a mutua consuetudine et commercio alterius partis, et geritur reB magna contentione et animorum acerbitate, gliscunt simultates et odia, et res omnino ad seditionem spectare videtur. Exultant et insultant utrique parti papistae. Regia etiam Maiestas ab illis incenditur, nee desunt ministri pseudotrinitariorum (sic enim eos vocant) qui frigidam suffiindunt, et exacuunt animos istorum. Id quod novissime accidit in publico omnium ordinum conventu, ubi quidam minister, quum multa de vocabulis trinitatis, essentiae, personae, Dei trini unius et unius trini, disseruisset et docuisset vocabulum trinitatis ex voca-

327 EPISTOLAE 4124—4125 328<br />

4124.<br />

LASICIUS ») BULLIN<strong>GE</strong>RO.<br />

Vindicat se a crimine h<strong>et</strong>erodoxiae in quod incurrit<br />

propter suam cum Castellione amicitiam, cuius<br />

quidem probitatem <strong>et</strong> nunc praedicat, err ores si qui<br />

fuerint semper d<strong>et</strong>estatus est.<br />

(Ex antographo Arch. Tnrio. Pint. VI. Vol. 168, olim Epp. Olarissime idemque ornatissime vir, amice noster<br />

Tom. 25, fol. 259. Bullingerus adscripsit: lo. Lasicii Poloni<br />

literae de üastalione ei mea responsio. 13. lui. 1564. — Simler. plurimum carissime <strong>et</strong> observandissime.<br />

Vol. 109.)<br />

4125.<br />

RADZIVIL1US CALVINO.<br />

Pertm<strong>et</strong> ad controversiam de trinitate.<br />

(Ex antographo Arch. Tnrio. Pint. VI. Vol. 106, olim Epp.<br />

n. 971 ss. - Simler. Vol. 110.)<br />

Vigilantissimo ecclesiae Tigurinae pastori viro clarissimo<br />

D. Henricho Bullingero.<br />

S. p. Audio me apud te, doctissime Bullingere,<br />

a quodam adversario graviter esse accusatum. Ego<br />

vero te per earn quam multos iam annos docuisti<br />

aequitatem <strong>et</strong>iam atque <strong>et</strong>iam oro, ne me talem<br />

esse pûtes qualem tibi persuasit accusator. Sic dilexeram<br />

Castalionem ut tarnen eius errores, si qui<br />

erant, non dilexerim. Probitas atque singularis<br />

illius hominis integrity mihi cara fuit. Quibus<br />

virtutibus si quid vitii adiunotum erat, uti fit, plane<br />

totum oderam. Quam autem pie de omnibus christianae<br />

religionis capitibus sentiam, testis esse poterit,<br />

quum totus nostrorum hominum qui istic est co<strong>et</strong>us,<br />

tum vero praecipue mihi amicissimus in Domino<br />

frater D. Christophorus Trecius, 2 Non dubitamus te virum sapientem mover!<br />

orbis terrarum oontentionibus ac vero potissimum<br />

pro tua eximia <strong>et</strong> exoellenti pi<strong>et</strong>ate prosequi gemitibus<br />

inenarrabilibus dissidia religionis, turn dissipationes<br />

distractionesque Ecclesiarum ac docentium<br />

in Ecclesia Dei. Ac eadem ipsa caussa nos impulit<br />

ad te hoc tempore scribere, qui in tantis doctrinae <strong>et</strong><br />

opinionum procellis, iudicium, consilium <strong>et</strong> opem<br />

tuam nobis magnopere, necessariam esse statuimus,<br />

ad teque hominem alioquin pientissimum, nobis<br />

vero amicissimum, pro fideli <strong>et</strong> salutari consilio in<br />

rebus magni in religione momènti oonfugimus.<br />

Nolumus enim te celare, exarsisse non ita<br />

pridem graves <strong>et</strong> cumprimis arduas oontroversias<br />

in Regno Poloniae, <strong>et</strong> in magno Ducatu Lithuania«,<br />

ac in c<strong>et</strong>eris provintiis <strong>et</strong> ducatibus Serenissimi<br />

Regis nostri Sigismundi Augusti, de primario fidei<br />

) quocum crebris nostrae fundamento: Et quidem exarsisse non inter<br />

Uteris de statu nostrarum ecclesiarum disserere so- Papistas, sed inter nos, qui Iesu Christo unico<br />

leo. Tarnen si accusatori potius incerta pro certis liberatori <strong>et</strong> assertori salutis nostrae nomina dedi-<br />

asserenti quam mihi omnia eiusmodi ficta crimina mus, quique Antichristi catarmata Divina gratia<br />

neganti credere malles, hoc quidem tibi summae affluente a nobis reiicimus, hoc est, inter ipsosm<strong>et</strong><br />

prudentiae viro lic<strong>et</strong>, verum ego haud mediocri Evangelicos, qui hactenus magno consensu sequuti<br />

gravabor iniuria. Bene vale, vir doctissime, <strong>et</strong> me Burnus <strong>et</strong> sequimur per totam Poloniam <strong>et</strong> Lithua­<br />

tui studiosum complectere. Genevae 27. Iunii 1564. nian! confessionem <strong>et</strong> consensum Ecclesiarum vestrarum<br />

per Helv<strong>et</strong>iam <strong>et</strong> Allobroges.<br />

Tuae dignitatis studiosissimus Alii sunt qui in articulo fidei de Trinitate, tam<strong>et</strong>si<br />

Ioannes Lasicius.<br />

non rem ipsam, sed nomina ilia usitata Dei, Trinitatis,<br />

Dei Essentiae, Dei unius qui se in Pâtre <strong>et</strong> Filio<br />

<strong>et</strong> Spiritu sancto patefecit, aut in tribus Personis<br />

4124.1) De hoe Polono nihil aliunde rescivimus. Vid<strong>et</strong>ur revelavit, Item: Unus Deus Trinitas, Unus Deus<br />

Basäeae, Turici <strong>et</strong> nunc Genevae studiis operant navasse. in Trinitate, Unus Deus trinus, Très Personae in<br />

Familiaris fuisse vid<strong>et</strong>ur eorum Polonorum qui Castellionis una Essentia, una Essentia in tribus Personis, <strong>et</strong><br />

memoriam turn epitaphio posito turn liberie eius prospicientes id genus, prorsus tanquam humana inventa reiiciunt,<br />

eoluere.<br />

2) nunc scholae Oracoviensis rector.<br />

<strong>et</strong> soli expresso Yerbo Dei in hac parte standum<br />

esse statuunt, <strong>et</strong> symbolis Apostolico <strong>et</strong> Nicaeno.<br />

In Athanasii vero pleraque reiiciunt. Dicunt enim<br />

Deum Trinum unum, <strong>et</strong> unum trinum nihil aliud<br />

esse, quam merum Sabellianismum. Quod videlic<strong>et</strong><br />

verbis tantum concédant illi realem existentiam ac<br />

distinction em Patris, Filii <strong>et</strong> Spiritus Sancti. Re<br />

ipsa tarnen confusionem Sabellii inducunt.<br />

Ac prodierunt non ita pridem indicia Ecclesiarum<br />

Tigurinae <strong>et</strong> Heidelbergensis de hac ipsa con-

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!