Cartulaire de l'abbaye de Moissac
Cartulaire de l'abbaye de Moissac Cartulaire de l'abbaye de Moissac
ACTE SANS MENTION D’ABBATIAT 36. 1017, janvier Bulle du pape Benoît VIII portant exemption du monastère de Saint-Pierre de Camprodón. A. Original perdu. B. Copie du XVII e siècle d’après “une copie en parchemin”: Doat 131, f. 320r-325v. Indiqué: Jaffé, Regesta, n. 4019(3068), 26 jan. Editions: Marca Marca Hisp., p. 1002; Cocquelines I, 325; Migne, PL, 139, col. 1613-1616. Note: il s’agit sûrement d’une copie entrée dans les archives de l’abbaye de Moissac bien après 1017, Camprodón n’ayant été affilié à Moissac qu’en 1078: Apogée de Moissac, p. 157. B. Benedictus episcopus, 1 servus servorum Dei, dilecto in Domino Bonifilio, religioso abbati, et venerabili monasterio Sancti Petri Campirotundi, quod est situm in comitatu Bisuldinense, in valle Landarense, inter duo flumina, tibi tecumque manentibus et pro te tuisque successoribus, salus et pax et apostolica benedictio quoad mundus permaneat. Amen. Cum constet Dominum Deum nostrum honorem sanctæ universalis ecclesiæ incessanter a propagatoribus beatæ fidei augmentare, necesse est accipientibus ab illo totius jura regiminis ei concedere censura justi moderaminis firmam liberalitatem, malorumque procul ab ea pellere pervasionem, quocirca quoniam convenit apostolicæ pietati benigna petentibus succurrere compassione, ideo nos tuis justis et enim sic sunt a nobis adjudicata, nam juste fuerint annuentes præcibus omnes proprietates sive possessiones ipsius loci, fines vel limites cum adjacentiis præcipuorum prædiorum cum omnibus ecclesiis, parrochiis, villis, fundis, casalibus, casis, terris, vineis, campis, pratis, pascuis, silvis, garriciis, arcis, torculariis, aquis, aquarum ductibus, viis, molendinis cum suis caput aquis, et suis piscatoriis, cultum et incultum, et quæcumque beatus Apostolus Petrus ex collationibus fidelium in cenobio Campi Rotundi retinere videtur, nostro aposcolica confirmamus privilegio. Concedimus itaque prædicto monasterio alodem quod in circuitu ejus habetur vel habere dinoscitur, piscationes quoque aquarum Te eser de casis usque ad ipsos Kalkers, et in Rivo Torto 2 de mullione usque in Tezer. Parrochia autem de ipsa valle ecclesiam Sanctæ Mariæ, cum decimis atque primiciis, et oblationes fidelium absque tributo. Parrochia autem Sancti Christophori Crescenturi cum ipso alode, et cum ipso cimiterio, cum decimis et primiciis, et oblationes fidelium absque tributo. Alode quod dicitur in Landars, et alode de Frescaned, et alode de Paradella, et de Rescaz, et in villa longa, et in Castellars cum terminiis et adjacentiis, alode quod dicunt Pugna Francor, et alode quod dicitur Grado, et alode quod est in Boloso, et alode quod est in Arza, cum terminis et adjacentiis suis, et alode quod dicitur Beged, cum ipsa Massana, et alode quod dicunt Vallestil, et alode quod dicunt Albed, cum ipsa aqua et cum ipso bosco, et alode quod dicunt Olibel, et Malo Pertuso, cum terminis et adjacentiis illorum, et alode quod dicunt Genebrel, et Aqua Bella, et prunarias et nabinarios, et alode quod dicunt Karera, cum terminis et adjacentiis illorum, et alode quod est in parrochia de Tortelliano, et in parrochia de Agelager, cum terminis et adjacentiis suis, et alode quod est in parrochia de Monte Acuto, id est Palaisio, cum ipso bosco et molino vetere, et alode quod dicunt Artices, cum ipso bosco, et in Cabriol, et in Mauro, et in Palazio ipsos molendinos, et in molino Berere, et in Vuado Malo, cum suo caput aquis, et suos decursos, 1 Benoît VIII, pape de 1012 à 1024. 2 Rio Ritort, cours d’eau près de Camprodón. 62
