D- HIERONYMI IN IOSVE - The Lollard Society
D- HIERONYMI IN IOSVE - The Lollard Society
D- HIERONYMI IN IOSVE - The Lollard Society
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
In<br />
S.<br />
t ini<br />
In Synopfi.<br />
A D- <strong>HIERONYMI</strong> <strong>IN</strong> <strong>IOSVE</strong> J><br />
. terum,noua<br />
?<br />
Talmud.<br />
* bal-<br />
PhrJip.j.b.<br />
Ibidem.<br />
P R AE FA r I O.<br />
Andem Jim to Pentateucho Moyfi, &fat^yrifo*al4^<br />
uei<br />
contemnensfi difplicet, meminent^ illorunu uerfuum:\Os tuum abundauit et lin-<br />
nequitia,<br />
gua tua concmnabat dolos . Sedens aduerfusfratrem tuum loquebaris , & aduerfa filmm<br />
mains<br />
t^ponebasfcandalum:h^cfecifli^t tacui.<br />
Exifiimafti mique, quodero tmfimilu:ar<br />
guam te, & Hatitam ilia contra<br />
faciem titam.Qu? enim audtetu, ueliecentis utilitas nos<br />
eft,<br />
labor<br />
andofudare, & altos detrahendo laborare:dolere lud$os, quodcalumniandieis,& irrl<br />
dendi Cbnftianosfit Mata occafioiet ecclefa homines iddefpicerejmo lacerare,unde aduer-<br />
farijtorqueanturlQmdfiHctH* tistantummterpretattoplacet, quc & mihinonaifplicet,tt<br />
mhil extra recipiendumputat,cur ea^qu^fub a^erifc^^ obelis,ueladditafHnt,uelampu^<br />
tata legunt,& negigunt? Quare Danielem mxta <strong>The</strong>odotionis traditionem ecclefiefufceperunt?cur<br />
On genem mirantur, et Eufebiu Paphili, cunttas editionesfimiliter dif rentes?Aut<br />
qu^fuitftultitia.poft^uauera dixennt.jferre qfalfafunt ? Vnde aut in nouo. Tettamento p<br />
barepotemnt afrumpta tefttmoma, q in libns mterib.non habentur? lice dicimus , ns omnmo<br />
calummantib.tacere wdeamur. C^tcrumpoftfant^ Pau^ dormitionem , cuius uha wrtuti*<br />
exeplumcft,& hos libros quos Euftochio utrgini Chnftinegare nonpotui , decreuimMs,dum E<br />
fpinttu hos ngit artus,prophetarum explanation incumbere, ft omiffum iam diu opw, quaft<br />
^dApoftlimlmorepetere^fertimcu^etadm<br />
^!l*^<br />
* Athunalius. P^lcnslibcnjifcripcionc<br />
"<br />
deamm auretrafire.<br />
:<br />
nomcnTcfu difcimus,v bT^d'^ l iscada -1,0: res<br />
gefte continentur. Pppulum annos i6.guber nomc Icfu,ptinuo myfierij<br />
Hebncu Mofes fcripfic lilob.<br />
lofna<br />
fcripfic<br />
video facrarnenfu, Ducitcnim<br />
Icfus exercitu,^ cy cxtollerec Mofcs m.inus,inualefcebac If<br />
rael,cu af:t deijceret, imulefcebat<br />
Ain.ilech. Tucergo inuale-<br />
pauic.rrtortnus eft annorum t rq.<br />
brum fuu & ,<br />
librum fun , &ock>pofireni(js<br />
verfus,qiu ;n legc habcntur.<br />
Jc Lactatius. 'Jhntfi figuram<br />
gerebnt ille Ic-fus , qui cum pnmum<br />
Aufes vocarctur, Mjfcs<br />
futura prsefcocicns , iuffk cum<br />
Icfum vocarijVtquoniam dux<br />
militie; delectus eilet aduerfus<br />
Amalcch , & aduerfanum dcbellaret<br />
per nominis figuram,<br />
ARC VMENTVM<br />
librutn lofiic.<br />
<strong>IN</strong><br />
Efus filius Nauc typum Domini<br />
no folum in geftis, verumctiam in<br />
nominegcrens, tranfitlordanem,<br />
hoftium rcgna fubuertit, diuidic<br />
terram vi6ton populo , & per fmgulas vrbcs<br />
viculo.s,m6res,fluminn ) torretesatq;c6finia,<br />
fcir Icfus, c vi;icic,qn Mofes c-<br />
rigit manus. V ictus eff autepopu!n
Luc.m g.<br />
Rorru. 7.3-<br />
Glof ordin.in ArgumenJofue.<br />
A fed illc cui didum crat : Educ erercitum,& cnnftigc_ cum jlma-<br />
c. /ttb.Illudquoquc magni pcndcndum cft,quodcti in traniri-<br />
gurationcvultus Mofi omnium Hcbraiorum hcbetarctur<br />
,<br />
t.Cor.j. a! pcdus , ncc pofTcnt intueri faciem cius, Icfus non tantuni<br />
intuetur faciem cius, fed in intci ionbus tabcrnaculi myfteriorum<br />
confdtis perfeucrat.Libcr crgohic non ta gcfta filij<br />
NaiiCiquam Icfu domini mci facramenta fignificat . Ipfe.n.<br />
Colof.i. ducit cxercitum , & confligit contra Amalcch , & quod ibi<br />
adumbratur in mortem manibus extcnfis , aftigitcruci<br />
fuae<br />
triumphans principatus,& potcftates in . femetipfo Dcfundus<br />
elt Mofcs,tdcft,lex.Lcx cnim,& prophets vfquead lo-<br />
anncm.Vnde. Habcnt Mofcn, idcft Icgcm<br />
, &propbetat^u.iL<br />
Dcfundiis eft ergo Mofes famulus Dei, id eft,lcx,&: legalia<br />
przcepta.vndc: Mulicr viucnte viro alligata<br />
eft lcgi,& adul<br />
tcra nominabit,fi fucrit cu alio viro,&c. Muliere line dubia<br />
anima nominauit , qua: fub Mofi lege tcnebatur,&: viuentc<br />
viro alligata<br />
crat Icgi.Si<br />
aut mortuus fuerit vir cius,ideft lex<br />
abfolutam dicit cam animam, q fubicda cflb videbatur . 15<br />
nccclle eft Icgcm mori,vtqui crcdunt lefu , adulterij crimi<br />
nc non notcntur . Icfus ergo dns meus fufcepit principatu.<br />
Coferamus gefta Moficu principatu lefu.Cu Moyfcs educerct<br />
populu de Acgypto^ullus ordo in populis,nulla in faccrdotib.<br />
obferuaiuia , tranfeunt aqua maris falfam,& nihil<br />
habctc dulccdinis.Murus erat aquae a dextera,&: l?ua_. Cum<br />
vcro Icfus meus ducit excrcitum.facerdotes praxedut,arca<br />
tcftan\enti in humeris portatur facerdotu,non amar? aque<br />
non falfus fludus occurrit.Vcnioad;Iordanem,non in ptur<br />
batione metus,3i fugz,<br />
fed cu faccrdotib.arcam teftamenti<br />
dni portantib.in qua lex Dei,&: diuinx literx_feruantur. : Ingrcdior<br />
Iordanem,non in furto , fed in tubaru cantibus myfticum<br />
quiddam , & diuinum canentib. vt ad prxdicatione<br />
tuba? cxleftis inccdam . Ibi didum eft, quod diuifa eji aqua in<br />
duatpartfs,& vnus aqu* murus erat a dextris, alias a/iniftris, Hie<br />
vero,qui venic folaere medium parietem, fecit vtraq; vnu.<br />
vnaenim parteereda eft aqua, alia vcro pars dcfluxitin ma<br />
rc.Hic,quoque zif.Tarate vobis cibo: ad viarn. Hodie idem dicit<br />
Chriftus. Cibi enim opera funt,qux<br />
nos ad futuram vita<br />
velut fidele viaticum comitantur. Sed vnde iubet hos a bos<br />
parare.noti habentes frumentum Manna enim erat eis ci-<br />
bus. Sed cu tranfierimus fluminis hums ripas,definit mana.<br />
Ideo nifi quis parauerit fibi cibos , non potent fequi lefum<br />
terra promiffionis intratem. Vidcamus quos frudus primu<br />
capiant in terra promiffionis . Maducauerunt,inqmt primu<br />
frudu de rcgione palmarum , & manducauerut primu azyma.Nobis<br />
eni mundi iter digreffis,fi rede fequam'ur lefum<br />
puma occurrit palmar victona,& abjedo fermento mahti?,<br />
& nequitix.azyma nobis fyncericacis , & veritatis parantur.<br />
Mittit tn Tefus nofter explbratores<br />
ad Icrichontinu rege, &<br />
hofpitio fufcipiutur a meretrice.fed ideo fufcipit,ne vltra fit<br />
merctrix.Q>ii.Elibetanimamcrctrixfuit,dum vmeretinde<br />
fiderijs carnis . Sufcepitergo exploratores lefu, i.angelos ,<br />
quos mittitantc facie fuam,vt przpararent via,neq; inomnib.locis.neque<br />
in inferiorib. locat,fed in excelfis,quia non<br />
in infirmis,& tcrrenisdnm lefum fufcipimus,fed a patre ,pfcdu,&<br />
de ca:leftib.venientem.Ncc ftipulam lini,in qua la-<br />
tucrunt, abfquc facramentis accipio<br />
dotale indiinic-ntum,per quod fignificatur, q, mutandi erat<br />
.- ad facerdotale faftigium.vnde Pos autem gens fanfla,regale fa<br />
cerdctium. Vcl quod in facramento legis,vbi de facerdotibus<br />
annotat", populi huius, qui eft ex l.Petr.i.b,<br />
gctib.latebat<br />
occulta voca<br />
tio. Continuoinimicitias fufcepit merctrixaduerfus Icri-<br />
G.ilar.<br />
chontinu rcgc, quia caro<br />
concupifcit aduerfus fpiritum>& fpiritus<br />
J5-C.<br />
aduerfus carnem. vnde.Odit vos mudus,fcuote,quia me priorf<br />
uobis<br />
. Eft enim linum facer-<br />
odio habuit.Eftcrgo rex inimicus huius meretricjs,princcps,<br />
fcilicct<br />
fcilicet huius mud ,q. infcquit, &: occuparc aipit cxplorato- D<br />
res Icfu . Sed non tiia por,q per monies iccr f^.c: um,n cin per<br />
humilia . Ncc in vallib.dclcdantur,qma h.rc meretrix dicit:<br />
Leuaui oculos meos in monies, indc ueniec .wziliitm mihi . Non<br />
pot<br />
illuc afcendcrc princcps mudi , ncc p cxcdfum iter ad lesu<br />
pucnire,quia fi cu tcnciisin cxccltisl:)caucrir,dicicei: Mitte<br />
te deorfum,q.a humilia sepd!ligit,&ca mquib.et vfquead infernum dtfcendit. Movies non<br />
dixit.-5itf /b/,nec maximis !<br />
imperatiice,<br />
--mentis . Icfus vcro<br />
ait: StetfolfuperGabaon^lnt.i juperualie.mHailon. Hcad::x.t<br />
fcriptura, quianii'tijuam fie Dens audinit bominem . Icfus ergo<br />
meus folcm ftare fecit,nec tune tan turn ,fed multo magis in<br />
aduentu fuo , du pugnamus contra mimicos , & ludamuc p<br />
principcs,8i potcftates .Sol nobis iuftici^leinperaffiftit,nec<br />
defent,necfeftinacoccuberc. Ait enim: Ego imbifcum fum omnibus<br />
diebus. Ne folu duplicate die nobifcu eft , fed vfque ad<br />
confummatione feculi,donecobtineamus inimicos. Vidca<br />
mus ctiam quid promittai; lefus militibus fius.OAW/V,inquit,<br />
quemcunque fubdideritis ueftigiis pedum ue{lrorum,ueflererit. Hoc<br />
dixit illis,qui tune erant de regionib. Chanan^oru,^: cxterarum<br />
gentium, quas expulfis mdignis habitatorib.hxredi-<br />
tate poflederunt. Sed funt quzdam diabolical gcnccs,c6cra<br />
quas eft nobis fpiritualis colluclatio^uatafcunquc^-.'C his pe<br />
dib-noftrisfubdiderimiiSjipfarii rcgiones, prouincias,&: rcgnalcfu<br />
meodiftnbuentecapiemus . Fueruntcnimaljqn<br />
angeli,& in regno Dei magnifici.vnde: Quomodo cecidltiuQi-<br />
1<br />
mane oriebatur j Si hue vincere fi<br />
ftr,(jni potuero, meruero,vc<br />
diis meus lefus conterat Sachana fub pedibus meis , con fequenter<br />
accipia,&: locum eius in cejis. Sed in hanc hzrcdita p<br />
Ittfra<br />
te non ofcitantes, & dormirantes intrabimus. Irafuxgetis j^omangelu<br />
habet. Hanc nifi viceris in temetipfo,& abfcideris a<br />
te omnes motus iracundix,& furoris,locum que habuit ille<br />
angeluSjin h^reditatem caperc non poteris,quia<br />
defidia tua<br />
eudc terra promiffionis non expuleris. Similiterfuperbia:,<br />
zeli,auaritix,&: libidinis incentores funt angeli , &: inftindo<br />
res horu maloru , quoru nifi in temctipfo vitia viceris^ de<br />
terra tua, qua? iam per gratia baptifmi fandificata eft exter-<br />
' uo.a.<br />
minaueris,nullo modo plenitudme promiflz hejeduatis ac<br />
Wiaj rf<br />
cipies.Sub Moy fe non eft didum : quia ceffauit terra d prxliis.<br />
Certu eft aut, quod terra noftra in qua fuftinemus ccrtamina,virtutefoliuslcfuceffabit<br />
apr^lijs. Intra nos enimiunc<br />
genres vitioru,qu5 anima lugiter oppugnant. Intra nos func<br />
Chanana?i,Phereza?i,Icbuf i.Laborandum eft crgo,&: vigi-<br />
laiidunii &: multo temporeperfeuerandu , vthis gentib.tu-<br />
gatis,terra noftra ceilet a przlijs. Meditemur ergo in lege<br />
dtimins PT*J--<br />
dieac nofte. Hec.n.mcditatio quafi tuba animu tuum cocitac<br />
ad pr^lium, ne aduerfario vigilante dormias . Ideo ncc dies<br />
furticitad meditandu,fed & nox adiungicur. Conuertimini<br />
ergo in toto corde veftro ad Dcum . Orationi, & verbo Dei i.Cor. 7.1.<br />
vacate. Quid prodeft pro peccat's ieiunare,& iteru peccare? E" 11 -"^*-*<br />
Quid prodeft lauari & iteru ?<br />
, inquinan ieiunafti aliquanto<br />
tpcjinterim de Aegypto exifti,tranfifti mare rubrum , fecu-<br />
tus es Mofis mandata,f.legis, fed iam te a Mofe fufcepit le- j-Reg.* j.<br />
fus,qui fecundo circuncidat in colle pr^putiorum<br />
. Circun-<br />
cidcndus ergo tibi eft non modo idolorii cultus , que pt ius<br />
abiecifti,fca etiam auaritia , que eft idolorum fubtilior cul-<br />
tus. Vndc Icfus ait: Hodie abftuli a. nobis opprobrium ^tegypti, du lofucf.c.<br />
peccamus,& regnant in nobis vitia pamonum,quamuis reliclis<br />
idolis de Aegypto exifle videamur , opprobrium tame<br />
non eft ablatum a nobis . Si vero fecundo fueris cir<br />
Aegypti<br />
cuncifus.abfcidens a te onine vitium , ire, fuperbi?,inwidig, jp '<br />
libidinis, & hniufmodi , abftcrgcntur opprobria Acgypti,&:<br />
tranflatus in terram promiffionisjca-leftem h^rcdicatem ac<br />
cipies, per Icfu in Chriftum dominum noftrum .<br />
CAP.
B<br />
Libr.4.Antiq.<br />
libr. adu. lu-<br />
dios. lib. 5.<br />
adu Marc.<br />
lof.<br />
ue<br />
CAP. I-<br />
Gmtius. & Vtinam frnarveflra fcnditate,ficut<br />
He-liar, ficut lefu Naue,ficut Melchiicdec,&c. qui<br />
in caff i tare de vita cxierunc -<br />
jclfidorus.lofue fili;isNun,ex tribuEfFraim,in,<br />
Aegvpto nat',Mofi difcipul 9<br />
,<br />
fucceffor , nouiq ;<br />
: pnteftate<br />
prejij triumphator,qui qmufqueexpediret"<br />
vidoria , vtfol<br />
fiareccodo imperauit. lordanis<br />
etiam curfum tranfitu fuo<br />
flare fecit, duitatis Hiericho<br />
inex'pugnabiks murosclange<br />
deiecit.<br />
rium tubarumfono ,<br />
Chananeo: u euertit regna , re<br />
gcsextinxtf,ac populiiDci fo<br />
Jus in terra repromifiionis mduxit,eamquc<br />
forte diflribuic.<br />
Viginti fcptem annisprefuir,<br />
occubuitque no.annoru,atq;<br />
fepultus<br />
eft in Thamnafar ciui<br />
tatefua, qua; fita eftinlatcre<br />
mentis Gair, corra Aquilone.<br />
Ibique hodic infigne monumentumeiusoftenditur<br />
. Eft<br />
autem intribu Dan.<br />
Mofes ex mul<br />
$< Jofephus.<br />
Lihr.I.Antiq.<br />
sap.i.<br />
titudine pugnacem eligensiu<br />
ucncm , fuper Hebrews infti-<br />
tuit Icfum Naue filium,valide<br />
robuftum , & labores tolerarc fortiffimum,ad cogitandum<br />
fimul & , loquendum nimis idoneum , qui noffet decenter<br />
Deum,& Mofen dodtorem colere .<br />
pietate<br />
*Idem. Mofes cum ciTet fe:icx,Iofue fuccefforem fibi co<br />
ftituit,ad prophetias,&adm!litia7principatu , iicubi neceffarium<br />
forct,iubente Deo, vt rerum tenerct imperiu. lofue<br />
autem omnidodrina legum, diuinifqucminiftenjsMofe<br />
doccntc,eratinftrutus .<br />
3<<br />
Tertullianus.Dum Mofi fucceffor deftinarctur Aufes<br />
films Naue , transferturcertede priftinonominc,&: incipic<br />
vocar Iefus?Certe mquis.H me prius dicimus figuram futu<br />
ri fuiffe . Nam quia Icfus Chnftus fecudum populum,quod<br />
fiimusnos nationcsinfcculi dtfetcocomorantesantea , introdudurus<br />
effet in terra repromiffionis , mcllu,&: lade ma<br />
nantem.i. vita?a?ternx pofil-flioncm ,qua nihildulcius,idq }<br />
non per Mofen, ideft, non per legis difciplinam, fed per lefum,ideft,per<br />
noux legis gratiam prcuenire habebat circu-<br />
cifis nobis petnna acie , id eft, Chnfti prxccpcis , ideo is vir,<br />
LIBER <strong>IOSVE</strong><br />
H E B R A I C E<br />
I E H O S V A.<br />
C A P V T I.<br />
TSecunduin lite rani, viuit autem fpiritus.<br />
NICOLAVS DE LYRA. CAP. I.<br />
qui<br />
I Et factum eft<br />
poft.<br />
In quo notatttrtfrnpus<br />
in quo ifla mandatx<br />
faftafunt Io(uc,fcilicet,po/t mortem Mofi^et ante terminu luflus mor<br />
tistins,tjuid:trauit: lo.d:cbns,vt dicitur Deu'.vlt.t/uiamadataiflafa<br />
flu funt lofue a domino ante mifjionem exploratorum ab eo, ip/i aute<br />
mifjifittrunt ante terminum lnBus Mofi fecundum Rib.
u Glofordin.&NicokideLyra. 12<br />
@ enin. (mquit) Mo/Jw, ; :M. Et: Vfquc in hodiernum die ^Procopius.Dcus terrain ad Euphracr-m fe darnrum ill";<br />
A c; gitur\ofcs,vdarncnpofitueftl<br />
corum. cftpollicitus.indigmsvcrovitis, promifliombus ron ;knt.<br />
i. Co; Jmodum igiturdcfr pulumintro D.uudi tantum,&:SaIomoni,quidigni iticrunt,pr,efticit,<br />
duxitmtc; Jdiisiv.-ik-. us, # Thcodcrctus . Dcduxit eompdo quern dixcr. ;: Com. in c lof.<br />
Mofi,<br />
Rom-IDp<br />
NMUiUaporuit, Fi lisir.im legis Clinftut cui non qiucunqjcafupromilfio icc!niierjt,fed: Iferitauc-<br />
H''raU..in<br />
Maun.<br />
Homil<br />
t. de<br />
i ? a.<br />
B<br />
Hiuini crcdenti . vitiinMtidatt . Illi ergo<br />
.lllc Icfus n<br />
dicitur,<br />
T Viuciium. Eeati miles , quoniun ipfi poftrrram b 1NonMofc,<br />
o nioxdelinqiicnccs,quodpro-<br />
in cti:s Dona.IUcpoflqua M.j<br />
Itc Hicrul.ilem nos<br />
in<br />
pcrduxit.<br />
Expofit-<br />
# Rufmiis . Aufcs Naue fi-<br />
Syo*.<br />
liustumclcduscfletdiixpopiili,e6miitato nomine Aufc,<br />
Icfus cognominacus eft , quo<br />
. .. oitendcrctur hoc cflcnome,<br />
a ^I.cijbuur Jcfcrta, & inuia,&c. Et alibi. Multi tiiii dcfeitx<br />
c in-., -,111 h.ibct vuum.<br />
deierto, & Libano<br />
vfqueadrluuium manum Euphratcm . Omnis<br />
terra Hcthxorum vfquc<br />
ad marc magnum<br />
contra folis occafum erit terminus vefter . Nul-<br />
irtiius eft , tfle port r r A i tf o T -l<br />
lex perMofcM latacdlai.it U- ficutlocutus fum Mofi . A<br />
IcducisdignicacepoIlenSjifie<br />
regis rrfaiewicc pnrfulgcns.<br />
1 !cm. Fcius Dei ludicio<br />
vtMotifucccderet,<br />
qui tvpum , &: figura gerebac<br />
vet i leruacoris Chrifti. Qiiem<br />
Dcut-j b. i'difodu cnim illcc deierto<br />
in lul".<br />
per lordanc in terra promill..mnduxitpopulu.ticSiScru.itor<br />
nofier, ex ignoratue , &<br />
, l.itne dJVrto , p lctm,5i<br />
fjlutiicru D.ipcifau , in ccclc-<br />
^quodprincipibus^ducibus<br />
cuucniict.qui lalutem f.-quetibus<br />
fe populis darct . itaque<br />
ille lefusappellatuseft, q.cdu<br />
duex Acgypto populum, &<br />
de erroribus crem i hberatum<br />
in terram induxit.Ethic kins<br />
'<br />
dicitur, qui populum dc igno<br />
ranti.c tcnebris , &: mundi er-<br />
roribus cuocatum, introduxit<br />
ad regna corlorum<br />
lus potent vobis rcfiltcre cunftis dicbusvitz<br />
tux. Sicutfuicum Mofc, ita cro tecum t non<br />
dimittam nee derelinqu nn tc.| Confortare,&<br />
eftorobuitus . Tuenim forte<br />
diuidespopulo<br />
,pro quo iuraui patribustuis,vt<br />
da funt, &: dcfertum olun.pa<br />
radilum diuin5 rcddiderunt.<br />
qucm a Dco accipit<br />
Icftis. An<br />
a .e rr. iiic, f In protpeiitate B i.'iwe ne fuhucitat.<br />
fins f /';, ,.,.,, ha-c gens Antelibaim<br />
traderem earn lihs . C onf< Ttarc<br />
igirur, & efto eft,id eft, cccidiaVx ge'ntibus<br />
robuftus valde , vt cuitodias,& facias omnem congrcgata per Icfum Chfm.<br />
lege , quam praecepit<br />
nbi Moles ieruus meus.<br />
Ne declines ab eaaddcxteram,vel adfimdra,<br />
vtincelHgascun6la,qux agis Non iccedatvo ^<br />
lumen legis huius deore tuo, led meditabe- ^<br />
ris ineodiebusacnoclibus,vrcuftodias,cx: fa-<br />
cias omnia,qiixfcript.ilu!H in eo. Tunc 4 diri-<br />
earn .<br />
pra^cipio<br />
ges viam tua > & inrclligcs ECCC<br />
tibi,c6fortarc,&clto robuftus. Noli metucre, ^<br />
& noli timere , quonia tecu efr dominus Deus ij<br />
tuus in omnibus ad qiicunque perrexeris .<br />
t Dcut.ii.f.<br />
telibanum ante dicitur quafi<br />
pro Libano . Si ergo vidcas Matthzai.d.<br />
priore populum , id eft,,Ifracl<br />
iecundum carnc.quicratoliua<br />
vcra , ipfum intelligc fuilfe<br />
Libanum verum . Scd quia (p<br />
incrcdiiikatc fua anfcrtur ab eo<br />
rcgnum,v daturgentif.i cientifnt<br />
c SicntfnicuMofet&c. % Pro-<br />
copius. No cnim propria virttue<br />
holies vicirMofcs . Hu-<br />
tioncta mn>'d Mac>e tamu vir-<br />
ture fis , inqmt , virumque cc<br />
.o^at.-nt.aqucacvircs^uo<br />
terram tursaueclisdtfhibuas,<br />
confera.Qmnc&cuasaAonts<br />
iiixta lege accuracecompone.<br />
Lucas dc veto icfu , inquic,<br />
capitfactrc y cum tta^iocere.<br />
cnimlegi<br />
lefe inuarhominis<br />
a Omnem locunt,&c. Onmem locum qttemcwique afccnderitis vefli fubdidiiTer,omn^mcomplcuitiuftiCiam . Quaxunqueetia<br />
giispcitum veflrorura vobis dainod dn urn qnodammodofaffc imt>letnm tcmpotcSaloiHonii,cui<br />
ot s r.gesttfrAfjterunt tributary, & fit c\ponut^ddidtur j.1{e.x.d.<br />
Vniucrf.i terra delidcrabat viderc vultnm Salomonis,y- (in<br />
$uli d-fcrcbj'it ei munera,idc/i,tribi:t.i, n ipfi txponunt . Scd perfe-<br />
fi/Hs cxpcfliiHt >mpladnm in regc Mcjfia , quern cxpcftant futurism<br />
regon temper altm fuper totunt mundum Jcd-fal/ltas vtriufque difti<br />
apparct ex boc,(juod fubdimr,<br />
4 A c.Vfmo,&: Libano vfqtic ad fluuium magnii Euphra-<br />
Icn.Oninis',&:c.W;; c.\primumur termini tcnx fih.t Ijratl fniiffjc.<br />
5 VK.T tu.r.<br />
Qtiafriuspoft monetn Jafucfili' l/'raelpucaumint<br />
6 tune tdtctfaHfcomm cis<br />
prxi>a;t.c> unt , rl babciur in libra Ihdi-<br />
(um.^ftibi<br />
ibibabent,\(flrx,fed tnale .<br />
6 bicut fin cum M.QkJke.inteuclatio*ibus diHinb,& operibus<br />
M O R A I. I T E R.<br />
7 lea<br />
Aa -'<br />
quc filiofum locum adopt;:ier. Non dciiexirabeis,neq;ad<br />
dextram,ncquc ad finiftram^qui inquic :<br />
TV((/B iota vnutn,*tc Matth.f .<br />
aft x vnus d lege decidet, donee fiat.<br />
Auguflmus. Exhocteftiinonio.&aliis, probatur Mofcs Aug.Tho<br />
dctundus,vtDci tamulus,& Deoplacens,quamuis in eo il- q.i.fuper I!<br />
la vindivilacompleca fir,ne terram promiffioms mtraret.Ex<br />
quodacur intc-Jligi Deumetiam in boms feruis fuis aliqua p<br />
corporal itcr,vel temporalicer vmdicare,& tamen cos inter<br />
vafa honcfla, 6c vtilia habcrc.<br />
d * l^oa recede volumc/i.<br />
Procopius. Eft opus intclligentia<br />
. ^^^ ^ ei,qui<br />
7 Ita cro tecu m . Et bocfrtis patct ex decutfn libri<br />
infequcntib.<br />
X Non di mitcam nee<br />
derclmquam.H/V fit multiplicand verboium<br />
idemfigvificantliim ad malorem ditti affertiontm.<br />
9 ConfortareA' efto robuftus. Hie pomtur ftcundum madatit<br />
de terra diuidcnda,< ,iiprx>nittitiir diulna conjolatio,cn diatar. Con<br />
fortarc,& eflo ro. Sliderat enim lofu c^quod Afofcsfanclifflmus ma<br />
litU tM batus<br />
pc> feccaueratvnaqMiscontradiflivnis, propterquod<br />
prittMHifuirxl ingreffit tenaprormffivnis, & ideo merito timebat,ne<br />
Jibi aliattid jlm'.le at. cider ct,& ideo a Dco fult confoUtus t& affccutatus<br />
de terra acquifitione^ diu>fionc,ideo fubdittir*<br />
10 Tu cnim force diuidespopuloSj&C. DequoiwamentohAbfturGcuc.^i.c.<br />
Per mcmctipfum mraui dicitdominus y&c,<br />
it Confortareigitur,&:ci1o robuftus valde. Hie ponitur tcr-<br />
tinrnprttcepti-.m dekge Fernanda. EtpatetRtera vfquc ibi.<br />
1 2 Non rccedac volumen legis huius de ore. quia dcbebat *-<br />
lius docere de l?<br />
qi
.<br />
n<br />
13<br />
lofue Cap. I<br />
ci,qui legem legic,m primis vcro fide. Affiduii necnon ftu- * Procopius .Viaticum ex Man colli^ere fubcntiir nee fo- D<br />
ciium rcquiritur,quod qui habct,a Dauidebeatus pdicatur, Jumquiindiem.verumin triduurn, :id:- ;<br />
Omniaaimq**fsccriti, maait,profpercfnccedent.Lucmiapcdum<br />
ctionis tcnipiisKiU.icercc.I.>rcr cunduenim*nn<br />
)q ; ;idcotuni triic-<br />
' -*t<br />
.-<br />
*... -'l t<br />
. ..<br />
.il l|Ui L/UUIIl (.. )H<br />
mtofUM it-x<br />
r;w.qua conni matus oem mccu ac cimore encit. quiredi commeacum fnppendic.ibat.Non ouod mr<br />
rnandaflec , mific exploracorcs<br />
in Icricho, qui diuerterunt ad<br />
Rahab, & ab ilia occiilrari , & a<br />
tepopulo,acdicite:pr*eparate vobis cibaria,<br />
quoniam poft diem tertium tranfibids lordanern,<br />
6k intrabitis ad poilidendam terram,<br />
Dominus Deus vefter daturus eft vo-<br />
quam<br />
*<br />
lefiie dicens<br />
rege quxfiti & non inucnri , ,<br />
ipfa dimittente per feneftram<br />
illos &: monence vc tridciu in<br />
,<br />
moncanis laterenc. quatuor er-<br />
. .<br />
b ^ bis.Rubenitis &:<br />
cjuocj;, Gaddms, & dimidiae<br />
tribuiManalTeait : t Mementote iermonis<br />
li dies videtur in his cfle con-<br />
b<br />
C<br />
fuppend<br />
a Tr*cep!tqne ivfuc. Augug. Quricur,quoniodo hoc praxe- dii Man inopia eflcnt laboratun<br />
pit, poftquam dominus cxhortatus<br />
efteum, &: confirmauic *<br />
Nun quod nicer crafcu<br />
vcrum vc omnib.omiffis<br />
ad terram promifiani concchderec.Ad<br />
cres<br />
cniin^dicsdein-<br />
god<br />
iumpti. Cumq ; nutiafienc qua:<br />
circa fe gefta crane , promouic<br />
Icfus cum omni populo de loco<br />
vbieratdiluculo, &i veniens<br />
ad lordancm diuertit. Tuncpo<br />
pulus admonetur rurlus, vc<br />
poft triduu pra;pararcc fe cran-<br />
quem prarcepir<br />
filij<br />
iire lordaneni.Fuicergohuma<br />
na difpofitio prius quod tecic<br />
iiuntiari .<br />
Sperauit cnimiicuc<br />
homo hoc fieri<br />
poflc,ii exploratorcs cito<br />
reuerciflent,quib.<br />
veftri ac iumeata manebunt in terra,qua<br />
tradidit vobis Moies trans lordanem . Vos<br />
tardantib.mtclhgitur (&fifcripcufa taccat) Dei difpolidone<br />
cetera implcta vt lam , inaperecapudpopulu glorificari<br />
lefus.Vn rluuium cralituro dicicur . la die iflo incipiam tc exal<br />
tarecoramjiltisljrael,wc. Na& illi<br />
Cllinquibus Deus dicicur<br />
loqui,aliquidhumanadifpoficioneagcre voluc inquaDeu<br />
rectorc iibi efle confjdunt,fed eoru confiliafxpe ab illo mu<br />
tantur,cuius prouidcntia reguncur. Vnde Mofes canqua ho<br />
mo pucauicomncs can fas populi fibi<br />
cfleaudicndas, difpofi<br />
cio cms Jccro iuggerence diuimtus nuitatur.<br />
*<br />
Pro-<br />
N1COLAVS DE LYRA.<br />
X Pnjcepitq ; lo. Hie confeque nter fonitur diuini mandat execntio<br />
&f>rimo quantum ad ttumpo[>idumgeneraliter,fecundo quanta ad<br />
duas iribi's & dimidiamfpecialit(r,ibi;Rubcimis quoq; Circaprimum<br />
fciendurn,quodfraptum erat I'fue de tnen/itu Iordanis,t>t prf<br />
d; 'turn efl,ponitur htc cxecutio huius Tnadati,>ndeDcut.i.i.diflufuit,e]uodfiliiEfau&Moabitvc}2di<br />
derutjiliif Ifratltranfeuntibus'iHXta terra fitam cibaria, qtwdnonpo<br />
teft intelligi dc mana , qua non erat venalisjiec dabai a D o Idumxis<br />
et Moabttis:fed tantufiiiis Ifrad.Siatt enim in confinio leys er euan<br />
gtkifimul coAcurrtrunt legalia cum euangdiojic appropinquate tern<br />
fore, quo manna dcbcbatdeftcere ,/// concurrerunt in vjumfiliorum<br />
If.-ad manna & alia cibaria .<br />
3 Qupmam poft di.tcr.tranfibicis lor. Ex hoc dicutexpofitores<br />
ni'fln (.owmuuiitrjn hoc jetjuenies t<br />
dicut,<br />
ante Mud precept* mifit exploratores , qui antcquam reucrterentur ,<br />
remanferunt ad minus per quatuor dics,qui*pofiqua mijfi a lofue intrautrant<br />
ciuhatcm Ier:cbi>,& hofpitatifucrat in domo J(ahab,excun<br />
tesinde latucruntin mo'itanis tribuf dicbm<br />
lanqua reutnereiitur ad<br />
lofue ft babet/tr c.fc.& titc lofue mouit cajira , & venit ad lordane :<br />
!}>. manfe) ut/ilti Iffadiribus diebtis,vt habti infra inprincipio tcrtii<br />
capituli.& idea non videtur -perum fu:ffc yquod fecit . pnecoHi'^are Et<br />
dicunt etiam<br />
vltra,tjuodficpu miffm til lofuc dcjiiere,nc fltra attett<br />
.<br />
M O R A L I T R.<br />
taret<br />
a<br />
7r^tfr4/ewW.Pcriftacibari fignificatur fidci rudimeta<br />
qinb.infirucdi funtcathecumim adulci ante baptifmu . Per<br />
tic s afit dies lignificantur tna tcmpora.f.tcpus legis Mofai-<br />
c.i,:y tt-n>pus Itgis gracia-,q^ mccpic a Chnfti incarnationc<br />
c> iu in ir iii ccrtiz diei pcellic inflitucionc baptifm- ip.ann.<br />
&. i } .dieb.fjciic dicicur Luc.j .Et ipfclcfus erat incipient quaft an<br />
.//.,, jo. .3 t. Per baptifmu aiic eft tranfitus ad ccrrapromifviucucium<br />
in fpc.In re vcro poft fine vies prafencis, &:<br />
vobis Mofes flimulus domi-<br />
ni,dicens : Dominus Deus veftrr dedic vobis<br />
a T Vafainfinnanecadcanfliftuiiiapt.i.neftangamur & pcrcant,<br />
quibus non permittitur doccre.lcd cantuin dotcri.<br />
requiem &omnem terram, Vxo'res veftra: &<br />
a 5 Quineiiiunt lo]u.im litb K'c nietuciuur.<br />
quantum<br />
ceps eos adhuc mafic , dii pafcacisricu<br />
perado, azyma comcdcrunc.<br />
Tune, n.terra'prouentu<br />
victicare primum cgperunc.<br />
Porro cuiuis Fordant tra<br />
ici-luro commcacus necedicas<br />
imponjcur, operu videlicecpe<br />
nitend^qno eu Chrifto qucat<br />
diCGVC.Cibus mvus e/i/acere volttn<br />
tateciits quimifitmc. Helix quo<br />
que dicicur. Surge , & comedo ,<br />
enim Dei virtucis operations<br />
requirit.<br />
J Auguft.Diem cercium Tri-<br />
nitatis agnofcimusclie myfte<br />
rium. Cibus aufe pra:parandus<br />
fides incelligi deber,per quam<br />
in Trinitacenicreditur,&:adfa<br />
crametu baptifmi peruenicur.<br />
Quod ergo cue lefus ille<br />
t,<br />
populo fuo,hoc niic & vcrus Icfus p miniftros luos,dicic po<br />
puloChnfiiano.Qn^ideft.n.aliuddiccre.Parace vobis cibiun<br />
ad diem tertium, mfi.Trinitatis fufcipice facramentum .<br />
b K^-.bsntls qHQ(]ue. Adaman . Confiderenius quam fbrmam<br />
tcricanc duar & femis tnbus,qua: per Mofen hereditateacci<br />
piut,&: quam reliqu? nouem & femis, qua; pcr'Iefum repro uc*<br />
miflionem hnc fan6tr ccrre. C^ui per Mofen accipaincporcionem,oes<br />
prime geniti Hint. Ruben namque primogcnitus<br />
eft ex Lia,Gnd ex Zelpha,ManalIes ex fiha faccrdotis He<br />
liopoleos,vxore lofeph. In his ergo ta tQc adubrabaC" diwiu<br />
S for-<br />
taret/intliafaccrt -/e lofue in principio/ui ducatus , ft<br />
eumdirigcretin [HIS attibus,diccns: Non dimictam,neq; dcrclin<br />
quam ce. &pofltafubd)t*riNolrtfiCttKKy &.fioli timcie:qm<br />
dnsDeustuuscecumcftin oibusad quxcunq; perrcxeris,<br />
& idea non videiur conucnieny.quud dww.nminprincipiofui ducitur<br />
dimiftnt tumftc agere fyiriiuprnprio
I<br />
, P,,, ,<br />
,<br />
..<br />
IC<br />
,<br />
ly Glofordm.&NicolaJdeLyra. \(><br />
!<br />
I<br />
i<br />
,<br />
,<br />
I .Mil<br />
1 M n ,<br />
IjlllCI-<br />
. n!<br />
,uim. Vmm. impiimo'V-mi'is ||,<br />
S.-t p'lM-.ili<br />
rinpl.i.<br />
nnnni I<br />
n<br />
UK-<br />
! :M|M"|<br />
ilHIIIt<br />
.. mlli". atl him,<br />
|< ilai, i<br />
, "inniiMr<br />
,11 Iniil .jilulo<br />
.1 |<br />
,i ii.illllim , ml M.I<br />
ii, l.il. nil. s nlllu'-<br />
l I<br />
I"<br />
I I'lMII<br />
lnl.ii.-.ilui(m,i|iiin.ilo<br />
II il*< U i<br />
. inllinii Mu<br />
ie(1 ,n<br />
Hi. In, nv, /,-N:<br />
;<br />
, riillili<br />
'.-<br />
'!'">"<br />
,,,,',. i<br />
'<br />
l<br />
iu. i ,r. .1 I. ( i.'s , & mo-<br />
dtftit<br />
inlKiuni .1.' , .nurl.iii, l.s<br />
'<br />
1..UI.-..JHI non loin .|r \< ^nlit'j In.-<br />
I i, -mvpopnli -lu mis !i.-.ni!:,.uui boi-ns]<br />
ii i Mihuv.vil<br />
u-li;--, fiii.qiiii dctrin*<br />
Illl.lOvNllOi IIMllulo.Al j ..vIvlUUll .lliOIUili loll. I<br />
,<br />
'<br />
IDJ<br />
ml VI ..-mi ni.i.ii<br />
i. nc no u-tii.li .1 ,|.| i\i>u vi-<br />
11. il: ijcrai ipii I<br />
I '. inn n, ll nun<br />
.u> i IVLII mi. .!., i rinii<br />
i ;iii.'i ,) nci mur.'.n, i<br />
'<br />
16<br />
i mululiMlli's.ii.-i |,|nus<br />
i<<br />
.1 i.n HIT! \ il iti.nin.ilt<br />
llli-,|> ,, , Ii hint S> Imt.i<br />
iih.t.'Uiin<br />
iV t ;; ,i m,\- Am.ilc<br />
I Ii., , III II. IS 1,11-1 '-<br />
nc.Si il vli lilusdiixif i-Kcr-<br />
t iin.iini ,|ii:n,j, regCS liinnl<br />
t.!lllll,t|<br />
!!<br />
lul|i(.'iu!nnt'in I;;<br />
Dlliii ;o p. nn, i iir'ul.n,<br />
ll|,,|llM<br />
' iiiin.inl' oiniu's, I.HI-<br />
,|<br />
i'l nn U'li.iin in nninmi.luu<br />
tcinlac, &incl HI .-iin.nuii.li<br />
iu in.ilin.i (I, t in-lit.<br />
n -H 0>W.-'.i.'/iM' (>t.(tr t<br />
non v. ilvi( liiillnliliiplil.'iiiinlmit, ijuoi mn oj-ci .1 -onics<br />
/i/n/'.i (.muni s. I'loiopms. ('.iiuimi<br />
.ul ii.K- (mil .nl.liiil.i-. C^ii.ihs i-i.a I'.uitns,,!!!! U'l'.is.ai.li'M'tj<br />
li ,.| ipluis.jiuu|,\-i-ibislii.<br />
( 'Iu U lo i<br />
i 01 i<br />
MI 1 1, t.i i-il,-iln\i,;;i,|n.i<br />
Imt.<br />
in ii i nun i. ill. -., .1<br />
pi.i<br />
I'. ,i i o 1<br />
1 .1 IIK ti lol il.ino<br />
p.'i<br />
in. hi mu\<br />
p, .li-u-i nli-iiim illi,(^iios.ili,|ihspiin.nn li .jiiiims<br />
MS . -Hi- In 111 Irs , t|in poll j'.i.ni.i K ,-i- nun Inn n , pollu .la-cir,<br />
;.: mn poll vu. mi iinn luk-lilnis i<br />
ri(.ini,,|u,<br />
u-<br />
-,|n..t<br />
1 1. 1 is mi. ibns xiii'sl. i Irpi.iliitfiiim mill nun , li I', in Ins Jc<br />
I<br />
.plu li|-. u 1 1. a m . C<br />
.JIM<br />
oi ir.tlnos \ n ii, -. i imn np.n.<br />
1-<br />
||<br />
Id .M. ipnli,.|ii.ili h,'<br />
in 1 1 prmlit vri/ut nicnnHi .<br />
.:\,nt,vi. l'io. opuis.i l.ciilmoili i-u.iCliri*<br />
t<br />
i Mi<br />
i.o.<br />
I<br />
f i)l>>l.lIC.<br />
I , ur.<br />
.i/'.i'^.ij/c.x ///(7 />rw.i, AA.IJ.<br />
\t Kn|vitiis. Kubenjtis,teGa . I ;<br />
p. it<br />
liniu ti.inliiii bonuv.loJvM ,iV uns .i<br />
|<br />
pi.rl<br />
tn.s inu.ii u i<br />
..i \ urniiiini, \ liiinliu-i j'ppnhisi-ni-. U) p<br />
iloi.tun.iiui :us, iS. Yi.iinuitotin.iu.Mijnlu<br />
in up<br />
Li.t.Comm*<br />
in iJ<br />
F
Homil.j.<br />
1. i.Com. in<br />
Iof.co.lo.<br />
fHcKti.f.<br />
Jacob, t.d.<br />
;>.q.l..cum<br />
Horn 3<br />
MJI-. ?.a.<br />
c<br />
Matt* i.e.<br />
lof,ue Cao. II.<br />
ip,<br />
C A P. IJ.<br />
'-"^.If.cr. Sequitur. Duos vi.cx. # Rabbi luda. Ex-<br />
fabrilia<br />
ploratores inftrumenta habebat in manibus,<br />
vt fabri putarentur. R. NchcmiV>s.Simulabant<br />
fe<br />
figulos efle, &: fichlia per cam caufam<br />
vcnalia proponc-<br />
bant,nr alicui cflent fufpecb.<br />
# Author libri Tanhuma:<br />
alter erat Phi-<br />
Exploratorum<br />
neesEleazans pontificis filius,<br />
alter vero Caleb.<br />
5* Rupert. Cum qtiodomin 9<br />
