GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

archive.ouverte.unige.ch
from archive.ouverte.unige.ch More from this publisher
24.04.2013 Views

307 EPI8TOLAE 4108—4112 308 angustia, sio laborante optimo nostro parente, D. Calvino, at nee eius agonas, nee eius constantiam tibi possim perscribere. Yult omnino Dominus ineigne tum vitae tum mortis vere fortis exemplum in uno homine demonstrare ingrate et perverso huic saeculo. Utinam nos soletur Dominus, et det nobis omnia ad ipsius gloriam referre. Ex Gallia nihil novi. Intra mensem Lugdunum *) venturus rex putatur. Multae utrinque suspiciones, et utinam ne inde aliquid mali oriatur. Amiraldum eum fratribus speramus eo venturum. 2 ) Si qua spes est de foedere, rogavi Linerum nostrum nt tibi nostram sententiam exponeret. Brentio omnino respondebo s ) et, ut spero, quod minime volet. Bene vale, mi pater, Dominus Iesus te servet. Fratribus et collegia multam salutem. Genevae 13. Maii. 4109. IONVILLAEUS WOLPHIO. Tuus Beza. Venu summa dies et inéluctàbile fatum. (Ex autographo Bibl. civic. Turio. P. 39, olim Bpp. Tom. IV. fol. 345.) — Quod addam in praesentia non habeo, nisi quod non sine summo moerore et lacrymis cogor adscribere D. Cahinum, plus quam parentem meum, in dies animam trahere et gravissimis ac varus doloribus confici. Genevae 13. Mai 1564. Carolus Ionvillaeus tuus. S. Mi frater, in hoc nostro luctu, paullatim a nobis migrante et ad Dominum accedente fideli et magno illo Dei servo D. Calvino, illud quoque me magnopere consolatur, quod scio me et doctrina et animis cum fidelibus ecolesiis et veris pastoribus prorsus consentire, ac me quoque ministerinmque meum, tibi, mi frater, tuique similibus curae esse. 4110. Obsecro igitur, ut me, sicut facis, âmes et quoniam MARCUARDÜS BULLINGERO. ita opus est multo magis quam antea et preoibus et consilio quoque me tam periculosum et tempes- Calvinus fere moriens senatui et civibus vàledixit. tuosum mare ingressum iuves. 4108.1) N. 4098. 4106. 2) Non venu. 3) N. 4095. 4102. (Ex autographo Arch. Turio. Plut. VI. Vol. 117b, olim Serin. C. Epp. Tom. H. fol. 522. — Simler. Vol. 109.) Yirtute et pietate ornatissimo viro D. Huldrioho Bullingero, Tigurinae ecelesiae pastori fidelissimo domino et patri meo yenerando. Tiguri. Pidelis ille Dei servus, D. Calvinus, singulare olim in vita, nunc vero in morte, virtutum egregiarum exemplum, vergit quotidie ad interitum. Quamvis in Dei potestate sit eum restituere. Delatus est his diebus, ut audimus, in senatum, ') ubi insignem ad senatores et oives orationem habuit, 2 ) simulque eis vàledixit. Ita sunt, meo quidem iudioio, irae in nos divinae vestigia non obscura, quod tarn exiguo temporis spatio tot egregia organa nobis sublata sint. Tu itaque, mi pater, in quo ecolesiae sincerioris spes maxima reposita est, vive et vale féliciter. Lausannae 22. Maii 1564. Tuus ex animo Blasius Marcuardus. 4111, BEZA HALLERO. Genevae omnia bene, dummodo et Calvinus. In Gallia non item. Inter Cantones evangelicos foedus sanciendum videtur. (Ex apographo Bibl. civ. Tnric. F. 46, olim Epp. XI. fol. 563. Simler. Vol. 109.) 4110. 1) Mireris Lausannenses intégra même eîapso tam partim accurate rescivisse quae Genevae gesta fueranl. Senates in aedes Càfoini se contulit. {Beg. du Conseil 27. Apr.) 2) Opp. IX. 887.

