Cartulaire de l'abbaye de Moissac

257.
[vers 1135]
Accord conclu entre Vivien, évêque de Lectoure, et Guillaume, abbé de Moissac, sur le
condominium de Saint-Clar.
A. Original perdu.
B. Copie dans un fragment de cartulaire du milieu du XII e siècle: ADTG, G 569 II, f. 10v-11r.
B.
Hec est concordia de ecclesia et villa Sancti Clari, quam fecit Willelmus archiepiscopus Auxiensis 1 et
Raimundus Sanctę Marię de Aurate prior, inter Vivianum episcopum Lectorensem, 2 et Willelmum
abbatem Moysiacensem.
Debent habere episcopus et abbas ecclesiam et villam et quicquid ad eas pertinet per medium, preter
capellanum et capellaniam et quę ad eam pertinent, quę tantum abbatis sunt et monachorum.
Omnis obatio monacorum est et capellani qui per eos ibi erit. Candelas quę ibi oblatę fuerint,
habebunt per medium, et ecclesiam per medium illuminabant. Si episcopus ibi missam cantaverit, quę ei
oblata fuerint sua erunt, preter quod voluntarie monachis dare voluerit, excepto Natale Domini et Pascha
et Pentecosten et Omnium Sanctorum et festivitate Beati Clari. Si in his festis ibi episcopus fuerit et
missam cantaverit, ea quę oblata fuerint per medium erunt. Denarii qui pro refectione dantur in die
Sancti Clari per medium erunt.
Locaria que habent ad domos vel officinas factas vel faciendas dividant bona fide per medium. In
qua divisione monachi electionem habeant et partem quam elegerint teneant, alteram vero clericis
relinquant. Nec dent clerici de illa parte nec vendant nec inpignerent nisi monachis, vel monachi de sua
nisi clericis. Si fędarios ibi miserint sive monachi sive clerici quicquid tamen exierit, tam de censu quam
de justicia, per medium erit. Vineę quas plantaverunt clerici, eorum erunt, et monachi habeant
tantundem ibidem de terra equę bona ubi plantent si eis placuerit. Si qua oblata vel dimissa fuerint
ęcclesię sive in villa sive extra villam, tam pro cimiterio quam pro redemptione animarum, per medium
erit. Nec vendentur nec alienabuntur, set perpetuo ęcclesię erunt ut melioretur. Si quis de his quę ibi
oblata sunt vel offerenda quicquid auferre vel diminuere voluerit, tam clericis quam monachis,
episcopus proposse suo tuebitur et defendet.
Molendinum et molendinarius abbatis est tantum, set clericus episcopi vel qui pro eo erit molet ibi
suam annonam sine pugnaria. Si clamor de molendinario exortus fuerit, ab hominibus illius ville et
justicia inde exierit, per medium erit. Si monachi ipsi de suo molendinario se clamaverint, justicia et
emendatio eorum erit. Terra versus molendinum est per medium in longum dividetur. Partem versus
aquam ad molendina facienda vel ascendenda vel descendenda, monachi retinebunt. Reliquam autem
clericis relinquent. Set si via eundi vel redeundi ad molendina necessaria fuerit, clerici per suam terram
non prohibebunt.
Si super his vel aliis lis inter monachos et clericos orta fuerit, episcopo et abbate mediantibus fide
bona oportet determinari, si inter abbatem et episcopum, ab archiepiscopo debet terminari.
Huius rei sunt testes: Willelmus prior Moysiacensis, Bernardus prior Sancti Genii, Stephanus
Senaldi, Vitalis prior Alairiaci. Clerici vero: Raimundus de Plumassa, Petrus de Vico Novo, Raimundus
de Cairaco, Raimundus Arnaldi. Milites: Petrus de Insula, Gultrannus de Vulpibus, et alii quamplures.
Petrus scripsit.
1 Guillaume, archevêque d’Auch de 1126 à 1166/1170.
2 Vivien, évêque de Lectoure de 1126 à 1160.
357