GE Biblioth. pub. et univ - Archive ouverte UNIGE

181 1563 NOVEMB. 182
cata ex aliquo etiam consensu, sed non pleno,
labantur. Quomodo enim illi dicuntur obedire
peocato, quibu8 perpétua pugna est contra peccatum?
qui carnem suam cruoifigunt cum vitiis
et concupiscentiis? qui perpetuo student legi Dei
servandae? in quorum oordibus scripta est et viget
lex Dei: qui ex animo dicunt: mente quidem se
servire legi Dei, came autem legi peccati? qui
denique, antequam peccent, cum Petro mallent millies
mori, quam semel peccare, et quum peccant,
non ex animo, neque ex contemptu aut odio legis,
neque ex destinata malitia, sed vel infirmitate vel
ex ignorantia, semper autem contra animi propositum,
peccant, et postquam peccarunt, cum eodem
Petro dolent, lugent, resipiscunt? Quod si secus
fecerint, non illos ego appellavero sanctos: neque
de illis iutelligendae sunt meae praelectiones ac
disputationes. Deinde etiamsi quis contendat, sanctos,
quum peccant ex aliquo consensu, ut fecit
Petrus et David, obedire concupiscentiis peccati:
aliud mihi suppetit responsum quod defendam:
propositionem illam compositorum non pugnare
cum ea quam hic defendi doctrinam de perseverantia.
In mea thesi est: eos non excidere penitus
a fide: articulus compositionis habet simpliciter:
eos amittere fidem, sine particula penitus. Quis
autem infitietur: fidem etiam in Sanctis quum peccant
aliquo modo amitti, hoc est, suffocari, infirmari,
languescere, denique amitti fidem, hoc est,
fervorem fidei. Et aperte ipsi explicant de qua
fide loquantur quum aiunt: Amitti fidem quae est
fiducia de remissione peccatorum. Intelligunt igitur
quum peccatur ex consensu etiam a Sanctis, actualem
illam fiduciam, qua persuasi erant de remissione
omnium peccatorum, qua accensi erant in
Deum, qua denique fiebat ut nullius sibi conscii
essent peccati, quod sentirent, omnia esse remissa,
ita exstingui ut iam novi peccati conscii facti sentiant,
se reos esse mortis, quae Stipendium est
peccati, atque ita sentiant, se reos esse, ut etiam
simul intelligant, novo sibi acta resipiscentiae et
fidei opus esse ad remissionem novi peccati impetrandam.
Quis autem hoc infitias eat? aut
quando ego unquam aliter docui? Sed totam penitus
exstingui fidem, totamque tolli fiduciam, ita ut
de Dei misericordia deque remissione peccatorum
diffidant, neque illi docent, neque ego adversariis
concessi.
Vides igitur, frater, quam grave sit meum
peccatum quod articulis illis subscripserim. Sed
tibi dicam ingenue, qua in re peccaverimus omnes
nos: in eo quod nimis fuimus creduli, nimis boni,
nimis faciles, et nostra simplicitate atque candore
mensi sumus aliorum astutias atque calliditates et
putavimus inter bonos bene agier. Profecto verum
est dictum Christi: filios tenebrarum prudentiores
esse filiis lucis in genere suo. Ourandum nobis
fuisset, ut compositores quae verbo concesserant,
scripto etiam confirmarent : alioqui non debuissemus
subscribere. Sed contenu fuimus illorum verbis et
promissione, qua dixerant, se nobis semper daturos
testimonium nostrarum exceptionum, quum opus foret.
Ita stulti ducti fuimus ad macellum: acceperunt
aliqui ipsorum nostras subscriptiones et eas
miserunt, quocunque voluerunt, triumphantes de
nobis, seque extollentes quod egerint omnia prudenter
et féliciter: nos vero nihil illorum habemus,
quod possimus ostendere, nisi verba et promissiones
in recenti memoria, quas possimus referre et iuste
illis obiicere. Proinde fatemur ingenue astutia et
prudentia, vel aulica potius, nos fuisse superatos,
at veritate et doctrina minime. Imo contra contendimus,
adversarios, si nos non fefellerunt compositores,
ab impia doctrina Pelagii recessisse, ac
sinceram nobiscum amplexos fuisse apostolicam,
Lufheri, Buceri. Qua de re gratias egimus Deo,
et huius rei meminit Holbraeus, ad quern mox cucurri,
totumque quod a compositoribus audiveramus
retuli ut is quoque nostri pii gaudii particeps fieret
et gratias Deo nobiscum ageret.
Habes prolixius quam volueram explicatam
historiam nostrae compositionis, qua ita offensus
esse videris, ut dicas, meum peccatum non posse
excusari. Habes, quibus in rebus maxime, et in
quibus minime peccaverimus. Si tibi satisfactum
est hac mea responsione: tui erit officii, aliis quoque
quoscumque noris offensos fuisse, hac eadem
mea responsione satisfacere, nisi malis totam epistolam
communicare, id quod tibi per me liberum
fuerit. Si non est satisfactum, protestor, me nolle
habere te in hac causa iudicem.
Quod vero rogas, ut conditionem oblatam 2 )
apud vos accipiam, acquiescerem perlubenter tuae
et aliorum multorum (non enim tu solus es qui
rogas) petitioni: si liber essem, meique iuris. At
fidem meam obstrinxi Olavennensibus. 8 ) Vixissem
alioqui quam lubentissime vobiscum, hoc est cum
viris vere piis, vere doctis, ac probis et candidis,
in urbe ista tarn celebri, iucunda atque suavi. Sed
de his satis, reliqua ex uteris, quas communes D.
Vvreto et reliquis ministris scripsi. Vale et me, ut
facis, ama. D. Christqphoro réfères multam salutem.
Argent. 1. Novemb. 1563.
2) Vireti, ministrorum Lugäunensium, et totius consistera
nomine cf. Zanchi 13pp. p. 173 sqq. d. d. 20. Sept. 1563
et Zanchi resp. prid. Col. Nov. ibid. p. 174.
3) Mainardo prid. Cal. Aug. mortuo ecclesia Clavennensis
Franc. Belinchettum misit Argentoratum qui Zancho
ministerium offerret. Senatus se aegre eum dimittere declaraoit,
non tarnen obstare quominus vocationem sequatur. Zanehus
de concordia desperans resarcienda se venturüm promisit.
(Epp. p. 127 d. d. 7. Sept. Schmidt p. 673.)
12»