crat, cui & dixeraf, truths uobis<br />
poterit rc/ittcrc &c. ipfe exploratores<br />
mittit. Non ergo quifqua<br />
vilom negotio tantum deceleftibus<br />
vt n5<br />
prejiimat prefidijs,<br />
eria ipfe<br />
fibi affit,vjgilando pro<br />
facilitate ingenij , laborando<br />
portionevinli. Na Iicut mini-<br />
diumis dubitarc<br />
ir.g fidei cft,de<br />
promifliSjfic nimie. temeritatis<br />
vel pr^fumptionis eft , citlefie<br />
per miracula pr^ftolari opem,<br />
ociofe fedendo manibus copo<br />
fids. Hominis namqueeftinci-<br />
ingrefii<br />
minct Rahab.& quicuerutapud earn<br />
a fDubolo.velmudo.quinuJtc.id.ud.suarrLre explorat<br />
runt f/.Merctrices aut,& publican; credences b^ptfsati liinr, D<br />
iicut meretrix exploratores lofue fufccpir, p. quos ?.b itcriLi:<br />
immic^getiscnpitur. Rahnb mtcrprctatur latitudo, hax Al'cgorice.<br />
cftcccleliaChrifti , qua: ex pcccatonbus tanquam exinc-<br />
retr'Ciu'one colleCia dicit . eli ^Anguiius mibi locus , ficmibi<br />
locum fbi h.iblteni , & c&tr. CAP. H-ts<br />
ir.<br />
autewnnbi iiitis f Chriltuj.<br />
enu'iinif ? fit ad<br />
dicitur . D'd.vt ^es<br />
Ifit ergo lofue<br />
a fDuo tcftanjepta.Tt crcdcnriura fide,<br />
vsl rebelliuin i:itjd=lita:ciu probaret an<br />
toad icntuin iudicii ,<br />
de Set! duo a<br />
s viros ex-<br />
ploracorcs<br />
I abfcodiro<br />
&dixitejs:Ite&cp/i-<br />
Hunc mundum.<br />
derate terra vrbemq; Jericho . Qui pgentes t<br />
a fEcclefiii ,fcilicct dc gcntibus con^regitz, qua: ante in delidci iis tanns fornicabatui<br />
cum icio is. Vn^c.M-iecrkes piarccdent<br />
vos in regno ca;Ioruni.<br />
funt domum mulieris Irnere tricis no i<br />
greffi funt hue per no<br />
explorenc<br />
terra .<br />
vc<br />
Mifitq; rex lericho ad Ka-<br />
qu-ni<br />
extends 'tenturij tua.<br />
tuas . &<br />
Hxc eft nien-trix cui , Salo-<br />
mon, qui price vcnic i.iccre eoru,quct-<br />
in cdis funt, & qua' in<br />
ttrns, reddi vrjum milk mian<br />
tern. IJla vcro,qu^ mortim ha- ^<br />
bebat mfancem prioris populi<br />
eft fynagogn,ue] eorum, qui in<br />
hejeiimdeclmaueriint.H^caii<br />
te meretrix exploratores Icfu<br />
fufcipit, & fufceptos in fupiori t caupop , .<br />
CMmcntlS- im<br />
pcrmanct. Ncc folum in<br />
ipfe<br />
fupcnonbus permr.nec , fed<br />
& meretnx,queTufapiccx me<br />
retrice fit ,pphetcs. diciccnim.<br />
hab,dicens: fiduc viros , qui venerunt ad te,<br />
pere,Dei<br />
& ingredi<br />
funt domum tuam .<br />
S'cio quia uvminu* tradidic vobis<br />
Explorato^<br />
autem perficere .<br />
Adam. Mittutur a lefu explora<br />
tores ilencho,& fufcipiut a me terram hanc,&c. Vidcs quomoretrice<br />
Rahab . ifti Exploratores pnt angeli Dei putan,m do olim meretrix impia, & imirmda.nuc fpuifcmto repleta<br />
illud. Ei ce mittoangelam meum ante faciem ?4>,eirc.^uod per eft,de pteritis confitetur, de prefentib. credit,de fiuuris ,pangclos<br />
inuifibiliter , p loanne vero vifibiliter coplebatur. phetat.Sic Rahab dilatatur, & proficic vfqucquo^ omntnr- *<br />
Decuuis baptifmo dicicur, \-{uia Scnb*,& Tbarifai non credide raexiuitfonm eoru. Scd & laphet dilatatio interpretatur^i<br />
N I C O L A V S ^ B LYRA.<br />
liltergo loi". Hie d>.{cribiture\i>ioratorutn miflio. vbi<br />
j,cproceditur, ijuiaprimo exploratores mittuntut.ftcuao<br />
a muliere ibi.<br />
abfconduntur, Tollenfque mulier.<br />
te> tio abfconfi de reauiruntur ibt .<br />
patio , Necdij ob-<br />
dormierant.^4^(3 cum ccrtofigno dimitiuntur , ibi.<br />
Dimifit ergo eos.quiato ad lofuc reuertuntHrjbi.llli vero anibu<br />
lantes. Circa primumdicitur.<br />
i Mifit cr.Iof. Hie dicit l(a. Sa.ejuod miff-') iflortim exploratorum<br />
faciafuit ante terminu luttus mortis Mofi,quodprobatjic,
G.T<br />
4? A<br />
ra fed vc folucc<br />
mclionb. * b~-<br />
dicndo acquire<br />
rct.Prcftacur enim<br />
plunnuim<br />
ir.Uis, quiicrcgere<br />
nelciunr,<br />
t abfcendit- cu libimecipfis<br />
no comittutur,<br />
fcd fcrui mint<br />
fuper tedO.<br />
M tr.i7 c.<br />
l.ucx. l.C.<br />
Glofordin.& Nicolai deLyra.<br />
20<br />
#Zon.iras.Fxn!orarorcsHicricu:i;hcm mi Mi, vrbctota T><br />
ipfcformam Gentilis populi gcrebac. & Chanaa piicr fern;<br />
ci fub'K if a patrc, & fratri (no Sc in forma coru,qui ex circu<br />
ciiionc- faUiacMn quo m.rada bcnignitas, & prouidctia Dei,<br />
q voles Tx-ccatori Cha pftarc rcmed.u, & falucc.leruum fcciim<br />
tratnbus fuis.licut Lfau fratri fuo lacob non vc i- viros illos<br />
, ignotos,ancc<br />
Solis occasu,apud fe cocnatos diiccl<br />
iaccnt mclion-<br />
bus.Vidcs,qua<br />
nuilca bcnignitas<br />
dni , quam<br />
abfcondic aunbusvulgi,&<br />
vcr<br />
bis flfpcnorib"<br />
ne feruus<br />
tcgit,<br />
mains, &mgra<br />
tus cotemptor<br />
cfficiatur ii in<br />
mifcricordiado<br />
mini fir intcllc<br />
xcnt bonitate.<br />
^Procopius.<br />
Proponit fcrt-<br />
meretncis vita<br />
res quinpe funt , & omriem terram cofiderare vencrunt-l<br />
ir Tollenfque<br />
, fF,dr'.ir,. rudleconfcnuni. j<br />
mulirr viros abfcondit, & ait: Fateor,veneruntadme,fed ncfcicbam ]<br />
vndeefTcnt. Ciicjueporra claudercturintenebris, &illipariterexie-<br />
runt , ncfciocjuo abienint. Pcrfcquimini cito,&comprehendecis eos.<br />
Ipfa autem fecit afcedcre viros in folariu domus fuse, t operuicqi^e cos *<br />
tftipula lini quo? ibi cmt Hi aiit,qui miiTi fuerant , fecuti funt eos<br />
per<br />
claufa eft. *<br />
via,qtix ducit ad vada lordanis, illifque cgrelfis,ftatim porta<br />
Nccdii obdormiuerant.qui latebat,& ecce mulier afcendit ad eos,* & 6<br />
ait :Noui quod diistradidericvobis terram. Etcnim irruit in nos ter-<br />
ror veftcnScelan^ucruntomnes habitatorcs terr?: *Audiuimus,quod I<br />
ficcauerir'dominus aquas maris rubri ad veftrum introitum , quando<br />
cgreflieftis ex ^^ypto, &qua:fecen'tisduobusAmorrhax>rum regi-<br />
bus,qui erant trans Iordanem,Sehon,&Og, quosinterfeciftiSj&hsc<br />
audientcspertimuimus,&:elanguitcor noltru, nee remanfitin nobis<br />
fpus ad introitum veftrum. Dnsenim Dcus vefter.ipfe<br />
eft Dcus in coe-<br />
a 1 raftuin tacit pro faluce luaA fiiomm cum rctlamcr.t's dn:nur. .<br />
lo furfum,& in terra deorfum. t Nunc ergo iurate mihi per dominum,<br />
vt quomodo ego mifei icordiam feci vobifcum, ita & vos faciads cum<br />
domo patris mei , dctifejue mihi verum fignum , vt faluetis patre meu<br />
,<br />
fl[Te ' Ilh llc ;*<br />
.<br />
m tlici clul1 ><br />
'f.<br />
allUSallO<br />
iProcopius.<br />
Ingcnsquoque<br />
fapuin R.ihab<br />
elucec,ab inqui<br />
fitonbus cmm<br />
intcrrogata, ad<br />
(e ingrcHbs no<br />
pcrncgat,<br />
mod:cu enim<br />
mere<br />
( im-<br />
di bile eft, )veru<br />
T'Hii. i.<br />
Anil.ll.<br />
flntra.tf.c.<br />
buntur , pcrfccuturi<br />
eos .<br />
Com. in Ii<br />
illud ,<br />
fide cocihatiic.<br />
Subimuhc. 1^*<br />
per film hanc di-<br />
tio,qi.ia,' pnncipioht<br />
, feruta-<br />
cioiiiscaufatiuf<br />
fee.<br />
* lofeph.Tu<br />
multu fedato ,<br />
Rahab dcdu-<br />
ptates , rcgnutj; tenebrarua Saluatorc miiios tuagelii pra?dicacorcs:<br />
s t it<br />
ftiptti;<br />
IJII.IS<br />
tas hobcbafl<br />
per.<br />
E<br />
t infra 6 ct.<br />
li.j. Anu.t<br />
Heb n.<br />
Tic.^.<br />
i. - quo maeis ipfius<br />
Anti.c. r.<br />
rmitatione admircris.Quod auc viros cxci ccns viros, &: pen'culum proeorum falutefaciens fuum,q ii<br />
pcrcert digoataadmirationis nihil hec . Quid enim caupo capi in corii occuitatione pocuiflcc, nequaqua Regis fupplicia<br />
cuafiilec , fed cu oa.ni domo peffime dcpcrillec,rogabac<br />
vt habcrent fui mernoria , &: duin Chananxoru cei ra obri -<br />
ncreut,hmus falucis repefatione eos iibi conferrc polcebar.<br />
J.tAu^uit.Quod fcnpoim cft,DcumbenefeciiIecum He<br />
brgisobJK'tncinus & cii Rahab merccnce , non idco factu<br />
eft quia merits fun: , fed quia in homines Dei mifcricordcs<br />
fuerunc. Non cii in eis rcmuncrata fallacia,fed bcnc-uolcntia,bcnignitas<br />
mecis,nQiniquicas metietis.Illa Ii afuisciuib.<br />
eli'ec<br />
occ:fa,,{i mijTencordi^ opcre , vica ifta pretiofa in -jlpe<br />
ctu dni moi'te finuiiilec, & cru,a exploratores eius bcnericiii<br />
inane non fuillct. Pcoiudc,quia pcregdnos homines Dei fu<br />
fcepithofpitio, quia in eorum fufceptionc pcnclit.ita eft.y.a<br />
in eorudeum c redidic , quia diligcncer cos occultauic, quia<br />
remcandiperaliain vidconfihu tideliffimu dedic ,ettu^:ic<br />
Hierufalc ciuib.imitanda lauditur . Quod auc mentita elt,<br />
ec ibi<br />
fialiquid pi ophcticu intelligencer exponicur non ta-<br />
,<br />
men imirandu lupicncer proponicur , quauis dcus ilia bona<br />
mcmorabi liter honorauerit,hoc malu clemeccr ignoueric.<br />
& Riipcrtus.Spirit'jaliterRcgi Hiericonunciatua;c-^,ve<br />
niffe ab lofue milfos exploratores , quando principi huius<br />
minus? fidesautemeiuscftmuifica,dnum<br />
mudi diabolo reipfa copercu eft vcniflc , p pricip^cu aereas<br />
enl<br />
coficcturad hunc modii. tiominus D'us tu-ts Domwus eflvnictts.<br />
Eftvcro hxc mulicr cuiufdum in marganc;c Into detolli in<br />
ftar , qux cxitu Ifraclis ex Aegvpto non afcribit dijs, verum<br />
audiuimus insult, qii'M.i Dofiiintts Dcus vrftcr e$it cum ,/tegyptits .<br />
Acqtffamanon percepic,diuinaopcpcr fidcarripuit. Qua<br />
.-<br />
re ca admiratus Paulus inqtiic Pcrjffcw non periit Kjbab cum<br />
im>cdn':s. numeru om<br />
qucexploratorc.sfufccpi:,ca[Viquein<br />
nium fanaorum reteri. Ccccrurh,lucuIciKani figuram Ecclelicgentilispr^tulit,<br />
qu^priusin f.<br />
Cjp.i 7<br />
repcntc pr^cepit comprehenfos adduci, vc<br />
.<br />
F<br />
1. Com.in I<br />
cos corqucns agnofceret.quid agcrc<br />
1<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
volentes adeflent.<br />
Zonaras.<br />
Tol.mu.H/c exploratores abfconduntur. Ijta rnim muUer andi-<br />
tis mirabUibMs^u/t Dcus ftceratprofiltv iffad credidit wfam fffe ve<br />
ruta Deum>&pcr confccjucns implctiirti promi/fum, quod ciifeccrat<br />
de terra capienda^& idco co^itans defalute fua jp:r:tn;Ji,& c->rpo-<br />
rali,&fu confenxninitetii,fal"4'iite*ploratom,vtj>eos cu f
'& ipfo mu<br />
o hjbinbar.<br />
r infequentes.<br />
Aft.j.<br />
in lof.<br />
Act i*.<br />
B<br />
Homii.j.<br />
c<br />
Lucx.i.e<br />
21 lofu<br />
Cap.<br />
II. 22<br />
dicatores , & qn dc cordibtis hominum.dc tcplis,vcl fimu- lud arhkror indicarc , quia fcneftradomii illuminat, &T c D<br />
lacris gentium ilium eijci arptum eft. Mifit ergo rex ifle fi tantii luminis capimus, quantu fuffiaat oculis noftris,& vi-<br />
lioru fuperbix,&<br />
dii ingeffit, (rd tanquam per feneftram per incarnationcm<br />
fua fecit nos lumen deicaus afpiceire. Ideo mihi videturii-<br />
& matrem ; fratres ac forores meas,&omnia<br />
rex lericho, i.ftuhitia%prtmum Neronem fm.-& incarnario Saluatoris non nobis<br />
intc-grii dcicatis afpediaboli<br />
lidorem prxcipuum, dcinde Domitianum deinde<br />
,<br />
Traianum,deindecxteros omncs, hominum quidcprinci-<br />
, pi'S dxmonu autefatellites.<br />
Jfti dixcrunt ad Rahab.id eft<br />
gnun'i falufis per feneftra datum,<br />
quo falutem confequan<br />
turomnes, quiindomoeius<br />
funt. Qu.e aliquado mcretrix<br />
mano diffufam , qux Chrifti<br />
Apoftolos fufceperat.Edwc W<br />
*<br />
ros,&c. Hoc dixcrunt editis t<br />
nouis legibus, profcriptionibiis,gladijs,&<br />
ncuis tormentoru<br />
vt Chrifti no<br />
generibus,<br />
men,&: Apoftolorum f\dcex<br />
tirparenr. Ac alia nunquam af b<br />
fenfum pi^buit talib.jmp,&<br />
fidei margarita abfcondit, &<br />
fua potius<br />
vita prodidit.<br />
Sic<br />
Paulus Damafci quum folus<br />
quxrcretur, a fratnbus p mu<br />
rum volcns fubmiflus eft in<br />
a lAnima. noilrafn pro yobts y etc.<br />
& Procopius . Itacarceris<br />
cuftoscumfufcepiflct Paulu<br />
& Silam,quib. credidit,inq.c:<br />
9<br />
Qydmihi,ft ferncr,faclo e.op<br />
?<br />
Cut Hit: Confide domino Icfa Chri<br />
^o.itaenim tu,& cuda dom9<br />
tua feruabicur . Et confcftim<br />
capitib. facrx tinctioni fubmiffis,<br />
veru reccperut fignu,<br />
fanguine videlicet cocci neu<br />
Chrifti pro nobis oblati. Obtcftati<br />
porro etia funt fidelibus<br />
<strong>The</strong>flalonic^.paratos effenofolu<br />
ipfis impure<br />
Eua-<br />
geliu, verumetialuas ipforii<br />
animas pro ipfis cxponere .<br />
b Demi/it ergo , valles incedcre,humilia,&:<br />
dcieda refugite, qux excelfa funt,& fublimia prxdicate.Ipfa<br />
aut pannum coccincum ponit in domo fua,per qcf faluet'<br />
abexcidiociuitatis,coccineu,f.quod fangumis formatn gerebat.Scicbat<br />
enim,q, nulli eflct falus,niil in fanguinc Chri-<br />
fti. Daturetei hoc mandatum : Omncs,quiinuentifuerinc<br />
in domo tua,faluabuntur. Si quis ergo faluari vult,vemat in<br />
hac domu,in qua Chrifti fanguis in lignu eft rcdemptionis.<br />
Na ipud eos,qui dixerunc. Sanguis eiusfuper nos, & fuper Jilios<br />
wo/^oj.Chnfti fanguis in danationem.Pofltus eft cnim lefus<br />
in ruina,& in refurredione multoru. Idco contradicentibus<br />
iigno cius crticitur fanguis ad pocna, credentib. ad falutem.<br />
Nemo ergo extra ecclefia faluat . C^ui foras exit,mortis fux<br />
omnem C9gnationem tuam congregauens in<br />
a In Ecdeliara. b ^ Nemo extra ccclefiam (alu.itur.<br />
do a<br />
mum tuam .<br />
QJJI oftium domus mx egrefTus<br />
fuerit , erit<br />
fanguis<br />
in<br />
ipfius caputeius, &nos<br />
erimus t alieni. Cunctorum autem fanguis,qui<br />
tecum in domo fueriiit,rcdundabitin caput no-<br />
ftrum , fi eos aliquis tetigerit . Quia fi nos pio-<br />
dere volueris , & fcrmonem iftum proferre<br />
in medium , erimus mundi ab hoc iuramen-<br />
I0<br />
crat, miidriia eft i aqu >,& fpu<br />
fancto,&ii< (imeUiiie Chrifti.<br />
*<br />
d iiinoxu. -34 Ircnxus Mar-<br />
tyr.llahab fornicaria, ( perc<br />
Ecclefia ex gen ti bus collects<br />
manifeftabatur ) femctipfam<br />
quidc pdenauit , q> etTl-t getilis,omniu<br />
ptpru rea.Sufcepic<br />
aut fpeculatores,qui fpcculabantvniucrsa<br />
terra, &:apud<br />
fe abfcoditjPacrCjf.iV Filiu,cu<br />
Spintufanito<br />
ciuiras in qua habicabat,cocidiflet<br />
in ruina,Rahab pferua-<br />
. Eccu vniuerfa<br />
ta eft, cu vniuerfa domo fua,<br />
fide iignicoccinei.SiCj&Dns<br />
dice bat Phanfxis , cj. aduentu<br />
cms no excipiebat,6c coccint<br />
fignu,(quud erac palcha,rede<br />
pc:o, & exodus populi ex Ae-<br />
gypco)nullificabac, l^ublit-jni, '<br />
C7 wer:.tricci recedent vos in<br />
.^Aug.M:-rccnx^^;; In<br />
fufcepit nucios, i<br />
prxfumpfit<br />
promiflione , timuic Deu,cui<br />
didu eft , vtp feneftra tiAitte-<br />
'retcoccQji. vtin frotc hcrct fi<br />
|inn oxii.<br />
.<br />
gnu fanguinis Chrifti, Eccleiiam<br />
.<br />
gentium fignificautt<br />
* Procop. His fimilia Mo- Coram.m lof.<br />
fes^uoq; madauit, vt fanguine<br />
poftes vngat, & limina,ne<br />
qiiequilqua domoexcat,quo<br />
vaftatoreeuicct. Vbi EcclcfiC;<br />
figura crat^qucadmodum hie<br />
quoque in domo Rahab, nnncquc fidei con teflio per fune<br />
ngniftcatur. C^uicunque igitur fiduciahabct in ouili,Chnfti<br />
figno notatus maneat.<br />
J< Rup. Funicul 9 coccine 9 9<br />
in feneftra Iigad ,tirul 9<br />
cpafli6is Comm.inlof.<br />
caP- "<br />
dnicXjinter oculosecclcfia: iugiter pingehd*.C6eoinc' iiicj]<br />
i frotc.<br />
funicul',fanguincue crucis fignaculu iugiter plgedu<br />
c EtpatretHU. # Cypna. Fons non file Ecclelia,nec (cindi ^-^<br />
aduerfum fe,aut diuidi potle,fed infeparabilis domus vnita- gnum ,<br />
te tencrc mamfcftat diuinx fcripttir^ fides, cu de facrameto<br />
jptiwndis<br />
pafchx (& agni fcriptu (it .in domo vna ^oiut.<br />
comcdctur. Qd ite circa<br />
Rahab exprclTum vidcmus,cui dr.- "Patretuu,^ mam',quo<br />
- "---<br />
fa ^ ,<br />
crameuto dcclaratur, in vna domu folu.i.in Ecclcfia,viduros,&<br />
abintei itu mundi eualuros,colligi oportere . Quiffs<br />
aut foras exient,idcft fi<br />
, quis quauis in Ecclelia gratiam cofccutus.rccellent,<br />
&: ab Ecclelia extent, reum fibi futurum.<br />
Jc Idem. Stare tu,& viuerc pucas polle dc Ecclefia rcccdcte?<br />
Sedcs fibi alias, &: diuerfa domicilia conccdentcm?Cum cli<br />
dum fitad Rahab , in qua prxformabatur Ecclefia . Tatrem<br />
tuum,& matrem tuam, & fraircs tuos<br />
colligcs ad in dui<br />
ttipfam<br />
tuam, & erit t omnis^qmexieritojtiumdumustu foras,nns fibioir.<br />
f QHioJlium domus tux egre/ftui refpond.Anim.no.&c. Hie accipitiir animapro toto bo<br />
mine,(fnia cjl pars principalis homais^>elpro ipfa vita hu;nana^u
i.j.Annc.i.<br />
, diccn<br />
fere.<br />
Eiuifio.<br />
mara fccerjr, Un<br />
gaiiipft^<br />
eft in ca-<br />
futc.<br />
g!onof.jUi:-t q<br />
di.-.ti fjtit 0-<br />
'<br />
illti<br />
probantc S.iluatorc:<br />
\temorcro<br />
R.ili 'ibylonis.tcictiu<br />
me,<br />
GIofordin.&NicoLi deLyra.<br />
to,quod ad iurafti nos. Etilla locnri<br />
rcfpondit:Sicut<br />
cftis,ita fiat. Dimittcnsq;<br />
eos, in fjncltra.<br />
vtpergerent, appenditfunicultlcoccinefi<br />
lllivcro ambulates pcruenerut<br />
ad motana ,&maferun[ ibi tres dies,<br />
donee reucrteretur* quifueratperfecuti .Qua:rentesenirn per omnc<br />
viam.non rcpererunt cos . Quibus vrbcm ingrefiis reuerfi funt, 5: de-<br />
fcenderunt exploratoresde monte, &Iordaue tranfirrllovencrunt<br />
'<br />
'<br />
f -acres flmr ,<br />
4<br />
: D<br />
omnrs p.T vnii<br />
(illm<br />
u>crn..-urn<br />
li<br />
g!1<br />
Chri':<br />
n:if<br />
Th?od;irer.<br />
f r ,. Pi-ilioncs c<br />
adloiueniiumNun, narraueruntqueeiomma, qucc accidcrant hoi . 4 r<br />
><br />
q-.iicuauc atqucdixerunt<br />
aeulcuDeialicftras,&<br />
timorcpro(tratifunt cunclihabitatores eius. *<br />
roriun V nide<br />
.<br />
: Tradidit dominus omnemterram hancmmanusno<br />
<<br />
m , angufiiaci a<br />
peccatis , denigrati<br />
in vitijs , co:if:vi.int vericaci.\<br />
vcnicdo in vna domu Rahab,cognati fiuc,& qui vcro funt cxcra illam non fruuntOT ztcnu vita .<br />
T ibis cnim<br />
., 'j facie nolm<br />
,<br />
falus per Ecdc- Jtic ,<br />
t>| , to , tHUi prpuemt, viderunt noi.<br />
fraties<br />
N 1 C O L A V S D E. LYRA.<br />
I Appendit funicu. id efl.fljtim cum appendit, nc obliuioni dare<br />
vt hoc exploratorcs vidcrent anteqnam recedcfcnt .<br />
9 Ilh vcto.Hicexplorxturcs jdlofuereuer.wttur t ta-<br />
pr&initlhur<br />
mtn u:itatiu eotum tribus da-bus in montanls .<br />
,<br />
CAP. III.<br />
ftndo vidtritis . ! lofc.<br />
Icfus tran fpofuit cundtum<br />
cxercitu,totamq; multi<br />
tudine tali modo. Precedcbac<br />
quidc<br />
faccrdotcs t)apce4 arc5,<br />
dcldc Leuitetabcrnaoulii<br />
&: vafii 3qu9^d focrificioru mi<br />
niff cria writ nccclTiria defere<br />
tcs. ScqucbaturauteLfuitas,<br />
per<br />
tribus fuas omnis oxercituSjhabens<br />
in medio infantes<br />
muliercs . Mctuebant<br />
atque<br />
cnim propter cos, ne vim pa-<br />
, ccrcntur n flLimine .<br />
< Rabbi Letii.Finiturninm<br />
erat triduum , incipient? ifta<br />
hodte , q ad decimu die menfis<br />
cum pdncrct,pftiruta crat<br />
traiciti5i. Vera luceclFc cxpe<br />
dtata moncnt ilia<br />
in luce Midi<br />
3<br />
Reuerfi<br />
3<br />
Rcuerfi func. fciUcettxptoratQiKi demont.inis ad Locuiu vbi e-<br />
rattranfitus<br />
lordanis .<br />
4 Atque dixerunc. ^fcfi Jiccrct, : t* cerium eft acft efftt fattam-<br />
Et caufj fabdiiur ciiwdicitHr .<br />
5<br />
EC timorc proikaci ta:ic. id cft,nw hahii* virtntcm re{ifl.tdi.-<br />
P. tis ' III.<br />
culcu diuinu fceli- numc^p E<br />
. .<br />
r_ :<br />
^' j L n i cicraic:tionc,bcil!qiicaufpi-<br />
< Gitur lolue de nodle con .<br />
cio . Djniq vc hac lp f.)exp.a-<br />
furgens<br />
mouir. caltra e-<br />
gredientefque deSetive<br />
nerunt ad lordanem ipfe<br />
tionc permoti binniu am mi<br />
attcntiores effencad confide<br />
randiim , quod<br />
miraculum.<br />
fattuiu ibarur<br />
& omnes filij Ifrael , & Aug. Scribe populo dicunt:<br />
. .1 c ^<br />
morari font ibi<br />
per tres 4<br />
Cum videritis area testimony D i<br />
aoflrh&f*ccrdote*,etLeuitaspor dies. Quibus cuolutistra<br />
fieruntt prsecones per caftrorum medium, &<br />
tclamare cocperunt. Qnando videritis arcam<br />
tantes eam,&c. iuflu eft<br />
Loge<br />
foedefis dominiDeiveftri, &facerdotes ftirpis<br />
Leuiricx portantcs ea.vos (e<br />
I quoq; cofurgire,c>: i ^ 4 ^ ,- * *^) _. ^i .<br />
quimini pcedeces,fitq;<br />
inter vos , & area fpatiii<br />
*cubit r 'ru duu milium.vt t procul magis videre<br />
f>ernottarur t t,&c. jpriusno ambulaflis n ea lata eft traicdtio vt ta , inflgnc<br />
} &cauetene appro-<br />
miraculu abomnib.pfpcduexploratumq; ficret . Deinde,<br />
vt vel vna nocte haberct populus<br />
jd cxpiadu quoda fandtita<br />
tis<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
C A P. III.<br />
Gitur It)fue. Hie confc'jitaitcr agltur<br />
dc igrc/fn Hn.t, ffiitur,vt babetur l
5 er<br />
.bau. e.ii.<br />
RaM.if.a-<br />
lofi<br />
uc<br />
j: Hvbrari.Tribns pafloribus Ifraelis cria infigniadonaco<br />
ccfTa fun:, Mr.nna quide Mofi columna nubis A.ironi,pute*<br />
Mr.riz mentis Morcua porro Maria,fublat 9 eft purcus,recu<br />
pcratuscame mentis Aaronis,& Molis. Moreno Aaronc,di<br />
fparuit<br />
Hcaiii 4.<br />
nubis coluna,& fi pofreaiic illis Mofis merito rcddi<br />
u.Mortuo Mofc , perieruc cria<br />
hxc,ncc poftca rccupcrata.<br />
a. Hodic inci. exalta. Adam. pinqucris<br />
ad area .<br />
Phil. .fe.<br />
Qufft.i.<br />
'<br />
COSD.<br />
c<br />
Multa prodigia ineremogcfta<br />
iunt,& nufquam dicitur exalcatus<br />
lefus. Vbi vcro ttalitur lordinis,dicitur<br />
ad cum.Hodieinci.<br />
exaUe,6"c. Exalcariocnim Icfu<br />
in cofpcilu pcpuli , abaptifmo<br />
filmic-exordium. Qui cnim ba-<br />
ptizacur , in rr.prce 1 -<br />
ipiius bapc.<br />
zatur, cuius mors in crucis exal<br />
cationccomplccur. Meritocrgocuique<br />
fideliutuc primum<br />
lefus cxaltatur, tu ad myfteriu<br />
baptifmiperuenit.<br />
vnde. Exal-<br />
taultiUu Duts, & donauit illi HO-<br />
men,quod cftfapcr omnc nomcn, etc.<br />
V <strong>The</strong>odoretus. Sicut lofue<br />
Icrdanem e-<br />
Dixitq; lofue ad populii:<br />
$ancl:iricamini:crasenim facietDomin'in<br />
ter vos mirabilia . Et ait ad facerdoccs : Tol-<br />
lite arcam fcederis , & praceditepopulum.<br />
Qui iuflhcomplentes tulcrunt, & ambulauerunt<br />
ante cos .<br />
Dixitque Dominus ad lo-<br />
fue . Hodie incipiam exal rare te coram om-<br />
ICuinuc ChijilUis cxalutur cum in raoite cius bapt-zatur.<br />
"'"" v > v<br />
l"<br />
'" iT *<br />
c ap.Iil.<br />
mittitur.\ r<br />
t\dc.J(apifmur o'luiam Cbriflo in lordane cranfmiflb cer-<br />
bus ,qui portat arcam focderis,& die eis.Cu s<br />
ingrefli fueritis i<br />
parte<br />
aque; lordanis, ftate<br />
in e.i. Dixitq; Jofuead filios ifrael: Accedite 9<br />
hue , & audite verbu Domini Dei veftri. Et<br />
ra promiffionis intrabis. In qua<br />
tepoft Moyfen fufcipit Icfus,<br />
noui icincrisdux.Tu auccm me<br />
mor tatarum vircutum ,qdcibi-E<br />
ex miraculo apud<br />
dito, innotuic cffe vir a Deo di-<br />
re<br />
quodfugijli,& tu lordanis<br />
quia<br />
co<br />
ledus,ita lefus ncftcr poft fufcc<br />
ue,fus<br />
ptum a loanne in lordane baptifma,<br />
do&rina? , & miraculo-<br />
es rurfumtln hoc, , fcietis<br />
inquit qcf dominus<br />
rctro,fHm,&c. Et refpon<br />
debit cibi fenno diuin ds:^ifacie domini mota eft terra a , facie dei lacob<br />
. QHI conttertitpetram inflagna<br />
X1<br />
Deus viues in medio veftri eft , & difperdct<br />
in confpedu veftro Chanana^um, & Herum<br />
fccfcinitium.Exdtat 9<br />
por- c thxum, Heuauim, & pherezaeum , Gerp;ero<br />
non eft adcptus , quod pnus [ r ~ oA i" rLr-c<br />
fjcu<br />
non haberMpatcfecit, quod j qjque,& AmorrhSU,& IcbufaU. EC- c *M ,.poilxlcns,vclpot<br />
cffe filius Deijdeclaratus eft talis,pacrcdiccnce,<br />
H'.c habcbac,vpocc,quiignorabat' ] CC area fcederis Dniomnistcrrsantecedct " feflio,vclncgotiacores,velmu-<br />
.-fl filius me vospcrlordanem. Parateduodecim viros j<br />
us dilccTus, &c.<br />
abl s%<br />
, jl f<br />
i -L i T/- i r f " i -i H;ffe & cot um<br />
6 Vt fci.&Tc.Clim mo.fui. perfigna mirabilia.<br />
7 Ita,& tc.fim. quod patuit per tranfttum miraculofum.<br />
8 Cum i n gre.ftie. Stc.Difunt Hebrei,qt ileterunt in lordane f-<br />
fc ripam^pcr quam ingrediebantur,qiiouj'que totuspopulut tran/tffet.<br />
& ex hoc dicunt<br />
qda alia, vt .<br />
patebit poflea<br />
Sed videtur<br />
falfum,pcr<br />
hoc quod in fine httius ca.dicitur. Sacerdotes,qui portabant arcam<br />
fcederis domini ,ftabanc fuper ficcam humumin medio<br />
lordanis. Ex quo videtur, quod proctfferunt vfque<br />
ad medium *l<br />
uei,vt populus iran/iret fccurius.<br />
9 Accedite huc,& audire verbum dom. Hoc dixit lofue pria<br />
cipibits populijn qtubus totus populus virtit.iliter continetur. T^on *<br />
verbum eius audire .<br />
nimpotuiflcttotUi populus<br />
10 In hoc inquic fcietis, q? dominus Deus viuens in mcdio<br />
veftri ctt.fcilicetper opus mirabile,quod non potefl jieri,nift diuin*<br />
cum diciiur .<br />
virtutc, quod exprimitur<br />
11 Ecccarca fcederis do &c. ^td cuius<br />
appropinqnationem fic-<br />
catffutit aque yvt exprimitur poflea.<br />
i i Parate duodecim vi.fcilicet ad tollendum. i ^.lapides<br />
de alue<br />
lordanis deficcando,vt exprimitur in principiofe.ca.<br />
1 3 EC oum pofucrinc ve.pc.fuorum,&:c.Hic exprimitur modut<br />
dcftccationis aluei lordanis.& patet litera.<br />
6 Vt i<br />
Igitur<br />
fucceflb-<br />
fuccefforeseuangelium Chniti per orbem portantcs<br />
quide euangelium bene per arcam figniflcatur,eo q ; tria co<br />
tinebacfpintualiter,quxcrant in area contcnta, f.tabul^p<br />
quas fignificabatur lex vccu,quam concincc euangelium ciusimperfeftionemfupplendo<br />
. SccundtimfuitvirgaAaro,<br />
qu^ fignificauic dignitatem rc-giam , & f.icccrdotulem, qua<br />
continccauitor euagclij Chfiftus,qui eft rex,& facerdos,5<br />
hoc continet .<br />
perconfequcns ipfum euangelium propter<br />
quod dicitur tuic<br />
euangelium rcgni,Matth.4.Tcruum<br />
ma-<br />
ex verbis eua<br />
na, per quam f ignificatus fuic cibus fpiritualis<br />
gclij . propcer quod loh. 6-g. Chrifto dixcruncapoftoli:.Dmine<br />
ad quern ibimusiverlia vitf ftefnf babes.<br />
m. TII.I.<br />
Ibldcm b><br />
\
i.Cor.<br />
\u.f ;\mi tratfJurruut lordaiiem , ft babctur cap.fcqu*<br />
mcnfts fttt&nprithus Heb.rdqrumjncipit a luiiationcpropinquion
B<br />
c<br />
CAP. inr.<br />
a T ^ij&tanmH. Aug.<br />
JL Qvrn in <<br />
cu calu & tc: i a<br />
fcanc ? An quoniam<br />
acternum aliquid fi-<br />
rum guificat ? iptiar-<br />
1<br />
terni efle no pyiTinCr<br />
Quauis poffit quo !<br />
in Grxco eft tm ?<br />
Miiw Latine dici viq;<br />
infrculum .<br />
b Feftinanilf/ue popnlus<br />
& tranfiuit &c.<br />
Adam. Q;n mare<br />
rubrum cranfierunt<br />
func , in<br />
baprizaci<br />
Moyfe,.&iniiube,&<br />
in man. DJ his vero<br />
qui lordanem fimiliter<br />
tranfeunr, poflijmus<br />
fimilicer di-<br />
cere,quiaomnes in<br />
Icfu bapcizaci fun
Glof.ordin.&NicolaideLyra. 32<br />
& a indlfillo &c.Semper cxaltatus eft Icfus apud patrcm , fed ucniiicur muhc perfcclioncs.Ilh vcro cft-gcneralia qceom 1><br />
A opnscU,vnn confpcctu no-*ro exaltcc ilium Dcus.i.vtalci- nium<br />
tudmcm Jiuinit.:t:s eius i o viofcimus.Hjc auccm fit fi lor<br />
d.tncm era it: ;!. nus,& van;> fjcramcncorum mummcatis<br />
Ifutura bcllaaiittcmur.<br />
b Trxcipe r~ct>doti!jHS.<br />
An^ Manda facer<br />
in fccontmet prrfc6hon cTummam.ldcpergoitj IK.C<br />
die mukc gcfta recapitulantur, vc auiltc pcifccboncs ad vnu<br />
diem peadcrcfigruncenc .<br />
d flo.lurr,fH UHj.Ex qn feepiitur fecudttm diflum Htbrto<br />
rK,ijuodpop4us If-fudtutcfuit ex vnaparte lordanis, & facerd ta<br />
cumarta in<br />
parte oppofita,& aqua lordanisiii medio currens.Iaeo di<br />
cunt,rjuod area *lntr tranftuit rju.imp6pul;ldeti,rfirt:t'nni:!um quia non efl vcrifimile , ejuod fcriptura<br />
tacutl/et tantu mirabilc jum quia innititurfalf6.fqnodfacerdotesfle<br />
terint in jluro lordanis mxta ripamper quint ingrcfft fitcrunt , quia<br />
fleterunt in media alnci t vt ditrum efl ca.praccdenti.Tum quia modus<br />
l''>qHendicxcji,>jar^uu-ttpropofiiumcumdicitur,vtafcendant,ntagis<br />
eft. Adoppvi'n:
Crat. 5<br />
inwg.<br />
A<br />
33<br />
lofi<br />
uc<br />
_. admirabilium, & authoris caru Dei que<br />
it.Cur non igicur nos<br />
cruciatum,mortisq; falutifc-<br />
vt cum<br />
ra:, &: rcru & Chnfto gcftaru imagines efhngemus ,<br />
e nobis<br />
quarlicrinc filij noftri , quid ha;<br />
figmficent, refpondcamus<br />
. Deum verbum homincm cile factum .<br />
Idem. ScxtLim imaginum<br />
rorum vtilitatcm fpedandu<br />
proponitur . Verum hoc duplex<br />
eft. Autenimliterarum<br />
monumentis in libris infcribicur:<br />
aut oculis fpcdandum<br />
fubijcitur -. vt cum vrna , &:<br />
virga pofita<br />
funt ad memo-<br />
/" *<br />
,<br />
Dialog, cum b # Fac tibi cultros lap. &c.<br />
Trjph.<br />
t acntos.<br />
Porro qui audaciores erant,<br />
nihilorninus animis cociderunt,<br />
verumcj; a<br />
quod Mofe<br />
praedidum cxtitit, omncsha<br />
bitatores Chanaan, &c.<br />
luftin. Martvr. Prifcusille<br />
lefus dicitur fecunda circun-<br />
cifionc cukris lapideis circu-<br />
cidiffepopulu,qcTfuitprzfagium circuncifionis, qua nos<br />
lefus Chriftus refecuic a lapi<br />
dibus fimulacrifque ca?tens,<br />
cogeftis accruisprarputioru:<br />
hoc eft, liberauitnosaberro<br />
V.<br />
tern alueu tranfiuit Ifrael lordane itlu, ficcantc<br />
dno Deo veftro aquas eius in confpedtu veftro<br />
donee tranfiretis,ficutfecerat prius in man ru-<br />
bro,quod ficcauit donee tranfiremus, vt difcat<br />
omnes terrarum populi fortiflimam manu Dei<br />
vt & vos timeatis Deum veftrum omni tepore.<br />
34<br />
nos mnncat,: ad imirandu incitent, ftudiose conficimus. D<br />
* lofeph. lefus ex lapidibus quos fingulipnncipc-stnbuii Lib.,. Ami-<br />
tulcrantdeprofundolordanis,akarc coftitnens, pro ftituro<br />
figno interrupt! fluminis , fuo illud facrifieauit D^o , tV fb-<br />
ftmitate Pafcfi* in illo loco did 9<br />
popul 9<br />
celebrauic, & om-<br />
niu que. c-is_dccrant primitus<br />
T1 r*l 111 t-^-% / ^i / *il^i.. _l_l_ . X. T*<br />
opulwiciffima polfidcbanc.<br />
# Procop. Erigic lapides Commeat.<br />
Duodccim partim munumenco<br />
filijs , partim terrori<br />
hofiibus, partim auccm dc<br />
vno Deo cruditioni. Res<br />
c nonofientatio-<br />
qucfalutiinfcruiunt.<br />
, 4 ifacerdotum notam figuramque figni- * Rupert. Vtrobique magnum fccuJdcnsceflimonium<br />
me virorum przftancmm imagines, qua: crcduhs bonu to iuciindu:mcredulis,mfteacq ; paucndum'<br />
nos CAP!<br />
C A P. V.<br />
ergo and. &c. Procop. Cummiracu-;<br />
lu percrcbuiffet, quotquotin imieterata im-<br />
pietate funt opprcflUnimis 'defluxerut quos<br />
armis depofitis, paciq ; intcntos effe oportet.<br />
trino,ideft, verbo lefu domi<br />
Nam lapIS & pCtra<br />
ca, quod<br />
fermones<br />
C intelligere, per quos tot errabundis prxputia cordis rcfe-<br />
Partci-M*. ^ Rabbi Mofcs Maimonis. Duris filici bus vfus eft lofua<br />
Lib.;, adu.<br />
w-Nenoch. non acutis .<br />
I K -. iJi. VJ gladioli's f<br />
Mc.<br />
Tcrtul. Qijia Icfus Chriftus nos introdudturuseratin<br />
tcrram promiliionis lade &: mdlc manantem , idcft , vita:<br />
a:terna!po{reffionem,quanihil<br />
i.Cor.io.<br />
dulcius: idq ; ,nonperMofen.ideft,non<br />
per lcgisdifciplinam,fed per iefum,idcft,per<br />
Euagdij gratiam,prouemre habcbac, ci rcuncifis nobis petnna<br />
acie , ideft , Chrifti<br />
pra:ceptis (pctra enim<br />
chrijius) idco<br />
lofuc nomine domini<br />
inaugurates figura lefus cosmominatus<br />
eft .<br />
lui'ue.<br />
Auguft. Qugritur cur dixerititerum?Non.n.unus ho bis<br />
circuncidcndus erat. Scd quia vnus populus eratin quibufda<br />
circuncifus,in quibufda no circuncifus : ideo diclum eft,<br />
neruns : vt circuncifus iterum circucidcretur non homo, fed<br />
populus.Qmda de Acgypto exeuntm filij in illo populo cir-<br />
cuncifi<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
CAP. V.<br />
POftquam erg.Q/?c///b quodfattum fun in lordanis introitu,&<br />
quod in exitu,bic confetfaenter oflcnditur tjuodfaftitra fuit a ft-<br />
lyi, IjraelinSlatu antcejHam bt'llarent contra habitatores terra: quia<br />
ante<br />
congrefjumfiterunt circuticifi,&pafcha cclebraucrunt , & ab<br />
angelo apparent lofuc confortatifunt . Et idro primo aghur de circunujtvnc,fecudo<br />
depafcb* celcbratimejbi, ter-<br />
Manleruntque.<br />
.<br />
tio ilc<br />
M O 1C A JL I T t K.<br />