et suos super positos, et in Gissano ipso maso cum terminis et adjacentiis suis, et in Boscols ipsum alodem cum terminis et adjacentiis suis, et in parrochia Sancti Felicis in Lutuno ipsa tulla cum ipso alode de Ludars, et de Salvatella, et cum ipso bosco, et cum ipsos olivarios, cum terminis et adjacentiis illorum, et in parrochia Sancti Mathæi alodem quæ est in villa Damiras, et in Estela cum terminis et adjacentiis illorum, et ipsa villa de Romaniano, cum eis alode, et cum ipsa ecclesia cum decimis et primiciis, et oblationes fidelium, cum terminis et adjacentiis illorum absque tributo, et in Ponteros ipsum alodem, cum terminis et adjacentiis illorum, et in Parietes ipsum alodem, cum terminis et adjacentiis illorum. Et in Sancta Eulalia ipsos masos cum eis alodes, cum terminis et adjacentiis illorum, et in Vallebiana ipsos solarios, cum eis ecclesia, et cum decimis et primiciis, et cum eis cimiterio, et oblationes fidelium absque tributo, et in Cubili Sicco vel in Valle Biania ipsos masos cum eis alodem, cum terminis et adjacentiis illis, et in Bago vel in Serra ipsos masos, cum eis alode et cum eis decimis. Et in comitatu Rossiolonensi, vel in Valle Asperi, id est in Palazdano, ipsos masos cum eis alodem cum terminis et adjacentiis illorum. Et in Mirulias ipsa villa cum eis alodem, et cum ipsos boscos cum terminis et adjacentiis illorum, et ipsa villa de Avelanatello, cum eis alodem, et cum eis decimis. Et in comitatu Rossolionense, vel in villa Malleolas, ipsos masos cum eis alodem cum terminiis et adjacentiis illorum. Et in villa Torrilias, ipsas salinas cum ipsas vineas, et cum eis alodem cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu Petralatensi, ipsos masos de villa Saccar, et in Olives ipsos masos cum eorum alodes. Et in Terrers, ipsas vineas cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu Gerundensa, ipsos masos de Flossano, cum eis alode cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu Bergitanensi, ipsos masos quos dedit W. Ifreds comes, et alium quod dedit Oliba comes, et alium quod dedit Bonifilius, qui fuit quondam, id est in Kospo, et in Ardariz, et in Gardilanos, cum eorum alodes cum terminis et adjacentiis illorum, et in villa Benivere ipso maso cum eis alodem, cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu Cerdaniæ, vel in villa Alone, vel in Vulpilagio, vel in Ezer, ipsos masos cum eorum alodes, et cum eis furnos, cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu Rossolionensæ, vel in Valle Confluente, ipsa villa de Pino, cum ipsa ecclesia, et cum eis alodem, et cum eis cimiterio, et cum decimis et primiciis, et oblationes fidelium, cum terminis et adjacentiis earum, et in villa Saorra, et in villa Follano, et in villa Verned, et in villa Huitesano, et in Ascarone, et in Porciniano, et in Cinilo, et in Marignanos, et in Campestres, ipsos masos cum eorum alodes, et cum eorum vineas, cum terminis et adjacentiis illorum, et in Massaneto ipsa villa de Revocros, et ipsa villa Dinala convinata, et cum ipsas kasas de Lavaiol, et in villare Bellone, et ipsa villa de Olibeta, cum eis ecclesia, cum decimis et primicis, et oblationes fidelium cum eorum alodes, et incaptas cum ipsos boscos, cum terminis et adjacentiis illorum. Et in valle Asperi, id est in parrochia Sanctæ Mariæ Molleto maso uno cum terras et vineas et adjacentiis eorum. Et in villa Benitad ipso maso cum terras et vineas, fines vel terminos et adjacentiis illorum. Hoc igitur quæcumque diximus, vel quæ non diximus prædia adquisita vel inquirenda ad