14.04.2013 Views

D- HIERONYMI IN IOSVE - The Lollard Society

D- HIERONYMI IN IOSVE - The Lollard Society

D- HIERONYMI IN IOSVE - The Lollard Society

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

In<br />

S.<br />

t ini<br />

In Synopfi.<br />

A D- <strong>HIERONYMI</strong> <strong>IN</strong> <strong>IOSVE</strong> J><br />

. terum,noua<br />

?<br />

Talmud.<br />

* bal-<br />

PhrJip.j.b.<br />

Ibidem.<br />

P R AE FA r I O.<br />

Andem Jim to Pentateucho Moyfi, &fat^yrifo*al4^<br />

uei<br />

contemnensfi difplicet, meminent^ illorunu uerfuum:\Os tuum abundauit et lin-<br />

nequitia,<br />

gua tua concmnabat dolos . Sedens aduerfusfratrem tuum loquebaris , & aduerfa filmm<br />

mains<br />

t^ponebasfcandalum:h^cfecifli^t tacui.<br />

Exifiimafti mique, quodero tmfimilu:ar<br />

guam te, & Hatitam ilia contra<br />

faciem titam.Qu? enim audtetu, ueliecentis utilitas nos<br />

eft,<br />

labor<br />

andofudare, & altos detrahendo laborare:dolere lud$os, quodcalumniandieis,& irrl<br />

dendi Cbnftianosfit Mata occafioiet ecclefa homines iddefpicerejmo lacerare,unde aduer-<br />

farijtorqueanturlQmdfiHctH* tistantummterpretattoplacet, quc & mihinonaifplicet,tt<br />

mhil extra recipiendumputat,cur ea^qu^fub a^erifc^^ obelis,ueladditafHnt,uelampu^<br />

tata legunt,& negigunt? Quare Danielem mxta <strong>The</strong>odotionis traditionem ecclefiefufceperunt?cur<br />

On genem mirantur, et Eufebiu Paphili, cunttas editionesfimiliter dif rentes?Aut<br />

qu^fuitftultitia.poft^uauera dixennt.jferre qfalfafunt ? Vnde aut in nouo. Tettamento p<br />

barepotemnt afrumpta tefttmoma, q in libns mterib.non habentur? lice dicimus , ns omnmo<br />

calummantib.tacere wdeamur. C^tcrumpoftfant^ Pau^ dormitionem , cuius uha wrtuti*<br />

exeplumcft,& hos libros quos Euftochio utrgini Chnftinegare nonpotui , decreuimMs,dum E<br />

fpinttu hos ngit artus,prophetarum explanation incumbere, ft omiffum iam diu opw, quaft<br />

^dApoftlimlmorepetere^fertimcu^etadm<br />

^!l*^<br />

* Athunalius. P^lcnslibcnjifcripcionc<br />

"<br />

deamm auretrafire.<br />

:<br />

nomcnTcfu difcimus,v bT^d'^ l iscada -1,0: res<br />

gefte continentur. Pppulum annos i6.guber nomc Icfu,ptinuo myfierij<br />

Hebncu Mofes fcripfic lilob.<br />

lofna<br />

fcripfic<br />

video facrarnenfu, Ducitcnim<br />

Icfus exercitu,^ cy cxtollerec Mofcs m.inus,inualefcebac If<br />

rael,cu af:t deijceret, imulefcebat<br />

Ain.ilech. Tucergo inuale-<br />

pauic.rrtortnus eft annorum t rq.<br />

brum fuu & ,<br />

librum fun , &ock>pofireni(js<br />

verfus,qiu ;n legc habcntur.<br />

Jc Lactatius. 'Jhntfi figuram<br />

gerebnt ille Ic-fus , qui cum pnmum<br />

Aufes vocarctur, Mjfcs<br />

futura prsefcocicns , iuffk cum<br />

Icfum vocarijVtquoniam dux<br />

militie; delectus eilet aduerfus<br />

Amalcch , & aduerfanum dcbellaret<br />

per nominis figuram,<br />

ARC VMENTVM<br />

librutn lofiic.<br />

<strong>IN</strong><br />

Efus filius Nauc typum Domini<br />

no folum in geftis, verumctiam in<br />

nominegcrens, tranfitlordanem,<br />

hoftium rcgna fubuertit, diuidic<br />

terram vi6ton populo , & per fmgulas vrbcs<br />

viculo.s,m6res,fluminn ) torretesatq;c6finia,<br />

fcir Icfus, c vi;icic,qn Mofes c-<br />

rigit manus. V ictus eff autepopu!n


Luc.m g.<br />

Rorru. 7.3-<br />

Glof ordin.in ArgumenJofue.<br />

A fed illc cui didum crat : Educ erercitum,& cnnftigc_ cum jlma-<br />

c. /ttb.Illudquoquc magni pcndcndum cft,quodcti in traniri-<br />

gurationcvultus Mofi omnium Hcbraiorum hcbetarctur<br />

,<br />

t.Cor.j. a! pcdus , ncc pofTcnt intueri faciem cius, Icfus non tantuni<br />

intuetur faciem cius, fed in intci ionbus tabcrnaculi myfteriorum<br />

confdtis perfeucrat.Libcr crgohic non ta gcfta filij<br />

NaiiCiquam Icfu domini mci facramenta fignificat . Ipfe.n.<br />

Colof.i. ducit cxercitum , & confligit contra Amalcch , & quod ibi<br />

adumbratur in mortem manibus extcnfis , aftigitcruci<br />

fuae<br />

triumphans principatus,& potcftates in . femetipfo Dcfundus<br />

elt Mofcs,tdcft,lex.Lcx cnim,& prophets vfquead lo-<br />

anncm.Vnde. Habcnt Mofcn, idcft Icgcm<br />

, &propbetat^u.iL<br />

Dcfundiis eft ergo Mofes famulus Dei, id eft,lcx,&: legalia<br />

przcepta.vndc: Mulicr viucnte viro alligata<br />

eft lcgi,& adul<br />

tcra nominabit,fi fucrit cu alio viro,&c. Muliere line dubia<br />

anima nominauit , qua: fub Mofi lege tcnebatur,&: viuentc<br />

viro alligata<br />

crat Icgi.Si<br />

aut mortuus fuerit vir cius,ideft lex<br />

abfolutam dicit cam animam, q fubicda cflb videbatur . 15<br />

nccclle eft Icgcm mori,vtqui crcdunt lefu , adulterij crimi<br />

nc non notcntur . Icfus ergo dns meus fufcepit principatu.<br />

Coferamus gefta Moficu principatu lefu.Cu Moyfcs educerct<br />

populu de Acgypto^ullus ordo in populis,nulla in faccrdotib.<br />

obferuaiuia , tranfeunt aqua maris falfam,& nihil<br />

habctc dulccdinis.Murus erat aquae a dextera,&: l?ua_. Cum<br />

vcro Icfus meus ducit excrcitum.facerdotes praxedut,arca<br />

tcftan\enti in humeris portatur facerdotu,non amar? aque<br />

non falfus fludus occurrit.Vcnioad;Iordanem,non in ptur<br />

batione metus,3i fugz,<br />

fed cu faccrdotib.arcam teftamenti<br />

dni portantib.in qua lex Dei,&: diuinx literx_feruantur. : Ingrcdior<br />

Iordanem,non in furto , fed in tubaru cantibus myfticum<br />

quiddam , & diuinum canentib. vt ad prxdicatione<br />

tuba? cxleftis inccdam . Ibi didum eft, quod diuifa eji aqua in<br />

duatpartfs,& vnus aqu* murus erat a dextris, alias a/iniftris, Hie<br />

vero,qui venic folaere medium parietem, fecit vtraq; vnu.<br />

vnaenim parteereda eft aqua, alia vcro pars dcfluxitin ma<br />

rc.Hic,quoque zif.Tarate vobis cibo: ad viarn. Hodie idem dicit<br />

Chriftus. Cibi enim opera funt,qux<br />

nos ad futuram vita<br />

velut fidele viaticum comitantur. Sed vnde iubet hos a bos<br />

parare.noti habentes frumentum Manna enim erat eis ci-<br />

bus. Sed cu tranfierimus fluminis hums ripas,definit mana.<br />

Ideo nifi quis parauerit fibi cibos , non potent fequi lefum<br />

terra promiffionis intratem. Vidcamus quos frudus primu<br />

capiant in terra promiffionis . Maducauerunt,inqmt primu<br />

frudu de rcgione palmarum , & manducauerut primu azyma.Nobis<br />

eni mundi iter digreffis,fi rede fequam'ur lefum<br />

puma occurrit palmar victona,& abjedo fermento mahti?,<br />

& nequitix.azyma nobis fyncericacis , & veritatis parantur.<br />

Mittit tn Tefus nofter explbratores<br />

ad Icrichontinu rege, &<br />

hofpitio fufcipiutur a meretrice.fed ideo fufcipit,ne vltra fit<br />

merctrix.Q>ii.Elibetanimamcrctrixfuit,dum vmeretinde<br />

fiderijs carnis . Sufcepitergo exploratores lefu, i.angelos ,<br />

quos mittitantc facie fuam,vt przpararent via,neq; inomnib.locis.neque<br />

in inferiorib. locat,fed in excelfis,quia non<br />

in infirmis,& tcrrenisdnm lefum fufcipimus,fed a patre ,pfcdu,&<br />

de ca:leftib.venientem.Ncc ftipulam lini,in qua la-<br />

tucrunt, abfquc facramentis accipio<br />

dotale indiinic-ntum,per quod fignificatur, q, mutandi erat<br />

.- ad facerdotale faftigium.vnde Pos autem gens fanfla,regale fa<br />

cerdctium. Vcl quod in facramento legis,vbi de facerdotibus<br />

annotat", populi huius, qui eft ex l.Petr.i.b,<br />

gctib.latebat<br />

occulta voca<br />

tio. Continuoinimicitias fufcepit merctrixaduerfus Icri-<br />

G.ilar.<br />

chontinu rcgc, quia caro<br />

concupifcit aduerfus fpiritum>& fpiritus<br />

J5-C.<br />

aduerfus carnem. vnde.Odit vos mudus,fcuote,quia me priorf<br />

uobis<br />

. Eft enim linum facer-<br />

odio habuit.Eftcrgo rex inimicus huius meretricjs,princcps,<br />

fcilicct<br />

fcilicet huius mud ,q. infcquit, &: occuparc aipit cxplorato- D<br />

res Icfu . Sed non tiia por,q per monies iccr f^.c: um,n cin per<br />

humilia . Ncc in vallib.dclcdantur,qma h.rc meretrix dicit:<br />

Leuaui oculos meos in monies, indc ueniec .wziliitm mihi . Non<br />

pot<br />

illuc afcendcrc princcps mudi , ncc p cxcdfum iter ad lesu<br />

pucnire,quia fi cu tcnciisin cxccltisl:)caucrir,dicicei: Mitte<br />

te deorfum,q.a humilia sepd!ligit,&ca mquib.et vfquead infernum dtfcendit. Movies non<br />

dixit.-5itf /b/,nec maximis !<br />

imperatiice,<br />

--mentis . Icfus vcro<br />

ait: StetfolfuperGabaon^lnt.i juperualie.mHailon. Hcad::x.t<br />

fcriptura, quianii'tijuam fie Dens audinit bominem . Icfus ergo<br />

meus folcm ftare fecit,nec tune tan turn ,fed multo magis in<br />

aduentu fuo , du pugnamus contra mimicos , & ludamuc p<br />

principcs,8i potcftates .Sol nobis iuftici^leinperaffiftit,nec<br />

defent,necfeftinacoccuberc. Ait enim: Ego imbifcum fum omnibus<br />

diebus. Ne folu duplicate die nobifcu eft , fed vfque ad<br />

confummatione feculi,donecobtineamus inimicos. Vidca<br />

mus ctiam quid promittai; lefus militibus fius.OAW/V,inquit,<br />

quemcunque fubdideritis ueftigiis pedum ue{lrorum,ueflererit. Hoc<br />

dixit illis,qui tune erant de regionib. Chanan^oru,^: cxterarum<br />

gentium, quas expulfis mdignis habitatorib.hxredi-<br />

tate poflederunt. Sed funt quzdam diabolical gcnccs,c6cra<br />

quas eft nobis fpiritualis colluclatio^uatafcunquc^-.'C his pe<br />

dib-noftrisfubdiderimiiSjipfarii rcgiones, prouincias,&: rcgnalcfu<br />

meodiftnbuentecapiemus . Fueruntcnimaljqn<br />

angeli,& in regno Dei magnifici.vnde: Quomodo cecidltiuQi-<br />

1<br />

mane oriebatur j Si hue vincere fi<br />

ftr,(jni potuero, meruero,vc<br />

diis meus lefus conterat Sachana fub pedibus meis , con fequenter<br />

accipia,&: locum eius in cejis. Sed in hanc hzrcdita p<br />

Ittfra<br />

te non ofcitantes, & dormirantes intrabimus. Irafuxgetis j^omangelu<br />

habet. Hanc nifi viceris in temetipfo,& abfcideris a<br />

te omnes motus iracundix,& furoris,locum que habuit ille<br />

angeluSjin h^reditatem caperc non poteris,quia<br />

defidia tua<br />

eudc terra promiffionis non expuleris. Similiterfuperbia:,<br />

zeli,auaritix,&: libidinis incentores funt angeli , &: inftindo<br />

res horu maloru , quoru nifi in temctipfo vitia viceris^ de<br />

terra tua, qua? iam per gratia baptifmi fandificata eft exter-<br />

' uo.a.<br />

minaueris,nullo modo plenitudme promiflz hejeduatis ac<br />

Wiaj rf<br />

cipies.Sub Moy fe non eft didum : quia ceffauit terra d prxliis.<br />

Certu eft aut, quod terra noftra in qua fuftinemus ccrtamina,virtutefoliuslcfuceffabit<br />

apr^lijs. Intra nos enimiunc<br />

genres vitioru,qu5 anima lugiter oppugnant. Intra nos func<br />

Chanana?i,Phereza?i,Icbuf i.Laborandum eft crgo,&: vigi-<br />

laiidunii &: multo temporeperfeuerandu , vthis gentib.tu-<br />

gatis,terra noftra ceilet a przlijs. Meditemur ergo in lege<br />

dtimins PT*J--<br />

dieac nofte. Hec.n.mcditatio quafi tuba animu tuum cocitac<br />

ad pr^lium, ne aduerfario vigilante dormias . Ideo ncc dies<br />

furticitad meditandu,fed & nox adiungicur. Conuertimini<br />

ergo in toto corde veftro ad Dcum . Orationi, & verbo Dei i.Cor. 7.1.<br />

vacate. Quid prodeft pro peccat's ieiunare,& iteru peccare? E" 11 -"^*-*<br />

Quid prodeft lauari & iteru ?<br />

, inquinan ieiunafti aliquanto<br />

tpcjinterim de Aegypto exifti,tranfifti mare rubrum , fecu-<br />

tus es Mofis mandata,f.legis, fed iam te a Mofe fufcepit le- j-Reg.* j.<br />

fus,qui fecundo circuncidat in colle pr^putiorum<br />

. Circun-<br />

cidcndus ergo tibi eft non modo idolorii cultus , que pt ius<br />

abiecifti,fca etiam auaritia , que eft idolorum fubtilior cul-<br />

tus. Vndc Icfus ait: Hodie abftuli a. nobis opprobrium ^tegypti, du lofucf.c.<br />

peccamus,& regnant in nobis vitia pamonum,quamuis reliclis<br />

idolis de Aegypto exifle videamur , opprobrium tame<br />

non eft ablatum a nobis . Si vero fecundo fueris cir<br />

Aegypti<br />

cuncifus.abfcidens a te onine vitium , ire, fuperbi?,inwidig, jp '<br />

libidinis, & hniufmodi , abftcrgcntur opprobria Acgypti,&:<br />

tranflatus in terram promiffionisjca-leftem h^rcdicatem ac<br />

cipies, per Icfu in Chriftum dominum noftrum .<br />

CAP.


B<br />

Libr.4.Antiq.<br />

libr. adu. lu-<br />

dios. lib. 5.<br />

adu Marc.<br />

lof.<br />

ue<br />

CAP. I-<br />

Gmtius. & Vtinam frnarveflra fcnditate,ficut<br />

He-liar, ficut lefu Naue,ficut Melchiicdec,&c. qui<br />

in caff i tare de vita cxierunc -<br />

jclfidorus.lofue fili;isNun,ex tribuEfFraim,in,<br />

Aegvpto nat',Mofi difcipul 9<br />

,<br />

fucceffor , nouiq ;<br />

: pnteftate<br />

prejij triumphator,qui qmufqueexpediret"<br />

vidoria , vtfol<br />

fiareccodo imperauit. lordanis<br />

etiam curfum tranfitu fuo<br />

flare fecit, duitatis Hiericho<br />

inex'pugnabiks murosclange<br />

deiecit.<br />

rium tubarumfono ,<br />

Chananeo: u euertit regna , re<br />

gcsextinxtf,ac populiiDci fo<br />

Jus in terra repromifiionis mduxit,eamquc<br />

forte diflribuic.<br />

Viginti fcptem annisprefuir,<br />

occubuitque no.annoru,atq;<br />

fepultus<br />

eft in Thamnafar ciui<br />

tatefua, qua; fita eftinlatcre<br />

mentis Gair, corra Aquilone.<br />

Ibique hodic infigne monumentumeiusoftenditur<br />

. Eft<br />

autem intribu Dan.<br />

Mofes ex mul<br />

$< Jofephus.<br />

Lihr.I.Antiq.<br />

sap.i.<br />

titudine pugnacem eligensiu<br />

ucncm , fuper Hebrews infti-<br />

tuit Icfum Naue filium,valide<br />

robuftum , & labores tolerarc fortiffimum,ad cogitandum<br />

fimul & , loquendum nimis idoneum , qui noffet decenter<br />

Deum,& Mofen dodtorem colere .<br />

pietate<br />

*Idem. Mofes cum ciTet fe:icx,Iofue fuccefforem fibi co<br />

ftituit,ad prophetias,&adm!litia7principatu , iicubi neceffarium<br />

forct,iubente Deo, vt rerum tenerct imperiu. lofue<br />

autem omnidodrina legum, diuinifqucminiftenjsMofe<br />

doccntc,eratinftrutus .<br />

3<<br />

Tertullianus.Dum Mofi fucceffor deftinarctur Aufes<br />

films Naue , transferturcertede priftinonominc,&: incipic<br />

vocar Iefus?Certe mquis.H me prius dicimus figuram futu<br />

ri fuiffe . Nam quia Icfus Chnftus fecudum populum,quod<br />

fiimusnos nationcsinfcculi dtfetcocomorantesantea , introdudurus<br />

effet in terra repromiffionis , mcllu,&: lade ma<br />

nantem.i. vita?a?ternx pofil-flioncm ,qua nihildulcius,idq }<br />

non per Mofen, ideft, non per legis difciplinam, fed per lefum,ideft,per<br />

noux legis gratiam prcuenire habebat circu-<br />

cifis nobis petnna acie , id eft, Chnfti prxccpcis , ideo is vir,<br />

LIBER <strong>IOSVE</strong><br />

H E B R A I C E<br />

I E H O S V A.<br />

C A P V T I.<br />

TSecunduin lite rani, viuit autem fpiritus.<br />

NICOLAVS DE LYRA. CAP. I.<br />

qui<br />

I Et factum eft<br />

poft.<br />

In quo notatttrtfrnpus<br />

in quo ifla mandatx<br />

faftafunt Io(uc,fcilicet,po/t mortem Mofi^et ante terminu luflus mor<br />

tistins,tjuid:trauit: lo.d:cbns,vt dicitur Deu'.vlt.t/uiamadataiflafa<br />

flu funt lofue a domino ante mifjionem exploratorum ab eo, ip/i aute<br />

mifjifittrunt ante terminum lnBus Mofi fecundum Rib.


u Glofordin.&NicokideLyra. 12<br />

@ enin. (mquit) Mo/Jw, ; :M. Et: Vfquc in hodiernum die ^Procopius.Dcus terrain ad Euphracr-m fe darnrum ill";<br />

A c; gitur\ofcs,vdarncnpofitueftl<br />

corum. cftpollicitus.indigmsvcrovitis, promifliombus ron ;knt.<br />

i. Co; Jmodum igiturdcfr pulumintro D.uudi tantum,&:SaIomoni,quidigni iticrunt,pr,efticit,<br />

duxitmtc; Jdiisiv.-ik-. us, # Thcodcrctus . Dcduxit eompdo quern dixcr. ;: Com. in c lof.<br />

Mofi,<br />

Rom-IDp<br />

NMUiUaporuit, Fi lisir.im legis Clinftut cui non qiucunqjcafupromilfio icc!niierjt,fed: Iferitauc-<br />

H''raU..in<br />

Maun.<br />

Homil<br />

t. de<br />

i ? a.<br />

B<br />

Hiuini crcdenti . vitiinMtidatt . Illi ergo<br />

.lllc Icfus n<br />

dicitur,<br />

T Viuciium. Eeati miles , quoniun ipfi poftrrram b 1NonMofc,<br />

o nioxdelinqiicnccs,quodpro-<br />

in cti:s Dona.IUcpoflqua M.j<br />

Itc Hicrul.ilem nos<br />

in<br />

pcrduxit.<br />

Expofit-<br />

# Rufmiis . Aufcs Naue fi-<br />

Syo*.<br />

liustumclcduscfletdiixpopiili,e6miitato nomine Aufc,<br />

Icfus cognominacus eft , quo<br />

. .. oitendcrctur hoc cflcnome,<br />

a ^I.cijbuur Jcfcrta, & inuia,&c. Et alibi. Multi tiiii dcfeitx<br />

c in-., -,111 h.ibct vuum.<br />

deierto, & Libano<br />

vfqueadrluuium manum Euphratcm . Omnis<br />

terra Hcthxorum vfquc<br />

ad marc magnum<br />

contra folis occafum erit terminus vefter . Nul-<br />

irtiius eft , tfle port r r A i tf o T -l<br />

lex perMofcM latacdlai.it U- ficutlocutus fum Mofi . A<br />

IcducisdignicacepoIlenSjifie<br />

regis rrfaiewicc pnrfulgcns.<br />

1 !cm. Fcius Dei ludicio<br />

vtMotifucccderet,<br />

qui tvpum , &: figura gerebac<br />

vet i leruacoris Chrifti. Qiiem<br />

Dcut-j b. i'difodu cnim illcc deierto<br />

in lul".<br />

per lordanc in terra promill..mnduxitpopulu.ticSiScru.itor<br />

nofier, ex ignoratue , &<br />

, l.itne dJVrto , p lctm,5i<br />

fjlutiicru D.ipcifau , in ccclc-<br />

^quodprincipibus^ducibus<br />

cuucniict.qui lalutem f.-quetibus<br />

fe populis darct . itaque<br />

ille lefusappellatuseft, q.cdu<br />

duex Acgypto populum, &<br />

de erroribus crem i hberatum<br />

in terram induxit.Ethic kins<br />

'<br />

dicitur, qui populum dc igno<br />

ranti.c tcnebris , &: mundi er-<br />

roribus cuocatum, introduxit<br />

ad regna corlorum<br />

lus potent vobis rcfiltcre cunftis dicbusvitz<br />

tux. Sicutfuicum Mofc, ita cro tecum t non<br />

dimittam nee derelinqu nn tc.| Confortare,&<br />

eftorobuitus . Tuenim forte<br />

diuidespopulo<br />

,pro quo iuraui patribustuis,vt<br />

da funt, &: dcfertum olun.pa<br />

radilum diuin5 rcddiderunt.<br />

qucm a Dco accipit<br />

Icftis. An<br />

a .e rr. iiic, f In protpeiitate B i.'iwe ne fuhucitat.<br />

fins f /';, ,.,.,, ha-c gens Antelibaim<br />

traderem earn lihs . C onf< Ttarc<br />

igirur, & efto eft,id eft, cccidiaVx ge'ntibus<br />

robuftus valde , vt cuitodias,& facias omnem congrcgata per Icfum Chfm.<br />

lege , quam praecepit<br />

nbi Moles ieruus meus.<br />

Ne declines ab eaaddcxteram,vel adfimdra,<br />

vtincelHgascun6la,qux agis Non iccedatvo ^<br />

lumen legis huius deore tuo, led meditabe- ^<br />

ris ineodiebusacnoclibus,vrcuftodias,cx: fa-<br />

cias omnia,qiixfcript.ilu!H in eo. Tunc 4 diri-<br />

earn .<br />

pra^cipio<br />

ges viam tua > & inrclligcs ECCC<br />

tibi,c6fortarc,&clto robuftus. Noli metucre, ^<br />

& noli timere , quonia tecu efr dominus Deus ij<br />

tuus in omnibus ad qiicunque perrexeris .<br />

t Dcut.ii.f.<br />

telibanum ante dicitur quafi<br />

pro Libano . Si ergo vidcas Matthzai.d.<br />

priore populum , id eft,,Ifracl<br />

iecundum carnc.quicratoliua<br />

vcra , ipfum intelligc fuilfe<br />

Libanum verum . Scd quia (p<br />

incrcdiiikatc fua anfcrtur ab eo<br />

rcgnum,v daturgentif.i cientifnt<br />

c SicntfnicuMofet&c. % Pro-<br />

copius. No cnim propria virttue<br />

holies vicirMofcs . Hu-<br />

tioncta mn>'d Mac>e tamu vir-<br />

ture fis , inqmt , virumque cc<br />

.o^at.-nt.aqucacvircs^uo<br />

terram tursaueclisdtfhibuas,<br />

confera.Qmnc&cuasaAonts<br />

iiixta lege accuracecompone.<br />

Lucas dc veto icfu , inquic,<br />

capitfactrc y cum tta^iocere.<br />

cnimlegi<br />

lefe inuarhominis<br />

a Omnem locunt,&c. Onmem locum qttemcwique afccnderitis vefli fubdidiiTer,omn^mcomplcuitiuftiCiam . Quaxunqueetia<br />

giispcitum veflrorura vobis dainod dn urn qnodammodofaffc imt>letnm tcmpotcSaloiHonii,cui<br />

ot s r.gesttfrAfjterunt tributary, & fit c\ponut^ddidtur j.1{e.x.d.<br />

Vniucrf.i terra delidcrabat viderc vultnm Salomonis,y- (in<br />

$uli d-fcrcbj'it ei munera,idc/i,tribi:t.i, n ipfi txponunt . Scd perfe-<br />

fi/Hs cxpcfliiHt >mpladnm in regc Mcjfia , quern cxpcftant futurism<br />

regon temper altm fuper totunt mundum Jcd-fal/ltas vtriufque difti<br />

apparct ex boc,(juod fubdimr,<br />

4 A c.Vfmo,&: Libano vfqtic ad fluuium magnii Euphra-<br />

Icn.Oninis',&:c.W;; c.\primumur termini tcnx fih.t Ijratl fniiffjc.<br />

5 VK.T tu.r.<br />

Qtiafriuspoft monetn Jafucfili' l/'raelpucaumint<br />

6 tune tdtctfaHfcomm cis<br />

prxi>a;t.c> unt , rl babciur in libra Ihdi-<br />

(um.^ftibi<br />

ibibabent,\(flrx,fed tnale .<br />

6 bicut fin cum M.QkJke.inteuclatio*ibus diHinb,& operibus<br />

M O R A I. I T E R.<br />

7 lea<br />

Aa -'<br />

quc filiofum locum adopt;:ier. Non dciiexirabeis,neq;ad<br />

dextram,ncquc ad finiftram^qui inquic :<br />

TV((/B iota vnutn,*tc Matth.f .<br />

aft x vnus d lege decidet, donee fiat.<br />

Auguflmus. Exhocteftiinonio.&aliis, probatur Mofcs Aug.Tho<br />

dctundus,vtDci tamulus,& Deoplacens,quamuis in eo il- q.i.fuper I!<br />

la vindivilacompleca fir,ne terram promiffioms mtraret.Ex<br />

quodacur intc-Jligi Deumetiam in boms feruis fuis aliqua p<br />

corporal itcr,vel temporalicer vmdicare,& tamen cos inter<br />

vafa honcfla, 6c vtilia habcrc.<br />

d * l^oa recede volumc/i.<br />

Procopius. Eft opus intclligentia<br />

. ^^^ ^ ei,qui<br />

7 Ita cro tecu m . Et bocfrtis patct ex decutfn libri<br />

infequcntib.<br />

X Non di mitcam nee<br />

derclmquam.H/V fit multiplicand verboium<br />

idemfigvificantliim ad malorem ditti affertiontm.<br />

9 ConfortareA' efto robuftus. Hie pomtur ftcundum madatit<br />

de terra diuidcnda,< ,iiprx>nittitiir diulna conjolatio,cn diatar. Con<br />

fortarc,& eflo ro. Sliderat enim lofu c^quod Afofcsfanclifflmus ma<br />

litU tM batus<br />

pc> feccaueratvnaqMiscontradiflivnis, propterquod<br />

prittMHifuirxl ingreffit tenaprormffivnis, & ideo merito timebat,ne<br />

Jibi aliattid jlm'.le at. cider ct,& ideo a Dco fult confoUtus t& affccutatus<br />

de terra acquifitione^ diu>fionc,ideo fubdittir*<br />

10 Tu cnim force diuidespopuloSj&C. DequoiwamentohAbfturGcuc.^i.c.<br />

Per mcmctipfum mraui dicitdominus y&c,<br />

it Confortareigitur,&:ci1o robuftus valde. Hie ponitur tcr-<br />

tinrnprttcepti-.m dekge Fernanda. EtpatetRtera vfquc ibi.<br />

1 2 Non rccedac volumen legis huius de ore. quia dcbebat *-<br />

lius docere de l?<br />

qi


.<br />

n<br />

13<br />

lofue Cap. I<br />

ci,qui legem legic,m primis vcro fide. Affiduii necnon ftu- * Procopius .Viaticum ex Man colli^ere fubcntiir nee fo- D<br />

ciium rcquiritur,quod qui habct,a Dauidebeatus pdicatur, Jumquiindiem.verumin triduurn, :id:- ;<br />

Omniaaimq**fsccriti, maait,profpercfnccedent.Lucmiapcdum<br />

ctionis tcnipiisKiU.icercc.I.>rcr cunduenim*nn<br />

)q ; ;idcotuni triic-<br />

' -*t<br />

.-<br />

*... -'l t<br />

. ..<br />

.il l|Ui L/UUIIl (.. )H<br />

mtofUM it-x<br />

r;w.qua conni matus oem mccu ac cimore encit. quiredi commeacum fnppendic.ibat.Non ouod mr<br />

rnandaflec , mific exploracorcs<br />

in Icricho, qui diuerterunt ad<br />

Rahab, & ab ilia occiilrari , & a<br />

tepopulo,acdicite:pr*eparate vobis cibaria,<br />

quoniam poft diem tertium tranfibids lordanern,<br />

6k intrabitis ad poilidendam terram,<br />

Dominus Deus vefter daturus eft vo-<br />

quam<br />

*<br />

lefiie dicens<br />

rege quxfiti & non inucnri , ,<br />

ipfa dimittente per feneftram<br />

illos &: monence vc tridciu in<br />

,<br />

moncanis laterenc. quatuor er-<br />

. .<br />

b ^ bis.Rubenitis &:<br />

cjuocj;, Gaddms, & dimidiae<br />

tribuiManalTeait : t Mementote iermonis<br />

li dies videtur in his cfle con-<br />

b<br />

C<br />

fuppend<br />

a Tr*cep!tqne ivfuc. Augug. Quricur,quoniodo hoc praxe- dii Man inopia eflcnt laboratun<br />

pit, poftquam dominus cxhortatus<br />

efteum, &: confirmauic *<br />

Nun quod nicer crafcu<br />

vcrum vc omnib.omiffis<br />

ad terram promifiani concchderec.Ad<br />

cres<br />

cniin^dicsdein-<br />

god<br />

iumpti. Cumq ; nutiafienc qua:<br />

circa fe gefta crane , promouic<br />

Icfus cum omni populo de loco<br />

vbieratdiluculo, &i veniens<br />

ad lordancm diuertit. Tuncpo<br />

pulus admonetur rurlus, vc<br />

poft triduu pra;pararcc fe cran-<br />

quem prarcepir<br />

filij<br />

iire lordaneni.Fuicergohuma<br />

na difpofitio prius quod tecic<br />

iiuntiari .<br />

Sperauit cnimiicuc<br />

homo hoc fieri<br />

poflc,ii exploratorcs cito<br />

reuerciflent,quib.<br />

veftri ac iumeata manebunt in terra,qua<br />

tradidit vobis Moies trans lordanem . Vos<br />

tardantib.mtclhgitur (&fifcripcufa taccat) Dei difpolidone<br />

cetera implcta vt lam , inaperecapudpopulu glorificari<br />

lefus.Vn rluuium cralituro dicicur . la die iflo incipiam tc exal<br />

tarecoramjiltisljrael,wc. Na& illi<br />

Cllinquibus Deus dicicur<br />

loqui,aliquidhumanadifpoficioneagcre voluc inquaDeu<br />

rectorc iibi efle confjdunt,fed eoru confiliafxpe ab illo mu<br />

tantur,cuius prouidcntia reguncur. Vnde Mofes canqua ho<br />

mo pucauicomncs can fas populi fibi<br />

cfleaudicndas, difpofi<br />

cio cms Jccro iuggerence diuimtus nuitatur.<br />

*<br />

Pro-<br />

N1COLAVS DE LYRA.<br />

X Pnjcepitq ; lo. Hie confeque nter fonitur diuini mandat execntio<br />

&f>rimo quantum ad ttumpo[>idumgeneraliter,fecundo quanta ad<br />

duas iribi's & dimidiamfpecialit(r,ibi;Rubcimis quoq; Circaprimum<br />

fciendurn,quodfraptum erat I'fue de tnen/itu Iordanis,t>t prf<br />

d; 'turn efl,ponitur htc cxecutio huius Tnadati,>ndeDcut.i.i.diflufuit,e]uodfiliiEfau&Moabitvc}2di<br />

derutjiliif Ifratltranfeuntibus'iHXta terra fitam cibaria, qtwdnonpo<br />

teft intelligi dc mana , qua non erat venalisjiec dabai a D o Idumxis<br />

et Moabttis:fed tantufiiiis Ifrad.Siatt enim in confinio leys er euan<br />

gtkifimul coAcurrtrunt legalia cum euangdiojic appropinquate tern<br />

fore, quo manna dcbcbatdeftcere ,/// concurrerunt in vjumfiliorum<br />

If.-ad manna & alia cibaria .<br />

3 Qupmam poft di.tcr.tranfibicis lor. Ex hoc dicutexpofitores<br />

ni'fln (.owmuuiitrjn hoc jetjuenies t<br />

dicut,<br />

ante Mud precept* mifit exploratores , qui antcquam reucrterentur ,<br />

remanferunt ad minus per quatuor dics,qui*pofiqua mijfi a lofue intrautrant<br />

ciuhatcm Ier:cbi>,& hofpitatifucrat in domo J(ahab,excun<br />

tesinde latucruntin mo'itanis tribuf dicbm<br />

lanqua reutnereiitur ad<br />

lofue ft babet/tr c.fc.& titc lofue mouit cajira , & venit ad lordane :<br />

!}>. manfe) ut/ilti Iffadiribus diebtis,vt habti infra inprincipio tcrtii<br />

capituli.& idea non videtur -perum fu:ffc yquod fecit . pnecoHi'^are Et<br />

dicunt etiam<br />

vltra,tjuodficpu miffm til lofuc dcjiiere,nc fltra attett<br />

.<br />

M O R A L I T R.<br />

taret<br />

a<br />

7r^tfr4/ewW.Pcriftacibari fignificatur fidci rudimeta<br />

qinb.infirucdi funtcathecumim adulci ante baptifmu . Per<br />

tic s afit dies lignificantur tna tcmpora.f.tcpus legis Mofai-<br />

c.i,:y tt-n>pus Itgis gracia-,q^ mccpic a Chnfti incarnationc<br />

c> iu in ir iii ccrtiz diei pcellic inflitucionc baptifm- ip.ann.<br />

&. i } .dieb.fjciic dicicur Luc.j .Et ipfclcfus erat incipient quaft an<br />

.//.,, jo. .3 t. Per baptifmu aiic eft tranfitus ad ccrrapromifviucucium<br />

in fpc.In re vcro poft fine vies prafencis, &:<br />

vobis Mofes flimulus domi-<br />

ni,dicens : Dominus Deus veftrr dedic vobis<br />

a T Vafainfinnanecadcanfliftuiiiapt.i.neftangamur & pcrcant,<br />

quibus non permittitur doccre.lcd cantuin dotcri.<br />

requiem &omnem terram, Vxo'res veftra: &<br />

a 5 Quineiiiunt lo]u.im litb K'c nietuciuur.<br />

quantum<br />

ceps eos adhuc mafic , dii pafcacisricu<br />

perado, azyma comcdcrunc.<br />

Tune, n.terra'prouentu<br />

victicare primum cgperunc.<br />

Porro cuiuis Fordant tra<br />

ici-luro commcacus necedicas<br />

imponjcur, operu videlicecpe<br />

nitend^qno eu Chrifto qucat<br />

diCGVC.Cibus mvus e/i/acere volttn<br />

tateciits quimifitmc. Helix quo<br />

que dicicur. Surge , & comedo ,<br />

enim Dei virtucis operations<br />

requirit.<br />

J Auguft.Diem cercium Tri-<br />

nitatis agnofcimusclie myfte<br />

rium. Cibus aufe pra:parandus<br />

fides incelligi deber,per quam<br />

in Trinitacenicreditur,&:adfa<br />

crametu baptifmi peruenicur.<br />

Quod ergo cue lefus ille<br />

t,<br />

populo fuo,hoc niic & vcrus Icfus p miniftros luos,dicic po<br />

puloChnfiiano.Qn^ideft.n.aliuddiccre.Parace vobis cibiun<br />

ad diem tertium, mfi.Trinitatis fufcipice facramentum .<br />

b K^-.bsntls qHQ(]ue. Adaman . Confiderenius quam fbrmam<br />

tcricanc duar & femis tnbus,qua: per Mofen hereditateacci<br />

piut,&: quam reliqu? nouem & femis, qua; pcr'Iefum repro uc*<br />

miflionem hnc fan6tr ccrre. C^ui per Mofen accipaincporcionem,oes<br />

prime geniti Hint. Ruben namque primogcnitus<br />

eft ex Lia,Gnd ex Zelpha,ManalIes ex fiha faccrdotis He<br />

liopoleos,vxore lofeph. In his ergo ta tQc adubrabaC" diwiu<br />

S for-<br />

taret/intliafaccrt -/e lofue in principio/ui ducatus , ft<br />

eumdirigcretin [HIS attibus,diccns: Non dimictam,neq; dcrclin<br />

quam ce. &pofltafubd)t*riNolrtfiCttKKy &.fioli timcie:qm<br />

dnsDeustuuscecumcftin oibusad quxcunq; perrcxeris,<br />

& idea non videiur conucnieny.quud dww.nminprincipiofui ducitur<br />

dimiftnt tumftc agere fyiriiuprnprio


I<br />

, P,,, ,<br />

,<br />

..<br />

IC<br />

,<br />

ly Glofordm.&NicolaJdeLyra. \(><br />

!<br />

I<br />

i<br />

,<br />

,<br />

I .Mil<br />

1 M n ,<br />

IjlllCI-<br />

. n!<br />

,uim. Vmm. impiimo'V-mi'is ||,<br />

S.-t p'lM-.ili<br />

rinpl.i.<br />

nnnni I<br />

n<br />

UK-<br />

! :M|M"|<br />

ilHIIIt<br />

.. mlli". atl him,<br />

|< ilai, i<br />

, "inniiMr<br />

,11 Iniil .jilulo<br />

.1 |<br />

,i ii.illllim , ml M.I<br />

ii, l.il. nil. s nlllu'-<br />

l I<br />

I"<br />

I I'lMII<br />

lnl.ii.-.ilui(m,i|iiin.ilo<br />

II il*< U i<br />

. inllinii Mu<br />

ie(1 ,n<br />

Hi. In, nv, /,-N:<br />

;<br />

, riillili<br />

'.-<br />

'!'">"<br />

,,,,',. i<br />

'<br />

l<br />

iu. i ,r. .1 I. ( i.'s , & mo-<br />

dtftit<br />

inlKiuni .1.' , .nurl.iii, l.s<br />

'<br />

1..UI.-..JHI non loin .|r \< ^nlit'j In.-<br />

I i, -mvpopnli -lu mis !i.-.ni!:,.uui boi-ns]<br />

ii i Mihuv.vil<br />

u-li;--, fiii.qiiii dctrin*<br />

Illl.lOvNllOi IIMllulo.Al j ..vIvlUUll .lliOIUili loll. I<br />

,<br />

'<br />

IDJ<br />

ml VI ..-mi ni.i.ii<br />

i. nc no u-tii.li .1 ,|.| i\i>u vi-<br />

11. il: ijcrai ipii I<br />

I '. inn n, ll nun<br />

.u> i IVLII mi. .!., i rinii<br />

i ;iii.'i ,) nci mur.'.n, i<br />

'<br />

16<br />

i mululiMlli's.ii.-i |,|nus<br />

i<<br />

.1 i.n HIT! \ il iti.nin.ilt<br />

llli-,|> ,, , Ii hint S> Imt.i<br />

iih.t.'Uiin<br />

iV t ;; ,i m,\- Am.ilc<br />

I Ii., , III II. IS 1,11-1 '-<br />

nc.Si il vli lilusdiixif i-Kcr-<br />

t iin.iini ,|ii:n,j, regCS liinnl<br />

t.!lllll,t|<br />

!!<br />

lul|i(.'iu!nnt'in I;;<br />

Dlliii ;o p. nn, i iir'ul.n,<br />

ll|,,|llM<br />

' iiiin.inl' oiniu's, I.HI-<br />

,|<br />

i'l nn U'li.iin in nninmi.luu<br />

tcinlac, &incl HI .-iin.nuii.li<br />

iu in.ilin.i (I, t in-lit.<br />

n -H 0>W.-'.i.'/iM' (>t.(tr t<br />

non v. ilvi( liiillnliliiplil.'iiiinlmit, ijuoi mn oj-ci .1 -onics<br />

/i/n/'.i (.muni s. I'loiopms. ('.iiuimi<br />

.ul ii.K- (mil .nl.liiil.i-. C^ii.ihs i-i.a I'.uitns,,!!!! U'l'.is.ai.li'M'tj<br />

li ,.| ipluis.jiuu|,\-i-ibislii.<br />

( 'Iu U lo i<br />

i 01 i<br />

MI 1 1, t.i i-il,-iln\i,;;i,|n.i<br />

Imt.<br />

in ii i nun i. ill. -., .1<br />

pi.i<br />

I'. ,i i o 1<br />

1 .1 IIK ti lol il.ino<br />

p.'i<br />

in. hi mu\<br />

p, .li-u-i nli-iiim illi,(^iios.ili,|ihspiin.nn li .jiiiims<br />

MS . -Hi- In 111 Irs , t|in poll j'.i.ni.i K ,-i- nun Inn n , pollu .la-cir,<br />

