Cartulaire de l'abbaye de Moissac
Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac
38. [1003/1031], janvier Cession en précaire à Aigilenus et son fils Benoît, de terres et de vignes situées en Villelongue, à Lalande, au lieu de Saint-Martin. A. Original perdu. B. Copie dans un fragment de cartulaire, du milieu du XII e siècle: ADTG, G 569 II, f. 2r. B. Noticia guirpitoria qualiter veniens Aigilenus et filius ejus Benedictus et uxor sua Bonafos ante Durando et Aimardo monachos, sic peciit illos de illorum obedientia de terra sancti Petri ad excolendum vel vinea edificandi. Et est illa terra in Villa Longa, in vocabulo de Illa Landa, in termino Sancto Martino, 1 et abet fines de tres vero partes terra et vinea Sancto Petro, de fronte subteriore terra Sancti Andree, 2 quantum inter istas fines complantare vel conlaborare potueritis usque amno, totum habeatis concessum, et postea teneatis a quarto. Vendere nec alienigenare non potueritis nisi a rectoribus Sancti Petri, et si illi comparare non voluerint, cum illorum consilio a vicinos et alios rusticos vendant similum a quarto. Facta precaria ista in mense Januarii, anno illo regnante Rotberto. 3 S. Raimundo abbate et Duranno et Aimardo et alios monachos Moysiacensi monasterii, qui precaria ista rogaverunt. S. Benedicto Gautrudo. S. Constabule. S. Stephano. A. Arnaldo. S. Isarno. Rsamnudiu monachus scripsit. 1 Saint-Martin-Belcasse, lieu-dit à 4 km au sud-est de Castelsarrasin. 2 Saint-André, lieu-dit à 1 km au sud-est de Saint-Martin-Belcasse. 3 Robert II le Pieux, roi de France de 996 à 1031. 66
39. [1003/1031], mars Cession par Roger, clerc, de l’alleu de Villa Castellana, en Toulousain. A. Original: ADTG, G 570 (Andurandy 6295). Parchemin abîmé, h. 140/157 mm, l. 272 mm. B. Copie: ADTG, G 570 (Andurandy 6300). Notice: Dufour 1972, p. 98. C. Copie du XVII e siècle d’après une “copie en parchemin”: Doat 128, f. 33r-34v. D. Autre version d’après un “cayer de vingt-quatre feuilles” (perdu), du début du XII e siècle: Doat 128, f. 35r-36v (variantes négligeables). E. Analyses XVIII e siècle: Andurandy 6295 et 6300. F. Analyse du XVIII e siècle, d’après une copie du début du XII e siècle dans un fragment de cartulaire perdu: Andurandy 602, n° 102. Editions: A. Lagrèze-Fossat, Etudes historiques sur Moissac, t. 3 (Paris 1874), p. 447-448; F. Galabert, Album de paléographie, pl. I, n° 1. Note: A nous semble être l’original, plus ancien en tout cas que B. On relève dans A quelques archaïsmes orthographiques, comme Musciaco au lieu de Moysiacho. Mais il ne subsiste qu’une partie de la charte, et ce débris est très abîmé. Dufour ne connaît que B. Nous donnons le texte de B, avec, dans l’apparat, les variantes de A. B. [Mention dorsale contemporaine:] VILLA CASTELLANA: B [Mention sur le repli:] de manso Villa Castlana A Sacrosancte Dei æcclesię que est consecrata in honore Sancti Petri supra limfam a) Tarnis, in loco Moysiacho, b) ubi Raimundus abbas pręesse videtur, cedo ego in Dei nomine Rodgerius clericus alodem meum qui mihi advenit ex genitoribus meis. Et est in Tolosano, ubi vocabulum est in Villa Castellana, 1 manso constructo, cum terris et vineis et bosco, aquis aquarumque decursibus, cum exitu et regressu, totum et ab integrum, in tali ratione c) per locum et justiciam et societatem quam dederunt michi in monasterio. Ipsum mansum dono in precium per C solidos, taliter ut ipsum mansum in vita mea teneam, et idem omni anno ad monachos censum duos sextarios de frumento et quatuor de vino. Et post obitum meum monachi ejusdem loci teneant comuniter, nemine contradicente. Si quis homo aut ulla persona surrexerit qui hunc mansum de comunia velit tollere aut dare ullo homini in fevo, omnes maledictiones quę scriptę sunt in Novo et Veteri Testamento super eum veniant, usquequo vivus descendat in infernum. Et si est qui hoc velit transgredi aut d) de comunia tollere, donent fratres mei Ugo et Atto aut infantes eorum super altare sancti Petri XX solidos, e) et possideant in perpetuum. Facta carta ista in mense Martii, f) regnante Rodberto rege. 2 Sig+ Rodgerii. g) Sig+m Benedicti Malicias. Sig+ Ugonis. h) Sig+ Durandi. i) Sig+ Lanberti. j) __________ a) limfam] limpham A � b) Moysiacho] Musciaco A � c) ratione] racione A � d) transgredi aut] transgredere aud A � e) sancti Petri XX solidos] XX solidos sancti Petri A � f) martii] marcio A �g) Rodgerii] qui cartam istam scribere rogavit et manibus firmavit add. A � h) Ugonis] Ugo A � i) Durandi] Duranto A � j) Lanberti] Latberto A 1 Villa Castellana est le village qui s’appelle aujourd’hui Les Barthes: Apogée de Moissac, Première partie, chap. 4. 2 Robert II le Pieux, roi de France de 996 à 1031. 67