Sancti Petri Apostoli cænobium Campi Rotundi situm pertinentia, authoritate illi firmatur a nobis apostolica. Statuimus autem ut quando abbas ipsius monasterii obierit, neque a regibus, neque a comitibus, neque a qualicumque persona pro cupiditatis peccuniæ causa, neque pro qualicumque favoris inanis gloria ibidem constituantur abbates, sed a cunctis ibi degentibus servis Dei secundum Deum juxta Benedicti Patris regulam eligantur abbates. Damus quoque licentiam ipsius loci abbati ubicumque, vel a qualibetcumque voluerit episcopus suos clericos ordinandi a qualibet sede ei placuerit curam accipiendi, et ut a nullo episcopo, nec ab illo in cujus situm est monasterium episcopio, nec ab alio possit excommunicari aliqua ad eundem monasterium pertinens ecclesia. Statuimus etiam ut quis pænitentia aliminibus exclusus ecclesiæ quamdiu ibi steterit habeat licentiam introeundi, et omnem divinum officium audiendi. Concedimus quoque abbati vel monachis et omnibus clericis ad monasterium pertinentibus licentiam, nisi voluerint spontanea vel rogati ad sinodum non eundi. Confirmamus igitur et stabilimus amodo ut nullus rex, nulles princeps, nullus marchio, nullus comes, nullus judex, nullus episcopus neque ulla magna parvaque persona aliquam vim vel invasionem in eodem cœnobio aut in suis pertinentiis facere præsumat, pro quo et sub divini juditii obtestatione, et anethematis interdictis promulgantes dicernimus, ut nullus umquam nostrorum successorum pontificum næque aliqua magna, sicut diximus, parvaque persona audeat vel præsumat contra hoc nostrum apostolicum privilegium in aliquibus agere injuste, næque quis illum frangere temptet. 63
- Page 11 and 12: ABBATIAT DE LEUTADE (fin du VII e s
- Page 13 and 14: Sig+ Gundoberto. Sig+ Sicardo. Sig+
- Page 15 and 16: quoque (B) ecclesiam in pago Tholos
- Page 17 and 18: B. Pipinus, gratia Dei Aquitanorum
- Page 19 and 20: a. ipsius] le formulaire ajoute: lo
- Page 21 and 22: Facta cessio ista mense Majo, anno
- Page 23 and 24: Cedo et in Villalonga, 1 in villa s
- Page 25 and 26: testamentario jure concessit, pro a
- Page 27 and 28: ABBATIAT D’HUGUES I er (début du
- Page 29 and 30: abeas, Stephanus, possideas et faci
- Page 31 and 32: 10. [936/954], juin Donation par le
- Page 33 and 34: ACTES SANS MENTION D’ABBATIAT [95
- Page 35 and 36: In mense Septembris, sub die tertio
- Page 37 and 38: Montebetone 1 sive Montogio, et per
- Page 39 and 40: ABBATIAT D’ARNAUD (seconde moiti
- Page 41 and 42: ABBATIAT DE GAUSBERT (seconde moiti
- Page 43 and 44: ACTES SANS MENTION D’ABBATIAT (se
- Page 45 and 46: Donation par Asnarius, prêtre, d
- Page 47 and 48: 22. s.d. [vers 969] 1 Donation par
- Page 49 and 50: 24. [955/985], 31 juillet Donation
- Page 51 and 52: 26. [955/986], janvier Donation par
- Page 53 and 54: 28. [X e siècle] Donation par Dura
- Page 55 and 56: precipimus; ne tantę cupiditatis e
- Page 57 and 58: 31. [X e -XI e siècle] Donation pa
- Page 59 and 60: 33. [X e -XI e siècle] 1 Donation
- Page 61: ABBATIAT D’HUGUES II (1003) 35. 1
- Page 65 and 66: ABBATIAT DE RAYMOND (première moit
- Page 67 and 68: 39. [1003/1031], mars Cession par R
- Page 69 and 70: * * * [confirmation par Pons, comte
- Page 71 and 72: ABBATIAT D’ETIENNE (...-1048 ?) 4
- Page 73 and 74: 43. (1042 ?) Nomination d’un abb
- Page 75 and 76: 45. [1031/1048 ?], août, samedi Do
- Page 77 and 78: 47. [..-1048 ?] Donation par Rainal
- Page 79 and 80: 49. [1047], 17 juin Bulle du pape C
- Page 81 and 82: 51. 1052 Donation par Bernard et Gu
- Page 83 and 84: (Texte original, d’après l’éd