;.: mn poll vu. mi iinn luk-lilnis i<br />

ri(.ini,,|u,<br />

u-<br />

-,|n..t<br />

1 1. 1 is mi. ibns xiii'sl. i Irpi.iliitfiiim mill nun , li I', in Ins Jc<br />

I<br />

.plu li|-. u 1 1. a m . C<br />

.JIM<br />

oi ir.tlnos \ n ii, -. i imn np.n.<br />

1-<br />

||<br />

Id .M. ipnli,.|ii.ili h,'<br />

in 1 1 prmlit vri/ut nicnnHi .<br />

.:\,nt,vi. l'io. opuis.i l.ciilmoili i-u.iCliri*<br />

t<br />

i Mi<br />

i.o.<br />

I<br />

f i)l>>l.lIC.<br />

I , ur.<br />

.i/'.i'^.ij/c.x ///(7 />rw.i, AA.IJ.<br />

\t Kn|vitiis. Kubenjtis,teGa . I ;<br />

p. it<br />

liniu ti.inliiii bonuv.loJvM ,iV uns .i<br />

|<br />

pi.rl<br />

tn.s inu.ii u i<br />

..i \ urniiiini, \ liiinliu-i j'ppnhisi-ni-. U) p<br />

iloi.tun.iiui :us, iS. Yi.iinuitotin.iu.Mijnlu<br />

in up<br />

Li.t.Comm*<br />

in iJ<br />

F


Homil.j.<br />

1. i.Com. in<br />

Iof.co.lo.<br />

fHcKti.f.<br />

Jacob, t.d.<br />

;>.q.l..cum<br />

Horn 3<br />

MJI-. ?.a.<br />

c<br />

Matt* i.e.<br />

lof,ue Cao. II.<br />

ip,<br />

C A P. IJ.<br />

'-"^.If.cr. Sequitur. Duos vi.cx. # Rabbi luda. Ex-<br />

fabrilia<br />

ploratores inftrumenta habebat in manibus,<br />

vt fabri putarentur. R. NchcmiV>s.Simulabant<br />

fe<br />

figulos efle, &: fichlia per cam caufam<br />

vcnalia proponc-<br />

bant,nr alicui cflent fufpecb.<br />

# Author libri Tanhuma:<br />

alter erat Phi-<br />

Exploratorum<br />

neesEleazans pontificis filius,<br />

alter vero Caleb.<br />

5* Rupert. Cum qtiodomin 9<br />

crat, cui & dixeraf, truths uobis<br />

poterit rc/ittcrc &c. ipfe exploratores<br />

mittit. Non ergo quifqua<br />

vilom negotio tantum deceleftibus<br />

vt n5<br />

prejiimat prefidijs,<br />

eria ipfe<br />

fibi affit,vjgilando pro<br />

facilitate ingenij , laborando<br />

portionevinli. Na Iicut mini-<br />

diumis dubitarc<br />

ir.g fidei cft,de<br />

promifliSjfic nimie. temeritatis<br />

vel pr^fumptionis eft , citlefie<br />

per miracula pr^ftolari opem,<br />

ociofe fedendo manibus copo<br />

fids. Hominis namqueeftinci-<br />

ingrefii<br />

minct Rahab.& quicuerutapud earn<br />

a fDubolo.velmudo.quinuJtc.id.ud.suarrLre explorat<br />

runt f/.Merctrices aut,& publican; credences b^ptfsati liinr, D<br />

iicut meretrix exploratores lofue fufccpir, p. quos ?.b itcriLi:<br />

immic^getiscnpitur. Rahnb mtcrprctatur latitudo, hax Al'cgorice.<br />

cftcccleliaChrifti , qua: ex pcccatonbus tanquam exinc-<br />

retr'Ciu'one colleCia dicit . eli ^Anguiius mibi locus , ficmibi<br />

locum fbi h.iblteni , & c&tr. CAP. H-ts<br />

ir.<br />

autewnnbi iiitis f Chriltuj.<br />

enu'iinif ? fit ad<br />

dicitur . D'd.vt ^es<br />

Ifit ergo lofue<br />

a fDuo tcftanjepta.Tt crcdcnriura fide,<br />

vsl rebelliuin i:itjd=lita:ciu probaret an<br />

toad icntuin iudicii ,<br />

de Set! duo a<br />

s viros ex-<br />

ploracorcs<br />

I abfcodiro<br />

&dixitejs:Ite&cp/i-<br />

Hunc mundum.<br />

derate terra vrbemq; Jericho . Qui pgentes t<br />

a fEcclefiii ,fcilicct dc gcntibus con^regitz, qua: ante in delidci iis tanns fornicabatui<br />

cum icio is. Vn^c.M-iecrkes piarccdent<br />

vos in regno ca;Ioruni.<br />

funt domum mulieris Irnere tricis no i<br />

greffi funt hue per no<br />

explorenc<br />

terra .<br />

vc<br />

Mifitq; rex lericho ad Ka-<br />

qu-ni<br />

extends 'tenturij tua.<br />

tuas . &<br />

Hxc eft nien-trix cui , Salo-<br />

mon, qui price vcnic i.iccre eoru,quct-<br />

in cdis funt, & qua' in<br />

ttrns, reddi vrjum milk mian<br />

tern. IJla vcro,qu^ mortim ha- ^<br />

bebat mfancem prioris populi<br />

eft fynagogn,ue] eorum, qui in<br />

hejeiimdeclmaueriint.H^caii<br />

te meretrix exploratores Icfu<br />

fufcipit, & fufceptos in fupiori t caupop , .<br />

CMmcntlS- im<br />

pcrmanct. Ncc folum in<br />

ipfe<br />

fupcnonbus permr.nec , fed<br />

& meretnx,queTufapiccx me<br />

retrice fit ,pphetcs. diciccnim.<br />

hab,dicens: fiduc viros , qui venerunt ad te,<br />

pere,Dei<br />

& ingredi<br />

funt domum tuam .<br />

S'cio quia uvminu* tradidic vobis<br />

Explorato^<br />

autem perficere .<br />

Adam. Mittutur a lefu explora<br />

tores ilencho,& fufcipiut a me terram hanc,&c. Vidcs quomoretrice<br />

Rahab . ifti Exploratores pnt angeli Dei putan,m do olim meretrix impia, & imirmda.nuc fpuifcmto repleta<br />

illud. Ei ce mittoangelam meum ante faciem ?4>,eirc.^uod per eft,de pteritis confitetur, de prefentib. credit,de fiuuris ,pangclos<br />

inuifibiliter , p loanne vero vifibiliter coplebatur. phetat.Sic Rahab dilatatur, & proficic vfqucquo^ omntnr- *<br />

Decuuis baptifmo dicicur, \-{uia Scnb*,& Tbarifai non credide raexiuitfonm eoru. Scd & laphet dilatatio interpretatur^i<br />

N I C O L A V S ^ B LYRA.<br />

liltergo loi". Hie d>.{cribiture\i>ioratorutn miflio. vbi<br />

j,cproceditur, ijuiaprimo exploratores mittuntut.ftcuao<br />

a muliere ibi.<br />

abfconduntur, Tollenfque mulier.<br />

te> tio abfconfi de reauiruntur ibt .<br />

patio , Necdij ob-<br />

dormierant.^4^(3 cum ccrtofigno dimitiuntur , ibi.<br />

Dimifit ergo eos.quiato ad lofuc reuertuntHrjbi.llli vero anibu<br />

lantes. Circa primumdicitur.<br />

i Mifit cr.Iof. Hie dicit l(a. Sa.ejuod miff-') iflortim exploratorum<br />

faciafuit ante terminu luttus mortis Mofi,quodprobatjic,


G.T<br />

4? A<br />

ra fed vc folucc<br />

mclionb. * b~-<br />

dicndo acquire<br />

rct.Prcftacur enim<br />

plunnuim<br />

ir.Uis, quiicrcgere<br />

nelciunr,<br />

t abfcendit- cu libimecipfis<br />

no comittutur,<br />

fcd fcrui mint<br />

fuper tedO.<br />

M tr.i7 c.<br />

l.ucx. l.C.<br />

Glofordin.& Nicolai deLyra.<br />

20<br />

#Zon.iras.Fxn!orarorcsHicricu:i;hcm mi Mi, vrbctota T><br />

ipfcformam Gentilis populi gcrebac. & Chanaa piicr fern;<br />

ci fub'K if a patrc, & fratri (no Sc in forma coru,qui ex circu<br />

ciiionc- faUiacMn quo m.rada bcnignitas, & prouidctia Dei,<br />

q voles Tx-ccatori Cha pftarc rcmed.u, & falucc.leruum fcciim<br />

tratnbus fuis.licut Lfau fratri fuo lacob non vc i- viros illos<br />

, ignotos,ancc<br />

Solis occasu,apud fe cocnatos diiccl<br />

iaccnt mclion-<br />

bus.Vidcs,qua<br />

nuilca bcnignitas<br />

dni , quam<br />

abfcondic aunbusvulgi,&<br />

vcr<br />

bis flfpcnorib"<br />

ne feruus<br />

tcgit,<br />

mains, &mgra<br />

tus cotemptor<br />

cfficiatur ii in<br />

mifcricordiado<br />

mini fir intcllc<br />

xcnt bonitate.<br />

^Procopius.<br />

Proponit fcrt-<br />

meretncis vita<br />

res quinpe funt , & omriem terram cofiderare vencrunt-l<br />

ir Tollenfque<br />

, fF,dr'.ir,. rudleconfcnuni. j<br />

mulirr viros abfcondit, & ait: Fateor,veneruntadme,fed ncfcicbam ]<br />

vndeefTcnt. Ciicjueporra claudercturintenebris, &illipariterexie-<br />

runt , ncfciocjuo abienint. Pcrfcquimini cito,&comprehendecis eos.<br />

Ipfa autem fecit afcedcre viros in folariu domus fuse, t operuicqi^e cos *<br />

tftipula lini quo? ibi cmt Hi aiit,qui miiTi fuerant , fecuti funt eos<br />

per<br />

claufa eft. *<br />

via,qtix ducit ad vada lordanis, illifque cgrelfis,ftatim porta<br />

Nccdii obdormiuerant.qui latebat,& ecce mulier afcendit ad eos,* & 6<br />

ait :Noui quod diistradidericvobis terram. Etcnim irruit in nos ter-<br />

ror veftcnScelan^ucruntomnes habitatorcs terr?: *Audiuimus,quod I<br />

ficcauerir'dominus aquas maris rubri ad veftrum introitum , quando<br />

cgreflieftis ex ^^ypto, &qua:fecen'tisduobusAmorrhax>rum regi-<br />

bus,qui erant trans Iordanem,Sehon,&Og, quosinterfeciftiSj&hsc<br />

audientcspertimuimus,&:elanguitcor noltru, nee remanfitin nobis<br />

fpus ad introitum veftrum. Dnsenim Dcus vefter.ipfe<br />

eft Dcus in coe-<br />

a 1 raftuin tacit pro faluce luaA fiiomm cum rctlamcr.t's dn:nur. .<br />

lo furfum,& in terra deorfum. t Nunc ergo iurate mihi per dominum,<br />

vt quomodo ego mifei icordiam feci vobifcum, ita & vos faciads cum<br />

domo patris mei , dctifejue mihi verum fignum , vt faluetis patre meu<br />

,<br />

fl[Te ' Ilh llc ;*<br />

.<br />

m tlici clul1 ><br />

'f.<br />

allUSallO<br />

iProcopius.<br />

Ingcnsquoque<br />

fapuin R.ihab<br />

elucec,ab inqui<br />

fitonbus cmm<br />

intcrrogata, ad<br />

(e ingrcHbs no<br />

pcrncgat,<br />

mod:cu enim<br />

mere<br />

( im-<br />

di bile eft, )veru<br />

T'Hii. i.<br />

Anil.ll.<br />

flntra.tf.c.<br />

buntur , pcrfccuturi<br />

eos .<br />

Com. in Ii<br />

illud ,<br />

fide cocihatiic.<br />

Subimuhc. 1^*<br />

per film hanc di-<br />

tio,qi.ia,' pnncipioht<br />

, feruta-<br />

cioiiiscaufatiuf<br />

fee.<br />

* lofeph.Tu<br />

multu fedato ,<br />

Rahab dcdu-<br />

ptates , rcgnutj; tenebrarua Saluatorc miiios tuagelii pra?dicacorcs:<br />

s t it<br />

ftiptti;<br />

IJII.IS<br />

tas hobcbafl<br />

per.<br />

E<br />

t infra 6 ct.<br />

li.j. Anu.t<br />

Heb n.<br />

Tic.^.<br />

i. - quo maeis ipfius<br />

Anti.c. r.<br />

rmitatione admircris.Quod auc viros cxci ccns viros, &: pen'culum proeorum falutefaciens fuum,q ii<br />

pcrcert digoataadmirationis nihil hec . Quid enim caupo capi in corii occuitatione pocuiflcc, nequaqua Regis fupplicia<br />

cuafiilec , fed cu oa.ni domo peffime dcpcrillec,rogabac<br />

vt habcrent fui mernoria , &: duin Chananxoru cei ra obri -<br />

ncreut,hmus falucis repefatione eos iibi conferrc polcebar.<br />

J.tAu^uit.Quod fcnpoim cft,DcumbenefeciiIecum He<br />

brgisobJK'tncinus & cii Rahab merccnce , non idco factu<br />

eft quia merits fun: , fed quia in homines Dei mifcricordcs<br />

fuerunc. Non cii in eis rcmuncrata fallacia,fed bcnc-uolcntia,bcnignitas<br />

mecis,nQiniquicas metietis.Illa Ii afuisciuib.<br />

eli'ec<br />

occ:fa,,{i mijTencordi^ opcre , vica ifta pretiofa in -jlpe<br />

ctu dni moi'te finuiiilec, & cru,a exploratores eius bcnericiii<br />

inane non fuillct. Pcoiudc,quia pcregdnos homines Dei fu<br />

fcepithofpitio, quia in eorum fufceptionc pcnclit.ita eft.y.a<br />

in eorudeum c redidic , quia diligcncer cos occultauic, quia<br />

remcandiperaliain vidconfihu tideliffimu dedic ,ettu^:ic<br />

Hierufalc ciuib.imitanda lauditur . Quod auc mentita elt,<br />

ec ibi<br />

fialiquid pi ophcticu intelligencer exponicur non ta-<br />

,<br />

men imirandu lupicncer proponicur , quauis dcus ilia bona<br />

mcmorabi liter honorauerit,hoc malu clemeccr ignoueric.<br />

& Riipcrtus.Spirit'jaliterRcgi Hiericonunciatua;c-^,ve<br />

niffe ab lofue milfos exploratores , quando principi huius<br />

minus? fidesautemeiuscftmuifica,dnum<br />

mudi diabolo reipfa copercu eft vcniflc , p pricip^cu aereas<br />

enl<br />

coficcturad hunc modii. tiominus D'us tu-ts Domwus eflvnictts.<br />

Eftvcro hxc mulicr cuiufdum in marganc;c Into detolli in<br />

ftar , qux cxitu Ifraclis ex Aegvpto non afcribit dijs, verum<br />

audiuimus insult, qii'M.i Dofiiintts Dcus vrftcr e$it cum ,/tegyptits .<br />

Acqtffamanon percepic,diuinaopcpcr fidcarripuit. Qua<br />

.-<br />

re ca admiratus Paulus inqtiic Pcrjffcw non periit Kjbab cum<br />

im>cdn':s. numeru om<br />

qucexploratorc.sfufccpi:,ca[Viquein<br />

nium fanaorum reteri. Ccccrurh,lucuIciKani figuram Ecclelicgentilispr^tulit,<br />

qu^priusin f.<br />

Cjp.i 7<br />

repcntc pr^cepit comprehenfos adduci, vc<br />

.<br />

F<br />

1. Com.in I<br />

cos corqucns agnofceret.quid agcrc<br />

1<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

volentes adeflent.<br />

Zonaras.<br />

Tol.mu.H/c exploratores abfconduntur. Ijta rnim muUer andi-<br />

tis mirabUibMs^u/t Dcus ftceratprofiltv iffad credidit wfam fffe ve<br />

ruta Deum>&pcr confccjucns implctiirti promi/fum, quod ciifeccrat<br />

de terra capienda^& idco co^itans defalute fua jp:r:tn;Ji,& c->rpo-<br />

rali,&fu confenxninitetii,fal"4'iite*ploratom,vtj>eos cu f


'& ipfo mu<br />

o hjbinbar.<br />

r infequentes.<br />

Aft.j.<br />

in lof.<br />

Act i*.<br />

B<br />

Homii.j.<br />

c<br />

Lucx.i.e<br />

21 lofu<br />

Cap.<br />

II. 22<br />

dicatores , & qn dc cordibtis hominum.dc tcplis,vcl fimu- lud arhkror indicarc , quia fcneftradomii illuminat, &T c D<br />

lacris gentium ilium eijci arptum eft. Mifit ergo rex ifle fi tantii luminis capimus, quantu fuffiaat oculis noftris,& vi-<br />

lioru fuperbix,&<br />

dii ingeffit, (rd tanquam per feneftram per incarnationcm<br />

fua fecit nos lumen deicaus afpiceire. Ideo mihi videturii-<br />

& matrem ; fratres ac forores meas,&omnia<br />

rex lericho, i.ftuhitia%prtmum Neronem fm.-& incarnario Saluatoris non nobis<br />

intc-grii dcicatis afpediaboli<br />

lidorem prxcipuum, dcinde Domitianum deinde<br />

,<br />

Traianum,deindecxteros omncs, hominum quidcprinci-<br />

, pi'S dxmonu autefatellites.<br />

Jfti dixcrunt ad Rahab.id eft<br />

gnun'i falufis per feneftra datum,<br />

quo falutem confequan<br />

turomnes, quiindomoeius<br />

funt. Qu.e aliquado mcretrix<br />

mano diffufam , qux Chrifti<br />

Apoftolos fufceperat.Edwc W<br />

*<br />

ros,&c. Hoc dixcrunt editis t<br />

nouis legibus, profcriptionibiis,gladijs,&<br />

ncuis tormentoru<br />

vt Chrifti no<br />

generibus,<br />

men,&: Apoftolorum f\dcex<br />

tirparenr. Ac alia nunquam af b<br />

fenfum pi^buit talib.jmp,&<br />

fidei margarita abfcondit, &<br />

fua potius<br />

vita prodidit.<br />

Sic<br />

Paulus Damafci quum folus<br />

quxrcretur, a fratnbus p mu<br />

rum volcns fubmiflus eft in<br />

a lAnima. noilrafn pro yobts y etc.<br />

& Procopius . Itacarceris<br />

cuftoscumfufcepiflct Paulu<br />

& Silam,quib. credidit,inq.c:<br />

9<br />

Qydmihi,ft ferncr,faclo e.op<br />

?<br />

Cut Hit: Confide domino Icfa Chri<br />

^o.itaenim tu,& cuda dom9<br />

tua feruabicur . Et confcftim<br />

capitib. facrx tinctioni fubmiffis,<br />

veru reccperut fignu,<br />

fanguine videlicet cocci neu<br />

Chrifti pro nobis oblati. Obtcftati<br />

porro etia funt fidelibus<br />

<strong>The</strong>flalonic^.paratos effenofolu<br />

ipfis impure<br />

Eua-<br />

geliu, verumetialuas ipforii<br />

animas pro ipfis cxponere .<br />

b Demi/it ergo , valles incedcre,humilia,&:<br />

dcieda refugite, qux excelfa funt,& fublimia prxdicate.Ipfa<br />

aut pannum coccincum ponit in domo fua,per qcf faluet'<br />

abexcidiociuitatis,coccineu,f.quod fangumis formatn gerebat.Scicbat<br />

enim,q, nulli eflct falus,niil in fanguinc Chri-<br />

fti. Daturetei hoc mandatum : Omncs,quiinuentifuerinc<br />

in domo tua,faluabuntur. Si quis ergo faluari vult,vemat in<br />

hac domu,in qua Chrifti fanguis in lignu eft rcdemptionis.<br />

Na ipud eos,qui dixerunc. Sanguis eiusfuper nos, & fuper Jilios<br />

wo/^oj.Chnfti fanguis in danationem.Pofltus eft cnim lefus<br />

in ruina,& in refurredione multoru. Idco contradicentibus<br />

iigno cius crticitur fanguis ad pocna, credentib. ad falutem.<br />

Nemo ergo extra ecclefia faluat . C^ui foras exit,mortis fux<br />

omnem C9gnationem tuam congregauens in<br />

a In Ecdeliara. b ^ Nemo extra ccclefiam (alu.itur.<br />

do a<br />

mum tuam .<br />

QJJI oftium domus mx egrefTus<br />

fuerit , erit<br />

fanguis<br />

in<br />

ipfius caputeius, &nos<br />

erimus t alieni. Cunctorum autem fanguis,qui<br />

tecum in domo fueriiit,rcdundabitin caput no-<br />

ftrum , fi eos aliquis tetigerit . Quia fi nos pio-<br />

dere volueris , & fcrmonem iftum proferre<br />

in medium , erimus mundi ab hoc iuramen-<br />

I0<br />

crat, miidriia eft i aqu >,& fpu<br />

fancto,&ii< (imeUiiie Chrifti.<br />

*<br />

d iiinoxu. -34 Ircnxus Mar-<br />

tyr.llahab fornicaria, ( perc<br />

Ecclefia ex gen ti bus collects<br />

manifeftabatur ) femctipfam<br />

quidc pdenauit , q> etTl-t getilis,omniu<br />

ptpru rea.Sufcepic<br />

aut fpeculatores,qui fpcculabantvniucrsa<br />

terra, &:apud<br />

fe abfcoditjPacrCjf.iV Filiu,cu<br />

Spintufanito<br />

ciuiras in qua habicabat,cocidiflet<br />

in ruina,Rahab pferua-<br />

. Eccu vniuerfa<br />

ta eft, cu vniuerfa domo fua,<br />

fide iignicoccinei.SiCj&Dns<br />

dice bat Phanfxis , cj. aduentu<br />

cms no excipiebat,6c coccint<br />

fignu,(quud erac palcha,rede<br />

pc:o, & exodus populi ex Ae-<br />

gypco)nullificabac, l^ublit-jni, '<br />

C7 wer:.tricci recedent vos in<br />

.^Aug.M:-rccnx^^;; In<br />

fufcepit nucios, i<br />

prxfumpfit<br />

promiflione , timuic Deu,cui<br />

didu eft , vtp feneftra tiAitte-<br />

'retcoccQji. vtin frotc hcrct fi<br />

|inn oxii.<br />

.<br />

gnu fanguinis Chrifti, Eccleiiam<br />

.<br />

gentium fignificautt<br />

* Procop. His fimilia Mo- Coram.m lof.<br />

fes^uoq; madauit, vt fanguine<br />

poftes vngat, & limina,ne<br />

qiiequilqua domoexcat,quo<br />

vaftatoreeuicct. Vbi EcclcfiC;<br />

figura crat^qucadmodum hie<br />

quoque in domo Rahab, nnncquc fidei con teflio per fune<br />

ngniftcatur. C^uicunque igitur fiduciahabct in ouili,Chnfti<br />

figno notatus maneat.<br />

J< Rup. Funicul 9 coccine 9 9<br />

in feneftra Iigad ,tirul 9<br />

cpafli6is Comm.inlof.<br />

caP- "<br />

dnicXjinter oculosecclcfia: iugiter pingehd*.C6eoinc' iiicj]<br />

i frotc.<br />

funicul',fanguincue crucis fignaculu iugiter plgedu<br />

c EtpatretHU. # Cypna. Fons non file Ecclelia,nec (cindi ^-^<br />

aduerfum fe,aut diuidi potle,fed infeparabilis domus vnita- gnum ,<br />

te tencrc mamfcftat diuinx fcripttir^ fides, cu de facrameto<br />

jptiwndis<br />

pafchx (& agni fcriptu (it .in domo vna ^oiut.<br />

comcdctur. Qd ite circa<br />

Rahab exprclTum vidcmus,cui dr.- "Patretuu,^ mam',quo<br />

- "---<br />

fa ^ ,<br />

crameuto dcclaratur, in vna domu folu.i.in Ecclcfia,viduros,&<br />

abintei itu mundi eualuros,colligi oportere . Quiffs<br />

aut foras exient,idcft fi<br />

, quis quauis in Ecclelia gratiam cofccutus.rccellent,<br />

&: ab Ecclelia extent, reum fibi futurum.<br />

Jc Idem. Stare tu,& viuerc pucas polle dc Ecclefia rcccdcte?<br />

Sedcs fibi alias, &: diuerfa domicilia conccdentcm?Cum cli<br />

dum fitad Rahab , in qua prxformabatur Ecclefia . Tatrem<br />

tuum,& matrem tuam, & fraircs tuos<br />

colligcs ad in dui<br />

ttipfam<br />

tuam, & erit t omnis^qmexieritojtiumdumustu foras,nns fibioir.<br />

f QHioJlium domus tux egre/ftui refpond.Anim.no.&c. Hie accipitiir animapro toto bo<br />

mine,(fnia cjl pars principalis homais^>elpro ipfa vita hu;nana^u


i.j.Annc.i.<br />

, diccn<br />

fere.<br />

Eiuifio.<br />

mara fccerjr, Un<br />

gaiiipft^<br />

eft in ca-<br />

futc.<br />

g!onof.jUi:-t q<br />

di.-.ti fjtit 0-<br />

'<br />

illti<br />

probantc S.iluatorc:<br />

\temorcro<br />

R.ili 'ibylonis.tcictiu<br />

me,<br />

GIofordin.&NicoLi deLyra.<br />

to,quod ad iurafti nos. Etilla locnri<br />

rcfpondit:Sicut<br />

cftis,ita fiat. Dimittcnsq;<br />

eos, in fjncltra.<br />

vtpergerent, appenditfunicultlcoccinefi<br />

lllivcro ambulates pcruenerut<br />

ad motana ,&maferun[ ibi tres dies,<br />

donee reucrteretur* quifueratperfecuti .Qua:rentesenirn per omnc<br />

viam.non rcpererunt cos . Quibus vrbcm ingrefiis reuerfi funt, 5: de-<br />

fcenderunt exploratoresde monte, &Iordaue tranfirrllovencrunt<br />

'<br />

'<br />

f -acres flmr ,<br />

4<br />

: D<br />

omnrs p.T vnii<br />

(illm<br />

u>crn..-urn<br />

li<br />

g!1<br />

Chri':<br />

n:if<br />

Th?od;irer.<br />

f r ,. Pi-ilioncs c<br />

adloiueniiumNun, narraueruntqueeiomma, qucc accidcrant hoi . 4 r<br />

><br />

q-.iicuauc atqucdixerunt<br />

aeulcuDeialicftras,&<br />

timorcpro(tratifunt cunclihabitatores eius. *<br />

roriun V nide<br />

.<br />

: Tradidit dominus omnemterram hancmmanusno<br />

<<br />

m , angufiiaci a<br />

peccatis , denigrati<br />

in vitijs , co:if:vi.int vericaci.\<br />

vcnicdo in vna domu Rahab,cognati fiuc,& qui vcro funt cxcra illam non fruuntOT ztcnu vita .<br />

T ibis cnim<br />

., 'j facie nolm<br />

,<br />

falus per Ecdc- Jtic ,<br />

t>| , to , tHUi prpuemt, viderunt noi.<br />

fraties<br />

N 1 C O L A V S D E. LYRA.<br />

I Appendit funicu. id efl.fljtim cum appendit, nc obliuioni dare<br />

vt hoc exploratorcs vidcrent anteqnam recedcfcnt .<br />

9 Ilh vcto.Hicexplorxturcs jdlofuereuer.wttur t ta-<br />

pr&initlhur<br />

mtn u:itatiu eotum tribus da-bus in montanls .<br />

,<br />

CAP. III.<br />

ftndo vidtritis . ! lofc.<br />

Icfus tran fpofuit cundtum<br />

cxercitu,totamq; multi<br />

tudine tali modo. Precedcbac<br />

quidc<br />

faccrdotcs t)apce4 arc5,<br />

dcldc Leuitetabcrnaoulii<br />

&: vafii 3qu9^d focrificioru mi<br />

niff cria writ nccclTiria defere<br />

tcs. ScqucbaturauteLfuitas,<br />

per<br />

tribus fuas omnis oxercituSjhabens<br />

in medio infantes<br />

muliercs . Mctuebant<br />

atque<br />

cnim propter cos, ne vim pa-<br />

, ccrcntur n flLimine .<br />

< Rabbi Letii.Finiturninm<br />

erat triduum , incipient? ifta<br />

hodte , q ad decimu die menfis<br />

cum pdncrct,pftiruta crat<br />

traiciti5i. Vera luceclFc cxpe<br />

dtata moncnt ilia<br />

in luce Midi<br />

3<br />

Reuerfi<br />

3<br />

Rcuerfi func. fciUcettxptoratQiKi demont.inis ad Locuiu vbi e-<br />

rattranfitus<br />

lordanis .<br />

4 Atque dixerunc. ^fcfi Jiccrct, : t* cerium eft acft efftt fattam-<br />

Et caufj fabdiiur ciiwdicitHr .<br />

5<br />

EC timorc proikaci ta:ic. id cft,nw hahii* virtntcm re{ifl.tdi.-<br />

P. tis ' III.<br />

culcu diuinu fceli- numc^p E<br />

. .<br />

r_ :<br />

^' j L n i cicraic:tionc,bcil!qiicaufpi-<br />

< Gitur lolue de nodle con .<br />

cio . Djniq vc hac lp f.)exp.a-<br />

furgens<br />

mouir. caltra e-<br />

gredientefque deSetive<br />

nerunt ad lordanem ipfe<br />

tionc permoti binniu am mi<br />

attcntiores effencad confide<br />

randiim , quod<br />

miraculum.<br />

fattuiu ibarur<br />

& omnes filij Ifrael , & Aug. Scribe populo dicunt:<br />

. .1 c ^<br />

morari font ibi<br />

per tres 4<br />

Cum videritis area testimony D i<br />

aoflrh&f*ccrdote*,etLeuitaspor dies. Quibus cuolutistra<br />

fieruntt prsecones per caftrorum medium, &<br />

tclamare cocperunt. Qnando videritis arcam<br />

tantes eam,&c. iuflu eft<br />

Loge<br />

foedefis dominiDeiveftri, &facerdotes ftirpis<br />

Leuiricx portantcs ea.vos (e<br />

I quoq; cofurgire,c>: i ^ 4 ^ ,- * *^) _. ^i .<br />

quimini pcedeces,fitq;<br />

inter vos , & area fpatiii<br />

*cubit r 'ru duu milium.vt t procul magis videre<br />

f>ernottarur t t,&c. jpriusno ambulaflis n ea lata eft traicdtio vt ta , inflgnc<br />

} &cauetene appro-<br />

miraculu abomnib.pfpcduexploratumq; ficret . Deinde,<br />

vt vel vna nocte haberct populus<br />

jd cxpiadu quoda fandtita<br />

tis<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

C A P. III.<br />

Gitur It)fue. Hie confc'jitaitcr agltur<br />

dc igrc/fn Hn.t, ffiitur,vt babetur l


5 er<br />

.bau. e.ii.<br />

RaM.if.a-<br />

lofi<br />

uc<br />

j: Hvbrari.Tribns pafloribus Ifraelis cria infigniadonaco<br />

ccfTa fun:, Mr.nna quide Mofi columna nubis A.ironi,pute*<br />

Mr.riz mentis Morcua porro Maria,fublat 9 eft purcus,recu<br />

pcratuscame mentis Aaronis,& Molis. Moreno Aaronc,di<br />

fparuit<br />

Hcaiii 4.<br />

nubis coluna,& fi pofreaiic illis Mofis merito rcddi<br />

u.Mortuo Mofc , perieruc cria<br />

hxc,ncc poftca rccupcrata.<br />

a. Hodic inci. exalta. Adam. pinqucris<br />

ad area .<br />

Phil. .fe.<br />

Qufft.i.<br />

'<br />

COSD.<br />

c<br />

Multa prodigia ineremogcfta<br />

iunt,& nufquam dicitur exalcatus<br />

lefus. Vbi vcro ttalitur lordinis,dicitur<br />

ad cum.Hodieinci.<br />

exaUe,6"c. Exalcariocnim Icfu<br />

in cofpcilu pcpuli , abaptifmo<br />

filmic-exordium. Qui cnim ba-<br />

ptizacur , in rr.prce 1 -<br />

ipiius bapc.<br />

zatur, cuius mors in crucis exal<br />

cationccomplccur. Meritocrgocuique<br />

fideliutuc primum<br />

lefus cxaltatur, tu ad myfteriu<br />

baptifmiperuenit.<br />

vnde. Exal-<br />

taultiUu Duts, & donauit illi HO-<br />

men,quod cftfapcr omnc nomcn, etc.<br />

V <strong>The</strong>odoretus. Sicut lofue<br />

Icrdanem e-<br />

Dixitq; lofue ad populii:<br />

$ancl:iricamini:crasenim facietDomin'in<br />

ter vos mirabilia . Et ait ad facerdoccs : Tol-<br />

lite arcam fcederis , & praceditepopulum.<br />

Qui iuflhcomplentes tulcrunt, & ambulauerunt<br />

ante cos .<br />

Dixitque Dominus ad lo-<br />

fue . Hodie incipiam exal rare te coram om-<br />

ICuinuc ChijilUis cxalutur cum in raoite cius bapt-zatur.<br />

"'"" v > v<br />

l"<br />

'" iT *<br />

c ap.Iil.<br />

mittitur.\ r<br />

t\dc.J(apifmur o'luiam Cbriflo in lordane cranfmiflb cer-<br />

bus ,qui portat arcam focderis,& die eis.Cu s<br />

ingrefli fueritis i<br />

parte<br />

aque; lordanis, ftate<br />

in e.i. Dixitq; Jofuead filios ifrael: Accedite 9<br />

hue , & audite verbu Domini Dei veftri. Et<br />

ra promiffionis intrabis. In qua<br />

tepoft Moyfen fufcipit Icfus,<br />

noui icincrisdux.Tu auccm me<br />

mor tatarum vircutum ,qdcibi-E<br />

ex miraculo apud<br />

dito, innotuic cffe vir a Deo di-<br />

re<br />

quodfugijli,& tu lordanis<br />

quia<br />

co<br />

ledus,ita lefus ncftcr poft fufcc<br />

ue,fus<br />

ptum a loanne in lordane baptifma,<br />

do&rina? , & miraculo-<br />

es rurfumtln hoc, , fcietis<br />

inquit qcf dominus<br />

rctro,fHm,&c. Et refpon<br />

debit cibi fenno diuin ds:^ifacie domini mota eft terra a , facie dei lacob<br />

. QHI conttertitpetram inflagna<br />

X1<br />

Deus viues in medio veftri eft , & difperdct<br />

in confpedu veftro Chanana^um, & Herum<br />

fccfcinitium.Exdtat 9<br />

por- c thxum, Heuauim, & pherezaeum , Gerp;ero<br />

non eft adcptus , quod pnus [ r ~ oA i" rLr-c<br />

fjcu<br />

non haberMpatcfecit, quod j qjque,& AmorrhSU,& IcbufaU. EC- c *M ,.poilxlcns,vclpot<br />

cffe filius Deijdeclaratus eft talis,pacrcdiccnce,<br />

H'.c habcbac,vpocc,quiignorabat' ] CC area fcederis Dniomnistcrrsantecedct " feflio,vclncgotiacores,velmu-<br />

.-fl filius me vospcrlordanem. Parateduodecim viros j<br />

us dilccTus, &c.<br />

abl s%<br />

, jl f<br />

i -L i T/- i r f " i -i H;ffe & cot um<br />

6 Vt fci.&Tc.Clim mo.fui. perfigna mirabilia.<br />

7 Ita,& tc.fim. quod patuit per tranfttum miraculofum.<br />

8 Cum i n gre.ftie. Stc.Difunt Hebrei,qt ileterunt in lordane f-<br />

fc ripam^pcr quam ingrediebantur,qiiouj'que totuspopulut tran/tffet.<br />

& ex hoc dicunt<br />

qda alia, vt .<br />

patebit poflea<br />

Sed videtur<br />

falfum,pcr<br />

hoc quod in fine httius ca.dicitur. Sacerdotes,qui portabant arcam<br />

fcederis domini ,ftabanc fuper ficcam humumin medio<br />

lordanis. Ex quo videtur, quod proctfferunt vfque<br />

ad medium *l<br />

uei,vt populus iran/iret fccurius.<br />

9 Accedite huc,& audire verbum dom. Hoc dixit lofue pria<br />

cipibits populijn qtubus totus populus virtit.iliter continetur. T^on *<br />

verbum eius audire .<br />

nimpotuiflcttotUi populus<br />

10 In hoc inquic fcietis, q? dominus Deus viuens in mcdio<br />

veftri ctt.fcilicetper opus mirabile,quod non potefl jieri,nift diuin*<br />

cum diciiur .<br />

virtutc, quod exprimitur<br />

11 Ecccarca fcederis do &c. ^td cuius<br />

appropinqnationem fic-<br />

catffutit aque yvt exprimitur poflea.<br />

i i Parate duodecim vi.fcilicet ad tollendum. i ^.lapides<br />

de alue<br />

lordanis deficcando,vt exprimitur in principiofe.ca.<br />

1 3 EC oum pofucrinc ve.pc.fuorum,&:c.Hic exprimitur modut<br />

dcftccationis aluei lordanis.& patet litera.<br />

6 Vt i<br />

Igitur<br />

fucceflb-<br />

fuccefforeseuangelium Chniti per orbem portantcs<br />

quide euangelium bene per arcam figniflcatur,eo q ; tria co<br />

tinebacfpintualiter,quxcrant in area contcnta, f.tabul^p<br />

quas fignificabatur lex vccu,quam concincc euangelium ciusimperfeftionemfupplendo<br />

. SccundtimfuitvirgaAaro,<br />

qu^ fignificauic dignitatem rc-giam , & f.icccrdotulem, qua<br />

continccauitor euagclij Chfiftus,qui eft rex,& facerdos,5<br />

hoc continet .<br />

perconfequcns ipfum euangelium propter<br />

quod dicitur tuic<br />

euangelium rcgni,Matth.4.Tcruum<br />

ma-<br />

ex verbis eua<br />

na, per quam f ignificatus fuic cibus fpiritualis<br />

gclij . propcer quod loh. 6-g. Chrifto dixcruncapoftoli:.Dmine<br />

ad quern ibimusiverlia vitf ftefnf babes.<br />

m. TII.I.<br />

Ibldcm b><br />

\


i.Cor.<br />

\u.f ;\mi tratfJurruut lordaiiem , ft babctur cap.fcqu*<br />

mcnfts fttt&nprithus Heb.rdqrumjncipit a luiiationcpropinquion


B<br />

c<br />

CAP. inr.<br />

a T ^ij&tanmH. Aug.<br />

JL Qvrn in <<br />

cu calu & tc: i a<br />

fcanc ? An quoniam<br />

acternum aliquid fi-<br />

rum guificat ? iptiar-<br />

1<br />

terni efle no pyiTinCr<br />

Quauis poffit quo !<br />

in Grxco eft tm ?<br />

Miiw Latine dici viq;<br />

infrculum .<br />

b Feftinanilf/ue popnlus<br />

& tranfiuit &c.<br />

Adam. Q;n mare<br />

rubrum cranfierunt<br />

func , in<br />

baprizaci<br />

Moyfe,.&iniiube,&<br />

in man. DJ his vero<br />

qui lordanem fimiliter<br />

tranfeunr, poflijmus<br />

fimilicer di-<br />

cere,quiaomnes in<br />

Icfu bapcizaci fun


Glof.ordin.&NicolaideLyra. 32<br />

& a indlfillo &c.Semper cxaltatus eft Icfus apud patrcm , fed ucniiicur muhc perfcclioncs.Ilh vcro cft-gcneralia qceom 1><br />

A opnscU,vnn confpcctu no-*ro exaltcc ilium Dcus.i.vtalci- nium<br />

tudmcm Jiuinit.:t:s eius i o viofcimus.Hjc auccm fit fi lor<br />

d.tncm era it: ;!. nus,& van;> fjcramcncorum mummcatis<br />

Ifutura bcllaaiittcmur.<br />

b Trxcipe r~ct>doti!jHS.<br />

An^ Manda facer<br />

in fccontmet prrfc6hon cTummam.ldcpergoitj IK.C<br />

die mukc gcfta recapitulantur, vc auiltc pcifccboncs ad vnu<br />

diem peadcrcfigruncenc .<br />

d flo.lurr,fH UHj.Ex qn feepiitur fecudttm diflum Htbrto<br />

rK,ijuodpop4us If-fudtutcfuit ex vnaparte lordanis, & facerd ta<br />

cumarta in<br />

parte oppofita,& aqua lordanisiii medio currens.Iaeo di<br />

cunt,rjuod area *lntr tranftuit rju.imp6pul;ldeti,rfirt:t'nni:!um quia non efl vcrifimile , ejuod fcriptura<br />

tacutl/et tantu mirabilc jum quia innititurfalf6.fqnodfacerdotesfle<br />

terint in jluro lordanis mxta ripamper quint ingrcfft fitcrunt , quia<br />

fleterunt in media alnci t vt ditrum efl ca.praccdenti.Tum quia modus<br />

l''>qHendicxcji,>jar^uu-ttpropofiiumcumdicitur,vtafcendant,ntagis<br />

eft. Adoppvi'n:


Crat. 5<br />

inwg.<br />

A<br />

33<br />

lofi<br />

uc<br />

_. admirabilium, & authoris caru Dei que<br />

it.Cur non igicur nos<br />

cruciatum,mortisq; falutifc-<br />

vt cum<br />

ra:, &: rcru & Chnfto gcftaru imagines efhngemus ,<br />

e nobis<br />

quarlicrinc filij noftri , quid ha;<br />

figmficent, refpondcamus<br />

. Deum verbum homincm cile factum .<br />

Idem. ScxtLim imaginum<br />

rorum vtilitatcm fpedandu<br />

proponitur . Verum hoc duplex<br />

eft. Autenimliterarum<br />

monumentis in libris infcribicur:<br />

aut oculis fpcdandum<br />

fubijcitur -. vt cum vrna , &:<br />

virga pofita<br />

funt ad memo-<br />

/" *<br />

,<br />

Dialog, cum b # Fac tibi cultros lap. &c.<br />

Trjph.<br />

t acntos.<br />

Porro qui audaciores erant,<br />

nihilorninus animis cociderunt,<br />

verumcj; a<br />

quod Mofe<br />

praedidum cxtitit, omncsha<br />

bitatores Chanaan, &c.<br />

luftin. Martvr. Prifcusille<br />

lefus dicitur fecunda circun-<br />

cifionc cukris lapideis circu-<br />

cidiffepopulu,qcTfuitprzfagium circuncifionis, qua nos<br />

lefus Chriftus refecuic a lapi<br />

dibus fimulacrifque ca?tens,<br />

cogeftis accruisprarputioru:<br />

hoc eft, liberauitnosaberro<br />

V.<br />

tern alueu tranfiuit Ifrael lordane itlu, ficcantc<br />

dno Deo veftro aquas eius in confpedtu veftro<br />

donee tranfiretis,ficutfecerat prius in man ru-<br />

bro,quod ficcauit donee tranfiremus, vt difcat<br />

omnes terrarum populi fortiflimam manu Dei<br />

vt & vos timeatis Deum veftrum omni tepore.<br />

34<br />

nos mnncat,: ad imirandu incitent, ftudiose conficimus. D<br />

* lofeph. lefus ex lapidibus quos fingulipnncipc-stnbuii Lib.,. Ami-<br />

tulcrantdeprofundolordanis,akarc coftitnens, pro ftituro<br />

figno interrupt! fluminis , fuo illud facrifieauit D^o , tV fb-<br />

ftmitate Pafcfi* in illo loco did 9<br />

popul 9<br />

celebrauic, & om-<br />

niu que. c-is_dccrant primitus<br />

T1 r*l 111 t-^-% / ^i / *il^i.. _l_l_ . X. T*<br />

opulwiciffima polfidcbanc.<br />

# Procop. Erigic lapides Commeat.<br />

Duodccim partim munumenco<br />

filijs , partim terrori<br />

hofiibus, partim auccm dc<br />

vno Deo cruditioni. Res<br />

c nonofientatio-<br />

qucfalutiinfcruiunt.<br />

, 4 ifacerdotum notam figuramque figni- * Rupert. Vtrobique magnum fccuJdcnsceflimonium<br />

me virorum przftancmm imagines, qua: crcduhs bonu to iuciindu:mcredulis,mfteacq ; paucndum'<br />

nos CAP!<br />

C A P. V.<br />

ergo and. &c. Procop. Cummiracu-;<br />

lu percrcbuiffet, quotquotin imieterata im-<br />

pietate funt opprcflUnimis 'defluxerut quos<br />

armis depofitis, paciq ; intcntos effe oportet.<br />

trino,ideft, verbo lefu domi<br />

Nam lapIS & pCtra<br />

ca, quod<br />

fermones<br />

C intelligere, per quos tot errabundis prxputia cordis rcfe-<br />

Partci-M*. ^ Rabbi Mofcs Maimonis. Duris filici bus vfus eft lofua<br />

Lib.;, adu.<br />

w-Nenoch. non acutis .<br />

I K -. iJi. VJ gladioli's f<br />

Mc.<br />

Tcrtul. Qijia Icfus Chriftus nos introdudturuseratin<br />

tcrram promiliionis lade &: mdlc manantem , idcft , vita:<br />

a:terna!po{reffionem,quanihil<br />

i.Cor.io.<br />

dulcius: idq ; ,nonperMofen.ideft,non<br />

per lcgisdifciplinam,fed per iefum,idcft,per<br />

Euagdij gratiam,prouemre habcbac, ci rcuncifis nobis petnna<br />

acie , ideft , Chrifti<br />

pra:ceptis (pctra enim<br />

chrijius) idco<br />

lofuc nomine domini<br />

inaugurates figura lefus cosmominatus<br />

eft .<br />

lui'ue.<br />

Auguft. Qugritur cur dixerititerum?Non.n.unus ho bis<br />

circuncidcndus erat. Scd quia vnus populus eratin quibufda<br />

circuncifus,in quibufda no circuncifus : ideo diclum eft,<br />

neruns : vt circuncifus iterum circucidcretur non homo, fed<br />

populus.Qmda de Acgypto exeuntm filij in illo populo cir-<br />

cuncifi<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

CAP. V.<br />

POftquam erg.Q/?c///b quodfattum fun in lordanis introitu,&<br />

quod in exitu,bic confetfaenter oflcnditur tjuodfaftitra fuit a ft-<br />

lyi, IjraelinSlatu antcejHam bt'llarent contra habitatores terra: quia<br />

ante<br />

congrefjumfiterunt circuticifi,&pafcha cclebraucrunt , & ab<br />

angelo apparent lofuc confortatifunt . Et idro primo aghur de circunujtvnc,fecudo<br />

depafcb* celcbratimejbi, ter-<br />

Manleruntque.<br />

.<br />

tio ilc<br />

M O 1C A JL I T t K.<br />

a Et<br />

tcmporr,& c.Fac tib.cul.&c.lfla circucifio folcnnis figu<br />

fa uiic facramcnci baptilmatis. quo przfcinduncur oia pecita<br />

fimpliciccr quantum ad culpam iV p^nam . &; qiua bapcifuiusetficacuhabctapaflioncChntti<br />