- Page 15 and 16: quoque (B) ecclesiam in pago Tholos
- Page 17 and 18: B. Pipinus, gratia Dei Aquitanorum
- Page 19 and 20: a. ipsius] le formulaire ajoute: lo
- Page 21 and 22: Facta cessio ista mense Majo, anno
- Page 23 and 24: Cedo et in Villalonga, 1 in villa s
- Page 25 and 26: testamentario jure concessit, pro a
- Page 27 and 28: ABBATIAT D’HUGUES I er (début du
- Page 29 and 30: abeas, Stephanus, possideas et faci
- Page 31 and 32: 10. [936/954], juin Donation par le
- Page 33 and 34: ACTES SANS MENTION D’ABBATIAT [95
- Page 35 and 36: In mense Septembris, sub die tertio
- Page 37 and 38: Montebetone 1 sive Montogio, et per
- Page 39 and 40: ABBATIAT D’ARNAUD (seconde moiti
- Page 41 and 42: ABBATIAT DE GAUSBERT (seconde moiti
- Page 43 and 44: ACTES SANS MENTION D’ABBATIAT (se
- Page 45 and 46: Donation par Asnarius, prêtre, d
- Page 47 and 48: 22. s.d. [vers 969] 1 Donation par
- Page 49 and 50: 24. [955/985], 31 juillet Donation
- Page 51 and 52: 26. [955/986], janvier Donation par
- Page 53 and 54: 28. [X e siècle] Donation par Dura
- Page 55 and 56: precipimus; ne tantę cupiditatis e
- Page 57 and 58: 31. [X e -XI e siècle] Donation pa
- Page 59 and 60: 33. [X e -XI e siècle] 1 Donation
- Page 61 and 62: ABBATIAT D’HUGUES II (1003) 35. 1
- Page 63 and 64: et suos super positos, et in Gissan
- Page 65: ABBATIAT DE RAYMOND (première moit
- Page 69 and 70: * * * [confirmation par Pons, comte
- Page 71 and 72: ABBATIAT D’ETIENNE (...-1048 ?) 4
- Page 73 and 74: 43. (1042 ?) Nomination d’un abb
- Page 75 and 76: 45. [1031/1048 ?], août, samedi Do
- Page 77 and 78: 47. [..-1048 ?] Donation par Rainal
- Page 79 and 80: 49. [1047], 17 juin Bulle du pape C
- Page 81 and 82: 51. 1052 Donation par Bernard et Gu
- Page 83 and 84: (Texte original, d’après l’éd
- Page 85 and 86: 53. [vers 1053] Notice sur la donat
- Page 87 and 88: 54. 1056, septembre Approbation par
- Page 89 and 90: 56. 1059, juin, dimanche Notice sur
- Page 91 and 92: 57. [1059], mercredi Donation par l
- Page 93 and 94: 58. 1059 Notice sur la donation fai
- Page 95 and 96: 59. [1048/1059] Cession par Gauzber
- Page 97 and 98: 61. [1048/1059/1072 ?] Notice sur l
- Page 99 and 100: quamdiu terrę imminet celum, scili
- Page 101 and 102: 64. 1061 (style pisan), 12 novembre
- Page 103 and 104: capitiscole firmavit. Bernardus Gau
- Page 105 and 106: 67. 1062, 12 juin Conversion d’Hu
- Page 107 and 108: dederim post finem meum. Hac de cau
- Page 109 and 110: 69. 1063 Donation par Aiguine de Du
- Page 111 and 112: 71. 1066, mai, vendredi Oblation pa
- Page 113 and 114: 73. 1067, 11 avril Donation par Fou
- Page 115 and 116: 75. 1071 Donation par Guillaume IV,
38.<br />
[1003/1031], janvier<br />
Cession en précaire à Aigilenus et son fils Benoît, <strong>de</strong> terres et <strong>de</strong> vignes situées en Villelongue, à<br />
Lalan<strong>de</strong>, au lieu <strong>de</strong> Saint-Martin.<br />
A. Original perdu.<br />
B. Copie dans un fragment <strong>de</strong> cartulaire, du milieu du XII e siècle: ADTG, G 569 II, f. 2r.<br />
B.<br />
Noticia guirpitoria qualiter veniens Aigilenus et filius ejus Benedictus et uxor sua Bonafos ante Durando<br />
et Aimardo monachos, sic peciit illos <strong>de</strong> illorum obedientia <strong>de</strong> terra sancti Petri ad excolendum vel vinea<br />
edificandi. Et est illa terra in Villa Longa, in vocabulo <strong>de</strong> Illa Landa, in termino Sancto Martino, 1 et abet<br />
fines <strong>de</strong> tres vero partes terra et vinea Sancto Petro, <strong>de</strong> fronte subteriore terra Sancti Andree, 2 quantum<br />
inter istas fines complantare vel conlaborare potueritis usque amno, totum habeatis concessum, et postea<br />
teneatis a quarto. Ven<strong>de</strong>re nec alienigenare non potueritis nisi a rectoribus Sancti Petri, et si illi<br />
comparare non voluerint, cum illorum consilio a vicinos et alios rusticos vendant similum a quarto.<br />
Facta precaria ista in mense Januarii, anno illo regnante Rotberto. 3<br />
S. Raimundo abbate et Duranno et Aimardo et alios monachos Moysiacensi monasterii, qui precaria<br />
ista rogaverunt. S. Benedicto Gautrudo. S. Constabule. S. Stephano. A. Arnaldo. S. Isarno.<br />
Rsamnudiu monachus scripsit.<br />
1 Saint-Martin-Belcasse, lieu-dit à 4 km au sud-est <strong>de</strong> Castelsarrasin.<br />
2 Saint-André, lieu-dit à 1 km au sud-est <strong>de</strong> Saint-Martin-Belcasse.<br />
3 Robert II le Pieux, roi <strong>de</strong> France <strong>de</strong> 996 à 1031.<br />
66