a Et<br />
tcmporr,& c.Fac tib.cul.&c.lfla circucifio folcnnis figu<br />
fa uiic facramcnci baptilmatis. quo przfcinduncur oia pecita<br />
fimpliciccr quantum ad culpam iV p^nam . &; qiua bapcifuiusetficacuhabctapaflioncChntti<br />
, idcoiftacircunclio<br />
cuncifi erant, quos circucidere potuit Icfus illorum.f.filios<br />
quos gcnuerunt in deferto , & conteplerunt eos circucidere,quia<br />
inobedientes erant legi Dei . Cur ergo putat reba-<br />
pcizandos cos qui habent Chriftiani baprifmi facramentu,<br />
quali hoc teftimonio legis<br />
adiun ? Cu non vnus homo bis<br />
circuncifus fit ,<br />
fed popul us<br />
P. V. ^ UI mcrac !" quibufdam cir-<br />
omnesregesAmorrha?orum,qui habitabant tras<br />
lordane ad Occidetalem<br />
plaga, & cudli<br />
reges Chanaan,<br />
qui propinqua poffidebant<br />
magni maris lo-<br />
ficcaflet Dominus fluenta lordanis<br />
coram filijs Ifrael , donee tranfirent, f diflolu-<br />
jtimentiumintroitum filiorum Ifrael. Eo<br />
a 1"Quia in petra qui Chriftus eft , purgamur, & opprobriiun<br />
Acgypti.i.obrciuantias Acgyptioium depqnimus .<br />
mcdo fieri poiTet, vt Deus<br />
hoiem bis circucidi iuberet.<br />
Nunquid dicerepnt, qui rcbapnzandos<br />
putat,ideo fuifle<br />
pceptu , quia illi ab Aegyptijsfuerat<br />
circuncjli,autab<br />
aliquibus hxrecicis ablfraelitarum<br />
focietatc fcgregatis.<br />
Fac tibi citltr. la. e^ t . Ifido.<br />
Dicant ludjci. Quomodo po<br />
teftquis fccundo circuncidi<br />
circuncifionecarnali? Semel<br />
enim circuncifus non habec<br />
Q3 ab co fecund 6 pofiicauferri<br />
. A nobis verd quibus<br />
Uuntur.Qiii enim in lege per<br />
Mofen eruditus eft, idololatruc crrorcm<br />
cultumquc depoluit.H^c<br />
eft prima circuncifio . per legem Si vcro ad euangclium<br />
pertieniat,fecundam circunciiionemaccipiet^ Pecram,qux<br />
eft Chriftus, & auferctur ab co opprobrium Aegypti.<br />
Nifi cnim quis pcrcuangelium fucrit fecunda circuncifioncpurgatus,<br />
non deponit opprobrium Aegypti,<br />
etfi enim omnes ex lege veniant , &pcr Mofen F<br />
crudici,habent<br />
tamcn . opprobrium peccatorum vnde & Paulus :<br />
tmrnns -pftxdijicamini donna fffrifrmtet .<br />
Tom.i. B Etcir-<br />
AllTit -*-a-<br />
O rig. hom t
crilc.;!! fcelcrc condcmnac ,<br />
gadf adcum.^n n<br />
Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />
& tna,ftdiam<br />
I un.j.c<br />
nolo ptecare, ne quid tiki deterius .<br />
continual Si en im<br />
A F ft rcmiffioncm peccacorum vlcra non prcccs,<br />
vere abla-<br />
. cum eft a ce opprobrium Acgy pci Si vcro icerum pcccaucns<br />
, icerum jn cc rcuolucntur opprobria Acgypci,co nia-<br />
maioris cnminis eft figis,g.a<br />
Itiim Dei c6culcarc,& faniitu<br />
DC tefti pollucu<br />
duccre lc-<br />
, q~<br />
ge Mofi ncgligerc.Mulco n.<br />
maioris eft<br />
opprobrij qui lub<br />
cuagcliOjij. q. fub legc tornicac:q.a<br />
colics incbra Chnft fa<br />
cic mcbra mcrccricis , den ; q<br />
ncmocii ftupri arguir,fcd f,t-<br />
a TPopuluni.f.tK'n hommcm vnum .<br />
deos , & circuncide fecundo filios Ifrael. Fecit<br />
quod iuflcrat dominus, & circuncidit filios<br />
Ifrael in colic .<br />
pneputiorum<br />
Hare autcm caufacft<br />
fecund^ circuncifionis.Omnis populus<br />
quiegrtflus'jltde Aegypto generis mafculini<br />
, vniuerfibcllaioresvni morruilufitin de-<br />
B<br />
i.CoT.(.c.<br />
quts temp<br />
M- det illit Dcus.Prxter*,qui t<br />
cat, in corpus fitutn pcccat. Non<br />
iftud folu corpus quidem au<br />
diedo , &: in cordc rccincndo<br />
o gftatio- verbu Dei , thdum eft rcplu<br />
net TiroiOhcl<br />
Q r t)ui<br />
Dci,fcd ATlllud dc quo cJicic",<br />
edi fucrur<br />
g a eft & in omncm ec-<br />
,<br />
x Acypto .<br />
K-r . i. A<br />
Bpnei. u.<br />
clcfiam videcur dclinquerc,<br />
qui corpus fuiim maculaue-<br />
nc , quia per vnum mcmbrum<br />
macula in omne cor-<br />
pusdiminditur. _ c<br />
a # In colic pr.epuriorum.Hc<br />
fertoperloneiflimos vie circuitus, qui om-<br />
tarenc , loco ceceroqui piano .<br />
# Cbaldacus.Circuncidic filios Ifracl,in colic quern nomi<br />
naueruc collcm pra.'puciorum,ideft,colliculus qui ancc fuic<br />
ex re ilia aomen hoc acccpic.<br />
'<br />
* Procnpius. Admiracione<br />
dignu cftancocmillia' homi<br />
mini criduo circucidcric I.)-<br />
fuc vnicus, anvc mulci(vt eft<br />
vcniiic ) opera drcuncidedi<br />
p:iinxtTiinc, < u ntinioropki-<br />
rali dc culcns fuxeis didu fie.<br />
b Topulns ntvem. Adam.<br />
Q^i non obediences tucranc<br />
m.md ^cis domini,incircunci<br />
lid.cumur. Ex quo incclli-<br />
/- i trirur illr>
37 lofue Can. V.<br />
Circucidi ergo per Iefum,eft vitia & confuetudincs prauas<br />
A &perlirnainftitutadcpoiiere,&:q.cquidabhoncftatis regu<br />
Jadifcordatabfcinderc.Sedhocfacicr.es quadd ditricukace<br />
c6ftnngimur,cu quoda doloreanimicofuetudinis culpa no<br />
uella inftitutione vitamus:hoc ergo tepore velut in dolorc<br />
circiicifionis noftre^ dicimur<br />
reudere, vfquequo<br />
,,<br />
iilud;<br />
cicatrice<br />
bdud.i fancmur.i.nouainfti<br />
i c. fed<br />
tutaabfq, ditbcultate implca<br />
mus , & in vfum vertat J<br />
id. lunt a<br />
t.<br />
loiiie<br />
'<br />
quod<br />
pruis infolitum& difficile vi<br />
debatur,d: tune memo diceturnobis:<br />
bodieabfluli opprobriu<br />
m^Aegypti<br />
a vobis.<br />
Jt Procop. Probri nomine,<br />
feruitute innuit . Nunc enim<br />
libere vobis circuncidi licij,<br />
aim eft, non ficut in Acgypco<br />
cum mecu feruili.Acirtu<br />
i vero circunciiione,loco<br />
Gal gal nomcn impollierunt<br />
Galgala en:m reuolutio eft.<br />
Eft vero locus jille duplici no<br />
mine infigms, hinc quidem<br />
propccr Jericho, mincautem<br />
g propter duodecim lapides.<br />
I- Athanafius . Circuncilio<br />
abhtio eft Acgyptiacxgene-<br />
'<br />
iT.cionis, quum prxputm cha-<br />
ra:tcr fit Aegyptiaci habitus,eiufq ; nationis infignc . Hoc<br />
opprobnuabitulitDeus,nevlteriusveluti in Acgypto na-<br />
tijferuitia haberentur: fed icrre promifTionis filij indigencque<br />
exiftimarentur,in quam illos Dominus mduxit.<br />
. : I hco. Rodie abiinii a vobis opprobrium ^Aegypti. Hiec verbaliberationemfignificant<br />
abAcgyptiaca feruitute &impietate,<br />
&: promifiic terra adcptionem.Nos vero difcimus,<br />
quod qui iacratilfimum bapti fma meruerit, $ circuncifionem<br />
fpiritalcm fufcipit,pcccati contumeliam it . d^pon<br />
* Rabbi I.eui Gcrfonis . fieri potert vt Aegyptij couicijs<br />
confcviati fuerint Ifraelitas,quail edudtos a Dco,vt male pe<br />
rirent,non vt poffefiione Chanana?a? locupletarcntur. C^uihus<br />
eonuicijs cum iam m d /cs magis magifquc vrgerentur,<br />
poft tot fhiftra conf umptos per defertum annos,plane nuc<br />
cos liberabat Dcus,ccrtu faciens ipfispercircuncitionc bre<br />
ui ornmno fucurum, vt in poflcffione Chananex mittercntur,quam<br />
pr^pudatos vfurpare nefas erat.Vcl,p'-obru Acgy<br />
pti ei^t improba Acgypriorum religio, a qua iam Deus po-<br />
Q" puliluiammosproriusauertit , cum ad faciendum pafcha<br />
eos admittit per circuncifioncm .<br />
Ho.6. a cje.&c. Poftquam ablatum eft opprobrium Acgypti,fecerut<br />
filij Uracl pafcha quartadccima die menfis. Nee enim<br />
aatccircuncilionem,ncc poft, antcquam fanarcntur,poterant<br />
carnes agm comedere:vides ergo, quia nemo immun<br />
dus facit pafcha,nemo incircuncifus . Vnde, Tafcba nojlrum<br />
immoUtus est Cbriftus.ltaquefefcum celebremus diem, noinfcrmen<br />
i.Cor.K.c. 10 veteri,neque infermcnto malitis. & ncquitite , fed in a^ymisfin-<br />
Qip. a ceritatis & veritaiis .<br />
Etfccerunt. .;< Ifid. Poft cuangelij circuncifione,<br />
loco reuelationis pafcha cclcbraf &: , agnus immolatur , qui<br />
toliit peccata mundi, dcficietc manatypiciclcgis,pnmu co-<br />
p<br />
filijirraelinGalgalis,&fece<br />
decima die menfis ad in<br />
vefperii capeftnbus 4<br />
lencho, &comederunt defrugibus terras die |<br />
altero,& azymospanesj&poletaeiufdeanni. j<br />
fQi^in rum venerit tjuod pcifeftum cil,euaciiabivur cjuod ex pane ell.<br />
Chritfumeredimusprofakitcmimdi,& credences ftacim<br />
\<br />
panedominicicorporispaljimur.<br />
b Et comederuni.&c.Ada.m.Qri vcroexiic populus de terra<br />
Aegypti,portauitconfperfum fermsncu in vefttmetis fuis.<br />
Quod cu dcfeci(Tet,manna datu eft cis. Cu au t venerunt ad<br />
terra fancfam & , fructus c$pe<br />
fomnu vitia &peccataAegyptiorum. riint<br />
r j- 1<br />
prouinciz palmarii ,defe<br />
nus ad lofuettHodie abftuli<br />
opprobrium Ae- l cic eis manna ,& edere cepegypti<br />
a vobis . Vocamq; eft nomcn loci illius runtdefruab. tcrr*. Tres er<br />
a f Id eft,reucltio,quia dum in<br />
piacputio infidehutis nmbu'at quifquc per defer<br />
tumhuius vita: cecus ell, vt autcin circuncifus fucrit.ftatim reuclantur ci oculi.<br />
Galgala, vfq; in prafente diem . Manf eruntq; z<br />
Homily.<br />
inlof.<br />
Tres cibornm<br />
II IpC'CICS C1DOJ gOalltCr QC- fpccies<br />
fcTlbunt'. VllU QUO<br />
a fPort fecundam circunciiionem & fanationvm.<br />
a<br />
rucphafe quarca 3<br />
.<br />
exeutes de terra Aegypti , fed<br />
hocadparuu tcmpus fiuricit.<br />
Poft hocaut maunafnccedic.<br />
Tcrtiii vero dc terra fanda ca<br />
pimus frudu,que de Acgvpto<br />
portamus nobifcu Parua h;cc<br />
cruditio f fcholaris eft,vel for<br />
tc libcraliii Ifarum qti;e aliq.d<br />
IX-feckque manna poftquam comederunc 8 j*arepnt.Intcfflov6td.i.ln<br />
hums vita; ftatu manna vcfci-<br />
.<br />
TViucmium<br />
mur. du diuinelegis cruditiodefrugibus<br />
terrx , nee vfi funtvltra illocibo<br />
filij ifrael , fed comederunt de frugibus<br />
anni terra: Chanaan.Cum autem 9<br />
prxfentis<br />
a TAug.Lxx.in lericho.Non in ciuitate fcilicet.<br />
ipfa<br />
b fTune pnmum oculos leuamus cum Cliriftum videre nc<br />
crudimur.C^ui<br />
vero mcrue<br />
runt terra<br />
jpmilsionis intrare<br />
.i-jprniffa<br />
iiicipimus.<br />
eflet lofue in vrbis lericho , leuaint ocu-<br />
agro Chrifti cofeq, edenc<br />
fructu e regione palmaiu. Vere.n.frudu<br />
palmz inueniet,q.<br />
dcuicto hofte ad jprniila pueniet.Qiiantadunq;<br />
enim in di-<br />
uir.is Iris intelligamus , muko fubli tniora crunt quz non m<br />
ftatim in<br />
mcclit populus pane corporis Chf i<br />
, que incorrupta rcpromiflionis<br />
terra.i.virgo Maria jptulit, cuius granu in terra ca<br />
dcs tructii<br />
pi urimu attulit.Nota ordmc pofierK.hic.n.erat djcs,& horahui 9<br />
immolationis,fccundum<br />
quod habctur Exod.xij.<br />
6 Lt a^ymos panes . Talibuscntmpanibusdebcbantvci fc-<br />
M O R A L I T E R.<br />
f M*nf.f!j&-e.&fe.pha.&c.Pert>hafc figurarum<br />
ptcm<br />
enigmatc,fed facie ad facie uidebi mus : quia nee oaths vidit.<br />
ncc amis audiaitrfux prpara
Leet.Hie.<br />
p 'p h<br />
Ezcch.i.<br />
ilianorum.<br />
lofuc.j .<br />
Glof ordi.&Nicolai dcLyra. 40<br />
primum,caeteru quis illc eflcc,vcre intclligcre no potuerut.<br />
Nequc.n.abalijspcrdpiebanc, nequc prophccica notionc<br />
fatis affequcbancur.<br />
fc R.Dauid Kimhi.7sjHc wj/.Emphafim habcc, nempc vc<br />
fubitanco intcructu figmficcc fe<br />
fpinui, no hoiem elfc , cu<br />
humana corpa no nih fcniim<br />
fc fiftcre vllo in loco poffint.<br />
jc Dioni. Arcopas;. Ne viil-^i<br />
errorc fcdudi , pafrim cxirfi- a<br />
mcmus co-'lcftes lp:uu.s,iuul<br />
tis pedib.ii<br />
facicbus , line ad<br />
bouin ftolidicacc,fiuc ad tcricacc<br />
Iconu cflc fbrnv.ii.os, &ic.<br />
& faccllices armatos at* Duccs,<br />
q nobis euidct; variance<br />
Iignoru<br />
sacriflimc fid.t iradii-<br />
turrhis figuris <strong>The</strong>ologia cos ,<br />
b<br />
dcfcnbitfpirituSjCjui tbrmis<br />
carctjhumani innrmicatc no<br />
libra qua pumretiu lericho.<br />
,& vidit virum ftan'tc cotra fe eiuiginatum 2<br />
a tAd relccanJi iarni noftxx fjmrcitiam.<br />
b Nolit-omni Ijmiiui<br />
o in '":i C' '*<br />
cicderc HIIK<br />
Hierc.dicuur:Si frraraueti* prcuofum a ili i]u.ili<br />
tencntegladiu.perrexitq; ad cu,& aif.Nofter 3<br />
cs,an aduerfarioru?Qui re{pondit:Nequaqua 4<br />
, f Chriftut eft princeps celeilu miliciz,quia oia p i^liun ft;>a fuut , flc dcdit<br />
Tpif' Ju i uc p' mcipatuin
B<br />
Adclitio lofue<br />
eft,qd filij Ifrael in Aegypto<br />
exiftetes no omnes circucidc<br />
bant"! odauo die,ficut fuerat pccptu Abrahx Ge.iy. fed ex,<br />
quacuqueca feuoccafione^plongabatparetescircucidere<br />
pueros fuos,,put ponit Poftil. Exod. i z.i fi. vbidelfraelitisi<br />
9<br />
Aegypto exittetib expHe dicit,q, lud^t I Aegypco exrites,<br />
nimis inordmace amaces pueros fuos di mittebant eos incir<br />
cuc;fos,timentcs neex circucilione mors vel infirmitas eis<br />
acciderct,hec i 9<br />
poftil. Cui lignii elt , q* fili 9 Mofi circucis*<br />
iuit a macre fua i itinere, nc occideret' Mofcs ab angelo pp<br />
pcccacu incircucifionis filij,ve pacet Exo.4.Prefumend u clt<br />
ergo cu Mofes omiccebac ricum circucilionis, fake quo ad<br />
tepuSjCj, czccri Ifraelitici min'dodi fii'r feciilenc.Cum igitf<br />
I principio mefis primi pccdeeis exitu Ifrael d Aegypco , pcepcu<br />
fuic Mofi dc acceptione agni pafchalis &i ei'immola<br />
tione:de cui 9 ritu &: religionc erat vc incircufus n vefcerff<br />
ex eo,Exo.n.pncerdicedu eft,q, in Aegypto imminetc te-<br />
porepafchalifuicfadacircuncifiognalis<br />
omniu filioru lf-<br />
racl , qui<br />
ex aliqua caufa (vc pncmiccitur circumciiionem<br />
)<br />
9<br />
cui<br />
cmiferant,refpedu<br />
circuciliop Jofue tada fecudadf,<br />
prinia no tuiCcircucilio fihorii<br />
Ifrael,q.a null 9<br />
cpe Abrah^ Iuic films lfrael.& 16 nla q ert<br />
filiorum<br />
CAP. VI.<br />
. ;,Ant.t.i.<br />
_ #<br />
^*<br />
Chal.Parap.Eraclcnco<br />
fafonb.ferrcis & , obfcrara vc-<br />
43 Glofordi. & NIC. de Lyra. 44<br />
d^minarcha-circiilationcfabbatumacrcatore deftrudu.<br />
A Na & !lud opus Dei crat,qc! ipfc pccpcrat , & qcf proptcr<br />
aias difpofucrathoium fuoru,m difcriminc belli coftitutas.<br />
Ori. . Ho,. ,. O . ,<br />
ig.Grcudaf [cncho,& cxpue,n;u<br />
Inc. to c-<br />
c3t.\n:flomo &c.<br />
Procop. Qu,i totam mundi fa<br />
bricam fex diebus perfccic,<br />
lente ad vniusciuitaciseucrlionc<br />
bonitatc impcditusaggredicur.<br />
Non cnim virium<br />
imbccillitatc cflc fadlu pro-<br />
Si c- E<br />
pheta tcftatur , diccns ,<br />
lum monies tremor Ha<br />
patcfeceris ,<br />
tuiinuadet. Sed quemadmodumNiniue<br />
triduum refipifcentixdcdic,ita<br />
his, quoque<br />
fcprem dies . Vtquc<br />
illi lo-<br />
nam prarconcm habucrunt,<br />
ita Raab habent : infupcr vero<br />
onines portcnta qux do-<br />
minusdciign;uiit,auribusac- cepcranc<br />
. Cur vero tubis cor<br />
ncis ac iubihcis clailicum cancrc<br />
iuffic ? Eo quod animalibus<br />
cornigeris cornua murorum<br />
vice funt. Adcoqueno-<br />
biscornu loco dominus cflc<br />
4lUkV> 11LI 1\> l\^i<br />
pt per avgdumjibi appartntem^t dittum eft, de his quxfequuntnr<br />
fcilicet dc modo capitndi ciuitatem .<br />
I ConcifJt/f/l intc .<br />
rpolatiis<br />
Z Armati, Dicunt Hebrtei , hoc $> intdlighur de filiis I(ubcn & pti adpr&hu circuirent ciuitatem, in buiitt c.dicitur:<br />
tjuia principio<br />
Cnii & dimidia tribu Maiaffc, tjui armati<br />
dcbebantpnecedcre alias Circumite vrbcm cundi bellatores, & idea per rcliquu vulguf,<br />
d bellurn, vt dictum fait cap.i.ty 7\(wm.ji.<br />
hie intclliuturviribcllatorci tribusDancumaliisdduatior.e,ibi,Duob\.\sa\ir.viris.tertib
Homil.7-in<br />
afuc.<br />
B<br />
I loan : c.<br />
Pfa.fij.a.<br />
lofue<br />
ineuangeliofuoMatth?05{ncrcpuerit.Marcusquoq;&Lu<br />
Cap. V I. 46<br />
ifta iubilatio qucnda cocordi^ &vnanimitatis figniflcarc<br />
:<br />
cas & loanncs h s tub^s cccmerik.Petrus li dunb.cpiftolarum arFedii.q. incidat in duos vcl in tres Chrifti<br />
difcipiilos, om<br />
iuarfi perfonattufcs.rucob. quoq ; &r Iudas& loanncs tuba<br />
canucp epiftolas fuasyV Lucas Ap iftolorum gefta dcfcribem.Non.ffimus<br />
Paulus quacuordeam epiftolis fulminas,<br />
tubis muros Ic<br />
quad<br />
richo fubuertit , &:<br />
ols idololatne ma-<br />
chinas, &: philofophorum<br />
dogmata .<br />
a sitque ciui. Ada .<br />
Ctiftcdite vos aba-<br />
nathcmate.q.d.vide<br />
te nc aliquid<br />
in vo<br />
bis fecuhre habcatis<br />
dc feculo vo-<br />
nequc<br />
bifcum dcfcratisad<br />
ecclelia , fed anathn<br />
ma fit vobis omnis<br />
conuerfatio fecularis.Nolite<br />
mundana<br />
mifcercdiuims.q.d.<br />
Nolitcdiligere nmdum,ncquc<br />
ea qua:<br />
in mudo funt : vnde<br />
t{Ylc et tnaxime a Deo,cui omncs funt debhorct mortis.<br />
Et hc maceria diffufim fuit pertratiata Den.l^fuper<br />
Hind verbum<br />
Non occidental- filiis patrcs pro<br />
&c.'/Vr accidit<br />
, pro peccato<br />
iAchan,vt habetur in liters .<br />
c.feej.C.\:iera patent<br />
6 Duobus./fiV confcqucnter agitur de J{uljabfaluatione , qua im-<br />
caet dcmu<br />
pofuit lofHeditob.exptoratorib.aaia dusmdiuscognofce'<br />
.<br />
ma ad hoc p inramentfi ajtricti erat,i't diFlitfutt<br />
T<br />
Ingref-<br />
Tom.3. B 4<br />
fount.<br />
tfcp.
47<br />
4 aducntu<br />
Glofordi &Nicolai deLyra.<br />
A nobis tutit de mcdio,af, :<br />
C'it illud cruci,exucsprincipitut e:po-r{i.ttoli.c.<br />
tes,traduxit libcretriupbans<br />
cos in ligno crncis.E\ his verbis intcl<br />
ligo,q vidcntes pugna lefu,cclcftcs virtutcs, prmcipatus &:<br />
potcftatcs, alligatu forte &: vafacius dinpi,incrcpucrut cclc<br />
uib tubis, q.n alligato pnncipc<br />
mudi vi&us elt mtindus, & vo<br />
viris.qui exploratorcs<br />
&au"cs in re^Hu/a c*iW/iw.Pnons (tatus difce mutat\oncm.l(ahab<br />
t'uerat in fornicc,vclut in volutabro cofufa margarica, aurii<br />
inluto ab!edum,pictacis flosfpinis confb{rus,religiofaam-<br />
dotumprxdicationes,pcr qu.is no cctfant peccatorib.ccrribill<br />
fono,mdicium nunciarc,gcheuna:<br />
ma rccluf.i impictatis loco.Sufcepit explor atores.-& quern<br />
interitum prxdicarc prodidit Ifrael in &:<br />
defcrto,hunc pr^dicauit Raab in fornicc.<br />
^ Dig na<br />
N I C O L A V S D E LYRA.<br />
j<br />
Ingreffiq-, luuenes cduxei unt Ruhab,& par.eius.^.nV<br />
bic,t]itt) isii duo exploratores vucjiur inuencs:tu ijma ad explorandu<br />
folent mitti viripfudentes & ajit!ti,non out inuenes, incpti & inex-<br />
ftn'r.ium quiafupra diitum eft ca.2.
lofue<br />
Cap. VII.<br />
Digna'taque Raab omni laude^cclc fiaj imago. Quare &: guere,vtcteri timore heant: nee maTu aufcruntcx feipfis,<br />
A o-^n/^mfnc P^nlnc /^mcfiHrM Hicrnirar/>m rlifr-^nc /\ nrim-i<br />
generofus Paulus eiusfidci dignitatem difccns ex nec tradunt huiufmodi fathanx in , priori<br />
interitum carnis vt'fpi-<br />
b-i i. naoi non reproba cogitauir, magis vero acceptable & fan-<br />
dam,oibus ea connumerat fai^tis. Si igitur ilia pnia digna<br />
vita eficcit , multomagis nos ii pa-niccnciam induxenmus<br />
falucem confequcmur.<br />
v <strong>The</strong>odo. Qua dc caufa<br />
Raab cum elFct excranea, ha-<br />
lu*ft. 7 .in bitauit her filios Ifracl? Iftud<br />
przfigurat ea qua? noftra sue.<br />
Inquicenim Dominus.- Mus<br />
loan. io. oueshabeo, non<br />
CJHX font tx hoc<br />
Bom. ir.<br />
ouili t & ilLts<br />
oportet me udduccrf,Tf.C6ucnicbat<br />
itnq; vduc<br />
oleafti'ii I bora oliuain fieri.<br />
Irnprfcaiweft Irfut,rc. R.<br />
Dauid Kmihi. Sefus ett.Ne-<br />
a<br />
quehacipfam vrbe inftaurec<br />
B quifpiam, alioei impoficono<br />
n.ine : ncq; aliam vrbcm hoc<br />
nomine firuat.<br />
R. MefesMaimonis:Hac<br />
detcttatione hoc egic lofua,<br />
vc eternu excarec mom mentum<br />
diinrue potential ac vin-<br />
C A P.<br />
ritus faluus fit : &<br />
dum vm parcunt, vniuerfa? ecclefiz mo-<br />
liutur interitum. Ex vnaenim one morbida grex vn;uerfus<br />
inficitur.Obferuemus ergo nos inuicem &: , vmufcuiufque<br />
conferuatio nota fit maximc<br />
faccrdotibus : miniftris . net<br />
VII.<br />
llij autem llrael praruaricati<br />
funt mandatum , &. vfurpaucrutdeanarhemate.'Nam<br />
a ^ Inr^alip.Achar: inlof.Achan, vel Aclior.<br />
Acha'n filius Charmi , filij<br />
Zabdi,filij Zare de tribu lu-<br />
da , tulitaliquiddeanathc-<br />
mate.Iratu.sq;c(lDns cotra filios lirael.Cumq; .<br />
mirtcret lofue de lericho viros cocra Hai , quar y<br />
efliuxtaBethaueadOrietale plagaoppidiBe 6<br />
thel,dixiteis: Afcedite&explorate terra. Qtii<br />
pcepta copIeies,explorauerutH:ii<br />
: Et reuerfi<br />
dixerutei:N6afcedatomnispopulus,fedduo<br />
ditlc, quod m muris qiu fub- vel tria milu viroru pemat & deleant ciuitate.<br />
lterfcdefcderatinterram.lu-<br />
entm unum corpus firmm in Chri<br />
no. Tu q prefldes hui 9<br />
corpo-<br />
1<br />
ris oculuscs,vt oiacircunfpi-<br />
cias, &: oia vecura pra:uidcas.<br />
Pafrores:ouiculas dni vides<br />
ferri p prarcipitia , &: pra?ru<br />
pta pendere,non occurris,no<br />
reuocas faltcm , nee clamorc<br />
deterrcs.Hax non io dicim 9 ,<br />
vt pro leui culpa aliq.s abfcindacut<br />
: fed fi forte monitus<br />
vel correftus fcmcl,iterum te<br />
unximus,fi emplaftris mitiga<br />
uimus, mal.igmate molliuimu5,ncc<br />
tn cedic medicamctis<br />
tumoris duricia, folumfu-<br />
:mterram,luculentiflimu<br />
conferuabaf cantifper , du illi intadh' manerec. ea,y-p>o.abs<br />
pereft remcdiu refecadi . viii<br />
i'i manus tuafcand. te abfdnde<br />
te. hoc eft q, dr:vt ego videor q.<br />
tibi manus efle<br />
lnprimngtnicofno,&c. Procop. Hoc eft , fi as incepcrit<br />
liberos inhumare interim durn fundm fiierit faaum,tande<br />
cciam excremum coru mhumabit.Pon 6 eucrfoj loco aliam<br />
He] Bcthlitesde tribu Ephiaun fufcicauit, quam diis lefus<br />
Chrifius ua pra'fentia clt dignatus.A Romanis vero ob m-<br />
fidclitatem,hacquoquedeieob,terti6denu6furrexit.<br />
% lolVphuv. D.ftat Hicricho ab Hierofolymis centum<br />
g.nqu igmcatfadijs , &: a lordauc ltad;js 60. cocumq; hetab<br />
Hierololyma fpatiu d jfcrtu atq, faxosu,ad Jordane vcro &<br />
lacu Afphaltite,licec humilius, asquc<br />
tn incultu ac iterilem.<br />
C A P. VI I.<br />
FHy ante m. fequit". a iratusqieti. Ada.Non otiose tranfcurrcndum<br />
eft, q? vno peccante ira fuper oem populu<br />
ail. j.ia vc , 1Jt:.{-{oc accidie, quando lacerduccs qu; popuio pra-'funt,<br />
^o-1 delinquent*: bc.-ing;ii videri volut, fii vercntcs pcccan-<br />
sa. te.d.<br />
(j<br />
t iu lmguas,nc forte dc eis male loquant"" , faccrdotaiis feue-<br />
ricacis i<br />
Fill]<br />
m^'in jres^-jccaace cora olbus nolunc publice ar-<br />
NICOLAVS DE LYRA. CAP. VII.<br />
autem. Hie fnaiii-ncaliter ponitur faftmti ^4chan. Ei dlu'i-<br />
dniir in era panes .qi>iapr}m6 defcribiturpfccatiperpctratio.<br />
Jecundo perpeirati cognitLo.ib'.C\.\mc(\ mittctet.tertib cognitipunitio,ibi:M.\iK<br />
ergo Jofue.Cwa pnmu/n dicitui :<br />
t Filij aut Licec aut vmtsfolit* in hoc peccauerit,tatnen genera-<br />
liter dicitur : Filij aut Ifrael puaricati func, eo modo loyucndi quo<br />
faftu vnius dv coicace,mjxime in main , toii Ldttati attribititur (icut<br />
vnofratre minore peccante publics dicitur , fratres minorafecerunt<br />
boc,&pcr tale modern In JH c-idi dicitnr.Matth.i6.de vnguete effufo<br />
fipertaput lefu. V idctcs aut difcipuli, indignati sut,..V:c. cit tn<br />
vn HS (~olns indtgne tulerit.f.Iudat Siarioth , vt habetur loan, t .<br />
2. Et vfurpa.i.rfe coufciratis dno.f.aurii & argentu,vt patcbit in-<br />
/. a fd.ca.qux. in erj,it confecrata dfi.o, vt diftum eji 6.ca. Et dicitur<br />
*r*4t(j* 'iuc KvxSium, efuia'res Deo dcuotut finfum veifcorfum ponebr"nr,ne<br />
humanis vjibus applicarentur. j Na Acha,fil.Char.<br />
fil Zab.&c. Sic d- bet noiari fecund* Hier.&fic ell in Hcb.nec ali-<br />
cubi 'nominatur ^chor in Hcbrto *Achan ,fed vitiofc riptoru nomi-<br />
natur hie jlibor. 4 Iratusq; .<br />
ferine<br />
Hdur.d.<br />
f^iiacft.^.i<br />
lolue.<br />
B<br />
Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />
Ncc en crcdcndu cft,tc pccnis,quz poft mortem irrogatr.r, forcs,nlioquin infligcndi fupplicij<br />
fine fucuri participes.<br />
alium proalio poilcdamninMbd in his cm rebus hanc irro- # Procop. Viros Dei non diuiciaruin, non gloric,no<br />
gari parnam,quxfincmfuennc habicurx ccfi nocomodo<br />
,<br />
finircncur.Similiccr ccoftenditTquancG connexa lie in nopofapicnna:<br />
popu<br />
fectilaris cupidos eHe deccc. Eft aucem<br />
aurum diiiici.irum figurafeuimago.-argencu gloham rcpreli<br />
focicwcc ipfa vnmerlicas.vc non in<br />
fciptis lmguli,fcd<br />
can- fcmac: a-s . fapicncix loquacicaccm fcrrum robur &: poccnqua<br />
parccsin coco<br />
tiam. Dcus finiul<br />
cxiftimcncur.Pcr Quarromnis populus fruftravexabitur cotra hoftespauciflimos? cfiAchanpropin<br />
1<br />
. 7* ,<br />
1.<br />
.1. - "<br />
/~\ ii<br />
H 1105 ipnuspcrdi<br />
paucoru admoni<br />
uiscftpopulusvniucrfus<br />
, eanqua<br />
icorporc vniucrfo<br />
qtixrerc quod<br />
amiisucft. Simul<br />
ec oftcnfum eft ,<br />
quantum malum<br />
fierce fl vmucrfa<br />
congrcgatio peccaflcc,qnncvnus<br />
quide ica pocuic<br />
iudicari,vcabeo<br />
poflenc c^ccri ef-<br />
I'c fccuri . Ac vero<br />
li Acha ab aliquo<br />
inuecus & coprehcfus<br />
&criminis<br />
reus,ad indicium<br />
lefu fuiflcc addudus<br />
, non pucadu<br />
eft holemiudice<br />
quenquam aliii q.<br />
fociccace fadiei*<br />
non ccncrcc,idco<br />
pro<br />
illo vel cti tl-<br />
Alccndcrut ergo<br />
tna mmapugnatoru Qui<br />
i<br />
itatim terga vertetes, j^ fatfn js , p<br />
pcufsi sut a viris vrbis Hai , & corruerut ex eis * & triginta<br />
iex ho-<br />
'<br />
mincs>p{ecutiq; sut cos aduerfarij de porta<br />
ciderunt,per prona fugietcs .<br />
viq; ad i>abarim,& ce-<br />
Pertimuitq; cor populi , & ad mitar<br />
aqua: liquefaciueft.IoTuc vero fciditvelbmeta lua,&pronuscecidit<br />
in terra coram area Dm vfq; ad vefperam , tam ipic quam oes<br />
fenes Ifrael. Miferuntcjuepulueremfu per capita fua,& dixitiofuc:<br />
HeudneDeus : Quid voluiilitranfduccre populum<br />
iftu lordane<br />
fluuium,vt tradercs nos in manus Amorrhci &: perderes? Vtina, vt<br />
ccepimus,manfi{Ternus trans lordane. MidneDeus quiddicam, 9<br />
videns Ifraclcm hollibus fuis terga verteme?AudietChanaim& 10<br />
oes habitatores tcrra:,& pariter coglobati circundabunt nos , atq;<br />
delcbut nome noftru de terra, & quid facics magno nomini tuo?<br />
z<br />
3<br />
4<br />
f<br />
6<br />
"<br />
rl<br />
'P<br />
lius cofcij fuifsec.<br />
Ipfe quide penas<br />
dac, populus aucc<br />
ad piecacem rcd-<br />
die'iftrudior,caii<br />
cione facrilegijca<br />
quam reipcftifcrx<br />
eis fubcunce .<br />
Hoftib 9 inccrim<br />
non mulcu lucri<br />
acculic, criglcafcx<br />
virisoccilis liccc:<br />
(force) de-<br />
al ijsf iie-<br />
ranc, opportune<br />
Dixitq;dns ad lofue: Surge,curiacespronus in terra? Peccauitlf- I} Brucaquoq ; cum<br />
rael,&pra:uaricatuseftpadumeum,tuleruntque deanathemate, J4 jnammacis<br />
sucdc<br />
ct furati funt<br />
atque metiti,et abfcoderunc inter vafa fua.Ncc pote- x<br />
5 ti^ml&niu^o c^<br />
9<br />
rit libel ftare an holtcs fuos, elt<br />
eofq; fugiet,rj,a pollut anathema- magis elucelce-<br />
te.Noerovltravobifcu, donee conteratiseuquihuiusfcelerisreus r<br />
rcc,adeoqj fpefta<br />
I6 eores rei ira Dei<br />
n r r ,. \. r ... n-<br />
eit .<br />
Surge,ianctihca populum 3 et die cis : Sanclincammi in cram- ij vchementim cx-<br />
L<br />
lo fuifle punicum . Non.n.mandacu legis liccbat c.xccdcre,<br />
quod datum eft hominibus neiudicio fuo quod in hommc<br />
f tttflua hominif vifum vel permiflum clt, alterum pro alccro aibitrarecur<br />
effe . pledendum Longe aucem fecrctiwriiudicio<br />
iudicac Dcus qui potens eft, eciam poft mortem , quod homo<br />
non poccltjVel<br />
libcrare vel perdcre. Vifibiles igicur afflidiones<br />
horn mum vel morccs, quoniam hisquibusmgeruntur<br />
& obclfe & prodclle poflunc , nouic dominus in occulto<br />
ftix<br />
prouidencix , quemadmodum iufte di-<br />
quibufq;<br />
fpenfcc , cciam cum aiiorum pcccaca in ahjs vidccur vlcifci<br />
panas inuiflbiles qu
A<br />
-igsn.<br />
jiii ?.i lof.<br />
UUgllldLct<br />
jiituiv-ULJ ivLii.lv/iiia<br />
affertionibus decorata,ifta eft<br />
lingua aurca. Sed videnete<br />
decipiat Kilgor opens, nete<br />
luculend fermonis ian<br />
dogmata<br />
rapiac fermonis aurea puk hri<br />
tudo , memento quia Icfus<br />
anathema elle mifit omncau<br />
rum quod in lencho faerit m<br />
uentum. Si poetam legcris<br />
tuUenti carmine deos dcafquetexcntcm,<br />
nc deledens<br />
eloqucntiae fuauitate , lingua<br />
aurca eft. Si cam I'ulhilens &:<br />
pofuens in tabernaculo tuo<br />
id eft, fi incroduxeris in cor<br />
tuumqiueab illis alferuntur,<br />
pollues omnem ecclciiarn do<br />
num. Debemusautemdiligencer<br />
difcutcre , ne quis habeat<br />
in tabernaculo fuo lerichontinam<br />
linguam abfconditam<br />
, & abiiciamus malum<br />
ex nobilipiis,quia etiamliccf-<br />
iamus, arguet Deus, vt fponteconfiteatur&dicatrFura-<br />
tus fum linguam an ream , &:<br />
dextralia pura. Pura autem<br />
dextralia Hint opera quibus<br />
nihil mifcetur diuinum,fed to<br />
turn ictundumhommemgc<br />
ritunnos ChnfiumDcum&;<br />
hominem confitemur.Qiiod<br />
delencho furatum eft pum<br />
id eft , fine Deo cile dicitur,<br />
quod furanti cxtitit caifa pec<br />
cati:<br />
I(egulamqiie . Lxx. Linguam<br />
hzrcticorum Icilicet, dogma<br />
ta . Vel fuperftitiofa fecula-<br />
lofue Can. VIII.<br />
ap.<br />
a !{?gulaniq;.Furatus eft autem linguam,anream, & pofuit chlamydem reg!am,totam auro cnntextam.lnbcntcm auri D<br />
earn in tabernaculo fuo. Non puto in illo furto pariu<br />
auri ra mazam,hoc eft ficlorum pondo ducccii,cnHde iudicans,fi<br />
tarn vim fuitle peccaci , vttamnumerofani Dei eccleliam isquipcriculumhabuerat, lucruin mucniens quod in fua<br />
macularet,fed maltus decor eft in verbis,multa in rhetorii vdlitate cpnferret,darct hoc Deo,& non magis egeti: fuHRj<br />
vel philofophoru fermombus pulchntudo, qui omnes II :c dit cam,latere fe mdicans Deum,ficut & comilitoncs . Pode<br />
ciuitate Icncho id eft de , ftea vcvo furtum cofeffus eft,<br />
hoc mundo. Si ergo inucnias num.1 Ixc enim dicit dns Deus Ifrael: Ariathe & proculic in medium vefte.<br />
apud philofophos peruerfa i- ^/i ir I KI* /i Etills quitU'm repcntc per-<br />
mcdio tui eftlfrachNo<br />
potent ftare Cocmpa^<br />
turpcm^^<br />
ram Iioftibustuis^donecdeleatur ex<br />
tequi hoc congruamfue priefumptioni<br />
contaminittuseft fcelere. Accedctisque mane<br />
fingah per tribus veftrasjcv: quacunque tribum<br />
lors inucnerit accedct per cognationes fiias , &<br />
cognatio p domos domusq; per viros, EC. qui-<br />
canq, illeinhoc facinorc fuerit deprehenius,<br />
f Poena vehement, olia,&c. lofephus. Achandum inueniflet tribunal mdicis ictcrni obiiciar.16 vulcvc magis defendere,<br />
chlamydem quam<br />
.<br />
'4<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
Doffores tnnoflri rationabiliusdiccre i>identiir,rjuia in agcdlt vel<br />
fufapicndis diuinooraculofiebatpparatiopof,Hlipcr deuotione, qu$<br />
fr^tf gratia aliquando ftebat f continentiam ab vxoribus , vt habetur<br />
xo. 1 9. in Icgis datione^ alic/uandofer orationtm , vt babei ^fft.<br />
1 .in Mailing elcctione.tiLiquando per ieiuniumjpt habri ).l(eg.i I .;'<br />
1{aboth condemnationc.Vl enim eius condemn atio vidcrci efjciutfa,<br />
cr- a Dco,mandauit lcT(abel antepraedicari ieiunium , jicutfolitu erat<br />
Jieri ante diuina oracula. Qualiter autem fiterit fatta iftafanttijicettio<br />
de<br />
n*a loquitur bicfcripinra,non eft in<br />
exprcfiutn literajed creden<br />
Aum ett quod facta eft aliquo ijiorur/t modorum.<br />
l Acccdctiscjj.^H/d viricuiuflibettnbut erant diflintli abinuice<br />
fecundum tribn>,&- in qualibt't tribu erant plures families, & in rimo igititr deprehenfa ejt tribus in qua. perpetratu full facri'.cgium<br />
, pojlea familia determinata eiufdem tribus ,poftea domus<br />
cinfdem familite,& poilea. vir determinatus in ilia. domo. Dicit tamen<br />
Ha.Sa.rjuod tribus deprchenfa efl,per hoc , quod lo/ne<br />
ex ordinations<br />
dtuina adduxit tribus coram rationale iudicio,in quo<br />
erant<br />
iz.lapidei<br />
prttiofitin quibus erant fculpta nomina tribuum iz-^r dixit ei<br />
df>miniis,quodfulgor iilius tribus qua pcccaucrat obfufcuretur: &/tc<br />
4epi thcf* eft tribes, 2uda,fedfamilia detcrminata in ilk ttibu, & do-<br />
mus in<br />
vir in domo,depTebetififuntpermiflionem forth i<br />
mus in familia , &<br />
Sed primtim videtur ejfefictitium , eft qa<br />
contra textum, vbi dicitur<br />
i Et quam tribtun lors inuenorit. Ex quopatet quod tribusf nit<br />