309 1564 MAL 310 De rebus nostris. Satis recte omnia, nisi illud unum obstaret, deplorata videlicet Calvini nostri vita. Orescit enim sohola. ') Fortes sunt, Dei gratia, omnium animi et pax alta, quantumvis asperse audiantur minae. In Gallia valde metuo, ne alio quam religionis praetextu ecclesiarum quantulacumque libertas imminuatur ac tandem etiam ad miserrimum statum redigantur. 2 ) Nihil posset autem magis remedio nos iuvare, quam si foedus commune vobiscum quoque et cum reliquis evangeUcis Cantonibus sanciretur, ea conditione inprimis, ut inviolabile pacis edictum servaretur. Qua de re alias fortasse. Est autem vobis cum perfidissimo homine negotium. 8 ) Alter, recens illi adiunctus, integrior est, ut opinor. Sed rerum potius quam personarum habenda est ratio. Verum de his, ut dixi, alias. Yale. Genevae 24. Maii 1564. 4112. BEZA BULLINGERO. Cahinus icmt animam ducit. Addit nonnuUa de rébus Gàllicis et colloquio Maulbronnensi, deque sua cum Omnipraesentialïbus quos dicit conbroversia. (Ex autographo Cod. Genev. 117, fol. 229.) Eximio Christi servo D. Henrico Bullingero patri mihi plurimum observando Tigurinae eoclesiae vero fido pastori. Tiguri. S. Habeo tibi gratiam, mi pater, de amantissimis tuis Uteris, *) et quemadmodum mones Deum precor ut, quandoquidem eo me vooat, eas mihi vires suggérât quibus ad tantum onus sustdnendum 4U1. 1) N. 4105. 2) Hic metus minime vanus fuit. Supervenerunt d. 24. Iunii Nouvelle déolaration da Boy sur l'Bdit de Pacification, et d. 4. Augusti Déolaration en interprétation de l'Bdit dn 19. Mars 1562 {Mém. de Condé I. 143. V. 160) quibus condones vel in urbibus antea in hoc re liberie vetabantur quamdiu aula ibi commoraretur, et civibus eseteris interdictum est ne concionibus in domibus nobüium habitis intéressent, porro etiam synodi et pecuniae cölligendae prohibebantur. {Hist, des choses mém. p. 296.) 3) Legato regio cf. N. 4068. 4116. De nomine ambigu mus. Buchat VU. 61 praebet D. d'Orbais, Simlerm in mar- gine D. de BeUievre. Episcopus Lemovicensis demum m.Augusto cum D. de VieiUeviïïe ad foedus renovandum adfuit. (Ruchat VII. 54.) 4112.1) N. 4107. opus est, ut si non utilis admodum, attamen fidelis ad extremum inveniar. Calvinum nostrum magis ac magis ad aeternam illam pacem properantem nudius tertius salutavi tuo nomine, eique tuas et totius vestrae ecclesiae assiduas pro ipso preces commemoravi. Ago, inquit, gratias optimis fratribus, quorum recordatione nunc quoque reficior. Et mox non sine lacrymis, Serva, inquit, Domine, fidèles servos tuos et eorum preces exaudi, sed hactenus, si placet, ut brevi tecum esse possim. Ita sensim deficit bonus ille vir, sed non sine acerrimis doloribus, quos tarnen Dei gratia incredibili patientia sustinet, 2 ) assidue ad Dominum suspirans. 8 ) Nos interea gemimus, et orbitatem nostram deploramus. Sed in Domino confidimus, quem nos tanto potentius speramus affuturum quanto sumus ipsi imbeoilliores. De Galliois ecclesiis. Provinciales eoclesiae 4 ) iam tandem inoipiunt instaurari, et de crudelissimis aliquot latronibus sumptum est supplicium. Plerique ex eorum sociis in ditionem Avenionensem profugerunt, ubi adhuc est in armis Fàbricius, *) pontificis nomine crudeliter pios omnes persequens. Occitani e ) fratres nihilo melius habent, quamvis vicenis minimum Uteris iussus fuerit eorum gubernator ex edicti formula cum eis agere. In quadam 2) Ecce pontifkiorum ridicula commenta de agonia viri: Calvin mourut le ionr de la Feste Dien. Anlcnns ont dit qu'A mourut enraigé et qu'il fat lyé deux iours en ang poteau et quil se mangeoit les mains. Mais les aoltres dient qu'il n'en est riens. Haec ergo in aula regia Lugduni cvrcumferebantur. {Lettre de Sarron du 16. juin, in Mém. de Condé DI. 204.) 3) Beza in Vita: Tot morbis oppressum nemo ne voculam quidem audivit emittentem forti nedum christiano viro indignam. Tantum ocalos in eoelam attollens: Usque qno, inquiebat, Domine. Idem Préf. de Josué: Sa maladie jusques à la mort ne fut qu'une continuelle prière, nonobstant ses douleurs oontianelles, ayant souvent en sa bouche ces mots da Fs. 39: Taoui Domine quia feoisti. Une antre fois il disoit dn oh. 38 d'Isaïe: Oemebam sicut columba. Une antre fois parlant à moy il s'eaeria à Dien et dit: Seigneur ta me piles, mais il me suffit que c'est ta main. 4) In Provinaa instituta fuit 24. Nov. 1563 nova Commission de justice, praeside Bertr. Prévost Sgr. de Morgan, quae etiam in Catholicos severius procedebat. L'effroi s'empara de tons ceux qui avoient profité de la guerre poor se livrer à des ezoès, et poussa, dit Pernssis (Hist, des guerres da comté Yenayssin, de Provence etc. dans d'Aubais et Menard, pièces pour servir à l'hist. de France I. Par. 1759) pins de 2000 catholiques à quitter la Provence poor se jeter dans le Comtat. Le comte de Tende, Biron et le Parlement ob­ tinrent dn vice-légat et de Fabrice Sérbelloni l'extradition de ceux qui s'étaient réfugiés à Avignon et à Oarpentras et ils parurent en criminels devant leurs nouveaux juges. {Lambert, hist, des guerres de rel. en Provence I. 216.) 5) Sérbelloni. 6) Cf. Lettre dn Boy à M. de Danville (fils du Conné­ table) gouverneur da Langaedoo par laquelle il lay ordonne de faire observer l'ordonnance pour le maintien de la tranquillité du Royaume. {Mém. de Condé IV. 648.) 20*