, idcoiftacircunclio<br />

cuncifi erant, quos circucidere potuit Icfus illorum.f.filios<br />

quos gcnuerunt in deferto , & conteplerunt eos circucidere,quia<br />

inobedientes erant legi Dei . Cur ergo putat reba-<br />

pcizandos cos qui habent Chriftiani baprifmi facramentu,<br />

quali hoc teftimonio legis<br />

adiun ? Cu non vnus homo bis<br />

circuncifus fit ,<br />

fed popul us<br />

P. V. ^ UI mcrac !" quibufdam cir-<br />

omnesregesAmorrha?orum,qui habitabant tras<br />

lordane ad Occidetalem<br />

plaga, & cudli<br />

reges Chanaan,<br />

qui propinqua poffidebant<br />

magni maris lo-<br />

ficcaflet Dominus fluenta lordanis<br />

coram filijs Ifrael , donee tranfirent, f diflolu-<br />

jtimentiumintroitum filiorum Ifrael. Eo<br />

a 1"Quia in petra qui Chriftus eft , purgamur, & opprobriiun<br />

Acgypti.i.obrciuantias Acgyptioium depqnimus .<br />

mcdo fieri poiTet, vt Deus<br />

hoiem bis circucidi iuberet.<br />

Nunquid dicerepnt, qui rcbapnzandos<br />

putat,ideo fuifle<br />

pceptu , quia illi ab Aegyptijsfuerat<br />

circuncjli,autab<br />

aliquibus hxrecicis ablfraelitarum<br />

focietatc fcgregatis.<br />

Fac tibi citltr. la. e^ t . Ifido.<br />

Dicant ludjci. Quomodo po<br />

teftquis fccundo circuncidi<br />

circuncifionecarnali? Semel<br />

enim circuncifus non habec<br />

Q3 ab co fecund 6 pofiicauferri<br />

. A nobis verd quibus<br />

Uuntur.Qiii enim in lege per<br />

Mofen eruditus eft, idololatruc crrorcm<br />

cultumquc depoluit.H^c<br />

eft prima circuncifio . per legem Si vcro ad euangclium<br />

pertieniat,fecundam circunciiionemaccipiet^ Pecram,qux<br />

eft Chriftus, & auferctur ab co opprobrium Aegypti.<br />

Nifi cnim quis pcrcuangelium fucrit fecunda circuncifioncpurgatus,<br />

non deponit opprobrium Aegypti,<br />

etfi enim omnes ex lege veniant , &pcr Mofen F<br />

crudici,habent<br />

tamcn . opprobrium peccatorum vnde & Paulus :<br />

tmrnns -pftxdijicamini donna fffrifrmtet .<br />

Tom.i. B Etcir-<br />

AllTit -*-a-<br />

O rig. hom t


crilc.;!! fcelcrc condcmnac ,<br />

gadf adcum.^n n<br />

Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />

& tna,ftdiam<br />

I un.j.c<br />

nolo ptecare, ne quid tiki deterius .<br />

continual Si en im<br />

A F ft rcmiffioncm peccacorum vlcra non prcccs,<br />

vere abla-<br />

. cum eft a ce opprobrium Acgy pci Si vcro icerum pcccaucns<br />

, icerum jn cc rcuolucntur opprobria Acgypci,co nia-<br />

maioris cnminis eft figis,g.a<br />

Itiim Dei c6culcarc,& faniitu<br />

DC tefti pollucu<br />

duccre lc-<br />

, q~<br />

ge Mofi ncgligerc.Mulco n.<br />

maioris eft<br />

opprobrij qui lub<br />

cuagcliOjij. q. fub legc tornicac:q.a<br />

colics incbra Chnft fa<br />

cic mcbra mcrccricis , den ; q<br />

ncmocii ftupri arguir,fcd f,t-<br />

a TPopuluni.f.tK'n hommcm vnum .<br />

deos , & circuncide fecundo filios Ifrael. Fecit<br />

quod iuflcrat dominus, & circuncidit filios<br />

Ifrael in colic .<br />

pneputiorum<br />

Hare autcm caufacft<br />

fecund^ circuncifionis.Omnis populus<br />

quiegrtflus'jltde Aegypto generis mafculini<br />

, vniuerfibcllaioresvni morruilufitin de-<br />

B<br />

i.CoT.(.c.<br />

quts temp<br />

M- det illit Dcus.Prxter*,qui t<br />

cat, in corpus fitutn pcccat. Non<br />

iftud folu corpus quidem au<br />

diedo , &: in cordc rccincndo<br />

o gftatio- verbu Dei , thdum eft rcplu<br />

net TiroiOhcl<br />

Q r t)ui<br />

Dci,fcd ATlllud dc quo cJicic",<br />

edi fucrur<br />

g a eft & in omncm ec-<br />

,<br />

x Acypto .<br />

K-r . i. A<br />

Bpnei. u.<br />

clcfiam videcur dclinquerc,<br />

qui corpus fuiim maculaue-<br />

nc , quia per vnum mcmbrum<br />

macula in omne cor-<br />

pusdiminditur. _ c<br />

a # In colic pr.epuriorum.Hc<br />

fertoperloneiflimos vie circuitus, qui om-<br />

tarenc , loco ceceroqui piano .<br />

# Cbaldacus.Circuncidic filios Ifracl,in colic quern nomi<br />

naueruc collcm pra.'puciorum,ideft,colliculus qui ancc fuic<br />

ex re ilia aomen hoc acccpic.<br />

'<br />

* Procnpius. Admiracione<br />

dignu cftancocmillia' homi<br />

mini criduo circucidcric I.)-<br />

fuc vnicus, anvc mulci(vt eft<br />

vcniiic ) opera drcuncidedi<br />

p:iinxtTiinc, < u ntinioropki-<br />

rali dc culcns fuxeis didu fie.<br />

b Topulns ntvem. Adam.<br />

Q^i non obediences tucranc<br />

m.md ^cis domini,incircunci<br />

lid.cumur. Ex quo incclli-<br />

/- i trirur illr>


37 lofue Can. V.<br />

Circucidi ergo per Iefum,eft vitia & confuetudincs prauas<br />

A &perlirnainftitutadcpoiiere,&:q.cquidabhoncftatis regu<br />

Jadifcordatabfcinderc.Sedhocfacicr.es quadd ditricukace<br />

c6ftnngimur,cu quoda doloreanimicofuetudinis culpa no<br />

uella inftitutione vitamus:hoc ergo tepore velut in dolorc<br />

circiicifionis noftre^ dicimur<br />

reudere, vfquequo<br />

,,<br />

iilud;<br />

cicatrice<br />

bdud.i fancmur.i.nouainfti<br />

i c. fed<br />

tutaabfq, ditbcultate implca<br />

mus , & in vfum vertat J<br />

id. lunt a<br />

t.<br />

loiiie<br />

'<br />

quod<br />

pruis infolitum& difficile vi<br />

debatur,d: tune memo diceturnobis:<br />

bodieabfluli opprobriu<br />

m^Aegypti<br />

a vobis.<br />

Jt Procop. Probri nomine,<br />

feruitute innuit . Nunc enim<br />

libere vobis circuncidi licij,<br />

aim eft, non ficut in Acgypco<br />

cum mecu feruili.Acirtu<br />

i vero circunciiione,loco<br />

Gal gal nomcn impollierunt<br />

Galgala en:m reuolutio eft.<br />

Eft vero locus jille duplici no<br />

mine infigms, hinc quidem<br />

propccr Jericho, mincautem<br />

g propter duodecim lapides.<br />

I- Athanafius . Circuncilio<br />

abhtio eft Acgyptiacxgene-<br />

'<br />

iT.cionis, quum prxputm cha-<br />

ra:tcr fit Aegyptiaci habitus,eiufq ; nationis infignc . Hoc<br />

opprobnuabitulitDeus,nevlteriusveluti in Acgypto na-<br />

tijferuitia haberentur: fed icrre promifTionis filij indigencque<br />

exiftimarentur,in quam illos Dominus mduxit.<br />

. : I hco. Rodie abiinii a vobis opprobrium ^Aegypti. Hiec verbaliberationemfignificant<br />

abAcgyptiaca feruitute &impietate,<br />

&: promifiic terra adcptionem.Nos vero difcimus,<br />

quod qui iacratilfimum bapti fma meruerit, $ circuncifionem<br />

fpiritalcm fufcipit,pcccati contumeliam it . d^pon<br />

* Rabbi I.eui Gcrfonis . fieri potert vt Aegyptij couicijs<br />

confcviati fuerint Ifraelitas,quail edudtos a Dco,vt male pe<br />

rirent,non vt poffefiione Chanana?a? locupletarcntur. C^uihus<br />

eonuicijs cum iam m d /cs magis magifquc vrgerentur,<br />

poft tot fhiftra conf umptos per defertum annos,plane nuc<br />

cos liberabat Dcus,ccrtu faciens ipfispercircuncitionc bre<br />

ui ornmno fucurum, vt in poflcffione Chananex mittercntur,quam<br />

pr^pudatos vfurpare nefas erat.Vcl,p'-obru Acgy<br />

pti ei^t improba Acgypriorum religio, a qua iam Deus po-<br />

Q" puliluiammosproriusauertit , cum ad faciendum pafcha<br />

eos admittit per circuncifioncm .<br />

Ho.6. a cje.&c. Poftquam ablatum eft opprobrium Acgypti,fecerut<br />

filij Uracl pafcha quartadccima die menfis. Nee enim<br />

aatccircuncilionem,ncc poft, antcquam fanarcntur,poterant<br />

carnes agm comedere:vides ergo, quia nemo immun<br />

dus facit pafcha,nemo incircuncifus . Vnde, Tafcba nojlrum<br />

immoUtus est Cbriftus.ltaquefefcum celebremus diem, noinfcrmen<br />

i.Cor.K.c. 10 veteri,neque infermcnto malitis. & ncquitite , fed in a^ymisfin-<br />

Qip. a ceritatis & veritaiis .<br />

Etfccerunt. .;< Ifid. Poft cuangelij circuncifione,<br />

loco reuelationis pafcha cclcbraf &: , agnus immolatur , qui<br />

toliit peccata mundi, dcficietc manatypiciclcgis,pnmu co-<br />

p<br />

filijirraelinGalgalis,&fece<br />

decima die menfis ad in<br />

vefperii capeftnbus 4<br />

lencho, &comederunt defrugibus terras die |<br />

altero,& azymospanesj&poletaeiufdeanni. j<br />

fQi^in rum venerit tjuod pcifeftum cil,euaciiabivur cjuod ex pane ell.<br />

Chritfumeredimusprofakitcmimdi,& credences ftacim<br />

\<br />

panedominicicorporispaljimur.<br />

b Et comederuni.&c.Ada.m.Qri vcroexiic populus de terra<br />

Aegypti,portauitconfperfum fermsncu in vefttmetis fuis.<br />

Quod cu dcfeci(Tet,manna datu eft cis. Cu au t venerunt ad<br />

terra fancfam & , fructus c$pe<br />

fomnu vitia &peccataAegyptiorum. riint<br />

r j- 1<br />

prouinciz palmarii ,defe<br />

nus ad lofuettHodie abftuli<br />

opprobrium Ae- l cic eis manna ,& edere cepegypti<br />

a vobis . Vocamq; eft nomcn loci illius runtdefruab. tcrr*. Tres er<br />

a f Id eft,reucltio,quia dum in<br />

piacputio infidehutis nmbu'at quifquc per defer<br />

tumhuius vita: cecus ell, vt autcin circuncifus fucrit.ftatim reuclantur ci oculi.<br />

Galgala, vfq; in prafente diem . Manf eruntq; z<br />

Homily.<br />

inlof.<br />

Tres cibornm<br />

II IpC'CICS C1DOJ gOalltCr QC- fpccies<br />

fcTlbunt'. VllU QUO<br />

a fPort fecundam circunciiionem & fanationvm.<br />

a<br />

rucphafe quarca 3<br />

.<br />

exeutes de terra Aegypti , fed<br />

hocadparuu tcmpus fiuricit.<br />

Poft hocaut maunafnccedic.<br />

Tcrtiii vero dc terra fanda ca<br />

pimus frudu,que de Acgvpto<br />

portamus nobifcu Parua h;cc<br />

cruditio f fcholaris eft,vel for<br />

tc libcraliii Ifarum qti;e aliq.d<br />

IX-feckque manna poftquam comederunc 8 j*arepnt.Intcfflov6td.i.ln<br />

hums vita; ftatu manna vcfci-<br />

.<br />

TViucmium<br />

mur. du diuinelegis cruditiodefrugibus<br />

terrx , nee vfi funtvltra illocibo<br />

filij ifrael , fed comederunt de frugibus<br />

anni terra: Chanaan.Cum autem 9<br />

prxfentis<br />

a TAug.Lxx.in lericho.Non in ciuitate fcilicet.<br />

ipfa<br />

b fTune pnmum oculos leuamus cum Cliriftum videre nc<br />

crudimur.C^ui<br />

vero mcrue<br />

runt terra<br />

jpmilsionis intrare<br />

.i-jprniffa<br />

iiicipimus.<br />

eflet lofue in vrbis lericho , leuaint ocu-<br />

agro Chrifti cofeq, edenc<br />

fructu e regione palmaiu. Vere.n.frudu<br />

palmz inueniet,q.<br />

dcuicto hofte ad jprniila pueniet.Qiiantadunq;<br />

enim in di-<br />

uir.is Iris intelligamus , muko fubli tniora crunt quz non m<br />

ftatim in<br />

mcclit populus pane corporis Chf i<br />

, que incorrupta rcpromiflionis<br />

terra.i.virgo Maria jptulit, cuius granu in terra ca<br />

dcs tructii<br />

pi urimu attulit.Nota ordmc pofierK.hic.n.erat djcs,& horahui 9<br />

immolationis,fccundum<br />

quod habctur Exod.xij.<br />

6 Lt a^ymos panes . Talibuscntmpanibusdebcbantvci fc-<br />

M O R A L I T E R.<br />

f M*nf.f!j&-e.&fe.pha.&c.Pert>hafc figurarum<br />

ptcm<br />

enigmatc,fed facie ad facie uidebi mus : quia nee oaths vidit.<br />

ncc amis audiaitrfux prpara


Leet.Hie.<br />

p 'p h<br />

Ezcch.i.<br />

ilianorum.<br />

lofuc.j .<br />

Glof ordi.&Nicolai dcLyra. 40<br />

primum,caeteru quis illc eflcc,vcre intclligcre no potuerut.<br />

Nequc.n.abalijspcrdpiebanc, nequc prophccica notionc<br />

fatis affequcbancur.<br />

fc R.Dauid Kimhi.7sjHc wj/.Emphafim habcc, nempc vc<br />

fubitanco intcructu figmficcc fe<br />

fpinui, no hoiem elfc , cu<br />

humana corpa no nih fcniim<br />

fc fiftcre vllo in loco poffint.<br />

jc Dioni. Arcopas;. Ne viil-^i<br />

errorc fcdudi , pafrim cxirfi- a<br />

mcmus co-'lcftes lp:uu.s,iuul<br />

tis pedib.ii<br />

facicbus , line ad<br />

bouin ftolidicacc,fiuc ad tcricacc<br />

Iconu cflc fbrnv.ii.os, &ic.<br />

& faccllices armatos at* Duccs,<br />

q nobis euidct; variance<br />

Iignoru<br />

sacriflimc fid.t iradii-<br />

turrhis figuris <strong>The</strong>ologia cos ,<br />

b<br />

dcfcnbitfpirituSjCjui tbrmis<br />

carctjhumani innrmicatc no<br />

libra qua pumretiu lericho.<br />

,& vidit virum ftan'tc cotra fe eiuiginatum 2<br />

a tAd relccanJi iarni noftxx fjmrcitiam.<br />

b Nolit-omni Ijmiiui<br />

o in '":i C' '*<br />

cicderc HIIK<br />

Hierc.dicuur:Si frraraueti* prcuofum a ili i]u.ili<br />

tencntegladiu.perrexitq; ad cu,& aif.Nofter 3<br />

cs,an aduerfarioru?Qui re{pondit:Nequaqua 4<br />

, f Chriftut eft princeps celeilu miliciz,quia oia p i^liun ft;>a fuut , flc dcdit<br />

Tpif' Ju i uc p' mcipatuin


B<br />

Adclitio lofue<br />

eft,qd filij Ifrael in Aegypto<br />

exiftetes no omnes circucidc<br />

bant"! odauo die,ficut fuerat pccptu Abrahx Ge.iy. fed ex,<br />

quacuqueca feuoccafione^plongabatparetescircucidere<br />

pueros fuos,,put ponit Poftil. Exod. i z.i fi. vbidelfraelitisi<br />

9<br />

Aegypto exittetib expHe dicit,q, lud^t I Aegypco exrites,<br />

nimis inordmace amaces pueros fuos di mittebant eos incir<br />

cuc;fos,timentcs neex circucilione mors vel infirmitas eis<br />

acciderct,hec i 9<br />

poftil. Cui lignii elt , q* fili 9 Mofi circucis*<br />

iuit a macre fua i itinere, nc occideret' Mofcs ab angelo pp<br />

pcccacu incircucifionis filij,ve pacet Exo.4.Prefumend u clt<br />

ergo cu Mofes omiccebac ricum circucilionis, fake quo ad<br />

tepuSjCj, czccri Ifraelitici min'dodi fii'r feciilenc.Cum igitf<br />

I principio mefis primi pccdeeis exitu Ifrael d Aegypco , pcepcu<br />

fuic Mofi dc acceptione agni pafchalis &i ei'immola<br />

tione:de cui 9 ritu &: religionc erat vc incircufus n vefcerff<br />

ex eo,Exo.n.pncerdicedu eft,q, in Aegypto imminetc te-<br />

porepafchalifuicfadacircuncifiognalis<br />

omniu filioru lf-<br />

racl , qui<br />

ex aliqua caufa (vc pncmiccitur circumciiionem<br />

)<br />

9<br />

cui<br />

cmiferant,refpedu<br />

circuciliop Jofue tada fecudadf,<br />

prinia no tuiCcircucilio fihorii<br />

Ifrael,q.a null 9<br />

cpe Abrah^ Iuic films lfrael.& 16 nla q ert<br />

filiorum<br />

CAP. VI.<br />

. ;,Ant.t.i.<br />

_ #<br />

^*<br />

Chal.Parap.Eraclcnco<br />

fafonb.ferrcis & , obfcrara vc-<br />


43 Glofordi. & NIC. de Lyra. 44<br />

d^minarcha-circiilationcfabbatumacrcatore deftrudu.<br />

A Na & !lud opus Dei crat,qc! ipfc pccpcrat , & qcf proptcr<br />

aias difpofucrathoium fuoru,m difcriminc belli coftitutas.<br />

Ori. . Ho,. ,. O . ,<br />

ig.Grcudaf [cncho,& cxpue,n;u<br />

Inc. to c-<br />

c3t.\n:flomo &c.<br />

Procop. Qu,i totam mundi fa<br />

bricam fex diebus perfccic,<br />

lente ad vniusciuitaciseucrlionc<br />

bonitatc impcditusaggredicur.<br />

Non cnim virium<br />

imbccillitatc cflc fadlu pro-<br />

Si c- E<br />

pheta tcftatur , diccns ,<br />

lum monies tremor Ha<br />

patcfeceris ,<br />

tuiinuadet. Sed quemadmodumNiniue<br />

triduum refipifcentixdcdic,ita<br />

his, quoque<br />

fcprem dies . Vtquc<br />

illi lo-<br />

nam prarconcm habucrunt,<br />

ita Raab habent : infupcr vero<br />

onines portcnta qux do-<br />

minusdciign;uiit,auribusac- cepcranc<br />

. Cur vero tubis cor<br />

ncis ac iubihcis clailicum cancrc<br />

iuffic ? Eo quod animalibus<br />

cornigeris cornua murorum<br />

vice funt. Adcoqueno-<br />

biscornu loco dominus cflc<br />

4lUkV> 11LI 1\> l\^i<br />

pt per avgdumjibi appartntem^t dittum eft, de his quxfequuntnr<br />

fcilicet dc modo capitndi ciuitatem .<br />

I ConcifJt/f/l intc .<br />

rpolatiis<br />

Z Armati, Dicunt Hebrtei , hoc $> intdlighur de filiis I(ubcn & pti adpr&hu circuirent ciuitatem, in buiitt c.dicitur:<br />

tjuia principio<br />

Cnii & dimidia tribu Maiaffc, tjui armati<br />

dcbebantpnecedcre alias Circumite vrbcm cundi bellatores, & idea per rcliquu vulguf,<br />

d bellurn, vt dictum fait cap.i.ty 7\(wm.ji.<br />

hie intclliuturviribcllatorci tribusDancumaliisdduatior.e,ibi,Duob\.\sa\ir.viris.tertib


Homil.7-in<br />

afuc.<br />

B<br />

I loan : c.<br />

Pfa.fij.a.<br />

lofue<br />

ineuangeliofuoMatth?05{ncrcpuerit.Marcusquoq;&Lu<br />

Cap. V I. 46<br />

ifta iubilatio qucnda cocordi^ &vnanimitatis figniflcarc<br />

:<br />

cas & loanncs h s tub^s cccmerik.Petrus li dunb.cpiftolarum arFedii.q. incidat in duos vcl in tres Chrifti<br />

difcipiilos, om<br />

iuarfi perfonattufcs.rucob. quoq ; &r Iudas& loanncs tuba<br />

canucp epiftolas fuasyV Lucas Ap iftolorum gefta dcfcribem.Non.ffimus<br />

Paulus quacuordeam epiftolis fulminas,<br />

tubis muros Ic<br />

quad<br />

richo fubuertit , &:<br />

ols idololatne ma-<br />

chinas, &: philofophorum<br />

dogmata .<br />

a sitque ciui. Ada .<br />

Ctiftcdite vos aba-<br />

nathcmate.q.d.vide<br />

te nc aliquid<br />

in vo<br />

bis fecuhre habcatis<br />

dc feculo vo-<br />

nequc<br />

bifcum dcfcratisad<br />

ecclelia , fed anathn<br />

ma fit vobis omnis<br />

conuerfatio fecularis.Nolite<br />

mundana<br />

mifcercdiuims.q.d.<br />

Nolitcdiligere nmdum,ncquc<br />

ea qua:<br />

in mudo funt : vnde<br />

t{Ylc et tnaxime a Deo,cui omncs funt debhorct mortis.<br />

Et hc maceria diffufim fuit pertratiata Den.l^fuper<br />

Hind verbum<br />

Non occidental- filiis patrcs pro<br />

&c.'/Vr accidit<br />

, pro peccato<br />

iAchan,vt habetur in liters .<br />

c.feej.C.\:iera patent<br />

6 Duobus./fiV confcqucnter agitur de J{uljabfaluatione , qua im-<br />

caet dcmu<br />

pofuit lofHeditob.exptoratorib.aaia dusmdiuscognofce'<br />

.<br />

ma ad hoc p inramentfi ajtricti erat,i't diFlitfutt<br />

T<br />

Ingref-<br />

Tom.3. B 4<br />

fount.<br />

tfcp.


47<br />

4 aducntu<br />

Glofordi &Nicolai deLyra.<br />

A nobis tutit de mcdio,af, :<br />

C'it illud cruci,exucsprincipitut e:po-r{i.ttoli.c.<br />

tes,traduxit libcretriupbans<br />

cos in ligno crncis.E\ his verbis intcl<br />

ligo,q vidcntes pugna lefu,cclcftcs virtutcs, prmcipatus &:<br />

potcftatcs, alligatu forte &: vafacius dinpi,incrcpucrut cclc<br />

uib tubis, q.n alligato pnncipc<br />

mudi vi&us elt mtindus, & vo<br />

viris.qui exploratorcs<br />

&au"cs in re^Hu/a c*iW/iw.Pnons (tatus difce mutat\oncm.l(ahab<br />

t'uerat in fornicc,vclut in volutabro cofufa margarica, aurii<br />

inluto ab!edum,pictacis flosfpinis confb{rus,religiofaam-<br />

dotumprxdicationes,pcr qu.is no cctfant peccatorib.ccrribill<br />

fono,mdicium nunciarc,gcheuna:<br />

ma rccluf.i impictatis loco.Sufcepit explor atores.-& quern<br />

interitum prxdicarc prodidit Ifrael in &:<br />

defcrto,hunc pr^dicauit Raab in fornicc.<br />

^ Dig na<br />

N I C O L A V S D E LYRA.<br />

j<br />

Ingreffiq-, luuenes cduxei unt Ruhab,& par.eius.^.nV<br />

bic,t]itt) isii duo exploratores vucjiur inuencs:tu ijma ad explorandu<br />

folent mitti viripfudentes & ajit!ti,non out inuenes, incpti & inex-<br />

ftn'r.ium quiafupra diitum eft ca.2.


lofue<br />

Cap. VII.<br />

Digna'taque Raab omni laude^cclc fiaj imago. Quare &: guere,vtcteri timore heant: nee maTu aufcruntcx feipfis,<br />

A o-^n/^mfnc P^nlnc /^mcfiHrM Hicrnirar/>m rlifr-^nc /\ nrim-i<br />

generofus Paulus eiusfidci dignitatem difccns ex nec tradunt huiufmodi fathanx in , priori<br />

interitum carnis vt'fpi-<br />

b-i i. naoi non reproba cogitauir, magis vero acceptable & fan-<br />

dam,oibus ea connumerat fai^tis. Si igitur ilia pnia digna<br />

vita eficcit , multomagis nos ii pa-niccnciam induxenmus<br />

falucem confequcmur.<br />

v <strong>The</strong>odo. Qua dc caufa<br />

Raab cum elFct excranea, ha-<br />

lu*ft. 7 .in bitauit her filios Ifracl? Iftud<br />

przfigurat ea qua? noftra sue.<br />

Inquicenim Dominus.- Mus<br />

loan. io. oueshabeo, non<br />

CJHX font tx hoc<br />

Bom. ir.<br />

ouili t & ilLts<br />

oportet me udduccrf,Tf.C6ucnicbat<br />

itnq; vduc<br />

oleafti'ii I bora oliuain fieri.<br />

Irnprfcaiweft Irfut,rc. R.<br />

Dauid Kmihi. Sefus ett.Ne-<br />

a<br />

quehacipfam vrbe inftaurec<br />

B quifpiam, alioei impoficono<br />

n.ine : ncq; aliam vrbcm hoc<br />

nomine firuat.<br />

R. MefesMaimonis:Hac<br />

detcttatione hoc egic lofua,<br />

vc eternu excarec mom mentum<br />

diinrue potential ac vin-<br />

C A P.<br />

ritus faluus fit : &<br />

dum vm parcunt, vniuerfa? ecclefiz mo-<br />

liutur interitum. Ex vnaenim one morbida grex vn;uerfus<br />

inficitur.Obferuemus ergo nos inuicem &: , vmufcuiufque<br />

conferuatio nota fit maximc<br />

faccrdotibus : miniftris . net<br />

VII.<br />

llij autem llrael praruaricati<br />

funt mandatum , &. vfurpaucrutdeanarhemate.'Nam<br />

a ^ Inr^alip.Achar: inlof.Achan, vel Aclior.<br />

Acha'n filius Charmi , filij<br />

Zabdi,filij Zare de tribu lu-<br />

da , tulitaliquiddeanathc-<br />

mate.Iratu.sq;c(lDns cotra filios lirael.Cumq; .<br />

mirtcret lofue de lericho viros cocra Hai , quar y<br />

efliuxtaBethaueadOrietale plagaoppidiBe 6<br />

thel,dixiteis: Afcedite&explorate terra. Qtii<br />

pcepta copIeies,explorauerutH:ii<br />

: Et reuerfi<br />

dixerutei:N6afcedatomnispopulus,fedduo<br />

ditlc, quod m muris qiu fub- vel tria milu viroru pemat & deleant ciuitate.<br />

lterfcdefcderatinterram.lu-<br />

entm unum corpus firmm in Chri<br />

no. Tu q prefldes hui 9<br />

corpo-<br />

1<br />

ris oculuscs,vt oiacircunfpi-<br />

cias, &: oia vecura pra:uidcas.<br />

Pafrores:ouiculas dni vides<br />

ferri p prarcipitia , &: pra?ru<br />

pta pendere,non occurris,no<br />

reuocas faltcm , nee clamorc<br />

deterrcs.Hax non io dicim 9 ,<br />

vt pro leui culpa aliq.s abfcindacut<br />

: fed fi forte monitus<br />

vel correftus fcmcl,iterum te<br />

unximus,fi emplaftris mitiga<br />

uimus, mal.igmate molliuimu5,ncc<br />

tn cedic medicamctis<br />

tumoris duricia, folumfu-<br />

:mterram,luculentiflimu<br />

conferuabaf cantifper , du illi intadh' manerec. ea,y-p>o.abs<br />

pereft remcdiu refecadi . viii<br />

i'i manus tuafcand. te abfdnde<br />

te. hoc eft q, dr:vt ego videor q.<br />

tibi manus efle<br />

lnprimngtnicofno,&c. Procop. Hoc eft , fi as incepcrit<br />

liberos inhumare interim durn fundm fiierit faaum,tande<br />

cciam excremum coru mhumabit.Pon 6 eucrfoj loco aliam<br />

He] Bcthlitesde tribu Ephiaun fufcicauit, quam diis lefus<br />

Chrifius ua pra'fentia clt dignatus.A Romanis vero ob m-<br />

fidclitatem,hacquoquedeieob,terti6denu6furrexit.<br />

% lolVphuv. D.ftat Hicricho ab Hierofolymis centum<br />

g.nqu igmcatfadijs , &: a lordauc ltad;js 60. cocumq; hetab<br />

Hierololyma fpatiu d jfcrtu atq, faxosu,ad Jordane vcro &<br />

lacu Afphaltite,licec humilius, asquc<br />

tn incultu ac iterilem.<br />

C A P. VI I.<br />

FHy ante m. fequit". a iratusqieti. Ada.Non otiose tranfcurrcndum<br />

eft, q? vno peccante ira fuper oem populu<br />

ail. j.ia vc , 1Jt:.{-{oc accidie, quando lacerduccs qu; popuio pra-'funt,<br />

^o-1 delinquent*: bc.-ing;ii videri volut, fii vercntcs pcccan-<br />

sa. te.d.<br />

(j<br />

t iu lmguas,nc forte dc eis male loquant"" , faccrdotaiis feue-<br />

ricacis i<br />

Fill]<br />

m^'in jres^-jccaace cora olbus nolunc publice ar-<br />

NICOLAVS DE LYRA. CAP. VII.<br />

autem. Hie fnaiii-ncaliter ponitur faftmti ^4chan. Ei dlu'i-<br />

dniir in era panes .qi>iapr}m6 defcribiturpfccatiperpctratio.<br />

Jecundo perpeirati cognitLo.ib'.C\.\mc(\ mittctet.tertib cognitipunitio,ibi:M.\iK<br />

ergo Jofue.Cwa pnmu/n dicitui :<br />

t Filij aut Licec aut vmtsfolit* in hoc peccauerit,tatnen genera-<br />

liter dicitur : Filij aut Ifrael puaricati func, eo modo loyucndi quo<br />

faftu vnius dv coicace,mjxime in main , toii Ldttati attribititur (icut<br />

vnofratre minore peccante publics dicitur , fratres minorafecerunt<br />

boc,&pcr tale modern In JH c-idi dicitnr.Matth.i6.de vnguete effufo<br />

fipertaput lefu. V idctcs aut difcipuli, indignati sut,..V:c. cit tn<br />

vn HS (~olns indtgne tulerit.f.Iudat Siarioth , vt habetur loan, t .<br />

2. Et vfurpa.i.rfe coufciratis dno.f.aurii & argentu,vt patcbit in-<br />

/. a fd.ca.qux. in erj,it confecrata dfi.o, vt diftum eji 6.ca. Et dicitur<br />

*r*4t(j* 'iuc KvxSium, efuia'res Deo dcuotut finfum veifcorfum ponebr"nr,ne<br />

humanis vjibus applicarentur. j Na Acha,fil.Char.<br />

fil Zab.&c. Sic d- bet noiari fecund* Hier.&fic ell in Hcb.nec ali-<br />

cubi 'nominatur ^chor in Hcbrto *Achan ,fed vitiofc riptoru nomi-<br />

natur hie jlibor. 4 Iratusq; .<br />


ferine<br />

Hdur.d.<br />

f^iiacft.^.i<br />

lolue.<br />

B<br />

Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />

Ncc en crcdcndu cft,tc pccnis,quz poft mortem irrogatr.r, forcs,nlioquin infligcndi fupplicij<br />

fine fucuri participes.<br />

alium proalio poilcdamninMbd in his cm rebus hanc irro- # Procop. Viros Dei non diuiciaruin, non gloric,no<br />

gari parnam,quxfincmfuennc habicurx ccfi nocomodo<br />

,<br />

finircncur.Similiccr ccoftenditTquancG connexa lie in nopofapicnna:<br />

popu<br />

fectilaris cupidos eHe deccc. Eft aucem<br />

aurum diiiici.irum figurafeuimago.-argencu gloham rcpreli<br />

focicwcc ipfa vnmerlicas.vc non in<br />

fciptis lmguli,fcd<br />

can- fcmac: a-s . fapicncix loquacicaccm fcrrum robur &: poccnqua<br />

parccsin coco<br />

tiam. Dcus finiul<br />

cxiftimcncur.Pcr Quarromnis populus fruftravexabitur cotra hoftespauciflimos? cfiAchanpropin<br />

1<br />

. 7* ,<br />

1.<br />

.1. - "<br />

/~\ ii<br />

H 1105 ipnuspcrdi<br />

paucoru admoni<br />

uiscftpopulusvniucrfus<br />

, eanqua<br />

icorporc vniucrfo<br />

qtixrerc quod<br />

amiisucft. Simul<br />

ec oftcnfum eft ,<br />

quantum malum<br />

fierce fl vmucrfa<br />

congrcgatio peccaflcc,qnncvnus<br />

quide ica pocuic<br />

iudicari,vcabeo<br />

poflenc c^ccri ef-<br />

I'c fccuri . Ac vero<br />

li Acha ab aliquo<br />

inuecus & coprehcfus<br />

&criminis<br />

reus,ad indicium<br />

lefu fuiflcc addudus<br />

, non pucadu<br />

eft holemiudice<br />

quenquam aliii q.<br />

fociccace fadiei*<br />

non ccncrcc,idco<br />

pro<br />

illo vel cti tl-<br />

Alccndcrut ergo<br />

tna mmapugnatoru Qui<br />

i<br />

itatim terga vertetes, j^ fatfn js , p<br />

pcufsi sut a viris vrbis Hai , & corruerut ex eis * & triginta<br />

iex ho-<br />

'<br />

mincs>p{ecutiq; sut cos aduerfarij de porta<br />

ciderunt,per prona fugietcs .<br />

viq; ad i>abarim,& ce-<br />

Pertimuitq; cor populi , & ad mitar<br />

aqua: liquefaciueft.IoTuc vero fciditvelbmeta lua,&pronuscecidit<br />

in terra coram area Dm vfq; ad vefperam , tam ipic quam oes<br />

fenes Ifrael. Miferuntcjuepulueremfu per capita fua,& dixitiofuc:<br />

HeudneDeus : Quid voluiilitranfduccre populum<br />

iftu lordane<br />

fluuium,vt tradercs nos in manus Amorrhci &: perderes? Vtina, vt<br />

ccepimus,manfi{Ternus trans lordane. MidneDeus quiddicam, 9<br />

videns Ifraclcm hollibus fuis terga verteme?AudietChanaim& 10<br />

oes habitatores tcrra:,& pariter coglobati circundabunt nos , atq;<br />

delcbut nome noftru de terra, & quid facics magno nomini tuo?<br />

z<br />

3<br />

4<br />

f<br />

6<br />

"<br />

rl<br />

'P<br />

lius cofcij fuifsec.<br />

Ipfe quide penas<br />

dac, populus aucc<br />

ad piecacem rcd-<br />

die'iftrudior,caii<br />

cione facrilegijca<br />

quam reipcftifcrx<br />

eis fubcunce .<br />

Hoftib 9 inccrim<br />

non mulcu lucri<br />

acculic, criglcafcx<br />

virisoccilis liccc:<br />

(force) de-<br />

al ijsf iie-<br />

ranc, opportune<br />

Dixitq;dns ad lofue: Surge,curiacespronus in terra? Peccauitlf- I} Brucaquoq ; cum<br />

rael,&pra:uaricatuseftpadumeum,tuleruntque deanathemate, J4 jnammacis<br />

sucdc<br />

ct furati funt<br />

atque metiti,et abfcoderunc inter vafa fua.Ncc pote- x<br />

5 ti^ml&niu^o c^<br />

9<br />

rit libel ftare an holtcs fuos, elt<br />

eofq; fugiet,rj,a pollut anathema- magis elucelce-<br />

te.Noerovltravobifcu, donee conteratiseuquihuiusfcelerisreus r<br />

rcc,adeoqj fpefta<br />

I6 eores rei ira Dei<br />

n r r ,. \. r ... n-<br />

eit .<br />

Surge,ianctihca populum 3 et die cis : Sanclincammi in cram- ij vchementim cx-<br />

L<br />

lo fuifle punicum . Non.n.mandacu legis liccbat c.xccdcre,<br />

quod datum eft hominibus neiudicio fuo quod in hommc<br />

f tttflua hominif vifum vel permiflum clt, alterum pro alccro aibitrarecur<br />

effe . pledendum Longe aucem fecrctiwriiudicio<br />

iudicac Dcus qui potens eft, eciam poft mortem , quod homo<br />

non poccltjVel<br />

libcrare vel perdcre. Vifibiles igicur afflidiones<br />

horn mum vel morccs, quoniam hisquibusmgeruntur<br />

& obclfe & prodclle poflunc , nouic dominus in occulto<br />

ftix<br />

prouidencix , quemadmodum iufte di-<br />

quibufq;<br />

fpenfcc , cciam cum aiiorum pcccaca in ahjs vidccur vlcifci<br />

panas inuiflbiles qu


A<br />

-igsn.<br />

jiii ?.i lof.<br />

UUgllldLct<br />

jiituiv-ULJ ivLii.lv/iiia<br />

affertionibus decorata,ifta eft<br />

lingua aurca. Sed videnete<br />

decipiat Kilgor opens, nete<br />

luculend fermonis ian<br />

dogmata<br />

rapiac fermonis aurea puk hri<br />

tudo , memento quia Icfus<br />

anathema elle mifit omncau<br />

rum quod in lencho faerit m<br />

uentum. Si poetam legcris<br />

tuUenti carmine deos dcafquetexcntcm,<br />

nc deledens<br />

eloqucntiae fuauitate , lingua<br />

aurca eft. Si cam I'ulhilens &:<br />

pofuens in tabernaculo tuo<br />

id eft, fi incroduxeris in cor<br />

tuumqiueab illis alferuntur,<br />

pollues omnem ecclciiarn do<br />

num. Debemusautemdiligencer<br />

difcutcre , ne quis habeat<br />

in tabernaculo fuo lerichontinam<br />

linguam abfconditam<br />

, & abiiciamus malum<br />

ex nobilipiis,quia etiamliccf-<br />

iamus, arguet Deus, vt fponteconfiteatur&dicatrFura-<br />

tus fum linguam an ream , &:<br />

dextralia pura. Pura autem<br />

dextralia Hint opera quibus<br />

nihil mifcetur diuinum,fed to<br />

turn ictundumhommemgc<br />

ritunnos ChnfiumDcum&;<br />

hominem confitemur.Qiiod<br />

delencho furatum eft pum<br />

id eft , fine Deo cile dicitur,<br />

quod furanti cxtitit caifa pec<br />

cati:<br />

I(egulamqiie . Lxx. Linguam<br />

hzrcticorum Icilicet, dogma<br />

ta . Vel fuperftitiofa fecula-<br />

lofue Can. VIII.<br />

ap.<br />

a !{?gulaniq;.Furatus eft autem linguam,anream, & pofuit chlamydem reg!am,totam auro cnntextam.lnbcntcm auri D<br />

earn in tabernaculo fuo. Non puto in illo furto pariu<br />

auri ra mazam,hoc eft ficlorum pondo ducccii,cnHde iudicans,fi<br />

tarn vim fuitle peccaci , vttamnumerofani Dei eccleliam isquipcriculumhabuerat, lucruin mucniens quod in fua<br />

macularet,fed maltus decor eft in verbis,multa in rhetorii vdlitate cpnferret,darct hoc Deo,& non magis egeti: fuHRj<br />

vel philofophoru fermombus pulchntudo, qui omnes II :c dit cam,latere fe mdicans Deum,ficut & comilitoncs . Pode<br />

ciuitate Icncho id eft de , ftea vcvo furtum cofeffus eft,<br />

hoc mundo. Si ergo inucnias num.1 Ixc enim dicit dns Deus Ifrael: Ariathe & proculic in medium vefte.<br />

apud philofophos peruerfa i- ^/i ir I KI* /i Etills quitU'm repcntc per-<br />

mcdio tui eftlfrachNo<br />

potent ftare Cocmpa^<br />

turpcm^^<br />

ram Iioftibustuis^donecdeleatur ex<br />

tequi hoc congruamfue priefumptioni<br />

contaminittuseft fcelere. Accedctisque mane<br />

fingah per tribus veftrasjcv: quacunque tribum<br />

lors inucnerit accedct per cognationes fiias , &<br />

cognatio p domos domusq; per viros, EC. qui-<br />

canq, illeinhoc facinorc fuerit deprehenius,<br />

f Poena vehement, olia,&c. lofephus. Achandum inueniflet tribunal mdicis ictcrni obiiciar.16 vulcvc magis defendere,<br />

chlamydem quam<br />

.<br />

'4<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

Doffores tnnoflri rationabiliusdiccre i>identiir,rjuia in agcdlt vel<br />

fufapicndis diuinooraculofiebatpparatiopof,Hlipcr deuotione, qu$<br />

fr^tf gratia aliquando ftebat f continentiam ab vxoribus , vt habetur<br />

xo. 1 9. in Icgis datione^ alic/uandofer orationtm , vt babei ^fft.<br />

1 .in Mailing elcctione.tiLiquando per ieiuniumjpt habri ).l(eg.i I .;'<br />

1{aboth condemnationc.Vl enim eius condemn atio vidcrci efjciutfa,<br />

cr- a Dco,mandauit lcT(abel antepraedicari ieiunium , jicutfolitu erat<br />

Jieri ante diuina oracula. Qualiter autem fiterit fatta iftafanttijicettio<br />

de<br />

n*a loquitur bicfcripinra,non eft in<br />

exprcfiutn literajed creden<br />

Aum ett quod facta eft aliquo ijiorur/t modorum.<br />

l Acccdctiscjj.^H/d viricuiuflibettnbut erant diflintli abinuice<br />

fecundum tribn>,&- in qualibt't tribu erant plures families, & in rimo igititr deprehenfa ejt tribus in qua. perpetratu full facri'.cgium<br />