deprehenfa perfortem/icuf,crc.<br />
3 Accedet per cognationes fans ,&.c.i
(uc.<br />
w<br />
Glof ordi &Nicolai deLyra.<br />
quam accufare percata noftra velimus. Ecotrario aut Dens hucintcllcatim cuiifquam tcndcrc moneref, etcii vifibilis D<br />
eoqu;fquc_manrcc, qd<br />
apertejmplcm<br />
in<br />
culo,neproill! duxeruncadvallem Achor, 3 domiini*faccrcc,uonquodab<br />
vbidixitlofiir.Quiaturbafti nos,exturbet te 4 Rupert. Qiiarc tanta fcncrica<br />
tc vindicscum eft, nifi vt ve-ntuns<br />
fcculis iudicioium Dei<br />
mccus,corum cxcmplo ^^^Q^J^'L""^^"<br />
* euM t yt. Cum vero ita dictum<br />
eft vc , mngis vidcarur Dais<br />
6 cjiu.d<br />
ci futurumcllct prxdi-<br />
ci<br />
x!lTc,quam quod ab hominc<br />
Here: prarccpiifc, non potuir<br />
mclius faccrc Iofus,qui di<br />
uma vcrba (icut intcl-<br />
j^phcta<br />
prophcticeI.IIKIrecur?<br />
Futui urn a Dominus in die haC. urn omms<br />
qnippe crat, Lapidauitcj,<br />
lfrael,&ciin(5ta qua: illius crant igne confumptafun^Con^regau^.runtquoqLle<br />
iuper eum<br />
quod hcdic vidcmus.vt fiillb-<br />
'<br />
rum fracrum aiunua r.mbi<br />
tionc ccclclia Dei tuibatctur.<br />
Dcncbis exieruntquam aceruum magnu lapidum, qui permanet v(q;<br />
plurimi in diem Et auerfusdt furor domi-<br />
pra:fentem<br />
ni ab cis. e(t Vocatumq; nomen loci illius, val-<br />
imitacorcs At h;w,qui<br />
i ; dcm ftr.cn tcs<br />
pro<br />
caiholica ,<br />
de ifto anathema cc turaci, in-<br />
^5 Achor vique hodie.<br />
ter vaf i fiu . repoiucumc Du<br />
cnim fub fpocie picrar.is,auariti.v<br />
ftudcnr,&: cunra f aciunt ticnalia, quid qtiam anathema<br />
fu:antur-Hanc mahti^rjdicemprimuminSim m; mago<br />
per os bean Pctri vmucifa ccclclia anathematizac, & II.ITC-<br />
Cicameire hvdramiudicac,&:c.R.edlc igicur fcuerc talc furturn<br />
in Achan vindicatu eft,nec ullam ueniam mcreri dc-<br />
buit,quiaconfcfiiu><br />
cius mmis rarda luit.Antc.ti.turbatuieft<br />
Ifracl quam illo rratu agnc/fccrcc, &: ante foi s ucndica Deo<br />
authore,prod:ditpeilun:'ni,qunm ipfeculpam .<br />
^ ]jcd.-i , s cai enim tan,ina aurea<br />
in fnaititudincm lingua fatia.Hoc unietn tnln Icfuc , tjuia pviitptu<br />
(rat a dvmiuo,qubdp(itaior icubunrdur cum on>niji.bjian!iajnat<br />
in (extii.<br />
ytpr&dicniir<br />
2 Filios. DtcHtu Hibripulleritaie.<br />
J DHXeri,ni.i.turbatio>iis gni m>n.:bnn>,^r o/u ^ utscurxjuefuni cius . Omnia.n.<br />
hiec opera pofsuc inu lligi,cj cu illo dixie ciTe cremanda. Na<br />
ikuc Apoftolus dicit dequibufdi opcribus ignc cof umptis: p<br />
Jpfe autemfaluui em. Si hums pee catu ita incclligcrdu eft , vc i.Cor.j<br />
ecia artcrno ignc puniacur.ftlios ergo cius &. fil;as cu pccori<br />
bus & omniu qua? habcbat,populus cu cu pun ircc linuil lapi<br />
dibus obruit.Non tsmeh:.)C mdicio humano,fcd fpiritu.^-<br />
phccico fccic IcluSjfiue ita sin eiut<br />
incelligens.3m/a efH : ;<br />
vcnecnliosccnfereccxccpuxs^pidationispornajrt ignc in<br />
gercns, line opera cius q poif<br />
inortc D^ us :ii illo tucrat ere<br />
mauirus,no folu |? carccra qux illius erant,fcd ctiatv. p filioj<br />
flgmficans.Nec ;dco crcdcndu i fr,eospro pcccaco patris^a<br />
quo innocences erar)poft morceigni inrortti cilccrcmado.<br />
vcn'au Mors vt<br />
Mors. n.q omncs manct, quathsd- primo pcccaco<br />
q.a ica nati fum 9 ,vcncccllan6 mouamur, accc Icraca q.bufda S^-'<br />
eft \X\lis.vndc:l(dp.tnt eji ne >/i.itina mnt.ru; f< >,(:>M iu>*. Q^io er<br />
go mdicio Dei vcl mifcricordia fucrit irrogncafiliis huius,<br />
vcl ill is 36.vins,cuomncsabciuspct6 fucnnt al:cm, l.TCt<br />
apud cu ap-ud qtic no eft iniquicas. Scd illud n, pron-ptu eft, Rom<br />
quia popuiu ccrnbiliccroportcbat qiuercic qcf amiiium eft,<br />
& tanto cimucrunc c^tcu fadu cms imitari,quanto humana<br />
horrcrctinfirmicas ita magnum &: tamiuftum cd.aim po-<br />
puli dari,&: eis quos ad )pc propagandi generis<br />
fe rclidurura<br />
putabat 3pc ccato suo fecum conlumptis mori. ^1<br />
C<br />
f J\ I<br />
no tomburi cum eiusfubftantia: qnxfnit conbufla , vt pater per literam<br />
Jcqitcntem ^cun/dicnur : Et cuncla.^/fliter exponnnt aliqn i<br />
dici-mes,(},ncrbnmatnini de co,bnfiionc ^cban intclligititr de<br />
ifiugebennx : quia vc dicmn , non panituit vcrl ratior.e a-lpx , jcd<br />
tanu
B<br />
U3tft. 10.<br />
i Jofue.<br />
lofuc<br />
CAP. VIII.<br />
Ixitauren. a Inoppi, Adam. Priino propcerpcc<br />
cata vidi furnus , & qui habirabant Hai mulros<br />
interfccerunr.Hai enim inrcrpretatur chaos,q 5<br />
eft habitaculum dgmonum.quorum rex diabo<br />
lus eft. Contra<br />
que<br />
venies fe-<br />
fus in duas par<br />
tes diuidit po-<br />
pulu, alios I pri<br />
mis, aliosir. po<br />
frreivtis ftatuit,<br />
q. ex infperato<br />
poft terga veniancinimicorii.<br />
Pnmiaucc<br />
funt Iud ftigicmus &tcrga uertemus,<br />
donee<br />
perfcquentes ab urbe . Putabunr enim nos<br />
longius prorrahantur<br />
fugere ficut prius. Nobis ergo fugiencibus & iliis ,<br />
perfequenribus<br />
confurgetis dckifidijs & t ualtabitis eiuicacem , cradetque cam dominus<br />
Deus vcfterin manus veftras . CumquecepericisJuccendkeeam:<br />
Sdjcoinniafacietisut luili. , Dimifitqueeos &perrexerunt<br />
ad locum<br />
tnfidiarum, federujuque inter Bethel & Hai ad occidentalem pla<br />
gam urbis Hai . lofuc autem node ilia, in medio manfit .<br />
populi<br />
Surgenfquediluculoreccnfuicfocios,<br />
&:afcendic cu fenioribus in fronte<br />
exercuus vallatus aux:lio . pugnatoium Cumvj, uennTcnt&alcendif-<br />
daicus ergopo<br />
pul us eft q. primus<br />
ftatuitur,<br />
& quafi fugies<br />
cum Iefu,pofte<br />
nor vero Gcn-<br />
ex tilis,quall<br />
in<br />
fperaco venies.<br />
Quis enim fpe<br />
raix-c genets fal<br />
uan? Acn'poft<br />
tergum aduerfarioscgdir<br />
EC<br />
lie vterque populus<br />
mediam<br />
iiuevlcip<br />
iniurias.<br />
gens ,<br />
turbam djsmonum concludit & vincit .<br />
vel * at vrbe.<br />
ciuitas qu^ bel<br />
10 pctendaeft,<br />
vel vindicate<br />
neglexerintq^<br />
a fin's improbe<br />
fa^tumeft, vel<br />
reddere quod<br />
per iniurias ablatueft.Sed&<br />
hoc genus bel<br />
11 iuftu eft qd<br />
Deus imperac, Deiu.ji:<br />
apud quern no<br />
eft imqu;tas,:<br />
nouit<br />
fieri debeat.In<br />
cam audtor<br />
funt qui fequuntur Icfum ab oncre legis .<br />
Fugere<br />
autem vili<br />
J< b Tone infidias . <strong>The</strong>odor. Ad quid prxcepic Deus , vc<br />
ftruerenc infldias?Docct ec fideles vfos eliecomentis huma<br />
ins, vt auxilio dmino.Cum.n.fonocubarum pnmam vrbem<br />
cepiffent,mcn:6 fanedifcucccrtarejlabon incubere,^ fup<br />
quo bello dudlor exercitus,vel ipfe populus,non<br />
belli quam<br />
definiri fo-<br />
minifter iudicandus eft .<br />
Aug (^iixrendu c(\ vcruni omnis fallendi voluncas pro<br />
mendacio pacanda iic,i^ (i icacft, vtru poftlc effe iuftu mem<br />
d.icuin quo ifte fallicur c; dignus eft falli. Et (i non hocq.de<br />
iultum rcperirur , reftat vt (ccudum aliquam fignificationt<br />
petias dm mas expctcare.Confcftim ergo dimicancibus ilhs hoc quod'de mfldijs factum eft,ad vencatcmrcferacur .<br />
DTxit<br />
NICOLA VS DE LYRA.<br />
Iticcurnc<br />
autem. Htc canfeifitenter d f:nbttur ciuiiatis H.ii deftru-<br />
.tio-&- fectido ex hoc habitatorum terrje Chanaan trepidatio.c.<br />
y.Circaprimiiprimo a domino dicitur cap'ionis mnd.is . Secudofub*<br />
ditur executions attus.ibi, Surrexitq; Iofu~. Tertio intmoUtionit<br />
cultus tibi:'T\inc xdificauit lofue alurc.Circa primum dicitur.<br />
i Dixicauc. q.d.jicnt fiikraxi ate auxiliuM menmfj>peccatuip<br />
ftus.Acha, ha te protegam propter tujtitiam de ipfofatfa.iofubditur.<br />
i Ecce.q.d. vitioria hxc erit virtute mea.<br />
3 Faciefq; ipfam dettrucndo,^. rcgi eius: 'pfum occidendo.<br />
4 Pt$dzmj.diuidetif.Sic autem non fuit faCtum depr&da icrkbo,<br />
qu&fmt po/itafubanathemate, t>t dictum fuitfuora j.cap.<br />
5 PoniK.Q^abtcr auiern,& ad quid non exprimitur hic^fedparte<br />
Jequeti.Domtn 9 tn hie reuelauit ipfi lofuc qcquidpoftea cxecutus eft.<br />
Occafione ante huius dicti Qittritur hie , ftrum in bcllo liciiu fit in-<br />
Jidiis & cautelis vtilEt videtur quod no^uia ius natural dicit. No<br />
facias alijs qd Cibi non vis fbrt.TS[
$ 3<br />
Ibidcm<br />
if m'do fugerc<br />
dcbnnus ir.im,<br />
iuiaricinm, inuidiamjiuorcm,<br />
huiu'inodi. Hie<br />
clt cxcrcic* Hai<br />
quem Icfus tu-<br />
*fnoecurfum gcro<br />
I'r.icl vndc:<br />
Miitf-Jo-<br />
c -<br />
ftculi fncrint in<br />
n fu*i-<br />
te in aliam. V'ulc<br />
cnim nos huiiif<br />
modi holies f ii-<br />
gcrc,&:fugien-<br />
H" do euafcnmu^<br />
horum nialorii<br />
contagia, vidcn<br />
tcsdcuotioncm<br />
nofiraniiS.' propofitum<br />
metis<br />
angcii, & nos in<br />
lectationcm d^inonii<br />
pan, in-<br />
llu gunt,<br />
P l<br />
dcces imcnmiic<br />
Icfus cnim cfr.<br />
cum his qui fu-<br />
Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />
EtfH^entes. Adamantius. Qm'd putas lefus fugics figni- terrain illlam incolcb.mc, nep; qui iutcrnccrone digna co- D<br />
A ficcc-Viderunus fi fit talcaliquid quod fugicndo vincamus, mifilicnc,^ deucnilfcncad cxtrcmanequicia. Qua ob can-<br />
idem, quiacft aliquapfccti virtus in tug.i.Kjulus indicacdiccsiFw- femeljmdiluuium induxic,:ic Sodoma & (jomonha ignc<br />
1<br />
tte fornicationon, Vidoc.; iidamlpLVic fomicacionis, OpfiunpflC-Iuflltquoq; lofue pnncipcscak<br />
qua t'ugere dcbem y<br />
,(ic\ule in Chr/fto viucre volumus,h?e mccs licgu,vcau-Jaciorcs uct; alacrun u . 'ififlffrcnc.<br />
ergo fuga pane 'Hoc ij (u:n ecu<br />
^"cnt ex a d"erfo ciuitatis, fteterunt ad /eptentrionale vrbis plaga , in<br />
tcr quatn & cos vallis media erat . Quinquc autem milia viros elc^e-<br />
rat &pofucrat in iniidijs- inter Bethel &Hai exoccidentalipartc ciuidem<br />
ciuitatis. Omnis ^eroreliquusexercitus ad Aquilonem aciem<br />
dingebar,ita vt:noui(Iimi multitudims occidcntalem plagan'i*vrbis<br />
atnngerct. Abiit ergo loiue noAe illa,& rtctit in vallis medio .<br />
Quod<br />
cum vidi(letrexHai,fc(linauitmane,&egreiruseltcuni omni exer-<br />
cituciuitatis/Dircxitq; acicm contra defertum,ignorans, quod poft<br />
tergumlaterentin(idi;r.Ioiuevcr6&omnis Ifracl cefferuntloco, fi-<br />
mulantesmetum,c\:fugicntespcrrolitudinisviam.Atilli'uociferantcs<br />
panter,& fe mutuo cohortantes pcriecuti funt eos .<br />
Cuque receffiflentaciuitate,&:neunusquidcminurbeHii<br />
& Bethel remanfif-<br />
lcr,qui non pcrlequcrctur Ifrael.ficut eruperant aperta oppidaderelinquentes<br />
, dixir Dommus ad lofue : Leuat clypeum qui in manu<br />
tua eft contra urbem Hai,quoniam tibi tradam eam.Cumq; eleuaf-<br />
iet clypeum ex aduerio ciuitatis, inliJixqu.-r latcbant furrcxerunt<br />
confettim,& pergentes .ad ciuitatem, ccperunt & ruccenderuteam .<br />
Viri autem ciuitatis qui perfequebanturlofue ) reipiciente:>& viden-<br />
non potuerunt ultra<br />
tes fumum vrbis ad cxlum viqueconfcendere ,<br />
hue illucq; diffugere,prx(ertim cum hi<br />
qui fimubuerantfugam , &<br />
tedebantadiolirudinem,c6frapericqucntes forriflime ertitiiTent.<br />
60<br />
Dommus nolk-r<br />
Idus man-<br />
(l.uiic. 1 .1 c cait:<br />
Dfdf vobij potesla<br />
temceilcandii'iipcr<br />
Jci-pentci,v fcuy-<br />
pioncs , C7 Jupcr<br />
Mmicm virtuiim<br />
b I{itnr omnibufintetfe.<br />
Ada.<br />
l<br />
c- ,<br />
pcuiierunt<br />
in<br />
orcglad,ij,vf-<br />
(jucquo non rc-<br />
linqucrecur ex<br />
cis q. f.iluus fie-<br />
rce, &:*.. Inclicatur<br />
nobis, qnia<br />
ex ins I-<br />
quorum<br />
) vifoflatimtx, icruntyt'tpa >ct t l.ttra & idco cfor -<br />
; chaos<br />
eft habita !<br />
, iufVa } iafi<br />
,<br />
culiim id eft<br />
, ,<br />
d-gcm quoque<br />
mcr.ducm &: hu b<br />
urbisHaiapprehenderuntuiuentem&obtuleruntlofue. I
6i lofue Cap. VIII.<br />
ap. V 1 11. 62<br />
eft nouiflimus Adam in fpiricu viuificantc.<br />
-X Chald^usParapHomo fufpefusidco vocaturcontumc-<br />
$ quia ncc vnum reliqueranc.vnde^ow^w vfque ad far.^inem<br />
A rt'jiitijtis aduetfus pcccatum. Hi nc alibi dicitur.Sanctificait'bellu,<br />
[e n. b. co,auc vcrbis,aut improbo culcu j>bru inf<br />
>r 8. in<br />
.i.e.<br />
.o 3. a.<br />
; bolusj.m<br />
f^nc m^mnrtic ni/=i 4,inr /"n r>*- _ T t> - :i_ . _ _*c_ __ __i_<br />
ns qu ? funt<br />
fuper cerra,& ommb.malis cupidt- # R.Ifaac Acramcus . Sufpcnfus vocacur execracio<br />
tacibus P<br />
ampucacis cttici fandu<br />
De r -<br />
i .<br />
, Dci,fcd er iudicu I1JfJir : quia ica com-<br />
ireadcc<br />
Dei viuecis,&: jp pal ma vidone&;<br />
ycucis mcnco coron?ri.<br />
a l(tgcnt. Adam. RexHaiin<br />
lignogcmino fufpendicur dia<br />
cruce Chrifti , qua:<br />
gemina tuic.i. gemina racione<br />
confticic , quia vilibilicer<br />
Deiriliusmcaine crucifixus<br />
eft, inuiiibiliccr vero diabolus<br />
cum pnncipacibus, 6c pocelia<br />
tibus iuis, vnde Apoilolus:<br />
i^jud erat coHtraiian nobis , tula<br />
illud de rxea;o ,a(:gois cruci<br />
f:< , exuensprincifatm er potejt<br />
iii tradit.i u libtre , tnumphas<br />
tosi/ilgav-crncis . quaujuis in<br />
aLjs cxemplanbus habec tn'u<br />
,<br />
c raip<br />
> ic 2<br />
pbans<br />
ac<br />
eos in jcmctipfo : fed apud<br />
Graxos hecur, in .<br />
iigno Ergo<br />
.<br />
h.b.<br />
biy.c.<br />
duplex eii ro dominies cru-<br />
cisVna,quaChn(tuscrucinxus reliquit nobis cxeplu,Al<br />
Cera in qua crux ilia cropheii<br />
iuicdiaboli in quo crucifixus<br />
eii 6t crulphacus , vnde . Mihi<br />
auemabjii gloria) i ni/i in cruce<br />
domini nojiri lefu Cbriili,per CJHC<br />
clypeum donee intcrficerentur omneshabitatores<br />
Hai.lumentaautem & pr^dam ciuitatis<br />
dmifcruntfibi fihj ifrael,iicutpr?ceperatdomi<br />
a t Nou hoc ad liteiam , fed locus demoruun inhabmbili; cru 111 cerernum , cum<br />
iam nemo peccabit , ncqtiv: regnabit peccatum.cum diabolus ttc an"eli' ems<br />
ibunt in ignem .vternum.<br />
nus lofue.Qui fuccendit vrbem &: fecit earn tu<br />
mulum fempUernun,. Regem quoque dusfu- t i n-ucifixcruift c'lrn vitiis & cone upifcfntiis .<br />
Per hoc quod lufuc fuic folliciru^; Mofi<br />
implcrc , mftruuntur prxlaci,bonasordinacioncs<br />
dixidegislacor Mjles, edi 'icaie altare e\ laptdibus integris,ffnibus<br />
ferrum non eft iniectum .<br />
Nouiccuiufq; cofciencia lie in<br />
g.s<br />
ocuc./a.a.<br />
maledictionihnSipro'.tt dcfcribititr Dcur.ij.imptcrcnt .<br />
3 De lapidi. Sic enim dcfcnb:rur in Ic^e E\odi 20.<br />
4 EC fcr ip. T^on eft intelligi-ndum, c/Hod totnm fMerit >bi fcriptum,<br />
ffddecem prxrrfl'n taxtf'm, prot'f continfituretiam Dcuter.t.<br />
nesprardcccflbrum fuorum cuftodirF! concra mulcosqui<br />
ftudent cas coralicer difiip.Tre .<br />
mDflap'd Perqiiosfignificancur fidclcs in fide, & moribus<br />
Itabilcs,devcrbispolicis rhetor/car non cu ranees.<br />
4 Etfcripiit,&c. In cordibus enim fidcliu fcnbirur lex euan<br />
gcbca ad credendum cordc,& conficendum ore .<br />
Uedi*<br />
Muth.f.e.<br />
Rora.i.b*
Orij ho.r<br />
I.I lot.<br />
d i!u i<br />
Glofordi &NicolaidcLyra.<br />
I -ni filiuiGcrfonis.Ab omnibus<br />
u-m.'v jrai i;n<br />
,vi<br />
im 'ii -|in<br />
: i 1:11 dup.e n.;liii.i|<br />
<<br />
'<br />
n .ibl..liiiioiicm rxteinuni .ilu|<<br />
* |\ I -\. ,.miens.<br />
ilii mm in. inn. j<br />
b iK n mill l.ipid.bus .il>- L/C<br />
leluut ,ncidl>om .|u.> !<br />
Deo 11 h'><br />
imiies,lmm.inoop. ulei<br />
icj imii[<br />
a Otnmt tuttin . I t oinins II-<br />
i !<br />
.-iluiibn-. Moiiib<br />
licristai ilun fti<br />
;k tuni !> >nn.n elk'<br />
|.<br />
,<br />
tie.<br />
jiic<br />
i 1C.<br />
lc;;is<br />
. ., u ,|in iniiiiiiii ii .iiiiiiiuiii<br />
I I/''' I I v<br />
gefferatcoraranlijslfrai I- <<br />
& gcs niaiorrs natti, due <<br />
>VICTI iV nidi, i<br />
WtiSff. cxvtr,, r ,,l,,ui<br />
:<br />
Unnisautcpopiilus<br />
ni.lu i-s ftabant<br />
"Him.<br />
i 4 >!.. -i. nn i.lriitln I cvi in,. m.v in juatui. b ^aicili.im. imi.vd .|in umi<br />
illl I. IIJIII. llll dfil, iil,,,.^'<br />
itcftatnenti dommi b ni,,p,,n.,l>.i.n ;) u .. duK-ns Jommirvtaducna,<br />
e(l.jnquatabuletcgismiu . .<br />
Dcifcnptx f<br />
B I ll. .el ell in..<br />
'<br />
.<br />
i<br />
jta&indict'iu "<br />
,<br />
Media pars<br />
coru itixtamoiucm<br />
I'.lJflll.<br />
U.b.<br />
''.4*. a<br />
r -I IMIITI duo<br />
|<br />
14.<br />
&:<br />
1ms. .in ,<br />
e.ibe.i.l -.lii.i-uc<br />
i.i i m Im<br />
m<br />
.<br />
te(l<br />
5 j Gjbod<br />
lllcdimenu-<br />
'pnl'j liuniliiiodi<br />
TC .V .iln>. ll.<br />
in nioiue<br />
te I lek'.l ad<br />
non lit in.i! d i<br />
pi.imjed<br />
( ,.n i. Min .id<br />
.iltii.s in moil<br />
tioi<br />
nt niotncn:<br />
l< npi.is ni.iU-diLtioiics^pf-<br />
hfid d nn \ ct /,/((/.'('.<br />
.n l)itioi ,us dicitur . Pfi<br />
rtirns'ncmcjl loluim i.bii) , c-\ ijuibus rukli.i p.n.itur, qiui:<br />
IMII li.ibet m.u nl.nn.iiit ni;',.i!:i . i<br />
inl.imes , pi.'k'h [el.jiie.ippi-ll.it ,<br />
..JIMS ninli.<br />
i nt el ih',,1 mils' cos elle<br />
:<br />
'<br />
.idbnel.i. lemdi eti.ini iii'nnn , yi miihc<br />
\ek Hi in .S. v." " 0:111 us I i in ul eei leli i<br />
,'i.vipt.iriir, vin<br />
i',mil' inn<br />
in omnibus li.uu ai in.;: lieoiui.i ho<br />
di.iboh aHuti.is.Mi:l:eies \ ei o,. iiodmn c\ jii.r Ie ijuc<br />
liintC'^eiuiitJe.l inelioiii c\i-mpl.i le.t.id \.|ii:<br />
In it ciscapUdC^NleniNIMN/ti<br />
rii i-.-idnkmn-s yciocimu , 1)111 nnpcr till.<br />
( lnki-pt.1,1 IM) mm nun' . I<br />
'rok-lyti autcin f.itc-<br />
A p \<br />
l.iluiem.iioi.uu .imoiei ekliMiin bi-iieilutionn \e! pioiiuliiomi<br />
ne e.ur. in<br />
.j ",-liv-n ill .li. nn.'^' am: Snlin it imlii no<br />
lie in ii,nem eieinn.no e\ i<br />
pell m lenebi is lAtei ioies.| )imi<br />
iln<br />
ei;',o uixt.i monu ( ..n i/im illi.j iiieediint, .1.1 benr<br />
i]tii<br />
diclioncclci.hjscHjilkvs Ii!\iiilu.uu,miin6 Jiutn pane, led i luimcm,\ el ijmum fou.ii i lidcliLnis lindciit.<br />
.^ i .<br />
N1COLAVS DE LYRA.<br />
I Omnis autcin |'.>pii!us,&c. Q^-iia /'tent di flu tint flaihis Dent.<br />
17, llcb.ti: , :'it tiiioHiotiticHli irilit;<br />
.< H;II,-IH i'..t<br />
tm, &popnl*} ilti cxniem rtftondcbtt, amtn , & malcdiit<br />
M O R A I<br />
I T<br />
r R.<br />
t A/fdM ptrt,&c.<br />
liilii.'t.vl IviieduTiidnin.<br />
Vnu k-iluct,.id iii.ili\lunidimi,\ t li.ilvtur 1<br />
f<br />
iutemoflenditur,qu6dflcui<br />
iiMiom.iS<br />
ivMuimul'. ul^<br />
H.i null in.ik-diieiuli,ditti-u ntci camrii . Ilt.r ii.uiu|iK'lv-<br />
booocum<br />
fttfns mortem lltbl>& f>ulns;l>i cxiilent rcfpondibst, amen. pro<br />
/'it ;>.'/.7.<br />
i I'.i | nnuiin. '\n r{tintcUJemlum.tntnijlci{ii1iones,fi<br />
ii .t"l\>,i im oi>Jcrnurcnt,fc.ii>i tur Dent, jo.cr at.<br />
bonorumip(ls bom's, vV ni.iloi-uni ipiis nulis, vt lulu-tur<br />
I \ iuet.MUMii.:S. \ !-i Iv-iu-diClionc's iH.r ponuntur cxplici-<br />
tc. BoQis aucem hominibus imprecanda fuoc bona ipintn.ili.uV<br />
ti-mpoulu , in. ilis autcin luMiiinibus nnprciMiida<br />
funcbonafpthrualia t.iiuiun,&: non tcmfor.ilnjed ah-<br />
Ms I'pi'oliuun :iuMH.niu-iic\odio, led vc vc-<br />
k.iuc.<br />
iiiu'lkcliun, & fie j lius muiuitatibiis idipi-<br />
i Cor.j<br />
, Tim.<br />
j.Cor.i .
\,<br />
lofue<br />
# Rupert. Qmnes peccato fao ducc,<br />
Gap. IX.<br />
ft >res,vcj ?.que goftatores fiutad obfcquiu populi,&: ak.iris,<br />
congregati func, vtpcrirent,quia Drii fentecia qinacudoloacccllrriicad *ilios Ifracl , piiniscalceamrt scj;<br />
fuerat,vt indurarencur corda eorii,& pugnarec<br />
contra Ifrael,& caderent,& non mercrenuir vl<br />
lam clcmetia . Etenim tape(TuTajcric,taq; pec<br />
carores, vt ipfa eos terra euome<br />
rcr.Oim.n.dixjflet, Q,i cuminmemo<br />
, zrpecore coierit^norte mo-<br />
riatur , mulier, ^uxfuccubtierit cui-<br />
libft inmento ,/imul interficieturcti<br />
eo,nc vo: cujmatterra,omnin hcc<br />
fecerunt. lufta ergo Domini<br />
fentcntia fuerat , vt indurarcni?<br />
corda eorum & , pugnarent, &:<br />
non mercrencur omnem clc-<br />
. Scquitur.<br />
#
I,d.,.i.<br />
Glof.ordi.&NicolaideLyra.<br />
vobit Jominutper mare rubrum, et in defert , nihil tame tatz fi- * Procop.<br />
68<br />
Succ.'flit Gabjonittrum conatus.eo quod lo- D<br />
dci di:i ioi'il-.-t ratcitarus.Tpforum ve<br />
. f\ f~- \ I . r- . . . . -v* .".'.,.- *- f>~t t > / i rM < . \ J I(TI-*!AI- ^., /% A tr-^ft/'tritu<br />
runt. Icfusergovidesangufttimin fidcpropofitu, inodcrationcmersiacos<br />
luAifiirratn lenue, vc (alutcm mcrcatur,q.<br />
rum nobilitattir<br />
acceflu . Fides out<br />
fin9 opcribus mor-<br />
t*aefl. Nobi sau-<br />
te prouidendum<br />
eftidii potcftate<br />
habcmus, vtab-<br />
jjcietcs antiquas<br />
fordes,&: p.mnos<br />
vitiorumvctercs<br />
focicmur Ifraeli<br />
ticxlibcrtaci.In<br />
legcenimprarci<br />
nc liccac<br />
pitur ,<br />
HcbrarCipuerfMi<br />
forte in ferui cure<br />
iturdolofeegij]euerbis,et<br />
fattis,ergo t ctc,ln contrarium uidetur,qnod dicitur in litera .<br />
j Iuratlimuseis,&c. etfequitur.<br />
8 Referuenturj&c.TmanwOT autem non incunitur, nifi ex trSf-<br />
greflione iuramenti obligatory>nec ira domini concitatur , nifi fptcr<br />
il/ud,rfuod eft Ulicitum fieri,ergo,etc. l{efponfio. Diccndum,quod hoc<br />
elec.c. ve<br />
lurametumfuitjcrnandumtriplici rations. Trima accipiturcxpar<br />
te Gabaonitarurn , qui fici'.t ditlnm tft , venerunt ad loftte in nomine pter t<br />
dni wienies (ins cultuifttbi]ci )
i. Reg.il.<br />
Rfj.ji.a.<br />
lofueCap.IX.<br />
7<br />
frangere iurationem, & quamuis eos mentitos didiciflent , iufiurandum emK!urn,d?cI.irat eos miniftros fmfli ficrifi- D<br />
A parceremalucrunt,cum poflentdicere, fe tanquam illis iu- cii:non quod coiuumchoiUm lie fcruire IX-o, fed valde ho-<br />
raflc quos efle crcdiderant,id eft , de longmquo venicntes. norificum .<br />
Cum vcro aliud cognouerunt,przceptum domini circa cos # R. Motes Gerundefis.Cuilibec ctiam e vulgo Ifracli-<br />
fuit implendum, vt iicuc ceteri expugnaretut , Deus autem tx aquatorcs lignatorefque fuerunt , diftribtitis poflefiioni-<br />
hoc approbauit,ncc parcenti- bus:qui modo ipfos dccootfi<br />
busfuccenfuic, quamuis cum CurilOS dccipere frauds Voluiftis,Vt dicere- cio interpellaflTet , quamquam<br />
.<br />
nonincerrogaffcm,quinamil<br />
. r i _ij hahinmin a vnhis rnm >n ple gratis , fed exigua<br />
*ls *<br />
li effent & cum illos fallcre P , rocul VJW* naWttflWS a vobis , cum mcrcedc C0 ndul',qua vithim<br />
rnaluiffent<br />
. Vnde crcdendi ill medio noltri lltis ?<br />
fiint,etfifallerc,profuafalutc ne eritis & non d e fi c i ec 5 \JL* i i pv' vc* v^ *-'***-'<br />
eft fiobis feruis is ^<br />
itaque lub maledi&io- f poilcnciibi pararc. Nam qui<br />
fucrx fcruicbanc arz ii cutn<br />
in do-<br />
Lcuitisatebantur.<br />
/-* f i<br />
ro^if ff<br />
VAV.J<br />
It Arnbrof. Qmalofiicadhnc<br />
ignarus crac locorum & U.joffie.e.<br />
inco]aruin,no:i cognouitfrau-<br />
des Gabaomtarum v_jv_'- .yijfL
B<br />
Orig.Hnm.<br />
II. ID lolUC.<br />
i.Tim. 3-e.<br />
SccL.a.<br />
i.<strong>The</strong>f.y.C.<br />
Rom.iJ..<br />
q.iy.in IoH<br />
C<br />
7 1<br />
gauit . Quibus<br />
ci priicitiat.Vnac:Fili iccedcns ad ferut- ^ COmmemO-<br />
I * W *<br />
1 ' A<br />
Gabaonit.T ad Un .1,<br />
"<br />
f\ - f~^ - !* rt rf-v t^ t * f*9 f\ l\ t I f**^ ^ I ICC CXLC.IlIllllrt,I<br />
illius-LtGuodtransfugifTcnt<br />
ckciTentFoEderatieorum.timuitvaldc. Vrbsenim<br />
das ^ quarQvna<br />
pcr hibetJ<br />
Amor<br />
mao-na erat Gabaon , & vna regalium<br />
ciuitatum rharorum . Nifl<br />
&maioroppidaHai,omncfque bcllatores eius fortiffimi. Mifitergo<br />
Adoni-fedecrex Hierufale ad Hoharege Hebron.&adPharam rege<br />
lerimoth, ad laphia quoque regem Lachis, & ad Dabir regem Eglon ,<br />
dicens : Afcendite ad me, &ferte prxfidium, vt cxpugncmus Ga-<br />
puuicm: ww - baon , quare transfugcrit ad lofue & ad filios Ifrael. Congregati igicis<br />
qui ad intetu<br />
r afccnderuntquinque rcges Amorrharorum , rex Hierulalcm, rex<br />
run^enS '<br />
faluari fe cxifti<br />
marent<br />
Hebron, rex lerimoth, rex Lachis, rex Eglon fimul cum exercicibus<br />
turincaitrisapudGalgalam,cVdixeruntei:<br />
Ne retrahas manus tuas<br />
VLTOO i^ci iuai<br />
aux ilio feruorum tuorum,afccnde cito & libera nos , ferque prxfi-<br />
SrSSoof dium. Conuenerunt cnim aduerfum oos omnes Amorrha:o-<br />
rcges<br />
quos antcaha- rum , qui habitant rn montanis. Afcenditcjue lofue de Galgalis,& om<br />
vcrbo Dei fo-<br />
bucratamicos:<br />
C<br />
?cd ednm con-<br />
trarias virtutcs.<br />
Soar ergo qui<br />
Pa<br />
nis exercitus bellatorum cum eo viri fortiflimi -<br />
Dixitque dominus ad<br />
lofue: Netimeas eos. In manus cnim tuas tradidi illos. Nullus enim<br />
fxeistibirefifterepoterit. Irruit itaque lofue fuper eos rcpentc<br />
s tota<br />
nomc<br />
vnillcrfa ic fuc.<br />
ritomnmm,aut<br />
-<br />
r cur .<br />
quamuis<br />
clTct vna de feor<br />
fuis , & caftramctati funt circa Gabaon earn Habitatooppugnantes<br />
**iipuJiUanimes,f:ijli>iete infirmos.<br />
ltcn\:f^os autem imbecillitatem infirmorumfunincte. Sic ergo Icfuscumducibus&:principibus<br />
adcft his, qui pro nomine<br />
fuoa contrarijs virtutibus oppugnantur. Nee folum auXiliu<br />
in bello pr^ftat,fed etiam producit diem & fpatia lucn,& di<br />
fcutit aduentum noilis.<br />
c Congregatiigituv^&c. Aug.Quarrtf quomodo rex I<br />
fale Adoni-fcdec &: cxtcri quatuor cum Gabao<br />
^.b.obfedit<br />
nitas<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
CAP. X.<br />
cum au. Hie agitur de debcllatione qutnquc re-<br />
fimvl congregate, vbiprimb dcfcribit ur occafio<br />
bdli.Secundo "attus debeBadi} ibi:Afccn^it^; lofue.<br />
Occafio autem belli fuitjo q, ifti quinqHe reges fimttl<br />
congngati vcnerunt ad dcbdlandum Gabaonita
A<br />
lib.inlof.c.<br />
li.^Antiq.<br />
Dulog.<br />
lib adu.pfy.<br />
hic.c.io.<br />
faPf..<br />
73<br />
Jofeph. Ibi<br />
ctiam cognouit<br />
lofue coopcra- a<br />
ripneiTi Dei fibi<br />
flgnificatam tomtruis,&:fulminibus,&grandinis<br />
dcmiffione,<br />
maiore quamlo<br />
Jitum eft.<br />
b -}e Sol contra<br />
lofiue<br />
Cap. X. 74<br />
""<br />
~~f r ;<br />
-~^. ^<br />
r ^,..V/HUV- I T<br />
TJUW *xii tun.icoat.iucnos induxitin f*<br />
^^^^^<br />
patibu<br />
isaajgerc^dccrudcJicatecxcufan<br />
,precepto leg.s; * Auguft.fndiuinis LbrislcsimuVfoian i pfum n^^iaau^^^^ cumhcA morce fi-ro lofuc -pfquc ad tr^nfmigrationefluxerut ottingeti anni<br />
&plus,(]uodpatebitfi quit vclit compntare tmpora indicant & regu<br />
vfy; ad illud tempusjroul in facra fcriptura & lofepho contiaentur,<br />
&_ideoinatioHabiliter videtur dittum^Hoddiceret ali
Glofordi.&NicolaideLyra. 76<br />
Cum vero implcta fucrit menfura credentium, & drrerior be&mus ferulre hiftiti* in [*naiKcationcw.Hoc quafi crudclc cul D<br />
aut decolor jrtas vltimar gcnerationisaducncnt, &: crcfcen p.uur,quod aic Icfus: Tonitepedes veslros fuper colla corttm , &<br />
tc iniquitarc rcfrigcfcet charitas multorii, &: in paucis Hdcs imerficue cos.Scd hoc non crudclicas ,fed humanitas & bcni-<br />
inucnictunrune a1>brcuiabuntur dies.Idcm igiturdominus<br />
gniras inucnitur.Vcmam & cu ponas pedes tuos fupcr fcrpc<br />
ouit cxtendcrc dicm,cum falutis tcmpus clt , & brcuiarc ccs &: fcorpioncs,&: fupcr omncm vircutem inimici,& con<br />
culces draconem &: regulum ,<br />
-Hum CflO ibatllim UCIS fSicdum "M"* dnon nobis fol m.lmz.qui ait:Ego<br />
pugnjmuvadfift.f qui aliquando ill CC .UUmciU,u rc^naillt, UC<br />
'<br />
, ipJLiu vobifcum fuui vfquc idconfumm.itioncm fcculi .<br />
in tcmporetnbvla:ionis& per-<br />
" '" ^ h<br />
,<br />
vocihom.n.^pugnanc.pro.facl.Reuer ,^<br />
eit loiuecuomni Hracl,in caltra Gal- lusintere<br />
fuiq-,<br />
Trreni$:lttl''<br />
- - .<br />
bus in corpore pofiri demerfc- crat caftra,lani & integro numero.NulIufq; g ad przlium. &: ficutibi dicebat<br />
rint,&nihiladopusDei,fedto- rnnrrj fill Ifrarl miirire in/us rfr Prar-p Icfns:
JU(.i7. c<br />
77<br />
lofiuc<br />
Cap. X.<br />
ftri tam fpcciftfi fint & ta validi,qui poflinc calcarc ceruices fermerant iniquitati, ferutantiuninx. Sic ergo rntclligc^ inter<br />
A inimicorum,& ica caput fcrpcntis pculcare, vt calcaneu no fecit Icfus regcm Hiericho,& rcgeiw Hav,& rcgcmLcbna,<br />
& rcgcm Lachis,&: regcm Hebron , uc omnes aix qua: fab<br />
peffimis rcgib. legcm pcccaci colcbanc , nuc fub Dei iegib.<br />
aganc. Lebna Hebraice Libnah ftrum non poffic mordere. Qui enim pugnac fub lefu ducc ,<br />
dec illud promcreri,quod dc illis bellacoribusfcripcum eft;<br />
t renerfus eft vniuerfuspopulus *d lefum incolumis^ non mutiuie<br />
, candor interprecacur.<br />
quifqua defilys Ifrael 1 lingua fua.<br />
Qui.n. fub lefu milicac,incolu<br />
rnisdecrediredepr;dio,nec<br />
vfqua<br />
Trorte,viriiit papules.<br />
VOCauit Ottines VKOS ifrael, & -lit ad Cl-<br />
prill ex iacuhs maligni ignia<br />
T prxUtos. b<br />
_<br />
->--'>-<br />
.<br />
. ^<br />
quod d iucrfc intclligicur. Eft<br />
enim candor lepra: , & cador<br />
lucis. &candorcrnquideailc<br />
prehabuic Lcbna .<br />
fu-brcgib.<br />
tis vulnaccipcrc,nec cordc, pes cxcrcitus qui Iccum Grant : Ite , & poilitc t t malis , ted cum ad Ifraditicu<br />
ncc cogicacionepollui. Quod<br />
aurc add it : nullus mutiuit<br />
efuia<br />
in linguafua:vidctur dicirquia<br />
nemode victoria fc iactauic,<br />
ncc fue vircuti afcripfic.Sciur.<br />
enim quia ipfi<br />
lefu vidtoria<br />
tribuitur.vnde : T^o autem ego:<br />
fedgratia Dei q in me fj?.& alibi:<br />
Cum autem feceritis<br />
h
79<br />
Glof.ordi.& Nicolai deLyra.<br />
intribuTuda S ...<br />
,<br />
luda, cuius rcgc iitq; in ore gladij omnesammas qua: erant in ea mxta omnia qua: fe-<br />
nomine Dabir<br />
jntcrfccit Icftis .<br />
Eftautcm nunc<br />
villa prxeradis,<br />
in duodecimo<br />
ab Elcuthcropoli<br />
lapidc contra<br />
Onentcm .<br />
Hebron , quondamArbc,condita<br />
eft fcpccm<br />
annes antequi<br />
Tanais vrbs<br />
Aegvpti conderctur:<br />
fuit & me-<br />
tropolis<br />
Ena<br />
a ^ Oiihmctio coniugum.<br />
cerat Lachis. Afcendit quoquc cum omni Ifrael de Eglon in Hebro,<br />
f Dcitruxit mah.vt zjihcatct bona. T Vcibi l)ci.<br />
&pugnauit contra eam,cepitque&percullitin ore gladij, regequoquccius&<br />
omnia oppidaregionisillius,vniuerfasqueanimas qua: in<br />
eafuerantcommoraKE. Non reliquit in ea vllas reliquias . Sicut Fecerat<br />
Eglon, fie fecit & Hebron, cunda qua: in ea rcperit confumes gladio.<br />
Inde reuerfus in Dabir,cepit ea atque vaftauit,i \ gem quoq; eius atque<br />
80<br />
ckicrto, quzco<br />
lungiturciuitati<br />
Pccrzin Ara-<br />
bia . Ibi occti-<br />
buit Maria ,<br />
&<br />
Mofes rupe per<br />
cutia aquam fi-<br />
tienti populo<br />
dedit. Monftra<br />
tur ibidem vf-<br />
quc in prxlcntem<br />
diem fepul<br />
cru Marine. Gaza<br />
eiuitas Hc-<br />
omnia per circuitum oppida percuflit in ore gladij : Non dimifit in ea habitauere Cap<br />
vllas reliquias-ficutfecerat Hebron & Lebna & regibus ea,rum,ficfe-<br />
padoces,pnfti-<br />
. rN L- o -II- r fC<br />
* ' - I<br />
ls CllltoribUS<br />
cit tena<br />
Dabir&rcgiill!us.Perculhcitaq;loiueomnem montana& ]n terfcdis . Cc-<br />
meridianam atque campeitrcm,& t Afedoth cum f uis .<br />
regibus Non adit in fortem<br />
'"<br />
dimifitin ea vllas reliquias,fed omne quod fbirarepoterar, interfecit;<br />
Itim : quos gijantcs&potenccs<br />
intelligcrc<br />
dcbcmus. P.uila<br />
afccndit Hebron<br />
, hare eft<br />
Chanatharbe ,<br />
id cft,oppidum viroru quatuor,Abraham , Ifaac , Jacob, &<br />
Adam<br />
gnis eiuitas Palcftinar .<br />
/* t r~ tr i st i n i s~* ' cam tcncrc no<br />
licutpraceperateidominusDeus Ifrael. A Cadeibarne viq;Cjazam. 4 potuit,quia gi-<br />
Omnem terram Gofen vfque Gabaon,vniueriosq; re^es & regiones<br />
eorum vnoimpetu cepit atque vaitauit.Dns enim Dcus liiael pugna-<br />
bat pro eo.Reuerfufqj eltcu omniiirael ad locu caftrorum Galgala.<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
I Afcendit quoque cum omni Ifr.&c.F/oc eft intelligenium<br />
departeciuitatis Hebron:.]H erat in vaUe,reli(jnam verofrartet/me<br />
e>aifvrtior,cepit CalcbpojieafVthabetur infra i^.c.& ludj.felpo<br />
ttjt dui (p hie drper anticipation? &ci attribui tur quod pojiea fecit<br />
Cakb,(]in ex conceffione lofue h abitit Hebron,vt hf infra i^.cap.<br />
a Rcgcm .quoquc. Hoc poteji exponi dupliciter.yno mudo de re<br />
ge Hebron quern fulpenderat, ~vt dittum e/i.^Uo modo de alia<br />
rege no<br />
I40,vtpotc ejuia films mortuopatre regnum Jufceperat > ft rex eratper<br />
bxreditaicni^elquiapopulus regem nouu/ibi elegeratft eratper elefiionern:<br />