309 1564 MAL 310<br />

De rebus nostris. Satis recte omnia, nisi illud<br />

unum obstar<strong>et</strong>, deplorata videlic<strong>et</strong> Calvini nostri<br />

vita. Orescit enim sohola. ') Fortes sunt, Dei<br />

gratia, omnium animi <strong>et</strong> pax alta, quantumvis asperse<br />

audiantur minae. In Gallia valde m<strong>et</strong>uo, ne<br />

alio quam religionis pra<strong>et</strong>extu ecclesiarum quantulacumque<br />

libertas imminuatur ac tandem <strong>et</strong>iam ad<br />

miserrimum statum redigantur. 2 ) Nihil poss<strong>et</strong> autem<br />

magis remedio nos iuvare, quam si foedus commune<br />

vobiscum quoque <strong>et</strong> cum reliquis evangeUcis Cantonibus<br />

sancir<strong>et</strong>ur, ea conditione inprimis, ut inviolabile<br />

pacis edictum servar<strong>et</strong>ur. Qua de re alias<br />

fortasse. Est autem vobis cum perfidissimo homine<br />

negotium. 8 ) Alter, recens illi adiunctus, integrior<br />

est, ut opinor. Sed rerum potius quam personarum<br />

habenda est ratio. Verum de his, ut dixi, alias.<br />

Yale. Genevae 24. Maii 1564.<br />

4112.<br />

BEZA BULLIN<strong>GE</strong>RO.<br />

Cahinus icmt animam ducit. Addit nonnuUa de<br />

rébus Gàllicis <strong>et</strong> colloquio Maulbronnensi, deque sua<br />

cum Omnipraesentialïbus quos dicit conbroversia.<br />

(Ex autographo Cod. Genev. 117, fol. 229.)<br />

Eximio Christi servo D. Henrico Bullingero<br />

patri mihi plurimum observando Tigurinae eoclesiae<br />

vero fido pastori.<br />

Tiguri.<br />

S. Habeo tibi gratiam, mi pater, de amantissimis<br />

tuis Uteris, *) <strong>et</strong> quemadmodum mones Deum<br />

precor ut, quandoquidem eo me vooat, eas mihi<br />

vires suggérât quibus ad tantum onus sustdnendum<br />

4U1. 1) N. 4105.<br />

2) Hic m<strong>et</strong>us minime vanus fuit. Supervenerunt d.<br />

24. Iunii Nouvelle déolaration da Boy sur l'Bdit de Pacification,<br />

<strong>et</strong> d. 4. Augusti Déolaration en interprétation de l'Bdit<br />

dn 19. Mars 1562 {Mém. de Condé I. 143. V. 160) quibus<br />

condones vel in urbibus antea in hoc re liberie v<strong>et</strong>abantur<br />

quamdiu aula ibi commorar<strong>et</strong>ur, <strong>et</strong> civibus es<strong>et</strong>eris interdictum<br />

est ne concionibus in domibus nobüium habitis intéressent,<br />

porro <strong>et</strong>iam synodi <strong>et</strong> pecuniae cölligendae prohibebantur.<br />

