Cartulaire de l'abbaye de Moissac

268.
[été 1145] 1
Copies de lettres écrites par l’évêque d’Agen et par Albéric d’Ostie, légat du pape, à propos de
l’élection irrégulière de Bertrand comme abbé d’Eysses.
A. Originaux perdus.
B. Copie du XII e siecle: G 744 (Andurandy 6826).
C. Copie du XVII e siècle: Doat 128, f. 218r-220v.
B.
R[aimundus], Dei gratia Aginensis episcopus. 2
Exiensis ecclesie monachis. A justicie semita non deviare. Miramur per maxime quod contra
monasticam professionem et vestri ordinis religionem Moysiacensi ecclesie rebelles et inobedientes
existatis, et religiosorum virorum sententiam in vobis promulgatam necnon a nobis confirmatam
videlicet domni legati abbatis Cluniacensis et abbatis Moysiacensis minime observetis. Unde episcopali
auctoritate ubi precipimus ut predictorum patrum sentenciam irrefragabiliter teneatis, et quod contra
interdictum eorum cantare presumpsistis presenti dominica quod curia nostra laudaverit et agenni nobis
faciatis. Parati insuper secundum vestre et ecclesie nostre consuetudinem ad eligendum abbatem et de
Moysiacensi capitulo suscipiendum, aliter a die illa vos et ecclesias vestras et terram vestram
excommunicationis vinculo innodamus.
A[lbericus], Dei gratia Ostiensis episcopus, sancte sedis apostolice legatus, 3 monachis Exiensibus et
clero et populo, salutem.
Superbia et contumacia B[ertranni] monachi rebelli et excommunicati, sicut ad aures multorum
pervenit, ita et nobis innotuit. Et quia noluit intelligere ut bene ageret, noluit respicere ut ad cor rediret
noluit humiliari ne superbiret, mandamus vobis et ex auctoritate sedis apostolice precipimus ne ei pro
sua superbia et contumacia excommunicato, deinceps communicetis ne cum eo pereunte et vos de via
justa pereatis, apostolica igitur auctoritate nobis tradit animos ab ejus obedientia et subiectione
absolvimus, et ne ei consentiatis modis omnibus prohibemus. Facientes enim et consentientes pari pena
puniendi sunt. Omnibus autem ei consentientibus anima interdicimus, et debita anathematis sententia
usque ad dignam satisfactionem a liminibus sancte matris ecclesie sequestramus.
A[lbericus], Dei gratia Ostiensis episcopus, apostolice sedis legatus, fratri Bertranno ut dicitur Exiensi
monacho.
Gravem de te per domnum abbatem Moysiacensem querelam nuper accepimus, quod videlicet cum
monachus ejus professus fueris, sine ejus licentia et consensu te pro electo in abbatem geris, et tamquam
rebellis, contumax et inobediens ecclesiam Exiensem invaseris, et ab eodem abbate excommunicatus sis.
Ex auctoritate namque sedis apostolice nobis commissa, te mandamus mandantesque precipimus, ut a
tanta presumptione citius recedas et sceleribus resipiscas, et tam persone abbatis Moysiacensis quam
ecclesie digne pro tanto excessu satisfacias. Quod si non feceris, per presentium susceptionem litterarum
te XXX a dierum spacio misericorditer indulto omnium ecclesiarum introitum prohibemus. Etsi nec sic a
perversitate omnia conversus fueris, manum nostram condigna et a debita anathematis sententia super te
aggravamus.
A[lbericus], Dei gratia Ostiensis episcopus, apostolice sedis legatus, dilecto fratri nostro R[aimundo],
venerabili Aginensium episcopo, salutem et dilectionem.
1 Datation d’après: Wilhelm Janssen, Die päpstlichen Legaten in Frankreich vom Schisma Anaklets II. bis zum Tode
Coelestins III. (1130-1198) (Köln-Graz 1961 = Kölner Historische Abhandlungen, 6), p. 49-50.
2 Raimond-Bernard, évêque d’Agen de 1130 à 1149.
3 Alberic, évêque d’Ostie de 1138 à 1148. Cf. W. Janssen, o.c., p. 49-50.
368