Inter fiijpcnfioncm enim pradifti regiswfattumijind lofue<br />
f lures dictates ctperat,t>tpatct in textu:& ideo tempore intermedia<br />
f, potuerat fieri iflonouirtgispr quod<br />
qt^iiio cji dc (itianiiiate diet artifidalif,et ae eius augint:to,quia dies<br />
aHgmeniatifub lofue et E^cibijfuerunt ariijictales.^iaantas Vfro<br />
did artificialis uariatur fecurdum dinerficatcm clitnaium, etfccun-<br />
dura appropinqiiationcm maiorem adfolilitium xiliualc et hyemale,<br />
et ideo licet in omni climate ct qnolibet tempore anni qu^libet dies ar<br />
tificialis babeat 1 2 . boras artijj dales ,tamen boras naturales habet A-<br />
liquandoplures aliquandopauciores<br />
. In tertio uero climate dies brc-<br />
liifiima, ft: ilicet quando fol cftiHfolilitiobyemalithabct<br />
10. boras.<br />
Longiffima uerofdlicctquandofoleftinjuijtitio aftinali habet 14.^0<br />
rbi erat E^chias , quando dies fuit fibi prohngata :<br />
et fimiliter lofue cratfatis prope Hierufalem quando prolongauit<br />
Dcus diem ad eius petitionem . Si autem dicatur , quod dies prolon-<br />
gatefitb lofue fuit infoiiiitio tfliuali , quod fatis probabiliter potcft<br />
did ,eoquod eodcm anno lofnt aliqua ajiia bella pcregtrat > fequitur<br />
D<br />
Epitaph.<br />
1'aiilr.<br />
lib.de locis<br />
Heb.<br />
t Afcdcc*<br />
'
A quid ilia J'tplfcattt habuitxxviij.horAt.'Et/ipropteroppofitionem di<br />
* ca:ur , quod dies prolong jti fub E^cbta fimil in folftit o by ema-<br />
il , quod fails prohnblUtc: fnit.-.ft diet : vt videbiturpoilea , fie dies il-<br />
le habuit tantumz6> ho^is naturales & dti.ispartes vnius bor& na-<br />
turalis , quia fjnatnor barx artificiales,qute dcficiunt a, perfeffa tripll<br />
catione illius d;ei,ntpatrt ex prfidiftisjion valerent nifi ires boras &<br />
tertiamparte fnius bora>&fit babetur^qubd dies fub lofuefueritloglor<br />
in vna bora naturali,& tertiaparte vniushone naturalis,Troba<br />
tio affuntptijcilicet, quod probabiliterpoteftd'cidi?fub E^ecbiapro<br />
longatH fuifie in foljiitio byentali,& hoc rations in ter-<br />
dimatis',quia<br />
tfo'dimatefoleleuatHT in meridie minoris dieiper )6.gradusfcre : &<br />
ideb<br />
A D D I T I O.<br />
In capitulo 10. vbi dicicur in poftilla: T^onfuit antea &po-<br />
flea Cam longa dies.<br />
luxca fententiam lireralem propcer intelledum tarn il-<br />
lius hiftoriaj quam Ezechic in 4. Reg. 20. & Efa. 38. poteft<br />
probabiliccr dici , falua camcn fanttorum automate , quod<br />
dies ilia in qua illud miraculum in horologio Acham diui-<br />
11 ;<br />
tus Czechia; fait faftum, non longior nee breuior fuit fo-<br />
,& fie ceflat tota altercatio poftillatons in hoc cap. circa<br />
iftam<br />
rant<br />
C A P V T X I.<br />
rtecumaudiffet. * lofcphus. Cum de Hebrjcorurn<br />
virtute fcrmo per circuittim difcurrcret,ftupor ha<br />
bebat omnes audicntes. Caftra autem metati funt<br />
fuper eos reges Chananad , qui in'campeftnbus c-<br />
Paleftinos fccum ducen-<br />
tes. Totius autem exercitus armatorumerant<br />
tcr centum mi<br />
lia, & dccem milia equicum , &;<br />
duomilia curruu.Turbabat hec<br />
rnukitudo ipfum lefum, &lf-<br />
laelitas, &. fpcrare mcliora proptcr<br />
timoris excellentiam dubi<br />
tabat. Deo aute arguete timore<br />
coru, promittente quod vmeerent<br />
inimicos,& iubente equos<br />
hoftiu (ubneruan, ctirrus incen<br />
di,dux fides, perrcxit ad inimi-<br />
die vc.mcns circa<br />
cos : &quinta<br />
eoSjCongreflus eft, pugnaq; for<br />
tis efFedla eft , & catdcs fide po-<br />
Cior , quam potent uel audiri .<br />
*Zonaras. Chananazi in excr<br />
citu hubcbant armatorum 300.<br />
milia,equitum<br />
niaehtis polhcito , przliu atrox<br />
commi:;t;cur , quo hoftcs vni-<br />
10. milia,&: mill<br />
a curruum 30. Deo viclonam<br />
ct:'am cxfis.<br />
Adamant.Has fcnpturas ante aducntum Chrifti cum le-<br />
uerfi, paucisexccptis , pcrierunt , rcgibus<br />
gtrct liracl fecundu carne,non tn eis intclligens nifi bella &<br />
fhngumis cffurione,ad ferocitatc acucba(f,&: bell is ac feditio<br />
nibtis pafccbatur.Scd poftqua pr^fcntia Icfu Chrifti fclie lumen<br />
infudit, cu ipfc lit pax notf ra, pace docet &: deiedtione<br />
bellorum. Pax.n.redditur annimx li ab ca hoftes,peccata.f.<br />
& vitiapropellatur : ideo fmtraditione Icfu Chnfti legetes<br />
jftaarmamur&:concitanuiradpliu:fedc6trahoftes,quide<br />
cordc noftro<br />
procedutcogitationes.f.malas, furta,falla tefti<br />
jnonia &: humlmodi,ut nullu<br />
rclinquamus,g. falutis fiat,vcl<br />
JofucCap.XI.<br />
C A P V T XI.<br />
8z<br />
idea fate tempus en ibi tune<br />
quale eft apudnos In 7. climate circa fine<br />
February per u.dics ante fcjuinoftium vernale,quoddl tempusfans<br />
upturn ad procedenduadbellum-.cumnon fit nimiscalidwisiecnimis<br />
frigidu. Dies autem prolongata fuit EfechiiK ante percujjioncm exercitus<br />
Sennacherib, utofl'Sditur^^eg.zo.percHfflo autem illafuhqn<br />
Sennacherib veniebat cum exercitumagno contra lemfaltm , &fic<br />
patet pnpofitum ,fcilicet, quodprobabiliter potesl did illam diem in<br />
folflitio by emali fitiffe. ^fd difftim autem Dionyfu dicemis , quod ill*<br />
dies fub E'%echiafnit3z.horarum:Diccndum, quod loquitur deboris<br />
artifjcialibus , ^r ilU valercnt tantuni 16. boras n iturales , &<br />
partes vnius bor# , vtdiiJum eft.<br />
iftam materiam contenta :<br />
duos<br />
qualicer enira hoc uuclligatur<br />
domino dirigente videbitur infra 4.Reg.2o.<br />
REPLICA. In capitulo TO. vbi pofhllator difputat dc<br />
ftatione folis contra lofue. Burgcn. allegafdigreiTionem<br />
quam fafturus eft de hac ftatione& retrogradatione ternpore<br />
Ezcchia: circa 4. Reg. to. Vbi mira contra fanctorum<br />
autoritatcm fine rations<br />
imaginatur, & ibi vide correciorium<br />
facis racionabile.<br />
a f Senfus vel prudentia .<br />
5" rrinceps<br />
mundi. T Auls.<br />
Vx cum audifTet labin rex<br />
A for, mifit ad lobab rcgem<br />
Madon : & ad regcm Sim<br />
ron , atq, ad rege Achfaph,<br />
ad reges quocjue aquilonis ,<br />
qui habitabanc in montanis , & in<br />
planicic<br />
^ Hie eft omnis fenius , qui extolltt fc contra Ictentiam Dei . f Latain<br />
viam fcqucntcs. a ^ Quj humana 8c terrena lapiunt .<br />
contra meridiem Ceneroth , in<br />
campeftria<br />
f fiint Qui in fluxu hiiius fzculi.<br />
bus quoque & in<br />
regionibus Do a<br />
r iuxta mare :<br />
f Velut comotum.f.qui amfta commouet.<br />
Chanan*eumque ab oricnte& occidente,&<br />
f Amaicfcentem , quo, fciiicct authorc amaritudincs bnmittuntur.<br />
Amorrharum , atquc Hetha^um ac Phere-<br />
zarum, & Iebuz*um in montanis , Heua:um<br />
qui<br />
NICOLAVS DE LYRA. CAP. XL<br />
kVarcumau&c. hie defcribitur debellatio 14. I(egum. Et<br />
^primbponiiurdifta dcbellatio.fccundb qu^am cpilogatio n.<br />
cap. Circa primum primb defcribitur belli apparatus t fecundb con-<br />
MORAL I t E R.~<br />
fliftus<br />
i QH*. Dcbellatis quinq; fcnfib.corpornlibus, ex quibusp<br />
nos cofurgtt bcilu a carne , remanetadhuc bellii piculofius<br />
ab hofte,qui de fpintualib. peccatis impugnat,& bene figni<br />
ficatur per labin, qui interprctat'adiiert;etia uel intelli'sctia.<br />
D$mon.n.cft intclligetia, q.a naturalia remafcrutin dgmorib.<br />
mtegra. Et ficut labin i adiutorm fuu uocauit reges fibi<br />
fubditos,fic d^-mo fuper ior p nos vocat & excitat d^mones<br />
inferiorcs 3quia diuerfi d^moncs de diuerfis vitijs nos impugnant.Vocat<br />
igitur rege Madon, qui interpretatur cotradidio,propter<br />
q5 fignat d^monc, qui tentat dc rebellione ad<br />
fupcnores contra Dcum & ratiorie , & fie intellig.itur in lequentibus.Etregcm<br />
Simron qui interpretatur vcprcs doletis.id<br />
eft,fpma infcrens dolore,qui tentat dc detradione , q<br />
matcna doloris infcrt ei de quo detrahitur &: ipfi detrahcti,<br />
dccraftioncm fufcipicnti . Et rcgem Achfaph, qui interpre-<br />
qui refpiret.his.n.uictis vi ncemus ct acreas poteftates & regno<br />
fuo qd(itra nos eft)fupra vitioru fedes locauerat depelfemus.<br />
Superius rex leruJale cogregaiut fccu quatuor reges<br />
cotra lefum alias Iofue,& cotra filios Ifrael. Nuncautenoh<br />
vnus cogregat quatuor,aut quinq; : fed multitudinenimia.<br />
labin<br />
vndc:ytautaudaiit<br />
rex<br />
Afor, mifit ad lobab n-^em ^mor<br />
rh*oru,&c.Vides quata aducrfus<br />
lefum & Dei populu cotra<br />
riaru virtutum cocitantur exa<br />
mina ? hi enim demones ante<br />
aduetu Chrifti,quieti & fecuri<br />
animas poffidentes regnabat.<br />
Sedubi grada&mifehcordia<br />
faluatoris apparuit,^pie & Ca<br />
dc uiueredocuit, utlibertatc<br />
fua &: imagine Dei anima qug<br />
que fufcipiat.Hac de caufa an-<br />
tiqui poileilbrcs ad pugna pro<br />
uocantur, & fi opprimatur pri<br />
mi, multo plurcs cofurgunt Sc<br />
in malu confpirant:& fi fecCidi<br />
vi&i fuerint, alij nea ores exur<br />
gent, & forte quanto magis au<br />
gctur populus Dei,&: mulnpli<br />
catur, tanto illi plures ad oppu<br />
gnandu conipirat. Primus om<br />
niu & auror belli , qui c^teros<br />
ad coniurationcm inuitat,ipfe eft labin rex Afor.Iabin autc<br />
interpretatur fenfus uel prudentia<br />
indticafiiper tefcnfum mag'iUprincipe *Affyrioru,qui dixit,Mea vir<br />
tutc facia,^ fapientia fenfus mei auferam fines gentiu, &c. Scrpes<br />
quoq; in paradifo fuiffc fcribit'prudentior oium beftiaru.Et Luc.u.b.<br />
. De hoc fenfu Efaias : E^<br />
villicus iniquitatis prudetior fuifle dr. Afor uero itctpretat'<br />
aula.Eft ergo ols terra aula huius regis,g. eft diabolus. Vn in<br />
.euagelio fcriptu eftrC^uia eft fords i aula fua fccur 9 dormies<br />
vfquequu vcniat fortior a ipsu alliget &: atifcrat, q poffidet.<br />
Ifte mittit ad lobab rege Mado, &: coucniut iMero. Mittit<br />
Zabolus ad alia virtute inimica, q amantudmu rex eft, quo<br />
autorc<br />
ftiftns,ibi:\ cmt(\; loiuc.tcmu viftoriaobtetusibi : Ccepititaqj<br />
lofuc . Circa primum pr/emitiitur apparatus regum contra lofue ,<br />
cum dicitur . Qua: cum audiflet . quia, tenebat principatum fuper<br />
ifla alia regna, vt dicitur infra eod, cap.<br />
* I Egrcffiq;<br />
tatur fratura,quia tetat de fraitione fidei dataj iufo,uel alio<br />
modo.Vocat ctiam Chanamjum,qui interpretatur commu<br />
tat>o,qua:eft in meratEionibus, quia tentat de t'raude & deceptionc,qua;<br />
frequenter comittitur in emptionibus & vcn<br />
ditionibus.Et Amorrheunijqui interpretatur amarus,q,a tetat<br />
dc inuidia, qua: eft amantudo animi de bono ,{?ximi. Et<br />
Hcthxnm, qui interpretatur ftupens vel ftupidus,quia tctat<br />
de accdia,qu^ rcddit hominem ftupidu<br />
&:<br />
pigfii ad inchoa-<br />
tione opens boni & eius profecutione . t Pherezeum, qui<br />
interpretatur diuidens, co quod ftudct ad feminadum inter<br />
bonos difcordias. Et [ebuze.fi , qui interpvecatur coculcans,<br />
quia tentat de fuperbia,qua fuperbus alios nitit conculcare.<br />
Et Heuxum,qui ferus interprctatur^uia tencat de fa-<br />
ira,q<br />
cit hominem quafl fcram bcftiam , Oes autem ifti per quos<br />
iignificantur fpiritus maligni a lofuc dcbdlantur, quia pur<br />
admtorium Chrifti a populo Catholico deuincuntur.<br />
^fa. ? 6 - & J<br />
*en *3*<br />
. ,<br />
Matth> "
8 j Glofordi.& Nicolai de Lyra. 84<br />
Pru.f,i. &: li quzdam dulcia vidcacur in prun;s.<br />
t.Cor. i.c<br />
f .f.<br />
fit ergo Z-ibohis aci tobat ini<br />
inicu aimntudinis rc^c. Mi<br />
fit ctiam ad rcgrm Smuon<br />
alias dictfrc* imcon,&<br />
}<br />
qui<br />
ir.tfrprctntcxauditio: cxaiij<br />
dicio vero duplex eft vcl cu<br />
,<br />
exiiidit Dcus hoicm : vn &:<br />
$imco nomc ac-<br />
patriarch.!<br />
ccpitrqa Dcus 9<br />
pec matris ci<br />
cxaudiuu: vcl quu prxccptu<br />
diabolihocxaudie dicentis :<br />
Si prociufs<br />
adoraucris me.tibi da<br />
bo h*c t "it. Scd qui Icfum fcquicdixitei.DnmDeuadarxbo,<br />
CJT tUi foil ferula. AudiUC illu<br />
funt ex parte<br />
eius :<br />
Sjcuc<br />
jftc Simeo, illii qui<br />
audjes vc<br />
Icfum . Mic-<br />
nit ad pugna p<br />
tic &: ad rcgc Ziph,qui<br />
intcr-<br />
rluit admiratiuc.<br />
prer.at'quo<br />
f. Miradu enim eft qiio fluac<br />
omma qua:<br />
funt hums mun-<br />
infndeles di,quapudmanetiaputantur.<br />
Qtii autcmcon<br />
fidcrat rcru rationem & om<br />
mum mundanoru craficum<br />
dicic,: {Jwo/ZwJ/.Vocac * l^ aucem -<br />
UJWIVX.S'^"'<br />
cocrafilios Ifrael Zabolus cc<br />
Tf _ _ f\ . _<br />
.* .<br />
n primis ama<br />
quoqtiequihabitabat ad radices Hermon in<br />
terra Malpha. Egreflique funt omncs cum<br />
turmis fuis , populus multus nimis , ficut are-<br />
na,qu? eft in littore maris,equl quoque<br />
id eft amarcfcentcs, qui f.amaritudincsmrligunt. Tabs eft D<br />
catalogue miiiax r;oftium muilibilium , qui congrcgancur<br />
per rccm labin , vt cxptia;nct nos, qui fequimur<br />
Icium Id<br />
uatorcm noftru,fed dommus ait: T*c vcrearis a facie eoru .<br />
t &c.<br />
. .<br />
i | _ .!_'_ _ . t 1 ( t~ "<br />
14. inlou<br />
& cur<br />
rus immcnf? moltitudinis . Conueiieruntcjuc<br />
omnes rcges ilti in vnum ad aquas Merom>vt<br />
puenarcnt contra Ifrael . Dixitq; dominus ad<br />
a f Non hodie , fed poft tonfummationfm (cculi.<br />
lofue : Nc timcas cos.Cras enim hac cade ho-<br />
ra ego tradam omncs iftos t vulnerandos in 4<br />
confped:u Ifrael . Equos<br />
coru tubneruabis, &: 5<br />
currus<br />
igne<br />
combures. Venitque lofu? & ofs <<br />
cxercituscucoaduerfus illos ad aquas Mero<br />
non poilumus opprimcrc, ncc<br />
cunftosmterficcrc: incraftmo<br />
penmcntur. i. poft confumma-<br />
dicctur cis:<br />
tioncm mundi,cum<br />
lie in igne /sternum , quemprpara- Mitt.if<br />
ttit Deus DiabolDCtangeliseiHs.TuC<br />
enim fi viccrimus fcqucnces Icfum<br />
duccm pcrcipiemus regnu<br />
3 Adaman. Nifi hecbcllafigu- |<br />
._m fpiritualium gcrerent.nun<br />
quadifcipulis Chrifti , qui pace<br />
- " ' '<br />
"1 occifo<br />
ftolus : ^on mfmetipfos<br />
lubito,&: irruerunt fuper eos,tradiditquc illos<br />
dns in manus Krael . Qui percuflerunt cos, &<br />
r , i -. r~ -o prasecpic multibus cnrilti J -"pfecuti<br />
funt vlq; ad Sidonem magna & aquas 7 j^ ^ armaturam Dei , ut<br />
poffltis<br />
Maflferephoth , capumq, Mafphe , qui elt ad flare aduerfusj.dl. audiences,quia lex fpi i.c...<br />
quiti , ucluc nuito mU iic<br />
Ephe.fi.t<br />
ad 61 &,Hi in cur-<br />
agenda, fed cotra fpirituales ne-<br />
:s fallix<br />
fupdbosaafciuoi.Vnde equus riCUallS eft, fpiritUall buS fDemone.fupwbosaafciaos.Vndtfall^eqausadUl&.H.mcur. r i tua llS eft, fplVitUallbUS fftfi""" IpIHCUa<br />
cotra filios Ifrael Zabolus cc ribi ac w u, equi..<br />
lia comparemus-,confiderances<br />
cos qu.<br />
cocra<br />
S^dono magna quc ficut ei dommus .<br />
prarceperat Equos eoru<br />
F<br />
J hjs gentibus<br />
^ax carnalcm<br />
S?S2JU nfirfin, : r(&SiHnnes vnaoar- Ifraclcm vifibiliccroppugnauerun,quanca: iinc gentcs con<br />
nisaliquotics moratus,no coperi duas efle Sidoncs gentibus , qua:<br />
carnalcm.<br />
vna par- iiracicm vifibiliccr oppugnauerunt.quancz line gentcs con<br />
crariarum virtutum , quae contra cccleliam Dei pugnant vc<br />
uam &: aliam magna,quatum ad ccrrcnu pcrtinct<br />
locu. Scd<br />
venatrix vcl vcnato-<br />
Sidon Hcbraice Sidon , in tcrpretatur<br />
res. Et dcmonum quoru multz differentia: funt,quida func<br />
vcnacores in magms pcccatis,alij in paruis.Cu in dcliti js car<br />
nis aia<br />
dccipitur.m parua capta df.Cu vcro Dei prouidcntia<br />
ncgat,aut dctfacnlum,<br />
j Equos.w lignum viftorix a Deo obtentx.<br />
6 Vcnietq; Hie belli<br />
confcyuenter dcfcribitur conftitfus ,& patet<br />
lit era vfquc ibi.<br />
ut dicunt,c-<br />
7 Et aquas. Hcbnei dicunt : tiuos potuit attingcre extra fortalitia*<br />
* i RCHPT<br />
tur, quando liberum arbitriu in malis hominibus fit in mor<br />
tc irreuerfibile ad bonum,currus autcm trahitur ab equo ii-<br />
cut corpus humanum a libero arbirrio,currus igitur d$mo-<br />
num igne fucccndcntur , quando corpora malorum in igne<br />
gchcanx pciado ludiue rccludcncur,<br />
lo.in. i<br />
Rom. i
[art..<br />
lofue Cap. XL<br />
aeha. f.b. ,- puilum afinmnes vr- manf falucis mimia,merico ps-<br />
'-<br />
riis_Ephrem,&equumdcIeru- a Et omnes,&c. Adamant. In<br />
fale.Eqiiivcro,q.excermin3tur, fubneru.iuit, CUrrufq; CobuffitlVni . Reuer- x omnibus nobis rcgnauitpecca<br />
&CUITUS, iigmricateos,qui per a 1-iabin ,iciHcet,r,rmcipcmh^usmu, 1d,,c ll i t! s :.uhc.itomsn l bi S . tum,&: fuit in omnibus pcccaci<br />
fufqiftatim cepit A{br,&:re a<br />
gern eius percuf- 2 gcneraleregnu. omneswmptc<br />
a fveibi Dei. caucrut^ cgentgloria. Dei.Vnuf-<br />
rimurur. Paffi nes quoque cor-<br />
ii im^eora poris,id eftjlibido, ftipbia,lafcio<br />
vel fecfi- ui-i ,& Icuitas, quibus ;nfelix aui<br />
u qno r ds, ma velutequicans fertur ad pre;<br />
: hal. inter c ,pj c j a)per equos, & currus pof-<br />
a n't in"o- funtincelligi, qui<br />
iuben:ur f.ib-<br />
sifuo.id- ncruari. Subneruaf enim equ*<br />
tj-irfimu- quandoabft.neiiria corpus hu-<br />
t-uracape m ,j iaciu -<br />
. Erigii currus exu-<br />
"<br />
r rat." runcur cum illud .<br />
, implctur<br />
.uc. u.f. Ignem<br />
vent mhtere inters ar>L>, &<br />
>id.4.e. cxter. de quo dicitur . T^onnecor<br />
nolirum ardens erat in,iyc.idco ergo<br />
falfus dicitur ad faluce, li mo<br />
tus corporis<br />
noftri ferantur in-<br />
frenes,ncc abftincci^ ;ugo repri<br />
macu r . Sed fi quis ex b.!S,qii di<br />
cimus verbis Dei ftimulacur, &:<br />
compungitur, & hcri , qui can-<br />
quam equus<br />
in lib'dincm fcrc-<br />
bacur , hodic posnitec , conuer-<br />
titur, &: publicam vicam ample-<br />
ficgladio. Afor enim antiquitus inter omnia quifq ; .n.habuicin fefpualem<br />
L L n rr res;e, velauaric:a,vel fuperbia,<br />
> -A-. __,._- _...;,.<br />
regnahzc,pnncipatumtenebat.Percuilir.q; ,<br />
vnde<br />
omnes animas,qu ibidem morabantur.No<br />
a ^Mjlignorum fpirituum, vel vitiorum.<br />
dimifit in ca vllas re'liquias, led vfq; ad internecionem<br />
vniuerfa vaftauic, ipfamq^ vrbem<br />
^Ignis zterni,de quo dicitur: Ignem veni mittere in terram.<br />
peremitincendio, & omnes per circumitum<br />
a f Animas. fin matutino interficiebain omnss peccatores terre, vt di-<br />
fperderem de ciui:atedimmi,cc. b fContrarhs potc<br />
;ates .<br />
ciuitates,reges auoq} earum cepit , percuflic<br />
fjlex.vna::Habent Moyfen, & prophctas audiant illos.<br />
ficut pceperat ei Moyfes famu-<br />
ur LL - " i implespreceptum.quoddedit<br />
.omini Ablaue vrbibus , quieerati col- 4 dominus Icfu.<br />
lib.& in tumulis fitar,cacteras fuccedit Ifrael,<br />
vnam untum Afor munitiffitna flama con-<br />
fumpfit.<br />
iftaru Omncmq; przdam vrbiuac<br />
iumenta dmiferunt fibi filij Ifraei, cudis hoc<br />
mimb.interfcdtis.Sicut prarceperat dominus<br />
Moyfi feruo fuo , ita pcepit Moyfes lofue ,<br />
a f Qi; ;<br />
a non venit loluerc leg.-m, fed adimplcre.<br />
& ille vniuerfa comple'uit . Non<br />
vniuerfis mandaris nee vnu quidem verbiim,<br />
b sicut<br />
p^ceperat eiMoyfes, etc<br />
/ / j *<br />
Hie eft fermo legis fecundu il-<br />
de prarterijt gna pcccaci. Ipfcecia Chnftos<br />
tranfgreffus eft .<br />
Ipfe eft enim,<br />
qui perimit vitia in nobis, & re<br />
^fa^wdc^ifcDeHsfitium<br />
quodiuflerat domin9 Moyfi. Cepintaq; lo- 6 fuitfaau.exmu.etc.Omnia enim<br />
fue omnem terram montana, & meridian a, qu^lex mandauitimpleuit vc<br />
.<br />
, .^ . ., ,' nos redimereta malcdiaoleterramq;<br />
Golen,& , plamcie & occidentale<br />
gj s ,quiait . T^onveni foluereU-<br />
plagam.motemq; Ifrael,& earn peftria eius,<br />
t pattern montis, qua: afcendit Seir vfque<br />
'Baalgad per planiciem<br />
Libani fubtermon-<br />
f Peccai.jfcili^et.vt non icgnet pccut.un jn nobis .<br />
tern Hermon, omnes reges eorum cepit per<br />
5<br />
Paulusaic. t^onregnet ergo peccatum<br />
in veftro mortali cnrfg , etc.<br />
Scd poftquam veniclefus, &:<br />
occidit omnes reges,qui regna<br />
bant in nobis, &: omnes inter-<br />
ficere<br />
prarccpit , qui enim aliquem<br />
in fe viuum fcruauerit, I<br />
exercitu lefu ellenon potent.<br />
Si regnat in te auaritia, iattatia<br />
libido,fuperbia,vel huiufmodi<br />
non es Ifracliticus miles nee<br />
,<br />
lud. HntMoyfen^tpropbetas^u- Luc if. g.<br />
diant illos . Lex ergo pcepit no-<br />
bis ocs regespeccaciincerficerc<br />
, qui nos fpuocanc ad pcccatu<br />
. sic fecit Iefus,nccquicqua<br />
gem, fed adimplere .<br />
C Stcut prjeceperat dns Mo/i feruo<br />
fuo,ita prxcepit Mofes. Aug.Non ^'<br />
putanda eft crudelitas,q, nullu Hake, et. Sura afcendic in cor uu,forte opera eius no im-<br />
plcbit,vd hominu metu,vel fucuri nimore mdicis . Scd hoc<br />
no futiicic,ncc ipfa comotio ir^ locij dec here in tc.Ipfa conturbacio<br />
indecens ctt ei,qui fub Icfu duce militat . Idem dc<br />
omnibus vicijs fenciendu eft , vt horu nihil omnino in corde<br />
refpirec,ne force ii<br />
parui alicuius vici j pfuetudo vel , cogi<br />
tacio<br />
rc-linquacur,procefTu tpis coualcfcac, ^ paulacim vires<br />
kcitudo aflumac,&: tandc reuocet ad vomitu, &: fiac nouiffi<br />
ma<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
1<br />
Rcuerfufqj fta. ce. Afor. erat<br />
.(j principalior ciuitas,vt flatim<br />
fubditur in literA , & idea primo dtbelUwt earn , vt alia, timentesfe<br />
redderent ei^ficitt &fattum ejt,vt pcftca fubditur eodem cap.<br />
2 Et rcgc cius pcuffit glad.&c. e)ui depneliofngcrat ad ciititate*<br />
3 Pcrcufficqibcsalas,S
mit.Omncs enim fpccics pcccaci<br />
Pm'2 auic dommus Icfus,<br />
rcrairn. omnefquc deft runic . Omncs ent<br />
Glof.ordi.& Nicolai de Lyra.<br />
Adamantius. EC accepic Icfus omncs in bcllo , qui cxic- nia,ad cuagelij rcdeae authoritatc, &: iiieniet darmoniacu,q.<br />
Homil.77. rantad bcllum . Superior en im omnibus clt Icfus,quia per in fepukhns_haL)itabaca"ijnterrogarccur_dChnfto,qdcibi<br />
A Deum fadum cfl,vc conforcarccur cor corum , &: occurrcrent<br />
contra Ifracl in . prxliiim Non dixit,quu aliquos acccpit<br />
Icfus in bcllo - _ _<br />
J<br />
^_J J J<br />
nomcn ef rirridilTe Legio. Quid ergo<br />
& , aliq'uos non , fed ccpit omncs,&: pcre-<br />
miru li per lingula go<br />
ne. i pcccatoru linguli da?mones alcribantu: ,cu fcnptii lit<br />
in vno homine integra fuilTc . legione Silt ergo in manibus<br />
corum gl<br />
id- ) ancipitcs , q. pc-<br />
Titun.j.a. eran.ut infenj^ti,<br />
incnduli , errAn-<br />
tes , feruientet varijs di/idcrijs , nomine dumini noflri<br />
Jefu Chriili. Sic ergo omncs cc-<br />
pic,& pcrcmit > qa per dominu<br />
fadum eft , vt inualcfccrcc cor<br />
com, &: occurreret in prdiu p<br />
IfraeljVC cxccrminaretur. Dum<br />
enim non ven iunc in 1111119 vir<br />
tuccs , qua: peccata opcrancur I<br />
nobis,nec prouocat ad pugnadu,vel<br />
ad dimicandii, interfici<br />
non poflunc , ncc cxrcrmmari.<br />
Ideo dicitur Dcus pernmterc<br />
B imolcitarc propcmoduaducr<br />
farias virtutcSjVt vcniant cotra<br />
nosinpra:liu, vt vincamus ,&:<br />
ilhcpcrear.Vnde mihi videtur<br />
fingulos plures elTecrcdcndi funt , quia non fingula linguli<br />
t^ homines habenc vicia,fcdp!ura. Nee putandum eft, quod<br />
diipa viuis fbrnicationis Ipiritus fcducateum, qui in Bntannijs<br />
fornicatur,&: ilium , qui in India , vcl in alijs locis . Ncque<br />
vnum cfjfc ir.c fpii itum, qui diucrlis in locis diuerfos homi-<br />
nes .<br />
agicec Scd puco magis fpiritum formcatiois vnum effe<br />
6c. innumcros.qui hoc ofihcio ci parcanc,& per fingulos homines<br />
diucrfi fpiricus fub ipfo prmcipe militantcs , qui ad<br />
huiufmodi peccata cos follicitcnc. Similiter iracundue prm<br />
cipcm vnum elle nrbitror , & innumcros fub ipfo, &: ide de<br />
c^tcns peccatis fenciendum. Jdco non vnus principatus dicicur<br />
ab Apoftolo , fed plures contra quos nobis pugna eft.<br />
Ellc tn reor omniu horu principc in ncquicia cmmcnciore,<br />
& in fcelcre fbrciore,qui cotu mundum ilti quern fpeciatim<br />
follicicanc , vcluc omnium principurn dux,& rotius militiz<br />
magifter cxag;tet,qui per labin fjgnificatur.Puto autc,quia<br />
fandi cotra iltosinccnlores peccatoru pugnantcs, &: vince-<br />
tcs,vnuquemq;-minuantexercituda:monu,&:vclutplurimos cquos intenmant. Vcrbi caufa, vtina is,q. pudice viue-<br />
do fpintirfornicationis fupcraueric, non vltra tas fit illu<br />
fpiricu,q.abeovidus<br />
eft aliu homine impugnarc, fed ficutille<br />
fpiritus , qui rogabat Icfum nc in abyfliim nucteretur,c61c-<br />
quens vf,q> linguli vidi,vcl in Lue.J.c.<br />
abylfiim,<br />
vcl in cxtcriorcs teneb:as,rel<br />
locu libi dignum abdiicatur a iufto iudice Chri-<br />
fto, Sdmde elTe, omnesenim<br />
T Pcimittuntur enim a domino , vcl potius rxuumur d.Tinoncs.contra<br />
no venire in (iixliuin.vt nos vitu :n.us , 6c illi imcrcam .<br />
bcllando ccpit.Domini enim (criteria fucrar,<br />
vt indurarentur cordacoru, & pugnaretcon<br />
tra Ilracl , & caderet , & non t mererenrur vllam<br />
clcmentiam,ac perirec , ficut pr?ceperat<br />
dominus Moyfi.I n tpe illo ucnit iofue, ct in<br />
tcrfccit Enacim de motanis Hcbro,ct Dabir,<br />
et Anab.ct dc omni monte luda,et l(rael,ur-<br />
befque eoru deleuit. Non ullu de ftir-<br />
rcliquit<br />
pe Enacim in terra filioru Hrael abfq; ciuitatibus<br />
Gaza,et Geth,et Azoto , in quibus folis<br />
a TNbn tilius Kauc , ;<br />
qui fo!am Iu, in t(^>uit , fed lefus Chiiftus ad quern<br />
ex omni terra , & ex onim uaiiunc tont uuit inu t tuJo ctedenthun,<br />
relicii funt. Cepit ergo loTue omnem terra,fi-<br />
cut locutus ell dommus ad Moyicn,ct tradiditeamT<br />
poflcfljoncm filijsjiraeliccundum<br />
partes,et tribtis fuas,quicuitq; terra a przlijs.<br />
rimanccocrariasvinutcs.Hmc<br />
pjukisait. Dens pans ibtcrct y .1 ,<br />
fabulosu videtur lingulis pcccacibusplurimainefTedcnio- cum illo non bcllantc diuifas fibi terras partim hoftc ua-<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
fc men remanferunt aducrfj>ys,vt diflum eft ,
. horn.<br />
. f.c<br />
I :on.<br />
lofiue<br />
Cap.<br />
XII. c>o<br />
cuas tcncrcnt : partim pugnando capcrent.<br />
ce mentis illiiis.Chencrcth marc vbi eft terminus ludarc; in<br />
A QuieHij;.Ko fub Jcfu filio Naue,fub quo nuc fere ceflauit a tnbu Ncphcalim. Sed &. opriVLim, quod in honore Tvberij<br />
bcllis.fcd fub Icfu Chnfto.Venifti .n. ad Iefum,&: in bnptif- Ce/ans,fierodcs poftca inftauratum, appcllauic Tibcriade. .<br />
mo pcccatoru rcmiffione pfccutus cs,ia I ce no pugnat caro<br />
lofephus. Og regis Galaadme &: Gahnicidis,magmtu- tib.4.anti.<br />
B<br />
>. e loci*<br />
no,<br />
aduerfus fpiritu , &: fpus aduerfus carnc . Ceflauit ergo terra do & pulchritudo fuit vehemcns,qualis eft paucoru.Erat.n.<br />
tua a bellis , fi tn<br />
mortem lelii in<br />
tuo tir-<br />
corpore<br />
cunferas,titceffantitAisomni-<br />
bus in te prxli js ,<br />
verus pacificus<br />
efficians & vo-<br />
ceris filius Dei .<br />
Sed hoc fict cu<br />
beJ la trafcgeris ,<br />
& cducrlarios<br />
fubegcris<br />
tune<br />
requicfces ftibvi<br />
tetuaq eft Chri<br />
ftus ; &; fub ficti<br />
tua,qua: eft fpirituflandus.<br />
CAP. XII.<br />
funt re-<br />
HI<br />
ga , &c. R.<br />
Daiud Kimhi .<br />
Minime^ftimadum<br />
eft , fingulosregesvnisfo-<br />
lis vrbibus impc<br />
rauiflc : multa cnim<br />
ad vna quaque<br />
vrbcm pertinebantmuni-<br />
cipia, pagos, villas,<br />
&c.<br />
R. Lcui Gerfo-<br />
nis. Non Mofes,<br />
fed filij Ifrael dicunC<br />
pcufliffe re<br />
gcs trans lordancm,vt<br />
intclliga<br />
mus no Mofis vir<br />
tuti, fed gratuito<br />
fedcri Dei, quod<br />
illc cum Ifracle,<br />
crufque maioribus<br />
, & pofteris<br />
pcpigerat , acceptam<br />
refcrri dc-<br />
Dcrc vi&oriam.<br />
*<br />
Hicrony. Arnocft<br />
rupcsquz<br />
dam in fublimc<br />
porre&a, infinibus<br />
Amorrharorum inter , Moab & Amoaharos . Ermon<br />
mons,qucm Phceniccscognominant Sanior.Aroeroppidu<br />
eft Moabitum,quod fitii eft fupcr ripa torretis Arnon,poffeflTum<br />
olim agentc vetcrrima Omnijm,&: poftca retetu a<br />
filijs Lot.id cft,Moabitis:&: oftcnditur vlq; hodie m vcrticc<br />
C .A P V T XII.<br />
I funtreges, quospercuflferunt filij lfrael,&:po^<br />
federunt cerram e.orum trans lordanem ad folis<br />
ortum , a torrente Arnon vicj, ad moncem Hcrmon,&<br />
omnem orientalem plagam^ux refpi-<br />
eit folitudinem. Sehon rex Amorrhxorum , cjui<br />
habitauit in Hefcbon, dominarus eft ab Arocr,<br />
quxfita fuper ripam torrenns Arnon :& media:<br />
partis in valle, dimidixq; Galaad, vfque ad torrentem leboc , qui eft<br />
terminus filiorum Ammon : & s iolitudine vfque ad mareCeneroth<br />
contra orietcm,& vfque ad mare deferti,quod eft mare falfiffimum 4<br />
adorietalem plagam, per via m qua^ducit Bethfimoth : &<br />
ab auftrali<br />
parte qux fubiacet Afedoth vfque Phafga, terminus Og regis Bafan, j<br />
de reliquijs Raphaim , qui habitauitin Aftaroth &r in Efdrai, & do- 6<br />
minatus eft in mon tc Hermon , & in Salecha , atq; in vniuerfa Bafan<br />
vfque ad terminos GefJTuri& Machati& dhnidue partis Galaad , &<br />
terminu iehon regis Hefebon . Mofes famulus do mini & filij liracl<br />
percufTerunteos, tradiditq; terramcorum Moyfesin poffeilionem<br />
Rubenitis,&Gaaditi$ 5 &dimidia:tribuiManafle. Hiiunrrcgester- 7<br />
ix quos percuflit lofue & filij Ifrael trans lordanem ad ocadcntalem 8<br />
plagam,& Baalgad in campo Libani , vfque ad montem + cuius pars<br />
afcenditin Seir.Tradiditquceam lofue in poflelfionem tribubus If-<br />
rael, fingulis partcs fuas , tam in moianisquarn in planis atquecampeftribus<br />
. jn Afcroth & in folitudine ac in meridie Hettha^us fuit &<br />
Amorrhzus,Chanana?us & PherezzusjHeuxus & Iebuza:us. Rex le<br />
richo vnus.Rex Hai,qu eft ex latere Bethel vnus. Rex lerufale vnus.<br />
Rex Hebron vnus.Rex lerimoth vnus. Rex Lachis vnus. Rex Eglon<br />
vnus.Rex Gazer vnus Rex Dabir vnus.Rex Gader vnus. Rex Hei ma<br />
vnus. Rex Bercd vnus.Rex Lebna vnus. Rex Adullam vnus Rex Ma-<br />
ceda vnus . Rex Bethel vnus . Rex Taphua vnus . Rex Hepher vnus.<br />
Rex Aphec vnus.Rex Saron vnus. Rex Madon vnus. Rex Afbr vnus.<br />
Rex Smeron*vnus.Rex Acfaph vnus.Rex Senach vnus.Rex Maged-<br />
dovnus. Rex Cedes vnus. Rex lachananCarmeli vnus. Rex Dor -& _,<br />
prouincia: Dor vnus. Rex Gentium Galgal vnus. Rex <strong>The</strong>rfa vnus.<br />
manu virfortis,<br />
vt opcnb. viral-<br />
tis magnicudoSc<br />
pulchvitndo cor<br />
poris videretur<br />
eius tulcrunt in<br />
ciuitatc Raba-<br />
th;j, fa^ii ex fer-<br />
ro, quatuoi'cubi<br />
torum latitudinem<br />
habcntem,<br />
lonnitudine vero<br />
duplicem,&<br />
vno cubito fortiorcm<br />
.<br />
*Hcro.Afta- nb.de loei<br />
roth Carnaim, Hebr.<br />
terra Gy.jantu, E<br />
quondam<br />
in fupercilio<br />
Sodo<br />
morum , quos<br />
interfccit Chodorlaomor.Sunc<br />
h'tdicquc duo<br />
caii-rlla in BAC.V<br />
nea hoc vocabu-<br />
lo,nouemincer<br />
fe miliaribus fe-<br />
parata.Ed>:av/bi<br />
Iterfedus eft Og .<br />
rexBafan,Gigas.<br />
Nunc aute:n eft<br />
Adara inCignis<br />
ciuitas ArabiiC ><br />
14. lapidcab Ofdra.Efebonciui-<br />
tas Seon regis<br />
Amorrh^orum,<br />
in terra Galaad :<br />
qua; cum fuidec<br />
ante Moabitaru,<br />
ab Amorrh;Eis<br />
belli iurepolleffacft.Salcchaciuitas<br />
regis Og, ,<br />
in regione Bafa-<br />
9 nitide.Machati P :<br />
10 vrbs Amorrheo<br />
Omnes rcges trigmta & vnus. rum f Llpe r lorda<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
C A P V T XII.<br />
I funt rcvcs.HtcponitMrepilogiis rcgum debeliatorum a fi<br />
lys Ifrael. & ptimo Rfgum dcbeliatorum temporc Mofi.fe<br />
cundo R&um dibellatoru iipore lofuejbiilM funt reges<br />
terrz quos percuflit lofue. Circa pnmnmdicitur fie: Hi funcre<br />
ges,&c. adbitc fiuente Mofe,trans lordanem ad folis ontt. lordanis<br />
cnimfluuius cfl terminus tens fmiftionis a parte orietisivt ftce/iicrcr<br />
didu eft & ideo terra ij eft ex pane ilia, efi ad oriete tetrf .pmi/Jionis.<br />
% Vfque ad. Iuxta bunc torrentcmfuit luQ* lacob cum angelo : vt<br />
babetur Gencf. Ji.c.<br />
j Vfque ad mare. Ifind eft mare quod in euagelio vocaf mare Ce-<br />
nereth,& mare Tyberiad'u y et ftagnit Gene'^arcth.sicut enim in Lati<br />
no nomina propria ide fignificantia variatura parte fitiisjtcut Tari-<br />
~M~p 'TrA~irrirE~Rr~<br />
I Hi.Pcr quos intclliguntur fpiritus maligni qui dicuntur re<br />
ftores malorum hominum huius muducotra quos nob;s incubit<br />
inuiflbilis pugna.Ephc.