, pojlea familia determinata eiufdem tribus ,poftea domus<br />

cinfdem familite,& poilea. vir determinatus in ilia. domo. Dicit tamen<br />

Ha.Sa.rjuod tribus deprchenfa efl,per hoc , quod lo/ne<br />

ex ordinations<br />

dtuina adduxit tribus coram rationale iudicio,in quo<br />

erant<br />

iz.lapidei<br />

prttiofitin quibus erant fculpta nomina tribuum iz-^r dixit ei<br />

df>miniis,quodfulgor iilius tribus qua pcccaucrat obfufcuretur: &/tc<br />

4epi thcf* eft tribes, 2uda,fedfamilia detcrminata in ilk ttibu, & do-<br />

mus in<br />

vir in domo,depTebetififuntpermiflionem forth i<br />

mus in familia , &<br />

Sed primtim videtur ejfefictitium , eft qa<br />

contra textum, vbi dicitur<br />

i Et quam tribtun lors inuenorit. Ex quopatet quod tribusf nit<br />

deprehenfa perfortem/icuf,crc.<br />

3 Accedet per cognationes fans ,&.c.i


(uc.<br />

w<br />

Glof ordi &Nicolai deLyra.<br />

quam accufare percata noftra velimus. Ecotrario aut Dens hucintcllcatim cuiifquam tcndcrc moneref, etcii vifibilis D<br />

eoqu;fquc_manrcc, qd<br />

apertejmplcm<br />

in<br />

culo,neproill! duxeruncadvallem Achor, 3 domiini*faccrcc,uonquodab<br />

vbidixitlofiir.Quiaturbafti nos,exturbet te 4 Rupert. Qiiarc tanta fcncrica<br />

tc vindicscum eft, nifi vt ve-ntuns<br />

fcculis iudicioium Dei<br />

mccus,corum cxcmplo ^^^Q^J^'L""^^"<br />

* euM t yt. Cum vero ita dictum<br />

eft vc , mngis vidcarur Dais<br />

6 cjiu.d<br />

ci futurumcllct prxdi-<br />

ci<br />

x!lTc,quam quod ab hominc<br />

Here: prarccpiifc, non potuir<br />

mclius faccrc Iofus,qui di<br />

uma vcrba (icut intcl-<br />

j^phcta<br />

prophcticeI.IIKIrecur?<br />

Futui urn a Dominus in die haC. urn omms<br />

qnippe crat, Lapidauitcj,<br />

lfrael,&ciin(5ta qua: illius crant igne confumptafun^Con^regau^.runtquoqLle<br />

iuper eum<br />

quod hcdic vidcmus.vt fiillb-<br />

'<br />

rum fracrum aiunua r.mbi<br />

tionc ccclclia Dei tuibatctur.<br />

Dcncbis exieruntquam aceruum magnu lapidum, qui permanet v(q;<br />

plurimi in diem Et auerfusdt furor domi-<br />

pra:fentem<br />

ni ab cis. e(t Vocatumq; nomen loci illius, val-<br />

imitacorcs At h;w,qui<br />

i ; dcm ftr.cn tcs<br />

pro<br />

caiholica ,<br />

de ifto anathema cc turaci, in-<br />

^5 Achor vique hodie.<br />

ter vaf i fiu . repoiucumc Du<br />

cnim fub fpocie picrar.is,auariti.v<br />

ftudcnr,&: cunra f aciunt ticnalia, quid qtiam anathema<br />

fu:antur-Hanc mahti^rjdicemprimuminSim m; mago<br />

per os bean Pctri vmucifa ccclclia anathematizac, & II.ITC-<br />

Cicameire hvdramiudicac,&:c.R.edlc igicur fcuerc talc furturn<br />

in Achan vindicatu eft,nec ullam ueniam mcreri dc-<br />

buit,quiaconfcfiiu><br />

cius mmis rarda luit.Antc.ti.turbatuieft<br />

Ifracl quam illo rratu agnc/fccrcc, &: ante foi s ucndica Deo<br />

authore,prod:ditpeilun:'ni,qunm ipfeculpam .<br />

^ ]jcd.-i , s cai enim tan,ina aurea<br />

in fnaititudincm lingua fatia.Hoc unietn tnln Icfuc , tjuia pviitptu<br />

(rat a dvmiuo,qubdp(itaior icubunrdur cum on>niji.bjian!iajnat<br />

in (extii.<br />

ytpr&dicniir<br />

2 Filios. DtcHtu Hibripulleritaie.<br />

J DHXeri,ni.i.turbatio>iis gni m>n.:bnn>,^r o/u ^ utscurxjuefuni cius . Omnia.n.<br />

hiec opera pofsuc inu lligi,cj cu illo dixie ciTe cremanda. Na<br />

ikuc Apoftolus dicit dequibufdi opcribus ignc cof umptis: p<br />

Jpfe autemfaluui em. Si hums pee catu ita incclligcrdu eft , vc i.Cor.j<br />

ecia artcrno ignc puniacur.ftlios ergo cius &. fil;as cu pccori<br />

bus & omniu qua? habcbat,populus cu cu pun ircc linuil lapi<br />

dibus obruit.Non tsmeh:.)C mdicio humano,fcd fpiritu.^-<br />

phccico fccic IcluSjfiue ita sin eiut<br />

incelligens.3m/a efH : ;<br />

vcnecnliosccnfereccxccpuxs^pidationispornajrt ignc in<br />

gercns, line opera cius q poif<br />

inortc D^ us :ii illo tucrat ere<br />

mauirus,no folu |? carccra qux illius erant,fcd ctiatv. p filioj<br />

flgmficans.Nec ;dco crcdcndu i fr,eospro pcccaco patris^a<br />

quo innocences erar)poft morceigni inrortti cilccrcmado.<br />

vcn'au Mors vt<br />

Mors. n.q omncs manct, quathsd- primo pcccaco<br />

q.a ica nati fum 9 ,vcncccllan6 mouamur, accc Icraca q.bufda S^-'<br />

eft \X\lis.vndc:l(dp.tnt eji ne >/i.itina mnt.ru; f< >,(:>M iu>*. Q^io er<br />

go mdicio Dei vcl mifcricordia fucrit irrogncafiliis huius,<br />

vcl ill is 36.vins,cuomncsabciuspct6 fucnnt al:cm, l.TCt<br />

apud cu ap-ud qtic no eft iniquicas. Scd illud n, pron-ptu eft, Rom<br />

quia popuiu ccrnbiliccroportcbat qiuercic qcf amiiium eft,<br />

& tanto cimucrunc c^tcu fadu cms imitari,quanto humana<br />

horrcrctinfirmicas ita magnum &: tamiuftum cd.aim po-<br />

puli dari,&: eis quos ad )pc propagandi generis<br />

fe rclidurura<br />

putabat 3pc ccato suo fecum conlumptis mori. ^1<br />

C<br />

f J\ I<br />

no tomburi cum eiusfubftantia: qnxfnit conbufla , vt pater per literam<br />

Jcqitcntem ^cun/dicnur : Et cuncla.^/fliter exponnnt aliqn i<br />

dici-mes,(},ncrbnmatnini de co,bnfiionc ^cban intclligititr de<br />

ifiugebennx : quia vc dicmn , non panituit vcrl ratior.e a-lpx , jcd<br />

tanu


B<br />

U3tft. 10.<br />

i Jofue.<br />

lofuc<br />

CAP. VIII.<br />

Ixitauren. a Inoppi, Adam. Priino propcerpcc<br />

cata vidi furnus , & qui habirabant Hai mulros<br />

interfccerunr.Hai enim inrcrpretatur chaos,q 5<br />

eft habitaculum dgmonum.quorum rex diabo<br />

lus eft. Contra<br />

que<br />

venies fe-<br />

fus in duas par<br />

tes diuidit po-<br />

pulu, alios I pri<br />

mis, aliosir. po<br />

frreivtis ftatuit,<br />

q. ex infperato<br />

poft terga veniancinimicorii.<br />

Pnmiaucc<br />

funt Iud ftigicmus &tcrga uertemus,<br />

donee<br />

perfcquentes ab urbe . Putabunr enim nos<br />

longius prorrahantur<br />

fugere ficut prius. Nobis ergo fugiencibus & iliis ,<br />

perfequenribus<br />

confurgetis dckifidijs & t ualtabitis eiuicacem , cradetque cam dominus<br />

Deus vcfterin manus veftras . CumquecepericisJuccendkeeam:<br />

Sdjcoinniafacietisut luili. , Dimifitqueeos &perrexerunt<br />

ad locum<br />

tnfidiarum, federujuque inter Bethel & Hai ad occidentalem pla<br />

gam urbis Hai . lofuc autem node ilia, in medio manfit .<br />

populi<br />

Surgenfquediluculoreccnfuicfocios,<br />

&:afcendic cu fenioribus in fronte<br />

exercuus vallatus aux:lio . pugnatoium Cumvj, uennTcnt&alcendif-<br />

daicus ergopo<br />

pul us eft q. primus<br />

ftatuitur,<br />

& quafi fugies<br />

cum Iefu,pofte<br />

nor vero Gcn-<br />

ex tilis,quall<br />

in<br />

fperaco venies.<br />

Quis enim fpe<br />

raix-c genets fal<br />

uan? Acn'poft<br />

tergum aduerfarioscgdir<br />

EC<br />

lie vterque populus<br />

mediam<br />

iiuevlcip<br />

iniurias.<br />

gens ,<br />

turbam djsmonum concludit & vincit .<br />

vel * at vrbe.<br />

ciuitas qu^ bel<br />

10 pctendaeft,<br />

vel vindicate<br />

neglexerintq^<br />

a fin's improbe<br />

fa^tumeft, vel<br />

reddere quod<br />

per iniurias ablatueft.Sed&<br />

hoc genus bel<br />

11 iuftu eft qd<br />

Deus imperac, Deiu.ji:<br />

apud quern no<br />

eft imqu;tas,:<br />

nouit<br />

fieri debeat.In<br />

cam audtor<br />

funt qui fequuntur Icfum ab oncre legis .<br />

Fugere<br />

autem vili<br />

J< b Tone infidias . <strong>The</strong>odor. Ad quid prxcepic Deus , vc<br />

ftruerenc infldias?Docct ec fideles vfos eliecomentis huma<br />

ins, vt auxilio dmino.Cum.n.fonocubarum pnmam vrbem<br />

cepiffent,mcn:6 fanedifcucccrtarejlabon incubere,^ fup<br />

quo bello dudlor exercitus,vel ipfe populus,non<br />

belli quam<br />

definiri fo-<br />

minifter iudicandus eft .<br />

Aug (^iixrendu c(\ vcruni omnis fallendi voluncas pro<br />

mendacio pacanda iic,i^ (i icacft, vtru poftlc effe iuftu mem<br />

d.icuin quo ifte fallicur c; dignus eft falli. Et (i non hocq.de<br />

iultum rcperirur , reftat vt (ccudum aliquam fignificationt<br />

petias dm mas expctcare.Confcftim ergo dimicancibus ilhs hoc quod'de mfldijs factum eft,ad vencatcmrcferacur .<br />

DTxit<br />

NICOLA VS DE LYRA.<br />

Iticcurnc<br />

autem. Htc canfeifitenter d f:nbttur ciuiiatis H.ii deftru-<br />

.tio-&- fectido ex hoc habitatorum terrje Chanaan trepidatio.c.<br />

y.Circaprimiiprimo a domino dicitur cap'ionis mnd.is . Secudofub*<br />

ditur executions attus.ibi, Surrexitq; Iofu~. Tertio intmoUtionit<br />

cultus tibi:'T\inc xdificauit lofue alurc.Circa primum dicitur.<br />

i Dixicauc. q.d.jicnt fiikraxi ate auxiliuM menmfj>peccatuip<br />

ftus.Acha, ha te protegam propter tujtitiam de ipfofatfa.iofubditur.<br />

i Ecce.q.d. vitioria hxc erit virtute mea.<br />

3 Faciefq; ipfam dettrucndo,^. rcgi eius: 'pfum occidendo.<br />

4 Pt$dzmj.diuidetif.Sic autem non fuit faCtum depr&da icrkbo,<br />

qu&fmt po/itafubanathemate, t>t dictum fuitfuora j.cap.<br />

5 PoniK.Q^abtcr auiern,& ad quid non exprimitur hic^fedparte<br />

Jequeti.Domtn 9 tn hie reuelauit ipfi lofuc qcquidpoftea cxecutus eft.<br />

Occafione ante huius dicti Qittritur hie , ftrum in bcllo liciiu fit in-<br />

Jidiis & cautelis vtilEt videtur quod no^uia ius natural dicit. No<br />

facias alijs qd Cibi non vis fbrt.TS[


$ 3<br />

Ibidcm<br />

if m'do fugerc<br />

dcbnnus ir.im,<br />

iuiaricinm, inuidiamjiuorcm,<br />

huiu'inodi. Hie<br />

clt cxcrcic* Hai<br />

quem Icfus tu-<br />

*fnoecurfum gcro<br />

I'r.icl vndc:<br />

Miitf-Jo-<br />

c -<br />

ftculi fncrint in<br />

n fu*i-<br />

te in aliam. V'ulc<br />

cnim nos huiiif<br />

modi holies f ii-<br />

gcrc,&:fugien-<br />

H" do euafcnmu^<br />

horum nialorii<br />

contagia, vidcn<br />

tcsdcuotioncm<br />

nofiraniiS.' propofitum<br />

metis<br />

angcii, & nos in<br />

lectationcm d^inonii<br />

pan, in-<br />

llu gunt,<br />

P l<br />

dcces imcnmiic<br />

Icfus cnim cfr.<br />

cum his qui fu-<br />

Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />

EtfH^entes. Adamantius. Qm'd putas lefus fugics figni- terrain illlam incolcb.mc, nep; qui iutcrnccrone digna co- D<br />

A ficcc-Viderunus fi fit talcaliquid quod fugicndo vincamus, mifilicnc,^ deucnilfcncad cxtrcmanequicia. Qua ob can-<br />

idem, quiacft aliquapfccti virtus in tug.i.Kjulus indicacdiccsiFw- femeljmdiluuium induxic,:ic Sodoma & (jomonha ignc<br />

1<br />

tte fornicationon, Vidoc.; iidamlpLVic fomicacionis, OpfiunpflC-Iuflltquoq; lofue pnncipcscak<br />

qua t'ugere dcbem y<br />

,(ic\ule in Chr/fto viucre volumus,h?e mccs licgu,vcau-Jaciorcs uct; alacrun u . 'ififlffrcnc.<br />

ergo fuga pane 'Hoc ij (u:n ecu<br />

^"cnt ex a d"erfo ciuitatis, fteterunt ad /eptentrionale vrbis plaga , in<br />

tcr quatn & cos vallis media erat . Quinquc autem milia viros elc^e-<br />

rat &pofucrat in iniidijs- inter Bethel &Hai exoccidentalipartc ciuidem<br />

ciuitatis. Omnis ^eroreliquusexercitus ad Aquilonem aciem<br />

dingebar,ita vt:noui(Iimi multitudims occidcntalem plagan'i*vrbis<br />

atnngerct. Abiit ergo loiue noAe illa,& rtctit in vallis medio .<br />

Quod<br />

cum vidi(letrexHai,fc(linauitmane,&egreiruseltcuni omni exer-<br />

cituciuitatis/Dircxitq; acicm contra defertum,ignorans, quod poft<br />

tergumlaterentin(idi;r.Ioiuevcr6&omnis Ifracl cefferuntloco, fi-<br />

mulantesmetum,c\:fugicntespcrrolitudinisviam.Atilli'uociferantcs<br />

panter,& fe mutuo cohortantes pcriecuti funt eos .<br />

Cuque receffiflentaciuitate,&:neunusquidcminurbeHii<br />

& Bethel remanfif-<br />

lcr,qui non pcrlequcrctur Ifrael.ficut eruperant aperta oppidaderelinquentes<br />

, dixir Dommus ad lofue : Leuat clypeum qui in manu<br />

tua eft contra urbem Hai,quoniam tibi tradam eam.Cumq; eleuaf-<br />

iet clypeum ex aduerio ciuitatis, inliJixqu.-r latcbant furrcxerunt<br />

confettim,& pergentes .ad ciuitatem, ccperunt & ruccenderuteam .<br />

Viri autem ciuitatis qui perfequebanturlofue ) reipiciente:>& viden-<br />

non potuerunt ultra<br />

tes fumum vrbis ad cxlum viqueconfcendere ,<br />

hue illucq; diffugere,prx(ertim cum hi<br />

qui fimubuerantfugam , &<br />

tedebantadiolirudinem,c6frapericqucntes forriflime ertitiiTent.<br />

60<br />

Dommus nolk-r<br />

Idus man-<br />

(l.uiic. 1 .1 c cait:<br />

Dfdf vobij potesla<br />

temceilcandii'iipcr<br />

Jci-pentci,v fcuy-<br />

pioncs , C7 Jupcr<br />

Mmicm virtuiim<br />

b I{itnr omnibufintetfe.<br />

Ada.<br />

l<br />

c- ,<br />

pcuiierunt<br />

in<br />

orcglad,ij,vf-<br />

(jucquo non rc-<br />

linqucrecur ex<br />

cis q. f.iluus fie-<br />

rce, &:*.. Inclicatur<br />

nobis, qnia<br />

ex ins I-<br />

quorum<br />

) vifoflatimtx, icruntyt'tpa >ct t l.ttra & idco cfor -<br />

; chaos<br />

eft habita !<br />

, iufVa } iafi<br />

,<br />

culiim id eft<br />

, ,<br />

d-gcm quoque<br />

mcr.ducm &: hu b<br />

urbisHaiapprehenderuntuiuentem&obtuleruntlofue. I


6i lofue Cap. VIII.<br />

ap. V 1 11. 62<br />

eft nouiflimus Adam in fpiricu viuificantc.<br />

-X Chald^usParapHomo fufpefusidco vocaturcontumc-<br />

$ quia ncc vnum reliqueranc.vnde^ow^w vfque ad far.^inem<br />

A rt'jiitijtis aduetfus pcccatum. Hi nc alibi dicitur.Sanctificait'bellu,<br />

[e n. b. co,auc vcrbis,aut improbo culcu j>bru inf<br />

>r 8. in<br />

.i.e.<br />

.o 3. a.<br />

; bolusj.m<br />

f^nc m^mnrtic ni/=i 4,inr /"n r>*- _ T t> - :i_ . _ _*c_ __ __i_<br />

ns qu ? funt<br />

fuper cerra,& ommb.malis cupidt- # R.Ifaac Acramcus . Sufpcnfus vocacur execracio<br />

tacibus P<br />

ampucacis cttici fandu<br />

De r -<br />

i .<br />

, Dci,fcd er iudicu I1JfJir : quia ica com-<br />

ireadcc<br />

Dei viuecis,&: jp pal ma vidone&;<br />

ycucis mcnco coron?ri.<br />

a l(tgcnt. Adam. RexHaiin<br />

lignogcmino fufpendicur dia<br />

cruce Chrifti , qua:<br />

gemina tuic.i. gemina racione<br />

confticic , quia vilibilicer<br />

Deiriliusmcaine crucifixus<br />

eft, inuiiibiliccr vero diabolus<br />

cum pnncipacibus, 6c pocelia<br />

tibus iuis, vnde Apoilolus:<br />

i^jud erat coHtraiian nobis , tula<br />

illud de rxea;o ,a(:gois cruci<br />

f:< , exuensprincifatm er potejt<br />

iii tradit.i u libtre , tnumphas<br />

tosi/ilgav-crncis . quaujuis in<br />

aLjs cxemplanbus habec tn'u<br />

,<br />

c raip<br />

> ic 2<br />

pbans<br />

ac<br />

eos in jcmctipfo : fed apud<br />

Graxos hecur, in .<br />

iigno Ergo<br />

.<br />

h.b.<br />

biy.c.<br />

duplex eii ro dominies cru-<br />

cisVna,quaChn(tuscrucinxus reliquit nobis cxeplu,Al<br />

Cera in qua crux ilia cropheii<br />

iuicdiaboli in quo crucifixus<br />

eii 6t crulphacus , vnde . Mihi<br />

auemabjii gloria) i ni/i in cruce<br />

domini nojiri lefu Cbriili,per CJHC<br />

clypeum donee intcrficerentur omneshabitatores<br />

Hai.lumentaautem & pr^dam ciuitatis<br />

dmifcruntfibi fihj ifrael,iicutpr?ceperatdomi<br />

a t Nou hoc ad liteiam , fed locus demoruun inhabmbili; cru 111 cerernum , cum<br />

iam nemo peccabit , ncqtiv: regnabit peccatum.cum diabolus ttc an"eli' ems<br />

ibunt in ignem .vternum.<br />

nus lofue.Qui fuccendit vrbem &: fecit earn tu<br />

mulum fempUernun,. Regem quoque dusfu- t i n-ucifixcruift c'lrn vitiis & cone upifcfntiis .<br />

Per hoc quod lufuc fuic folliciru^; Mofi<br />

implcrc , mftruuntur prxlaci,bonasordinacioncs<br />

dixidegislacor Mjles, edi 'icaie altare e\ laptdibus integris,ffnibus<br />

ferrum non eft iniectum .<br />

Nouiccuiufq; cofciencia lie in<br />

g.s<br />

ocuc./a.a.<br />

maledictionihnSipro'.tt dcfcribititr Dcur.ij.imptcrcnt .<br />

3 De lapidi. Sic enim dcfcnb:rur in Ic^e E\odi 20.<br />

4 EC fcr ip. T^on eft intelligi-ndum, c/Hod totnm fMerit >bi fcriptum,<br />

ffddecem prxrrfl'n taxtf'm, prot'f continfituretiam Dcuter.t.<br />

nesprardcccflbrum fuorum cuftodirF! concra mulcosqui<br />

ftudent cas coralicer difiip.Tre .<br />

mDflap'd Perqiiosfignificancur fidclcs in fide, & moribus<br />

Itabilcs,devcrbispolicis rhetor/car non cu ranees.<br />

4 Etfcripiit,&c. In cordibus enim fidcliu fcnbirur lex euan<br />

gcbca ad credendum cordc,& conficendum ore .<br />

Uedi*<br />

Muth.f.e.<br />

Rora.i.b*


Orij ho.r<br />

I.I lot.<br />

d i!u i<br />

Glofordi &NicolaidcLyra.<br />

I -ni filiuiGcrfonis.Ab omnibus<br />

u-m.'v jrai i;n<br />

,vi<br />

im 'ii -|in<br />

: i 1:11 dup.e n.;liii.i|<br />

<<br />

'<br />

n .ibl..liiiioiicm rxteinuni .ilu|<<br />

* |\ I -\. ,.miens.<br />

ilii mm in. inn. j<br />

b iK n mill l.ipid.bus .il>- L/C<br />

leluut ,ncidl>om .|u.> !<br />

Deo 11 h'><br />

imiies,lmm.inoop. ulei<br />

icj imii[<br />

a Otnmt tuttin . I t oinins II-<br />

i !<br />

.-iluiibn-. Moiiib<br />

licristai ilun fti<br />

;k tuni !> >nn.n elk'<br />

|.<br />

,<br />

tie.<br />

jiic<br />

i 1C.<br />

lc;;is<br />

. ., u ,|in iniiiiiiii ii .iiiiiiiuiii<br />

I I/''' I I v<br />

gefferatcoraranlijslfrai I- <<br />

& gcs niaiorrs natti, due <<br />

>VICTI iV nidi, i<br />

WtiSff. cxvtr,, r ,,l,,ui<br />

:<br />

Unnisautcpopiilus<br />

ni.lu i-s ftabant<br />

"Him.<br />

i 4 >!.. -i. nn i.lriitln I cvi in,. m.v in juatui. b ^aicili.im. imi.vd .|in umi<br />

illl I. IIJIII. llll dfil, iil,,,.^'<br />

itcftatnenti dommi b ni,,p,,n.,l>.i.n ;) u .. duK-ns Jommirvtaducna,<br />

e(l.jnquatabuletcgismiu . .<br />

Dcifcnptx f<br />

B I ll. .el ell in..<br />

'<br />

.<br />

i<br />

jta&indict'iu "<br />

,<br />

Media pars<br />

coru itixtamoiucm<br />

I'.lJflll.<br />

U.b.<br />

''.4*. a<br />

r -I IMIITI duo<br />

|<br />

14.<br />

&:<br />

1ms. .in ,<br />

e.ibe.i.l -.lii.i-uc<br />

i.i i m Im<br />

m<br />

.<br />

te(l<br />

5 j Gjbod<br />

lllcdimenu-<br />

'pnl'j liuniliiiodi<br />

TC .V .iln>. ll.<br />

in nioiue<br />

te I lek'.l ad<br />

non lit in.i! d i<br />

pi.imjed<br />

( ,.n i. Min .id<br />

.iltii.s in moil<br />

tioi<br />

nt niotncn:<br />

l< npi.is ni.iU-diLtioiics^pf-<br />

hfid d nn \ ct /,/((/.'('.<br />

.n l)itioi ,us dicitur . Pfi<br />

rtirns'ncmcjl loluim i.bii) , c-\ ijuibus rukli.i p.n.itur, qiui:<br />

IMII li.ibet m.u nl.nn.iiit ni;',.i!:i . i<br />

inl.imes , pi.'k'h [el.jiie.ippi-ll.it ,<br />

..JIMS ninli.<br />

i nt el ih',,1 mils' cos elle<br />

:<br />

'<br />

.idbnel.i. lemdi eti.ini iii'nnn , yi miihc<br />

\ek Hi in .S. v." " 0:111 us I i in ul eei leli i<br />

,'i.vipt.iriir, vin<br />

i',mil' inn<br />

in omnibus li.uu ai in.;: lieoiui.i ho<br />

di.iboh aHuti.is.Mi:l:eies \ ei o,. iiodmn c\ jii.r Ie ijuc<br />

liintC'^eiuiitJe.l inelioiii c\i-mpl.i le.t.id \.|ii:<br />

In it ciscapUdC^NleniNIMN/ti<br />

rii i-.-idnkmn-s yciocimu , 1)111 nnpcr till.<br />

( lnki-pt.1,1 IM) mm nun' . I<br />

'rok-lyti autcin f.itc-<br />

A p \<br />

l.iluiem.iioi.uu .imoiei ekliMiin bi-iieilutionn \e! pioiiuliiomi<br />

ne e.ur. in<br />

.j ",-liv-n ill .li. nn.'^' am: Snlin it imlii no<br />

lie in ii,nem eieinn.no e\ i<br />

pell m lenebi is lAtei ioies.| )imi<br />

iln<br />

ei;',o uixt.i monu ( ..n i/im illi.j iiieediint, .1.1 benr<br />

i]tii<br />

diclioncclci.hjscHjilkvs Ii!\iiilu.uu,miin6 Jiutn pane, led i luimcm,\ el ijmum fou.ii i lidcliLnis lindciit.<br />

.^ i .<br />

N1COLAVS DE LYRA.<br />

I Omnis autcin |'.>pii!us,&c. Q^-iia /'tent di flu tint flaihis Dent.<br />

17, llcb.ti: , :'it tiiioHiotiticHli irilit;<br />

.< H;II,-IH i'..t<br />

tm, &popnl*} ilti cxniem rtftondcbtt, amtn , & malcdiit<br />

M O R A I<br />

I T<br />

r R.<br />

t A/fdM ptrt,&c.<br />

liilii.'t.vl IviieduTiidnin.<br />

Vnu k-iluct,.id iii.ili\lunidimi,\ t li.ilvtur 1<br />

f<br />

iutemoflenditur,qu6dflcui<br />

iiMiom.iS<br />

ivMuimul'. ul^<br />

H.i null in.ik-diieiuli,ditti-u ntci camrii . Ilt.r ii.uiu|iK'lv-<br />

booocum<br />

fttfns mortem lltbl>& f>ulns;l>i cxiilent rcfpondibst, amen. pro<br />

/'it ;>.'/.7.<br />

i I'.i | nnuiin. '\n r{tintcUJemlum.tntnijlci{ii1iones,fi<br />

ii .t"l\>,i im oi>Jcrnurcnt,fc.ii>i tur Dent, jo.cr at.<br />

bonorumip(ls bom's, vV ni.iloi-uni ipiis nulis, vt lulu-tur<br />

I \ iuet.MUMii.:S. \ !-i Iv-iu-diClionc's iH.r ponuntur cxplici-<br />

tc. BoQis aucem hominibus imprecanda fuoc bona ipintn.ili.uV<br />

ti-mpoulu , in. ilis autcin luMiiinibus nnprciMiida<br />

funcbonafpthrualia t.iiuiun,&: non tcmfor.ilnjed ah-<br />

Ms I'pi'oliuun :iuMH.niu-iic\odio, led vc vc-<br />

k.iuc.<br />

iiiu'lkcliun, & fie j lius muiuitatibiis idipi-<br />

i Cor.j<br />

, Tim.<br />

j.Cor.i .


\,<br />

lofue<br />

# Rupert. Qmnes peccato fao ducc,<br />

Gap. IX.<br />

ft >res,vcj ?.que goftatores fiutad obfcquiu populi,&: ak.iris,<br />

congregati func, vtpcrirent,quia Drii fentecia qinacudoloacccllrriicad *ilios Ifracl , piiniscalceamrt scj;<br />

fuerat,vt indurarencur corda eorii,& pugnarec<br />

contra Ifrael,& caderent,& non mercrenuir vl<br />

lam clcmetia . Etenim tape(TuTajcric,taq; pec<br />

carores, vt ipfa eos terra euome<br />

rcr.Oim.n.dixjflet, Q,i cuminmemo<br />

, zrpecore coierit^norte mo-<br />

riatur , mulier, ^uxfuccubtierit cui-<br />

libft inmento ,/imul interficieturcti<br />

eo,nc vo: cujmatterra,omnin hcc<br />

fecerunt. lufta ergo Domini<br />

fentcntia fuerat , vt indurarcni?<br />

corda eorum & , pugnarent, &:<br />

non mercrencur omnem clc-<br />

. Scquitur.<br />

#


I,d.,.i.<br />

Glof.ordi.&NicolaideLyra.<br />

vobit Jominutper mare rubrum, et in defert , nihil tame tatz fi- * Procop.<br />

68<br />

Succ.'flit Gabjonittrum conatus.eo quod lo- D<br />

dci di:i ioi'il-.-t ratcitarus.Tpforum ve<br />

. f\ f~- \ I . r- . . . . -v* .".'.,.- *- f>~t t > / i rM < . \ J I(TI-*!AI- ^., /% A tr-^ft/'tritu<br />

runt. Icfusergovidesangufttimin fidcpropofitu, inodcrationcmersiacos<br />

luAifiirratn lenue, vc (alutcm mcrcatur,q.<br />

rum nobilitattir<br />

acceflu . Fides out<br />

fin9 opcribus mor-<br />

t*aefl. Nobi sau-<br />

te prouidendum<br />

eftidii potcftate<br />

habcmus, vtab-<br />

jjcietcs antiquas<br />

fordes,&: p.mnos<br />

vitiorumvctercs<br />

focicmur Ifraeli<br />

ticxlibcrtaci.In<br />

legcenimprarci<br />

nc liccac<br />

pitur ,<br />

HcbrarCipuerfMi<br />

forte in ferui cure<br />

iturdolofeegij]euerbis,et<br />

fattis,ergo t ctc,ln contrarium uidetur,qnod dicitur in litera .<br />

j Iuratlimuseis,&c. etfequitur.<br />

8 Referuenturj&c.TmanwOT autem non incunitur, nifi ex trSf-<br />

greflione iuramenti obligatory>nec ira domini concitatur , nifi fptcr<br />

il/ud,rfuod eft Ulicitum fieri,ergo,etc. l{efponfio. Diccndum,quod hoc<br />

elec.c. ve<br />

lurametumfuitjcrnandumtriplici rations. Trima accipiturcxpar<br />

te Gabaonitarurn , qui fici'.t ditlnm tft , venerunt ad loftte in nomine pter t<br />

dni wienies (ins cultuifttbi]ci )


i. Reg.il.<br />

Rfj.ji.a.<br />

lofueCap.IX.<br />

7<br />

frangere iurationem, & quamuis eos mentitos didiciflent , iufiurandum emK!urn,d?cI.irat eos miniftros fmfli ficrifi- D<br />

A parceremalucrunt,cum poflentdicere, fe tanquam illis iu- cii:non quod coiuumchoiUm lie fcruire IX-o, fed valde ho-<br />

raflc quos efle crcdiderant,id eft , de longmquo venicntes. norificum .<br />

Cum vcro aliud cognouerunt,przceptum domini circa cos # R. Motes Gerundefis.Cuilibec ctiam e vulgo Ifracli-<br />

fuit implendum, vt iicuc ceteri expugnaretut , Deus autem tx aquatorcs lignatorefque fuerunt , diftribtitis poflefiioni-<br />

hoc approbauit,ncc parcenti- bus:qui modo ipfos dccootfi<br />

busfuccenfuic, quamuis cum CurilOS dccipere frauds Voluiftis,Vt dicere- cio interpellaflTet , quamquam<br />

.<br />

nonincerrogaffcm,quinamil<br />

. r i _ij hahinmin a vnhis rnm >n ple gratis , fed exigua<br />

*ls *<br />

li effent & cum illos fallcre P , rocul VJW* naWttflWS a vobis , cum mcrcedc C0 ndul',qua vithim<br />

rnaluiffent<br />

. Vnde crcdendi ill medio noltri lltis ?<br />

fiint,etfifallerc,profuafalutc ne eritis & non d e fi c i ec 5 \JL* i i pv' vc* v^ *-'***-'<br />

eft fiobis feruis is ^<br />

itaque lub maledi&io- f poilcnciibi pararc. Nam qui<br />

fucrx fcruicbanc arz ii cutn<br />

in do-<br />

Lcuitisatebantur.<br />

/-* f i<br />

ro^if ff<br />

VAV.J<br />

It Arnbrof. Qmalofiicadhnc<br />

ignarus crac locorum & U.joffie.e.<br />

inco]aruin,no:i cognouitfrau-<br />

des Gabaomtarum v_jv_'- .yijfL


B<br />

Orig.Hnm.<br />

II. ID lolUC.<br />

i.Tim. 3-e.<br />

SccL.a.<br />

i.<strong>The</strong>f.y.C.<br />

Rom.iJ..<br />

q.iy.in IoH<br />

C<br />

7 1<br />

gauit . Quibus<br />

ci priicitiat.Vnac:Fili iccedcns ad ferut- ^ COmmemO-<br />

I * W *<br />

1 ' A<br />

Gabaonit.T ad Un .1,<br />

"<br />

f\ - f~^ - !* rt rf-v t^ t * f*9 f\ l\ t I f**^ ^ I ICC CXLC.IlIllllrt,I<br />

illius-LtGuodtransfugifTcnt<br />

ckciTentFoEderatieorum.timuitvaldc. Vrbsenim<br />

das ^ quarQvna<br />

pcr hibetJ<br />

Amor<br />

mao-na erat Gabaon , & vna regalium<br />

ciuitatum rharorum . Nifl<br />

&maioroppidaHai,omncfque bcllatores eius fortiffimi. Mifitergo<br />

Adoni-fedecrex Hierufale ad Hoharege Hebron.&adPharam rege<br />

lerimoth, ad laphia quoque regem Lachis, & ad Dabir regem Eglon ,<br />

dicens : Afcendite ad me, &ferte prxfidium, vt cxpugncmus Ga-<br />

puuicm: ww - baon , quare transfugcrit ad lofue & ad filios Ifrael. Congregati igicis<br />

qui ad intetu<br />

r afccnderuntquinque rcges Amorrharorum , rex Hierulalcm, rex<br />

run^enS '<br />

faluari fe cxifti<br />

marent<br />

Hebron, rex lerimoth, rex Lachis, rex Eglon fimul cum exercicibus<br />

turincaitrisapudGalgalam,cVdixeruntei:<br />

Ne retrahas manus tuas<br />

VLTOO i^ci iuai<br />

aux ilio feruorum tuorum,afccnde cito & libera nos , ferque prxfi-<br />

SrSSoof dium. Conuenerunt cnim aduerfum oos omnes Amorrha:o-<br />

rcges<br />

quos antcaha- rum , qui habitant rn montanis. Afcenditcjue lofue de Galgalis,& om<br />

vcrbo Dei fo-<br />

bucratamicos:<br />

C<br />

?cd ednm con-<br />

trarias virtutcs.<br />

Soar ergo qui<br />

Pa<br />

nis exercitus bellatorum cum eo viri fortiflimi -<br />

Dixitque dominus ad<br />

lofue: Netimeas eos. In manus cnim tuas tradidi illos. Nullus enim<br />

fxeistibirefifterepoterit. Irruit itaque lofue fuper eos rcpentc<br />

s tota<br />

nomc<br />

vnillcrfa ic fuc.<br />

ritomnmm,aut<br />

-<br />

r cur .<br />

quamuis<br />

clTct vna de feor<br />

fuis , & caftramctati funt circa Gabaon earn Habitatooppugnantes<br />

**iipuJiUanimes,f:ijli>iete infirmos.<br />

ltcn\:f^os autem imbecillitatem infirmorumfunincte. Sic ergo Icfuscumducibus&:principibus<br />

adcft his, qui pro nomine<br />

fuoa contrarijs virtutibus oppugnantur. Nee folum auXiliu<br />

in bello pr^ftat,fed etiam producit diem & fpatia lucn,& di<br />

fcutit aduentum noilis.<br />

c Congregatiigituv^&c. Aug.Quarrtf quomodo rex I<br />

fale Adoni-fcdec &: cxtcri quatuor cum Gabao<br />

^.b.obfedit<br />

nitas<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

CAP. X.<br />

cum au. Hie agitur de debcllatione qutnquc re-<br />

fimvl congregate, vbiprimb dcfcribit ur occafio<br />

bdli.Secundo "attus debeBadi} ibi:Afccn^it^; lofue.<br />

Occafio autem belli fuitjo q, ifti quinqHe reges fimttl<br />

congngati vcnerunt ad dcbdlandum Gabaonita


A<br />

lib.inlof.c.<br />

li.^Antiq.<br />

Dulog.<br />

lib adu.pfy.<br />

hic.c.io.<br />

faPf..<br />

73<br />

Jofeph. Ibi<br />

ctiam cognouit<br />

lofue coopcra- a<br />

ripneiTi Dei fibi<br />

flgnificatam tomtruis,&:fulminibus,&grandinis<br />

dcmiffione,<br />

maiore quamlo<br />

Jitum eft.<br />

b -}e Sol contra<br />

lofiue<br />

Cap. X. 74<br />

""<br />

~~f r ;<br />

-~^. ^<br />

r ^,..V/HUV- I T<br />

TJUW *xii tun.icoat.iucnos induxitin f*<br />

^^^^^<br />

patibu<br />

isaajgerc^dccrudcJicatecxcufan<br />

,precepto leg.s; * Auguft.fndiuinis LbrislcsimuVfoian i pfum n^^iaau^^^^ cumhcA morce fi-ro lofuc -pfquc ad tr^nfmigrationefluxerut ottingeti anni<br />

&plus,(]uodpatebitfi quit vclit compntare tmpora indicant & regu<br />

vfy; ad illud tempusjroul in facra fcriptura & lofepho contiaentur,<br />

&_ideoinatioHabiliter videtur dittum^Hoddiceret ali


Glofordi.&NicolaideLyra. 76<br />

Cum vero implcta fucrit menfura credentium, & drrerior be&mus ferulre hiftiti* in [*naiKcationcw.Hoc quafi crudclc cul D<br />

aut decolor jrtas vltimar gcnerationisaducncnt, &: crcfcen p.uur,quod aic Icfus: Tonitepedes veslros fuper colla corttm , &<br />

tc iniquitarc rcfrigcfcet charitas multorii, &: in paucis Hdcs imerficue cos.Scd hoc non crudclicas ,fed humanitas & bcni-<br />

inucnictunrune a1>brcuiabuntur dies.Idcm igiturdominus<br />

gniras inucnitur.Vcmam & cu ponas pedes tuos fupcr fcrpc<br />

ouit cxtendcrc dicm,cum falutis tcmpus clt , & brcuiarc ccs &: fcorpioncs,&: fupcr omncm vircutem inimici,& con<br />

culces draconem &: regulum ,<br />

-Hum CflO ibatllim UCIS fSicdum "M"* dnon nobis fol m.lmz.qui ait:Ego<br />

pugnjmuvadfift.f qui aliquando ill CC .UUmciU,u rc^naillt, UC<br />

'<br />

, ipJLiu vobifcum fuui vfquc idconfumm.itioncm fcculi .<br />

in tcmporetnbvla:ionis& per-<br />

" '" ^ h<br />

,<br />

vocihom.n.^pugnanc.pro.facl.Reuer ,^<br />

eit loiuecuomni Hracl,in caltra Gal- lusintere<br />

fuiq-,<br />

Trreni$:lttl''<br />

- - .<br />

bus in corpore pofiri demerfc- crat caftra,lani & integro numero.NulIufq; g ad przlium. &: ficutibi dicebat<br />

rint,&nihiladopusDei,fedto- rnnrrj fill Ifrarl miirire in/us rfr Prar-p Icfns:


JU(.i7. c<br />

77<br />

lofiuc<br />

Cap. X.<br />

ftri tam fpcciftfi fint & ta validi,qui poflinc calcarc ceruices fermerant iniquitati, ferutantiuninx. Sic ergo rntclligc^ inter<br />

A inimicorum,& ica caput fcrpcntis pculcare, vt calcaneu no fecit Icfus regcm Hiericho,& rcgeiw Hav,& rcgcmLcbna,<br />

& rcgcm Lachis,&: regcm Hebron , uc omnes aix qua: fab<br />

peffimis rcgib. legcm pcccaci colcbanc , nuc fub Dei iegib.<br />

aganc. Lebna Hebraice Libnah ftrum non poffic mordere. Qui enim pugnac fub lefu ducc ,<br />

dec illud promcreri,quod dc illis bellacoribusfcripcum eft;<br />

t renerfus eft vniuerfuspopulus *d lefum incolumis^ non mutiuie<br />

, candor interprecacur.<br />

quifqua defilys Ifrael 1 lingua fua.<br />

Qui.n. fub lefu milicac,incolu<br />

rnisdecrediredepr;dio,nec<br />

vfqua<br />

Trorte,viriiit papules.<br />

VOCauit Ottines VKOS ifrael, & -lit ad Cl-<br />

prill ex iacuhs maligni ignia<br />

T prxUtos. b<br />

_<br />

->--'>-<br />

.<br />

. ^<br />

quod d iucrfc intclligicur. Eft<br />

enim candor lepra: , & cador<br />

lucis. &candorcrnquideailc<br />

prehabuic Lcbna .<br />

fu-brcgib.<br />

tis vulnaccipcrc,nec cordc, pes cxcrcitus qui Iccum Grant : Ite , & poilitc t t malis , ted cum ad Ifraditicu<br />

ncc cogicacionepollui. Quod<br />

aurc add it : nullus mutiuit<br />

efuia<br />

in linguafua:vidctur dicirquia<br />

nemode victoria fc iactauic,<br />

ncc fue vircuti afcripfic.Sciur.<br />

enim quia ipfi<br />

lefu vidtoria<br />

tribuitur.vnde : T^o autem ego:<br />

fedgratia Dei q in me fj?.& alibi:<br />

Cum autem feceritis<br />

h


79<br />

Glof.ordi.& Nicolai deLyra.<br />

intribuTuda S ...<br />

,<br />

luda, cuius rcgc iitq; in ore gladij omnesammas qua: erant in ea mxta omnia qua: fe-<br />

nomine Dabir<br />

jntcrfccit Icftis .<br />

Eftautcm nunc<br />

villa prxeradis,<br />

in duodecimo<br />

ab Elcuthcropoli<br />

lapidc contra<br />

Onentcm .<br />

Hebron , quondamArbc,condita<br />

eft fcpccm<br />

annes antequi<br />

Tanais vrbs<br />

Aegvpti conderctur:<br />

fuit & me-<br />

tropolis<br />

Ena<br />

a ^ Oiihmctio coniugum.<br />

cerat Lachis. Afcendit quoquc cum omni Ifrael de Eglon in Hebro,<br />

f Dcitruxit mah.vt zjihcatct bona. T Vcibi l)ci.<br />

&pugnauit contra eam,cepitque&percullitin ore gladij, regequoquccius&<br />

omnia oppidaregionisillius,vniuerfasqueanimas qua: in<br />

eafuerantcommoraKE. Non reliquit in ea vllas reliquias . Sicut Fecerat<br />

Eglon, fie fecit & Hebron, cunda qua: in ea rcperit confumes gladio.<br />

Inde reuerfus in Dabir,cepit ea atque vaftauit,i \ gem quoq; eius atque<br />

80<br />

ckicrto, quzco<br />

lungiturciuitati<br />

Pccrzin Ara-<br />

bia . Ibi occti-<br />

buit Maria ,<br />

&<br />

Mofes rupe per<br />

cutia aquam fi-<br />

tienti populo<br />

dedit. Monftra<br />

tur ibidem vf-<br />

quc in prxlcntem<br />

diem fepul<br />

cru Marine. Gaza<br />

eiuitas Hc-<br />

omnia per circuitum oppida percuflit in ore gladij : Non dimifit in ea habitauere Cap<br />

vllas reliquias-ficutfecerat Hebron & Lebna & regibus ea,rum,ficfe-<br />

padoces,pnfti-<br />

. rN L- o -II- r fC<br />

* ' - I<br />

ls CllltoribUS<br />

cit tena<br />

Dabir&rcgiill!us.Perculhcitaq;loiueomnem montana& ]n terfcdis . Cc-<br />

meridianam atque campeitrcm,& t Afedoth cum f uis .<br />

regibus Non adit in fortem<br />

'"<br />

dimifitin ea vllas reliquias,fed omne quod fbirarepoterar, interfecit;<br />

Itim : quos gijantcs&potenccs<br />

intelligcrc<br />

dcbcmus. P.uila<br />

afccndit Hebron<br />

, hare eft<br />

Chanatharbe ,<br />

id cft,oppidum viroru quatuor,Abraham , Ifaac , Jacob, &<br />

Adam<br />

gnis eiuitas Palcftinar .<br />

/* t r~ tr i st i n i s~* ' cam tcncrc no<br />

licutpraceperateidominusDeus Ifrael. A Cadeibarne viq;Cjazam. 4 potuit,quia gi-<br />

