Cartulaire de l'abbaye de Moissac

180.
1107, 19 juillet – Valence
Arbitrage du pape Pascal II dans un conflit entre les abbayes de Moissac et Conques, accordant
l’église de Saint-Saturnin de Valuéjols à Moissac.
A. Original perdu.
B. Copie du XII e siècle: ADTG, G 762 (Andurandy 7279).
C. Analyse du XVIII e siècle: Andurandy 7279.
Edition: Galabert, La date de quelques actes, p. 427-428.
NOTE: cette bulle ne se trouve pas chez Jaffé, qui confirme cependant la présence du pape à Valence en
juillet 1107.
B.
Pachalis episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio Ansquitino Moysiacensi abbati, salutem et
apostolicam benedictionem.
Que ab ecclesiasticis judicibus decisa sunt, si preter cerciorem rationem iterum concitentur, lites
potius ecclesie quam commodum prestant. Idcirco super ecclesia de Valojul decisionem a confratre
nostro bone memorie Guillelmo Arvernensi episcopo 1 factam arbitramur stabilitatis robur congruum
obtinere. In ejus quippe litteris agnovimus a predecessore nostro sancte memorie Urbano papa ei
fuisse preceptum ut dissensionem qui inter Moysiacenses en Conchenses monachos de supradicta
ecclesia gerebatur, ipse convocatis utrisque partibus sicut de parrochie sue membro diligenter audiret
rationabiliterque decideret. Porro ipse sicut eisdem litteris atestatur tante quam Begonem monasterii
Conchensis abbatem pro eadem causa in concilium evocavit tuam scribit affuisse personam. Ceterum
Conchensis abbas nec venit nec nuntium quemlibet destinavit. Ait ergo: quapropter ego equidem
consistens in illa sacra synodo in ecclesia sancte Marie Clarimontis concessi et confirmavi apostolica
jussione et illius synodi favore coram omni multitudine abbatum, archidiaconorum et clericorum illam
jam sepe dictam ecclesiam sancti Saturnini de Valojul Moysiacensi monasterio atque abbati ipsius qui
aderat ibi presens. Moc inferius abbatum et reliquorum qui testes essent nomina subnotavit. Igitur pro
eadem causa longo post tempore, cum per Arverniam transiremus, ante presentiam nostram questio
mota est, quia diverse post eam decisionem invasiones seu investitiones facte fuerant. Eandem itaque
causam tamquam nobis ignotam nos tractandam episcopis qui nobiscum aderant Anicii commissimus,
sed cum illic ad plenum ab eis tractari non potuisset, nos Conchenses monachos nostro ore Valentiam
ad tempus determinatum ob peragendum negotium convenire precepimus. Sed Moysiacensis
monasterii monachis venientibus Conchenses adesse penitus contempserunt. Nos ergo decisionem a
prenominato Arvernorum episcopo in synodali conventu effectam, quia nulla certior ratio repugnare
conspicitur, nostra assertione firmamus et prefatam ecclesiam de Valojul Moysiacensi monasterio
possidendam, omni deinceps Conchensium sopita lite, concedimus.
Datum Valentie, XIIII kalendas Augusti, indictione XV, anno Incarnationis Dominice M°C°VII°.
1 Guillaume de Baffie, évêque de Clermont de 1095 à 1103.
260