t repuutar<br />
Cluitatflf<br />
rjcl 4u.irc<br />
" .-abcl.oi.c.<br />
&long?uuscs, terraq,lati/Iima<br />
derclidla eft ,<br />
qiiibus<br />
tellimoniu darmir, dmgcndos,<br />
qui terrain mcticnrcs fi-<br />
de pcccatoribus di<br />
ci non potcft, quia pcccator n5<br />
eft proucitusdicrum.Nc) cnim<br />
ic cxredit in antcnora, fed fern<br />
per retro conuertitur ad vomitum<br />
fuum,& idco non cftaptus<br />
rcgno celorum . Non ergo dc<br />
tatc fenili dicebatdominus ad<br />
Jcf :rn,quod omnes videbnnc&<br />
Douerant, fed per hoc datur ma<br />
c,num myftenj tcftimonium filio<br />
Naue . Sicut cm fol iftedics<br />
q necdu forte diui la eft,t ois videlicet Galilara '<br />
fucit huic mundo, ita fol mflitie<br />
I'hUUthiim & vniuerfk Geffuri, 4 1 fluu.o tur- 4 '^SS&SaSR<br />
bido,q, irrigat Aegyptu vfq,<br />
ad terminos<br />
caron contra Aquiione, ^ terra Chanaan,^ in<br />
quinq; regulos Philifthijm diuiditur,Gazeos,<br />
& Azotios, A(calonitcis,Gethajos, & Accaronitas.<br />
Ad meridiem vero funt Hxuxi , omnis<br />
tur. Si qu:s crgom prxceptis<br />
Dei hac vitnm pra:fcntcm,qua:<br />
ficutlacob dicit, paiicorum&<br />
malorum dicrum eft, tranfcgerit<br />
&: immaculatum fe ab hoc<br />
,<br />
mundo ciiftodicrit ,<br />
& omnes<br />
hoftes fuos fpiritualcs fubegcrit<br />
ab iflis paucis & malis dieb 9<br />
qua fu perbier.es eiedi sut apo<br />
prouchitur ad dies artcrnos as-<br />
ftat angeli, cuna(mquit Apoftolus, ) *tnc ham cepit omncm terrain , non tamen pri-<br />
putandum eft contrauj<br />
prebyter tur.Sed Abraha.a minus vixit, primus in fcripturis prcsbv- ria libi ei'fe fcripturam. In intelligentia enim fpirituali nihil<br />
tcr mucnies p<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
CAPVT XIII.<br />
Ofucfcnex. nicinc'plt tertia, pars principals htaus<br />
font aduerfari] eoru deled: poftcnt contra eos ninltiplicariferoces be-<br />
lib, in qua agltnr dc tcnr diulfione . grprhnb partcs<br />
determinate iingulis tribubits afiignantm, fcciindb ci<br />
tes & fiibi't'bana Leuitis dantvf.cap.i i . Circa primu<br />
frimb agitur de term Iimiii'jns,fecund6 de perfonis dinidentib. 14.0.<br />
tertib de determinatis tribuumpartibus if.cap. 'Prima in dita^quia<br />
frtmb defcr'ibnntur termini terra diuidendx ,fccundb terra ii diuifo,<br />
ibi : Et nunc diuide tcrrAm.CircaprimH dicif.-Iofuc fcnex pro.<br />
artatis $m.q.d.fcripiMi-a,quod tep userat diuidendi tsrram,qnia dominus<br />
dixerat d quod ipfe diuideret cam: vt habeturfupra i.cap.<br />
l Tcrraquclatis.c/wf maiorparscrat acquifita, &aliquapars<br />
ncquirenda pro ut / H bdii u r.<br />
3 Omnis . in Hebneo. habcti*r Cal gcliloth . Omnes termini<br />
Philifthijm . GaliUa cnim est in oppoftta pane terr<br />
promifjionis<br />
If. Trcrfus*Aquilonem>&c, Tlures cnim terra & ciuitatcs in terra<br />
proab<br />
mifiionis. rcmanfcrunt aduetfarysfiliorii Ifrael per magnu if<br />
pits pluribiisde<br />
can/is. Pn4fnit,yuia filus Ifrael no i-rat adhuc in tato nutne<br />
ro,ippo/Jent tottm tcnamfafiicieiiterpopulgrc:& ideb,fifubitb fuif-<br />
fcnt<br />
M O II A I. I T E R.<br />
idu eft<br />
frequenter lofue in<br />
geftis & no-<br />
mine tvpu gent fnluatons , qui df fcncx rone dcitans xccrnx.Hcb.<br />
1 3 b. Itfus CbrijiHS hen et hodic, ipfe<br />
et inf. culn. Et fccundu<br />
hoc dicit Io.8 g. .4nteq tAbrahafieretcgo furn. Igitur di<br />
uifio terra:<br />
pertinentis ad ipfum dupliciter intelligi pot.l.dc<br />
ccclclianiititatCj&triupbate.vtriufq.naqjdiuiiropcrtincc<br />
ad<br />
Chriftu.SiantaccipiaturdiuiflocccIdi.TmilirantiSjiic n<br />
J<br />
noue partcs q diuifa; tucrut none tribubus lignificac dan{io<br />
^ratiaru in ccclcfia, quas enurncrat Apoftolus. i.Cor. iz.a<br />
D;uifionesgri!ur,ab adtterfariis ftbi pro<br />
pinquisafft
Jsr3M.d.<br />
tin.<br />
rr. 15. f.<br />
uf.<br />
PI. f.h.<br />
lit. n.f.<br />
patrts<br />
o in pro 10-<br />
t> triutnub.<br />
lofue<br />
inuenics cotrarium . Intucrc Saluatoris noftri primum aducntum,cum<br />
venit feminarefemen vel verbum tuuui, ce-<br />
pit enim omncm terrain folo femircis iactu, & cocrarias po<br />
teftatcs, qua: Gentilium mcntcs obfederat cfTugauic,& ver<br />
Cap. XIII.<br />
& lenfu redo pugnandum eft . D<br />
# Thcodoretus. Quamobrcm Mofes qufbufdam forres<br />
terra: diftnbuit,alijs vero lofue ? Qw per Mofcn acceperuc<br />
hxrcditatem,Iudxorum figura rcfcrun t : q ui vero per ma-<br />
bum feminauit,ecclefias propagauit.hxc eft prima eius to- num Iofuc,repnifcntant gentes qux crediderunt.<br />
. tius poffeffio Vide quo etia Adamantius. Sicut vmbrz Homil. i>.<br />
fccundo capiat terram , qux mon donec ingrediaris Emath. Omnium qui<br />
exemplari dcferuiuntcekftm, iaiof.<br />
nuncdicitur multa etTe derc<br />
lida.Paulus enim de co dicir,<br />
Oportet eu rcgnare donee ponat<br />
jnimicos fcabcllum pedum fuoru.<br />
Hzc eft tcrra,qux mine dicirur<br />
dcrciicta effe donee ces<br />
omnino fubdantur fubpedi-<br />
lifthim & alia<br />
qii fequuntur.<br />
Multa fupcrfunt, q videmus<br />
nondum fubieda,qtia: necef-<br />
fe eft omnia fubi jci . Non<br />
em<br />
finis efie potent ,nifi cunda<br />
fuerint fubietfa ci , vnde , Oes<br />
gttes fentient ei. In fedido ergo<br />
aducntu hanc mu'tam terra,<br />
obtine'oit Iefus . Scd illi beati<br />
funt qui primo aduentu eius<br />
obteti funt . Ifti.n.vcre in gfa<br />
erut, qui multis aducrfari js re<br />
fiftctibus bello & armis hrdi-<br />
tatem terre promiffionis acci<br />
piut . Qui vero ex neceflkatc<br />
fubijciet cu nouiflim'Iimic'<br />
deftruet mors, non erit I<br />
gfa.<br />
a rniutrfif};. Adamantius.Cu<br />
pluri mas genres enumeraflct<br />
iefus de folis , Ssdonijs dixit ,<br />
&oes Sidonios ego exterminabo a<br />
facie filioru Ifrael. Sidonij vero<br />
, minus,vt<br />
jnterpretantur venatorcs. Hi<br />
funt dzmonesdc quib. dicit<br />
propheta: Laauf-ospariuerutpe<br />
tiibus TKew.'Iftos cxterminat do<br />
non fic,qui laqueos<br />
tendat &. retiaad decipiedas<br />
habitabantin mote a Libano vfque ad aquas<br />
Mafcrcphoth vniuerfiq, Sidonij . Ego fum q,<br />
a f Sidonios,id eft, venuores : d: quibus dicicur . Aniuia noilra licut<br />
pafler c i epta<br />
eft de la.ve.<br />
deleboco's a facie filiorumlfra el. Veniat ergo<br />
& qui legem fufcipamt,qux ve<br />
re vmbra eft, ita exemplar &C<br />
vmbram fequuntur diuifionis<br />
celcfds,qui<br />
in [udxa hxredita-<br />
tem tcrrxdiuidunt. Ventasenim<br />
eft in cxlis , vmbra in ter-<br />
in<br />
parte<br />
hasreditatis Ifrael ficut tibi. ris. Dum hie confcabat in ter-<br />
pra?cepi<br />
ris, in<br />
pofifeflionem nouem<br />
erat lerufalem terrcftris, &:<br />
templum &. altare &: cultus vitribubus,&:dimidia;<br />
tnbui 4<br />
Manallecumqua fibihs,crantpontificcs& facer<br />
5<br />
terram,quam tra-<br />
dotes ciuitaccs Index & vici.&<br />
Ruben & Gad poflcderuc ;<br />
didit eis Moyfes famulus domini tras fluenta<br />
lordanis ad Orientalcm plagam ab Aroer ,<br />
qua: fita eft in ripa torrentis Arnon,& * in val<br />
lis medio , vniuerfaq; capeftda Medaba vfq;<br />
Dibon, & am this eiuitates<br />
Sehoregis Amor<br />
rha;i,qui regnauit in Hefebon ad vfq; terminos<br />
filioru Ammon, & Galaad,ac terminum<br />
GefTuri,&:Machati,&omnemmontemHcr<br />
mon,& vniuerfam Bafan<br />
vfque<br />
Salecha: om-<br />
omnesque iuhoclibrofcripta<br />
lunt.Cum vero in aduetu Chn<br />
folymis<br />
nereo-numOp-inBafan,quireo-nauitin Afta<br />
'<br />
i ^ rn i r j<br />
? i ^ rovirgm:stabnc2tumeft,dim<br />
roth &Eldrai,iple<br />
ruicde 6<br />
reliquijs Raphatm.- fit locus ubi oportcac<br />
adorare; fed ueri adoratores adorantpatrem<br />
in fpiritu & veritate<br />
. Przfentc ergo veritatc<br />
vmbra ceflauit.Et cum adeflcc<br />
templum, quod per fpiriturn.<br />
Dei & virtutem alciHTimi in vtc<br />
percuflitqueeos Moyfes atq;<br />
deleuit. Noluc-<br />
Ifrael GefTuri & Macha-<br />
rutq; difperdere filij<br />
ti , &: habitaueruc in medio Ifrael vfq; in pra:a<br />
T Quja non potuit dicerc, Vende omnia qui habes & da p.iuperi-<br />
Inis, ixc. hoc elt enim partem Leuitis dare. Chriltus enim qui hzc<br />
feme die<br />
& huiufmodidixit Lcuitis partem dedit.<br />
. Tribui aute Leui non<br />
aias , &: rcquicfcat vnufquifq;<br />
fub vitc fua &: fub ficu fua .<br />
b Et BHHc.Poft hoc ante legitur quia Mofes dcdit hiejcditatcm<br />
quibufdam , & poftca Iefus Cecundum prxceptum dni<br />
diftnbuit h^rcditate.Per Mofcn legem intcllige,qui fecun<br />
dum legem vixerunt primi hcjcdiratem acccpcrunt,fcd c3c<br />
terram promifTionis. Cumquc cam acccpiflent^o ca poffidcnt,neq;<br />
diuidut inter fc,fcd expectat vfqucquo eis per Ic<br />
fum diftribuatur in forte.Hinc Apoftolus ait : Hi ocs teftimon'mm<br />
habcntcs per fidem,nondum cofecutifuntpromiftiones, Deopro<br />
nobis aliquid melius prouidente,ncfine nobis confnmmareni.I-[abct<br />
igitur iam promiflionem fua & requieuerut, digni iudicati<br />
per Mofcn capere hfditate fua , fed adhuc pugnant pro his,<br />
Uc.I4.S-<br />
a<br />
portionem<br />
Glof.ordi.& Nicolai dcLyra.<br />
. .<br />
.<br />
ram diuific , fed ec in iUS qmbus Mofes dmiierac habuacu-<br />
KUlil cnbubus<br />
T Hrrlo<br />
vel facerdoca--<br />
lis , qui DCI fa<br />
picncic&fcicntiar<br />
opcram im-<br />
pcndic , non pafu.it<br />
a Mofc ac-<br />
Ciporc forte ha-<br />
noeracminiHcr<br />
vcntac.is,fcd vm<br />
ris. Jefus vcro<br />
Dei,habitacula<br />
fapjen<br />
t_ibusprcbet.Na<br />
potu;q dicerc<br />
Moles: yendeont<br />
habebu<br />
\n c.tlis,et *em.f:,<br />
i. hoc eft parccrii<br />
dare Leui*<br />
tis . Ncc<br />
potuic<br />
dicerc; i non<br />
onf<br />
non patefi mem ef-<br />
. fe difctpulus Om.<br />
nis (jiti oditpatrcm<br />
& matrem & frii trei & forores^ctc.<br />
Ideo habitacula<br />
facerdotum &.<br />
Leuicarum dinon<br />
pc<br />
ergo, qui inue-r<br />
ab Jcfu fortem.<br />
c^leitis manljoins<br />
accipiac, dc<br />
*& Ifracka a taccrd.jce &: l/.\iica celdtia & diiuna qne mm<br />
habcc.Lexeriim<br />
a ditcreo Movfcs poflcmone mbui filiorii Ruben iuxracoenationes Dci iaccrdocin 9<br />
'<br />
' / . /' n COITimitt 1 dh&<br />
fuas . Fuitcjue terminus eorum ab Arocr , qua: fun eft in npa torrcntis<br />
Lcutris<br />
'. ,vc<br />
.<br />
/ ,<br />
\ 1<br />
Arnon, & in valleciufdcm torrcntis media, vuiueriam plamciem ,<br />
qu* duck Medaba & Hefcbon , cun&oiquc viculos cartmi, qui funt<br />
jn campeftribus ; Dibon quoq; & Barnothbaal & oppidu tiaalmeon<br />
& I ifla & Scdjmoth & Mephaath & Cariathaun & Sabama & Sara-<br />
Afcdoth Phafga & Bethief-<br />
: thafar in montc conuallis Bctphogor &<br />
moch, ctomncsvrbes campeftrcs, vniuedacjuc regna Sehon rcgis<br />
Amorrhzi, in<br />
qui rcgnauit Hcfcbon, quern percullic Moyfes cum<br />
principibus Madian, HeuarumctRecem , ccSurct VrctRebeduccs<br />
Schon habitatores terra: , Ct Balaam filium Bcor hariolum occideruc<br />
filij Ifraelgladio cu carterisinterfcftis: fatlulcj;<br />
eft terminus filiorum<br />
Ruben lordanis fluuius . Hare eft poffcflio Rubenitarum per cogna-<br />
tioncsfuasvrbium&viculorum .<br />
Dcdicqi Moyfcs tribui Gad &c fill js<br />
ciusper cognationcsfuaspofTemonem , cuiushxc ciiuifioelt. Terminus<br />
Gazer ^ omnesciuitaces Galaad, & dimidiam partem terra:<br />
filiorum Ammon vfquc ad Aroer,qu eft conrra Rabba,&: ab Hefebon<br />
v(quc Ramoth, Mafplicct Bcconim ec Manaim viqucad rcrmi-<br />
nos DabirJn vallequocjue Betharam ct Bemnemra cr Socorh et Sa-<br />
phon r^liquam parcem regni Sehon regisHcfebon . Huius quoqj finis<br />
lordanis eft, vfquc ad cxtrcmam pirtcm maris Cencrcrh trans<br />
lordancm ad Orientalcm plagam.H?c eft poflcffio fiiiorum Gad per<br />
familiasfuas,ec ciuitateset vxliicearuin. Deditetdnuidia: tribui Ma-<br />
naflc filijtq; eius iuxta cognationcs iuas pofleflionem,cuius hoc prin-<br />
eft .<br />
cipium A Manaim vniuerfam Baian , ct cundta regnaOg rcgis<br />
Balau, omnciq; vicos lair, qui fun t in Bafan fcxaginta oppida , et dimidiam<br />
partem Galaad,ct Aftaroth et EiHrai, vrbcs in<br />
regni Og Ba-<br />
fan , filiis Machir filii ManafTc dimidiz parti filiorum Machir * iuxta<br />
poflefsionem diuific Moyfcs in campeftri-<br />
cognationesfaas . Hanc<br />
bus Moab trans lordancm contra lericho ad Oricntalem<br />
plagam.<br />
a ^ Qui c^ (ap'entia & fcicntia , cut foli Letliw St fceidote opc.am tnbuunt.<br />
Tribui autcm Lcut no dedu poflefsionem , quoniam<br />
Ifrael ipfe eft pofleisio eius, vt locutus eft illi.<br />
Dominus Deus<br />
diUJna perccndiCjUC<br />
illud copleacur:i>i mnltu,non abundauh: fut et Elea-^arjimulad diuidendam terrgm.<br />
3<br />
ioli opcram triluianc,<br />
&vcrbo<br />
DS.I alfq uc vlla<br />
follicicudine va<br />
cent Laicorum<br />
minificnjs fuftc<br />
taci. Sicnim nc-<br />
c llaria non prc<br />
bucrinc, minus<br />
legis Dei vicabunc<br />
occupaci<br />
corporalibu-; cu<br />
ris, &pcriclicabuncurlaici.<br />
Ob<br />
fcurabicurcnim<br />
lux fcicnciz,qu^<br />
inilliscft ,ccno<br />
miniftrate olcu<br />
lucerna::&:cul-<br />
pnbcns<br />
in fo;;tjrn cadet<br />
cum eo .<br />
b Hanc. AdanaannusDifcamus<br />
ex legc ,<br />
quam neccilanodefcripca<br />
eft<br />
ccrrar duulio ,<br />
qua? primo per<br />
Mofet^fccundo<br />
p.r lefum dici-<br />
cur facta , non vc<br />
vcram^ue feruc<br />
mus , led uc rationcm<br />
vtnufq,<br />
folam tcncam%<br />
qu^ablefa Chri<br />
fto no bis tradi-<br />
tur. libm ergo<br />
terrain, quxeit<br />
tras lordanem t<br />
Mofcs diftri--<br />
qua dicic lefus ;<br />
jo.t, rolopater ? ubi et egofum ifli fint mecum : etflcut in<br />
ego<br />
te , et tit buit : hanc vcro , quat in terra fanda Icfus & principcs criin<br />
me vnum fumm , & tjii in nobtt vnum fint . Hi ca/nen "" v,J~c ,* ^.,,m ^*r,^M r r .. Ur/.^,MC Mrr^. A n/^A<br />
quibtis<br />
fapicntia D^ vcrbum , vcricas, & iufticia efle hitredicas<br />
dicuur,habicationem interim cum Jlisaccip!unc,quoru he<br />
rcditas in terns, vc qui per fe no valet per illos crticianc" btium.V idcs.quia cum carpcrat vcra h^reditas terrx fandc;<br />
diitnbui,afTumuntur pnncipes cribuum,veri & fpiricuaiiccr<br />
Ifrael. HJ lunt Apottoli quibus dicitur : Scdebitit et *os<br />
fuper<br />
par- fedes<br />
ticipes fapietiz & fcictia; Dei : & ica ad minimos difpefacio cft,myfticus fermo Dei. Sic enim d;cit :<br />
quia conuenernnt lc~<br />
iudicantet i z. iribm Ifrtel. Alfumitur cciam faccrdos , id<br />
NICOLAVS tYK,A.<br />
I tl*c H, dicuntur aytem hie vrbes, qux crant claufa? mil-.<br />
ris ; viculi autem &L villa? dicuncur,qu non oranc fie clauie.<br />
? r>cdit^{ . Hjc<br />
confequentcT dcfcrjbicur terra in fpcciali<br />
qu.ancu.rn ad cnbuiri Gad , $: pafcc licera hoc iubduur,<br />
exccpco quud<br />
a F.tdimid.&c< Contrarium autemhuius vidcturpratcipi<br />
l)eut,i,d. vbi d'Cicur IJC? \on dabo t\ln ahquid de terra jiliurum<br />
^i '/on: ;>'.'/ Lor dcdi cam in<br />
ijiita poffeffionem. Ad hoc rcfpondciiEaliqui<br />
diccncfstquod filij Amrnon habebantdupliccm<br />
(crram,vnam quarn Donrji nus eis cont cllcrat, aliam quam<br />
iuxta fe viojentcr acquifierant: & ifJ.i|ii fccundam occupanf<br />
filij Ifrael,non primam. Scd hoc Videtur infufficien-<br />
,tum quia cua puma acqujiiprunc fill j Ammoa<br />
pugiuudo<br />
pugnando contra giganr.es , &: expcllendo cos indeyiolen-<br />
ter, licccexadiuconoditiino, vt habccur Dcut. 2. cum quia<br />
praxepcum crat filijs Jfiael abfolutc, vc non mouercnt prac<br />
lium contra filios Amnion,& idco i>on eft venlimrlr,qtidTi<br />
Ideo alicer dicic<br />
terramabcisadupollellam occuparent.<br />
{la. Sa. qucd ifia pars terra; filiorum An- mon poffidebatur<br />
adu a Sehon rege Amorrhxorum , qui ea abftulerat a fihjs<br />
Ammon, ficut iV a filijs Moab abfiulerac parccm terra: fuar<br />
quam poflldcbanc, vc habccur Num. 2 1. F. iij autcm Ifi-aelocciJerurit<br />
Sthon , vc ibidem dicicur: &: idcoomnemcerratn<br />
quam polTjdcbant,acquiflcrunt libi,liccc quantu ad aliquas<br />
pastes hiifii't aliqunndo filioru Moab &: filiorum Ammon.<br />
4 T>iin .Qma fultcntabantur de decimis,prim!rijs,& oblaciomluis<br />
: dedit tamcn cis vrbcs ad habitandu & fuburbana<br />
ad numcndum aniaiaiia vc-lucucus
2ip.lj.lib.<br />
inljluc.<br />
an.ifi.c.<br />
iib.Iof.<br />
B<br />
vnicuiq ; propna<br />
donatnbucns.<br />
b D'ta. 111. Mofestras<br />
lordane<br />
dur.b.ronrom tri<br />
bub. &'d'niidi.c<br />
polls, ffioncmde<br />
crcuirca'reri ve<br />
ro ocs p Icfum<br />
fiifcipiunt , mtia<br />
plures per fide<br />
lefu'Chrifti pro<br />
milla celcftia fu<br />
fcipiuc,qii|J lege.Duc.nA'ieiniscnb.figura-<br />
bat priorcni po<br />
pul um, nil! habuit<br />
quaridam<br />
:a'm\ Noue^ero&<br />
f.- mis crib.<br />
promifsionecer<br />
r.e fandE fufli-<br />
loft(1C Cap.<br />
CAP. xim.<br />
Qcefl. a Jom.Ifidor. DeletisgentibusTofuefor<br />
rediuiditpopulisterrampromiffionis.Chnfhis<br />
quoquealaciefidelium fuoru gences.i.Gencilium<br />
crroru fpiricus,ciccic, &: force diuiii: terra<br />
^ a<br />
piunc, figniticat<br />
nouu p ipulum<br />
qui ab kin Chri<br />
iloper fidem&:<br />
gram zcern.e re<br />
redicacem poft<br />
lauacrum quad<br />
poft lot dams tra<br />
ficuaccipiuc Scd<br />
CAP.<br />
A<br />
XII II.<br />
vn & clcrus fo :s interpreta'r'.Er^o D^ii in hrditate pofsidet<br />
T)<br />
men to; q. vc line impedimeco Deo leruire valcac C*:>. i fcs.de 'jj) dicitur. De me c.i in iili ftrij li:. f5i crcdorct:s Moyli, crcderetis c mihi.<br />
fit DominusaM Moy(en hominem DeidemecVtein Cadesbarne.<br />
Quadraginta annorum eraru,quado miiic me Moyfes famulus Do-<br />
mini deCabesbarnevcconfidei-aremterram,nuntiauiqueeit quod tiaaiT ,c c<br />
mihi verumvidebatur.Fratresautemmci, qui alcenderanc mecum, Q cVisdr'<br />
5<br />
bru corporisec<br />
clcfix cue dicit<br />
quam cor, quod<br />
eftpnEclariusia<br />
nobisidelt,qui<br />
omnia cum ra-<br />
tione&pruden<br />
fi<br />
di(folueruntcorpopuh,d:nihi!omuiusep-ofccutusfum Dommuni no Ilc '-lllld<br />
I0 . 'J<br />
nk \A r ii j- x-r mebru mficor.<br />
l N<br />
Dcum meum.Iurauitqi Moyies in die iUodicens,t Terra quamcal- u incerprecac auc<br />
lephone conuer<br />
ip(i qiioq ; ad dcnarium numerum qui perfedus eft, no per<br />
ucniunr,quia ncc in iplo aduencu Domini omnia nob;s per<br />
fedeanniinciaca(iini:,vndi.':Mu]cahabco vobis dc:rc, fed<br />
non potcftis porcare m jJo/cd fpincus vcncans,qui a pacre<br />
proceditannuntiabit vobis omnia . Pcrfedio ergo &: fumma<br />
omn.u bonoruni in fpincufanctoeft.<br />
c Ifid.Lcui.non<br />
."Ifi; accipjunt hasreditatem le<br />
cerr
luc.<br />
B<br />
HomiLiS.<br />
99 Glof!ordi.&Nicolai deLyra. .100<br />
crederetis etmihi.de meenim me vcro.i.Calcb<br />
illefcripfit.de qui ham patriarch.! in ca cft,in qua coiugia patru &:<br />
'<br />
rcliquia?eo D<br />
ripfit, Moy fcs, ru iaccnt.i. Abraham cum Sai a,Ifaac cu Rebecca , lacob cii<br />
eft cordixit.Ccrtii eft enim quiadecorde fcripfi<br />
Gcncf.ij.<br />
in h eredi race fu lei<br />
quia omnia fapicntcr fcripfit .<br />
a Sic va.Sandus.n.limiliter valet & in prc/cntib. & in pnc-<br />
ergo eft quod<br />
dicit , valerefe<br />
fub Icfu ficut<br />
tunccu Moyfe<br />
quia in vtnufq;<br />
teftamcnti myfteniscorvigilans<br />
valet.<br />
b Da ergo . Nihilhufnile,ni-<br />
a<br />
hil deicwtu fan-<br />
ctus requirit ,<br />
fed montem ex<br />
celfum in , quo c<br />
funt ciuitates,<br />
magnate muni<br />
tx i quia ciuita-<br />
t><br />
tesmunitasoc- cupat fapiens ,<br />
&: dcftruitmu-<br />
nitiones in quibus<br />
confidunt<br />
Lia.Meruicergo Caleb patruin reliqiuas<br />
pcrc.quia per lapictiaqua vigcbat fub Moyfc &: Icfu.intcl-<br />
tcritis,& in nouis,& in vctcnb.in cuageliis, &: in lege . Hoc lexerac coiunctionis rationed quid caute cflct cjupd cum<br />
cauitpestuusjeritpofleflio tua,&filiorumtuorum inxternum,quia<br />
fccucus esdominumDeummeum. Concefsitergo Dominus vitam<br />
mihi ficut eft in<br />
pollicitus vlquc pre/entem<br />
diem. Quadraginta &<br />
quinq; anni funt ex quo locutus eft Dominus verbu iltud ad Moy-<br />
ien,quando ambulabat Ifracl per folitudinem , hodie odtogintaquin<br />
Abraha fola ibi<br />
Sara iaccrct , &<br />
nequc Agar,ne<br />
quc Cethuraei<br />
meruiflctadiun<br />
quc unnorum fum, fie iacerct, &ncq><br />
valens,ut eo ualebam tempore,quando<br />
ad ex- Rachciampl ius<br />
plorandum miffus fum,illius in me temporis fortitude ufque hodie<br />
>** i<br />
ex concub?nis<br />
perfcuerattamadbellandum,quamad gradiendum.Daergo mihi 3 aliqua in fcpuimontem<br />
iftum,quem pollicitus eft Dominus tequoqueaudiente : in f 'err' ^,,2,<br />
T**. ) copiuaca.iii me<br />
quo Enacim funt, &urbesmagna:atquemunita::ii forte lit Dorm- 6 modisergopa- T Qu;a taha depofcit k rudct. rnim h:rr) ;r.T-<br />
. r r trumhxrcditanus<br />
mecum, & potucro<br />
delere eos, licut<br />
permilit mihi.Benedixitque 7 te capir fapiens<br />
a TQuy intcrprctatur coniunilio.vcl coniugium. Caleb. Ipfc 1Cei<br />
lofue , & radidit ei Hebron in poflefsionem,atqueexeofuitHe- 8 fusEnacicarum<br />
bron Caleb filio<br />
lephone<br />
Cenezeo in<br />
ufque prxfentem diem, quia 9 ge ltis m"ro<br />
:<br />
fecutus eft Dominum Deum Ifrael.Nomen Hebron ante vocabatur 10 JHcbron,& cffi-<br />
T Ciuitas quatuor. T Patriaicha: ibi<br />
principales<br />
fun: Icpulti.<br />
b fSi vis habcre hucditatem a kfu.oporcct vt terra carnis tuz quiefcat,nec contra.fpitiram confligat .<br />
Cariatharbe. t Adam maximus ibi inter Enacim fitus ell & ter- x t<br />
Jc <strong>The</strong>od.Qiia<br />
de caufa Caleb<br />
poftulauit Hebron?cum<br />
pictate pollcret,ca:teris omnib. antepofuithanc<br />
vrbcm,in qua quam optimi patriarchs habitauerunt,& fe-<br />
funt .<br />
pulti<br />
c In quo. Adam. Ciuitates & mud funt impiorum dogmata<br />
& fyllogifmi philofophoru,quib.aftruunt impia qua;que,&:<br />
diuinz legi contrana.Illa quoq ; funt ciuitates mnnita?,& in<br />
montibus collocate,qux hxretici fcripturarum affcrtionib.<br />
velut in aids montibus locant Has ciuitates quifque fapiens<br />
vcrbum vcritatis predicas dcftruic,&: vrbcs mendacii verita<br />
tis arietefubuertit.Ergofapientiffimus Caleb adfiftens an<br />
Iefum,promitdt fe.plus valeread prxliutn,^ iopofcitpermitti<br />
libi facukatem difputandi cu dialcdicis feculi,qui pro<br />
vcris falfa c6firm?.nt,vt fubuertat omnia qua? faliis aflertio<br />
nibus conftruunt , cuius alacritatem vides lefus , benedicit<br />
cum qui talia pofcit & auclet.Tu quoque ii vis operam dare<br />
ftudijs, &lege Dei prudeter meditan ,6dctiici cor in lege<br />
Dei,potes iltas i\: magnas munitas vrbcs.i.fallas aflcrtiones<br />
fubuertere,vt&: tu merearis bndici ab Icfu, &: accipere Hebro,q<br />
interpretaf'coiiinftio velconiugiu,per qo 1<br />
forlita pot<br />
illudoftendi , quod fpelunca duplex comparataab Abraham<br />
N I C O L A V S D E LYRA.<br />
J recejjlt ab eis^& ucnitfolns in Hebron, vbi erat fepultura patriar<br />
charumprincipaliHm y orans ibi,vt non difcederetaveritateficut aty<br />
exploratores.Et idea Moyfcsfub iurameto promiftt ei Hebron inpof-<br />
feffionem .<br />
I Quadraginta,Woc autfuitfecundo anno egreflion'u de^fcgypto,<br />
quia illo anno n.enfc /. c undo deama die nitfa rcceftcrtintfiliijfrael<br />
de monte Sinai.iy.dic tnenfn tertii itenerant in Cadesbarnc vt dicit<br />
J(a.Sal.& inde miffifunt exploratores,vi hie diciturjt habetitr T\[.<br />
1 j.F;/ autem Jfraci fuerunt in dcferto.xl.ann.antequarn tranfirent<br />
Iordanem^& pugnarent contra Itricbo,ft igitur abiflis.xlv.ann.fnb<br />
trahatur primus annus antequam mitteretur cxploratores, remanent<br />
fex anni a tranfttu lordattis vfi/ue addiuifioncm ttnx ,per Ir>fne,dc<br />
qua fit hicfermorfuia tune dix:t Caleb uobum iflud. Et ex hocpatct<br />
quodfiipra difium cff. n.c.v:delicctqund lofuefex annis fugnav.it<br />
fro acquifttione terra antcr/uam diuidcret cam .<br />
2 Hodie &ic.quod nonfuitfattum uirtutc<br />
naturalisedgratia Dei<br />
fpeciali .<br />
3 Dacrgo.{.Hebron y vtpatetexhisejute fequuntur,& fie patet<br />
quodfupraditfuett.n.c.rjutd licet lofue acquifiuijjet ante Hebron,<br />
quantum ad iltampartcrn montanam in qua erat fortalidum. 4 Quem pol.f.per Moyfen, vt fapra<br />
ditJum cfi.<br />
5 In (\uo.f.gigantes.Ex quo patet quod.fupra dittum efl. 1 1 .c.quod<br />
lofue non interfecerat omnet gigantcs de Hebron,<br />
6 Sifor-<br />
MORALITER.<br />
f- quafi nouus accedens ad feruitute Dei,cum tamcn eo te-<br />
pore refoleant homines remiffus agerc .<br />
nrr*<br />
j<br />
citurci fors vf-<br />
que<br />
in hodier-<br />
numdiem.Vdnam & mihi da<br />
rctur fors Abrahu,Ifaac,& Iacob,vt efficeretur meus Deus,<br />
ficut crfeclus eft Deus Abraliam,Deus Ifaac,&: Deus lacob<br />
in Chrifto Icfu .<br />
# Hier.Arbee,i.quatuor,co q> ibi quatuor patriarchs Abra<br />
ham,Ifaac,& lacob fepuki funt, & Adam magnus licet , eu<br />
quidacoditu in loco Caluarizfufpiccnt . Hec eft autem ca<br />
dem Hebron olim metropolis Philiftinoru &: , habitaculii<br />
gigantu,regnumqj poftea Dauid in tnbu Iuda,ciuicas facer<br />
dotalis & iugitiuoru.Diftat ad meridiunam plaga ab Aclia<br />
circiter millibus viginti duob.Quercus Abraha quc & Mabre,vfque<br />
ad Conftatii regis imperiu monftrabat",&: maulo<br />
leum ems inpr^fentiarucernitur.H^cpnmu Arbee,poftea<br />
a Hebron vno nliorum Caleb,tortita vocabulum eft .<br />
}{ Idem. Confurgens "Paula afcendit Hebron . Hxc eft Cariatarbe.i.oppidum<br />
virorum quatuor Abraham, Ifaac , lacob, &<br />
Adam magni, quern ibi c6ditum,iuxra libru leiu Naue He<br />
bran autumant,licet plerique Caleb quartum putent .<br />
# Idem. Liber lofue indicat Adam fepultuefle iuxta Hebron<br />
&Arbee.<br />
^c Hebraei.Ideo Arba, id eft. quatuor nomenifti vrbieft,<br />
6 Si for. Dicit, forte, nonpropter dubitatlonem diuime veritatis in<br />
fuapromiftionC)fedproptcrvariabilitatem liberi arbitrijin bomine,<br />
quia tales diuinx promi/Jiones intelligendx funtfub conditione.f.fi ho<br />
mo cm fit promifjio,perfeueret<br />
in bono .<br />
7 Benedixitque.H/c confequenter ponii ditfc petitionis concefsiot<br />
cum dicitur.]$cncdixit(\UC.iffiprecandoftbi bona .<br />
t Et u.\.quantum adpartem acqui/itam , et iusacquirendi quanta<br />
ad aliam .<br />
9 Qma,referendo veritatem de terra promifflonis explorata .<br />
10 Notncn.i.ciuitates quatuor eo quod patriarchs principals ibi<br />
funtfepulti cumfuis coniugibus.f.^fdam & Eua , Abraham & Sa-<br />
ra,lfaac & J(ebecca,\acob & Lia.velpropter quatuorgigantes ibife<br />
pnlcos,vtpleniusfuitdiiJum Gen. 2}.^(lii autem dicunt quodvocata<br />
c/t Cariatharbe.i.ciuitas ^irbe, qui dominants fuit ibi ,& a quo<br />
defcenderuntgigantes alii.Et hiiic ditto confonat quod dicitur , infra<br />
i5.c.Calcbvcrofilio lephoncdeditpartem in mcdiofilio-<br />
rum luda , ficut pra?ccperat ei dominus . Cariatharbe id en ,<br />
ciuitas ^irbe patris Enac , ipfa eil Hebron . Toteji autem did<br />
proprddiftorum concordia,(]nod ab irtftdelibus vocata eft Cariathar<br />
he propter quatuor gigantes ibi fcpultos,& propter nomen proprium<br />
illius qui ibi dominatesfuitAfjdelibus verb vocata eft Cariathar*<br />
be propter quatuor patriarchas principals ibifepultos .<br />
1 1 Adam.^
t deferti<br />
> extrenw<br />
M<br />
JOI lofue<br />
Cap.<br />
XV. 102,<br />
quia prffcis feculis qvntuor illic pi j viri habicaucrint, Aner, Vallis quoq-, Acgypti vicina oecidcntalib.partibm dcfigna-<br />
Efchol,M5re,& Abraha i jdcmq;<br />
illic circuctfi. C^iiacuor ice tur,quu- a d-fcrro eft ad occidence. Ab oricn te vcro cingun<br />
tur fines mari falfo.Poft hscacollibus,inquic,qui tcnducad<br />
celcberrimc mron$fepukifab occidence vfq; ad Cadesbar-<br />
ne,tJc fie jpcendit'ab<br />
GIT V R fors filioru ladx percognationes<br />
a 1 Q^imerpretatur terrentM.<br />
fuas,iftafuii:A termino Jtddn,1vfqj ad defer-<br />
1 Tentationit .<br />
mm S\n contra meridic, t& vfq; adextrcma<br />
partem A uftralis plagae '<br />
Munilanorum.f.flucluum .<br />
Occident? ad Cades . hi func fines eoru<br />
ab Africo,& indc<br />
pcrrcxit vfq; ad<br />
vallcm Acgypci.<br />
. Initium ciusa (urn-<br />
mitatc maris fal{iisimi>& a t lingua cius q re-<br />
a f Dcdi vubis pyo'.airm cakandi fupcr ferpcntes ft fcorpiones .<br />
. ,<br />
Vide quoinocci<br />
i<br />
dends parcib. A-<br />
fricum Aegypcu<br />
&. occafum nomi<br />
nat , vc fciac fibi<br />
quifquc h*ec clfe<br />
tvanfeunda, &: ica<br />
demum adcribu<br />
regia peruenire,<br />
de qua orcus eft<br />
go vis dignus cffi<br />
pc"u" n^Vin here<br />
crit initiu mare ialfiffimum<br />
vfq; ad extrema lordanis , &r ca requac<br />
10 ditatem fihorum<br />
fpiciuntad Aquilonem, a lingua maris vfq; ad eunde lordanis flu- IX Iuda ' Afcenderc<br />
r j '<br />
t rLLA-i 1 n 110^; oporcec auium.aicendctquc<br />
termmos in Bethagla , & traniibit ab<br />
Aquiionc fcen um colluun<br />
Accabm, qiP inci<br />
qui hzrcditatc confequaris a lefu, oportet te prius oia bel ccrpretaC" fcorpiones, cranfcudi func a nobis &: calcandi<br />
quia<br />
la nn ii c &. in pace confiftere, vc de carnis tu.e ccrra dicatur, fcorpioncs^e q.b.dicic,ccc dedt *ob.poc.cal.l'uperfcrp.& fcorp.<br />
c^c.C^ii ergo vuk ingredi in hfdicace cnbus Iud< , afccndac Lucat t..<br />
irtas alceniiones,calccr & euadac hos fcorpiones. Force hoc<br />
- a<br />
. . dominus nofter.<br />
fpicicrnendie.egrcdicturq; contra alcenfum icorpionis, & pertran 4 A rimbus autcnt<br />
fit in Sina,afcenditq; in Cadesbarnc , &r pcruenit in Efron , afcen- 5 ld{*m Sx c ^ dcfcr<br />
. , .<br />
^ , r turn Sin, ideo ncdensad<br />
Addar,&circumiensCariathaa, atquemdcpertranliensin 6 cel]c cft n oscran<br />
Afemona,&peruenicnsadtorrcnte Aegypti,cruntq, termini eias 7 firccrcmutencamarc<br />
magnum. Hie eric t finis meridians . Ab plaga:<br />
Oricnte vcr6<br />
tj :';.i ccftan terra a belli s. Cu aiic cofurtudo lie fanda: fcripcu-<br />
TX quatuor partcs orbis,quas axes vcl plagas noianc,appclla<br />
re,ni defcnptione fimu ti ibus ludjr, duo: tantum noiantur.<br />
Etfa'Ji fiint trt<br />
juit, tines tilioritm tnbus<br />
iHdafecufidHpiebes eorum a<br />
fnibus \dnme a. drfrrt* Sin ad occidentem. Et eu defcripfltlet fines<br />
ab occidetc ait,dr ab onente marefat^um,Septentnone vcro<br />
& mcridie reticuit . Fines ergo ludza: proximi funt Idu-<br />
mecftnibus,qua:cerrcnamccrprecac',poft<br />
ccrrenacmm fta-<br />
timYcquaat fines lud^a:, fed a defeno,in
PtiUf-<br />
pal. i.<br />
Onge ho.<br />
to.inlof.<br />
B<br />
iJ eft rrbs<br />
!}luarum<br />
SrripttirarG<br />
Jecrcca vir<br />
ius .<br />
toj Glof!ordi.&NicolaidcLyra. 10.4.<br />
cura com- D<br />
tur,vtpoflitad ludxterram peruenirc,&ad fontem folis iu nos,quibus animarum noftrarum vcl corporum<br />
ltitix,qui cfifons aquAfalicntit in vitam aternam. &: poftea u'ui<br />
tare folisuifticixinuenire.Eft&: in Acgypcocuiieas folis,fcd<br />
illahuius foiisnomcnaccepic, quc pacer celcftis oriri iubcc<br />
fuper bonos &: malos . Ilia vcro qua: eft in ludea fandorum<br />
cancum cfticnur , quia ciuicas<br />
De. dtA lonsillefupradidus m Betbaraba,afccndens ad lapidem Boen fi-<br />
riumusenedus Ixcincacciuica ..._ ,<br />
tern Dei . Tu quoquc Ii vndiq;<br />
municus tis,&concinencic mu<br />
rocircundacus,pacicnrie& ma<br />
gnanimicaciscurribus coftrma<br />
tuSjCfbcicrisciuitas<br />
Dei. Si veroadhoc<br />
lumen iVientixDci<br />
tibi addidens , & tc fol iufticix<br />
irradi.uicrit,erficieris ciuicas fo<br />
lis.vcl ciuicaccm folis forte hxrcdicabis<br />
. Si autcm in lege Dei<br />
die ac no
A<br />
B<br />
Luc. 14. c.<br />
icy<br />
CAP. XV.<br />
lofae<br />
lefuincipic a Caleb,<br />
data eft enimhutcporcionis fua: fors pnufquam<br />
C^W.Adam.iniciumdiltribucionis<br />
cnbusfua.i.cnbus ludaperciperec, nee in excremis<br />
partibus,fed in medio filiorum .luda , ncc p forcem, fed per<br />
precepcum Domini dacurei<br />
ciuicasmcegra. Qucm.n.aliu<br />
dignum cracconL-qui talem<br />
hacredicaccm, nili Caleb,qui<br />
folus faluacus eiKu Ijfu dc<br />
fexccrtis milib. armatorum<br />
qui exieranc de AegypcorEc<br />
ipsu oporcec accipere mecro<br />
poinn. lodediceilefusciuitace<br />
Arboc, mecropolIEnac<br />
qiUEClt Hebron, in quaerac<br />
mcmonc patru,&: excermi -<br />
name indeu'es iilios Enac.<br />
Pnmoergo difcucianV.qua<br />
re mecropoiim aceepit Ca-<br />
leb,: ilia q prrnu inc-r om<br />
ncs in cerra ,-pmniijnis metropolis<br />
d;cicur, &. mecropo<br />
lisEnac,qUcE mccrprecacur<br />
humihcas inanis, D.ucauce<br />
humilicaces func . Vn.i lau-<br />
dabilis,de qua dicicar. >./'te<br />
a me , yM munfitm > & hu-<br />
milis cords CTC.&: 4L'*Je /"""-<br />
A./^r .<br />
ft<br />
.,<br />
CTC.&, Hurnihami<br />
Cap. XV. 106<br />
a fConuerfhfionis.<br />
in cognationibusfuis. Caleb vcro filiolephone<br />
a 5" Nonineitrcmis .<br />
dedit partem in medio filiorum luda, ficutpra:<br />
a No-i in lorte. b fQm int:rprctamr humiihas iuatvs , vc! re fyor.fio irams.<br />
ceperatei Dominus . Canatharbe patris tnac,<br />
ex ea Caleb tres fi-<br />
ipfa eit Hebron , deleuitquc<br />
a TExtr.i me.i ccc'efiam. b fFiatr;tc.j>H futy>i.'tilif>.quafi vr^us.f & prxceps.<br />
lios i:nec,Safai ec Ahiina ec rhdlmaide ftirpe<br />
nac,atqueinde<br />
teris ceftamenti inftrumentu.ficur hanc ipfairi qua nunc ex<br />
ponimus fcripcuracn,qq^ poll cirL-it'D.ibir.i.loquela. Q\\<br />
cnim^prius in liccris crac,&: fecundu 1'terani incelligcbac.ir,<br />
modo in eccleliis Chrifti.loqucla factaeft, loquencib.de ea<br />
dirFerencib.primo apoftolis, &: rcm^uencib. fjperficicm li-<br />
coicendesvemcad habicato-<br />
res Dabir, qu? pnus vocabamrCariathfepher,<br />
a tVnJc vtnon ccni.-.iire; imjkat vel :n e:iigat.f;d (piiituaHiei .<br />
id eit, ciuitas literarum. C aleb :<br />
Dixitque Qui<br />
a ^Citt'f!teni ii<br />
t:iaiunk.tiici8m.f.yeteii><br />
ti-ftainenti .<br />
percufleric C a'nathtepher , et cepent earn ,<br />
fLeg'.s.f.tnteUigenram.<br />
daboei Axam filiam meamvxorem. t Ce-<br />
a fO.hom:! reip anlio D, de qua df,quia Jim- fecimus.Tcrcius erroris fcnfus eft Thalamin, quod eft prc-<br />
mon b mi lia.it it Tbam arjororen/ fitam.Hxc eit humilicas inanis, cipitium vel huitis;<br />
fufpcnfio,quianouiflima erroris cedunc<br />
qtur ex peccaco dcfcendic . Huius mecropoiim ccpit,iV ex-<br />
T T "~"<br />
in<br />
peipitiu<br />
&c profundu mterni.Hos Gttilitatis fcnfus tana<br />
cidicCak'b,&: interemit cres filios Enac iacft,inaois humi-<br />
lita:is,iS: habicauit ciuitatem . Primus autem eft alms Selai<br />
ideli, extra mc,hoc eft extra fanctuni, extra fandum en:m<br />
eft films inanis humilicacis, imo&excra Deurn. cftalius<br />
Ahiman.qui int^rprctatur, frater meus extra connlium,<br />
uclutli dieatur frater meus line confilio.Omnes enim tra-<br />
tresqui de humilitaccmani nafcuntur,cxcraconiiliuiunc .<br />
Tertius eft Thalmai,quod mccrprecacur pi xeipiciu vci fuf-<br />
penlio,quiamhil in eoltabilitatis,fed vagaomnia &in prz<br />
cepsruencia.His cxtcrmmatis afcendic in Dabir, cuius no-<br />
men erac prius,cmicas licerarum . Dabir aucem mcerpreca-<br />
cur loqucla .<br />
Igitur ciuicacem licerarum incclligc<br />
NICOLAVS D LYRA.<br />
omnc veccns<br />
i Caleb.H\c cofcquenter delcribit'fors ludxin fpeciali quatum<br />
ad ipfum Caleb , quiaccpit partem fpeciale,vt ditium<br />
eft ca. i j.ic hie repetiC". Et patet litcra ex pdicbs vfque ibi.<br />
z /a'eco//pte.i.ciuitas Irarum.boccftadditua traslatore.ad<br />
oftendendu uiterpretatione bin 9 nois<br />
Canathfepher,g.a Ca<br />
riath<br />
interpretat'cmitas. fepherfcriptura vel liber. Dntauc<br />
Hebra.'i,q, 16 tic vocata eft ifta ciuitas , co q^ Oihomel qui<br />
iftamcmititcccpitjVtftatimfubdit"', aliqua leg's capitula, q<br />
obfufcata &: delcta tucrant<br />
tpc<br />
luvius Mo(i, ibide reparauit.<br />
Scd hoc patet fiilitiu, quiahoc eft mamtefte contranu tcx-<br />
1<br />
tliijV'bi didf , Venn ad habitatores Dabir qitx print vocabatur Ca<br />
riathfcpber.Si aut diclum Hebrcoru efict vcru,diccretecon-<br />
UCl'lOyCenit ad babitatores Carifithjcpher^i< prim Dabir vocabatur.Et<br />
ideo oportct dicere, q,<br />
alia rone vocabatur Cariathfe<br />
phcr.i.ciuitasliterarum,antequam Othon.cJ& Caleb vcnixentilluc,<br />
vtpotequiaibiinnuent^ fucrant litcra:, quibus<br />
vtebantur Chanan^i habitatores tcrre,vcl vigcbat liudium<br />
alicuius fcientia;, vel aliquidhuiufmodi .<br />
3 Deditcjueci.AxamfiL^m Hoc vfclfe contra Icge. Lcuit.iS.<br />
vbi prohibetur matrimomum inter filiu alicu:iis&forore<br />
eiufdem,<br />
M O R A L I T E R.<br />
t i<br />
Calcb.fic.fupra. p. Caleb fignat* clt fcnex vigorofus ad<br />
diebelfandu vitia,qui eft Chriffi membrum,fic in ifto loco<br />
cer Caleb potcft ligmficari Chnftus,q.eft fidelium capuc.<br />
Na frequenter in cxpoficionc facrx fenpturx , & maximc<br />
myftica fittraniitus decapice ad m^mbra,&: ecoucrfo , p.p<br />
corum conexionem.Per hoc igit' cj, C lie!) in Cariadiarbe<br />
contudic tresgigantes filios Enac rigutaiu fuit,quod Chn-<br />
Hus in lerufjlem ccrnariu filiorum diaboli confufur 9 erac.<br />
faccrdotum,fcnbarum,& Phanf^orum, quos ineuangclio<br />
legitur frequenter confiidiflc.<br />
a Inrfe conjtendftts ucnit ad habitatores Daiir.I.ciuiias Iraru vo-<br />
cabacur,perquammtclligipoceft vniucrikas Imccicoru,<br />
qui<br />
filios Mnac vetufti erroris abfcidit lex,qiuc ct fecundu liccra<br />
veru Dcu & creatore oium pdieat . Scd nuc afcedit Caleb<br />
ad ilia ciuitace litcraru,& dixit, Quicuqtie exciderit ciuitatem<br />
literal n & obtinuerit ca, dabo it >Axa ftHam meam vxore.<br />
Othomel qui cepit ciuitatem literarum inte r pretacur rfitio<br />
Dei. Refponfio autcm Dei dicitur is cui relpondet Dcus.i.<br />
cui arcana rcuelat. Iftc ergo qui pt capere ciuitatem htera<br />
rum veteris tefla.&: excidere litcram occidetem, frater Caleb<br />
iumor.Hicego,finn,qui excifa legis<br />
lltera fenfum in ea<br />
fpincualem requiro.Excido autcm literam,cum no ^m car<br />
nemcircuncidor,ncquefecunducarnem azyma comedo,<br />
neque pafeha cu ludaeis obferuo vel humfmodi &c. ^mittiturenim<br />
ciufdem,fm ibi<br />
q? dicitw,Turpitndincm fororis tui pains non rr-<br />
ueLibii & ineodemgradu funt frater alicuius &filiaciu(de<br />
Ochoniel aut hi,c dr tracer' Cak b , &: ideo contra legem vf<br />
quod acceperit eius filiam. Ad hoc dnt aliqui q, Caleb igno<br />
rans euentum belli venturu. f. q? Ochoniel frater eius debe-<br />
ret percutere Cariathfepher , dixit publice & in gnali illud<br />
quod praemitciciir hie.