Omnem terram Gofen vfque Gabaon,vniueriosq; re^es & regiones<br />

eorum vnoimpetu cepit atque vaitauit.Dns enim Dcus liiael pugna-<br />

bat pro eo.Reuerfufqj eltcu omniiirael ad locu caftrorum Galgala.<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

I Afcendit quoque cum omni Ifr.&c.F/oc eft intelligenium<br />

departeciuitatis Hebron:.]H erat in vaUe,reli(jnam verofrartet/me<br />

e>aifvrtior,cepit CalcbpojieafVthabetur infra i^.c.& ludj.felpo<br />

ttjt dui (p hie drper anticipation? &ci attribui tur quod pojiea fecit<br />

Cakb,(]in ex conceffione lofue h abitit Hebron,vt hf infra i^.cap.<br />

a Rcgcm .quoquc. Hoc poteji exponi dupliciter.yno mudo de re<br />

ge Hebron quern fulpenderat, ~vt dittum e/i.^Uo modo de alia<br />

rege no<br />

I40,vtpotc ejuia films mortuopatre regnum Jufceperat > ft rex eratper<br />

bxreditaicni^elquiapopulus regem nouu/ibi elegeratft eratper elefiionern:<br />

Inter fiijpcnfioncm enim pradifti regiswfattumijind lofue<br />

f lures dictates ctperat,t>tpatct in textu:& ideo tempore intermedia<br />

f, potuerat fieri iflonouirtgispr quod<br />

qt^iiio cji dc (itianiiiate diet artifidalif,et ae eius augint:to,quia dies<br />

aHgmeniatifub lofue et E^cibijfuerunt ariijictales.^iaantas Vfro<br />

did artificialis uariatur fecurdum dinerficatcm clitnaium, etfccun-<br />

dura appropinqiiationcm maiorem adfolilitium xiliualc et hyemale,<br />

et ideo licet in omni climate ct qnolibet tempore anni qu^libet dies ar<br />

tificialis babeat 1 2 . boras artijj dales ,tamen boras naturales habet A-<br />

liquandoplures aliquandopauciores<br />

. In tertio uero climate dies brc-<br />

liifiima, ft: ilicet quando fol cftiHfolilitiobyemalithabct<br />

10. boras.<br />

Longiffima uerofdlicctquandofoleftinjuijtitio aftinali habet 14.^0<br />

rbi erat E^chias , quando dies fuit fibi prohngata :<br />

et fimiliter lofue cratfatis prope Hierufalem quando prolongauit<br />

Dcus diem ad eius petitionem . Si autem dicatur , quod dies prolon-<br />

gatefitb lofue fuit infoiiiitio tfliuali , quod fatis probabiliter potcft<br />

did ,eoquod eodcm anno lofnt aliqua ajiia bella pcregtrat > fequitur<br />

D<br />

Epitaph.<br />

1'aiilr.<br />

lib.de locis<br />

Heb.<br />

t Afcdcc*<br />

'


A quid ilia J'tplfcattt habuitxxviij.horAt.'Et/ipropteroppofitionem di<br />

* ca:ur , quod dies prolong jti fub E^cbta fimil in folftit o by ema-<br />

il , quod fails prohnblUtc: fnit.-.ft diet : vt videbiturpoilea , fie dies il-<br />

le habuit tantumz6> ho^is naturales & dti.ispartes vnius bor& na-<br />

turalis , quia fjnatnor barx artificiales,qute dcficiunt a, perfeffa tripll<br />

catione illius d;ei,ntpatrt ex prfidiftisjion valerent nifi ires boras &<br />

tertiamparte fnius bora>&fit babetur^qubd dies fub lofuefueritloglor<br />

in vna bora naturali,& tertiaparte vniushone naturalis,Troba<br />

tio affuntptijcilicet, quod probabiliterpoteftd'cidi?fub E^ecbiapro<br />

longatH fuifie in foljiitio byentali,& hoc rations in ter-<br />

dimatis',quia<br />

tfo'dimatefoleleuatHT in meridie minoris dieiper )6.gradusfcre : &<br />

ideb<br />

A D D I T I O.<br />

In capitulo 10. vbi dicicur in poftilla: T^onfuit antea &po-<br />

flea Cam longa dies.<br />

luxca fententiam lireralem propcer intelledum tarn il-<br />

lius hiftoriaj quam Ezechic in 4. Reg. 20. & Efa. 38. poteft<br />

probabiliccr dici , falua camcn fanttorum automate , quod<br />

dies ilia in qua illud miraculum in horologio Acham diui-<br />

11 ;<br />

tus Czechia; fait faftum, non longior nee breuior fuit fo-<br />

,& fie ceflat tota altercatio poftillatons in hoc cap. circa<br />

iftam<br />

rant<br />

C A P V T X I.<br />

rtecumaudiffet. * lofcphus. Cum de Hebrjcorurn<br />

virtute fcrmo per circuittim difcurrcret,ftupor ha<br />

bebat omnes audicntes. Caftra autem metati funt<br />

fuper eos reges Chananad , qui in'campeftnbus c-<br />

Paleftinos fccum ducen-<br />

tes. Totius autem exercitus armatorumerant<br />

tcr centum mi<br />

lia, & dccem milia equicum , &;<br />

duomilia curruu.Turbabat hec<br />

rnukitudo ipfum lefum, &lf-<br />

laelitas, &. fpcrare mcliora proptcr<br />

timoris excellentiam dubi<br />

tabat. Deo aute arguete timore<br />

coru, promittente quod vmeerent<br />

inimicos,& iubente equos<br />

hoftiu (ubneruan, ctirrus incen<br />

di,dux fides, perrcxit ad inimi-<br />

die vc.mcns circa<br />

cos : &quinta<br />

eoSjCongreflus eft, pugnaq; for<br />

tis efFedla eft , & catdcs fide po-<br />

Cior , quam potent uel audiri .<br />

*Zonaras. Chananazi in excr<br />

citu hubcbant armatorum 300.<br />

milia,equitum<br />

niaehtis polhcito , przliu atrox<br />

commi:;t;cur , quo hoftcs vni-<br />

10. milia,&: mill<br />

a curruum 30. Deo viclonam<br />

ct:'am cxfis.<br />

Adamant.Has fcnpturas ante aducntum Chrifti cum le-<br />

uerfi, paucisexccptis , pcrierunt , rcgibus<br />

gtrct liracl fecundu carne,non tn eis intclligens nifi bella &<br />

fhngumis cffurione,ad ferocitatc acucba(f,&: bell is ac feditio<br />

nibtis pafccbatur.Scd poftqua pr^fcntia Icfu Chrifti fclie lumen<br />

infudit, cu ipfc lit pax notf ra, pace docet &: deiedtione<br />

bellorum. Pax.n.redditur annimx li ab ca hoftes,peccata.f.<br />

& vitiapropellatur : ideo fmtraditione Icfu Chnfti legetes<br />

jftaarmamur&:concitanuiradpliu:fedc6trahoftes,quide<br />

cordc noftro<br />

procedutcogitationes.f.malas, furta,falla tefti<br />

jnonia &: humlmodi,ut nullu<br />

rclinquamus,g. falutis fiat,vcl<br />

JofucCap.XI.<br />

C A P V T XI.<br />

8z<br />

idea fate tempus en ibi tune<br />

quale eft apudnos In 7. climate circa fine<br />

February per u.dics ante fcjuinoftium vernale,quoddl tempusfans<br />

upturn ad procedenduadbellum-.cumnon fit nimiscalidwisiecnimis<br />

frigidu. Dies autem prolongata fuit EfechiiK ante percujjioncm exercitus<br />

Sennacherib, utofl'Sditur^^eg.zo.percHfflo autem illafuhqn<br />

Sennacherib veniebat cum exercitumagno contra lemfaltm , &fic<br />

patet pnpofitum ,fcilicet, quodprobabiliter potesl did illam diem in<br />

folflitio by emali fitiffe. ^fd difftim autem Dionyfu dicemis , quod ill*<br />

dies fub E'%echiafnit3z.horarum:Diccndum, quod loquitur deboris<br />

artifjcialibus , ^r ilU valercnt tantuni 16. boras n iturales , &<br />

partes vnius bor# , vtdiiJum eft.<br />

iftam materiam contenta :<br />

duos<br />

qualicer enira hoc uuclligatur<br />

domino dirigente videbitur infra 4.Reg.2o.<br />

REPLICA. In capitulo TO. vbi pofhllator difputat dc<br />

ftatione folis contra lofue. Burgcn. allegafdigreiTionem<br />

quam fafturus eft de hac ftatione& retrogradatione ternpore<br />

Ezcchia: circa 4. Reg. to. Vbi mira contra fanctorum<br />

autoritatcm fine rations<br />

imaginatur, & ibi vide correciorium<br />

facis racionabile.<br />

a f Senfus vel prudentia .<br />

5" rrinceps<br />

mundi. T Auls.<br />

Vx cum audifTet labin rex<br />

A for, mifit ad lobab rcgem<br />

Madon : & ad regcm Sim<br />

ron , atq, ad rege Achfaph,<br />

ad reges quocjue aquilonis ,<br />

qui habitabanc in montanis , & in<br />

planicic<br />

^ Hie eft omnis fenius , qui extolltt fc contra Ictentiam Dei . f Latain<br />

viam fcqucntcs. a ^ Quj humana 8c terrena lapiunt .<br />

contra meridiem Ceneroth , in<br />

campeftria<br />

f fiint Qui in fluxu hiiius fzculi.<br />

bus quoque & in<br />

regionibus Do a<br />

r iuxta mare :<br />

f Velut comotum.f.qui amfta commouet.<br />

Chanan*eumque ab oricnte& occidente,&<br />

f Amaicfcentem , quo, fciiicct authorc amaritudincs bnmittuntur.<br />

Amorrharum , atquc Hetha^um ac Phere-<br />

zarum, & Iebuz*um in montanis , Heua:um<br />

qui<br />

NICOLAVS DE LYRA. CAP. XL<br />

kVarcumau&c. hie defcribitur debellatio 14. I(egum. Et<br />

^primbponiiurdifta dcbellatio.fccundb qu^am cpilogatio n.<br />

cap. Circa primum primb defcribitur belli apparatus t fecundb con-<br />

MORAL I t E R.~<br />

fliftus<br />

i QH*. Dcbellatis quinq; fcnfib.corpornlibus, ex quibusp<br />

nos cofurgtt bcilu a carne , remanetadhuc bellii piculofius<br />

ab hofte,qui de fpintualib. peccatis impugnat,& bene figni<br />

ficatur per labin, qui interprctat'adiiert;etia uel intelli'sctia.<br />

D$mon.n.cft intclligetia, q.a naturalia remafcrutin dgmorib.<br />

mtegra. Et ficut labin i adiutorm fuu uocauit reges fibi<br />

fubditos,fic d^-mo fuper ior p nos vocat & excitat d^mones<br />

inferiorcs 3quia diuerfi d^moncs de diuerfis vitijs nos impugnant.Vocat<br />

igitur rege Madon, qui interpretatur cotradidio,propter<br />

q5 fignat d^monc, qui tentat dc rebellione ad<br />

fupcnores contra Dcum & ratiorie , & fie intellig.itur in lequentibus.Etregcm<br />

Simron qui interpretatur vcprcs doletis.id<br />

eft,fpma infcrens dolore,qui tentat dc detradione , q<br />

matcna doloris infcrt ei de quo detrahitur &: ipfi detrahcti,<br />

dccraftioncm fufcipicnti . Et rcgem Achfaph, qui interpre-<br />

qui refpiret.his.n.uictis vi ncemus ct acreas poteftates & regno<br />

fuo qd(itra nos eft)fupra vitioru fedes locauerat depelfemus.<br />

Superius rex leruJale cogregaiut fccu quatuor reges<br />

cotra lefum alias Iofue,& cotra filios Ifrael. Nuncautenoh<br />

vnus cogregat quatuor,aut quinq; : fed multitudinenimia.<br />

labin<br />

vndc:ytautaudaiit<br />

rex<br />

Afor, mifit ad lobab n-^em ^mor<br />

rh*oru,&c.Vides quata aducrfus<br />

lefum & Dei populu cotra<br />

riaru virtutum cocitantur exa<br />

mina ? hi enim demones ante<br />

aduetu Chrifti,quieti & fecuri<br />

animas poffidentes regnabat.<br />

Sedubi grada&mifehcordia<br />

faluatoris apparuit,^pie & Ca<br />

dc uiueredocuit, utlibertatc<br />

fua &: imagine Dei anima qug<br />

que fufcipiat.Hac de caufa an-<br />

tiqui poileilbrcs ad pugna pro<br />

uocantur, & fi opprimatur pri<br />

mi, multo plurcs cofurgunt Sc<br />

in malu confpirant:& fi fecCidi<br />

vi&i fuerint, alij nea ores exur<br />

gent, & forte quanto magis au<br />

gctur populus Dei,&: mulnpli<br />

catur, tanto illi plures ad oppu<br />

gnandu conipirat. Primus om<br />

niu & auror belli , qui c^teros<br />

ad coniurationcm inuitat,ipfe eft labin rex Afor.Iabin autc<br />

interpretatur fenfus uel prudentia<br />

indticafiiper tefcnfum mag'iUprincipe *Affyrioru,qui dixit,Mea vir<br />

tutc facia,^ fapientia fenfus mei auferam fines gentiu, &c. Scrpes<br />

quoq; in paradifo fuiffc fcribit'prudentior oium beftiaru.Et Luc.u.b.<br />

. De hoc fenfu Efaias : E^<br />

villicus iniquitatis prudetior fuifle dr. Afor uero itctpretat'<br />

aula.Eft ergo ols terra aula huius regis,g. eft diabolus. Vn in<br />

.euagelio fcriptu eftrC^uia eft fords i aula fua fccur 9 dormies<br />

vfquequu vcniat fortior a ipsu alliget &: atifcrat, q poffidet.<br />

Ifte mittit ad lobab rege Mado, &: coucniut iMero. Mittit<br />

Zabolus ad alia virtute inimica, q amantudmu rex eft, quo<br />

autorc<br />

ftiftns,ibi:\ cmt(\; loiuc.tcmu viftoriaobtetusibi : Ccepititaqj<br />

lofuc . Circa primum pr/emitiitur apparatus regum contra lofue ,<br />

cum dicitur . Qua: cum audiflet . quia, tenebat principatum fuper<br />

ifla alia regna, vt dicitur infra eod, cap.<br />

* I Egrcffiq;<br />

tatur fratura,quia tetat de fraitione fidei dataj iufo,uel alio<br />

modo.Vocat ctiam Chanamjum,qui interpretatur commu<br />

tat>o,qua:eft in meratEionibus, quia tentat de t'raude & deceptionc,qua;<br />

frequenter comittitur in emptionibus & vcn<br />

ditionibus.Et Amorrheunijqui interpretatur amarus,q,a tetat<br />

dc inuidia, qua: eft amantudo animi de bono ,{?ximi. Et<br />

Hcthxnm, qui interpretatur ftupens vel ftupidus,quia tctat<br />

de accdia,qu^ rcddit hominem ftupidu<br />

&:<br />

pigfii ad inchoa-<br />

tione opens boni & eius profecutione . t Pherezeum, qui<br />

interpretatur diuidens, co quod ftudct ad feminadum inter<br />

bonos difcordias. Et [ebuze.fi , qui interpvecatur coculcans,<br />

quia tentat de fuperbia,qua fuperbus alios nitit conculcare.<br />

Et Heuxum,qui ferus interprctatur^uia tencat de fa-<br />

ira,q<br />

cit hominem quafl fcram bcftiam , Oes autem ifti per quos<br />

iignificantur fpiritus maligni a lofuc dcbdlantur, quia pur<br />

admtorium Chrifti a populo Catholico deuincuntur.<br />

^fa. ? 6 - & J<br />

*en *3*<br />

. ,<br />

Matth> "


8 j Glofordi.& Nicolai de Lyra. 84<br />

Pru.f,i. &: li quzdam dulcia vidcacur in prun;s.<br />

t.Cor. i.c<br />

f .f.<br />

fit ergo Z-ibohis aci tobat ini<br />

inicu aimntudinis rc^c. Mi<br />

fit ctiam ad rcgrm Smuon<br />

alias dictfrc* imcon,&<br />

}<br />

qui<br />

ir.tfrprctntcxauditio: cxaiij<br />

dicio vero duplex eft vcl cu<br />

,<br />

exiiidit Dcus hoicm : vn &:<br />

$imco nomc ac-<br />

patriarch.!<br />

ccpitrqa Dcus 9<br />

pec matris ci<br />

cxaudiuu: vcl quu prxccptu<br />

diabolihocxaudie dicentis :<br />

Si prociufs<br />

adoraucris me.tibi da<br />

bo h*c t "it. Scd qui Icfum fcquicdixitei.DnmDeuadarxbo,<br />

CJT tUi foil ferula. AudiUC illu<br />

funt ex parte<br />

eius :<br />

Sjcuc<br />

jftc Simeo, illii qui<br />

audjes vc<br />

Icfum . Mic-<br />

nit ad pugna p<br />

tic &: ad rcgc Ziph,qui<br />

intcr-<br />

rluit admiratiuc.<br />

prer.at'quo<br />

f. Miradu enim eft qiio fluac<br />

omma qua:<br />

funt hums mun-<br />

infndeles di,quapudmanetiaputantur.<br />

Qtii autcmcon<br />

fidcrat rcru rationem & om<br />

mum mundanoru craficum<br />

dicic,: {Jwo/ZwJ/.Vocac * l^ aucem -<br />

UJWIVX.S'^"'<br />

cocrafilios Ifrael Zabolus cc<br />

Tf _ _ f\ . _<br />

.* .<br />

n primis ama<br />

quoqtiequihabitabat ad radices Hermon in<br />

terra Malpha. Egreflique funt omncs cum<br />

turmis fuis , populus multus nimis , ficut are-<br />

na,qu? eft in littore maris,equl quoque<br />

id eft amarcfcentcs, qui f.amaritudincsmrligunt. Tabs eft D<br />

catalogue miiiax r;oftium muilibilium , qui congrcgancur<br />

per rccm labin , vt cxptia;nct nos, qui fequimur<br />

Icium Id<br />

uatorcm noftru,fed dommus ait: T*c vcrearis a facie eoru .<br />

t &c.<br />

. .<br />

i | _ .!_'_ _ . t 1 ( t~ "<br />

14. inlou<br />

& cur<br />

rus immcnf? moltitudinis . Conueiieruntcjuc<br />

omnes rcges ilti in vnum ad aquas Merom>vt<br />

puenarcnt contra Ifrael . Dixitq; dominus ad<br />

a f Non hodie , fed poft tonfummationfm (cculi.<br />

lofue : Nc timcas cos.Cras enim hac cade ho-<br />

ra ego tradam omncs iftos t vulnerandos in 4<br />

confped:u Ifrael . Equos<br />

coru tubneruabis, &: 5<br />

currus<br />

igne<br />

combures. Venitque lofu? & ofs <<br />

cxercituscucoaduerfus illos ad aquas Mero<br />

non poilumus opprimcrc, ncc<br />

cunftosmterficcrc: incraftmo<br />

penmcntur. i. poft confumma-<br />

dicctur cis:<br />

tioncm mundi,cum<br />

lie in igne /sternum , quemprpara- Mitt.if<br />

ttit Deus DiabolDCtangeliseiHs.TuC<br />

enim fi viccrimus fcqucnces Icfum<br />

duccm pcrcipiemus regnu<br />

3 Adaman. Nifi hecbcllafigu- |<br />

._m fpiritualium gcrerent.nun<br />

quadifcipulis Chrifti , qui pace<br />

- " ' '<br />

"1 occifo<br />

ftolus : ^on mfmetipfos<br />

lubito,&: irruerunt fuper eos,tradiditquc illos<br />

dns in manus Krael . Qui percuflerunt cos, &<br />

r , i -. r~ -o prasecpic multibus cnrilti J -"pfecuti<br />

funt vlq; ad Sidonem magna & aquas 7 j^ ^ armaturam Dei , ut<br />

poffltis<br />

Maflferephoth , capumq, Mafphe , qui elt ad flare aduerfusj.dl. audiences,quia lex fpi i.c...<br />

quiti , ucluc nuito mU iic<br />

Ephe.fi.t<br />

ad 61 &,Hi in cur-<br />

agenda, fed cotra fpirituales ne-<br />

:s fallix<br />

fupdbosaafciuoi.Vnde equus riCUallS eft, fpiritUall buS fDemone.fupwbosaafciaos.Vndtfall^eqausadUl&.H.mcur. r i tua llS eft, fplVitUallbUS fftfi""" IpIHCUa<br />

cotra filios Ifrael Zabolus cc ribi ac w u, equi..<br />

lia comparemus-,confiderances<br />

cos qu.<br />

cocra<br />

S^dono magna quc ficut ei dommus .<br />

prarceperat Equos eoru<br />

F<br />

J hjs gentibus<br />

^ax carnalcm<br />

S?S2JU nfirfin, : r(&SiHnnes vnaoar- Ifraclcm vifibiliccroppugnauerun,quanca: iinc gentcs con<br />

nisaliquotics moratus,no coperi duas efle Sidoncs gentibus , qua:<br />

carnalcm.<br />

vna par- iiracicm vifibiliccr oppugnauerunt.quancz line gentcs con<br />

crariarum virtutum , quae contra cccleliam Dei pugnant vc<br />

uam &: aliam magna,quatum ad ccrrcnu pcrtinct<br />

locu. Scd<br />

venatrix vcl vcnato-<br />

Sidon Hcbraice Sidon , in tcrpretatur<br />

res. Et dcmonum quoru multz differentia: funt,quida func<br />

vcnacores in magms pcccatis,alij in paruis.Cu in dcliti js car<br />

nis aia<br />

dccipitur.m parua capta df.Cu vcro Dei prouidcntia<br />

ncgat,aut dctfacnlum,<br />

j Equos.w lignum viftorix a Deo obtentx.<br />

6 Vcnietq; Hie belli<br />

confcyuenter dcfcribitur conftitfus ,& patet<br />

lit era vfquc ibi.<br />

ut dicunt,c-<br />

7 Et aquas. Hcbnei dicunt : tiuos potuit attingcre extra fortalitia*<br />

* i RCHPT<br />

tur, quando liberum arbitriu in malis hominibus fit in mor<br />

tc irreuerfibile ad bonum,currus autcm trahitur ab equo ii-<br />

cut corpus humanum a libero arbirrio,currus igitur d$mo-<br />

num igne fucccndcntur , quando corpora malorum in igne<br />

gchcanx pciado ludiue rccludcncur,<br />

lo.in. i<br />

Rom. i


[art..<br />

lofue Cap. XL<br />

aeha. f.b. ,- puilum afinmnes vr- manf falucis mimia,merico ps-<br />

'-<br />

riis_Ephrem,&equumdcIeru- a Et omnes,&c. Adamant. In<br />

fale.Eqiiivcro,q.excermin3tur, fubneru.iuit, CUrrufq; CobuffitlVni . Reuer- x omnibus nobis rcgnauitpecca<br />

&CUITUS, iigmricateos,qui per a 1-iabin ,iciHcet,r,rmcipcmh^usmu, 1d,,c ll i t! s :.uhc.itomsn l bi S . tum,&: fuit in omnibus pcccaci<br />

fufqiftatim cepit A{br,&:re a<br />

gern eius percuf- 2 gcneraleregnu. omneswmptc<br />

a fveibi Dei. caucrut^ cgentgloria. Dei.Vnuf-<br />

rimurur. Paffi nes quoque cor-<br />

ii im^eora poris,id eftjlibido, ftipbia,lafcio<br />

vel fecfi- ui-i ,& Icuitas, quibus ;nfelix aui<br />

u qno r ds, ma velutequicans fertur ad pre;<br />

: hal. inter c ,pj c j a)per equos, & currus pof-<br />

a n't in"o- funtincelligi, qui<br />

iuben:ur f.ib-<br />

sifuo.id- ncruari. Subneruaf enim equ*<br />

tj-irfimu- quandoabft.neiiria corpus hu-<br />

t-uracape m ,j iaciu -<br />

. Erigii currus exu-<br />

"<br />

r rat." runcur cum illud .<br />

, implctur<br />

.uc. u.f. Ignem<br />

vent mhtere inters ar>L>, &<br />

>id.4.e. cxter. de quo dicitur . T^onnecor<br />

nolirum ardens erat in,iyc.idco ergo<br />

falfus dicitur ad faluce, li mo<br />

tus corporis<br />

noftri ferantur in-<br />

frenes,ncc abftincci^ ;ugo repri<br />

macu r . Sed fi quis ex b.!S,qii di<br />

cimus verbis Dei ftimulacur, &:<br />

compungitur, & hcri , qui can-<br />

quam equus<br />

in lib'dincm fcrc-<br />

bacur , hodic posnitec , conuer-<br />

titur, &: publicam vicam ample-<br />

ficgladio. Afor enim antiquitus inter omnia quifq ; .n.habuicin fefpualem<br />

L L n rr res;e, velauaric:a,vel fuperbia,<br />

> -A-. __,._- _...;,.<br />

regnahzc,pnncipatumtenebat.Percuilir.q; ,<br />

vnde<br />

omnes animas,qu ibidem morabantur.No<br />

a ^Mjlignorum fpirituum, vel vitiorum.<br />

dimifit in ca vllas re'liquias, led vfq; ad internecionem<br />

vniuerfa vaftauic, ipfamq^ vrbem<br />

^Ignis zterni,de quo dicitur: Ignem veni mittere in terram.<br />

peremitincendio, & omnes per circumitum<br />

a f Animas. fin matutino interficiebain omnss peccatores terre, vt di-<br />

fperderem de ciui:atedimmi,cc. b fContrarhs potc<br />

;ates .<br />

ciuitates,reges auoq} earum cepit , percuflic<br />

fjlex.vna::Habent Moyfen, & prophctas audiant illos.<br />

ficut pceperat ei Moyfes famu-<br />

ur LL - " i implespreceptum.quoddedit<br />

.omini Ablaue vrbibus , quieerati col- 4 dominus Icfu.<br />

lib.& in tumulis fitar,cacteras fuccedit Ifrael,<br />

vnam untum Afor munitiffitna flama con-<br />

fumpfit.<br />

iftaru Omncmq; przdam vrbiuac<br />

iumenta dmiferunt fibi filij Ifraei, cudis hoc<br />

mimb.interfcdtis.Sicut prarceperat dominus<br />

Moyfi feruo fuo , ita pcepit Moyfes lofue ,<br />

a f Qi; ;<br />

a non venit loluerc leg.-m, fed adimplcre.<br />

& ille vniuerfa comple'uit . Non<br />

vniuerfis mandaris nee vnu quidem verbiim,<br />

b sicut<br />

p^ceperat eiMoyfes, etc<br />

/ / j *<br />

Hie eft fermo legis fecundu il-<br />

de prarterijt gna pcccaci. Ipfcecia Chnftos<br />

tranfgreffus eft .<br />

Ipfe eft enim,<br />

qui perimit vitia in nobis, & re<br />

^fa^wdc^ifcDeHsfitium<br />

quodiuflerat domin9 Moyfi. Cepintaq; lo- 6 fuitfaau.exmu.etc.Omnia enim<br />

fue omnem terram montana, & meridian a, qu^lex mandauitimpleuit vc<br />

.<br />

, .^ . ., ,' nos redimereta malcdiaoleterramq;<br />

Golen,& , plamcie & occidentale<br />

gj s ,quiait . T^onveni foluereU-<br />

plagam.motemq; Ifrael,& earn peftria eius,<br />

t pattern montis, qua: afcendit Seir vfque<br />

'Baalgad per planiciem<br />

Libani fubtermon-<br />

f Peccai.jfcili^et.vt non icgnet pccut.un jn nobis .<br />

tern Hermon, omnes reges eorum cepit per<br />

5<br />

Paulusaic. t^onregnet ergo peccatum<br />

in veftro mortali cnrfg , etc.<br />

Scd poftquam veniclefus, &:<br />

occidit omnes reges,qui regna<br />

bant in nobis, &: omnes inter-<br />

ficere<br />

prarccpit , qui enim aliquem<br />

in fe viuum fcruauerit, I<br />

exercitu lefu ellenon potent.<br />

Si regnat in te auaritia, iattatia<br />

libido,fuperbia,vel huiufmodi<br />

non es Ifracliticus miles nee<br />

,<br />

lud. HntMoyfen^tpropbetas^u- Luc if. g.<br />

diant illos . Lex ergo pcepit no-<br />

bis ocs regespeccaciincerficerc<br />

, qui nos fpuocanc ad pcccatu<br />

. sic fecit Iefus,nccquicqua<br />

gem, fed adimplere .<br />

C Stcut prjeceperat dns Mo/i feruo<br />

fuo,ita prxcepit Mofes. Aug.Non ^'<br />

putanda eft crudelitas,q, nullu Hake, et. Sura afcendic in cor uu,forte opera eius no im-<br />

plcbit,vd hominu metu,vel fucuri nimore mdicis . Scd hoc<br />

no futiicic,ncc ipfa comotio ir^ locij dec here in tc.Ipfa conturbacio<br />

indecens ctt ei,qui fub Icfu duce militat . Idem dc<br />

omnibus vicijs fenciendu eft , vt horu nihil omnino in corde<br />

refpirec,ne force ii<br />

parui alicuius vici j pfuetudo vel , cogi<br />

tacio<br />

rc-linquacur,procefTu tpis coualcfcac, ^ paulacim vires<br />

kcitudo aflumac,&: tandc reuocet ad vomitu, &: fiac nouiffi<br />

ma<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

1<br />

Rcuerfufqj fta. ce. Afor. erat<br />

.(j principalior ciuitas,vt flatim<br />

fubditur in literA , & idea primo dtbelUwt earn , vt alia, timentesfe<br />

redderent ei^ficitt &fattum ejt,vt pcftca fubditur eodem cap.<br />

2 Et rcgc cius pcuffit glad.&c. e)ui depneliofngcrat ad ciititate*<br />

3 Pcrcufficqibcsalas,S


mit.Omncs enim fpccics pcccaci<br />

Pm'2 auic dommus Icfus,<br />

rcrairn. omnefquc deft runic . Omncs ent<br />

Glof.ordi.& Nicolai de Lyra.<br />

Adamantius. EC accepic Icfus omncs in bcllo , qui cxic- nia,ad cuagelij rcdeae authoritatc, &: iiieniet darmoniacu,q.<br />

Homil.77. rantad bcllum . Superior en im omnibus clt Icfus,quia per in fepukhns_haL)itabaca"ijnterrogarccur_dChnfto,qdcibi<br />

A Deum fadum cfl,vc conforcarccur cor corum , &: occurrcrent<br />

contra Ifracl in . prxliiim Non dixit,quu aliquos acccpit<br />

Icfus in bcllo - _ _<br />

J<br />

^_J J J<br />

nomcn ef rirridilTe Legio. Quid ergo<br />

& , aliq'uos non , fed ccpit omncs,&: pcre-<br />

miru li per lingula go<br />

ne. i pcccatoru linguli da?mones alcribantu: ,cu fcnptii lit<br />

in vno homine integra fuilTc . legione Silt ergo in manibus<br />

corum gl<br />

id- ) ancipitcs , q. pc-<br />

Titun.j.a. eran.ut infenj^ti,<br />

incnduli , errAn-<br />

tes , feruientet varijs di/idcrijs , nomine dumini noflri<br />

Jefu Chriili. Sic ergo omncs cc-<br />

pic,& pcrcmit > qa per dominu<br />

fadum eft , vt inualcfccrcc cor<br />

com, &: occurreret in prdiu p<br />

IfraeljVC cxccrminaretur. Dum<br />

enim non ven iunc in 1111119 vir<br />

tuccs , qua: peccata opcrancur I<br />

nobis,nec prouocat ad pugnadu,vel<br />

ad dimicandii, interfici<br />

non poflunc , ncc cxrcrmmari.<br />

Ideo dicitur Dcus pernmterc<br />

B imolcitarc propcmoduaducr<br />

farias virtutcSjVt vcniant cotra<br />

nosinpra:liu, vt vincamus ,&:<br />

ilhcpcrear.Vnde mihi videtur<br />

fingulos plures elTecrcdcndi funt , quia non fingula linguli<br />

t^ homines habenc vicia,fcdp!ura. Nee putandum eft, quod<br />

diipa viuis fbrnicationis Ipiritus fcducateum, qui in Bntannijs<br />

fornicatur,&: ilium , qui in India , vcl in alijs locis . Ncque<br />

vnum cfjfc ir.c fpii itum, qui diucrlis in locis diuerfos homi-<br />

nes .<br />

agicec Scd puco magis fpiritum formcatiois vnum effe<br />

6c. innumcros.qui hoc ofihcio ci parcanc,& per fingulos homines<br />

diucrfi fpiricus fub ipfo prmcipe militantcs , qui ad<br />

huiufmodi peccata cos follicitcnc. Similiter iracundue prm<br />

cipcm vnum elle nrbitror , & innumcros fub ipfo, &: ide de<br />

c^tcns peccatis fenciendum. Jdco non vnus principatus dicicur<br />

ab Apoftolo , fed plures contra quos nobis pugna eft.<br />

Ellc tn reor omniu horu principc in ncquicia cmmcnciore,<br />

& in fcelcre fbrciore,qui cotu mundum ilti quern fpeciatim<br />

follicicanc , vcluc omnium principurn dux,& rotius militiz<br />

magifter cxag;tet,qui per labin fjgnificatur.Puto autc,quia<br />

fandi cotra iltosinccnlores peccatoru pugnantcs, &: vince-<br />

tcs,vnuquemq;-minuantexercituda:monu,&:vclutplurimos cquos intenmant. Vcrbi caufa, vtina is,q. pudice viue-<br />

do fpintirfornicationis fupcraueric, non vltra tas fit illu<br />

fpiricu,q.abeovidus<br />

eft aliu homine impugnarc, fed ficutille<br />

fpiritus , qui rogabat Icfum nc in abyfliim nucteretur,c61c-<br />

quens vf,q> linguli vidi,vcl in Lue.J.c.<br />

abylfiim,<br />

vcl in cxtcriorcs teneb:as,rel<br />

locu libi dignum abdiicatur a iufto iudice Chri-<br />

fto, Sdmde elTe, omnesenim<br />

T Pcimittuntur enim a domino , vcl potius rxuumur d.Tinoncs.contra<br />

no venire in (iixliuin.vt nos vitu :n.us , 6c illi imcrcam .<br />

bcllando ccpit.Domini enim (criteria fucrar,<br />

vt indurarentur cordacoru, & pugnaretcon<br />

tra Ilracl , & caderet , & non t mererenrur vllam<br />

clcmentiam,ac perirec , ficut pr?ceperat<br />

dominus Moyfi.I n tpe illo ucnit iofue, ct in<br />

tcrfccit Enacim de motanis Hcbro,ct Dabir,<br />

et Anab.ct dc omni monte luda,et l(rael,ur-<br />

befque eoru deleuit. Non ullu de ftir-<br />

rcliquit<br />

pe Enacim in terra filioru Hrael abfq; ciuitatibus<br />

Gaza,et Geth,et Azoto , in quibus folis<br />

a TNbn tilius Kauc , ;<br />

qui fo!am Iu, in t(^>uit , fed lefus Chiiftus ad quern<br />

ex omni terra , & ex onim uaiiunc tont uuit inu t tuJo ctedenthun,<br />

relicii funt. Cepit ergo loTue omnem terra,fi-<br />

cut locutus ell dommus ad Moyicn,ct tradiditeamT<br />

poflcfljoncm filijsjiraeliccundum<br />

partes,et tribtis fuas,quicuitq; terra a przlijs.<br />

rimanccocrariasvinutcs.Hmc<br />

pjukisait. Dens pans ibtcrct y .1 ,<br />

fabulosu videtur lingulis pcccacibusplurimainefTedcnio- cum illo non bcllantc diuifas fibi terras partim hoftc ua-<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

fc men remanferunt aducrfj>ys,vt diflum eft ,


. horn.<br />

. f.c<br />

I :on.<br />

lofiue<br />

Cap.<br />

XII. c>o<br />

cuas tcncrcnt : partim pugnando capcrent.<br />

ce mentis illiiis.Chencrcth marc vbi eft terminus ludarc; in<br />

A QuieHij;.Ko fub Jcfu filio Naue,fub quo nuc fere ceflauit a tnbu Ncphcalim. Sed &. opriVLim, quod in honore Tvberij<br />

bcllis.fcd fub Icfu Chnfto.Venifti .n. ad Iefum,&: in bnptif- Ce/ans,fierodcs poftca inftauratum, appcllauic Tibcriade. .<br />

mo pcccatoru rcmiffione pfccutus cs,ia I ce no pugnat caro<br />

lofephus. Og regis Galaadme &: Gahnicidis,magmtu- tib.4.anti.<br />

B<br />

>. e loci*<br />

no,<br />

aduerfus fpiritu , &: fpus aduerfus carnc . Ceflauit ergo terra do & pulchritudo fuit vehemcns,qualis eft paucoru.Erat.n.<br />

tua a bellis , fi tn<br />

mortem lelii in<br />

tuo tir-<br />

corpore<br />

cunferas,titceffantitAisomni-<br />

bus in te prxli js ,<br />

verus pacificus<br />

efficians & vo-<br />

ceris filius Dei .<br />

Sed hoc fict cu<br />

beJ la trafcgeris ,<br />

& cducrlarios<br />

fubegcris<br />

tune<br />

requicfces ftibvi<br />

tetuaq eft Chri<br />

ftus ; &; fub ficti<br />

tua,qua: eft fpirituflandus.<br />

CAP. XII.<br />

funt re-<br />

HI<br />

ga , &c. R.<br />

Daiud Kimhi .<br />

Minime^ftimadum<br />

eft , fingulosregesvnisfo-<br />

lis vrbibus impc<br />

rauiflc : multa cnim<br />

ad vna quaque<br />

vrbcm pertinebantmuni-<br />

cipia, pagos, villas,<br />

&c.<br />

R. Lcui Gerfo-<br />

nis. Non Mofes,<br />

fed filij Ifrael dicunC<br />

pcufliffe re<br />

gcs trans lordancm,vt<br />

intclliga<br />

mus no Mofis vir<br />

tuti, fed gratuito<br />

fedcri Dei, quod<br />

illc cum Ifracle,<br />

crufque maioribus<br />

, & pofteris<br />

pcpigerat , acceptam<br />

refcrri dc-<br />

Dcrc vi&oriam.<br />

*<br />

Hicrony. Arnocft<br />

rupcsquz<br />

dam in fublimc<br />

porre&a, infinibus<br />

Amorrharorum inter , Moab & Amoaharos . Ermon<br />

mons,qucm Phceniccscognominant Sanior.Aroeroppidu<br />

eft Moabitum,quod fitii eft fupcr ripa torretis Arnon,poffeflTum<br />

olim agentc vetcrrima Omnijm,&: poftca retetu a<br />

filijs Lot.id cft,Moabitis:&: oftcnditur vlq; hodie m vcrticc<br />

C .A P V T XII.<br />

I funtreges, quospercuflferunt filij lfrael,&:po^<br />

federunt cerram e.orum trans lordanem ad folis<br />

ortum , a torrente Arnon vicj, ad moncem Hcrmon,&<br />

omnem orientalem plagam^ux refpi-<br />

eit folitudinem. Sehon rex Amorrhxorum , cjui<br />

habitauit in Hefcbon, dominarus eft ab Arocr,<br />

quxfita fuper ripam torrenns Arnon :& media:<br />

partis in valle, dimidixq; Galaad, vfque ad torrentem leboc , qui eft<br />

terminus filiorum Ammon : & s iolitudine vfque ad mareCeneroth<br />

contra orietcm,& vfque ad mare deferti,quod eft mare falfiffimum 4<br />

adorietalem plagam, per via m qua^ducit Bethfimoth : &<br />

ab auftrali<br />

parte qux fubiacet Afedoth vfque Phafga, terminus Og regis Bafan, j<br />

de reliquijs Raphaim , qui habitauitin Aftaroth &r in Efdrai, & do- 6<br />

minatus eft in mon tc Hermon , & in Salecha , atq; in vniuerfa Bafan<br />

vfque ad terminos GefJTuri& Machati& dhnidue partis Galaad , &<br />

terminu iehon regis Hefebon . Mofes famulus do mini & filij liracl<br />

percufTerunteos, tradiditq; terramcorum Moyfesin poffeilionem<br />

Rubenitis,&Gaaditi$ 5 &dimidia:tribuiManafle. Hiiunrrcgester- 7<br />

ix quos percuflit lofue & filij Ifrael trans lordanem ad ocadcntalem 8<br />

plagam,& Baalgad in campo Libani , vfque ad montem + cuius pars<br />

afcenditin Seir.Tradiditquceam lofue in poflelfionem tribubus If-<br />

rael, fingulis partcs fuas , tam in moianisquarn in planis atquecampeftribus<br />

