Cartulaire de l'abbaye de Moissac

Hoc stabilimentum et ipsam villam et castellum Sancti Nicholay juravit Saxetus super altare Sancti
Nicholay abbati et monachis ac hominibus Sancti Nicholay, se sic observare et custodire sicut juravit
bona fide et sine omni dolo. Abbas vero et monachi mandaverunt vicecomiti se fideliter observare et
custodire similiter predictam villam et stabilimentum ipsius ville. Et idem fecerunt jurare homines Sancti
Nicholay vicecomiti super altare Sancti Nicholay, quod ipsi homines observarent et custodirent fideliter
predictum stabilimentum et ipsam villam et castellum similiter bona fide et absque omni dolo.
Istius sacramenti fuerunt testes: Willelmus prior Moysiacensis, et Poncius de Monte Lanardo, et
Raimundus Saumaironi, et Raimundus Siguini, et Peitavinus de La Guarda, et Fortanerius de Juncars, et
Durannus de Beorgas, et Saumaironus, et Bernardus Donati, Sancius de Sancto Nicholao, Arnaldus
d’Orsos, Amardus b) de Mont Peiros, et alii multi.
Sacramentum istorum usuum et huius ville et castelli tale est: juravit vicecomes Saxetus abbati et
monachis et hominibus Sancti Nicholay, ut villam et castellum Sancti Nicholay numquam auferret
abbati vel monachis vel hominibus Sancti Nicholay, neque ipse neque aliquis homo, voluntate vel
ingenio vel consilio ejus. Si vero forte, quod absit, aliquis homo villam sepedictam, et castellum
supradictis auferret, ipse vicecomes bona fide cum abbate et monachis et hominibus ipsius ville semper
se firmiter teneret, donec abbas et monachi et homines villam et castellum recuperarent. Eodem modo
quo vicecomes juravit per se, mandaverunt abbas et monachi per se vicecomiti et fecerunt homines
Sancti Nicholay jurare ut servent et custodiant, sicut juratum est a vicecomite, bona fide et sine omni
dolo.
Supradicti autem usus ville Altivillaris, tales sunt:
Dominus ville nullam fiduciam exiget ab alico nisi clamantem de illo habuerit, salvo jure de terris
feodalibus. Si quis fiducias diffugerit, amparabit dominus res diffugientis, ubicumque illas reppererit et
commendabit duobus melioribus ville, et secundum juditium illorum respectabit et terminabit. Si autem
res preter se solum non habuerit, capiet eum dominus, donec quod judicatum fuerit exsequatur.
Si quis habitatorum ville alias habitaturus ire voluerit, paccatis clamantibus et facto jure domino,
venditis rebus mobilibus et immobilibus, ibit securus quantum domini posse durat.
Nullus habitatorum vel venientium ad mercatum propter forfactum domini sui a quoquam
pignerabitur, nec res suas amittet nisi sit debitor aut fidejussor. Si quis burgensium suum debitorem vel
fidejussorem vel fide mentitum viderit in villa, pignerabit eum, si pignerare potest; sin autem ducet illum
ad judicem, et ab eo exiget sibi rectum fieri.
Si aliqua lis in villa emerserit, et aliquis gladium traxerit, , c) dabit LX solidos
vel truncabitur manum. Si autem ictum fecerit, erit incursus ad voluntatem domini. d)
Dominus ville manulevabit de vendentibus XV ci dies cum pignere, vel fidejussore, quibus peractis
inpignerabitur ad lucrum pignus domini voluntate; fidejussor autem pignerabitur.
[En marge:] SACRAMENTUM ODDONIS VICECOMITIS.
Post mortem Saxeti, Oddo qui post predictum Saxetum fuit vicecomes, juravit sacramentum
stabilimenti castelli et ville Sancti Nycholai, Geraldo abbati Moysiacensi et monachis et hominibus
Sancti Nicholai, sicut juraverat Saxetus antecessor ejus predicto abbati et monachis Moysiacensibus et
hominibus Sancti Nycholai, videntibus Willelmo priore Moysiacensi, et Raimundo de Mala Musca
operario, Poncio de Monte Lanardo sacrista, Grimaldo, Raimundo Saumairono, Willelmo de Cuneo,
Peitavino de La Garda, Garsia Arnaldi fratre ejus, Petro de Carcerellas, Bruno d’Aide, Stephano de
Castillo, Bruno baptizati, Duranno de Figiaco, et Oddone de Curols.
__________
a. Interpolation en interligne. – b. On peut lire aussi: Ainardus. – c. Interpolation en marge. – d. Interpolation en marge.
356