lH n.n.H.<br />
t da mihi fon<br />
tes aqu.uum.<br />
tfontcj fuprnorcs<br />
& infc<br />
lioret.<br />
AUtch. si. a.<br />
fi<br />
Lib. J. Dia-<br />
log.wp. ; 4 .<br />
Quod OthonicJ<br />
fraterCa<br />
Icb fuerit.<br />
Glof ordi. & Nicolai de Lyra.<br />
cur cnim mihi fi ciuitatc literaru cxcidcro , filia fratris mci<br />
maioris.Er.ic enim films Gcncz, qm inccrprctacur fprecio .<br />
Quis cnim erat fp; ctjor quam nos gcnces alicnati a coucrfa<br />
IA"M>1>\J5 nriftr frarrr mrn &:Erna,&:Nerib,&Ceila,cV Aczib & Mareia, ciuitatcs<br />
nouem & villa; earum. Accaron cu vicis et viiiulis iuis. Ab Ac- 9<br />
caronvfqueadmare,ommaqu9verguntad Azotum }& viculoseius .<br />
Azotuscum vicis ctuillulisfuis. Gaza cum vicis etvillulis fuis, uique<br />
ad torrentem Aegypti,er mare magnum terminus eius, etm monte<br />
Samir,ctIether,eti>ocoth,etDenna , Cariathlenna, hcrcertDabir,<br />
Anab,etlttemoet Anim,Gofen,etOlon,etGilo,ciuitates vndecim ,<br />
xrerna<br />
ro Ion go mcerorefuericformidoconfump<br />
ta, quxdam dc<br />
priefumpcioiie<br />
fccuri cas<br />
& in<br />
.<br />
amorem ca?lcftmmgaudioru<br />
animus mfiammatur.<br />
Ecqua:<br />
prius flebac ne<br />
duccret'adfup-<br />
et villa; earum. Arab,et Kuma,et E(aam,et lanum , et Beththaphua ec<br />
cencuplum in pliciu, poll tle-<br />
przfenci fo?culo,& vitam ecernam in futuro. re incipic,qiipd ditiertur a regno.Dac ergo ei pater irriguu<br />
a Oiijv.fi. or f. fi.fii. rA-.Notay, Caleb dicitur filiuslcphone,&<br />
Ochomcl filius Cenex,qui ctt Caleb lUnior.i.consaguincus<br />
b 'xdcbat in a/ino. Grcgo.Axa fupcr alinum fedct, cum ir-<br />
racionabilib.carms moiibusanim.iprclidec.Qh^a:fufpirans<br />
apatre terra irriguam pctic,quiaacreaeorecu magno genii<br />
cu<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
J< ccdici^pbabiliccr vcvidcf,^ licet Ochoniclcllec fratcr<br />
Calcb,no tn peccauitaccipiendo ncpte fua.no.n.hoc eft co<br />
tra legem nature quia Abraham accepit S irai ^liam fratris<br />
fui Aram, nee eft p lege Mr y'i exprelfe, fed tacu hoc df ex<br />
quadam argumencacionc,vc dictum eft . Sed argumentum<br />
nonvidcturvalcrc,quia inprohibendis gradibus atccdicur<br />
irreucrcncia natura?,vxor autcm elt fubicda viro & no ceo<br />
ucrfo,&: ideo magis eft contra rcuercnciam natur^, qdf ami<br />
ta lit vxor nepotis fui,quam quod ncpcis lit vxor auunculi.<br />
Item in lege Moyfi vir & mulier non erant ad paria in phc<br />
do niatrimoniu,qiua licicum tuit viro h.:bcre plures vxores<br />
fimul, no autcm nniheri quod haberetplurcs viros, ^ ideo<br />
nofequicur,quod (ifucric prohibitu macrimomu nicer ami<br />
tam &: nepotem.quod ex hoc luent prohibitu matrirnoniu<br />
inter auuncuhim&: neptcm,nifi aliudcmueniat expreisu.<br />
I Q*t*
B<br />
IOC?<br />
lofiuc<br />
Cap.<br />
XV. no<br />
a lebufeumaNtemhahitatortlerHfjlem non fottientnt ftlii luda audironcq; difccduntvt infidcles,neq; permanent vt fide- D<br />
les, fed percepta myftcriorum<br />
nodtia 6c fidei noftra? fecretioribus<br />
perfcrucatis,conuerfi impugnanr nos , &: contradiebomb.corda<br />
noftra dirumpunt, verbi Dei margaritas con-<br />
Adam.imelligimus fpirictialiccrhabitaffelebufeum<br />
cum ludicis in lerufalem vfquc in pfenccm diem fecudum<br />
parabolam euangehj,qux de zizani js dicic. finite vtryue cre-<br />
fcere vfyue ad mcffem,ne eradicetis/imHl y tnticum , Sic enim in eulcanccs & ornamcnca fidei<br />
, maculantes, hos non potuelerufalem.<br />
i. in ecclefia func runt cijcerefilij luda dc lequidam<br />
Icbufxi.i.qui degene Apheca, Athamatha , & Cariatharbe , h*c eft<br />
nifrlem vfque m przfcncem<br />
rcm vitam ducunc, fide H "*m<br />
quide<br />
diem<br />
& a&ione &: conucrfationc<br />
b Vffjue<br />
in<br />
prttfcntem diem . id<br />
eft , feculi zternitacem more<br />
peccati pcruerfi. Non poteft<br />
cmm ad liquidii<br />
ccclefia purgan<br />
dum in terris eft . Sunt<br />
inraomnes fandi in , quibus<br />
macula non eft . Scd<br />
peccati<br />
ne cum zizanijs eradicetur &<br />
tricicum , funt ineaaliqui in<br />
quibus vcl dubia, vel oeculta<br />
peccata funt. Qui enim manifefte&euidcntcrcrimino-<br />
fi funr> , de ccclefia expcllcndi<br />
funt. Non ergo potuerunt fi-<br />
Hebron,& Sior, emirates nouem, &uilla? earum.<br />
Maori &Hermel,& Ziph,&Iota, lezrael<br />
& Lucadam,& Zanoe Acc.iim,Gabaa & f han<br />
na,ciuitates decem , &: uillac earum . Halhul &<br />
Bethiur, & Sedor, Matheth , fr Bethanoth , &<br />
Heltheco, emirates fex & tullas earum Cariathbaal<br />
, hxceftCariathiarim urbs fyhnrum , &<br />
Arebba,cmirates duar,&<br />
uilla: earum. In defer-<br />
to Betharaba,Meddin,&Sachaca,ScNebfan,<br />
&: ciuicas Salis,& Engaddi,ciuitatcs fex, &: uil-<br />
fcripcur*.<br />
Sed hocadlitcra<br />
flare nonpoceft, quo enim<br />
lebufams habitat cum filijs<br />
luda in lerufalem , quandiu<br />
durat hoc feculum , cum nee<br />
filij fudahabirenc ibi infecu<br />
lum :Conculcacionemfcan-<br />
dalum.f.facieces in ccclefia,<br />
&: qui pcrcepta m.yfteriorum<br />
notitia verbi Dei, margaricas<br />
impugnando conculcant.Icrufalem<br />
vifio pacis interprc-<br />
a ^zizania.f. b TEcclefat.<br />
fed habitaucrunt cumipfisin a Jarearu.Ie'buzaeum aucem habitatorem lerufa- 2 tatur.Si lerufalem vfque<br />
ergomcordenoftro<br />
in przlente a TNC eiadicarem fmmi & mt.cum. b TQUJ funt fmc macula & diem. lebufarus ir.tcrprctatur<br />
mga.<br />
[cm non pO<br />
zdificata eft lerufalem. i. vi-<br />
a<br />
conculcatio<br />
tuerunc filij luda delere , habitauit<br />
fl paciX &: Chriftum qui eft<br />
. Dcbet ergo no- l<br />
^i^,.; rEcdefiz pax noftra biscflefummacautela&ftuqu<br />
lempintueamur,<br />
e dium, nequislcandalum<br />
Iebuf?US cumfilljs luda m lerufalem uf- ^ ^ruemus in corde nfo fi<br />
ra- l lijciat<br />
vcl patiatur ne , quis pollutus<br />
in hanc fantlorum con-<br />
% ..<br />
ue in<br />
C[ Pra^*en tcm diem.<br />
quidem ita fixi&ftabilesfi-<br />
mus in hac vifione pacis , vc<br />
nulla cogitatio peccati afccn<br />
luda difperderc Icbufeos,<br />
gregationem incrocat . Si tamen eos non poffumus eijcerc, dat in cor noftru , poffumus dicerc , quia in Icrufale fumus,<br />
qui nos conculcant, eos fake quos poflumus quoru peccata &C nullus nobifcum eft nifi foil faniti. Nuc vero etiam ii ad<br />
,, . i^/l.^ f,m liimin *-**!!(- \7 \-\t n r\/rT*ini ^11 \f\ f-*nc \~\c\ /^ir /i i_ frt*ittri/n^ rvn\Tf*frt i ii-\ xjxr^tor^-tiir A.T Ci i-- i-\\ if ttf^ ^ Qi \r\t *r- , -..^<br />
manifcftafunc,eijciamus.Vbi.n.peccatueuidens no e.ecere<br />
dcecclefianeminempoifumus.Illi<br />
auc funt in ccclefia<br />
conculc antes, dcquib.df , T^pliiefanctumdarecanibus, neque<br />
mittatis ma.rga.ntas vedrm anteporcos, ne font conculcent eos &-c.<br />
grandem profeftum veniamus,& fummis no s lludijs excolamus,nullam<br />
puto ram purum elle, qui non aliqua cogitationc<br />
maculecur . Certum eft ergo habitare etia lebulxos,<br />
cum filijs luda in lerufalem. Laborandum tn eflquotidic<br />
. * **. * . i f t _ 1; __!_* T"N _ "<br />
C Ifti ergo funt lebufari,qui indigni,audmnt vcrbu Dei , quo eijcere cos de Icrufale, fed non omncs fimul cijci poiTunc.<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
j Cariathbaal,h<br />
ifti difti Hint Icbufzi , non quia eilent de genere Icbufxo-<br />
rum, fed quia habitabancin lerufalem , qua?<br />
altero nomine<br />
vocabatur lebus, vt habctur ludicum ly. fed dcfccnderut<br />
dc Abimelcch qui fuit Rex Gcrara?,cum quo Abraham inijt<br />
focdus firmatum luranicnto, vt habctur Gen.z t . & propter<br />
audi- CAP.<br />
pteriftudiuramcntumfeiuandum non potuerunt filij luda<br />
eos expellere, quia iuramentum illud fuerat vfq; ad ccrtum<br />
tempus,qudd ad hue non tranfierat , tamen Dauid poftea<br />
eos expugnauit,vt habcrur z.Reg. y.cap.quia tempus di<br />
dti foedens tune tranfierat , de quofocdere dicctur plenius<br />
quando<br />
veniemus ad locum ilium .<br />
A D D I T I O.<br />
Incap.ij.vbidiciturinpoftilla, Scd argumcntunonvf<br />
valcrc, quia in proh:bcndis gradibus attenditur rcuerentia.<br />
Hcc folutio poftillatoris cfftcax non eft & valida.Nam Hcbraica<br />
confuctudo qua; ad obfcruantiam pra?ccpcorum Mo<br />
faica^legis adipcm lircra: firm iffime tenet, frequenter vtitur<br />
tali matnmonio,lcilicet aiumculi & neptis . Non enun%<br />
in gradibus prohibits attcndicnr fimilitudo folum fccundum<br />
difiantiam numeralcm,fcdetiamfecundumrefpc'ctu<br />
przfcreciz viri ad vxorem.C^t rnuliem esi vjr.j.ad Co.xj.c.<br />
D 4<br />
CAP.
A<br />
biutores vr-<br />
i.Tro..d. tern<br />
Glofordi.&NicolaidcLyra.<br />
c gi<br />
^<br />
rao.i.rex peceati ?7arn qua? camalircr viuit , in dotem cran- bus ex noftra ncgligenriaaducniimc purgcrmr,vtnatu- D<br />
r.-^.u.v u..(i K , ../i/.nrinr.-. r.n n. fit-i ii->f>T,lr m -if>rfni f >r. r:ilicac .<br />
fcribic.Poft hare vidcndum eft qfi!;j lofcph m.norcmf >r<br />
icm rcqui rtnu.dicetes.-Qiurc dedi(ti nobis forccm . & p r<br />
ralis vigor<br />
a -. , ..<br />
^- \on x , ..... f>jierint:is44>nont r AJ.un. ^ Non fufticic nobis mos,<br />
daiuiim una.Egoaut pupuliis mulcus fum, & -' pralocu<br />
in ceiri: fv' ex-<br />
pugn.i<br />
M,. c7><br />
E:jciamus ergo<br />
PhercZcCos q. -n-<br />
terprccaiitur iru<br />
aucc alia<br />
bona,alia mala,<br />
qu:a<br />
arbor bona<br />
t.uclus bonos fa<br />
c:c vcladfert,&:<br />
malamalos. Ex-<br />
pcjlam' ergogc<br />
i\6<br />
ad<br />
runt filij ManafTc has-ciuitatcs fubuertere , fed ccepit Cliananarus<br />
^~ ^^\ r n n i LI-- i i r L i luccm, i ttoi
B<br />
II lofuc<br />
CAP. XVIII.<br />
Ittamvobis. Adaman. In eofuettidinchoTum eft,<br />
cum aliquid forte dmiditur , fcc'cmco vf fors ilia<br />
ad iilum,velaliaad aliu cadere. In fcripcura ruite<br />
_____ fancla no eft ica : Si.n.dc tanca re patres forcibus<br />
fumerec iudiciu,<br />
vel emi fiflent, ni<br />
hil miru eiret fl<br />
Genciles hoc fa-<br />
eeret<br />
. Scd vidca-<br />
mus fi in fcripturis<br />
aliq.d fie ^poti<br />
tum,qtf nobis q.d<br />
vircuns fitintbr-<br />
tibus manifeftec.<br />
In Leuitico fcri-<br />
ptu eft:<br />
diias fortes^ fors l<br />
inctSo, & furs vn a<br />
in capro ew'ffario.<br />
Item ibi, Moyfcs<br />
forte d i u
Deut.ji.a-<br />
B<br />
rcdiratisciuslf-<br />
rael,h:c.n.parre<br />
per<br />
forte &: tuni<br />
culii IiV.-.cl DC ii<br />
dicitee forcitUi<br />
Nocrgotorcuito<br />
ptiraclu dtp<br />
forte cucnillcil<br />
Jjangelo Acy-<br />
Idumaroru , alij<br />
Moabitarum &.<br />
iimilia. Sedibi<br />
et fi $m numerum<br />
ancdoru<br />
Dei diuiduntur<br />
gctesforce,ficuc<br />
in hoibus dixi-<br />
nnis,q.aDciiudiciu<br />
occulcum<br />
fors paditinpu<br />
blicii: raiis fors<br />
fu;flc crcdcnda<br />
elt, qua,p mcn-<br />
tofuoquifq-, ilia<br />
vcl ilia cnce fu<br />
fceperir. .Nee D<br />
fingulos quide,<br />
q, line force , q<br />
fHaraba. )ci iudicio di-<br />
fpendif , cueniret<br />
-.dicendu clt,<br />
vc alius talc vcl<br />
tale vi com a nati<br />
uitare fortiatur:<br />
vcl qi! be n: an-<br />
i<br />
gel<br />
adfint hoibus<br />
&.'concrarij,<br />
vt ille angel" anima:<br />
Pern cuitodiam<br />
forcitus<br />
iir, alms l'auli,ali<br />
f cuiuslibet in-<br />
Glofordi. & Nic.de Lyra.<br />
120<br />
Dcnm primii ccnerr locum.vc quod later apud Deu, fortis tiu ucl fluminu fiuenra cxhibeat , alia inibriii A cubcrnatione cthoibus dcmonftratunohum verofaccre fc-<br />
,alia vetortim,<br />
alia mannss, aha ccrrcnis animal ibus ucl<br />
lingulis ; quibufq ci<br />
cundi loci A' ahum terci i Quod ita gcitum no folum in rcrris<br />
atbitror,fed cc in c-.;lcftibus,:huiufmodi lorte queapud<br />
Dcum et mcritorum et illo<br />
conteplanonc te<br />
difbngtiicur ,<br />
habica^cum dhn<br />
derct excels 9<br />
tcrra cli^- gigncmib.prxlic,& in<br />
lingulis facfa incrfiibilia d:uin.r<br />
d.Ipcnlacionis,uc in oidmc fuo cuncca y vnamquaquc<br />
vircuce d.nmancur,6c copeccnti<br />
gc<br />
tcs fmnumcru<br />
anrelorii Dei:<br />
& lada ell por-<br />
otrieio : vnde: ^fonne omntf<br />
iam fuas trans lordanem ad<br />
accepcrantpolTclliones Orientalcmplai;am,quas<br />
futit administrate<br />
dcdit eis Moyfes famulus dlii . Cumque furrexilknt viri,vt l<br />
pergerent ad dcfciibcndaterrim,jpcepiteislofucdicens:Circuite terra<br />
& dcicribitc ea,ac rcucrtimmi ad me,vt hie coram dno in Silo mit-<br />
mint<br />
jit iinm mi/ii , f/rcftertam<br />
vobis forte in<br />
Jtaq;perrexeruntcxlu(tranrcscri fcpte partes<br />
diui<br />
cos ejni b.crc-<br />
ferunr,fcribentes in volumir.e,reuerfiquefuntad lofuein caft.ra Silo.<br />
Qui<br />
milit fortes coram dno in Silo .<br />
Diuifitq; terram filijs Krael in fe-<br />
pte partes . Et afcendir fors prima filioru Beniamin p familias fuas vt z<br />
terminus coru<br />
pofliderent terra inter filios luda & filios Ioieph,Fuitq;<br />
eotra a<br />
Aquilone lordane.pgens<br />
iuxta latus lenchoSeptentrionalis<br />
plag?,& indc cotra Occidente ad niotana cofccndens , & perueniens<br />
ad lolitudine r3etliauc,atq, pertriidens iuxta Luza ad Meridiem fipia j<br />
eft Bethel ) defcenditq; in Ataroth Addar in montequieftad Meri-<br />
dieBcthor6infcnoris,&inclinaturcircuiens contra mare ad Mcridie<br />
montis,qiurefpicitBethoron contra Aphricum. Suntqueexituseius<br />
in Cariathbaal, quae voeatur & Cannthiarim vrbe filiorum luda.Hxc<br />
eft plaga contra mare ad Occidentem. A Meridieautem ex parte Ca-<br />
riathiarim cgrcditur terminus contra mare , & peruemt vfque ad fon- 4<br />
tern aquarii Nephtoa. Defcenditq, in partem montisqnireipicic val-<br />
lem filiorum Ennon, & eft contra SeptciYtrionalem plaga in cxtrcma<br />
parte Vallis Raphaim Defccnditquein Geennon,id elt Vallis Enno,<br />
iuxta latus lebufati ad Auftrum,&: peruenit ad fontem Rogel, tranfies 5<br />
ad Aquilone,cSc egrediens ad Enfemes,id eft/ontem folis,&: pertran- 6<br />
fit ufque ad rumulos qui funt e regione affeeius Adomim,dcfcenditq;<br />
ad Habenboen, id eft, lapidem fioen filij Ruben , &pertranfit cxla- 7<br />
tere Aquilonis ad campeftria,defceditq; in t planicie,&pra;ter^reditur<br />
contra Aquilone Bethhagla, funtq; exi tus eius contra lingua ma-<br />
ns falfiflimi ab Aquilone in finelordanis ad Auftralem pliga > qui eft<br />
terminus illiusab Oriente.Ha:c elt poflTelsio filioru Beniamin per terminosfuos<br />
in circumiruck familias fingulas. Fueriirqueciuitateseius 8<br />
lericho c\' Bethhagla , & Vallis Cafis , Betharaba & Samaraim & Bc-<br />
thel & Auim fii Aphara&Ophera, Villa HemonacxOphni&Gabce<br />
eiuitatesduodecim & Villa: earu.Gabaon& Rama &Beroth&: Mef-<br />
phe, Caphara Arnofa &c Recemlarephel<br />
& Tharela &SelaEleh&<br />
Icbusquxeft Ierufalem:Gabaath &c Cariathciuitatesquatuordecim 9<br />
6: villa: earum. Ha;c eft polTefsio filioru Beniamin iuxta familias fuas.<br />
fantis deccci'ia.<br />
No cftcnimdu<br />
bitandum de Dei iudicio , qui vel illorum dignitate vcl anima:<br />
nofirc ad liquidum rcfpicit quahtate cuiq; nottrfi cufto<br />
d 13 dariquada force riiyfticaChri difpeofacjortc dnecb:Pu<br />
to et de his vircutib.q'niiidi niip'ltcrialLifeeperur,^, noior-<br />
tuito ilia virtus terra; vcl arboiu germinationib.piic,illafbn.<br />
tium<br />
N i C O L A V S D b L Y 11 A.<br />
i Cumuc . Hicpomc'cxcLUc:odc'fcnpcionis,^: pater Ira<br />
: przdidis , qualitcr aut jli.tiium lit v:; iorcibus d:dii iuic<br />
pray.c. &: ec Nu. ji. 2. fit iifcn.Hicponil! rauc ci. lei i; .,c<br />
affignatio:&prifii6tribuji Beniamin. lecundd alij.s K'xcnbu<br />
bus ip.c. Ciria pr;n.u prime rr;i ui Bennmin ccruum (ii-<br />
gnant.fccundo ciuicatcs nQiancur,tbi.Fci u/iti/;. Circa primu<br />
df. Et tf/cfn.Hocdf quia Iciuiaiem piopaiteceddic in tnbu<br />
Beniamin, vc didun". fu:r fupia quo: crt in altiori foco quam<br />
locicircumadjaccntia,icquitur: j ^tttjue. Dncaliqu;.<br />
ipfa eft ICMI l.ilem qua; voot.i cii Luza & \ Bethel, t uictu m<br />
fu;c Gene.i8.fcd hoc non vfvcru,quia infra co-op, vbi no<br />
minaturciuitaccs fortis Beniamin,Becl>cl,cx: IcrufaicdiHindenolantin<br />
in mtdioalijsincerpolios. Item hie immediate<br />
ante ficmenciodeBethaucn, qua: eft cade cu Bcfhel, \'tdidum<br />
eft fupra S.cap. Ec idco mclius vf ifla quod Bethel Luza<br />
eft<br />
MORAL 1<br />
T L R.<br />
2 Et tf/cctt.qui interpretat"fil]usdcxtcrx, &: coucnit ftatui p<br />
latouim,quidebenccffeindcxceraChnfti.Apoc.i.d.t"f/p. erac<br />
rbi rrcqucntialatronu,qui cxcrccbanthomicidia.<br />
7 F.-/.Rubcn noeli hie nome pacrurcha?,quiafiUi eiusacccpcrut<br />
poileiJione vltra Iordane,vc pacec ex fupradictis,fcd<br />
eft nomcaltcriushoisciufdenois. 8 Put: Hiccufequcnter<br />
ponuntur nolaciuitnrutribus Beniamin ,<br />
&: Icgat'lfa iicuc<br />
lacct vfq; ibi. 9 E/. hajc.n.ciuuas mulripliciter nolataiuic,<br />
vc didu fuit Gen.i8.& pro parte cecidic in tnbu Benianim.<br />
bcbatin dextcrafnafefjtemflellas.Etfubditui-ibidcm.Septfslell
tribus.<br />
r nuseo<br />
n<br />
[ i.i. a.<br />
121 lofuc<br />
XIX Cap. 122<br />
A rationibus non cafu fieri<br />
difpenfatur. Sicut enim non for- bus contextam.Sed fcitotein his mvfteria cotineri miinra<br />
$<br />
n<br />
oiao .lleangelus Michaclali'GabrieI,alius uei 6 Raphael quam pothumanusfermo Kp^rr/ucIaudlmiiSiSSJS<br />
uocacur,& ille pamarcha Abraham,* iJlc Ilaac,& alius la- dirc-Cognita funt hax illi inccgrc quiraprus eft uib Jd rir<br />
cob. uel illeex<br />
cob,<br />
Abr.im Abraha,<br />
j'llc Ifaac, & alius<br />
Ifrael. Sed<br />
& certa rationc<br />
ilia Sara ex Sarai,ille<br />
Ifrael ex<br />
LicobjVelilleAbraha<br />
ex Abram<br />
&quifq; angelo<br />
rum vel hcmiinim<br />
ex his qua:<br />
fibi iniungunrur<br />
nominafortiuntur<br />
. Ita confc-<br />
qucns<br />
eft loca<br />
quardam eiiecie<br />
leftia fc. ciuita-<br />
tes , ficut leru-<br />
*' falem cxleftis di<br />
cicur , &: mons<br />
Sion .<br />
alias quarum ft-<br />
contincnt, qiur<br />
hicnobis per lefum<br />
NLnte myfticcdefignantur.Deciuitati-<br />
btis diftum pu-<br />
tur ciuitates ludx:<br />
& habit jbunt ibi .<br />
Et , in domo patris<br />
met man/iencf<br />
tfiopoteflatcmhabens<br />
fnper decent<br />
ciniratei. Ne ergo<br />
cum faftidio<br />
hxc legacis,<br />
& putecis vilem<br />
fcnpturam ex<br />
nmkis noni mibus<br />
CAP. XIX.<br />
T egrefla eft fors fecunda filiorum Simco per r<br />
cognationes fuas, fuitq; h^reditas eoru i me i<br />
dio ppflcflionis filioru luda, Berfabee 6x Sa-<br />
bee & Molada,& Alerfual, Bala & Ase & Ethaol,Bcthu!><br />
H.ivma & Sicclcg & Berhmar<br />
chaboth,& Hafcrlula,& Bethlebaoth & Saro<br />
he,ciuitates tredecim & vilJ^ earu. Ain & Re<br />
muSc Athar,ck Alan, ciuitates quatuor& villar earum. Oes viculi<br />
per circuitu vrbiu iftarum vfq,<br />
ad Baalaach , Beerramath cotra au<br />
ftralemplagam.Harc eft hxrcditas filiorum" Simco iuxcaco^natio 3<br />
nes(iusinpo(rc{sione& funicuio filioru luda :q,amaiorerat, &<br />
idcirco fil.j Simeon in<br />
poflederut medio hejeditatis eorum Ceci- 4<br />
ditqaoqueiors certia filioru Zabulonpcognarionesfuas, &fad:us<br />
ell terminus poflefsionis eorum vfque Sarid. Afcendirq; de _ mari, &<br />
_ . 1 I 7<br />
Merala,ac peruenit<br />
in Debbale th<br />
vfque ad torrentcm eft<br />
qui<br />
cotra<br />
Jcconiam , & rcuertitur ad Sarid cotra c >rientem t in fine Befeleth<br />
j<br />
Thabor,&egrediturad !<br />
)abereth,afccndicque corra Iaphie,&inde<br />
pertranfit vfque ad Oricntalem plapam Geth Hepher & Taca-<br />
fin:&egreditur in Remmo Amthar & Noa,&cireumit ab Aquilo<br />
neHanaton.Sutqueegreflus eius vallis leptahel &Carheth & Naa<br />
lol 6V Semcron &Iedala& Bethlehem:ciuitates duodecim & uille.<br />
earu.H^c e(l ha^reditas mb.filiorum Zabulo per cognationes fuas ,<br />
vrbcs&uiculi earum Iflj char egrefla eft fors quarta per cognationes<br />
fuas,fuitque eius hasrcditas lezrael & Calaloth & Sunen & Ha-<br />
pharim &Sehon&Anaharathck s<br />
>abboch&Cefion,Abes,& Rameth<br />
& hngannim & Enhadda & Bethphefes,& puenit<br />
terminus<br />
eiusufqueThabdr&Sehefima&Bctlitemes, erantque<br />
exicus eius<br />
S<br />
lordams emirates fedecim & uilla: earum . Hare eft<br />
poflefsio<br />
filiorum<br />
iflachar<br />
per cognationes fuas: urbes & uiculi earum . Ceci- 9<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
CAP. XIX.<br />
T egrefta en fors &c.H\c confequcnter fcribuntur fortes<br />
fcx tribuum,&: fecundum hoc poffet diuidi in fex par-<br />
"<br />
quarca ibi Ceciditque fan rjuinta tnbui filiorum ^4fcr. quinta ibi.<br />
Filiorum T^fpthalt. fextaibi.Tr;ii filiorum Da. Circa pnmum<br />
dicitur.<br />
i f .fqilicet a forte Bcmamin , qua: fuit prima de feptcm<br />
vltimis,dequibus loquitur hie fcriptura.<br />
i Fu<br />
tcj; quia flcut dictum i fuitfupra j.c.ifta ciuitas & plures<br />
alic fucrunt<br />
affignat^ tribui Simeon , cuius ratio polka<br />
cum dicitur.<br />
) tf*f.quia maior crat quam poflcffio aliarum tribuum.Di<br />
cuntcommunitcr expofitores , quod habucrit ten am dupliciter<br />
lcilicet,per fortem & per conccffioncm (i pollet ac<br />
quiicre mxta fe,
Glofordi. 6cNic.de Lyra. 124<br />
CAP. XIX. corpus, r turbct &C fopiac mcte,abhibcantur niic multx oro-<br />
;uf.&' Anionharus pmafltvt habitarct in ncs, multa iciuma,nmlre cxorciftaru inuocatiocs,&:ad hcc<br />
Elon&infSananim,&:ingi.iu.itus cli m-nus Ephrc ohfurdusdaiioiobfcffocorporcpfiftac, tolerabilmscv r<br />
fupcreo5,&: faiti funt tubutarij illi.Hoc iam pprarccptum<br />
ciftardm pcnas tcresex Dei nominis inuocatione tormew<br />
t SaUnon<br />
, pomin rtcbat,8c adhuc viucbat lefus, fed dux in illis phjs difcedcrc.Ip incelligendum cft,quu Amorrhci pfifiunc<br />
habitarc in I :<br />
.-<br />
prar<br />
fcnechite<br />
nocrat.Ideodi-<br />
vc coforcarccur<br />
cor illofum,qui<br />
iinuil conlpirauerimtinircbel<br />
lum contra Icfum<br />
, nc iffa illis<br />
rnifcTicordia pberetur<br />
ctia con<br />
tra prarccptiiin<br />
Dci,lircmalif-<br />
(cnc ncn cxpugnari,&<br />
fonc-ftc<br />
tc Icfu, veldefundo<br />
rclmque<br />
rcnturexpugna<br />
di hlijs Ilrael<br />
qui cis p precep<br />
turn Dm pofvcc<br />
p<br />
>x cere, quod il<br />
Adam . Iuxta,<br />
Ixx.maiicAmor<br />
rheus habitarc<br />
in E16 fit i Sana<br />
nim, Amorrhc. 9<br />
ijucrpcat'amar*<br />
vci amaritudo ,<br />
t Him habitatcs ergo 'i<br />
fElon,qj inter<br />
pretat" f arietes<br />
veli Sananim,cj><br />
intcrprctat pa-<br />
Cifici<br />
. Amante<br />
anccesfuntq. in<br />
agoer > &: Ammath,&Recchath,&Cenereth, & Edema, &: Ararna,Afor,&CeJes,&Edrai,&Enhaf(>r,&Icron<br />
J & Magdalel , Horem,&Bethanath<br />
,&Bethfames,ciuitatesdecemck noue,& uilla;<br />
earum. Hare eft pofTefsio fcribus filiorum Nephthali per cognationes<br />
fuas:urbes,& vicu li earum. Tribui filioru Dan p familias fuas egrcf-<br />
lon, & in San-,<br />
namn . He vc<br />
oflendcrcc Icn-<br />
pcura quia pcrrereiites<br />
pcjias<br />
& flageJla pc-rliffunt<br />
,di. quu<br />
ell fupcr cos ,<br />
man 9<br />
Hphrcm ,<br />
quod fit per cxorciftarum<br />
ma<br />
nus impolitione<br />
vchemcntius<br />
impofitam , vcl<br />
per bonos acius<br />
: opera bona .<br />
fa e(l fors :<br />
feptima 8c fuit terminus poflefsionis eius Saraa & Eltaol 4 rit,ctiam ii i<br />
& Hirfemes,id eft,ciuitas folis: Selebin,& Aialo, &Iethela,Elon J& "sexpcllcrcnp<br />
3<br />
,.<br />
. lit r. 5 i i potuent , tn-<br />
<strong>The</strong>mna,& Acron,bltece5lebbetnon,&Baal3th,eclud,et Bane, et<br />
BaraCjet Gcthremon,et aqua? Iercon,et Arecon, cu termino qui re-<br />
fpicit loppen,et in ipfo fine concluditur. Afcenderunrq; filij Dan , et<br />
liora gcrim* vcl<br />
agmnus &: in opcimisconuedamur<br />
, tanto illis<br />
h.ecgrauioracfficiutur<br />
.Gratus<br />
efhllis&accep-<br />
tus,cj.inturpitudine<br />
& fiagitiis<br />
viuic . Qui veroinbomsacltbus<br />
manurn fu-<br />
per cos grauaue<br />
butanos cos fa-<br />
ciet , &: fubicdos<br />
. Etabic-<br />
ptignauerunt contra Lefem,ceperuntq; ea, et percuflerunteainore 6 peragerc terrain<br />
gladij,etpo{Tederunr,ethabiraueruntinea, vocantes nomen eiusLe _ J<br />
femdan : ex nomine Dan fui. Ha?c eft<br />
patris poflefsio tnbus filiorum b cumque.Ada. Homi 4.<br />
Dan per cognationes fuas, vrbcs,etvicttli earum Cumq; compleffet 8 nian.Vidcmaa<br />
a ^N'^n ipfc prafumpfit faftus omnium nouifluput,vt cflct omnium primus, b Sonfti . UrCtUClinem oi. j<br />
forte diuidere terra cribus<br />
fmgulis per fuas, dederunt fill] Ifraelpof- 9 humilicatem fe<br />
a fMundicordishaliitationem. b f lela Chnltu. c T In corde . cuiufque lll,g. dignC ferCfesfidnem<br />
Idf ue filio Nun in me'dio fui iuxta I0 bac<br />
pra^ceptum Domini.vr n mcn vcri<br />
bem quam poftulauicDannathfaraa<br />
in monte . Ephraim Et atdifi-<br />
a--B it-' T T r rr r r i- livacl lofccm le<br />
a TVii'uubus. b ^ Annr.am c ;<br />
.~ , ufque. r<br />
rtinc fili) Ephre<br />
DcdcrZ^inat^<br />
cauit in<br />
ciuitatem,habitauitq5 ea.Hx lunt<br />
pollelMones quas lorte di- 1 1 L ^/;0 ^<br />
uifcrunt Eleazar facerdos,et lofue filius Nun, er<br />
pnncipes familiaru met ipjis<br />
ac tribuum filiorum Ifrael in Silo coram Domino ad oiBum taber- ll Ptu i. . n .. . . r &i. Jple clcclic<br />
naculi .<br />
teltimonii,partitiqueiuntterram hfditate tirnm-<br />
{ideac alicuius<br />
cor-<br />
"NfCO^LAVS D LYRA.<br />
Flionim T^rph. \-{xc ci\ pars quinta,& legatur litcravt ia-<br />
cc t ufque ibi. a ^/wc.propc locum ilium f iu't natus Tho<br />
L.as,ut habccur in pnncipio libri fui.<br />
3 Tnbui.Uxc eft pars fcxta in qua dcfcribitur fors filioru<br />
Dan,cum dicitur .<br />
4 fjfintdicunt aliqui quod iftx dua: ciuirates non fucrut<br />
de lortc Dan,fed fuetunt iuxta fortem ipfius Dan,ita q> ibi<br />
tcrmmabatur lors eius,crant tair.cn dc forte Jud.c. A In aut<br />
dicunt quod licet fucrint dc lorte lud?, fucrunt tn adiud^<br />
forti iplius J)an,c.idc" ratione qua aliqua; ciuitates dc forte<br />
Iudxtucrutadiund(jforti ftlioru Sime6,vtfup.di(5tum elh<br />
5<br />
'H"/'.Iftaciuitas fuit dc forte Dan ,tamcn crat iuxta<br />
fortem llfichar,ita quod Illacharibi terminabacur fecundum<br />
vnam fui partem vt pacet ex przmiffis .<br />
vbi agitur de expugnatione dicta- ciuitatis .<br />
7 rocantes, ideft,nominc compofitoex antiquo,&; nouo,<br />
& fecundum iftam traslatione in Hebraro habetur,/:* we*<br />
neruntnotnen Lefem Dj'/.i.ciuitatem qiuc prius Lefem vocabatur,nominaucrunt<br />
Dan nomine fimplici,.& hoc cofonac<br />
ci quod dicitur lud. iS.vocato nomine ciuitatis >4,,qua: prius<br />
Laisdicebatur .<br />
$ Cumqne.Hic vieimo dcfcribitur dticisdiuidetis pofleflio.f.<br />
Iofue,q. licut fidclis difpefator alijs terra diflribuir, nihil ac<br />
cipics iibi jppria authoritatc,fcd ppi'i c6cefllonc,io ftibdit''.<br />
9 Dedc. lux ca tn fuu bnp]acitu,licut erat iuftum, io fubditf.<br />
10 rrbem.Erat enim dc ilia tnbu,vc habetur Nu.i j.<br />
u H
I2J<br />
lofue<br />
A bus filijs luda & Ephraim,& d ;midix cribui Manaflc, &: Ca<br />
j% kb filio Iephone,ipfe<br />
mific ternos viros piingulas cribus, cj.<br />
coca terta peragrarcnc & defcriberent in libro, & redeunccs<br />
oftenderent fibi,: fe in nouiffimis referuauit &C voluit effe<br />
,<br />
tcfugij<br />
'"<br />
Cap,<br />
XX. 126<br />
fibi non diftribuit aliqua portionem? Imitatus eft in co mo- D<br />
deftiam Dni.D//cJre,ait,
tNu.jf.a-<br />
Trlbuum r-<br />
dinis<br />
tia.<br />
piuiflp .<br />
Glofordi. & NIC de Lyra.<br />
CAP. XXI,<br />
Cccffcrunt. Adanian. Qes filij Ifracl acccpcruc<br />
forces fuasinrerra.Leuicisautin hxrcdicatc<br />
foliis fufticit Deus . Sed quia accipiunt dcci-<br />
mas &c primicias fccundum prxccpcum diii,<br />
cos eiia dc tci ra & dc<br />
oporeot<br />
habitaculisdccimasaccipcre:<br />
hoc cft.n.deoib'dccimasac-<br />
ccpific . 16 accedences princi- a<br />
ad Elcazaru fa-<br />
pcsl.cuicaru<br />
ccrdorc&: ad Icfum filifl Naue&adprincipes<br />
tribuudixc<br />
runt: cluitetes dari<br />
Dnsfrtfcrpit<br />
vobis ad habit *ndum, &fiib:,r'oana<br />
carum aiMusnojlrii . Oportct<br />