. jn Afcroth & in folitudine ac in meridie Hettha^us fuit &<br />

Amorrhzus,Chanana?us & PherezzusjHeuxus & Iebuza:us. Rex le<br />

richo vnus.Rex Hai,qu eft ex latere Bethel vnus. Rex lerufale vnus.<br />

Rex Hebron vnus.Rex lerimoth vnus. Rex Lachis vnus. Rex Eglon<br />

vnus.Rex Gazer vnus Rex Dabir vnus.Rex Gader vnus. Rex Hei ma<br />

vnus. Rex Bercd vnus.Rex Lebna vnus. Rex Adullam vnus Rex Ma-<br />

ceda vnus . Rex Bethel vnus . Rex Taphua vnus . Rex Hepher vnus.<br />

Rex Aphec vnus.Rex Saron vnus. Rex Madon vnus. Rex Afbr vnus.<br />

Rex Smeron*vnus.Rex Acfaph vnus.Rex Senach vnus.Rex Maged-<br />

dovnus. Rex Cedes vnus. Rex lachananCarmeli vnus. Rex Dor -& _,<br />

prouincia: Dor vnus. Rex Gentium Galgal vnus. Rex <strong>The</strong>rfa vnus.<br />

manu virfortis,<br />

vt opcnb. viral-<br />

tis magnicudoSc<br />

pulchvitndo cor<br />

poris videretur<br />

eius tulcrunt in<br />

ciuitatc Raba-<br />

th;j, fa^ii ex fer-<br />

ro, quatuoi'cubi<br />

torum latitudinem<br />

habcntem,<br />

lonnitudine vero<br />

duplicem,&<br />

vno cubito fortiorcm<br />

.<br />

*Hcro.Afta- nb.de loei<br />

roth Carnaim, Hebr.<br />

terra Gy.jantu, E<br />

quondam<br />

in fupercilio<br />

Sodo<br />

morum , quos<br />

interfccit Chodorlaomor.Sunc<br />

h'tdicquc duo<br />

caii-rlla in BAC.V<br />

nea hoc vocabu-<br />

lo,nouemincer<br />

fe miliaribus fe-<br />

parata.Ed>:av/bi<br />

Iterfedus eft Og .<br />

rexBafan,Gigas.<br />

Nunc aute:n eft<br />

Adara inCignis<br />

ciuitas ArabiiC ><br />

14. lapidcab Ofdra.Efebonciui-<br />

tas Seon regis<br />

Amorrh^orum,<br />

in terra Galaad :<br />

qua; cum fuidec<br />

ante Moabitaru,<br />

ab Amorrh;Eis<br />

belli iurepolleffacft.Salcchaciuitas<br />

regis Og, ,<br />

in regione Bafa-<br />

9 nitide.Machati P :<br />

10 vrbs Amorrheo<br />

Omnes rcges trigmta & vnus. rum f Llpe r lorda<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

C A P V T XII.<br />

I funt rcvcs.HtcponitMrepilogiis rcgum debeliatorum a fi<br />

lys Ifrael. & ptimo Rfgum dcbeliatorum temporc Mofi.fe<br />

cundo R&um dibellatoru iipore lofuejbiilM funt reges<br />

terrz quos percuflit lofue. Circa pnmnmdicitur fie: Hi funcre<br />

ges,&c. adbitc fiuente Mofe,trans lordanem ad folis ontt. lordanis<br />

cnimfluuius cfl terminus tens fmiftionis a parte orietisivt ftce/iicrcr<br />

didu eft & ideo terra ij eft ex pane ilia, efi ad oriete tetrf .pmi/Jionis.<br />

% Vfque ad. Iuxta bunc torrentcmfuit luQ* lacob cum angelo : vt<br />

babetur Gencf. Ji.c.<br />

j Vfque ad mare. Ifind eft mare quod in euagelio vocaf mare Ce-<br />

nereth,& mare Tyberiad'u y et ftagnit Gene'^arcth.sicut enim in Lati<br />

no nomina propria ide fignificantia variatura parte fitiisjtcut Tari-<br />

~M~p 'TrA~irrirE~Rr~<br />

I Hi.Pcr quos intclliguntur fpiritus maligni qui dicuntur re<br />

ftores malorum hominum huius muducotra quos nob;s incubit<br />

inuiflbilis pugna.Ephc.


t repuutar<br />

Cluitatflf<br />

rjcl 4u.irc<br />

" .-abcl.oi.c.<br />

&long?uuscs, terraq,lati/Iima<br />

derclidla eft ,<br />

qiiibus<br />

tellimoniu darmir, dmgcndos,<br />

qui terrain mcticnrcs fi-<br />

de pcccatoribus di<br />

ci non potcft, quia pcccator n5<br />

eft proucitusdicrum.Nc) cnim<br />

ic cxredit in antcnora, fed fern<br />

per retro conuertitur ad vomitum<br />

fuum,& idco non cftaptus<br />

rcgno celorum . Non ergo dc<br />

tatc fenili dicebatdominus ad<br />

Jcf :rn,quod omnes videbnnc&<br />

Douerant, fed per hoc datur ma<br />

c,num myftenj tcftimonium filio<br />

Naue . Sicut cm fol iftedics<br />

q necdu forte diui la eft,t ois videlicet Galilara '<br />

fucit huic mundo, ita fol mflitie<br />

I'hUUthiim & vniuerfk Geffuri, 4 1 fluu.o tur- 4 '^SS&SaSR<br />

bido,q, irrigat Aegyptu vfq,<br />

ad terminos<br />

caron contra Aquiione, ^ terra Chanaan,^ in<br />

quinq; regulos Philifthijm diuiditur,Gazeos,<br />

& Azotios, A(calonitcis,Gethajos, & Accaronitas.<br />

Ad meridiem vero funt Hxuxi , omnis<br />

tur. Si qu:s crgom prxceptis<br />

Dei hac vitnm pra:fcntcm,qua:<br />

ficutlacob dicit, paiicorum&<br />

malorum dicrum eft, tranfcgerit<br />

&: immaculatum fe ab hoc<br />

,<br />

mundo ciiftodicrit ,<br />

& omnes<br />

hoftes fuos fpiritualcs fubegcrit<br />

ab iflis paucis & malis dieb 9<br />

qua fu perbier.es eiedi sut apo<br />

prouchitur ad dies artcrnos as-<br />

ftat angeli, cuna(mquit Apoftolus, ) *tnc ham cepit omncm terrain , non tamen pri-<br />

putandum eft contrauj<br />

prebyter tur.Sed Abraha.a minus vixit, primus in fcripturis prcsbv- ria libi ei'fe fcripturam. In intelligentia enim fpirituali nihil<br />

tcr mucnies p<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

CAPVT XIII.<br />

Ofucfcnex. nicinc'plt tertia, pars principals htaus<br />

font aduerfari] eoru deled: poftcnt contra eos ninltiplicariferoces be-<br />

lib, in qua agltnr dc tcnr diulfione . grprhnb partcs<br />

determinate iingulis tribubits afiignantm, fcciindb ci<br />

tes & fiibi't'bana Leuitis dantvf.cap.i i . Circa primu<br />

frimb agitur de term Iimiii'jns,fecund6 de perfonis dinidentib. 14.0.<br />

tertib de determinatis tribuumpartibus if.cap. 'Prima in dita^quia<br />

frtmb defcr'ibnntur termini terra diuidendx ,fccundb terra ii diuifo,<br />

ibi : Et nunc diuide tcrrAm.CircaprimH dicif.-Iofuc fcnex pro.<br />

artatis $m.q.d.fcripiMi-a,quod tep userat diuidendi tsrram,qnia dominus<br />

dixerat d quod ipfe diuideret cam: vt habeturfupra i.cap.<br />

l Tcrraquclatis.c/wf maiorparscrat acquifita, &aliquapars<br />

ncquirenda pro ut / H bdii u r.<br />

3 Omnis . in Hebneo. habcti*r Cal gcliloth . Omnes termini<br />

Philifthijm . GaliUa cnim est in oppoftta pane terr<br />

promifjionis<br />

If. Trcrfus*Aquilonem>&c, Tlures cnim terra & ciuitatcs in terra<br />

proab<br />

mifiionis. rcmanfcrunt aduetfarysfiliorii Ifrael per magnu if<br />

pits pluribiisde<br />

can/is. Pn4fnit,yuia filus Ifrael no i-rat adhuc in tato nutne<br />

ro,ippo/Jent tottm tcnamfafiicieiiterpopulgrc:& ideb,fifubitb fuif-<br />

fcnt<br />

M O II A I. I T E R.<br />

idu eft<br />

frequenter lofue in<br />

geftis & no-<br />

mine tvpu gent fnluatons , qui df fcncx rone dcitans xccrnx.Hcb.<br />

1 3 b. Itfus CbrijiHS hen et hodic, ipfe<br />

et inf. culn. Et fccundu<br />

hoc dicit Io.8 g. .4nteq tAbrahafieretcgo furn. Igitur di<br />

uifio terra:<br />

pertinentis ad ipfum dupliciter intelligi pot.l.dc<br />

ccclclianiititatCj&triupbate.vtriufq.naqjdiuiiropcrtincc<br />

ad<br />

Chriftu.SiantaccipiaturdiuiflocccIdi.TmilirantiSjiic n<br />

J<br />

noue partcs q diuifa; tucrut none tribubus lignificac dan{io<br />

^ratiaru in ccclcfia, quas enurncrat Apoftolus. i.Cor. iz.a<br />

D;uifionesgri!ur,ab adtterfariis ftbi pro<br />

pinquisafft


Jsr3M.d.<br />

tin.<br />

rr. 15. f.<br />

uf.<br />

PI. f.h.<br />

lit. n.f.<br />

patrts<br />

o in pro 10-<br />

t> triutnub.<br />

lofue<br />

inuenics cotrarium . Intucrc Saluatoris noftri primum aducntum,cum<br />

venit feminarefemen vel verbum tuuui, ce-<br />

pit enim omncm terrain folo femircis iactu, & cocrarias po<br />

teftatcs, qua: Gentilium mcntcs obfederat cfTugauic,& ver<br />

Cap. XIII.<br />

& lenfu redo pugnandum eft . D<br />

# Thcodoretus. Quamobrcm Mofes qufbufdam forres<br />

terra: diftnbuit,alijs vero lofue ? Qw per Mofcn acceperuc<br />

hxrcditatem,Iudxorum figura rcfcrun t : q ui vero per ma-<br />

bum feminauit,ecclefias propagauit.hxc eft prima eius to- num Iofuc,repnifcntant gentes qux crediderunt.<br />

. tius poffeffio Vide quo etia Adamantius. Sicut vmbrz Homil. i>.<br />

fccundo capiat terram , qux mon donec ingrediaris Emath. Omnium qui<br />

exemplari dcferuiuntcekftm, iaiof.<br />

nuncdicitur multa etTe derc<br />

lida.Paulus enim de co dicir,<br />

Oportet eu rcgnare donee ponat<br />

jnimicos fcabcllum pedum fuoru.<br />

Hzc eft tcrra,qux mine dicirur<br />

dcrciicta effe donee ces<br />

omnino fubdantur fubpedi-<br />

lifthim & alia<br />

qii fequuntur.<br />

Multa fupcrfunt, q videmus<br />

nondum fubieda,qtia: necef-<br />

fe eft omnia fubi jci . Non<br />

em<br />

finis efie potent ,nifi cunda<br />

fuerint fubietfa ci , vnde , Oes<br />

gttes fentient ei. In fedido ergo<br />

aducntu hanc mu'tam terra,<br />

obtine'oit Iefus . Scd illi beati<br />

funt qui primo aduentu eius<br />

obteti funt . Ifti.n.vcre in gfa<br />

erut, qui multis aducrfari js re<br />

fiftctibus bello & armis hrdi-<br />

tatem terre promiffionis acci<br />

piut . Qui vero ex neceflkatc<br />

fubijciet cu nouiflim'Iimic'<br />

deftruet mors, non erit I<br />

gfa.<br />

a rniutrfif};. Adamantius.Cu<br />

pluri mas genres enumeraflct<br />

iefus de folis , Ssdonijs dixit ,<br />

&oes Sidonios ego exterminabo a<br />

facie filioru Ifrael. Sidonij vero<br />

, minus,vt<br />

jnterpretantur venatorcs. Hi<br />

funt dzmonesdc quib. dicit<br />

propheta: Laauf-ospariuerutpe<br />

tiibus TKew.'Iftos cxterminat do<br />

non fic,qui laqueos<br />

tendat &. retiaad decipiedas<br />

habitabantin mote a Libano vfque ad aquas<br />

Mafcrcphoth vniuerfiq, Sidonij . Ego fum q,<br />

a f Sidonios,id eft, venuores : d: quibus dicicur . Aniuia noilra licut<br />

pafler c i epta<br />

eft de la.ve.<br />

deleboco's a facie filiorumlfra el. Veniat ergo<br />

& qui legem fufcipamt,qux ve<br />

re vmbra eft, ita exemplar &C<br />

vmbram fequuntur diuifionis<br />

celcfds,qui<br />

in [udxa hxredita-<br />

tem tcrrxdiuidunt. Ventasenim<br />

eft in cxlis , vmbra in ter-<br />

in<br />

parte<br />

hasreditatis Ifrael ficut tibi. ris. Dum hie confcabat in ter-<br />

pra?cepi<br />

ris, in<br />

pofifeflionem nouem<br />

erat lerufalem terrcftris, &:<br />

templum &. altare &: cultus vitribubus,&:dimidia;<br />

tnbui 4<br />

Manallecumqua fibihs,crantpontificcs& facer<br />

5<br />

terram,quam tra-<br />

dotes ciuitaccs Index & vici.&<br />

Ruben & Gad poflcderuc ;<br />

didit eis Moyfes famulus domini tras fluenta<br />

lordanis ad Orientalcm plagam ab Aroer ,<br />

qua: fita eft in ripa torrentis Arnon,& * in val<br />

lis medio , vniuerfaq; capeftda Medaba vfq;<br />

Dibon, & am this eiuitates<br />

Sehoregis Amor<br />

rha;i,qui regnauit in Hefebon ad vfq; terminos<br />

filioru Ammon, & Galaad,ac terminum<br />

GefTuri,&:Machati,&omnemmontemHcr<br />

mon,& vniuerfam Bafan<br />

vfque<br />

Salecha: om-<br />

omnesque iuhoclibrofcripta<br />

lunt.Cum vero in aduetu Chn<br />

folymis<br />

nereo-numOp-inBafan,quireo-nauitin Afta<br />

'<br />

i ^ rn i r j<br />

? i ^ rovirgm:stabnc2tumeft,dim<br />

roth &Eldrai,iple<br />

ruicde 6<br />

reliquijs Raphatm.- fit locus ubi oportcac<br />

adorare; fed ueri adoratores adorantpatrem<br />

in fpiritu & veritate<br />

. Przfentc ergo veritatc<br />

vmbra ceflauit.Et cum adeflcc<br />

templum, quod per fpiriturn.<br />

Dei & virtutem alciHTimi in vtc<br />

percuflitqueeos Moyfes atq;<br />

deleuit. Noluc-<br />

Ifrael GefTuri & Macha-<br />

rutq; difperdere filij<br />

ti , &: habitaueruc in medio Ifrael vfq; in pra:a<br />

T Quja non potuit dicerc, Vende omnia qui habes & da p.iuperi-<br />

Inis, ixc. hoc elt enim partem Leuitis dare. Chriltus enim qui hzc<br />

feme die<br />

& huiufmodidixit Lcuitis partem dedit.<br />

. Tribui aute Leui non<br />

aias , &: rcquicfcat vnufquifq;<br />

fub vitc fua &: fub ficu fua .<br />

b Et BHHc.Poft hoc ante legitur quia Mofes dcdit hiejcditatcm<br />

quibufdam , & poftca Iefus Cecundum prxceptum dni<br />

diftnbuit h^rcditate.Per Mofcn legem intcllige,qui fecun<br />

dum legem vixerunt primi hcjcdiratem acccpcrunt,fcd c3c<br />

terram promifTionis. Cumquc cam acccpiflent^o ca poffidcnt,neq;<br />

diuidut inter fc,fcd expectat vfqucquo eis per Ic<br />

fum diftribuatur in forte.Hinc Apoftolus ait : Hi ocs teftimon'mm<br />

habcntcs per fidem,nondum cofecutifuntpromiftiones, Deopro<br />

nobis aliquid melius prouidente,ncfine nobis confnmmareni.I-[abct<br />

igitur iam promiflionem fua & requieuerut, digni iudicati<br />

per Mofcn capere hfditate fua , fed adhuc pugnant pro his,<br />


Uc.I4.S-<br />

a<br />

portionem<br />

Glof.ordi.& Nicolai dcLyra.<br />

. .<br />

.<br />

ram diuific , fed ec in iUS qmbus Mofes dmiierac habuacu-<br />

KUlil cnbubus<br />

T Hrrlo<br />

vel facerdoca--<br />

lis , qui DCI fa<br />

picncic&fcicntiar<br />

opcram im-<br />

pcndic , non pafu.it<br />

a Mofc ac-<br />

Ciporc forte ha-<br />

noeracminiHcr<br />

vcntac.is,fcd vm<br />

ris. Jefus vcro<br />

Dei,habitacula<br />

fapjen<br />

t_ibusprcbet.Na<br />

potu;q dicerc<br />

Moles: yendeont<br />

habebu<br />

\n c.tlis,et *em.f:,<br />

i. hoc eft parccrii<br />

dare Leui*<br />

tis . Ncc<br />

potuic<br />

dicerc; i non<br />

onf<br />

non patefi mem ef-<br />

. fe difctpulus Om.<br />

nis (jiti oditpatrcm<br />

& matrem & frii trei & forores^ctc.<br />

Ideo habitacula<br />

facerdotum &.<br />

Leuicarum dinon<br />

pc<br />

ergo, qui inue-r<br />

ab Jcfu fortem.<br />

c^leitis manljoins<br />

accipiac, dc<br />

*& Ifracka a taccrd.jce &: l/.\iica celdtia & diiuna qne mm<br />

habcc.Lexeriim<br />

a ditcreo Movfcs poflcmone mbui filiorii Ruben iuxracoenationes Dci iaccrdocin 9<br />

'<br />

' / . /' n COITimitt 1 dh&<br />

fuas . Fuitcjue terminus eorum ab Arocr , qua: fun eft in npa torrcntis<br />

Lcutris<br />

'. ,vc<br />

.<br />

/ ,<br />

\ 1<br />

Arnon, & in valleciufdcm torrcntis media, vuiueriam plamciem ,<br />

qu* duck Medaba & Hefcbon , cun&oiquc viculos cartmi, qui funt<br />

jn campeftribus ; Dibon quoq; & Barnothbaal & oppidu tiaalmeon<br />

& I ifla & Scdjmoth & Mephaath & Cariathaun & Sabama & Sara-<br />

Afcdoth Phafga & Bethief-<br />

: thafar in montc conuallis Bctphogor &<br />

moch, ctomncsvrbes campeftrcs, vniuedacjuc regna Sehon rcgis<br />

Amorrhzi, in<br />

qui rcgnauit Hcfcbon, quern percullic Moyfes cum<br />

principibus Madian, HeuarumctRecem , ccSurct VrctRebeduccs<br />

Schon habitatores terra: , Ct Balaam filium Bcor hariolum occideruc<br />

filij Ifraelgladio cu carterisinterfcftis: fatlulcj;<br />

eft terminus filiorum<br />

Ruben lordanis fluuius . Hare eft poffcflio Rubenitarum per cogna-<br />

tioncsfuasvrbium&viculorum .<br />

Dcdicqi Moyfcs tribui Gad &c fill js<br />

ciusper cognationcsfuaspofTemonem , cuiushxc ciiuifioelt. Terminus<br />

Gazer ^ omnesciuitaces Galaad, & dimidiam partem terra:<br />

filiorum Ammon vfquc ad Aroer,qu eft conrra Rabba,&: ab Hefebon<br />

v(quc Ramoth, Mafplicct Bcconim ec Manaim viqucad rcrmi-<br />

nos DabirJn vallequocjue Betharam ct Bemnemra cr Socorh et Sa-<br />

phon r^liquam parcem regni Sehon regisHcfebon . Huius quoqj finis<br />

lordanis eft, vfquc ad cxtrcmam pirtcm maris Cencrcrh trans<br />

lordancm ad Orientalcm plagam.H?c eft poflcffio fiiiorum Gad per<br />

familiasfuas,ec ciuitateset vxliicearuin. Deditetdnuidia: tribui Ma-<br />

naflc filijtq; eius iuxta cognationcs iuas pofleflionem,cuius hoc prin-<br />

eft .<br />

cipium A Manaim vniuerfam Baian , ct cundta regnaOg rcgis<br />

Balau, omnciq; vicos lair, qui fun t in Bafan fcxaginta oppida , et dimidiam<br />

partem Galaad,ct Aftaroth et EiHrai, vrbcs in<br />

regni Og Ba-<br />

fan , filiis Machir filii ManafTc dimidiz parti filiorum Machir * iuxta<br />

poflefsionem diuific Moyfcs in campeftri-<br />

cognationesfaas . Hanc<br />

bus Moab trans lordancm contra lericho ad Oricntalem<br />

plagam.<br />

a ^ Qui c^ (ap'entia & fcicntia , cut foli Letliw St fceidote opc.am tnbuunt.<br />

Tribui autcm Lcut no dedu poflefsionem , quoniam<br />

Ifrael ipfe eft pofleisio eius, vt locutus eft illi.<br />

Dominus Deus<br />

diUJna perccndiCjUC<br />

illud copleacur:i>i mnltu,non abundauh: fut et Elea-^arjimulad diuidendam terrgm.<br />

3<br />

ioli opcram triluianc,<br />

&vcrbo<br />

DS.I alfq uc vlla<br />

follicicudine va<br />

cent Laicorum<br />

minificnjs fuftc<br />

taci. Sicnim nc-<br />

c llaria non prc<br />

bucrinc, minus<br />

legis Dei vicabunc<br />

occupaci<br />

corporalibu-; cu<br />

ris, &pcriclicabuncurlaici.<br />

Ob<br />

fcurabicurcnim<br />

lux fcicnciz,qu^<br />

inilliscft ,ccno<br />

miniftrate olcu<br />

lucerna::&:cul-<br />

pnbcns<br />

in fo;;tjrn cadet<br />

cum eo .<br />

b Hanc. AdanaannusDifcamus<br />

ex legc ,<br />

quam neccilanodefcripca<br />

eft<br />

ccrrar duulio ,<br />

qua? primo per<br />

Mofet^fccundo<br />

p.r lefum dici-<br />

cur facta , non vc<br />

vcram^ue feruc<br />

mus , led uc rationcm<br />

vtnufq,<br />

folam tcncam%<br />

qu^ablefa Chri<br />

fto no bis tradi-<br />

tur. libm ergo<br />

terrain, quxeit<br />

tras lordanem t<br />

Mofcs diftri--<br />

qua dicic lefus ;<br />

jo.t, rolopater ? ubi et egofum ifli fint mecum : etflcut in<br />

ego<br />

te , et tit buit : hanc vcro , quat in terra fanda Icfus & principcs criin<br />

me vnum fumm , & tjii in nobtt vnum fint . Hi ca/nen "" v,J~c ,* ^.,,m ^*r,^M r r .. Ur/.^,MC Mrr^. A n/^A<br />

quibtis<br />

fapicntia D^ vcrbum , vcricas, & iufticia efle hitredicas<br />

dicuur,habicationem interim cum Jlisaccip!unc,quoru he<br />

rcditas in terns, vc qui per fe no valet per illos crticianc" btium.V idcs.quia cum carpcrat vcra h^reditas terrx fandc;<br />

diitnbui,afTumuntur pnncipes cribuum,veri & fpiricuaiiccr<br />

Ifrael. HJ lunt Apottoli quibus dicitur : Scdebitit et *os<br />

fuper<br />

par- fedes<br />

ticipes fapietiz & fcictia; Dei : & ica ad minimos difpefacio cft,myfticus fermo Dei. Sic enim d;cit :<br />

quia conuenernnt lc~<br />

iudicantet i z. iribm Ifrtel. Alfumitur cciam faccrdos , id<br />

NICOLAVS tYK,A.<br />

I tl*c H, dicuntur aytem hie vrbes, qux crant claufa? mil-.<br />

ris ; viculi autem &L villa? dicuncur,qu non oranc fie clauie.<br />

? r>cdit^{ . Hjc<br />

confequentcT dcfcrjbicur terra in fpcciali<br />

qu.ancu.rn ad cnbuiri Gad , $: pafcc licera hoc iubduur,<br />

exccpco quud<br />

a F.tdimid.&c< Contrarium autemhuius vidcturpratcipi<br />

l)eut,i,d. vbi d'Cicur IJC? \on dabo t\ln ahquid de terra jiliurum<br />

^i '/on: ;>'.'/ Lor dcdi cam in<br />

ijiita poffeffionem. Ad hoc rcfpondciiEaliqui<br />

diccncfstquod filij Amrnon habebantdupliccm<br />

(crram,vnam quarn Donrji nus eis cont cllcrat, aliam quam<br />

iuxta fe viojentcr acquifierant: & ifJ.i|ii fccundam occupanf<br />

filij Ifrael,non primam. Scd hoc Videtur infufficien-<br />

,tum quia cua puma acqujiiprunc fill j Ammoa<br />

pugiuudo<br />

pugnando contra giganr.es , &: expcllendo cos indeyiolen-<br />

ter, licccexadiuconoditiino, vt habccur Dcut. 2. cum quia<br />

praxepcum crat filijs Jfiael abfolutc, vc non mouercnt prac<br />

lium contra filios Amnion,& idco i>on eft venlimrlr,qtidTi<br />

Ideo alicer dicic<br />

terramabcisadupollellam occuparent.<br />

{la. Sa. qucd ifia pars terra; filiorum An- mon poffidebatur<br />

adu a Sehon rege Amorrhxorum , qui ea abftulerat a fihjs<br />

Ammon, ficut iV a filijs Moab abfiulerac parccm terra: fuar<br />

quam poflldcbanc, vc habccur Num. 2 1. F. iij autcm Ifi-aelocciJerurit<br />

Sthon , vc ibidem dicicur: &: idcoomnemcerratn<br />

quam polTjdcbant,acquiflcrunt libi,liccc quantu ad aliquas<br />

pastes hiifii't aliqunndo filioru Moab &: filiorum Ammon.<br />

4 T>iin .Qma fultcntabantur de decimis,prim!rijs,& oblaciomluis<br />

: dedit tamcn cis vrbcs ad habitandu & fuburbana<br />

ad numcndum aniaiaiia vc-lucucus


2ip.lj.lib.<br />

inljluc.<br />

an.ifi.c.<br />

iib.Iof.<br />

B<br />

vnicuiq ; propna<br />

donatnbucns.<br />

b D'ta. 111. Mofestras<br />

lordane<br />

dur.b.ronrom tri<br />

bub. &'d'niidi.c<br />

polls, ffioncmde<br />

crcuirca'reri ve<br />

ro ocs p Icfum<br />

fiifcipiunt , mtia<br />

plures per fide<br />

lefu'Chrifti pro<br />

milla celcftia fu<br />

fcipiuc,qii|J lege.Duc.nA'ieiniscnb.figura-<br />

bat priorcni po<br />

pul um, nil! habuit<br />

quaridam<br />

:a'm\ Noue^ero&<br />

f.- mis crib.<br />

promifsionecer<br />

r.e fandE fufli-<br />

loft(1C Cap.<br />

CAP. xim.<br />

Qcefl. a Jom.Ifidor. DeletisgentibusTofuefor<br />

rediuiditpopulisterrampromiffionis.Chnfhis<br />

quoquealaciefidelium fuoru gences.i.Gencilium<br />

crroru fpiricus,ciccic, &: force diuiii: terra<br />

^ a<br />

piunc, figniticat<br />

nouu p ipulum<br />

qui ab kin Chri<br />

iloper fidem&:<br />

gram zcern.e re<br />

redicacem poft<br />

lauacrum quad<br />

poft lot dams tra<br />

ficuaccipiuc Scd<br />

CAP.<br />

A<br />

XII II.<br />

vn & clcrus fo :s interpreta'r'.Er^o D^ii in hrditate pofsidet<br />

T)<br />

men to; q. vc line impedimeco Deo leruire valcac C*:>. i fcs.de 'jj) dicitur. De me c.i in iili ftrij li:. f5i crcdorct:s Moyli, crcderetis c mihi.<br />

fit DominusaM Moy(en hominem DeidemecVtein Cadesbarne.<br />

Quadraginta annorum eraru,quado miiic me Moyfes famulus Do-<br />

mini deCabesbarnevcconfidei-aremterram,nuntiauiqueeit quod tiaaiT ,c c<br />

mihi verumvidebatur.Fratresautemmci, qui alcenderanc mecum, Q cVisdr'<br />

5<br />

bru corporisec<br />

clcfix cue dicit<br />

quam cor, quod<br />

eftpnEclariusia<br />

nobisidelt,qui<br />

omnia cum ra-<br />

tione&pruden<br />

fi<br />

di(folueruntcorpopuh,d:nihi!omuiusep-ofccutusfum Dommuni no Ilc '-lllld<br />

I0 . 'J<br />

nk \A r ii j- x-r mebru mficor.<br />

l N<br />

Dcum meum.Iurauitqi Moyies in die iUodicens,t Terra quamcal- u incerprecac auc<br />

lephone conuer<br />

ip(i qiioq ; ad dcnarium numerum qui perfedus eft, no per<br />

ucniunr,quia ncc in iplo aduencu Domini omnia nob;s per<br />

fedeanniinciaca(iini:,vndi.':Mu]cahabco vobis dc:rc, fed<br />

non potcftis porcare m jJo/cd fpincus vcncans,qui a pacre<br />

proceditannuntiabit vobis omnia . Pcrfedio ergo &: fumma<br />

omn.u bonoruni in fpincufanctoeft.<br />

c Ifid.Lcui.non<br />

."Ifi; accipjunt hasreditatem le<br />

cerr


luc.<br />

B<br />

HomiLiS.<br />

99 Glof!ordi.&Nicolai deLyra. .100<br />

crederetis etmihi.de meenim me vcro.i.Calcb<br />

illefcripfit.de qui ham patriarch.! in ca cft,in qua coiugia patru &:<br />

'<br />

rcliquia?eo D<br />

ripfit, Moy fcs, ru iaccnt.i. Abraham cum Sai a,Ifaac cu Rebecca , lacob cii<br />

eft cordixit.Ccrtii eft enim quiadecorde fcripfi<br />

Gcncf.ij.<br />

in h eredi race fu lei<br />

quia omnia fapicntcr fcripfit .<br />

a Sic va.Sandus.n.limiliter valet & in prc/cntib. & in pnc-<br />

ergo eft quod<br />

dicit , valerefe<br />

fub Icfu ficut<br />

tunccu Moyfe<br />

quia in vtnufq;<br />

teftamcnti myfteniscorvigilans<br />

valet.<br />

b Da ergo . Nihilhufnile,ni-<br />

a<br />

hil deicwtu fan-<br />

ctus requirit ,<br />

fed montem ex<br />

celfum in , quo c<br />

funt ciuitates,<br />

magnate muni<br />

tx i quia ciuita-<br />

t><br />

tesmunitasoc- cupat fapiens ,<br />

&: dcftruitmu-<br />

nitiones in quibus<br />

confidunt<br />

Lia.Meruicergo Caleb patruin reliqiuas<br />

pcrc.quia per lapictiaqua vigcbat fub Moyfc &: Icfu.intcl-<br />

tcritis,& in nouis,& in vctcnb.in cuageliis, &: in lege . Hoc lexerac coiunctionis rationed quid caute cflct cjupd cum<br />

cauitpestuusjeritpofleflio tua,&filiorumtuorum inxternum,quia<br />

fccucus esdominumDeummeum. Concefsitergo Dominus vitam<br />

mihi ficut eft in<br />

pollicitus vlquc pre/entem<br />

diem. Quadraginta &<br />

quinq; anni funt ex quo locutus eft Dominus verbu iltud ad Moy-<br />

ien,quando ambulabat Ifracl per folitudinem , hodie odtogintaquin<br />

Abraha fola ibi<br />

Sara iaccrct , &<br />

nequc Agar,ne<br />

quc Cethuraei<br />

meruiflctadiun<br />

quc unnorum fum, fie iacerct, &ncq><br />

valens,ut eo ualebam tempore,quando<br />

ad ex- Rachciampl ius<br />

plorandum miffus fum,illius in me temporis fortitude ufque hodie<br />

>** i<br />

ex concub?nis<br />

perfcuerattamadbellandum,quamad gradiendum.Daergo mihi 3 aliqua in fcpuimontem<br />

iftum,quem pollicitus eft Dominus tequoqueaudiente : in f 'err' ^,,2,<br />

T**. ) copiuaca.iii me<br />

quo Enacim funt, &urbesmagna:atquemunita::ii forte lit Dorm- 6 modisergopa- T Qu;a taha depofcit k rudct. rnim h:rr) ;r.T-<br />

. r r trumhxrcditanus<br />

mecum, & potucro<br />

delere eos, licut<br />

permilit mihi.Benedixitque 7 te capir fapiens<br />

a TQuy intcrprctatur coniunilio.vcl coniugium. Caleb. Ipfc 1Cei<br />

lofue , & radidit ei Hebron in poflefsionem,atqueexeofuitHe- 8 fusEnacicarum<br />

bron Caleb filio<br />

lephone<br />

Cenezeo in<br />

ufque prxfentem diem, quia 9 ge ltis m"ro<br />

:<br />

fecutus eft Dominum Deum Ifrael.Nomen Hebron ante vocabatur 10 JHcbron,& cffi-<br />

T Ciuitas quatuor. T Patriaicha: ibi<br />

principales<br />

fun: Icpulti.<br />

b fSi vis habcre hucditatem a kfu.oporcct vt terra carnis tuz quiefcat,nec contra.fpitiram confligat .<br />

Cariatharbe. t Adam maximus ibi inter Enacim fitus ell & ter- x t<br />

Jc <strong>The</strong>od.Qiia<br />

de caufa Caleb<br />

poftulauit Hebron?cum<br />

pictate pollcret,ca:teris omnib. antepofuithanc<br />

vrbcm,in qua quam optimi patriarchs habitauerunt,& fe-<br />

funt .<br />

pulti<br />

c In quo. Adam. Ciuitates & mud funt impiorum dogmata<br />

& fyllogifmi philofophoru,quib.aftruunt impia qua;que,&:<br />

diuinz legi contrana.Illa quoq ; funt ciuitates mnnita?,& in<br />

montibus collocate,qux hxretici fcripturarum affcrtionib.<br />

velut in aids montibus locant Has ciuitates quifque fapiens<br />

vcrbum vcritatis predicas dcftruic,&: vrbcs mendacii verita<br />

tis arietefubuertit.Ergofapientiffimus Caleb adfiftens an<br />

Iefum,promitdt fe.plus valeread prxliutn,^ iopofcitpermitti<br />

libi facukatem difputandi cu dialcdicis feculi,qui pro<br />

vcris falfa c6firm?.nt,vt fubuertat omnia qua? faliis aflertio<br />

nibus conftruunt , cuius alacritatem vides lefus , benedicit<br />

cum qui talia pofcit & auclet.Tu quoque ii vis operam dare<br />

ftudijs, &lege Dei prudeter meditan ,6dctiici cor in lege<br />

Dei,potes iltas i\: magnas munitas vrbcs.i.fallas aflcrtiones<br />

fubuertere,vt&: tu merearis bndici ab Icfu, &: accipere Hebro,q<br />

interpretaf'coiiinftio velconiugiu,per qo 1<br />

forlita pot<br />

illudoftendi , quod fpelunca duplex comparataab Abraham<br />

N I C O L A V S D E LYRA.<br />

J recejjlt ab eis^& ucnitfolns in Hebron, vbi erat fepultura patriar<br />

charumprincipaliHm y orans ibi,vt non difcederetaveritateficut aty<br />

exploratores.Et idea Moyfcsfub iurameto promiftt ei Hebron inpof-<br />

feffionem .<br />

I Quadraginta,Woc autfuitfecundo anno egreflion'u de^fcgypto,<br />

quia illo anno n.enfc /. c undo deama die nitfa rcceftcrtintfiliijfrael<br />

de monte Sinai.iy.dic tnenfn tertii itenerant in Cadesbarnc vt dicit<br />

J(a.Sal.& inde miffifunt exploratores,vi hie diciturjt habetitr T\[.<br />

1 j.F;/ autem Jfraci fuerunt in dcferto.xl.ann.antequarn tranfirent<br />

Iordanem^& pugnarent contra Itricbo,ft igitur abiflis.xlv.ann.fnb<br />

trahatur primus annus antequam mitteretur cxploratores, remanent<br />

fex anni a tranfttu lordattis vfi/ue addiuifioncm ttnx ,per Ir>fne,dc<br />

qua fit hicfermorfuia tune dix:t Caleb uobum iflud. Et ex hocpatct<br />

quodfiipra difium cff. n.c.v:delicctqund lofuefex annis fugnav.it<br />

fro acquifttione terra antcr/uam diuidcret cam .<br />

2 Hodie &ic.quod nonfuitfattum uirtutc<br />

naturalisedgratia Dei<br />

fpeciali .<br />

3 Dacrgo.{.Hebron y vtpatetexhisejute fequuntur,& fie patet<br />

quodfupraditfuett.n.c.rjutd licet lofue acquifiuijjet ante Hebron,<br />

quantum ad iltampartcrn montanam in qua erat fortalidum. 4 Quem pol.f.per Moyfen, vt fapra<br />

ditJum cfi.<br />

5 In (\uo.f.gigantes.Ex quo patet quod.fupra dittum efl. 1 1 .c.quod<br />

lofue non interfecerat omnet gigantcs de Hebron,<br />

6 Sifor-<br />

MORALITER.<br />

f- quafi nouus accedens ad feruitute Dei,cum tamcn eo te-<br />

pore refoleant homines remiffus agerc .<br />

nrr*<br />

j<br />

citurci fors vf-<br />

que<br />

in hodier-<br />

numdiem.Vdnam & mihi da<br />

rctur fors Abrahu,Ifaac,& Iacob,vt efficeretur meus Deus,<br />

ficut crfeclus eft Deus Abraliam,Deus Ifaac,&: Deus lacob<br />

in Chrifto Icfu .<br />

# Hier.Arbee,i.quatuor,co q> ibi quatuor patriarchs Abra<br />

ham,Ifaac,& lacob fepuki funt, & Adam magnus licet , eu<br />

quidacoditu in loco Caluarizfufpiccnt . Hec eft autem ca<br />

dem Hebron olim metropolis Philiftinoru &: , habitaculii<br />

gigantu,regnumqj poftea Dauid in tnbu Iuda,ciuicas facer<br />

dotalis & iugitiuoru.Diftat ad meridiunam plaga ab Aclia<br />

circiter millibus viginti duob.Quercus Abraha quc & Mabre,vfque<br />

ad Conftatii regis imperiu monftrabat",&: maulo<br />

leum ems inpr^fentiarucernitur.H^cpnmu Arbee,poftea<br />

a Hebron vno nliorum Caleb,tortita vocabulum eft .<br />

}{ Idem. Confurgens "Paula afcendit Hebron . Hxc eft Cariatarbe.i.oppidum<br />

virorum quatuor Abraham, Ifaac , lacob, &<br />

Adam magni, quern ibi c6ditum,iuxra libru leiu Naue He<br />

bran autumant,licet plerique Caleb quartum putent .<br />

# Idem. Liber lofue indicat Adam fepultuefle iuxta Hebron<br />

&Arbee.<br />

^c Hebraei.Ideo Arba, id eft. quatuor nomenifti vrbieft,<br />

6 Si for. Dicit, forte, nonpropter dubitatlonem diuime veritatis in<br />

fuapromiftionC)fedproptcrvariabilitatem liberi arbitrijin bomine,<br />

quia tales diuinx promi/Jiones intelligendx funtfub conditione.f.fi ho<br />

mo cm fit promifjio,perfeueret<br />

in bono .<br />

7 Benedixitque.H/c confequenter ponii ditfc petitionis concefsiot<br />

cum dicitur.]$cncdixit(\UC.iffiprecandoftbi bona .<br />

t Et u.\.quantum adpartem acqui/itam , et iusacquirendi quanta<br />

ad aliam .<br />

9 Qma,referendo veritatem de terra promifflonis explorata .<br />

10 Notncn.i.ciuitates quatuor eo quod patriarchs principals ibi<br />

funtfepulti cumfuis coniugibus.f.^fdam & Eua , Abraham & Sa-<br />

ra,lfaac & J(ebecca,\acob & Lia.velpropter quatuorgigantes ibife<br />

pnlcos,vtpleniusfuitdiiJum Gen. 2}.^(lii autem dicunt quodvocata<br />

c/t Cariatharbe.i.ciuitas ^irbe, qui dominants fuit ibi ,& a quo<br />

defcenderuntgigantes alii.Et hiiic ditto confonat quod dicitur , infra<br />

i5.c.Calcbvcrofilio lephoncdeditpartem in mcdiofilio-<br />

rum luda , ficut pra?ccperat ei dominus . Cariatharbe id en ,<br />

ciuitas ^irbe patris Enac , ipfa eil Hebron . Toteji autem did<br />

proprddiftorum concordia,(]nod ab irtftdelibus vocata eft Cariathar<br />

he propter quatuor gigantes ibi fcpultos,& propter nomen proprium<br />

illius qui ibi dominatesfuitAfjdelibus verb vocata eft Cariathar*<br />

be propter quatuor patriarchas principals ibifepultos .<br />

1 1 Adam.^


t deferti<br />

> extrenw<br />

M<br />

JOI lofue<br />

Cap.<br />

XV. 102,<br />

quia prffcis feculis qvntuor illic pi j viri habicaucrint, Aner, Vallis quoq-, Acgypti vicina oecidcntalib.partibm dcfigna-<br />

Efchol,M5re,& Abraha i jdcmq;<br />

illic circuctfi. C^iiacuor ice tur,quu- a d-fcrro eft ad occidence. Ab oricn te vcro cingun<br />

tur fines mari falfo.Poft hscacollibus,inquic,qui tcnducad<br />

celcberrimc mron$fepukifab occidence vfq; ad Cadesbar-<br />

ne,tJc fie jpcendit'ab<br />

GIT V R fors filioru ladx percognationes<br />

a 1 Q^imerpretatur terrentM.<br />

fuas,iftafuii:A termino Jtddn,1vfqj ad defer-<br />

1 Tentationit .<br />

mm S\n contra meridic, t& vfq; adextrcma<br />

partem A uftralis plagae '<br />

Munilanorum.f.flucluum .<br />

Occident? ad Cades . hi func fines eoru<br />

ab Africo,& indc<br />

pcrrcxit vfq; ad<br />

vallcm Acgypci.<br />

. Initium ciusa (urn-<br />

mitatc maris fal{iisimi>& a t lingua cius q re-<br />

a f Dcdi vubis pyo'.airm cakandi fupcr ferpcntes ft fcorpiones .<br />

. ,<br />

Vide quoinocci<br />

i<br />

dends parcib. A-<br />

fricum Aegypcu<br />

&. occafum nomi<br />

nat , vc fciac fibi<br />

quifquc h*ec clfe<br />

tvanfeunda, &: ica<br />

demum adcribu<br />

regia peruenire,<br />

de qua orcus eft<br />

go vis dignus cffi<br />

pc"u" n^Vin here<br />

crit initiu mare ialfiffimum<br />

vfq; ad extrema lordanis , &r ca requac<br />

10 ditatem fihorum<br />

fpiciuntad Aquilonem, a lingua maris vfq; ad eunde lordanis flu- IX Iuda ' Afcenderc<br />

r j '<br />

t rLLA-i 1 n 110^; oporcec auium.aicendctquc<br />

termmos in Bethagla , & traniibit ab<br />

Aquiionc fcen um colluun<br />

Accabm, qiP inci<br />

qui hzrcditatc confequaris a lefu, oportet te prius oia bel ccrpretaC" fcorpiones, cranfcudi func a nobis &: calcandi<br />

quia<br />

la nn ii c &. in pace confiftere, vc de carnis tu.e ccrra dicatur, fcorpioncs^e q.b.dicic,ccc dedt *ob.poc.cal.l'uperfcrp.& fcorp.<br />

c^c.C^ii ergo vuk ingredi in hfdicace cnbus Iud< , afccndac Lucat t..<br />

irtas alceniiones,calccr & euadac hos fcorpiones. Force hoc<br />

- a<br />

. . dominus nofter.<br />

fpicicrnendie.egrcdicturq; contra alcenfum icorpionis, & pertran 4 A rimbus autcnt<br />

fit in Sina,afcenditq; in Cadesbarnc , &r pcruenit in Efron , afcen- 5 ld{*m Sx c ^ dcfcr<br />