- Page 85 and 86: 53. [vers 1053] Notice sur la donat
- Page 87 and 88: 54. 1056, septembre Approbation par
- Page 89 and 90: 56. 1059, juin, dimanche Notice sur
- Page 91 and 92: 57. [1059], mercredi Donation par l
- Page 93 and 94: 58. 1059 Notice sur la donation fai
- Page 95 and 96: 59. [1048/1059] Cession par Gauzber
- Page 97 and 98: 61. [1048/1059/1072 ?] Notice sur l
- Page 99 and 100: quamdiu terrę imminet celum, scili
- Page 101 and 102: 64. 1061 (style pisan), 12 novembre
- Page 103 and 104: capitiscole firmavit. Bernardus Gau
- Page 105 and 106: 67. 1062, 12 juin Conversion d’Hu
- Page 107 and 108: dederim post finem meum. Hac de cau
- Page 109 and 110: 69. 1063 Donation par Aiguine de Du
- Page 111 and 112: 71. 1066, mai, vendredi Oblation pa
et suos super positos, et in Gissano ipso maso cum terminis et adjacentiis suis, et in Boscols ipsum<br />
alo<strong>de</strong>m cum terminis et adjacentiis suis, et in parrochia Sancti Felicis in Lutuno ipsa tulla cum ipso<br />
alo<strong>de</strong> <strong>de</strong> Ludars, et <strong>de</strong> Salvatella, et cum ipso bosco, et cum ipsos olivarios, cum terminis et adjacentiis<br />
illorum, et in parrochia Sancti Mathæi alo<strong>de</strong>m quæ est in villa Damiras, et in Estela cum terminis et<br />
adjacentiis illorum, et ipsa villa <strong>de</strong> Romaniano, cum eis alo<strong>de</strong>, et cum ipsa ecclesia cum <strong>de</strong>cimis et<br />
primiciis, et oblationes fi<strong>de</strong>lium, cum terminis et adjacentiis illorum absque tributo, et in Ponteros ipsum<br />
alo<strong>de</strong>m, cum terminis et adjacentiis illorum, et in Parietes ipsum alo<strong>de</strong>m, cum terminis et adjacentiis<br />
illorum. Et in Sancta Eulalia ipsos masos cum eis alo<strong>de</strong>s, cum terminis et adjacentiis illorum, et in<br />
Vallebiana ipsos solarios, cum eis ecclesia, et cum <strong>de</strong>cimis et primiciis, et cum eis cimiterio, et<br />
oblationes fi<strong>de</strong>lium absque tributo, et in Cubili Sicco vel in Valle Biania ipsos masos cum eis alo<strong>de</strong>m,<br />
cum terminis et adjacentiis illis, et in Bago vel in Serra ipsos masos, cum eis alo<strong>de</strong> et cum eis <strong>de</strong>cimis.<br />
Et in comitatu Rossiolonensi, vel in Valle Asperi, id est in Palazdano, ipsos masos cum eis alo<strong>de</strong>m cum<br />
terminis et adjacentiis illorum. Et in Mirulias ipsa villa cum eis alo<strong>de</strong>m, et cum ipsos boscos cum<br />
terminis et adjacentiis illorum, et ipsa villa <strong>de</strong> Avelanatello, cum eis alo<strong>de</strong>m, et cum eis <strong>de</strong>cimis. Et in<br />
comitatu Rossolionense, vel in villa Malleolas, ipsos masos cum eis alo<strong>de</strong>m cum terminiis et adjacentiis<br />
illorum. Et in villa Torrilias, ipsas salinas cum ipsas vineas, et cum eis alo<strong>de</strong>m cum terminis et<br />
adjacentiis illorum. Et in comitatu Petralatensi, ipsos masos <strong>de</strong> villa Saccar, et in Olives ipsos masos<br />
cum eorum alo<strong>de</strong>s. Et in Terrers, ipsas vineas cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu<br />
Gerun<strong>de</strong>nsa, ipsos masos <strong>de</strong> Flossano, cum eis alo<strong>de</strong> cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu<br />
Bergitanensi, ipsos masos quos <strong>de</strong>dit W. Ifreds comes, et alium quod <strong>de</strong>dit Oliba comes, et alium quod<br />
<strong>de</strong>dit Bonifilius, qui fuit quondam, id est in Kospo, et in Ardariz, et in Gardilanos, cum eorum alo<strong>de</strong>s<br />