{Hist, des choses mém. p. 296.)<br />

3) Legato regio cf. N. 4068. 4116. De nomine ambigu<br />

mus. Buchat VU. 61 praeb<strong>et</strong> D. d'Orbais, Simlerm in mar-<br />

gine D. de BeUievre. Episcopus Lemovicensis demum m.Augusto<br />

cum D. de VieiUeviïïe ad foedus renovandum adfuit. (Ruchat<br />

VII. 54.)<br />

4112.1) N. 4107.<br />

opus est, ut si non utilis admodum, attamen fidelis<br />

ad extremum inveniar.<br />

Calvinum nostrum magis ac magis ad a<strong>et</strong>ernam<br />

illam pacem properantem nudius tertius salutavi<br />

tuo nomine, eique tuas <strong>et</strong> totius vestrae ecclesiae<br />

assiduas pro ipso preces commemoravi. Ago, inquit,<br />

gratias optimis fratribus, quorum recordatione<br />

nunc quoque reficior. Et mox non sine lacrymis,<br />

Serva, inquit, Domine, fidèles servos tuos <strong>et</strong> eorum<br />

preces exaudi, sed hactenus, si plac<strong>et</strong>, ut brevi tecum<br />

esse possim. Ita sensim deficit bonus ille vir,<br />

sed non sine acerrimis doloribus, quos tarnen Dei<br />

gratia incredibili patientia sustin<strong>et</strong>, 2 ) assidue ad<br />

Dominum suspirans. 8 ) Nos interea gemimus, <strong>et</strong><br />

orbitatem nostram deploramus. Sed in Domino<br />

confidimus, quem nos tanto potentius speramus affuturum<br />

quanto sumus ipsi imbeoilliores.<br />

De Galliois ecclesiis. Provinciales eoclesiae 4 )<br />

iam tandem inoipiunt instaurari, <strong>et</strong> de crudelissimis<br />

aliquot latronibus sumptum est supplicium. Plerique<br />

ex eorum sociis in ditionem Avenionensem<br />

profugerunt, ubi adhuc est in armis Fàbricius, *)<br />

pontificis nomine crudeliter pios omnes persequens.<br />

Occitani e ) fratres nihilo melius habent, quamvis<br />

vicenis minimum Uteris iussus fuerit eorum gubernator<br />

ex edicti formula cum eis agere. In quadam<br />

2) Ecce pontifkiorum ridicula commenta de agonia<br />

viri: Calvin mourut le ionr de la Feste Dien. Anlcnns ont<br />

dit qu'A mourut enraigé <strong>et</strong> qu'il fat lyé deux iours en ang<br />

poteau <strong>et</strong> quil se mangeoit les mains. Mais les aoltres dient<br />

qu'il n'en est riens. Haec ergo in aula regia Lugduni cvrcumferebantur.<br />

{L<strong>et</strong>tre de Sarron du 16. juin, in Mém. de<br />

Condé DI. 204.)<br />

3) Beza in Vita: Tot morbis oppressum nemo ne voculam<br />

quidem audivit emittentem forti nedum christiano viro<br />

indignam. Tantum ocalos in eoelam attollens: Usque qno,<br />

inquiebat, Domine. Idem Préf. de Josué: Sa maladie jusques<br />

à la mort ne fut qu'une continuelle prière, nonobstant ses<br />

douleurs oontianelles, ayant souvent en sa bouche ces mots da<br />

Fs. 39: Taoui Domine quia feoisti. Une antre fois il disoit<br />

dn oh. 38 d'Isaïe: Oemebam sicut columba. Une antre fois<br />

parlant à moy il s'eaeria à Dien <strong>et</strong> dit: Seigneur ta me piles,<br />

mais il me suffit que c'est ta main.<br />

4) In Provinaa instituta fuit 24. Nov. 1563 nova<br />

Commission de justice, praeside Bertr. Prévost Sgr. de Morgan,<br />

quae <strong>et</strong>iam in Catholicos severius procedebat. L'effroi<br />

s'empara de tons ceux qui avoient profité de la guerre poor<br />

se livrer à des ezoès, <strong>et</strong> poussa, dit Pernssis (Hist, des guerres<br />

da comté Yenayssin, de Provence <strong>et</strong>c. dans d'Aubais <strong>et</strong> Menard,<br />

pièces pour servir à l'hist. de France I. Par. 1759) pins<br />

de 2000 catholiques à quitter la Provence poor se j<strong>et</strong>er dans<br />

le Comtat. Le comte de Tende, Biron <strong>et</strong> le Parlement ob­<br />

tinrent dn vice-légat <strong>et</strong> de Fabrice Sérbelloni l'extradition de<br />

ceux qui s'étaient réfugiés à Avignon <strong>et</strong> à Oarpentras <strong>et</strong> ils<br />

parurent en criminels devant leurs nouveaux juges. {Lambert,<br />

hist, des guerres de rel. en Provence I. 216.)<br />

5) Sérbelloni.<br />

6) Cf. L<strong>et</strong>tre dn Boy à M. de Danville (fils du Conné­<br />

table) gouverneur da Langaedoo par laquelle il lay ordonne<br />

de faire observer l'ordonnance pour le maintien de la tranquillité<br />

du Royaume. {Mém. de Condé IV. 648.)<br />

20*

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!