. , .<br />

^ , r turn Sin, ideo ncdensad<br />

Addar,&circumiensCariathaa, atquemdcpertranliensin 6 cel]c cft n oscran<br />

Afemona,&peruenicnsadtorrcnte Aegypti,cruntq, termini eias 7 firccrcmutencamarc<br />

magnum. Hie eric t finis meridians . Ab plaga:<br />

Oricnte vcr6<br />

tj :';.i ccftan terra a belli s. Cu aiic cofurtudo lie fanda: fcripcu-<br />

TX quatuor partcs orbis,quas axes vcl plagas noianc,appclla<br />

re,ni defcnptione fimu ti ibus ludjr, duo: tantum noiantur.<br />

Etfa'Ji fiint trt<br />

juit, tines tilioritm tnbus<br />

iHdafecufidHpiebes eorum a<br />

fnibus \dnme a. drfrrt* Sin ad occidentem. Et eu defcripfltlet fines<br />

ab occidetc ait,dr ab onente marefat^um,Septentnone vcro<br />

& mcridie reticuit . Fines ergo ludza: proximi funt Idu-<br />

mecftnibus,qua:cerrcnamccrprecac',poft<br />

ccrrenacmm fta-<br />

timYcquaat fines lud^a:, fed a defeno,in


PtiUf-<br />

pal. i.<br />

Onge ho.<br />

to.inlof.<br />

B<br />

iJ eft rrbs<br />

!}luarum<br />

SrripttirarG<br />

Jecrcca vir<br />

ius .<br />

toj Glof!ordi.&NicolaidcLyra. 10.4.<br />

cura com- D<br />

tur,vtpoflitad ludxterram peruenirc,&ad fontem folis iu nos,quibus animarum noftrarum vcl corporum<br />

ltitix,qui cfifons aquAfalicntit in vitam aternam. &: poftea u'ui<br />

tare folisuifticixinuenire.Eft&: in Acgypcocuiieas folis,fcd<br />

illahuius foiisnomcnaccepic, quc pacer celcftis oriri iubcc<br />

fuper bonos &: malos . Ilia vcro qua: eft in ludea fandorum<br />

cancum cfticnur , quia ciuicas<br />

De. dtA lonsillefupradidus m Betbaraba,afccndens ad lapidem Boen fi-<br />

riumusenedus Ixcincacciuica ..._ ,<br />

tern Dei . Tu quoquc Ii vndiq;<br />

municus tis,&concinencic mu<br />

rocircundacus,pacicnrie& ma<br />

gnanimicaciscurribus coftrma<br />

tuSjCfbcicrisciuitas<br />

Dei. Si veroadhoc<br />

lumen iVientixDci<br />

tibi addidens , & tc fol iufticix<br />

irradi.uicrit,erficieris ciuicas fo<br />

lis.vcl ciuicaccm folis forte hxrcdicabis<br />

. Si autcm in lege Dei<br />

die ac no


A<br />

B<br />

Luc. 14. c.<br />

icy<br />

CAP. XV.<br />

lofae<br />

lefuincipic a Caleb,<br />

data eft enimhutcporcionis fua: fors pnufquam<br />

C^W.Adam.iniciumdiltribucionis<br />

cnbusfua.i.cnbus ludaperciperec, nee in excremis<br />

partibus,fed in medio filiorum .luda , ncc p forcem, fed per<br />

precepcum Domini dacurei<br />

ciuicasmcegra. Qucm.n.aliu<br />

dignum cracconL-qui talem<br />

hacredicaccm, nili Caleb,qui<br />

folus faluacus eiKu Ijfu dc<br />

fexccrtis milib. armatorum<br />

qui exieranc de AegypcorEc<br />

ipsu oporcec accipere mecro<br />

poinn. lodediceilefusciuitace<br />

Arboc, mecropolIEnac<br />

qiUEClt Hebron, in quaerac<br />

mcmonc patru,&: excermi -<br />

name indeu'es iilios Enac.<br />

Pnmoergo difcucianV.qua<br />

re mecropoiim aceepit Ca-<br />

leb,: ilia q prrnu inc-r om<br />

ncs in cerra ,-pmniijnis metropolis<br />

d;cicur, &. mecropo<br />

lisEnac,qUcE mccrprecacur<br />

humihcas inanis, D.ucauce<br />

humilicaces func . Vn.i lau-<br />

dabilis,de qua dicicar. >./'te<br />

a me , yM munfitm > & hu-<br />

milis cords CTC.&: 4L'*Je /"""-<br />

A./^r .<br />

ft<br />

.,<br />

CTC.&, Hurnihami<br />

Cap. XV. 106<br />

a fConuerfhfionis.<br />

in cognationibusfuis. Caleb vcro filiolephone<br />

a 5" Nonineitrcmis .<br />

dedit partem in medio filiorum luda, ficutpra:<br />

a No-i in lorte. b fQm int:rprctamr humiihas iuatvs , vc! re fyor.fio irams.<br />

ceperatei Dominus . Canatharbe patris tnac,<br />

ex ea Caleb tres fi-<br />

ipfa eit Hebron , deleuitquc<br />

a TExtr.i me.i ccc'efiam. b fFiatr;tc.j>H futy>i.'tilif>.quafi vr^us.f & prxceps.<br />

lios i:nec,Safai ec Ahiina ec rhdlmaide ftirpe<br />

nac,atqueinde<br />

teris ceftamenti inftrumentu.ficur hanc ipfairi qua nunc ex<br />

ponimus fcripcuracn,qq^ poll cirL-it'D.ibir.i.loquela. Q\\<br />

cnim^prius in liccris crac,&: fecundu 1'terani incelligcbac.ir,<br />

modo in eccleliis Chrifti.loqucla factaeft, loquencib.de ea<br />

dirFerencib.primo apoftolis, &: rcm^uencib. fjperficicm li-<br />

coicendesvemcad habicato-<br />

res Dabir, qu? pnus vocabamrCariathfepher,<br />

a tVnJc vtnon ccni.-.iire; imjkat vel :n e:iigat.f;d (piiituaHiei .<br />

id eit, ciuitas literarum. C aleb :<br />

Dixitque Qui<br />

a ^Citt'f!teni ii<br />

t:iaiunk.tiici8m.f.yeteii><br />

ti-ftainenti .<br />

percufleric C a'nathtepher , et cepent earn ,<br />

fLeg'.s.f.tnteUigenram.<br />

daboei Axam filiam meamvxorem. t Ce-<br />

a fO.hom:! reip anlio D, de qua df,quia Jim- fecimus.Tcrcius erroris fcnfus eft Thalamin, quod eft prc-<br />

mon b mi lia.it it Tbam arjororen/ fitam.Hxc eit humilicas inanis, cipitium vel huitis;<br />

fufpcnfio,quianouiflima erroris cedunc<br />

qtur ex peccaco dcfcendic . Huius mecropoiim ccpit,iV ex-<br />

T T "~"<br />

in<br />

peipitiu<br />

&c profundu mterni.Hos Gttilitatis fcnfus tana<br />

cidicCak'b,&: interemit cres filios Enac iacft,inaois humi-<br />

lita:is,iS: habicauit ciuitatem . Primus autem eft alms Selai<br />

ideli, extra mc,hoc eft extra fanctuni, extra fandum en:m<br />

eft films inanis humilicacis, imo&excra Deurn. cftalius<br />

Ahiman.qui int^rprctatur, frater meus extra connlium,<br />

uclutli dieatur frater meus line confilio.Omnes enim tra-<br />

tresqui de humilitaccmani nafcuntur,cxcraconiiliuiunc .<br />

Tertius eft Thalmai,quod mccrprecacur pi xeipiciu vci fuf-<br />

penlio,quiamhil in eoltabilitatis,fed vagaomnia &in prz<br />

cepsruencia.His cxtcrmmatis afcendic in Dabir, cuius no-<br />

men erac prius,cmicas licerarum . Dabir aucem mcerpreca-<br />

cur loqucla .<br />

Igitur ciuicacem licerarum incclligc<br />

NICOLAVS D LYRA.<br />

omnc veccns<br />

i Caleb.H\c cofcquenter delcribit'fors ludxin fpeciali quatum<br />

ad ipfum Caleb , quiaccpit partem fpeciale,vt ditium<br />

eft ca. i j.ic hie repetiC". Et patet litcra ex pdicbs vfque ibi.<br />

z /a'eco//pte.i.ciuitas Irarum.boccftadditua traslatore.ad<br />

oftendendu uiterpretatione bin 9 nois<br />

Canathfepher,g.a Ca<br />

riath<br />

interpretat'cmitas. fepherfcriptura vel liber. Dntauc<br />

Hebra.'i,q, 16 tic vocata eft ifta ciuitas , co q^ Oihomel qui<br />

iftamcmititcccpitjVtftatimfubdit"', aliqua leg's capitula, q<br />

obfufcata &: delcta tucrant<br />

tpc<br />

luvius Mo(i, ibide reparauit.<br />

Scd hoc patet fiilitiu, quiahoc eft mamtefte contranu tcx-<br />

1<br />

tliijV'bi didf , Venn ad habitatores Dabir qitx print vocabatur Ca<br />

riathfcpber.Si aut diclum Hebrcoru efict vcru,diccretecon-<br />

UCl'lOyCenit ad babitatores Carifithjcpher^i< prim Dabir vocabatur.Et<br />

ideo oportct dicere, q,<br />

alia rone vocabatur Cariathfe<br />

phcr.i.ciuitasliterarum,antequam Othon.cJ& Caleb vcnixentilluc,<br />

vtpotequiaibiinnuent^ fucrant litcra:, quibus<br />

vtebantur Chanan^i habitatores tcrre,vcl vigcbat liudium<br />

alicuius fcientia;, vel aliquidhuiufmodi .<br />

3 Deditcjueci.AxamfiL^m Hoc vfclfe contra Icge. Lcuit.iS.<br />

vbi prohibetur matrimomum inter filiu alicu:iis&forore<br />

eiufdem,<br />

M O R A L I T E R.<br />

t i<br />

Calcb.fic.fupra. p. Caleb fignat* clt fcnex vigorofus ad<br />

diebelfandu vitia,qui eft Chriffi membrum,fic in ifto loco<br />

cer Caleb potcft ligmficari Chnftus,q.eft fidelium capuc.<br />

Na frequenter in cxpoficionc facrx fenpturx , & maximc<br />

myftica fittraniitus decapice ad m^mbra,&: ecoucrfo , p.p<br />

corum conexionem.Per hoc igit' cj, C lie!) in Cariadiarbe<br />

contudic tresgigantes filios Enac rigutaiu fuit,quod Chn-<br />

Hus in lerufjlem ccrnariu filiorum diaboli confufur 9 erac.<br />

faccrdotum,fcnbarum,& Phanf^orum, quos ineuangclio<br />

legitur frequenter confiidiflc.<br />

a Inrfe conjtendftts ucnit ad habitatores Daiir.I.ciuiias Iraru vo-<br />

cabacur,perquammtclligipoceft vniucrikas Imccicoru,<br />

qui<br />

filios Mnac vetufti erroris abfcidit lex,qiuc ct fecundu liccra<br />

veru Dcu & creatore oium pdieat . Scd nuc afcedit Caleb<br />

ad ilia ciuitace litcraru,& dixit, Quicuqtie exciderit ciuitatem<br />

literal n & obtinuerit ca, dabo it >Axa ftHam meam vxore.<br />

Othomel qui cepit ciuitatem literarum inte r pretacur rfitio<br />

Dei. Refponfio autcm Dei dicitur is cui relpondet Dcus.i.<br />

cui arcana rcuelat. Iftc ergo qui pt capere ciuitatem htera<br />

rum veteris tefla.&: excidere litcram occidetem, frater Caleb<br />

iumor.Hicego,finn,qui excifa legis<br />

lltera fenfum in ea<br />

fpincualem requiro.Excido autcm literam,cum no ^m car<br />

nemcircuncidor,ncquefecunducarnem azyma comedo,<br />

neque pafeha cu ludaeis obferuo vel humfmodi &c. ^mittiturenim<br />

ciufdem,fm ibi<br />

q? dicitw,Turpitndincm fororis tui pains non rr-<br />

ueLibii & ineodemgradu funt frater alicuius &filiaciu(de<br />

Ochoniel aut hi,c dr tracer' Cak b , &: ideo contra legem vf<br />

quod acceperit eius filiam. Ad hoc dnt aliqui q, Caleb igno<br />

rans euentum belli venturu. f. q? Ochoniel frater eius debe-<br />

ret percutere Cariathfepher , dixit publice & in gnali illud<br />

quod praemitciciir hie.


lH n.n.H.<br />

t da mihi fon<br />

tes aqu.uum.<br />

tfontcj fuprnorcs<br />

& infc<br />

lioret.<br />

AUtch. si. a.<br />

fi<br />

Lib. J. Dia-<br />

log.wp. ; 4 .<br />

Quod OthonicJ<br />

fraterCa<br />

Icb fuerit.<br />

Glof ordi. & Nicolai de Lyra.<br />

cur cnim mihi fi ciuitatc literaru cxcidcro , filia fratris mci<br />

maioris.Er.ic enim films Gcncz, qm inccrprctacur fprecio .<br />

Quis cnim erat fp; ctjor quam nos gcnces alicnati a coucrfa<br />

IA"M>1>\J5 nriftr frarrr mrn &:Erna,&:Nerib,&Ceila,cV Aczib & Mareia, ciuitatcs<br />

nouem & villa; earum. Accaron cu vicis et viiiulis iuis. Ab Ac- 9<br />

caronvfqueadmare,ommaqu9verguntad Azotum }& viculoseius .<br />

Azotuscum vicis ctuillulisfuis. Gaza cum vicis etvillulis fuis, uique<br />

ad torrentem Aegypti,er mare magnum terminus eius, etm monte<br />

Samir,ctIether,eti>ocoth,etDenna , Cariathlenna, hcrcertDabir,<br />

Anab,etlttemoet Anim,Gofen,etOlon,etGilo,ciuitates vndecim ,<br />

xrerna<br />

ro Ion go mcerorefuericformidoconfump<br />

ta, quxdam dc<br />

priefumpcioiie<br />

fccuri cas<br />

& in<br />

.<br />

amorem ca?lcftmmgaudioru<br />

animus mfiammatur.<br />

Ecqua:<br />

prius flebac ne<br />

duccret'adfup-<br />

et villa; earum. Arab,et Kuma,et E(aam,et lanum , et Beththaphua ec<br />

cencuplum in pliciu, poll tle-<br />

przfenci fo?culo,& vitam ecernam in futuro. re incipic,qiipd ditiertur a regno.Dac ergo ei pater irriguu<br />

a Oiijv.fi. or f. fi.fii. rA-.Notay, Caleb dicitur filiuslcphone,&<br />

Ochomcl filius Cenex,qui ctt Caleb lUnior.i.consaguincus<br />

b 'xdcbat in a/ino. Grcgo.Axa fupcr alinum fedct, cum ir-<br />

racionabilib.carms moiibusanim.iprclidec.Qh^a:fufpirans<br />

apatre terra irriguam pctic,quiaacreaeorecu magno genii<br />

cu<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

J< ccdici^pbabiliccr vcvidcf,^ licet Ochoniclcllec fratcr<br />

Calcb,no tn peccauitaccipiendo ncpte fua.no.n.hoc eft co<br />

tra legem nature quia Abraham accepit S irai ^liam fratris<br />

fui Aram, nee eft p lege Mr y'i exprelfe, fed tacu hoc df ex<br />

quadam argumencacionc,vc dictum eft . Sed argumentum<br />

nonvidcturvalcrc,quia inprohibendis gradibus atccdicur<br />

irreucrcncia natura?,vxor autcm elt fubicda viro & no ceo<br />

ucrfo,&: ideo magis eft contra rcuercnciam natur^, qdf ami<br />

ta lit vxor nepotis fui,quam quod ncpcis lit vxor auunculi.<br />

Item in lege Moyfi vir & mulier non erant ad paria in phc<br />

do niatrimoniu,qiua licicum tuit viro h.:bcre plures vxores<br />

fimul, no autcm nniheri quod haberetplurcs viros, ^ ideo<br />

nofequicur,quod (ifucric prohibitu macrimomu nicer ami<br />

tam &: nepotem.quod ex hoc luent prohibitu matrirnoniu<br />

inter auuncuhim&: neptcm,nifi aliudcmueniat expreisu.<br />

I Q*t*


B<br />

IOC?<br />

lofiuc<br />

Cap.<br />

XV. no<br />

a lebufeumaNtemhahitatortlerHfjlem non fottientnt ftlii luda audironcq; difccduntvt infidcles,neq; permanent vt fide- D<br />

les, fed percepta myftcriorum<br />

nodtia 6c fidei noftra? fecretioribus<br />

perfcrucatis,conuerfi impugnanr nos , &: contradiebomb.corda<br />

noftra dirumpunt, verbi Dei margaritas con-<br />

Adam.imelligimus fpirictialiccrhabitaffelebufeum<br />

cum ludicis in lerufalem vfquc in pfenccm diem fecudum<br />

parabolam euangehj,qux de zizani js dicic. finite vtryue cre-<br />

fcere vfyue ad mcffem,ne eradicetis/imHl y tnticum , Sic enim in eulcanccs & ornamcnca fidei<br />

, maculantes, hos non potuelerufalem.<br />

i. in ecclefia func runt cijcerefilij luda dc lequidam<br />

Icbufxi.i.qui degene Apheca, Athamatha , & Cariatharbe , h*c eft<br />

nifrlem vfque m przfcncem<br />

rcm vitam ducunc, fide H "*m<br />

quide<br />

diem<br />

& a&ione &: conucrfationc<br />

b Vffjue<br />

in<br />

prttfcntem diem . id<br />

eft , feculi zternitacem more<br />

peccati pcruerfi. Non poteft<br />

cmm ad liquidii<br />

ccclefia purgan<br />

dum in terris eft . Sunt<br />

inraomnes fandi in , quibus<br />

macula non eft . Scd<br />

peccati<br />

ne cum zizanijs eradicetur &<br />

tricicum , funt ineaaliqui in<br />

quibus vcl dubia, vel oeculta<br />

peccata funt. Qui enim manifefte&euidcntcrcrimino-<br />

fi funr> , de ccclefia expcllcndi<br />

funt. Non ergo potuerunt fi-<br />

Hebron,& Sior, emirates nouem, &uilla? earum.<br />

Maori &Hermel,& Ziph,&Iota, lezrael<br />

& Lucadam,& Zanoe Acc.iim,Gabaa & f han<br />

na,ciuitates decem , &: uillac earum . Halhul &<br />

Bethiur, & Sedor, Matheth , fr Bethanoth , &<br />

Heltheco, emirates fex & tullas earum Cariathbaal<br />

, hxceftCariathiarim urbs fyhnrum , &<br />

Arebba,cmirates duar,&<br />

uilla: earum. In defer-<br />

to Betharaba,Meddin,&Sachaca,ScNebfan,<br />

&: ciuicas Salis,& Engaddi,ciuitatcs fex, &: uil-<br />

fcripcur*.<br />

Sed hocadlitcra<br />

flare nonpoceft, quo enim<br />

lebufams habitat cum filijs<br />

luda in lerufalem , quandiu<br />

durat hoc feculum , cum nee<br />

filij fudahabirenc ibi infecu<br />

lum :Conculcacionemfcan-<br />

dalum.f.facieces in ccclefia,<br />

&: qui pcrcepta m.yfteriorum<br />

notitia verbi Dei, margaricas<br />

impugnando conculcant.Icrufalem<br />

vifio pacis interprc-<br />

a ^zizania.f. b TEcclefat.<br />

fed habitaucrunt cumipfisin a Jarearu.Ie'buzaeum aucem habitatorem lerufa- 2 tatur.Si lerufalem vfque<br />

ergomcordenoftro<br />

in przlente a TNC eiadicarem fmmi & mt.cum. b TQUJ funt fmc macula & diem. lebufarus ir.tcrprctatur<br />

mga.<br />

[cm non pO<br />

zdificata eft lerufalem. i. vi-<br />

a<br />

conculcatio<br />

tuerunc filij luda delere , habitauit<br />

fl paciX &: Chriftum qui eft<br />

. Dcbet ergo no- l<br />

^i^,.; rEcdefiz pax noftra biscflefummacautela&ftuqu<br />

lempintueamur,<br />

e dium, nequislcandalum<br />

Iebuf?US cumfilljs luda m lerufalem uf- ^ ^ruemus in corde nfo fi<br />

ra- l lijciat<br />

vcl patiatur ne , quis pollutus<br />

in hanc fantlorum con-<br />

% ..<br />

ue in<br />

C[ Pra^*en tcm diem.<br />

quidem ita fixi&ftabilesfi-<br />

mus in hac vifione pacis , vc<br />

nulla cogitatio peccati afccn<br />

luda difperderc Icbufeos,<br />

gregationem incrocat . Si tamen eos non poffumus eijcerc, dat in cor noftru , poffumus dicerc , quia in Icrufale fumus,<br />

qui nos conculcant, eos fake quos poflumus quoru peccata &C nullus nobifcum eft nifi foil faniti. Nuc vero etiam ii ad<br />

,, . i^/l.^ f,m liimin *-**!!(- \7 \-\t n r\/rT*ini ^11 \f\ f-*nc \~\c\ /^ir /i i_ frt*ittri/n^ rvn\Tf*frt i ii-\ xjxr^tor^-tiir A.T Ci i-- i-\\ if ttf^ ^ Qi \r\t *r- , -..^<br />

manifcftafunc,eijciamus.Vbi.n.peccatueuidens no e.ecere<br />

dcecclefianeminempoifumus.Illi<br />

auc funt in ccclefia<br />

conculc antes, dcquib.df , T^pliiefanctumdarecanibus, neque<br />

mittatis ma.rga.ntas vedrm anteporcos, ne font conculcent eos &-c.<br />

grandem profeftum veniamus,& fummis no s lludijs excolamus,nullam<br />

puto ram purum elle, qui non aliqua cogitationc<br />

maculecur . Certum eft ergo habitare etia lebulxos,<br />

cum filijs luda in lerufalem. Laborandum tn eflquotidic<br />

. * **. * . i f t _ 1; __!_* T"N _ "<br />

C Ifti ergo funt lebufari,qui indigni,audmnt vcrbu Dei , quo eijcere cos de Icrufale, fed non omncs fimul cijci poiTunc.<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

j Cariathbaal,h<br />

ifti difti Hint Icbufzi , non quia eilent de genere Icbufxo-<br />

rum, fed quia habitabancin lerufalem , qua?<br />

altero nomine<br />

vocabatur lebus, vt habctur ludicum ly. fed dcfccnderut<br />

dc Abimelcch qui fuit Rex Gcrara?,cum quo Abraham inijt<br />

focdus firmatum luranicnto, vt habctur Gen.z t . & propter<br />

audi- CAP.<br />

pteriftudiuramcntumfeiuandum non potuerunt filij luda<br />

eos expellere, quia iuramentum illud fuerat vfq; ad ccrtum<br />

tempus,qudd ad hue non tranfierat , tamen Dauid poftea<br />

eos expugnauit,vt habcrur z.Reg. y.cap.quia tempus di<br />

dti foedens tune tranfierat , de quofocdere dicctur plenius<br />

quando<br />

veniemus ad locum ilium .<br />

A D D I T I O.<br />

Incap.ij.vbidiciturinpoftilla, Scd argumcntunonvf<br />

valcrc, quia in proh:bcndis gradibus attenditur rcuerentia.<br />

Hcc folutio poftillatoris cfftcax non eft & valida.Nam Hcbraica<br />

confuctudo qua; ad obfcruantiam pra?ccpcorum Mo<br />

faica^legis adipcm lircra: firm iffime tenet, frequenter vtitur<br />

tali matnmonio,lcilicet aiumculi & neptis . Non enun%<br />

in gradibus prohibits attcndicnr fimilitudo folum fccundum<br />

difiantiam numeralcm,fcdetiamfecundumrefpc'ctu<br />

przfcreciz viri ad vxorem.C^t rnuliem esi vjr.j.ad Co.xj.c.<br />

D 4<br />

CAP.


A<br />

biutores vr-<br />

i.Tro..d. tern<br />

Glofordi.&NicolaidcLyra.<br />

c gi<br />

^<br />

rao.i.rex peceati ?7arn qua? camalircr viuit , in dotem cran- bus ex noftra ncgligenriaaducniimc purgcrmr,vtnatu- D<br />

r.-^.u.v u..(i K , ../i/.nrinr.-. r.n n. fit-i ii->f>T,lr m -if>rfni f >r. r:ilicac .<br />

fcribic.Poft hare vidcndum eft qfi!;j lofcph m.norcmf >r<br />

icm rcqui rtnu.dicetes.-Qiurc dedi(ti nobis forccm . & p r<br />

ralis vigor<br />

a -. , ..<br />

^- \on x , ..... f>jierint:is44>nont r AJ.un. ^ Non fufticic nobis mos,<br />

daiuiim una.Egoaut pupuliis mulcus fum, & -' pralocu<br />

in ceiri: fv' ex-<br />

pugn.i<br />

M,. c7><br />

E:jciamus ergo<br />

PhercZcCos q. -n-<br />

terprccaiitur iru<br />

aucc alia<br />

bona,alia mala,<br />

qu:a<br />

arbor bona<br />

t.uclus bonos fa<br />

c:c vcladfert,&:<br />

malamalos. Ex-<br />

pcjlam' ergogc<br />

i\6<br />

ad<br />

runt filij ManafTc has-ciuitatcs fubuertere , fed ccepit Cliananarus<br />

^~ ^^\ r n n i LI-- i i r L i luccm, i ttoi


B<br />

II lofuc<br />

CAP. XVIII.<br />

Ittamvobis. Adaman. In eofuettidinchoTum eft,<br />

cum aliquid forte dmiditur , fcc'cmco vf fors ilia<br />

ad iilum,velaliaad aliu cadere. In fcripcura ruite<br />

_____ fancla no eft ica : Si.n.dc tanca re patres forcibus<br />

fumerec iudiciu,<br />

vel emi fiflent, ni<br />

hil miru eiret fl<br />

Genciles hoc fa-<br />

eeret<br />

. Scd vidca-<br />

mus fi in fcripturis<br />

aliq.d fie ^poti<br />

tum,qtf nobis q.d<br />

vircuns fitintbr-<br />

tibus manifeftec.<br />

In Leuitico fcri-<br />

ptu eft:<br />

diias fortes^ fors l<br />

inctSo, & furs vn a<br />

in capro ew'ffario.<br />

Item ibi, Moyfcs<br />

forte d i u


Deut.ji.a-<br />

B<br />

rcdiratisciuslf-<br />

rael,h:c.n.parre<br />

per<br />

forte &: tuni<br />

culii IiV.-.cl DC ii<br />

dicitee forcitUi<br />

Nocrgotorcuito<br />

ptiraclu dtp<br />

forte cucnillcil<br />

Jjangelo Acy-<br />

Idumaroru , alij<br />

Moabitarum &.<br />

iimilia. Sedibi<br />

et fi $m numerum<br />

ancdoru<br />

Dei diuiduntur<br />

gctesforce,ficuc<br />

in hoibus dixi-<br />

nnis,q.aDciiudiciu<br />

occulcum<br />

fors paditinpu<br />

blicii: raiis fors<br />

fu;flc crcdcnda<br />

elt, qua,p mcn-<br />

tofuoquifq-, ilia<br />

vcl ilia cnce fu<br />

fceperir. .Nee D<br />

fingulos quide,<br />

q, line force , q<br />

fHaraba. )ci iudicio di-<br />

fpendif , cueniret<br />

-.dicendu clt,<br />

vc alius talc vcl<br />

tale vi com a nati<br />

uitare fortiatur:<br />

vcl qi! be n: an-<br />

i<br />

gel<br />

adfint hoibus<br />

&.'concrarij,<br />

vt ille angel" anima:<br />

Pern cuitodiam<br />

forcitus<br />

iir, alms l'auli,ali<br />

f cuiuslibet in-<br />

Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />

120<br />

Dcnm primii ccnerr locum.vc quod later apud Deu, fortis tiu ucl fluminu fiuenra cxhibeat , alia inibriii A cubcrnatione cthoibus dcmonftratunohum verofaccre fc-<br />

,alia vetortim,<br />

alia mannss, aha ccrrcnis animal ibus ucl<br />

lingulis ; quibufq ci<br />

cundi loci A' ahum terci i Quod ita gcitum no folum in rcrris<br />

atbitror,fed cc in c-.;lcftibus,:huiufmodi lorte queapud<br />

Dcum et mcritorum et illo<br />

conteplanonc te<br />

difbngtiicur ,<br />

habica^cum dhn<br />

derct excels 9<br />

tcrra cli^- gigncmib.prxlic,& in<br />

lingulis facfa incrfiibilia d:uin.r<br />

d.Ipcnlacionis,uc in oidmc fuo cuncca y vnamquaquc<br />

vircuce d.nmancur,6c copeccnti<br />

gc<br />

tcs fmnumcru<br />

anrelorii Dei:<br />

& lada ell por-<br />

otrieio : vnde: ^fonne omntf<br />

iam fuas trans lordanem ad<br />

accepcrantpolTclliones Orientalcmplai;am,quas<br />

futit administrate<br />

dcdit eis Moyfes famulus dlii . Cumque furrexilknt viri,vt l<br />

pergerent ad dcfciibcndaterrim,jpcepiteislofucdicens:Circuite terra<br />

& dcicribitc ea,ac rcucrtimmi ad me,vt hie coram dno in Silo mit-<br />

mint<br />

jit iinm mi/ii , f/rcftertam<br />

vobis forte in<br />

Jtaq;perrexeruntcxlu(tranrcscri fcpte partes<br />

diui<br />

cos ejni b.crc-<br />

ferunr,fcribentes in volumir.e,reuerfiquefuntad lofuein caft.ra Silo.<br />

Qui<br />

milit fortes coram dno in Silo .<br />

Diuifitq; terram filijs Krael in fe-<br />

pte partes . Et afcendir fors prima filioru Beniamin p familias fuas vt z<br />

terminus coru<br />

pofliderent terra inter filios luda & filios Ioieph,Fuitq;<br />

eotra a<br />

Aquilone lordane.pgens<br />

iuxta latus lenchoSeptentrionalis<br />

plag?,& indc cotra Occidente ad niotana cofccndens , & perueniens<br />

ad lolitudine r3etliauc,atq, pertriidens iuxta Luza ad Meridiem fipia j<br />

eft Bethel ) defcenditq; in Ataroth Addar in montequieftad Meri-<br />

dieBcthor6infcnoris,&inclinaturcircuiens contra mare ad Mcridie<br />

montis,qiurefpicitBethoron contra Aphricum. Suntqueexituseius<br />

in Cariathbaal, quae voeatur & Cannthiarim vrbe filiorum luda.Hxc<br />

eft plaga contra mare ad Occidentem. A Meridieautem ex parte Ca-<br />

riathiarim cgrcditur terminus contra mare , & peruemt vfque ad fon- 4<br />

tern aquarii Nephtoa. Defcenditq, in partem montisqnireipicic val-<br />

lem filiorum Ennon, & eft contra SeptciYtrionalem plaga in cxtrcma<br />

parte Vallis Raphaim Defccnditquein Geennon,id elt Vallis Enno,<br />

iuxta latus lebufati ad Auftrum,&: peruenit ad fontem Rogel, tranfies 5<br />

ad Aquilone,cSc egrediens ad Enfemes,id eft/ontem folis,&: pertran- 6<br />

fit ufque ad rumulos qui funt e regione affeeius Adomim,dcfcenditq;<br />

ad Habenboen, id eft, lapidem fioen filij Ruben , &pertranfit cxla- 7<br />

tere Aquilonis ad campeftria,defceditq; in t planicie,&pra;ter^reditur<br />

contra Aquilone Bethhagla, funtq; exi tus eius contra lingua ma-<br />

ns falfiflimi ab Aquilone in finelordanis ad Auftralem pliga > qui eft<br />

terminus illiusab Oriente.Ha:c elt poflTelsio filioru Beniamin per terminosfuos<br />

in circumiruck familias fingulas. Fueriirqueciuitateseius 8<br />

lericho c\' Bethhagla , & Vallis Cafis , Betharaba & Samaraim & Bc-<br />

thel & Auim fii Aphara&Ophera, Villa HemonacxOphni&Gabce<br />

eiuitatesduodecim & Villa: earu.Gabaon& Rama &Beroth&: Mef-<br />

phe, Caphara Arnofa &c Recemlarephel<br />

& Tharela &SelaEleh&<br />

Icbusquxeft Ierufalem:Gabaath &c Cariathciuitatesquatuordecim 9<br />

6: villa: earum. Ha;c eft polTefsio filioru Beniamin iuxta familias fuas.<br />

fantis deccci'ia.<br />

No cftcnimdu<br />

bitandum de Dei iudicio , qui vel illorum dignitate vcl anima:<br />

nofirc ad liquidum rcfpicit quahtate cuiq; nottrfi cufto<br />

d 13 dariquada force riiyfticaChri difpeofacjortc dnecb:Pu<br />

to et de his vircutib.q'niiidi niip'ltcrialLifeeperur,^, noior-<br />

tuito ilia virtus terra; vcl arboiu germinationib.piic,illafbn.<br />

tium<br />

N i C O L A V S D b L Y 11 A.<br />

i Cumuc . Hicpomc'cxcLUc:odc'fcnpcionis,^: pater Ira<br />

: przdidis , qualitcr aut jli.tiium lit v:; iorcibus d:dii iuic<br />

pray.c. &: ec Nu. ji. 2. fit iifcn.Hicponil! rauc ci. lei i; .,c<br />

affignatio:&prifii6tribuji Beniamin. lecundd alij.s K'xcnbu<br />

bus ip.c. Ciria pr;n.u prime rr;i ui Bennmin ccruum (ii-<br />

gnant.fccundo ciuicatcs nQiancur,tbi.Fci u/iti/;. Circa primu<br />

df. Et tf/cfn.Hocdf quia Iciuiaiem piopaiteceddic in tnbu<br />

Beniamin, vc didun". fu:r fupia quo: crt in altiori foco quam<br />

locicircumadjaccntia,icquitur: j ^tttjue. Dncaliqu;.<br />

ipfa eft ICMI l.ilem qua; voot.i cii Luza & \ Bethel, t uictu m<br />

fu;c Gene.i8.fcd hoc non vfvcru,quia infra co-op, vbi no<br />

minaturciuitaccs fortis Beniamin,Becl>cl,cx: IcrufaicdiHindenolantin<br />

in mtdioalijsincerpolios. Item hie immediate<br />

ante ficmenciodeBethaucn, qua: eft cade cu Bcfhel, \'tdidum<br />

eft fupra S.cap. Ec idco mclius vf ifla quod Bethel Luza<br />

eft<br />

MORAL 1<br />

T L R.<br />

2 Et tf/cctt.qui interpretat"fil]usdcxtcrx, &: coucnit ftatui p<br />

latouim,quidebenccffeindcxceraChnfti.Apoc.i.d.t"f/p. erac<br />

rbi rrcqucntialatronu,qui cxcrccbanthomicidia.<br />

7 F.-/.Rubcn noeli hie nome pacrurcha?,quiafiUi eiusacccpcrut<br />

poileiJione vltra Iordane,vc pacec ex fupradictis,fcd<br />

eft nomcaltcriushoisciufdenois. 8 Put: Hiccufequcnter<br />

ponuntur nolaciuitnrutribus Beniamin ,<br />

&: Icgat'lfa iicuc<br />

lacct vfq; ibi. 9 E/. hajc.n.ciuuas mulripliciter nolataiuic,<br />

vc didu fuit Gen.i8.& pro parte cecidic in tnbu Benianim.<br />

bcbatin dextcrafnafefjtemflellas.Etfubditui-ibidcm.Septfslell


tribus.<br />

r nuseo<br />

n<br />

[ i.i. a.<br />

121 lofuc<br />

XIX Cap. 122<br />

A rationibus non cafu fieri<br />

difpenfatur. Sicut enim non for- bus contextam.Sed fcitotein his mvfteria cotineri miinra<br />

$<br />

n<br />

oiao .lleangelus Michaclali'GabrieI,alius uei 6 Raphael quam pothumanusfermo Kp^rr/ucIaudlmiiSiSSJS<br />

uocacur,& ille pamarcha Abraham,* iJlc Ilaac,& alius la- dirc-Cognita funt hax illi inccgrc quiraprus eft uib Jd rir<br />

cob. uel illeex<br />

cob,<br />

Abr.im Abraha,<br />

j'llc Ifaac, & alius<br />

Ifrael. Sed<br />

& certa rationc<br />

ilia Sara ex Sarai,ille<br />

Ifrael ex<br />

LicobjVelilleAbraha<br />

ex Abram<br />

&quifq; angelo<br />

rum vel hcmiinim<br />

ex his qua:<br />

fibi iniungunrur<br />

nominafortiuntur<br />

. Ita confc-<br />

qucns<br />

eft loca<br />

quardam eiiecie<br />

leftia fc. ciuita-<br />

tes , ficut leru-<br />

*' falem cxleftis di<br />

cicur , &: mons<br />

Sion .<br />

alias quarum ft-<br />

contincnt, qiur<br />

hicnobis per lefum<br />

NLnte myfticcdefignantur.Deciuitati-<br />

btis diftum pu-<br />

tur ciuitates ludx:<br />

& habit jbunt ibi .<br />

Et , in domo patris<br />

met man/iencf<br />

tfiopoteflatcmhabens<br />

fnper decent<br />

ciniratei. Ne ergo<br />

cum faftidio<br />

hxc legacis,<br />

& putecis vilem<br />

fcnpturam ex<br />

nmkis noni mibus<br />

CAP. XIX.<br />

T egrefla eft fors fecunda filiorum Simco per r<br />

cognationes fuas, fuitq; h^reditas eoru i me i<br />

dio ppflcflionis filioru luda, Berfabee 6x Sa-<br />

bee & Molada,& Alerfual, Bala & Ase & Ethaol,Bcthu!><br />

H.ivma & Sicclcg & Berhmar<br />

chaboth,& Hafcrlula,& Bethlebaoth & Saro<br />

he,ciuitates tredecim & vilJ^ earu. Ain & Re<br />

muSc Athar,ck Alan, ciuitates quatuor& villar earum. Oes viculi<br />

per circuitu vrbiu iftarum vfq,<br />

ad Baalaach , Beerramath cotra au<br />

ftralemplagam.Harc eft hxrcditas filiorum" Simco iuxcaco^natio 3<br />

nes(iusinpo(rc{sione& funicuio filioru luda :q,amaiorerat, &<br />

idcirco fil.j Simeon in<br />

poflederut medio hejeditatis eorum Ceci- 4<br />

ditqaoqueiors certia filioru Zabulonpcognarionesfuas, &fad:us<br />

ell terminus poflefsionis eorum vfque Sarid. Afcendirq; de _ mari, &<br />

_ . 1 I 7<br />

Merala,ac peruenit<br />

in Debbale th<br />

vfque ad torrentcm eft<br />

qui<br />

cotra<br />

Jcconiam , & rcuertitur ad Sarid cotra c >rientem t in fine Befeleth<br />

j<br />

Thabor,&egrediturad !<br />

)abereth,afccndicque corra Iaphie,&inde<br />

pertranfit vfque ad Oricntalem plapam Geth Hepher & Taca-<br />

fin:&egreditur in Remmo Amthar & Noa,&cireumit ab Aquilo<br />

neHanaton.Sutqueegreflus eius vallis leptahel &Carheth & Naa<br />

lol 6V Semcron &Iedala& Bethlehem:ciuitates duodecim & uille.<br />

earu.H^c e(l ha^reditas mb.filiorum Zabulo per cognationes fuas ,<br />

vrbcs&uiculi earum Iflj char egrefla eft fors quarta per cognationes<br />

fuas,fuitque eius hasrcditas lezrael & Calaloth & Sunen & Ha-<br />

pharim &Sehon&Anaharathck s<br />

>abboch&Cefion,Abes,& Rameth<br />

& hngannim & Enhadda & Bethphefes,& puenit<br />

terminus<br />

eiusufqueThabdr&Sehefima&Bctlitemes, erantque<br />

exicus eius<br />

S<br />

lordams emirates fedecim & uilla: earum . Hare eft<br />

poflefsio<br />

filiorum<br />

iflachar<br />

per cognationes fuas: urbes & uiculi earum . Ceci- 9<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

CAP. XIX.<br />

T egrefta en fors &c.H\c confequcnter fcribuntur fortes<br />

fcx tribuum,&: fecundum hoc poffet diuidi in fex par-<br />

"<br />

quarca ibi Ceciditque fan rjuinta tnbui filiorum ^4fcr. quinta ibi.<br />

Filiorum T^fpthalt. fextaibi.Tr;ii filiorum Da. Circa pnmum<br />

dicitur.<br />

i f .fqilicet a forte Bcmamin , qua: fuit prima de feptcm<br />

vltimis,dequibus loquitur hie fcriptura.<br />

i Fu<br />

tcj; quia flcut dictum i fuitfupra j.c.ifta ciuitas & plures<br />

alic fucrunt<br />

affignat^ tribui Simeon , cuius ratio polka<br />

cum dicitur.<br />

) tf*f.quia maior crat quam poflcffio aliarum tribuum.Di<br />

cuntcommunitcr expofitores , quod habucrit ten am dupliciter<br />

lcilicet,per fortem & per conccffioncm (i pollet ac<br />

quiicre mxta fe,


Glofordi. 6cNic.de Lyra. 124<br />

CAP. XIX. corpus, r turbct &C fopiac mcte,abhibcantur niic multx oro-<br />

;uf.&' Anionharus pmafltvt habitarct in ncs, multa iciuma,nmlre cxorciftaru inuocatiocs,&:ad hcc<br />

Elon&infSananim,&:ingi.iu.itus cli m-nus Ephrc ohfurdusdaiioiobfcffocorporcpfiftac, tolerabilmscv r<br />

fupcreo5,&: faiti funt tubutarij illi.Hoc iam pprarccptum<br />

ciftardm pcnas tcresex Dei nominis inuocatione tormew<br />

t SaUnon<br />

, pomin rtcbat,8c adhuc viucbat lefus, fed dux in illis phjs difcedcrc.Ip incelligendum cft,quu Amorrhci pfifiunc<br />

habitarc in I :<br />

.-<br />

prar<br />

fcnechite<br />

nocrat.Ideodi-<br />

vc coforcarccur<br />

cor illofum,qui<br />

iinuil conlpirauerimtinircbel<br />

lum contra Icfum<br />

, nc iffa illis<br />

rnifcTicordia pberetur<br />

ctia con<br />

tra prarccptiiin<br />

Dci,lircmalif-<br />

(cnc ncn cxpugnari,&<br />

fonc-ftc<br />

tc Icfu, veldefundo<br />

rclmque<br />

rcnturexpugna<br />

di hlijs Ilrael<br />

qui cis p precep<br />

turn Dm pofvcc<br />

p<br />

>x cere, quod il<br />

Adam . Iuxta,<br />

Ixx.maiicAmor<br />

rheus habitarc<br />

in E16 fit i Sana<br />

nim, Amorrhc. 9<br />

ijucrpcat'amar*<br />

vci amaritudo ,<br />

t Him habitatcs ergo 'i<br />

fElon,qj inter<br />

pretat" f arietes<br />

veli Sananim,cj><br />

intcrprctat pa-<br />

Cifici<br />

. Amante<br />

anccesfuntq. in<br />

agoer > &: Ammath,&Recchath,&Cenereth, & Edema, &: Ararna,Afor,&CeJes,&Edrai,&Enhaf(>r,&Icron<br />

J & Magdalel , Horem,&Bethanath<br />

,&Bethfames,ciuitatesdecemck noue,& uilla;<br />

earum. Hare eft pofTefsio fcribus filiorum Nephthali per cognationes<br />

fuas:urbes,& vicu li earum. Tribui filioru Dan p familias fuas egrcf-<br />

lon, & in San-,<br />

namn . He vc<br />

oflendcrcc Icn-<br />

pcura quia pcrrereiites<br />

pcjias<br />

& flageJla pc-rliffunt<br />

,di. quu<br />

ell fupcr cos ,<br />

man 9<br />

Hphrcm ,<br />

quod fit per cxorciftarum<br />

ma<br />

nus impolitione<br />

vchemcntius<br />

impofitam , vcl<br />

per bonos acius<br />

: opera bona .<br />

fa e(l fors :<br />

feptima 8c fuit terminus poflefsionis eius Saraa & Eltaol 4 rit,ctiam ii i<br />

& Hirfemes,id eft,ciuitas folis: Selebin,& Aialo, &Iethela,Elon J& "sexpcllcrcnp<br />

3<br />

,.<br />

. lit r. 5 i i potuent , tn-<br />

<strong>The</strong>mna,& Acron,bltece5lebbetnon,&Baal3th,eclud,et Bane, et<br />