cum terminis et adjacentiis illorum, et in villa Benivere ipso maso cum eis alo<strong>de</strong>m, cum terminis et<br />
adjacentiis illorum. Et in comitatu Cerdaniæ, vel in villa Alone, vel in Vulpilagio, vel in Ezer, ipsos<br />
masos cum eorum alo<strong>de</strong>s, et cum eis furnos, cum terminis et adjacentiis illorum. Et in comitatu<br />
Rossolionensæ, vel in Valle Confluente, ipsa villa <strong>de</strong> Pino, cum ipsa ecclesia, et cum eis alo<strong>de</strong>m, et cum<br />
eis cimiterio, et cum <strong>de</strong>cimis et primiciis, et oblationes fi<strong>de</strong>lium, cum terminis et adjacentiis earum, et in<br />
villa Saorra, et in villa Follano, et in villa Verned, et in villa Huitesano, et in Ascarone, et in Porciniano,<br />
et in Cinilo, et in Marignanos, et in Campestres, ipsos masos cum eorum alo<strong>de</strong>s, et cum eorum vineas,<br />
cum terminis et adjacentiis illorum, et in Massaneto ipsa villa <strong>de</strong> Revocros, et ipsa villa Dinala<br />
convinata, et cum ipsas kasas <strong>de</strong> Lavaiol, et in villare Bellone, et ipsa villa <strong>de</strong> Olibeta, cum eis ecclesia,<br />
cum <strong>de</strong>cimis et primicis, et oblationes fi<strong>de</strong>lium cum eorum alo<strong>de</strong>s, et incaptas cum ipsos boscos, cum<br />
terminis et adjacentiis illorum. Et in valle Asperi, id est in parrochia Sanctæ Mariæ Molleto maso uno<br />
cum terras et vineas et adjacentiis eorum. Et in villa Benitad ipso maso cum terras et vineas, fines vel<br />
terminos et adjacentiis illorum. Hoc igitur quæcumque diximus, vel quæ non diximus prædia adquisita<br />
vel inquirenda ad Sancti Petri Apostoli cænobium Campi Rotundi situm pertinentia, authoritate illi<br />
firmatur a nobis apostolica.<br />
Statuimus autem ut quando abbas ipsius monasterii obierit, neque a regibus, neque a comitibus,<br />
neque a qualicumque persona pro cupiditatis peccuniæ causa, neque pro qualicumque favoris inanis<br />
gloria ibi<strong>de</strong>m constituantur abbates, sed a cunctis ibi <strong>de</strong>gentibus servis Dei secundum Deum juxta<br />
Benedicti Patris regulam eligantur abbates.<br />
Damus quoque licentiam ipsius loci abbati ubicumque, vel a qualibetcumque voluerit episcopus suos<br />
clericos ordinandi a qualibet se<strong>de</strong> ei placuerit curam accipiendi, et ut a nullo episcopo, nec ab illo in<br />
cujus situm est monasterium episcopio, nec ab alio possit excommunicari aliqua ad eun<strong>de</strong>m<br />
monasterium pertinens ecclesia.<br />
Statuimus etiam ut quis pænitentia aliminibus exclusus ecclesiæ quamdiu ibi steterit habeat licentiam<br />
introeundi, et omnem divinum officium audiendi.<br />
Concedimus quoque abbati vel monachis et omnibus clericis ad monasterium pertinentibus licentiam,<br />
nisi voluerint spontanea vel rogati ad sinodum non eundi.<br />
Confirmamus igitur et stabilimus amodo ut nullus rex, nulles princeps, nullus marchio, nullus comes,<br />
nullus ju<strong>de</strong>x, nullus episcopus neque ulla magna parvaque persona aliquam vim vel invasionem in<br />
eo<strong>de</strong>m cœnobio aut in suis pertinentiis facere præsumat, pro quo et sub divini juditii obtestatione, et<br />
anethematis interdictis promulgantes dicernimus, ut nullus umquam nostrorum successorum pontificum<br />
næque aliqua magna, sicut diximus, parvaque persona au<strong>de</strong>at vel præsumat contra hoc nostrum<br />
apostolicum privilegium in aliquibus agere injuste, næque quis illum frangere temptet.<br />
63
Change language