ergo dcciuieacib. & de fubutbams<br />
force fieri , ne indi-<br />
fcrece &: forcuico videaciu- tafladmitioLcuitis.<br />
Sicucergo<br />
diflributio in filijs Uriel habuic<br />
roncm,qua qs prima for-<br />
ce dignus habcrcf , & alms ic><br />
cunda, inquibtisfiui vlcimus<br />
Dan : lea nccciio clt hie cffe<br />
aliquam roncm, vt alij prima,<br />
alij fccuda, all) ccrtia for-;<br />
vcrq<br />
ducat". Dnr autcUe Lcui<br />
rilij<br />
Gersd & C uch & Mcrari,&:<br />
oftendif primac 9 ccnqiffc bonorc<br />
Caach, cuius nhj fuerunc<br />
M;)fcs Aaron iV IVhria.Igitur<br />
dc Giath ta-<br />
pars quide plcbis<br />
tfa eft eft A-<br />
facerdtpcalis,qui<br />
aron &: filij eius. Moles auce in<br />
faCv.-rd.MMli ordine, auc ii quid<br />
hndus eft . Alia<br />
plus e'.le pon<br />
vero lacio eft de filijs Ifracl.<br />
Green auc ex till is Caach m<br />
ordmc centicrunc in tribu Le-<br />
func Iliachar : Hebr6'&<br />
u;,cj.<br />
O/icl idcindesccipiimt poft<br />
P.<br />
128<br />
fors Caach,& fah eft filijs Aaron faccrdotib.qut erac in I.cuicis.<br />
Cm oporccbat primacu dari,nili Aaron pnmo vel In in<br />
mo PorificiJPrimo in v:cx nr-ncis, in honoribus, m virctice.<br />
Nocftergoilufors fortuita,fedadcft vircns fupcrna gubL'rnaiiica<br />
fccunJum diuinx-^aidencix indicium . &. dcct-rnic<br />
h.rc fors filijs Aaro prima ha-<br />
XXI.<br />
Cceflcruncque principcs<br />
familiarum Lcui ad Hlca<br />
zarum lacerdotcm, & lo<br />
(uefilium Nun,& addu-<br />
ces cognation unj per fin<br />
gulastribusfilioi'ft Ifrael<br />
locuticjucsfitadcosin Si<br />
io terra Chanaan,atquedixerunt :t Dominus<br />
preccpit per manum Moyfj, vt darcntur nobis<br />
vrbcsadhabitandum, &luburbana earumad<br />
alendaiumenta. Dederuntq; filij Ilraeldepofiellionibus<br />
iuis uixta impcnum Domini ciuira-<br />
res & fuburbana earum .<br />
clt iors in<br />
Egrellaque<br />
familiam Caath filioruni Aaron facerdotis de<br />
tribu Iuda,& Simeo & Beniamm ciuitates tre-<br />
decim, & reli quis filiorum Caath, id ell, Leui-<br />
tis, quifupcrfuerant.de tribubus EphraimSc<br />
Dan , & dimidix tribus Manafle ciuirates de-<br />
cem.t Porro filijs Gerfon egretf-i eft iors , vt ac-<br />
cipcrent de rribubus Klachar , & Afer, & Neph<br />
tali, dimidiaq;<br />
tribu ManafTe in Baian ciiu'ta-<br />
tes numero tredecim . Et filijs Merari per co-<br />
gnationes<br />
fuas de tribubus Ruben & Gad &<br />
Zabulonvrbesduodecim. Dcderuntq; filii If-<br />
hos pane . poft Caach ex fill js rael Leuitis ciuitates * & fuburbana cam , ficut<br />
Lcui Gerfon . tercio loco nouiflimus<br />
omnium Merari. Haxcftautcm differentia primi<br />
ordmis fecundi,cercij, vcl quarti,quam primo omnm obfcruauimus<br />
in Numcris . Poftquam cnim ordinatz funt xij.tribus<br />
per quatuor<br />
orbis partes<br />
circa arcam tcftamenti domi-<br />
ni excubias agere,ftacur.c func cres quidem ab Oriencc, cres<br />
ab Aphrico,ideft,meridie,tres ad mare, ideft , ad Occiden-<br />
tcm,crcsver6abAqu!lonc. Ibi cciam ifti per quacuor orbis<br />
parces codem ordine depucatur . Et abjOrientc quidem vbi<br />
erat tribus luda ,qUcEeft inter c^ccras prima, Aaron & filij<br />
eius locantur.Caath vero filij qui eranc reliqui,arc.mi domini<br />
portarc,&:<br />
tubis cancre ftatttuncur,ita vt cum prima tuba<br />
ceciniller,mouerentcaliraqui erancab Orience,cu vcrolecund<br />
qui<br />
crane a Meridic.cercia ab Occidcncc . Quarta ab<br />
Aquiline. Vides quatus ordo,quaca in fcnpcuris<br />
fanctis reru<br />
c5fc de ciuitatib. fligitiuo-<br />
rum, bicconfcquenteragrturdeciuicatil}usLcuicaru<br />
\ us primo pomcur corum petitio. fccundo petitionis coccf-<br />
iio,ibi;Dcdtruntanclii:i<br />
nommatio ibi:nc irilnb-x filiorum Aida. qiutrc6pr;vd:do!i;ra<br />
cpilogatio,ibi. Dcditif, Dotnwus. Circa pnmuni Lcuiu; in kia<br />
pccicioneallegant pi\cceptum Domini diccntcs :<br />
\','?4
it.l.fe.<br />
lofue<br />
li & Afer,rurfus Caath no inter facerdotes, fed Itcr cetcros,<br />
Cap. XXI. 130<br />
Diximus aut quia Tefus Chriftus petit a nobfs locum qucm D<br />
A primani came acccpit fort^m in Dan, fecunda vcro GciTori a'dificet,"in quo habicec. Et cp talcs effici dcbemus mete & .<br />
in Afer,&: tcrtiam idem Gerfon in Nephthali.Quis pot hcc<br />
oia ccmprehenderc? Qtns meminiffc fakem ordinc ipfum.<br />
corpore,vc in anima nofii/ locum dignctur acciperc &: edi<br />
ficarc& habitare,& quis eft in 01 populotaacceptabilis,qui<br />
fed tota fimul ecclefia<br />
myfteriorur Quod ft ctiam ad litcram explicate difficile eft ad hoc dignas Tit ? Forte nee finguii,<br />
miftiohcslocoruvelperfonarum<br />
qua: in<br />
hifioria cond-<br />
ncrur,quiddicimusdefacranienns<br />
queper<br />
hec dcfcribuntur&<br />
in quibus<br />
diftributiones<br />
fucunt h;ercdintisadumbra-<br />
tur '.<br />
Q,ms caftrorulcdcsdi-<br />
ucrfis explicec?<br />
quomodo bxc<br />
(in refurrcitionc<br />
per fingulos<br />
quofquc fando<br />
rum facerdota-<br />
li vel Leuitico<br />
B ordinc) ha ben-<br />
Q<br />
lift. in<br />
i c. U.<br />
da fit diftnbu-<br />
tio vt in refurrcclionc<br />
non<br />
confuse aganturomnia,<br />
fed<br />
vcniat vni.ifg.fqucfuoordme.<br />
Initium Chri-<br />
fiuSjdeindc qui<br />
funtChrifti qui<br />
inaduentu cms<br />
refurgent, cum<br />
tradideric regnum<br />
Deo patri<br />
, cum fubiecerit<br />
ei omne<br />
principatum&:<br />
potcftatem, Ibi<br />
talcs quxdacaftroruobferua-<br />
prarcepitdominus per manum Moyfi , fingulis forte tribuentes. DC '<br />
tribubus filioru luda & Simeon dedit lofue ciuitates,quarum iftafunt<br />
nomina. Filijs Aaron per familias Caath Leuitici generis , pri ma enim<br />
fors illis eft ,<br />
egrefla CariatharbepatrisEnac, qua; vocarur Hebron in<br />
monte luda , & fuburbana eius<br />
per<br />
circumitum . vero & villas 2<br />
Agros<br />
eius dederac Caleb filio lephone<br />
ad .<br />
poflidendum Dedit ergo filijs<br />
*<br />
Aaron facerdotis Hebron confugij<br />
ciuitatem , ac fuburbana eius : &<br />
Lebnarn cum fuburbanisfuis, &iaher,& EiUierrro, & Holon, & Dabir>&<br />
Ain ,&ietah , &Bethfamescum luburbanisiuis, ciuicates nouem<br />
de tribubus vt dictum ell duabus-De trtbu autem filiorum Bcnia-<br />
min,Gabaon & Gabae, & Anatoth, & Almon cum fuburbanis iuis, ci-<br />
uitatesquatuor,omnesrimulciuitates<br />
riliorum Aaron facerdotis tredecim<br />
cum fubutbanis fuis<br />
Keliqui.s vcro per familias filiorum Caath<br />
Leuitici<br />
generis hxc eft data De tribu<br />
pofleilio. Epbraim vrbes con-<br />
*<br />
Sichcm cum fuburbanis fuis in monte &:<br />
fugij<br />
Ephraim, Gafer, Si<br />
Cibfaim , & Bcthoron cum fuburbanis fuis ciuitates quatuor. DC tribu<br />
quoque Dan Eltheco&Gabathon,& Aialon, &Gethremmon cum<br />
fuburbanis fuis ciuitates quatuor. Porro dimidiade tribu ManalTo,<br />
Tanach & Gethremmon cum fuburbanis fuis ciuitates dux. Omnes<br />
ciuitates decem , & fuburbana: earum datx funt filijs Caath t inferioris<br />
deditdedimidia tribu<br />
gradus. Filijs quoque Gerfon Leuicici generis<br />
Manafle confugij ciuitates_, Gaulon in Balan &' Bofram cum fuburba-<br />
nis fuis , ciuitates duas . Porio de tribu Ilfachar , Ccfion , & Dabereth,<br />
& Iaramoth,& Engannim cum fuburbanis fuis , ciuitates quatuor. DC<br />
tribu autem Afer Meflal, & Abdon, & Helcath, & Rohob cum fuburbanis<br />
fuis, ciuitates quatuor. De tribu quoque Nephthali ciuitates con<br />
fugij, fedesin Galilsa, &: Amothdor,& Carthan cum fuburbanis fuis,<br />
ciuitates tres . Omnes vrbes familiarum Gerfon tredecim cum fubur-<br />
banis fuis. Filijs autem Merari Leuitis inferioris gradus per familias<br />
fuas , data eft de tribu Zabulon, Iccnam, & Charta, & Damna,& Naa-<br />
rccipcre poteft<br />
in fe lefum vc<br />
habitet inea.<br />
Qii is eft erso<br />
- i i<br />
Iocus,i quo ha^<br />
b i tare dec Ic-<br />
fus? In rnontCy<br />
inquit,E/>/;m,<br />
id eft , in mote<br />
frucbrero. Qui<br />
funr m5tes tru<br />
d:feri \ Illi fci-<br />
licct- in quibus OJ<br />
paticnt'u, or chtt<br />
ritjs t &c. Hi<br />
funr mente &<br />
fpiritu fern per<br />
excclli. (Sdquauis<br />
pauci me-<br />
rint,iu ipfis tamen<br />
habicans<br />
Icfus^ qui eft<br />
lux vera, emic-<br />
tit radios Iliac<br />
lucisfupereos,<br />
qtios nondum<br />
dignos fuohabitaculoprin-<br />
tiones,5c faccr-<br />
dotalcs defcrilol, ciuitates quatuor cum fubfirbanis fuis/ De tribu Gad ciuitates conptiones,Sordines<br />
ac tubafugijrumfis;nifica- Ramothin pncftabit & no f_ .,<br />
T De tribu R.U<br />
bisdominusIc<br />
Galaad&Manaim, &: Hcfebon, Sclazer: ciuitates<br />
ben)B;j r<br />
orr<br />
fusChnfttlS,Vt lafor, Cadc-<br />
VCrblim Dei CJ, moth.Mepha<br />
tiones crunt.Fortaffis ctiam ficut ordinauit Deus ftellas c$- loquimur ad vos,circumcidat omnem immunditiam & vi-<br />
"^"^"^<br />
li. & mirandis radonibus collocatiit, alias in axe Aquilonis,<br />
alias in partibus Orientis,alias in Auftro,& alias in Occafu:<br />
itacos(qui ex refurrciiione mortuorum crunt ficut ftellje<br />
C9li in tia de auditoribus , & amputct omne quo vis mentis &: cMicacia<br />
naturalis :<br />
obtegitur & fie per verbu Dei quod<br />
multitudme&:clantate)ven(entcs,fcilicctex fcmine<br />
eft ma fu i.<br />
chcra petrina,circuncidemini<br />
a lefu, & audietis, quia. abttuli SHpri.j.c.<br />
opprobrium ^fc^ypti bodic a vobis.Quid enim prodcll cxiflede<br />
Abraham, ordmabit in regno celorum fecundum ordincm<br />
flellarum & parti um c^li : & dabit alijs fortem ad Orietem,<br />
alijs ad Occidentem,alijs ad Auftrum,ali)s vcro quo ipfe no<br />
uic ad Aquiloncm. quia muki venient,ab Oriente &: nb Oc<br />
cidente,& quatuor partibus orbis terrx, &: recumbent cum<br />
Abraham, cum Ifhac 6d lacob in regno celorum.<br />
* Bcda. QiaodhabitaculaLeuitis ablefu pcromnestribus<br />
deccrnuntur.figmficatur vthi qui in ecclefia Dei fcicn<br />
the operam dantes, do&rinz gratiam admmiftrant. Rurfus<br />
ab omnibus quibus difpcnfanr diuina, tcrrcnafubfidiaqua:<br />
non h.ibcnt , recipiant : vt impleatur illud quod Apoftolus<br />
prjjcipit diccns, J; nos vobisfpiritalia mhitJiraHimits^na^num rft<br />
vt carnalia vcRta. metamus.Et mcrito in cundis tribubus diui-<br />
fl funt,quia difpenfatione cundorum viuunc.<br />
Adamant. Supra didu eft, quia filij Ifracl dcdcrunt forte<br />
Icfu in montc Ephrem, & quia a^dificaiuc ciuitate ibi & habitauit<br />
in ea.Scd in cade fcripturarepctit,vtaddatq, machc<br />
E<br />
cipaliter iudi- iafra -<br />
cat . Videamus<br />
ergo quaj func<br />
macher? pctri<br />
na?, quibus circuncidit<br />
Icfus<br />
filioslfrael. Si<br />
oretis pro no-<br />
vc (ermo<br />
bis ,<br />
nol'ter vines fie<br />
fc cfficax , &: acutior<br />
fup omncm<br />
machcra,<br />
Actz,vpto.i.de ieculo & per eremum ambulate, &c moru pri<br />
itinas fordes &: vitiotum immunditias rctinerc? Oportet er<br />
go poft digreffione maris rubri aufcrri carnalia vcteris confuccudinis<br />
vitia per Icfum Chriftum,vt tandem Aegypti ca<br />
rcamus opprobrijs . Ponuntur vero illi cultri lapidei quibus<br />
fecundo circucifi fumus a Icfu in eo loco qucm petit Icfus,<br />
accipit Icfus, poffidet<br />
in anima.f.iufti. Eft.n. machcra verbu.<br />
Dei,quo piirgant" pcccata dc auditoru animis.Hxc ergo vir<br />
tus vcrbi diuini recondit inco loco cui datffcrmo fapicnti^<br />
&: fciencix,vt &: opportuno tpe ala ilia iftas<br />
profcrac mache<br />
ras in ecclefia, &: circuncidat fecundo cos qui fecunda indi-<br />
machcras. id eft,<br />
gent circimciflonc. Quod afit dicit,pcm'n<br />
ex faxo cultros,&: non ex ferro opcrc artificis fabricatos, illud<br />
ondic,qct hie fermo Dci,qui immundicias cyrdiu circucidit,noncx<br />
artegrammaticavcl rhetorica vcnit,ncq ; do-<br />
dorum mallcis domatur aut ftudiorum cotibus climatur :<br />
,<br />
fed ex ilia<br />
* __ _. _t _* ^ *./*. 1 T f I-<br />
pctra dcfccndit, q de mote fine minibus abfciila<br />
ras<br />
pctrinas ^b. circucidit filios Ifracl in ercmo abicodit ibi. orbem terr-e implcuit, & dona crcdetibustnbuit.<br />
fpiritalia<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
Diximus<br />
i DC tribubus filiorum luda & Simeon dcdit lofue. Hie con<br />
rimuniur in ptrticulaii nomine ciuitatHm Levitts affi-<br />
patet liter* paitcis exceptis.<br />
gnutArum per familias eomm , &<br />
a A'T ros vcro &: villas eius dederac Caleb Hlio,&:c. ita quoi<br />
crat ciuittitif Hebron Jed crat concc/a /ilijs ^tron ad babitandutn,,<br />
fteut diCtum fmc t^nni. 3 5 .<br />
Tom.t. *Itaque
i.Iof.<br />
L qu.inlof.<br />
eap.17-<br />
Qtiift.'ii.<br />
in loiuc*<br />
Dent. too.<br />
Dit. 7. e.<br />
Gcnf.ii.b.<br />
B<br />
Gloordi.& Nicolai JeLyra. 132<br />
a Itatjne. Ifid.Quod 42.vrbcs accipiunt Lcuita?,predicatio<br />
fignific.itur fandorum. fpli cnim poflidtc dodrina que con<br />
flat ex dccalogo lcgis,& quadrifhno numcro euageli|,qu.Ui<br />
qua: prxdicat, morali ac my<br />
iiico fenfuannuncitinc.<br />
b Dedit ijt'e dominus. Augufr.<br />
Quxnt cu Ifcael non Iblum<br />
vfqucad diem mortis Icfu ,<br />
fed ctiam poft,non cradica-<br />
ucric gcnccs, qux terra promifTionis<br />
tencbat , quamuis<br />
ex partc illis debdlat:s ibi<br />
conf ifteret , quo dictum lit.<br />
Et dedit dominus Den s<br />
, lfr*cH<br />
gniim T.upbrat?,CineocV lethion,<br />
lo;;o,&quadnfidotungc- & Mephaath ciuitares quatuor cum fuburbanis<br />
lii numero, quail quarcrnas r . r,i, c<br />
mis. Omncs vrbes hliorum Meran<br />
?rbcsh:.bentes,qu!husctia<br />
per tami-<br />
duaeadijciuntur . quiacfiaa a l, as j- g^ cognationcs fuas duodecim- Itaque ciui-<br />
tates vniuerfx Leuitarum in medio pofleflionis<br />
filiorum Ifrael , fuerunt quadragincaoc'r.o cu<br />
fuburbanis fuis , fmgula? per familias diltributar.<br />
Deditque<br />
J?^O.',CT /
44 iptbr.fl<br />
133<br />
lofue.<br />
Cap. XX II.<br />
134<br />
Ifrael omnia aduenerurit-.lta. vultintelligi.-quiacum iam ill' co- in :<br />
poffeffione, iadatafucrat in cda exercitationis volitate. ]<br />
tra prxceptum dni feciffen^quibuida parcendo &: eos obe a T^i4lufej; m.Auguft.Quod ait: t r/>/.f,addidit,Z>oJ
B<br />
t limitei &<br />
infra.<br />
Gen. 19, g.<br />
1 in tran fi tu<br />
filiorum.<br />
C<br />
fffttisl^<br />
tacl.<br />
t icbfllantit<br />
hodie<br />
niinum<br />
tNu.f.c.a.<br />
t cj-t i do-<br />
iniiii.<br />
I Glof.ordi. &Nicolai deLyra.<br />
w<br />
corum multirudincm falutans reftitit.<br />
,ipfe quidem Dcdu- alcare,fcnrichanc,quia non crac vcrum , fed forma futuri &<br />
NIC aucem cos populus.non tamcn fine lachrymis,&: vix fc- veri alcaris.Noucrant illi quu vcr.t hoftix,& qu.c poficnt au<br />
metipfos<br />
ab inuicem dimifmmr.<br />
a 0w?; Adamant. Filij Rube & Gad &: dimidia tribus Ma<br />
nnfle trans lordancm a-djficaucrunt altare ; filii vcro Ifracl<br />
rcliqui caufam<br />
ignoratcs,m:ttuiit<br />
Pbincesfi<br />
lu'i UU-azan cu<br />
10. . virisdcfm<br />
f"rr" *' "" in '" "Iran offetthanmr auod hahebar<br />
ferrepcccata,non inilloaltari orTcrcbancur quod habcbat<br />
primogcnitus poinilus,(cd ifto vbi crat lel'us . Fie ergo vnus<br />
grex,& vnus pallonilli<br />
uu'ti,&: ifti iufti Chrilfp.m.<br />
famulus Domini trans lordanem.-itaduntaxat, vt cuftodiatisattente,<br />
I<br />
# b T<br />
' ^<br />
. , , 2 -fill COIltra COS.<br />
&operecompleatisrnandatum&legern , quam prarccpic vobis Mo- i<br />
? fcph. Pro oil<br />
fcs famulus Domini , vt<br />
dihgatis dominum Dcum vcftrum ; &r ambu- 4 cura<br />
gui.scribub.cle<br />
rhc oii'TM'cntCS<br />
quarchocfecif<br />
jet is m omnibus viis cius,&obfcruetismandataillius, adharrearifcjue<br />
^ T^ /<br />
ci , ac feruiatis in omni corde , & in omni anima vcftra<br />
.<br />
crc~<br />
,<br />
.<br />
Bcneuixitq; 7 dcncc$,cranear<br />
lent, Hliaucfa-<br />
diccmclscim'<br />
quia<br />
altare vc-<br />
dcamus huius<br />
tu. Prior popu-<br />
lus circunciiio- vcftris .<br />
nis m R ub ri<br />
^P<br />
cislofue, &dimifiteos. Quireuerfi luntintabcrnaculafua. Dimidia? *<br />
autem tribui Manafles pofleflionem Mofesdcderatin Bafan , &idcir- f coUoMucrant)<br />
co media^qua; fuperfuit , dedit lofue fortem inter ca?teros fratresfuos n fluuium tranfi-<br />
s<br />
I a trans lordanem ad Occidentalemeiusplaeam. Cumque dimitteret eos J<br />
'_ f /- t /\ ** Cvjj* vJU^.i if L7t*<br />
in tabcrnacula fua, & benedixiflet eis, dixit ad eos: In multa iubftantia<br />
^ temarum tofcn<br />
atquc diuitijs reuertimini ad fedes veftras , cum argento & auro , xre nicacum deftru<br />
- E<br />
ac &rro, & vefte multiplici : diuidite prardam hoftium cum fratribus , 4nmi V1UCU
ebcllates<br />
jitr.i cum<br />
ID mags<br />
tioce.<br />
iiudicec.<br />
itauinins<br />
i que me-<br />
*nobis &<br />
peratio-<br />
MUS DO-<br />
iis.<br />
Ic.ij.e.<br />
deferro &f moriebatnr, venit Aaron :<br />
Miuc<br />
ftetit in medio eoru<br />
qui moriebaritur,&: qui viuebant ne vltra vaftatio mortis pricerct-VenircrgoSd<br />
mine verus pont'iex dominus men's<br />
Cap. XXII. 138<br />
Ifracl in Chrifto Icfudomirso noftro.<br />
a E t f ruClo. Auguft. Et in fucrifitiisfal/itariiim Konror/ ipfe qurcrat cV iudicet , & non t ea<br />
uac" 1<br />
ma^is co^itatione at-<br />
"..^ 'P^f:<br />
_ ^>t- r\-- n r\ n ^ * S.Martialis.<br />
i<br />
quetractatu vtdueremus: Crasdicenthiijveltrihlijsnoltns: Quidvo- u Dumaltariade<br />
bis & domino Deo Ifrael ? Terminum pofuit dominus inter nos & I2monumin f prseuarica-<br />
Pu *<br />
.<br />
tus eft in aruthernnte.<br />
*<br />
ftrebellionis<br />
in dam.<br />
H .<br />
*<br />
vtaucrtamiir<br />
a dno &<br />
Deriii facrortim<br />
alcarioia<br />
in prima Ee-<br />
,cler. & dein-<br />
vos , 6 Ruben &:<br />
filij filij Gad, lordanemfluuium , &idcircopartem i^la^ara^ieno^<br />
non habetis in domino , & perhanc<br />
occafionem auercenc filij veftri 15 tiDeiadconfc<br />
filiosnoftros a timore domini . Putauimusicaque melius&: diximus: 1
Glof.ordL& Nicolai de Lyra.<br />
1 4 o<br />
A t. re dona otFcrunt Epifcopo . Ponntcx acccdens ad altare, fi:gicntem,aduci (us P: .efeclii prouinci.t tjppe qui<br />
-Jc IdenvPropealrarcEpircopusordinatur. Diaconiadal- # Idem.Bafilius viduam ad tecram menfam,vtaclafvl'aco D<br />
fplcndidam<br />
vc ftcm mdmt<br />
8->lf. adThi- ^ Ignatius. Vna cftcarodommi IcfUjVnum poculurn,<br />
Ej>f vnumakarc.<br />
# Idem , N.fi<br />
rael.<br />
-<br />
fp' f<br />
I..ICC.HIC.<br />
5*4<br />
nu JH.<br />
, St . em ,<br />
Horn. le i<br />
r>f* jj.i<br />
Mauh.<br />
quismtra aha-<br />
rcfit,Jraud<br />
pane Dei<br />
J Dionv-Arco.<br />
Sando altanvc<br />
nerabiiia impo<br />
apprime Icucc Jcgem Dei akarib hono c.n lubcri inbere.<br />
J< JJatihus. Ah Aruaiiis in ludum muc.icc iimr tcfliuirar.es<br />
ptccacionu claulijakaria culm fpfuli<br />
l-.pifi.7ci.<br />
quod extru&um eft ante tabcrnaculum eius. *<br />
Quibusauditis Phinees<br />
facerdos & 1<br />
principes legadonis<br />
lol.Vidiiiis<br />
Ilrael qui crane cum eo 5 placad lunr,&<br />
verba filiorum Ruben & Gad & dimidia: tribus Manaile libentiflimc<br />
/iifcepcrunt Dixitq;<br />
C.iicch.f,<br />
ni>ltag.<br />
Phinces filius tleazari (acerdos ad cos;Nuc fcimus<br />
'<br />
&hbcrartisfilios<br />
coiium aqu.ir.<br />
l.-.u.i!id;s ni..ni<br />
bus .porn; ntcm<br />
lacerdoti,<br />
&: jilis qui circum<br />
altare Dei<br />
cjnobircufitdns,qmalienie(tisapuancationehac,<br />
ta,p quz Chn- Ilrael de manu dni.Reucrfusq'; eft cu principib.a filijsRubcn<br />
flu's fignacur &:<br />
fumitur.Vcnerandusanciftcs<br />
diuinis alcarib.<br />
adftans , fanda<br />
& dmina l-.lu<br />
opera<br />
Uud.it .<br />
&: Gad de<br />
terra Galaad in tcrramChanaanad filiosliracl,& retulir eis Hacuitcjue<br />
fermocundtisaudiendbuSjcklaudaueruncDcufiliiirrael, cknequaqua<br />
vltradixcrunt.vt^lcendcrcnt contra eos,atquepugnarent, &: dclercnt<br />
terrampcflcllioniseorum.Vocaucruntcuefilij Ruben & filijGad alta-<br />
bytcrisadijolui,i?jaiis Dei adgcniculari folcnt, qui pa-nij
B<br />
a Enegobodle<br />
dicic lefus :<br />
ficut ^y u/i.ncs ([<br />
funt fiiper terra.<br />
In caintetpre-<br />
mus , ingredior<br />
Tw.Icaergoac-<br />
runc: l{ecurro$<br />
cutdiciucftho<br />
mini : Donee re-<br />
terra ,<br />
VC fecunducor<br />
pus Kciligatur.<br />
Sccundum ani<br />
rnam vero fi<br />
volucnmus ac<br />
ficut in<br />
Opcre,<br />
Ecckfiatlc fcri<br />
ptumcfi.Etfpi<br />
ritus reuenetur<br />
diteum, nonarbitror<br />
dc omnibus<br />
poffc dt-<br />
lofue<br />
Cap- XXIII,<br />
142.<br />
rum carum , & feruiatis eis , & adoretis illos : fed adhsereatis domino ' c ^ Il 'S i<br />
.. potcft,<br />
Deo veftro, quodfeciftisvique indiemhanc: Et tune auferet dominus<br />
Deus a veftro<br />
confpe&u gentes magnas & robuftiilimas, &nul-<br />
lus vobis refiftere poterit. Vnuse vobis perfequetur hoftium millc<br />
viros, quia dominus Deusvefter pro vobis ipfepugnabit, ficut pollicitus<br />
ett : hoctantum diligentiflime prascauete, vtdiligatis dominum<br />
Deum veftrum. Quod (i *voluentis gentium *<br />
harum, qua: inter<br />
*. Icfusau<br />
Ccmlinoaddidiilec<br />
, ficut &<br />
omnes^uifunt(it<br />
'RefiiiurS,<br />
vos habitant,erroribus adharrere, & cum eis mifcere connubia , J<br />
atque<br />
no enim aliud.<br />
uobiseflepollicitus eft, unumnon prxterieritincaflum. Sicutergo<br />
dc llloc cdere<br />
t amicitias , copulare iam nunc fcitote quod dominus Deus vefter,<br />
non easdeleat ante faciem veftram , led erunr vobis in foueam ac la- 4 dc co dignura<br />
queum & ofTendiculum exlatere veftro, & fudes in oculis ueflris , do- *<br />
nee uos auferat, atque difperdat de terra hacoptima quam tradidit<br />
a vobis . t Hn ego<br />
hodie ingrediar uiam uniuerfa? terra? ,f & toto animo<br />
cognofcetis,quod de omnibus uerbisquxfe Dominus edc Icgimus.<br />
Cum vero additum<br />
eft hoc ,<br />
nurum fi hoc<br />
quod<br />
prariiiturum<br />
Latinus<br />
interpres recur-<br />
E<br />
tj-R*c.<br />
ro : , pofuic non<br />
:<br />
Bencficia fihibiu<br />
*<br />
impleuitoperequodpromifit, & proiperacundtauenerunt, fie ad- 7 magis gcurro ,<br />
ducetfupcruosquicquid<br />
malorumcomminatuseft, donee uos aufe-<br />
rat atque difperdat de terra hac optima, quam tradidit uobis,eo qu6d<br />
pranerientis padtum domini Dei ueftri , quod pepigit uobifcum , &<br />
feruicritis di js alienis , & adoraueritis eos : Cito atque uelociter con-<br />
furger in uos furor Domini , &: auferemini ab hac terra optima,quam<br />
tradidit ucbis.<br />
ci,f. d dc h:s qui fie uixerunt, vr ad eu rcdirc mereannir tan<br />
quam ad aucorc<br />
vclexcurrodicendii<br />
eft. Oes<br />
cm percurruc,<br />
vel excurrunc<br />
huiusvitj via,<br />
cu ad eiusfinc<br />
pucnerinc. Scd<br />
quia hoc verbu<br />
poiicu<br />
eft vbi<br />
paretes Rebec<br />
C dicut ad feruu Abrah^ : Ecce He'jecca accipiens recurre,& fit Genef.4.f.<br />
a quo creaci func. Non enim hoc de illis in- vxor domini tui . Ideo & hie ica hoc vcrbum interpretatu eft.<br />
tcUigi<br />
NICOLAVS DE LYRA.<br />
t Etfcruiutn. quia ex reuerentia idoli deducitur aliquis ad<br />
adum idololatrandi.Fuitctiam prohibitumpraedidumiuramentum,<br />
quia defac ill poffent credere limplices , quod<br />
tran fgrcfiTio<br />
calis luramentinon eflfct peccatum , quod eft<br />
ialfum , quia per hoc frangicur fidelitas , & ideo fecundum<br />
Auguft.ibi elt duplex peccacum . Vnum eft facicndo reuerenciam<br />
idolo . Aliud eft fidem frangendo.<br />
a Quid jt volueritii . Hie inducit ad cultum &: dilectionem<br />
Deicxtimorcmali, quod contingit abeoreccdendo . EC<br />
hoc eft quod dicitur .- Quod ft vol. colendo carum idola.<br />
Et cum eii<br />
mifcere con. quod erat cis prohibitum, vt habc-<br />
$<br />
cur Dcut./.quia calia func occafioncs rccedendi a culcu diui<br />
no.<br />
no. Trcugas aut vel aliqtia pacla ad hoc non inducentia, n5<br />
erat eis illicitu, vc diftu flue<br />
liipra n .cap. iicucSi Chriftiani<br />
aliquando habentcum Saracenis.<br />
4 Erunt vobis. tranfgreffionis.<br />
j<br />
Et .<br />
offendi In Hebr. habetur vlefotet idcft &: , flagellum ,<br />
feu fcrucinium laterum veftrorum.i.fcrcitabuntur omniafc<br />
creta veftra ad vos fubuertendum,&:eijciendumde terra.<br />
Ideo fubditur :<br />
6 Donee vos auferat. f. dns.quia ficut tradidit cam vobis pro<br />
pter merita patru , ita aufcret a uobis pro dementis veftris.<br />
7 ynumnon. Licet euimadhuc non habcrcnt totam terra<br />
fibi promiflam, tamen habebant fecundum formam &; mo<br />
dum promiflfionis , ficucdeclaracum fuic fupracap.zi.<br />
s
Lin:.c.;<br />
tGen.<br />
fibilc.Qmbu;<br />
jn vnum cou-<br />
n:aibus,iii:U<br />
bcneficia D^i<br />
commrnvirabac,&:c.<br />
Hoc<br />
autcm benc {'c<br />
ii. J- habcrc dicc-<br />
bat,vtcranlicu<br />
flfc.<br />
rusavita.hiig<br />
iufmodi eis<br />
monica derc-<br />
linqticrct : po-<br />
ab il-<br />
fccbatq;a<br />
lis, vtq" illedicerctmcmoria<br />
retinercnc.<br />
QnatfUf. b Tuliergo patrem<br />
rejirum .<br />
Aug. Quod<br />
t Num. ti.t<br />
Balaam.<br />
*ff" n -fft patrem<br />
vcRrit .Abraha<br />
detras flumina y<br />
Cr deduxi eu 1 1<br />
omnem terra.m-<br />
tcrprecatio q<br />
eftmHcb.habct<br />
: Et 'idiixi tu<br />
in terram Cha-<br />
naan. Miru eft<br />
C ergofiLxx.jp<br />
terraChanaan<br />
omnem terra<br />
ponere volueru'ic<br />
niliincue<br />
Glof.ordi.& Nicolai JeLyra. 144<br />
CAP. xx<br />
i in.<br />
; lafne, & c. -.: R. Dauid Kimhi. H.TC<br />
.jpucj Sicheni fad.i tiKTiint .<br />
fofephus. Senior i.im cxiften
Propofuit<br />
optionem.Ec fie<br />
jppofitaalijs eli-<br />
:Rce. 73. gfndi facilitate,<br />
rob.i4.c. animi fuidccla-<br />
ratpietatcmin- lof.ue<br />
Cap. XXI1II. 146<br />
hi>. ciurtt. rent,aut ae: cos aculcos in Pl'.\\.<br />
fpiritus,quod dicitur/w ano!ue<br />
-<br />
%elos malos, mil quis dicat,non omnia.que iada funt eilc fcri<br />
e '<br />
pta,& velut veras vcfpas intelligi.<br />
^ ftion.iS. b -Je optio fobisda<br />
a Crabrone'. Lxx. P>/
-Cor.j.b.<br />
147<br />
Glof.ordi.& Nicolai deLyra. 148<br />
men putandum eft hoc ilium inanitcr praccepiffc.No enim Bibebant aut de lj>i> it.ill conferjttcnte cospetra:petr* auterat Cbritt 9 A ait<br />
.<br />
i Et nunc auferte deos alienof,/i
m.4- c<br />
:aian -<br />
tra.<br />
lof.ue<br />
Cap. XX1III. xyo<br />
cum pra?u?.]uKTcnt pugnarc vfq, ad inccrnecionem inimico ginthfm'c vir nee fapicncia indignuSjrieceorum , quzcogi- I><br />
A rum,au{i non function tie malicia vcl lupct bia vcl conccin-<br />
ptu dominici praxcpti,fed dc infirmitace animi.vnde Apoi\oluK^fleXft&r<br />
ranus in>dta mala miln i.'li ojloidit,rcddet dorm<br />
ttHifcchitd opera eins.Dc illis aucem qui non malicia/cd ciniorceiimdeferucran^aici^^'wi^<br />
tabac vc rnulca fapicnter ed :cerc inexpi-rtus.-frd vbiquc futn<br />
nuis,&ad opera penculaq; magnnnimus, aitd.ixqi belladi-<br />
lponcrc,&in pace dexcer,& I oi q?e rkipua vircuce pucnics.<br />
%{ Scptuagmca. Pofueruncin fepulchro Iofue culcros lapidcos,quibus<br />
circuncidicfilios<br />
we a dtfenfione<br />
eft lofue filius Nun leruusdomini, centum<br />
& decem annorum , fepelierumcjue cum in<br />
nemo mibi adfuit , a jn pofledionem fuam . Et poft ha?cmortUUS J ffl uti.na me defc!inancuinconferat<br />
princeps pius &imans Dei,pcr<br />
fpicuum facie hicloc9 hiftoric.<br />
cheninparteagri que cmcrat Iacob afilijs 4 Hemor patris Sichen centum t nouellis oui-<br />
Acpoftobicum corumdcclina<br />
rune ad<br />
impittaccsrquarum luc<br />
bus,& fuit in poOefsionem filiorum lofcph.<br />
1Linc<br />
P^n^,quia diuino r<br />
r ,. n r <<br />
Elcazar hlius<br />
quoq; Aaron mortuus eit,& le \<br />
priuaci<br />
auxiho,rcdaaifuncfubiu?ofer<br />
utucis.<br />
pelierunc cum in Gabaahphinees filij cius ,<br />
v jw.^n.<br />
''<br />
vixiflecanniscetum &dcccm,<br />
C quorum cum Mofe pro dodrina vcilium rcrum comrnora<br />
"<br />
fpexcrant,memoriaquctcncbanc,quaha coram^haraonc<br />
tus eft quadraginca:dux aucem illius morcem fex &c vi<br />
poft pacrarac Mofes:cum ad rnarc rubruni.<br />
j<br />
NICOLAVS DE J.YRA.<br />