BaraCjet Gcthremon,et aqua? Iercon,et Arecon, cu termino qui re-<br />

fpicit loppen,et in ipfo fine concluditur. Afcenderunrq; filij Dan , et<br />

liora gcrim* vcl<br />

agmnus &: in opcimisconuedamur<br />

, tanto illis<br />

h.ecgrauioracfficiutur<br />

.Gratus<br />

efhllis&accep-<br />

tus,cj.inturpitudine<br />

& fiagitiis<br />

viuic . Qui veroinbomsacltbus<br />

manurn fu-<br />

per cos grauaue<br />

butanos cos fa-<br />

ciet , &: fubicdos<br />

. Etabic-<br />

ptignauerunt contra Lefem,ceperuntq; ea, et percuflerunteainore 6 peragerc terrain<br />

gladij,etpo{Tederunr,ethabiraueruntinea, vocantes nomen eiusLe _ J<br />

femdan : ex nomine Dan fui. Ha?c eft<br />

patris poflefsio tnbus filiorum b cumque.Ada. Homi 4.<br />

Dan per cognationes fuas, vrbcs,etvicttli earum Cumq; compleffet 8 nian.Vidcmaa<br />

a ^N'^n ipfc prafumpfit faftus omnium nouifluput,vt cflct omnium primus, b Sonfti . UrCtUClinem oi. j<br />

forte diuidere terra cribus<br />

fmgulis per fuas, dederunt fill] Ifraelpof- 9 humilicatem fe<br />

a fMundicordishaliitationem. b f lela Chnltu. c T In corde . cuiufque lll,g. dignC ferCfesfidnem<br />

Idf ue filio Nun in me'dio fui iuxta I0 bac<br />

pra^ceptum Domini.vr n mcn vcri<br />

bem quam poftulauicDannathfaraa<br />

in monte . Ephraim Et atdifi-<br />

a--B it-' T T r rr r r i- livacl lofccm le<br />

a TVii'uubus. b ^ Annr.am c ;<br />

.~ , ufque. r<br />

rtinc fili) Ephre<br />

DcdcrZ^inat^<br />

cauit in<br />

ciuitatem,habitauitq5 ea.Hx lunt<br />

pollelMones quas lorte di- 1 1 L ^/;0 ^<br />

uifcrunt Eleazar facerdos,et lofue filius Nun, er<br />

pnncipes familiaru met ipjis<br />

ac tribuum filiorum Ifrael in Silo coram Domino ad oiBum taber- ll Ptu i. . n .. . . r &i. Jple clcclic<br />

naculi .<br />

teltimonii,partitiqueiuntterram hfditate tirnm-<br />

{ideac alicuius<br />

cor-<br />

"NfCO^LAVS D LYRA.<br />

Flionim T^rph. \-{xc ci\ pars quinta,& legatur litcravt ia-<br />

cc t ufque ibi. a ^/wc.propc locum ilium f iu't natus Tho<br />

L.as,ut habccur in pnncipio libri fui.<br />

3 Tnbui.Uxc eft pars fcxta in qua dcfcribitur fors filioru<br />

Dan,cum dicitur .<br />

4 fjfintdicunt aliqui quod iftx dua: ciuirates non fucrut<br />

de lortc Dan,fed fuetunt iuxta fortem ipfius Dan,ita q> ibi<br />

tcrmmabatur lors eius,crant tair.cn dc forte Jud.c. A In aut<br />

dicunt quod licet fucrint dc lorte lud?, fucrunt tn adiud^<br />

forti iplius J)an,c.idc" ratione qua aliqua; ciuitates dc forte<br />

Iudxtucrutadiund(jforti ftlioru Sime6,vtfup.di(5tum elh<br />

5<br />

'H"/'.Iftaciuitas fuit dc forte Dan ,tamcn crat iuxta<br />

fortem llfichar,ita quod Illacharibi terminabacur fecundum<br />

vnam fui partem vt pacet ex przmiffis .<br />

vbi agitur de expugnatione dicta- ciuitatis .<br />

7 rocantes, ideft,nominc compofitoex antiquo,&; nouo,<br />

& fecundum iftam traslatione in Hebraro habetur,/:* we*<br />

neruntnotnen Lefem Dj'/.i.ciuitatem qiuc prius Lefem vocabatur,nominaucrunt<br />

Dan nomine fimplici,.& hoc cofonac<br />

ci quod dicitur lud. iS.vocato nomine ciuitatis >4,,qua: prius<br />

Laisdicebatur .<br />

$ Cumqne.Hic vieimo dcfcribitur dticisdiuidetis pofleflio.f.<br />

Iofue,q. licut fidclis difpefator alijs terra diflribuir, nihil ac<br />

cipics iibi jppria authoritatc,fcd ppi'i c6cefllonc,io ftibdit''.<br />

9 Dedc. lux ca tn fuu bnp]acitu,licut erat iuftum, io fubditf.<br />

10 rrbem.Erat enim dc ilia tnbu,vc habetur Nu.i j.<br />

u H


I2J<br />

lofue<br />

A bus filijs luda & Ephraim,& d ;midix cribui Manaflc, &: Ca<br />

j% kb filio Iephone,ipfe<br />

mific ternos viros piingulas cribus, cj.<br />

coca terta peragrarcnc & defcriberent in libro, & redeunccs<br />

oftenderent fibi,: fe in nouiffimis referuauit &C voluit effe<br />

,<br />

tcfugij<br />

'"<br />

Cap,<br />

XX. 126<br />

fibi non diftribuit aliqua portionem? Imitatus eft in co mo- D<br />

deftiam Dni.D//cJre,ait,


tNu.jf.a-<br />

Trlbuum r-<br />

dinis<br />

tia.<br />

piuiflp .<br />

Glofordi. & NIC de Lyra.<br />

CAP. XXI,<br />

Cccffcrunt. Adanian. Qes filij Ifracl acccpcruc<br />

forces fuasinrerra.Leuicisautin hxrcdicatc<br />

foliis fufticit Deus . Sed quia accipiunt dcci-<br />

mas &c primicias fccundum prxccpcum diii,<br />

cos eiia dc tci ra & dc<br />

oporeot<br />

habitaculisdccimasaccipcre:<br />

hoc cft.n.deoib'dccimasac-<br />

ccpific . 16 accedences princi- a<br />

ad Elcazaru fa-<br />

pcsl.cuicaru<br />

ccrdorc&: ad Icfum filifl Naue&adprincipes<br />

tribuudixc<br />

runt: cluitetes dari<br />

Dnsfrtfcrpit<br />

vobis ad habit *ndum, &fiib:,r'oana<br />

carum aiMusnojlrii . Oportct<br />

ergo dcciuieacib. & de fubutbams<br />

force fieri , ne indi-<br />

fcrece &: forcuico videaciu- tafladmitioLcuitis.<br />

Sicucergo<br />

diflributio in filijs Uriel habuic<br />

roncm,qua qs prima for-<br />

ce dignus habcrcf , & alms ic><br />

cunda, inquibtisfiui vlcimus<br />

Dan : lea nccciio clt hie cffe<br />

aliquam roncm, vt alij prima,<br />

alij fccuda, all) ccrtia for-;<br />

vcrq<br />

ducat". Dnr autcUe Lcui<br />

rilij<br />

Gersd & C uch & Mcrari,&:<br />

oftendif primac 9 ccnqiffc bonorc<br />

Caach, cuius nhj fuerunc<br />

M;)fcs Aaron iV IVhria.Igitur<br />

dc Giath ta-<br />

pars quide plcbis<br />

tfa eft eft A-<br />

facerdtpcalis,qui<br />

aron &: filij eius. Moles auce in<br />

faCv.-rd.MMli ordine, auc ii quid<br />

hndus eft . Alia<br />

plus e'.le pon<br />

vero lacio eft de filijs Ifracl.<br />

Green auc ex till is Caach m<br />

ordmc centicrunc in tribu Le-<br />

func Iliachar : Hebr6'&<br />

u;,cj.<br />

O/icl idcindesccipiimt poft<br />

P.<br />

128<br />

fors Caach,& fah eft filijs Aaron faccrdotib.qut erac in I.cuicis.<br />

Cm oporccbat primacu dari,nili Aaron pnmo vel In in<br />

mo PorificiJPrimo in v:cx nr-ncis, in honoribus, m virctice.<br />

Nocftergoilufors fortuita,fedadcft vircns fupcrna gubL'rnaiiica<br />

fccunJum diuinx-^aidencix indicium . &. dcct-rnic<br />

h.rc fors filijs Aaro prima ha-<br />

XXI.<br />

Cceflcruncque principcs<br />

familiarum Lcui ad Hlca<br />

zarum lacerdotcm, & lo<br />

(uefilium Nun,& addu-<br />

ces cognation unj per fin<br />

gulastribusfilioi'ft Ifrael<br />

locuticjucsfitadcosin Si<br />

io terra Chanaan,atquedixerunt :t Dominus<br />

preccpit per manum Moyfj, vt darcntur nobis<br />

vrbcsadhabitandum, &luburbana earumad<br />

alendaiumenta. Dederuntq; filij Ilraeldepofiellionibus<br />

iuis uixta impcnum Domini ciuira-<br />

res & fuburbana earum .<br />

clt iors in<br />

Egrellaque<br />

familiam Caath filioruni Aaron facerdotis de<br />

tribu Iuda,& Simeo & Beniamm ciuitates tre-<br />

decim, & reli quis filiorum Caath, id ell, Leui-<br />

tis, quifupcrfuerant.de tribubus EphraimSc<br />

Dan , & dimidix tribus Manafle ciuirates de-<br />

cem.t Porro filijs Gerfon egretf-i eft iors , vt ac-<br />

cipcrent de rribubus Klachar , & Afer, & Neph<br />

tali, dimidiaq;<br />

tribu ManafTe in Baian ciiu'ta-<br />

tes numero tredecim . Et filijs Merari per co-<br />

gnationes<br />

fuas de tribubus Ruben & Gad &<br />

Zabulonvrbesduodecim. Dcderuntq; filii If-<br />

hos pane . poft Caach ex fill js rael Leuitis ciuitates * & fuburbana cam , ficut<br />

Lcui Gerfon . tercio loco nouiflimus<br />

omnium Merari. Haxcftautcm differentia primi<br />

ordmis fecundi,cercij, vcl quarti,quam primo omnm obfcruauimus<br />

in Numcris . Poftquam cnim ordinatz funt xij.tribus<br />

per quatuor<br />

orbis partes<br />

circa arcam tcftamenti domi-<br />

ni excubias agere,ftacur.c func cres quidem ab Oriencc, cres<br />

ab Aphrico,ideft,meridie,tres ad mare, ideft , ad Occiden-<br />

tcm,crcsver6abAqu!lonc. Ibi cciam ifti per quacuor orbis<br />

parces codem ordine depucatur . Et abjOrientc quidem vbi<br />

erat tribus luda ,qUcEeft inter c^ccras prima, Aaron & filij<br />

eius locantur.Caath vero filij qui eranc reliqui,arc.mi domini<br />

portarc,&:<br />

tubis cancre ftatttuncur,ita vt cum prima tuba<br />

ceciniller,mouerentcaliraqui erancab Orience,cu vcrolecund<br />

qui<br />

crane a Meridic.cercia ab Occidcncc . Quarta ab<br />

Aquiline. Vides quatus ordo,quaca in fcnpcuris<br />

fanctis reru<br />

c5fc de ciuitatib. fligitiuo-<br />

rum, bicconfcquenteragrturdeciuicatil}usLcuicaru<br />

\ us primo pomcur corum petitio. fccundo petitionis coccf-<br />

iio,ibi;Dcdtruntanclii:i<br />

nommatio ibi:nc irilnb-x filiorum Aida. qiutrc6pr;vd:do!i;ra<br />

cpilogatio,ibi. Dcditif, Dotnwus. Circa pnmuni Lcuiu; in kia<br />

pccicioneallegant pi\cceptum Domini diccntcs :<br />

\','?4


it.l.fe.<br />

lofue<br />

li & Afer,rurfus Caath no inter facerdotes, fed Itcr cetcros,<br />

Cap. XXI. 130<br />

Diximus aut quia Tefus Chriftus petit a nobfs locum qucm D<br />

A primani came acccpit fort^m in Dan, fecunda vcro GciTori a'dificet,"in quo habicec. Et cp talcs effici dcbemus mete & .<br />

in Afer,&: tcrtiam idem Gerfon in Nephthali.Quis pot hcc<br />

oia ccmprehenderc? Qtns meminiffc fakem ordinc ipfum.<br />

corpore,vc in anima nofii/ locum dignctur acciperc &: edi<br />

ficarc& habitare,& quis eft in 01 populotaacceptabilis,qui<br />

fed tota fimul ecclefia<br />

myfteriorur Quod ft ctiam ad litcram explicate difficile eft ad hoc dignas Tit ? Forte nee finguii,<br />

miftiohcslocoruvelperfonarum<br />

qua: in<br />

hifioria cond-<br />

ncrur,quiddicimusdefacranienns<br />

queper<br />

hec dcfcribuntur&<br />

in quibus<br />

diftributiones<br />

fucunt h;ercdintisadumbra-<br />

tur '.<br />

Q,ms caftrorulcdcsdi-<br />

ucrfis explicec?<br />

quomodo bxc<br />

(in refurrcitionc<br />

per fingulos<br />

quofquc fando<br />

rum facerdota-<br />

li vel Leuitico<br />

B ordinc) ha ben-<br />

Q<br />

lift. in<br />

i c. U.<br />

da fit diftnbu-<br />

tio vt in refurrcclionc<br />

non<br />

confuse aganturomnia,<br />

fed<br />

vcniat vni.ifg.fqucfuoordme.<br />

Initium Chri-<br />

fiuSjdeindc qui<br />

funtChrifti qui<br />

inaduentu cms<br />

refurgent, cum<br />

tradideric regnum<br />

Deo patri<br />

, cum fubiecerit<br />

ei omne<br />

principatum&:<br />

potcftatem, Ibi<br />

talcs quxdacaftroruobferua-<br />

prarcepitdominus per manum Moyfi , fingulis forte tribuentes. DC '<br />

tribubus filioru luda & Simeon dedit lofue ciuitates,quarum iftafunt<br />

nomina. Filijs Aaron per familias Caath Leuitici generis , pri ma enim<br />

fors illis eft ,<br />

egrefla CariatharbepatrisEnac, qua; vocarur Hebron in<br />

monte luda , & fuburbana eius<br />

per<br />

circumitum . vero & villas 2<br />

Agros<br />

eius dederac Caleb filio lephone<br />

ad .<br />

poflidendum Dedit ergo filijs<br />

*<br />

Aaron facerdotis Hebron confugij<br />

ciuitatem , ac fuburbana eius : &<br />

Lebnarn cum fuburbanisfuis, &iaher,& EiUierrro, & Holon, & Dabir>&<br />

Ain ,&ietah , &Bethfamescum luburbanisiuis, ciuicates nouem<br />

de tribubus vt dictum ell duabus-De trtbu autem filiorum Bcnia-<br />

min,Gabaon & Gabae, & Anatoth, & Almon cum fuburbanis iuis, ci-<br />

uitatesquatuor,omnesrimulciuitates<br />

riliorum Aaron facerdotis tredecim<br />

cum fubutbanis fuis<br />

Keliqui.s vcro per familias filiorum Caath<br />

Leuitici<br />

generis hxc eft data De tribu<br />

pofleilio. Epbraim vrbes con-<br />

*<br />

Sichcm cum fuburbanis fuis in monte &:<br />

fugij<br />

Ephraim, Gafer, Si<br />

Cibfaim , & Bcthoron cum fuburbanis fuis ciuitates quatuor. DC tribu<br />

quoque Dan Eltheco&Gabathon,& Aialon, &Gethremmon cum<br />

fuburbanis fuis ciuitates quatuor. Porro dimidiade tribu ManalTo,<br />

Tanach & Gethremmon cum fuburbanis fuis ciuitates dux. Omnes<br />

ciuitates decem , & fuburbana: earum datx funt filijs Caath t inferioris<br />

deditdedimidia tribu<br />

gradus. Filijs quoque Gerfon Leuicici generis<br />

Manafle confugij ciuitates_, Gaulon in Balan &' Bofram cum fuburba-<br />

nis fuis , ciuitates duas . Porio de tribu Ilfachar , Ccfion , & Dabereth,<br />

& Iaramoth,& Engannim cum fuburbanis fuis , ciuitates quatuor. DC<br />

tribu autem Afer Meflal, & Abdon, & Helcath, & Rohob cum fuburbanis<br />

fuis, ciuitates quatuor. De tribu quoque Nephthali ciuitates con<br />

fugij, fedesin Galilsa, &: Amothdor,& Carthan cum fuburbanis fuis,<br />

ciuitates tres . Omnes vrbes familiarum Gerfon tredecim cum fubur-<br />

banis fuis. Filijs autem Merari Leuitis inferioris gradus per familias<br />

fuas , data eft de tribu Zabulon, Iccnam, & Charta, & Damna,& Naa-<br />

rccipcre poteft<br />

in fe lefum vc<br />

habitet inea.<br />

Qii is eft erso<br />

- i i<br />

Iocus,i quo ha^<br />

b i tare dec Ic-<br />

fus? In rnontCy<br />

inquit,E/>/;m,<br />

id eft , in mote<br />

frucbrero. Qui<br />

funr m5tes tru<br />

d:feri \ Illi fci-<br />

licct- in quibus OJ<br />

paticnt'u, or chtt<br />

ritjs t &c. Hi<br />

funr mente &<br />

fpiritu fern per<br />

excclli. (Sdquauis<br />

pauci me-<br />

rint,iu ipfis tamen<br />

habicans<br />

Icfus^ qui eft<br />

lux vera, emic-<br />

tit radios Iliac<br />

lucisfupereos,<br />

qtios nondum<br />

dignos fuohabitaculoprin-<br />

tiones,5c faccr-<br />

dotalcs defcrilol, ciuitates quatuor cum fubfirbanis fuis/ De tribu Gad ciuitates conptiones,Sordines<br />

ac tubafugijrumfis;nifica- Ramothin pncftabit & no f_ .,<br />

T De tribu R.U<br />

bisdominusIc<br />

Galaad&Manaim, &: Hcfebon, Sclazer: ciuitates<br />

ben)B;j r<br />

orr<br />

fusChnfttlS,Vt lafor, Cadc-<br />

VCrblim Dei CJ, moth.Mepha<br />

tiones crunt.Fortaffis ctiam ficut ordinauit Deus ftellas c$- loquimur ad vos,circumcidat omnem immunditiam & vi-<br />

"^"^"^<br />

li. & mirandis radonibus collocatiit, alias in axe Aquilonis,<br />

alias in partibus Orientis,alias in Auftro,& alias in Occafu:<br />

itacos(qui ex refurrciiione mortuorum crunt ficut ftellje<br />

C9li in tia de auditoribus , & amputct omne quo vis mentis &: cMicacia<br />

naturalis :<br />

obtegitur & fie per verbu Dei quod<br />

multitudme&:clantate)ven(entcs,fcilicctex fcmine<br />

eft ma fu i.<br />

chcra petrina,circuncidemini<br />

a lefu, & audietis, quia. abttuli SHpri.j.c.<br />

opprobrium ^fc^ypti bodic a vobis.Quid enim prodcll cxiflede<br />

Abraham, ordmabit in regno celorum fecundum ordincm<br />

flellarum & parti um c^li : & dabit alijs fortem ad Orietem,<br />

alijs ad Occidentem,alijs ad Auftrum,ali)s vcro quo ipfe no<br />

uic ad Aquiloncm. quia muki venient,ab Oriente &: nb Oc<br />

cidente,& quatuor partibus orbis terrx, &: recumbent cum<br />

Abraham, cum Ifhac 6d lacob in regno celorum.<br />

* Bcda. QiaodhabitaculaLeuitis ablefu pcromnestribus<br />

deccrnuntur.figmficatur vthi qui in ecclefia Dei fcicn<br />

the operam dantes, do&rinz gratiam admmiftrant. Rurfus<br />

ab omnibus quibus difpcnfanr diuina, tcrrcnafubfidiaqua:<br />

non h.ibcnt , recipiant : vt impleatur illud quod Apoftolus<br />

prjjcipit diccns, J; nos vobisfpiritalia mhitJiraHimits^na^num rft<br />

vt carnalia vcRta. metamus.Et mcrito in cundis tribubus diui-<br />

fl funt,quia difpenfatione cundorum viuunc.<br />

Adamant. Supra didu eft, quia filij Ifracl dcdcrunt forte<br />

Icfu in montc Ephrem, & quia a^dificaiuc ciuitate ibi & habitauit<br />

in ea.Scd in cade fcripturarepctit,vtaddatq, machc<br />

E<br />

cipaliter iudi- iafra -<br />

cat . Videamus<br />

ergo quaj func<br />

macher? pctri<br />

na?, quibus circuncidit<br />

Icfus<br />

filioslfrael. Si<br />

oretis pro no-<br />

vc (ermo<br />

bis ,<br />

nol'ter vines fie<br />

fc cfficax , &: acutior<br />

fup omncm<br />

machcra,<br />

Actz,vpto.i.de ieculo & per eremum ambulate, &c moru pri<br />

itinas fordes &: vitiotum immunditias rctinerc? Oportet er<br />

go poft digreffione maris rubri aufcrri carnalia vcteris confuccudinis<br />

vitia per Icfum Chriftum,vt tandem Aegypti ca<br />

rcamus opprobrijs . Ponuntur vero illi cultri lapidei quibus<br />

fecundo circucifi fumus a Icfu in eo loco qucm petit Icfus,<br />

accipit Icfus, poffidet<br />

in anima.f.iufti. Eft.n. machcra verbu.<br />

Dei,quo piirgant" pcccata dc auditoru animis.Hxc ergo vir<br />

tus vcrbi diuini recondit inco loco cui datffcrmo fapicnti^<br />

&: fciencix,vt &: opportuno tpe ala ilia iftas<br />

profcrac mache<br />

ras in ecclefia, &: circuncidat fecundo cos qui fecunda indi-<br />

machcras. id eft,<br />

gent circimciflonc. Quod afit dicit,pcm'n<br />

ex faxo cultros,&: non ex ferro opcrc artificis fabricatos, illud<br />

ondic,qct hie fermo Dci,qui immundicias cyrdiu circucidit,noncx<br />

artegrammaticavcl rhetorica vcnit,ncq ; do-<br />

dorum mallcis domatur aut ftudiorum cotibus climatur :<br />

,<br />

fed ex ilia<br />

* __ _. _t _* ^ *./*. 1 T f I-<br />

pctra dcfccndit, q de mote fine minibus abfciila<br />

ras<br />

pctrinas ^b. circucidit filios Ifracl in ercmo abicodit ibi. orbem terr-e implcuit, & dona crcdetibustnbuit.<br />

fpiritalia<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

Diximus<br />

i DC tribubus filiorum luda & Simeon dcdit lofue. Hie con<br />

rimuniur in ptrticulaii nomine ciuitatHm Levitts affi-<br />

patet liter* paitcis exceptis.<br />

gnutArum per familias eomm , &<br />

a A'T ros vcro &: villas eius dederac Caleb Hlio,&:c. ita quoi<br />

crat ciuittitif Hebron Jed crat concc/a /ilijs ^tron ad babitandutn,,<br />

fteut diCtum fmc t^nni. 3 5 .<br />

Tom.t. *Itaque


i.Iof.<br />

L qu.inlof.<br />

eap.17-<br />

Qtiift.'ii.<br />

in loiuc*<br />

Dent. too.<br />

Dit. 7. e.<br />

Gcnf.ii.b.<br />

B<br />

Gloordi.& Nicolai JeLyra. 132<br />

a Itatjne. Ifid.Quod 42.vrbcs accipiunt Lcuita?,predicatio<br />

fignific.itur fandorum. fpli cnim poflidtc dodrina que con<br />

flat ex dccalogo lcgis,& quadrifhno numcro euageli|,qu.Ui<br />

qua: prxdicat, morali ac my<br />

iiico fenfuannuncitinc.<br />

b Dedit ijt'e dominus. Augufr.<br />

Quxnt cu Ifcael non Iblum<br />

vfqucad diem mortis Icfu ,<br />

fed ctiam poft,non cradica-<br />

ucric gcnccs, qux terra promifTionis<br />

tencbat , quamuis<br />

ex partc illis debdlat:s ibi<br />

conf ifteret , quo dictum lit.<br />

Et dedit dominus Den s<br />

, lfr*cH<br />

gniim T.upbrat?,CineocV lethion,<br />

lo;;o,&quadnfidotungc- & Mephaath ciuitares quatuor cum fuburbanis<br />

lii numero, quail quarcrnas r . r,i, c<br />

mis. Omncs vrbes hliorum Meran<br />

?rbcsh:.bentes,qu!husctia<br />

per tami-<br />

duaeadijciuntur . quiacfiaa a l, as j- g^ cognationcs fuas duodecim- Itaque ciui-<br />

tates vniuerfx Leuitarum in medio pofleflionis<br />

filiorum Ifrael , fuerunt quadragincaoc'r.o cu<br />

fuburbanis fuis , fmgula? per familias diltributar.<br />

Deditque<br />

J?^O.',CT /


44 iptbr.fl<br />

133<br />

lofue.<br />

Cap. XX II.<br />

134<br />

Ifrael omnia aduenerurit-.lta. vultintelligi.-quiacum iam ill' co- in :<br />

poffeffione, iadatafucrat in cda exercitationis volitate. ]<br />

tra prxceptum dni feciffen^quibuida parcendo &: eos obe a T^i4lufej; m.Auguft.Quod ait: t r/>/.f,addidit,Z>oJ


B<br />

t limitei &<br />

infra.<br />

Gen. 19, g.<br />

1 in tran fi tu<br />

filiorum.<br />

C<br />

fffttisl^<br />

tacl.<br />

t icbfllantit<br />

hodie<br />

niinum<br />

tNu.f.c.a.<br />

t cj-t i do-<br />

iniiii.<br />

I Glof.ordi. &Nicolai deLyra.<br />

w<br />

corum multirudincm falutans reftitit.<br />

,ipfe quidem Dcdu- alcare,fcnrichanc,quia non crac vcrum , fed forma futuri &<br />

NIC aucem cos populus.non tamcn fine lachrymis,&: vix fc- veri alcaris.Noucrant illi quu vcr.t hoftix,& qu.c poficnt au<br />

metipfos<br />

ab inuicem dimifmmr.<br />

a 0w?; Adamant. Filij Rube & Gad &: dimidia tribus Ma<br />

nnfle trans lordancm a-djficaucrunt altare ; filii vcro Ifracl<br />

rcliqui caufam<br />

ignoratcs,m:ttuiit<br />

Pbincesfi<br />

lu'i UU-azan cu<br />

10. . virisdcfm<br />

f"rr" *' "" in '" "Iran offetthanmr auod hahebar<br />

ferrepcccata,non inilloaltari orTcrcbancur quod habcbat<br />

primogcnitus poinilus,(cd ifto vbi crat lel'us . Fie ergo vnus<br />

grex,& vnus pallonilli<br />

uu'ti,&: ifti iufti Chrilfp.m.<br />

famulus Domini trans lordanem.-itaduntaxat, vt cuftodiatisattente,<br />

I<br />

# b T<br />

' ^<br />

. , , 2 -fill COIltra COS.<br />

&operecompleatisrnandatum&legern , quam prarccpic vobis Mo- i<br />

? fcph. Pro oil<br />

fcs famulus Domini , vt<br />

dihgatis dominum Dcum vcftrum ; &r ambu- 4 cura<br />

gui.scribub.cle<br />

rhc oii'TM'cntCS<br />

quarchocfecif<br />

jet is m omnibus viis cius,&obfcruetismandataillius, adharrearifcjue<br />

^ T^ /<br />

ci , ac feruiatis in omni corde , & in omni anima vcftra<br />

.<br />

crc~<br />

,<br />

.<br />

Bcneuixitq; 7 dcncc$,cranear<br />

lent, Hliaucfa-<br />

diccmclscim'<br />

quia<br />

altare vc-<br />

dcamus huius<br />

tu. Prior popu-<br />

lus circunciiio- vcftris .<br />

nis m R ub ri<br />

^P<br />

cislofue, &dimifiteos. Quireuerfi luntintabcrnaculafua. Dimidia? *<br />

autem tribui Manafles pofleflionem Mofesdcderatin Bafan , &idcir- f coUoMucrant)<br />

co media^qua; fuperfuit , dedit lofue fortem inter ca?teros fratresfuos n fluuium tranfi-<br />

s<br />

I a trans lordanem ad Occidentalemeiusplaeam. Cumque dimitteret eos J<br />

'_ f /- t /\ ** Cvjj* vJU^.i if L7t*<br />

in tabcrnacula fua, & benedixiflet eis, dixit ad eos: In multa iubftantia<br />

^ temarum tofcn<br />

atquc diuitijs reuertimini ad fedes veftras , cum argento & auro , xre nicacum deftru<br />

- E<br />

ac &rro, & vefte multiplici : diuidite prardam hoftium cum fratribus , 4nmi V1UCU


ebcllates<br />

jitr.i cum<br />

ID mags<br />

tioce.<br />

iiudicec.<br />

itauinins<br />

i que me-<br />

*nobis &<br />

peratio-<br />

MUS DO-<br />

iis.<br />

Ic.ij.e.<br />

deferro &f moriebatnr, venit Aaron :<br />

Miuc<br />

ftetit in medio eoru<br />

qui moriebaritur,&: qui viuebant ne vltra vaftatio mortis pricerct-VenircrgoSd<br />

mine verus pont'iex dominus men's<br />

Cap. XXII. 138<br />

Ifracl in Chrifto Icfudomirso noftro.<br />

a E t f ruClo. Auguft. Et in fucrifitiisfal/itariiim Konror/ ipfe qurcrat cV iudicet , & non t ea<br />

uac" 1<br />

ma^is co^itatione at-<br />

"..^ 'P^f:<br />

_ ^>t- r\-- n r\ n ^ * S.Martialis.<br />

i<br />

quetractatu vtdueremus: Crasdicenthiijveltrihlijsnoltns: Quidvo- u Dumaltariade<br />

bis & domino Deo Ifrael ? Terminum pofuit dominus inter nos & I2monumin f prseuarica-<br />

Pu *<br />

.<br />

tus eft in aruthernnte.<br />

*<br />

ftrebellionis<br />

in dam.<br />

H .<br />

*<br />

vtaucrtamiir<br />

a dno &<br />

Deriii facrortim<br />

alcarioia<br />

in prima Ee-<br />

,cler. & dein-<br />

vos , 6 Ruben &:<br />

filij filij Gad, lordanemfluuium , &idcircopartem i^la^ara^ieno^<br />

non habetis in domino , & perhanc<br />

occafionem auercenc filij veftri 15 tiDeiadconfc<br />

filiosnoftros a timore domini . Putauimusicaque melius&: diximus: 1


Glof.ordL& Nicolai de Lyra.<br />

1 4 o<br />

A t. re dona otFcrunt Epifcopo . Ponntcx acccdens ad altare, fi:gicntem,aduci (us P: .efeclii prouinci.t tjppe qui<br />

-Jc IdenvPropealrarcEpircopusordinatur. Diaconiadal- # Idem.Bafilius viduam ad tecram menfam,vtaclafvl'aco D<br />

fplcndidam<br />

vc ftcm mdmt<br />

8->lf. adThi- ^ Ignatius. Vna cftcarodommi IcfUjVnum poculurn,<br />

Ej>f vnumakarc.<br />

# Idem , N.fi<br />

rael.<br />

-<br />

fp' f<br />

I..ICC.HIC.<br />

5*4<br />

nu JH.<br />

, St . em ,<br />

Horn. le i<br />

r>f* jj.i<br />

Mauh.<br />

quismtra aha-<br />

rcfit,Jraud<br />

pane Dei<br />

J Dionv-Arco.<br />

Sando altanvc<br />

nerabiiia impo<br />

apprime Icucc Jcgem Dei akarib hono c.n lubcri inbere.<br />

J< JJatihus. Ah Aruaiiis in ludum muc.icc iimr tcfliuirar.es<br />

ptccacionu claulijakaria culm fpfuli<br />

l-.pifi.7ci.<br />

quod extru&um eft ante tabcrnaculum eius. *<br />

Quibusauditis Phinees<br />

facerdos & 1<br />

principes legadonis<br />

lol.Vidiiiis<br />

Ilrael qui crane cum eo 5 placad lunr,&<br />

verba filiorum Ruben & Gad & dimidia: tribus Manaile libentiflimc<br />

/iifcepcrunt Dixitq;<br />

C.iicch.f,<br />

ni>ltag.<br />

Phinces filius tleazari (acerdos ad cos;Nuc fcimus<br />

'<br />

&hbcrartisfilios<br />

coiium aqu.ir.<br />

l.-.u.i!id;s ni..ni<br />

bus .porn; ntcm<br />

lacerdoti,<br />

&: jilis qui circum<br />

altare Dei<br />

cjnobircufitdns,qmalienie(tisapuancationehac,<br />

ta,p quz Chn- Ilrael de manu dni.Reucrfusq'; eft cu principib.a filijsRubcn<br />

flu's fignacur &:<br />

fumitur.Vcnerandusanciftcs<br />

diuinis alcarib.<br />

adftans , fanda<br />

& dmina l-.lu<br />

opera<br />

Uud.it .<br />

&: Gad de<br />

terra Galaad in tcrramChanaanad filiosliracl,& retulir eis Hacuitcjue<br />

fermocundtisaudiendbuSjcklaudaueruncDcufiliiirrael, cknequaqua<br />

vltradixcrunt.vt^lcendcrcnt contra eos,atquepugnarent, &: dclercnt<br />

terrampcflcllioniseorum.Vocaucruntcuefilij Ruben & filijGad alta-<br />

bytcrisadijolui,i?jaiis Dei adgcniculari folcnt, qui pa-nij


B<br />

a Enegobodle<br />

dicic lefus :<br />

ficut ^y u/i.ncs ([<br />

funt fiiper terra.<br />

In caintetpre-<br />

mus , ingredior<br />

Tw.Icaergoac-<br />

runc: l{ecurro$<br />

cutdiciucftho<br />

mini : Donee re-<br />

terra ,<br />

VC fecunducor<br />

pus Kciligatur.<br />

Sccundum ani<br />

rnam vero fi<br />

volucnmus ac<br />

ficut in<br />

Opcre,<br />

Ecckfiatlc fcri<br />

ptumcfi.Etfpi<br />

ritus reuenetur<br />

diteum, nonarbitror<br />

dc omnibus<br />

poffc dt-<br />

lofue<br />

Cap- XXIII,<br />

142.<br />

rum carum , & feruiatis eis , & adoretis illos : fed adhsereatis domino ' c ^ Il 'S i<br />

.. potcft,<br />

Deo veftro, quodfeciftisvique indiemhanc: Et tune auferet dominus<br />

Deus a veftro<br />

confpe&u gentes magnas & robuftiilimas, &nul-<br />

lus vobis refiftere poterit. Vnuse vobis perfequetur hoftium millc<br />

viros, quia dominus Deusvefter pro vobis ipfepugnabit, ficut pollicitus<br />

ett : hoctantum diligentiflime prascauete, vtdiligatis dominum<br />

Deum veftrum. Quod (i *voluentis gentium *<br />

harum, qua: inter<br />

*. Icfusau<br />

Ccmlinoaddidiilec<br />

, ficut &<br />

omnes^uifunt(it<br />

'RefiiiurS,<br />

vos habitant,erroribus adharrere, & cum eis mifcere connubia , J<br />

atque<br />

no enim aliud.<br />

uobiseflepollicitus eft, unumnon prxterieritincaflum. Sicutergo<br />

dc llloc cdere<br />

t amicitias , copulare iam nunc fcitote quod dominus Deus vefter,<br />

non easdeleat ante faciem veftram , led erunr vobis in foueam ac la- 4 dc co dignura<br />

queum & ofTendiculum exlatere veftro, & fudes in oculis ueflris , do- *<br />

nee uos auferat, atque difperdat de terra hacoptima quam tradidit<br />

a vobis . t Hn ego<br />

hodie ingrediar uiam uniuerfa? terra? ,f & toto animo<br />

cognofcetis,quod de omnibus uerbisquxfe Dominus edc Icgimus.<br />

Cum vero additum<br />

eft hoc ,<br />

nurum fi hoc<br />

quod<br />

prariiiturum<br />

Latinus<br />

interpres recur-<br />

E<br />

tj-R*c.<br />

ro : , pofuic non<br />

:<br />

Bencficia fihibiu<br />

*<br />

impleuitoperequodpromifit, & proiperacundtauenerunt, fie ad- 7 magis gcurro ,<br />

ducetfupcruosquicquid<br />

malorumcomminatuseft, donee uos aufe-<br />

rat atque difperdat de terra hac optima, quam tradidit uobis,eo qu6d<br />

pranerientis padtum domini Dei ueftri , quod pepigit uobifcum , &<br />

feruicritis di js alienis , & adoraueritis eos : Cito atque uelociter con-<br />

furger in uos furor Domini , &: auferemini ab hac terra optima,quam<br />

tradidit ucbis.<br />

ci,f. d dc h:s qui fie uixerunt, vr ad eu rcdirc mereannir tan<br />

quam ad aucorc<br />

vclexcurrodicendii<br />

eft. Oes<br />

cm percurruc,<br />

vel excurrunc<br />

huiusvitj via,<br />

cu ad eiusfinc<br />

pucnerinc. Scd<br />

quia hoc verbu<br />

poiicu<br />

eft vbi<br />

paretes Rebec<br />

C dicut ad feruu Abrah^ : Ecce He'jecca accipiens recurre,& fit Genef.4.f.<br />

a quo creaci func. Non enim hoc de illis in- vxor domini tui . Ideo & hie ica hoc vcrbum interpretatu eft.<br />

tcUigi<br />

NICOLAVS DE LYRA.<br />

t Etfcruiutn. quia ex reuerentia idoli deducitur aliquis ad<br />

adum idololatrandi.Fuitctiam prohibitumpraedidumiuramentum,<br />

quia defac ill poffent credere limplices , quod<br />

tran fgrcfiTio<br />

calis luramentinon eflfct peccatum , quod eft<br />

ialfum , quia per hoc frangicur fidelitas , & ideo fecundum<br />

Auguft.ibi elt duplex peccacum . Vnum eft facicndo reuerenciam<br />

idolo . Aliud eft fidem frangendo.<br />

a Quid jt volueritii . Hie inducit ad cultum &: dilectionem<br />

Deicxtimorcmali, quod contingit abeoreccdendo . EC<br />

hoc eft quod dicitur .- Quod ft vol. colendo carum idola.<br />

Et cum eii<br />

mifcere con. quod erat cis prohibitum, vt habc-<br />

$<br />

cur Dcut./.quia calia func occafioncs rccedendi a culcu diui<br />

no.<br />

no. Trcugas aut vel aliqtia pacla ad hoc non inducentia, n5<br />

erat eis illicitu, vc diftu flue<br />

liipra n .cap. iicucSi Chriftiani<br />

aliquando habentcum Saracenis.<br />

4 Erunt vobis. tranfgreffionis.<br />

j<br />

Et .<br />

offendi In Hebr. habetur vlefotet idcft &: , flagellum ,<br />

feu fcrucinium laterum veftrorum.i.fcrcitabuntur omniafc<br />

creta veftra ad vos fubuertendum,&:eijciendumde terra.<br />

Ideo fubditur :<br />

6 Donee vos auferat. f. dns.quia ficut tradidit cam vobis pro<br />

pter merita patru , ita aufcret a uobis pro dementis veftris.<br />

7 ynumnon. Licet euimadhuc non habcrcnt totam terra<br />

fibi promiflam, tamen habebant fecundum formam &; mo<br />

dum promiflfionis , ficucdeclaracum fuic fupracap.zi.<br />

s


Lin:.c.;<br />

tGen.<br />

fibilc.Qmbu;<br />

jn vnum cou-<br />

n:aibus,iii:U<br />

bcneficia D^i<br />

commrnvirabac,&:c.<br />

Hoc<br />

autcm benc {'c<br />

ii. J- habcrc dicc-<br />

bat,vtcranlicu<br />

flfc.<br />

rusavita.hiig<br />

iufmodi eis<br />

monica derc-<br />

linqticrct : po-<br />

ab il-<br />

fccbatq;a<br />

lis, vtq" illedicerctmcmoria<br />

retinercnc.<br />

QnatfUf. b Tuliergo patrem<br />

rejirum .<br />

Aug. Quod<br />

t Num. ti.t<br />

Balaam.<br />

*ff" n -fft patrem<br />

vcRrit .Abraha<br />

detras flumina y<br />

Cr deduxi eu 1 1<br />

omnem terra.m-<br />

tcrprecatio q<br />

eftmHcb.habct<br />

: Et 'idiixi tu<br />

in terram Cha-<br />

naan. Miru eft<br />

C ergofiLxx.jp<br />

terraChanaan<br />

omnem terra<br />

ponere volueru'ic<br />

niliincue<br />

Glof.ordi.& Nicolai JeLyra. 144<br />

CAP. xx<br />

i in.<br />

; lafne, & c. -.: R. Dauid Kimhi. H.TC<br />

.jpucj Sicheni fad.i tiKTiint .<br />

fofephus. Senior i.im cxiften


Propofuit<br />

optionem.Ec fie<br />

jppofitaalijs eli-<br />

:Rce. 73. gfndi facilitate,<br />

rob.i4.c. animi fuidccla-<br />

ratpietatcmin- lof.ue<br />

Cap. XXI1II. 146<br />

hi>. ciurtt. rent,aut ae: cos aculcos in Pl'.\\.<br />

fpiritus,quod dicitur/w ano!ue<br />

-<br />

%elos malos, mil quis dicat,non omnia.que iada funt eilc fcri<br />

e '<br />

pta,& velut veras vcfpas intelligi.<br />

^ ftion.iS. b -Je optio fobisda<br />

a Crabrone'. Lxx. P>/


-Cor.j.b.<br />

147<br />

Glof.ordi.& Nicolai deLyra. 148<br />

men putandum eft hoc ilium inanitcr praccepiffc.No enim Bibebant aut de lj>i> it.ill conferjttcnte cospetra:petr* auterat Cbritt 9 A ait<br />

.<br />

i Et nunc auferte deos alienof,/i


m.4- c<br />

:aian -<br />

tra.<br />

lof.ue<br />

Cap. XX1III. xyo<br />

cum pra?u?.]uKTcnt pugnarc vfq, ad inccrnecionem inimico ginthfm'c vir nee fapicncia indignuSjrieceorum , quzcogi- I><br />

A rum,au{i non function tie malicia vcl lupct bia vcl conccin-<br />

ptu dominici praxcpti,fed dc infirmitace animi.vnde Apoi\oluK^fleXft&r<br />

ranus in>dta mala miln i.'li ojloidit,rcddet dorm<br />

ttHifcchitd opera eins.Dc illis aucem qui non malicia/cd ciniorceiimdeferucran^aici^^'wi^<br />

tabac vc rnulca fapicnter ed :cerc inexpi-rtus.-frd vbiquc futn<br />

nuis,&ad opera penculaq; magnnnimus, aitd.ixqi belladi-<br />

lponcrc,&in pace dexcer,& I oi q?e rkipua vircuce pucnics.<br />

%{ Scptuagmca. Pofueruncin fepulchro Iofue culcros lapidcos,quibus<br />

circuncidicfilios<br />

we a dtfenfione<br />

eft lofue filius Nun leruusdomini, centum<br />

& decem annorum , fepelierumcjue cum in<br />

nemo mibi adfuit , a jn pofledionem fuam . Et poft ha?cmortUUS J ffl uti.na me defc!inancuinconferat<br />

princeps pius &imans Dei,pcr<br />

fpicuum facie hicloc9 hiftoric.<br />

cheninparteagri que cmcrat Iacob afilijs 4 Hemor patris Sichen centum t nouellis oui-<br />

Acpoftobicum corumdcclina<br />

rune ad<br />

impittaccsrquarum luc<br />

bus,& fuit in poOefsionem filiorum lofcph.<br />

1Linc<br />

P^n^,quia diuino r<br />

r ,. n r <<br />

Elcazar hlius<br />

quoq; Aaron mortuus eit,& le \<br />

priuaci<br />

auxiho,rcdaaifuncfubiu?ofer<br />

utucis.<br />

pelierunc cum in Gabaahphinees filij cius ,<br />

v jw.^n.<br />

''<br />

vixiflecanniscetum &dcccm,<br />

C quorum cum Mofe pro dodrina vcilium rcrum comrnora<br />

"<br />

fpexcrant,memoriaquctcncbanc,quaha coram^haraonc<br />

tus eft quadraginca:dux aucem illius morcem fex &c vi<br />

poft pacrarac Mofes:cum ad rnarc rubruni.<br />

j<br />

NICOLAVS DE J.YRA.<br />

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!