GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

199 EPISTOLAB 4050—4052 200
otium sùppeteret. Sed ex quo hinc abiisti, continuum
mihi negotium fuit cum varus morbis, ut ne
ordinario quidem muneri obeundo sufficiam. Quod
si maior daretur relaxatio, sunt tarnen alia nunc
in manibus quae mihi non permittunt in refutandis
illis duobus errorum monstris operam impendere.
Oommentarios meos in Moysem Gallica lingua vertendos
suscepi, 3 ) non tantum ut nostratibus communis
esset huius libri lectio, sed quod opus alioqui
non poenitendum, innumeris quibus scatebat menais,
repurgare necesse fuit. Fratres me hortati
fuerant, ut librum Iosuae explicarem: 4 ) hactenus
vix ad tertium usque caput progredi licuit, quum
tarnen brevitati maxime studeam. Urgeor etiam
aliunde, ut tibi nihil polliceri audeam. Si quando
tarnen melior dabitur opportunitas, earn non omittam.
Sed tanta congerie me obruere minime expedit.
Quod si patriae tuae sedulo prospicis, Studium
tuum laudo. Sed cogita nostram quoque Galliam
multis morbis laborare, quibus mature succurrere
oportet. Quanquam per lonvilaeum non stabit
quominus tibi gratificer, quia et strenuus est exactor :
nee vero cessabit, si contigerit melior opportunitas:
quod si quid vigoris recuperem, libenter ipse quoque
defungar eo munere. Sed nunc tarn corporis quam
animi vires magis-sunt collapsae, quam ut studium
meum applicare possim ad novos labores. Quod
apud D. Hyperium hyemare in animo tibi est, nusquatn,
fateor, commodius hospitium reperies. Nam
praeter raram pietatem et eruditionem, quae in eius
scriptis relucet, aiunt hominem esse mansueto ingenio,
magna sinceritate praeditum. Sed tardior in
patriam tuus reditus mihi non placet. Nam quum
alios tantopere incites ad manum genti tuae porrigendam,
quid sibi velit hoc cunctandi et otiandi
consilium, non assequor. Quanquam frustra haec
dispute, quia antequam ad te perveniant meae literae,
hyems fere transacta erit. Vale, ornatissime vir,
mihi ex animo colende frater. Dominus te spiritu
sùo semper gubernet, virtute sustineat, et manus
suae protectione incolumem tueatur. Genevae, pridie
Calend. Decemb. 1563.
Ioannes Oalvinus tuus.
3) Inde fortasse collegeris Calvinum ipsum libro vertendo
operam navasse, quod alias «on fecit. Edita est haec
versio a. 1564 ap. Stephanum. Be editione a. 1563 quam ex-
Mbet Catalogus bibl. Dresdensis dubitamus.
4) quae ultima eius fuit elucubratio.
4051.
OALVINUS OLEVIANO.
An et quomodo coena aegrotis administrari possit.
( Servavit Beza ed. Genev. p. 330, Laus. p. 627, Hanov. p. 707,
Ohouet p. 454, Amst. p. 207. Nos reperimns antographon in
Ood. Tronchiniano fol. 9 ubi Farelli mann adscriptum legitur :
Cal Dec. 1563.)
S. Etsi pridem meam de coena aegrotis administranda
sententiam rogasti, ') optime frater, ideo
tarnen nullum tulisti responsum quod te prooul abesse
putabam. Ita factum est, ut Crispino 2 ) nihil
literarum dederim. Et nunc quum superiores literas s )
clausissem, venit mihi in mentem caput hoc fuisse
omissum. Scio rem in disceptatione versari, quia
non desunt utrinque rationes. Mihi vero non est
propositum, nunc eas sigillatim excutere, neque tempus
suppetit. Ex natura quidem, fine, et usu mysterii
probe mihi colligere videor, non esse tanto
bono privandos qui vel diuturno morbo laborant,
vel de vita periclitantur. Ad fidei confirmationem
valet tesseram accipere quasi ex Christi manu, qua
certiores fiamus nos in eius corpore censeri, carne
eius et sanguine pasci in spem aeternae vitae. Itaque
coenae perceptio nos ad obeundas spirituales pugnas
instruit. lam si pius quispiam e mundo migrandum
sibi videat, quia fieri non potest, quin oppugnetur
ac vexetur multis tentationibus, merito se armari
cupiet ad sustinendos conflictus. An eripiendum
est singulare adiumentum, quo fretus ad luctam alacrius
descendat etvictoriam obtineat? lam prohiber!,
quominus liceat profiteri et testatum facere pietatis
consensum cum ecclesia, durum est ac mali exempli,
sive quis in lecto diu iaceat, sive morti sit vicinus.
Atqui coena sanctae inter filios Dei unitatis est
symbolum. Quamvis breviter rem attigerim, agnoscis
tarnen quibus rationibus adductus aegrotos non
esse arbitrer a communicatione arcendos. Neque
tarnen ea de causa velim turbas movere. Scis in
hac ecclesia alium esse morem. Acquiesco, quia
utile non esset contendere. Qui hanc administrationem
non putant Christi mandate esse consentaneam,
obiiciunt sacrum hoc epulum fuisse institutum,
ut communiter illic vescerentur fidèles, quod
illis verum esse concedo. Sed quamvis nulla sit
légitima coena, nisi communis: quae tarnen aegrotis
dabitur, quia privata non erit, adulterina non censentur.
Nam certe partem vel appendicem esse constat
publicae actionis. Neque vero Paulus, dum
4051.1) Literae non exstant.
2) Puta Francofurtum ad nundinas proficiscenti.
3) deperditas.